3
PERIODIEK BRANCHEMAGAZINE FHI, FEDERATIE VAN TECHNOLOGIEBRANCHES JUNI 2010, JAARGANG 19
ARJEN DE WEERD
MMS - MEDICAL MEASUREMENT SYSTEMS
‘NUMMER ÉÉN, TWENTE’
Blok (VVD) 16 Stef wars van subsidiepotjes
ban van de beurs: 22 InHETdeInstrument 2010
Instruments 30 VAF één jaar na de brand
2
3
inHoud ARJen de WeeRd
4
Led-TeCHnoLogie en de HoBBeLige Weg nAAR CoMModiTY-sTATus
‘ geen HeRen MeT sigARen‘
THeo VAn TeYLingen
12 HAAgse BABBeL VVd-eR sTeF BLoK WiL sCHRAPPen
16
Periodieken Interview
4
Kort nieuws
8
Is er leven na FHI
12
Conjunctuur
15
Haagse Babbel
16
HET Instrument 2010
22
Industriële Elektronica
24
Industriële Automatisering 29 Laboratorium Technologie 33
34 TisPA MediCAL inTRoduCeeRT TeCHnoLogie VooR WeeFseLondeRzoeK oP HeT insTRuMenT
Medische Technologie
36
Boekbespreking
40
Cartoon
41
Personalia
42
Agenda
42
Ledenkring
43
Kees Groeneveld De timing is eigenlijk wel mooi. Als er straks, zo rond de vakantieperiode, getimmerd gaat worden aan een nieuw kabinet, dan heeft onze FHIvoorzitter precies een halfjaartje warm gelopen. Hij blijft vier jaar aan…
redactioneel
‘Heel goed mogelijk dat we op één staan. Twente hè...’
26
TeCHnoLogieMAniFesT
Vanaf januari hebben we gewerkt aan een nieuw FHI-technologiemanifest. Een manifest, volgens het woordenboek is dat een ‘openlijke bekendmaking, verklaring’. Ook even kijken naar de betekenis van het woord manifestatie. ‘Verschijning, openbaarmaking’. HET Instrument, straks in september, is zo’n manifestatie. Dan en daar verschijnen alle producten en oplossingen van onze technologiebedrijven. Het verschijnsel ‘technologiebranches’ wordt in die week ook weer manifest, openbaar. Dat is nodig, openbaar maken wat we doen, waar we voor staan. Je merkt het in verkiezingstijd, voortdurend in het publieke debat: technologie is een black box, voor nerds, zelfs bedreigend. Innovatie, daar kan iedereen over meepraten, maar alleen zolang het iets algemeens blijft, vernieuwing, change. Wie heet niet liever progressief, dynamisch dan conservatief, star? Het technologiemanifest van FHI komt eraan. Politici in Den Haag vragen er naar, zitten er op te wachten. Hoezo? Hebben wij die politici omgekocht en wachten ze nu op instructies? Zo werkt lobby echt niet en gelukkig maar.
‘Niet de allergrootste branche, wel de meest cruciale’ Nee, de winst van de afgelopen jaren is dat een groeiend aantal mensen in Den Haag ziet en ervaart dat we goeie en bruikbare informatie, ervaring en visie hebben in te brengen, die onze economie en maatschappij verder helpen. Natuurlijk moet de inspanning die we daar als FHI voor plegen iets opleveren voor de leden, de aangesloten bedrijven. Maar die consistentie is evident. Als we zowel intern, binnen de branches, als naar buiten, naar politiek, bestuur en publiek, duidelijk maken dat we belangrijke bijdragen kunnen leveren, dan kan er ruimte komen om de bedrijven die samen die bijdragen moeten waarmaken, goed, beter te laten functioneren. Moeten we wel zelf aangeven waar we ruimte nodig hebben en hoe de overheid die ruimte kan creëren en in stand houden. Het gaat over arbeidsmarkt, industrie-, technologie- en wetenschapsbeleid, inkoopmacht, internationalisatie. Onze branches zijn niet de allergrootste van Nederland, maar in het huidige tijdsgewricht wel de meest cruciale.
¶
4
5
Arjen de Weerd:
“Heel goed mogelijk dat we op één staan. Twente hè...” U
kent ze wel, die anekdotes. Van studievrienden die samen op een zolderkamertje een bedrijfje starten. Niet gehinderd door ervaring. Maar wel begiftigd met een enorme drive om iets neer te zetten. Het zijn de verhalen
van Branson en Gates. Of ze allemaal op waarheid berusten? Wie zal het zeggen. Het verhaal van Arjen de Weerd en Jan Willem van der Wal van MMS in ieder geval wel.
C.V.
Hij gaat nog steeds ieder jaar naar het ‘flatfeest’. Net als in de
iPod, je wasmachine, je auto. Toen niet. We stonden aan de
jaren ’80 toen hij nog aan de Universiteit Twente studeerde en
vooravond van het computertijdperk. En wij, de eerste lichting
het feest nog in zijn studentenflat werd gehouden. Het geeft
informatica-ingenieurs, stonden te trappelen om elektronica en
HeT BedRiJF
aan hoe belangrijk die periode voor Arjen de Weerd is geweest.
software te combineren. En geavanceerde apparaten te maken
Medical Measurement Systems b.v. (MMS)
Met name het jaar waarin hij, na eerder drie studies voortijdig
die ertoe deden.”
is wereldwijd één van de marktleiders in de
beëindigd te hebben, op het punt stond om zijn vierde studie –
ontwikkeling, productie en marketing van medisch diagnostische systemen voor de urodynamica en
Jan Willem van der Wal een ingenieursbureautje oprichtte.
Lijkt me evengoed lastig, een bedrijf starten terwijl je nog studeert.
Een tweemansbedrijfje dat later onder de naam Medical
“Dat viel wel mee. Ik had mijn afstudeeropdracht gekoppeld aan
software voor het diagnosticeren van problemen
Measurement Systems zou uitgroeien tot marktleider op
een door ons bedrijf ontwikkeld product. Eigenlijk was ik dus
met blaas, urine, prostaat, maag en darmen.
het gebied van diagnostische systemen voor urodynamica en
druk bezig met mijn studie.”
Op het Enschedese hoofdkantoor worden
dit keer informatica – af te ronden en samen met studievriendje
gastro-enterologie.
gastro-enterologie. Specialistische apparatuur en
alle producten ontworpen en getest aan de verschillende internationale veiligheidsrichtlijnen
Klinkt als een jongensboek...
Speelden jullie toen al met het idee om je ooit te specialiseren?
“Dat is het eigenlijk ook wel. Jan Willem en ik zijn met een
Nee hoor, over specialisatie dachten we nog helemaal
van distributeurs verzorgt de verkoop en service
zelfverzekerdheid die hoort bij opportunistische twintigers aan
niet na. We wilden alles, we konden alles. Of het nu om
aan ziekenhuizen en privéklinieken.
een avontuur begonnen dat nu alweer bijna dertig jaar duurt. En
besturingssystemen, robotarmen of beveiligingsapparatuur ging,
het gaat goed. Ondanks de crisis. We zitten in de mondiale top-
als we het idee hadden dat het aansloot bij onze ambitie om
AAn HeT RoeR
3. Kan best zijn dat we nu op één staan. Vorig jaar zijn we tegen
nieuwe, liefst baanbrekende dingen te ontwikkelen, dan pakten
MMS is opgericht door Arjen de Weerd en Jan
de stroom in gegroeid. En zojuist hebben we het beste kwartaal
we het aan. Alles was een uitdaging, alles was leuk.”
Willem van der Wal, algemeen directeur en
ooit afgesloten. We mogen niet mopperen.”
Maar hoe hebben jullie het destijds als eager, maar obscuur tweemansbedrijfje voor elkaar gekregen? Alleen al om opgemerkt te worden door opdrachtgevers lijkt me een hels karwei.
opleidingsdirecteur. Beiden studeerden in de jaren
Dat jullie je uiteindelijk toch gespecialiseerd hebben is dus toeval?
’80 Informatica aan de TU Twente en richtten
“In zekere zin wel. Stel je voor: we zitten in een
voorloper van MMS. MMS is sinds 1997 lid van de
bedrijfsverzamelgebouw en werken af en toe samen met een
FHI-branche Medische Technologie.
paar andere bedrijfjes die daar zitten. samen Komt er opeens
“We hadden de tijd mee. Nu is zo ongeveer ieder elektronisch
via één van die bedrijfjes de vraag binnen van een importeur of
apparaat uitgerust met een micro-computer. Je mobieltje, je
wij een urodynamica apparaat kunnen ontwikkelen. Hij kreeg
lees verder op pagina 6
door Paul van Nieuwenburg
en kwaliteitsstandaarden. Een wereldwijd netwerk
tijdens hun studie een ingenieursbedrijf op, de
6
7
namelijk regelmatig van zijn klanten het verzoek of de apparatuur die hij vanuit
Wat je namelijk nog weleens ziet is dat
Amerika importeerde, aangepast kon worden aan hun specifieke wensen.
als het even niet goed gaat, bedrijven
Waar zit die concurrentie trouwens zoal?
Daar hadden die Amerikanen natuurlijk helemaal geen zin in – Nederland is
hun distributeurs er meteen uitgooien.
“Eigenlijk overal. Meestal zijn het kleinere
simpelweg een veel te kleine markt voor die jongens – dus moest ie uit een
Wij niet. Wij kijken altijd wat er mis ging
bedrijven. Ons formaat zeg maar. Vroeger
ander vaatje tappen. Vandaar de vraag of wij het zouden kunnen...”
en hoe we het samen kunnen verbeteren.
zaten er ook grote jongens bij zoals Philips
Het resultaat daarvan is dat je het
en Siemens, maar die zijn om de een of
En?
vertrouwen dat je schenkt ruimschoots
andere reden van het toneel verdwenen. De
“Na het verhaal aandachtig beluisterd en het apparaat grondig bestudeerd te
terug krijgt. Voorbeeldje, tijdje terug was
meeste concurrentie waar wij mee te maken
hebben, waren voor ons onmiddellijk twee dingen duidelijk. Namelijk dat we
een concurrent van ons op oorlogspad en
hebben, zit in het buitenland, in grotere
geen idee hadden wat ’t precies was, maar dat we het wel konden maken.
hard bezig om distributiepunten naar zich
thuismarkten. Neem de VS, vijfenveertig
Volgens de gewenste specificaties. Geen probleem! En aldus geschiedde. Dat
toe te trekken. Geen van onze distributeurs
procent van de wereldmarkt wordt daar
was onze introductie in de technisch medische sector.”
is gezwicht. Ze bleven allemaal loyaal aan
omgezet. Is dus een erg belangrijke markt
ons. Is toch mooi, hè? Dat is de opbrengst
waarin we ons ook nadrukkelijker willen
van jarenlang samenwerken.
roeren, maar het is niet onze grootste
En samen succes hebben.”
markt. Dat heeft te maken met die lokale
Betekende dat terug naar de collegebanken om de nodige medische kennis op te doen?
met name bezig met het op koers houden
“Nou, dat ging redelijk vanzelf. Die importeur had namelijk een half medische
van MMS. Maar hij mist de techniek soms
achtergrond. Hij had jaren bij een farmaceutisch bedrijf gewerkt en wist dus
wel heel erg hoor...”
van de hoed en de rand. Althans, op zijn gebied. Hoe dan ook, van hem hebben we in het begin erg veel opgestoken. Later, toen we meer gingen werken voor Academische Ziekenhuizen, waren het vooral artsen die ons bijspijkerden. En dan gaat het hard.”
En ik maar denken dat artsen altijd zo verschrikkelijk ons-kent-ons zijn. “Niet de artsen waar wij mee te maken hadden. Integendeel, ze waren erg behulpzaam en gemotiveerd om ons alles uit te leggen wat we maar wilden
'Tien jaar ontwikkeltijd geeft de concurrentie voldoende gelegenheid om de kunst af te kijken. Om ideeën te jatten dus.'
weten. Trouwens, even voor alle duidelijkheid, ik weet inmiddels vrij veel van
Over techniek gesproken, hoe zie jij wat dat betreft de toekomst van Nederland? “Positief. Kijk naar MMS, wij zijn ondanks de crisis gegroeid. Dat is ons gelukt door creatief te zijn en de samenwerking met andere bedrijven op te zoeken. In Nederland en in het buitenland. Door samen te werken blijf je in staat om te innoveren.
de medische aspecten die samenhangen met de inzet van onze apparatuur,
En blijft de kwaliteit van de maakindustrie
maar ik ben geen arts, hè. Vraag me dus niet over behandelwijzen en dat soort
Die concurrentie, is die altijd zo hard?
concurrentie. Nee, Europa is nog steeds
in Nederland op een hoog peil. Wat ik wel
dingen. Misschien dat Jan Willem je daar meer over kan vertellen. Hij zit er een
“Die kan pittig zijn. We komen elkaar
ons grootste afzetgebied. Daarnaast zijn
als een bedreiging zie zijn bezuinigingen
stuk dieper in dan ik.”
natuurlijk geregeld tegen op congressen
we sterk vertegenwoordigd in het Verre
in het onderwijs. De overheid heeft zijn
of lezingen. We drinken dan ook wel eens
Oosten. En er zijn natuurlijk markten waar
mond wel vol van de kenniseconomie, maar
Hij is de medische expert?
een biertje, maar eenmaal terug op het
we veel groeikansen bespeuren. Denk aan
iedere keer als er weer een bezuiniging
“Dat kun je wel zeggen. Hij geeft van tijd tot tijd zelfs lezingen aan artsen.
honk is het toch wij tegen hen. Zo is het nu
opkomende economieën als China, India en
doorgedrukt wordt verliest zo’n begrip meer
Bijzonder, nietwaar? Vanuit de inhoudelijke rol die hij binnen ons bedrijf heeft,
eenmaal. Kijk, de ontwikkeltijd van medisch-
het Midden-Oosten. Uiteraard zijn er ook
en meer aan geloofwaardigheid.”
reist hij de hele wereld af en overlegt hij voortdurend met onze opdrachtgevers.
technische apparatuur neemt doorgaans
regio’s waar we wel aanwezig zijn, maar die
En natuurlijk ook met ons distributeursnetwerk. Want vergis je niet, we zijn in
veel tijd in beslag. Tien jaar is geen
in ieder geval op dit moment zakelijk gezien
Je bent dus geen somber mens?
zo’n zestig landen actief. In de meeste hebben we distributeurs. In een paar,
uitzondering. Voordat men er zeker van is
wat minder interessant voor ons zijn. Zoals
“Niet in het minst. Hier bij MMS loopt het
waaronder Duitsland en de VS, verkoopkantoren.”
dat een voorstel oké is, hebben er talloze
Latijns-Amerika. Of Afrika. Dat kan allerlei
lekker. We houden wel nauwgezet in de
mensen en commissies hun licht over laten
oorzaken hebben. Vaak een financiële –
gaten dat dat ook zo blijft. We kijken dus
En in al die landen bedienen jullie de top van de markt?
schijnen. Op zich logisch, maar het geeft
in veel Afrikaanse landen is bijvoorbeeld
goed naar de mogelijkheden van mensen
“Nee, dat is een misverstand. Wij zijn inderdaad erg sterk in het academische
de concurrentie voldoende gelegenheid om
röntgenapparatuur even wat urgenter dan
en proberen hen op een plek te zetten
segment. Dat komt voort uit onze innovatieve mentaliteit. Dezelfde waar we
de kunst ergens af te kijken. Om ideeën te
urodynamische apparatuur – maar soms
die ze leuk vinden en waarop ze optimaal
ooit mee begonnen zijn. Alleen, die markt is te klein. Daarom ontwikkelen wij
jatten dus. Gebeurt ook. Maar ja, volgens
ook een raciale. Er zijn nu eenmaal rassen
presteren. Mijn belangrijkste drijfveer is nog
onze urodynamische en gastro-enterologische apparatuur vanuit basismodellen.
mij is dat overal zo. Niet specifiek in onze
waarbij problemen aan de urinewegen
steeds het creëren van goede innovatieve
Al naar gelang de wensen van een klant stemmen we het apparaat vervolgens
branche.
significant minder voorkomen. Klinkt
producten. En toch ook dat we een steentje
af op zijn specificaties. Daardoor is het voor ons mogelijk om een renderende
Om de concurrentie voor te zijn is het zaak
misschien vreemd, maar is echt waar.”
kunnen bijdragen aan de vooruitgang van
organisatie te runnen die ook het midden-segment kan bedienen.”
om goed je klanten in de gaten te houden
de medische stand. Geld of status? Nee, dat
Schuilt daarin jullie kracht?
en verbeteringen voor hen te ontwikkelen.
“Daarin en in het feit dat we zowel verkoop, ontwikkeling en productie onder
Dat lukt ons nog steeds. We maken
één dak hebben, dat we een ijzersterk kwaliteitsimago hebben en dat we
medische apparaten die, hoe je het ook
bekend staan als een betrouwbare partner die continuïteit biedt en loyaal is
wendt of keert, technisch handiger zijn dan
Even terug naar het begin. Je collega Jan Willem heeft zich binnen MMS vooral ontwikkeld op medischtechnisch gebied. Wat doet de andere held uit het jongensboek?
naar zijn klanten en distributeurs. En dat is niet onbelangrijk.
die van onze concurrenten.”
“Die is nu algemeen directeur en houdt zich
zodat je tijdig in staat bent om te innoveren
zijn geen drijfveren. Zoals ik al zei, we doen
de hoek. Die elf in die rode shirts...
internationaal mee in de top. Daar zijn we trots op, maar om nou voor die nummer één positie te gaan. Het is gebleken dat ik dat beter over kan laten aan die jongens hier om
¶
8
9
KoRT nieuWs KoRT nieuWs KoRT nieuWs KoRT nieuWs KoRT nieu Raam ArbeidsvoorwaardenOvereenkomst FHI herzien De RAO, Raam ArbeidsvoorwaardenOvereenkomst, van FHI wordt herzien. De herziening houdt in dat de RAO aangepast wordt overeenkomstig de huidige wet- en regelgeving. Zaken die veranderen zijn bijvoorbeeld de bedragen die jaarlijks worden geïndexeerd, vergoedingen en bedragen voor leaseauto’s. Voor de (merendeels) niet-CAO gebonden FHI-lidbedrijven heeft FHI de RAO opgezet die leden naar eigen inzicht kunnen gebruiken.
Eén site met alle exportinformatie Duitsland en Frankrijk
Geen fiscale eenheid met buitenlandse dochter
Ondernemers met exportambities in Duitsland en Frankrijk kunnen vanaf nu op www.internationaalondernemen.nl/startwijs terecht voor alle relevante informatie, activiteiten, handelsbevorderende
Meer dan de helft van de FHI-leden die bekend is met de RAO
personeelsmanagement te maken hebben, actualiseert periodiek de
maakt er gebruik van. In de RAO zijn minimum uitgangspunten
RAO. Zodra de herziening is doorgevoerd, is de nieuwe versie van
opgenomen voor het formuleren van het arbeidsvoorwaardenbeleid
RAO te vinden op de FHI-ledensite.
voor bij FHI aangesloten ondernemingen. De FHI-HRM werkgroep,
Nederlandse moedermaatschappijen kunnen geen fiscale
maatregelen en organisaties die hen op dit gebied verder kunnen
eenheid vormen met Belgische dochtermaatschappijen.
helpen. Deze bundeling van gegevens maakt deel uit van het project Startwijs in Duitsland en Frankrijk, een initiatief waarmee
Dat besliste het Hof van Justitie (EG) eind februari. De
MKB-Nederland, ABN AMRO Bank nv in samenwerking met het
uit-spraak blokkeert grensoverschrijdende verliesverrekening
ministerie van Economische Zaken mkb-bedrijven wil stimuleren
samengesteld uit ervaren HRM-professionals die FHI helpen
Contact: Andreas Meijer,
[email protected], (033) 465 75 07.
en fiscaal vriendelijke reorganisaties met buitenlandse
om in deze landen te ondernemen. De Duitse markt is thans goed
haar leden handreikingen aan te bieden bij alle zaken die met
www.fhi.nl/leden ¶
dochtermaatschappijen. Voor ondernemers die activiteiten
voor 24,5 procent van de Nederlandse export, Frankrijk voor acht
willen ontplooien in het buitenland is de grensoverschrijdende
procent. Op www.internationaalondernemen.nl/startwijs zijn
fiscale eenheid geen nieuwe mogelijkheid. Zij zijn aan-
niet alleen activiteiten en is niet alleen uitgebreide informatie
gewezen op traditionele structuren zoals een vaste inrichting,
te vinden van NL EVD Internationaal,
waarmee zij overigens effectief wel hetzelfde kunnen bereiken.
het exportagentschap van
Verkoop familiebedrijven stagneert
Meer aanvragen prepare2startexportsubsidie
Economische Zaken, maar ook van Bron: BDO accent
¶
handelsbevorderende organisaties zoals Fenedex, branche- en andere (ondernemers)organisaties.
Het aantal aanvragen voor de prepare2start-subsidie groeit. Afgelopen
Van wet- en regelgeving tot
jaar ontving de EVD, inmiddels onderdeel van Agentschap NL, 1.104
sectorstudies, van exportmissies
De verkoop van familiebedrijven stagneert bovengemiddeld,
aanvragen waarvan er 1.090 konden worden goedgekeurd. Dat is
en beurzen tot ervaringsverhalen
concludeert het Centrum van het Familiebedrijf in een
ruim meer dan in 2008 waarin de EVD 916 aanvragen ontving. 53
van collega-ondernemers.
onderzoek. Het belangrijkste knelpunt is het financieren
procent van de aanvragers had in de twaalf maanden voorafgaand
van de overdracht.
aan de aanvraag niet geëxporteerd. 82 procent van de aanvragen was
Bron: MKB-Nederland
¶
afkomstig van nieuwe bedrijven. De subsidieregeling prepare2start Externe financiers zijn terughoudend als blijkt dat de directeur-
heeft tot doel mkb-bedrijven die over geen of weinig exportervaring
grootaandeelhouder(s) (dga) zich na de transactie volledig
beschikken, te ondersteunen bij het betreden van een nieuwe of
zal (zullen) terugtrekken uit het bedrijf. Deze aankondiging
praktisch nieuwe buitenlandse markt. De ondersteuning bestaat
alleen al maakt hen extra huiverig. Dit vertaalt zich in een
uit advies en begeleiding bij het opstellen en uitvoeren van een
weigering of ten minste in een hogere risico-opslag. Toch
internationaliseringsplan en een bijdrage in de kosten van een
In 2010 bestaat de mogelijkheid om een pand
De aanmerkelijke belangclaim van
vaak voordelig. Wie snel is, kan de inbreng
blijkt onder de respondenten maar eenenveertig procent van
aantal in het plan genoemde activiteiten. FHI is uitvoerder van de
dat een ondernemer verhuurt aan zijn of
vijfentwintig procent kan langdurig worden
van het pand zelfs nog met terugwerkende
de terugtredende dga’s bereid om bijvoorbeeld zelf financieel
prepare2start-regeling.
haar BV in te brengen in een vennootschap.
uitgesteld. Bovendien kan veel gemakkelijker
kracht tot 1 januari 2010 laten plaatsvinden.
De inbreng van het zogenoemde
gebruik worden gemaakt van allerlei
te blijven participeren in het over te dragen bedrijf. Daarnaast
Belastingvoordeel in 2010 bij inbreng TBS-pand
vinden financiers dat verkopende partijen vaak een ‘weinig
FHI-bedrijven die gebruik willen maken van de regeling kunnen contact opnemen met
terbeschikkingstellingspand, TBS-pand,
bedrijfsopvolgingsfaciliteiten. Inbreng van
realistische’ inschatting maken van de feitelijke waarde
exportconsulent Harry van de Pol,
[email protected], 06 51217230
kan zonder inkomstenbelasting, mits de
het TBS-pand in de vennootschap is daarom
van hun onderneming. De combinatie van overspannen
www.evd.nl/prepare2start
verwachtingen en financiers die om extra garanties vragen,
¶
inbreng vóór 31 december 2010 heeft plaats gevonden.
maakt dat de beoogde verkoop van familiebedrijven het afgelopen jaar verhoudingsgewijs vaker is afgeblazen dan
Als het pand al vóór 1 september 2009
die van andere bedrijven. Omdat de strategische noodzaak
verhuurd werd aan de BV, kan ook de
onveranderd aanwezig is, wordt bij het doorzetten van het
overdrachtsbelasting achterwege blijven.
economisch herstel de komende maanden een groot aanbod
Door het inbrengen van het TBS-pand verruilt
aan te koop staande familiebedrijven verwacht.
de ondernemer een inkomstenbelastingclaim van maximaal 45,76 procent in een gecom-
Bron: Inzake uw zaken
¶
bineerde vennootschapsbelasting en aanmerkelijk belangclaim van 44,125 procent.
Bron: BDO accent
¶
10
11
Pensioenen nog steeds wereld vol valkuilen
Zo gezegd zo geschreven...
R
Isaac Newton, Engels natuurkundige, wiskundige, astronoom, natuurfilosoof, alchemist en
“If I have seen further, it is by standing on the shoulders of giants”
uim twee jaar na de invoering van de 'nieuwe' Pensioenwet is het nog steeds onrustig in pensioenland. Veel werkgevers en werknemers zijn ontevreden. Er is van alles
onduidelijk en de informatievoorziening schiet vaak tekort. Een kleine bloemlezing van
theoloog in een brief aan collega Robert Hooke, 5 februari 1675
problemen en een paar oplossingsrichtingen.
“Het Nederlandse innovatiebeleid krijgt steeds meer vorm op de wijze waarop in België verbouwingen plaatsvinden: naast de keuken een bijkeuken en vervolgens nog een achterkeuken, daarboven steeds meer dakkapellen en niet te vergeten een duiventil of twee”
Waardeoverdracht bij middelloonregeling
Opbouw beschikbare premie
Geen partnerpensioen
Gelijke Behandeling heeft bepaald dat de
Bij beschikbare premie kunnen
Sommige werknemers willen geen
eigen bijdrage een vast percentage moet
Het meest voorkomende probleem is
pensioenregelingen een onrechtvaardige
partnerpensioen sluiten. Met de 'nieuwe'
zijn van de pensioengrondslag. Voor de
waardeoverdracht. Werkgevers worden
opbouw kennen. Dit heeft veelal te
pensioenwet is dit eigenlijk geen optie voor
werkgever is dit buitengewoon ongunstig,
geconfronteerd met oude pensioenrechten
maken met de keuze van de staffel.
de werkgever. Hij moet voor een werknemer
omdat zijn bijdrage alleen maar toeneemt,
die op basis van vier procent rekenrente zijn
De staffel bij een beschikbare premie
die geen partnerpensioen wil, elk jaar
naarmate de werknemer ouder wordt. Dit
toegezegd. Bij waardeoverdracht gaat de
is een leeftijdsafhankelijke tabel waarin
opnieuw vragen of hij achter zijn beslissing
probleem kan eenvoudig worden opgelost;
nieuwe verzekeraar uit van een veel lagere
vastgelegd is hoeveel pensioenpremie
staat. Als dit één jaar wordt vergeten en de
de werkgever zegt alleen zijn deel toe in
Industriële Ontwikkeling en Innovatiebeleid aan de Universiteit van Amsterdam,
rente. Dit leidt tot grote verschillen in het
maximaal mag worden betaald.
werknemer komt te overlijden, dan wordt
de pensioenregeling. Er is geen verplichte
19 maart 2009
een rechtszaak door de werkgever verloren.
eigen bijdrage van de werknemer. Elke
nadeel van de nieuwe werkgever, omdat hij
Professor Dany Jacobs in zijn rede bij de aanvaarding van het ambt van hoogleraar
dezelfde pensioenrechten moet garanderen.
Het Ministerie van Financiën heeft vier
De oplossing ligt in staffel II. Het partner-
werknemer kan dus zelf beslissen of hij/
Er is geen wettelijke basis om dit te
verschillende staffels gemaakt die vrij door
en wezenpensioen wordt buiten de staffel
zij wil bijsparen tot het wettelijk maximum.
voorkomen. De werkgever en de werknemer
de werkgever kunnen worden toegepast.
om berekend en komt voor rekening van de
De meest voorkomende toezegging is vijftig
zullen met elkaar in overleg moeten.
Hierin schuilt het probleem. Welke staffel
werkgever. De werknemer heeft dan geen
procent van staffel II.
het beste bij een bedrijf past hangt af
reden om dit te weigeren. De werkgever
van enkele factoren. De meest gebruikte
betaalt deze regeling voor honderd procent.
Verplichtingen verzekeraars
staffel is staffel II. De reden hiervoor is vrij
Waar wel goed op gelet moet worden is de
Met de invoering van de pensioenwet zijn er
“Stel dat een klant aangeeft ’s ochtends eerst in bad te gaan, om daarna te ontbijten. Dan is de kans groot dat het IT-bedrijf een fornuis in de badkamer plaatst. Als de klant dan klaagt dat het niet handig is, luidt het antwoord dat het toch voldoet aan de requirements”
eenvoudig. De werkgever kan het partner-
opbouw van het partner- en wezenpensioen.
enkele verplichtingen voor de verzekeraars
Jeroen Versteeg, CEO van IT-bedrijf Sogeti, in Automatisering Gids, 26 maart 2010
en wezenpensioen buiten deze staffel laten
Bij wisseling van werkgever kan er een tekort
ontstaan. Één daarvan is het verstrekken
en apart laten berekenen. Dit betekent dat
aan partnerpensioen ontstaan op basis van
van een Uniform Pensioen Overzicht (UPO).
de premieopbouw in de staffel voor iedereen
de toekomstige dienstjaren. Als bij de vorige
In het begin waren de verzekeraars
gelijk is. Bij staffel III moet het partner-
werkgever een partner- en wezenpensioen is
veel te laat met de afgifte van de UPO’s.
“Niemand is tegen onderwijs, maar het onderwijs heeft te weinig vrienden”
en wezenpensioen uit de beschikbare
toegekend op basis van een risicoverzekering,
Tussentijdse wijzigingen worden verwerkt
premie worden gehaald. Een werknemer
dan kunnen deze dienstjaren worden
in een mupo. Deze mupo’s worden door
Alexander Rinnooy Kan, voorzitter Sociaal Economische Raad, in NRC Handelsblad,
die een partner en kinderen heeft, moet
ingekocht bij de nieuwe werkgever.
de verzekeraar rechtstreeks naar de
Er is geen verplichte eigen bijdrage van de werknemer. Elke werknemer kan dus zelf beslissen of hij/zij wil bijsparen tot het wettelijk maximum.
29 maart 2010
werknemer verzonden. De kopieën die naar
eerst een bedrag reserveren voor het partner- en wezenpensioen. Het bedrag
Opbouw eigen bijdrage
de werkgever worden verzonden komen
dat dan overblijft, kan worden gebruikt voor
Ook de opbouw van de eigen bijdrage
meestal later aan. Dit levert vaak onrustige
het eigen ouderdomspensioen.
kan voor problemen zorgen. Sommige
situaties op. De verzekeraars moeten zaken
werkgevers besluiten om honderd procent
echt nog wel wat beter afstemmen.
“Het is te vergelijken met het afvuren van naalden aan beide zijden van de Atlantische Oceaan, om die halverwege op elkaar te laten botsen”
Een werknemer die geen partner of
van de staffel toe te kennen. Hierna wordt
Basisadvies is en blijft: bij onduidelijkheden
Steve Myers, directeur versnellers en technologie van CERN, in Nederlands Dagblad,
kinderen heeft, kan dus alles voor
de eigen bijdrage verrekend. Doorgaans
altijd doorvragen, bij twijfel niet inhalen!
zichzelf gebruiken en hierdoor een hoger
komt vijftig procent tot tweederde voor
ouderdomspensioen opbouwen. Hierdoor
rekening van de werkgever. Hier zit
HBR Branche Verzekeringen
ontstaat dus een onrechtvaardige opbouw.
weer een ander probleem. De Commissie
Contact: Roel van den Heuvel, (023) 526 07 68.
31 maart 2010
¶
“Mensen beseffen dat er meer is dan Suske en Wiske” Hans Joustra, DGA van stripuitgeverij Oog en Blik in Het Financieele Dagblad, 14 april 2010 ¶
12
13
is eR LeVen nA FHi?
H
et is alweer even geleden dat Theo van Teylingen betrokken was bij de Development Club. Toch staan de beelden van toen hem nog helder voor de geest, vertelt Van Teylingen. Signalement sprak hem over zijn ervaringen met de
netwerkclub voor technologische ontwikkelbedrijven, waar hij eind jaren negentig namens Chess in het bestuur zat. Maar ook spraken we hem over zijn tijd na de Development Club, waarin zijn carrière een heel andere wending nam…
‘Geen saaie club vol filosoferende heren met sigaren’ Theo van Teylingen
In 1994 werd de Development Club
hebben we op een levendige manier in
kwam was in dit geval een Amerikaans
opgericht. Ook toen al was Chess, in de
De Kuip in Rotterdam gedaan door een soort
bedrijf met een heel beloftevol product en
persoon van Theo van Teylingen, van de
simulatie te doen van de werkelijkheid.
een heel beloftevolle markt.” Binnen NetApp
partij. “In de Development Club zaten
We deden een rollenspel met klanten,
groeide Van Teylingen van salesmanager
allemaal ondernemers die gepassioneerd
opdrachtgever, aannemer en hoe doen we
uit tot managing director voor de Benelux.
waren over wat ze met hun bedrijf wilden
dat dan? We hebben daar een heel leuk
“Dit betekent dat ik onderdeel ben van het
bereiken", vertelt Van Teylingen. “Het was
evenement (onder de titel ‘Geen woorden
Europese managementteam, dus onderdeel
alles behalve een saaie club vol heren met
maar data’, red.) met stands van gemaakt,
van de strategische besluitvorming. Dat is
sigaren in een stoel die filosoferend door de
waar zo’n vierhonderd bezoekers naar toe
weer een heel andere uitdaging. Ik sta nu
wereld kuierden. Je had bedrijven bij elkaar
zijn gekomen. Dat was echt een voorbeeld
wel erg ver van technologie af. Bij Chess zat
die allemaal wat deden op het gebied van
van, goh, hoe kunnen we, waar we elkaar
ik bijna op chipniveau te denken, terwijl ik
product-, elektronicaontwikkeling, R&D.
niet beconcurreren, elkaar juist verstevigen?
me nu echt bezighoud met organisatorische
Daar zat veel innovatiekracht in. Er was een
Dit evenement, ik geloof dat we toen drie
business en strategische vraagstukken.”
duidelijk gevoel van we kunnen Nederland
tot vier jaar onderweg waren, was echt
op een hoger plan trekken als wij ons op
een mijlpaal voor ons. Daar hebben we
Nog carrièrewensen voor de toekomst?
bepaalde punten beter organiseren, dingen
aangetoond dat we als Development Club
“Wat ik belangrijk vind is dat ik mezelf blijf
gezamenlijk doen.” Een van de punten
slagkracht hadden.”
ontwikkelen”, aldus Van Teylingen. “Dat je niet gaat vertrouwen op oude mechanismen.
die toen speelde, was de opkomst van het internet. “Zaken die nu vanzelfsprekend
Opportunity
Bij NetApp zie ik continu ontwikkeling. Het
zijn, waren dat toen niet“, aldus Van
In 1999 stapte Van Teylingen over naar
bedrijf is de afgelopen drie jaar vier keer
Teylingen. “We hadden discussies over
een heel andere tak van sport. “Bij Chess
veranderd. En toch wil je naar buiten toe
hoe de communicatiestructuur eruit
heb ik heel veel geleerd. Ik heb het hele
een stabiel en betrouwbaar imago uitdragen.
moest komen te zien en of het gebruik
commerciële spectrum doorlopen, we zijn
Dat betekent dat er veel van jezelf gevraagd
van internet wel het juiste zou zijn. Wat
van een bedrijfje van acht man uitgegroeid
wordt om daar vorm aan te geven. Dat
me ook nog heel levendig bijstaat is een
naar een stevig bedrijf van zestig á zeventig
blijven ontwikkelen vind ik belangrijk. Op
gesubsidieerd project waarbij we hebben
man. Dat was een fantastisch mooie
het moment dat dat stopt, ga je kijken naar
gekeken of we een werkproces en tooling
ervaring. Maar goed, dan ben je elf jaar
een volgende stap. In mijn geval zou de
zodanig op elkaar konden afstemmen, dat
verder en denk je, de wereld is groter. Toen
enige logische keuze dan een eigen bedrijf
we productontwikkelingen en delen van
ben ik wat gaan verkennen en kwam ik bij
zijn waarin ik mijn opgedane ervaring kan
de ontwikkeling tussen de bedrijven
Network Appliance, nu heet dat NetApp,
bundelen. Maar ik heb nog twintig jaar te
konden verdelen. Zodat het mogelijk was
uit. Die overstap had niet zozeer te maken
gaan dus dat kan nog wel even duren. Maar
de specifieke kennis van de bedrijven
met verdergaan op hetgeen waar ik ervaring
in die twintig jaar zal er ongetwijfeld een
op elkaar aangesloten te krijgen. Een
mee had, maar ik heb meer gekeken naar
moment komen waarop ik denk; dit is het
onderdeel van de subsidie was dat het
welke uitdaging zit er in een opportunity die
moment om dat echt te gaan doen.”
project gepresenteerd moest worden. Dat
voorbij komt, en die opportunity die voorbij
door Eliza van den Anker
¶
conjunctuur
Communiceer effectief met 42.000 engineers!
Herstel uitvoer zet verder door UITVOER GOEDEREN (VOLUME)
Het volume van de uitvoer van goederen was in maart bijna veertien procent groter dan een jaar
20
eerder. In februari was dit nog tien procent.
15 10
Hierbij moet rekening worden gehouden met de forse terugval van de uitvoer, die in novem-
5
ber 2008 begon. Daarna was het uitvoervo-
0
lume in de eerste helft van 2009 zo’n elf tot
-5
vijftien procent lager dan een jaar eerder. Sindsdien is de afname steeds kleiner
-10
geworden. In december was er voor het eerst weer een hoger uitvoervolume. Het uitvoervolume lag in maart nog iets onder het niveau
-15 -20
van maart 2008.
a | m | j | j | a | s | o | n | d | j | f | m | a | m | j | j | a | s | o | n | d | j | f | m | a | m | j | j | a | s | o | n | d| j | f| m| a | m| j | j | a | s| o | n | d| j | | f| m
2006
De waarde van de goederenuitvoer kwam uit
2007
Oorspronkelijk
op 32,5 miljard euro. Dat is bijna tweeëntwin-
2008
2009
‘10
Werkdaggecorrigeerd
tig procent meer dan een jaar eerder. De
e-totaal is vernieuwd Het magazine, de website en de e-mailnieuwsbrief Een frisse opmaak, een verbeterde navigatie en inhoudelijk wordt er nóg meer geboden. Hiermee is e-totaal nóg aantrekkelijker geworden voor onze lezers en adverteerders. Uw boodschap komt nu nóg beter uit de verf, zowel in print als online.
Adverteren in e-totaal is de kortste weg naar 42.000 engineers!
invoerwaarde steeg met ruim zestien procent
Mede als gevolg van hogere prijzen van
waren de invoerprijzen ruim zes procent
tot achtentwintig miljard euro. Het handels-
aardolie- en basismetaalproducten waren de
hoger dan een jaar eerder. De ruilvoet van de
overschot bedroeg daarmee 4,6 miljard euro.
uitvoerprijzen ruim vier procent hoger dan een
buitenlandse goederenhandel is daarmee ten
Dit is het grootste handelsoverschot sinds
jaar eerder. Vooral door hogere prijzen van
opzichte van maart 2009 verslechterd.
december 2007.
aardolie en aardolie- en basismetaalproducten
Bron: CBS
¶
100
Technologiebedrijven FHI steeds positiever 80 en weer op zoek naar personeel 60 Een jaar geleden verwachtte nog 63 procent van de
40 nu in 2010 22 procent van de bedrijven dezelfde
Na een continue daling van het percentage
FHI-lidbedrijven een teruggang in omzet. Dit jaar
omzet te halen en durft 42 procent te rekenen
bedrijven dat nog personeel tekort komt,
bleek in de herhaalde recessie-enquête van maart
20 waarin aan op groei ten opzichte van het jaar
van veertig via dertig naar twintig procent,
dat dit percentage nog maar vijftien procent was.
het einde de recessie toesloeg. Uit de vergelij-
is dat percentage nu weer gestegen naar
0 die king van de vier recessie-enquêtes
27 procent.
Van de respondenten verwachtte 84 procent
maart
juni 2009
november 2009
maart 2010
Beurs HET Instrument 2010
herstel of stabilisatie ten opzichte van de omzet
gedurende een jaar zijn gehouden blijkt dat 2009 steeds meer technologiebedrijven de toekomst
van 2009. Qua vergelijking met 2008 verwacht
positief inschatten.
Wilt u effectief communiceren voorafgaand, tijdens en na de beurs, dan komt e-totaal daarvoor in aanmerking. Geef uw marketingcampagne extra kracht: adverteer in de beursspecial van het magazine, op de officiële beursplattegrond (uitgedeeld bij alle ingangen aan alle beursbezoekers), op etotaal.nl of in de speciale e-mailnieuwsbrieven.
HOE FHI-BEDRIJVEN DE ECONOMISCHE SITUATIE INSCHATTEN TEN OPZICHTE VAN AFGELOPEN TWEE MAANDEN
PERCENTAGE FHI-BEDRIJVEN DAT PERSONEEL TEKORT HEEFT
100
40
negatiever
Bron: recessie-ênquete FHI ¶
gelijk
positiever
35 80
30 25
60
20
Wilt u meer weten hoe u úw campagne extra kracht kunt geven? Neem contact op met Uitgeverij NHU, Martin de Boer 0570 657572,
[email protected], www.etotaal.nl
40
15 10
20
5 0
maart 2009 negatiever
juni 2009 gelijk
november 2009 positiever
maart 2010
0
januari 2009
maart 2009
juni 2009
november 2009
maart 2010
15
16
Haagse
Babbel
17
moet er ook altijd nog fundamenteel wetenschappelijk onderzoek zijn dat
‘Subsidiepotjes zijn niet ons ding’
geen enkele relatie heeft met de markt en ook daar moet je als overheid geld voor vrijmaken. Een ander belangrijk punt is dat wij het stelsel van studiefinanciering op de schop willen nemen. Dat doen we niet als bezuiniging, want we willen de opbrengst van het zogenoemde sociale leenstelsel herinvesteren in het onderwijs. We investeren in totaal 2,5 miljard in het onderwijs. Op dit moment kiezen studenten vaak vrij nonchalant voor een studie. Uitval
S
in het eerste jaar is enorm. Ook zijn er veel tef Blok is woordvoerder van de VVD-fractie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid, Pensioenen en Rijksuitgaven.
studenten die aan het einde van de studie
Daarnaast is hij voorzitter van de Vaste Kamercommissie voor Financiën en verantwoordelijk voor personeel en
er achter komen dat er eigenlijk geen markt
financiën binnen het VVD-fractiebestuur. Midden in de verkiezingsdrukte lukte het de oudgediende, die al sinds 1998 in
is voor wat ze gestudeerd hebben, omdat de
de Kamer zit, ruimte vrij te maken voor Signalement. Hij vertelt over de plannen van de VVD, onder meer over hoe het
studies te vaag en te breed zijn. Dat speelt
arbeidsmarktprobleem in de technologiebranches is op te lossen, een campagneleider die de neiging heeft langs rechte
op alle niveaus; mbo, hbo en universiteit.
lijnen te redeneren. Wanneer mensen een grotere eigen De VVD wil een nieuw ministerie van
naar Boston geweest. Daar zit een aantal
vervolgens vertaald kan worden naar goede
bijdrage moeten gaan leveren en dat
onderwijs, wetenschap en innovatie
Nederlandse bedrijven die samenwerken
bedrijfsprocessen, dat er mensen zijn die
geld voor een studie moeten gaan lenen,
oprichten. Hoe ziet u dat voor zich?
met MIT en Harvard. Ik heb daar gevraagd
die processen uit kunnen voeren. Dus ook
dan hebben ze sowieso al een prikkel om
“Het belang van het ministerie van
waarom zitten jullie hier met je R&D en niet
op andere plaatsen in het onderwijs moet
goed na te denken of dit een studie is
Economische Zaken is de afgelopen
in Nederland? Dit had niets met subsidies
die aansluiting met het bedrijfsleven beter.
die ervoor zorgt dat ze straks hun lening
jaren ontzettend afgenomen. We hebben
te maken, maar deze universiteiten willen
Dat geldt dus ook voor het hbo, maar ook
terug kunnen betalen. Daarnaast, omdat
minister Van der Hoeven helemaal niet
samenwerken met bedrijven. Als hoogleraar
zeker voor mbo waar er te weinig aandacht
je mensen mogelijk toch met een hoge
gehoord in de economische crisis die over
tel je in de VS alleen maar mee, wanneer je
is voor het echt leren van een vak. Dat hangt
studieschuld een carrière laat starten,
ons heen spoelde. Wij vinden juist dat die
niet alleen op wetenschappelijk gebied goed
allemaal weer samen met die geïsoleerde
vinden we dat onderwijsinstellingen moeten
stem van de ondernemer en de stem van
bent, maar dat ook hebt vertaald in een
positie van het ministerie van Onderwijs,
gaan publiceren hoeveel procent van de
de innovatie hier in Den Haag duidelijk
eigen bv. Die cultuur ontbreekt in Nederland
waarin ze die contacten met het bedrijfsleven
afstudeerders werk vindt en tegen welk
moet klinken. Tegelijkertijd zeggen we,
helemaal.”
momenteel niet hoeven te onderhouden.”
inkomen. Ze moeten transparant zijn over
we willen minder ministeries. Ministeries
de arbeidsmarktkansen van een opleiding.
leiden allemaal maar tot vergadercircussen
Dan kun je verwachten dat mensen gaan
‘Hoogleraren moeten kennis vermarkten’
en kosten bovendien onnodig veel geld. Dus we willen EZ versterken met een stuk van onderwijs en met een stuk van sociale zaken. Bij onderwijs gaat het dan om het stuk wetenschappelijk onderzoek, bij sociale
kiezen voor een opleiding met een goed toekomstperspectief, zoals technische opleidingen. Een ander effect is, en dat zie je ook al in Amerika, dat studenten
Stef Blok is Tweede Kamerlid voor de VVD
tegen de opleiding gaan zeggen, ik steek me in de schulden, ik accepteer niet dat er
geworden omdat ze ontzettend veel
Innovatie komt volgens ons niet tot stand door
het nieuwe ministerie een veel grotere vuist
Zit dat ook niet heel erg bij het hbo
De arbeidsmarkt vormt een groot probleem
lessen uitvallen en wil geen middelmatig
minuscule regelingen uit moeten voeren.
subsidieregelingen. Innovatie komt tot stand
maken in de Haagse belangenstrijd. En
ingebakken? Veel universiteiten in de VS
voor onze branche. Het gaat dan om heel
onderwijs. We verwachten hiermee een
Maak het nou alsjeblieft simpel, concentreer
doordat eigenwijze mensen óf als ondernemer
bovendien dik je sterk in.”
opereren op het niveau waarop bij ons het
cruciale mensen die een enorm multiplier
enorme impuls voor de kwaliteit van het
je heel sterk op generieke instrumenten
óf in de wetenschappelijke wereld aan de
hbo zou moeten opereren…
effect hebben in de economie. Maar de
onderwijs maar ook voor de studiekeuzes.”
zoals WBSO (Wet Bevordering Speur- en
slag gaan met een idee. Geef ze de ruimte,
Hoe kijkt u aan tegen de samenwerking
“We hebben in eerste instantie
onderwijsinstituten leveren ze nauwelijks
Ontwikkelingswerk, red.), concentreer je op
zorg dat ze gefinancierd kunnen worden. Daar
tussen onderwijs en bedrijfsleven?
topwetenschappers nodig, die ook de
meer af. Hoe zorgen we nou dat dit
U hebt ooit gezegd dat Syntens (door de
wat ik net aangaf, de koppeling bedrijfsleven -
doen we een aantal voorstellen voor. Zorg dat
“Er is nog steeds een enorme kloof tussen
vertaling naar het bedrijfsleven willen
verandert?
overheid ingesteld en onderhouden netwerk
onderwijs, dus stel ook geld aan universiteiten
de kennisinstellingen, zoals universiteiten, ook
onderwijs en bedrijfsleven. Als het gaat
maken. Om als economie mee te blijven
“Ik vind dat de instituten zelf, maar
van innovatieadviseurs voor ondernemers,
en hbo’s beschikbaar volgens de formule als u
samen willen werken met die ondernemers.
om de echte top, dus het wetenschappelijk
doen in de wereldwijde concurrentie.
ook de individuele hoogleraren meer
red.) opgeheven zou moeten worden?
één euro uit het bedrijfsleven weet te werven
Zoek dat nou niet in subsidies. Als mensen
onderzoek. Een aantal jaar geleden ben
Dat doe je inderdaad niet alleen maar
moeten beoordelen op ben ik in staat
"Wat ons betreft is het afgelopen met
kunt u er één euro belastinggeld bij krijgen.
liefhebbers zijn van subsidies, ben je bij de
ik met een delegatie Tweede Kamerleden
met de top. Je moet ook zorgen dat dat
mijn kennis ook te vermarkten. Overigens
zulke instanties. Instanties als Agentschap
Maar houd op met al die microregelingen. En
VVD niet aan het goede adres. Subsidiepotjes
NL kunnen ook kleiner, die zijn zo groot
dus ook met alle bijbehorende instellingen.
zijn niet ons ding.” ¶
zaken om de arbeidsmarkt. Daarmee kan
door Kees Groeneveld en Eliza van den Anker
19
Papier doet wonderen, als je maar wonderen doet met papier… Efficiënt uw lesmateriaal laten printen en afhandelen... WK speelschemakaartjes met eigen logo voor een hoge attentiewaarde...
Sharon in Wonderland SP-Kamerlid met volle boodschappentas terug naar Den Haag
H
et is best een beetje veel, drie
Als een soort Alice in
inspirerende technologiebedrijven
Wonderland was het voor
bezoeken op een dag. In de reeks
een supergemotiveerd,
werkbezoeken van FHI-directeur Kees
maar niet technologisch
Groeneveld met Kamerleden, ging hij
geschoold Kamerlid, natuurlijk lastig
met SP-politica Sharon Gesthuizen op
om alles te vatten. Maar Sharon bewees
gebureaucratiseerd dat een bedrijf als
stap in de kop van Noord-Holland.
eerder al intelligent genoeg te zijn om de
Protonic de specifieke opleidingsbehoefte
juiste vragen te stellen en de antwoorden te
voor elektronici niet gefinancierd kan
vertalen naar politieke stellingnames.
krijgen, ook al betaalt het bedrijf al
Het eerste bezoek, bij Pim Kat en zijn
jaren aan de fondsen die daarvoor zijn
bedrijf Technobis in Uitgeest, was al zo
Boodschappen
bedoeld. Hobré wordt belemmerd in haar
inspirerend dat bij de tweede, Protonic in
Een aantal boodschappen ging in de tas
internationale expansie omdat er te weinig
Hoorn, en de derde, Hobré Instruments
mee naar Den Haag. Qua arbeidsmarkt
mensen beschikbaar zijn die adequaat
in Purmerend, het niet meeviel om alle
moet er echt nog wel iets worden
zijn opgeleid en bereid zijn voor kortere of
informatie nog op te nemen. De centrale
gedaan om voldoende kenniswerkers
langere tijd te werken in het buitenland om
boodschap was duidelijk: we hebben
beschikbaar te krijgen en te houden. De
daar analysesystemen te installeren.
in ons land een reeks van kleine en
kenniswerkersregeling blijkt in belangrijke
middelgrote technologieondernemingen
mate averechts te werken ten opzichte van
En dan de innovatieprogramma’s als
die internationaal opereren en onze
een dergelijke doelstelling. De fondsen voor
Point-One. Bij het derde bezoek hoefde
kenniseconomie voor een belangrijk deel
het opleiden van mensen in de technologie
Hobré-directeur Jeannot Kok al niets
draaiende houden.
op mbo- en mbo+-niveau is zodanig
meer te zeggen. “U heeft zeker dezelfde problemen met Point-One als uw collega’s?”, was Gesthuizen hem al voor. Zowel bij Technobis als bij Protonic bleek dat er iets structureel niet goed zit in de opzet van dergelijke innovatiesubsidieprogramma’s. De dominantie van de grote bedrijven is zo sterk in die structuur dat er voor de
Technische tekeningen dupliceren...
kleinere, veel slagvaardigere bedrijven, geen doorkomen aan is. De politiek moet zich ook niet door grote bedrijven de kans laten ontnemen om zelf mee te praten en mee te beslissen over de verdeling van subsidiegeld. “Nu wordt veel te veel ín achterkamertjes bedisseld tussen een beperkt aantal grote partijen, die er bovendien belang bij hebben om echte nieuwe technologie af te remmen.” Sharon bewees als SP-er de taal van de ondernemer te kunnen verstaan. Nu nog afwachten of ze na de verkiezingen en de kabinetsformatie met alle opgedane munitie SP-Kamerlid Sharon Gesthuizen (tweede van rechts) op werkbezoek bij familie De Bruin (Protonic Holland)
door Kees Groeneveld
www.vanderidder.nl
ook doelen kan gaan raken.
¶
HET HOOGSTE BEREIK IN DE PROCESINDUSTRIE
21
FHI-Golftournament 2010 op Scherpenbergh Lieren
VAKBLADEN, WEBSITES EN E-MAILNIEUWSBRIEVEN
MATIO G * AU T O
N * MAIN
T
HANDLIN
www.solid
3
spro
50 OPLAG 00 E EX* VLOE IST OF FE N * GA SS EN . * EN GI NE ER
e g Fluids Pro c n a n te in a M g in ce s s i n g Processin ce s s i n
LOGIS ENANCE *
ro P s d i l o S
* BULK
LGEVING * ENT * INNOVATIE * REGE * OPINIE * MANAGEM G NIEK * * TECH GINEERIN
TIEK * EN
BENELUX
l cessing.n
ng 6e jaarga juni 2010
Corus Stortpunt stofdicht
ing te stemm Opgewek ch 2010 op PowTe erker Afvalverw eer rt w transportee loos probleem ofvrij Spekjes st gebufferd Ultrasone de ing in niveaumet cht open lu aalf voor Vijf voor tw nologie tech e m za ur du ies Stofexplos ico ris onderschat
BENELUX
www.fluidsprocess
www.maintenanceprocessing.nl
3
3e jaargang juni 2010
Energieverspilling door condenspotten Veiligheid en VCA bij BP Duurzaamheid bij InterfaceFlor DuPont laat RCM2analyse uitvoeren Dringend advies van KEMA Quality Persluchtanalyse bij Kikkoman Continu verbeteren Dubbelspel maakt trilling destructief
3
IN G * AU TO MATIO
ing.nl
e
5 jaargang juni 2010
N * MA IN TE NA NC
E*
BENELUX
Rondetafelconfere ntie over ontstoffing Tests met actieve vriesdroger Bolletje investeert in 5S Jongerius en Prosyst a samen goed voor 500 jaar ervaring Paul van Kempen nieuwe directeur bij Herding Najaarssymposium van de Nederlands e Werkgroep Drogen Een oud verhaal met een blijvende inhoud ?
O
p de laatste donderdag van
er golfles in de beginners-clinic. Vanwege
augustus is het eigenlijk altijd goed
gebrek aan ervaring hoeft dus niemand
golfweer. Traditiegetrouw is het ook dit
weg te blijven. Tijdig inschrijven is wel
jaar de dag van het FHI-Golftournament.
belangrijk. Elk jaar is de dag volgeboekt, ook
Altijd weer een prachtige gelegenheid
al lukt het nog steeds om iedere keer meer
om elkaar na de vakantie als
mensen te faciliteren. Dit jaar kunnen in
technologie-community te ontmoeten:
totaal zo'n tweehonderd FHI-ers meedoen.
afkicken van het niet-werken en een opstap naar ‘weer ertegenaan’!
De golfcommissie is al geruime tijd druk bezig met de voorbereiding. De commissie bestaat uit FHI-leden Willem van Raalte
Elk jaar is het oergezellige evenement op
(Da Vinci Europe Laboratory Solutions BV),
een andere locatie. En elk jaar is het weer
Gejan Starink (Panasonic Electric Works
FHI-Golftournament 2010
verrassend om te ervaren hoeveel mooie
Sales Western Europe B.V.), Willem Dikker
Datum: 26 augustus 2010
banen er zijn in Nederland. De wedstrijd
Hupkes (Blanken Controls B.V.), en Linda
wordt bloedserieus gespeeld, maar de
van Essen en Kees Groeneveld van het
Locatie: Scherpenbergh, Lieren
puntentelling is zodanig dat vooral de
FHI-bureau. Willem Dikker Hupkes is
Deelname: maximaal 98 wedstrijdspelers
prestatie van de dag telt: ook mensen
dit jaar toegevoegd aan de commissie
met een hoge handicap kunnen winnen.
omdat er op zijn ‘thuisbaan’ wordt
Vorig jaar bleek dat toen Ruud Rooker
gespeeld. De golfcommissie ziet onder
Aanmelden als deelnemer of sponsor:
er met de wisselbeker vandoor ging.
meer toe op een goede ontvangst, een
Linda van Essen,
[email protected]
Prolongatie zal voor hem moeilijk worden.
smakelijke lunch, en een geslaagde borrel
De jury bekijkt hem nu kritisch op
en diner na afloop van de wedstrijd.
‘duikboot’-verschijnselen.
Alle deelnemers brengen iets mee voor
en honderd clinic-deelnemers
de prijzentafel, zodat er voor iedereen wel
VAKBLADEN
E-MAILNIEUWSBRIEVEN
Veel geraadpleegd en uitstekend gewaardeerd door eigenaar/directeur en het technisch management. • plantmanagers • maintenancemanagers • productiemanagers • inkoopmanagement Totale oplage per keer in Nederland en België: 18.000
WEBSITES Totaal aantal maandelijkse bedrijfspagina bezoeken: ruim 75.000
Totaal aantal maandelijkse abonnees: ruim 12.000
Postbus 106 7000 AC Doetinchem Tel: 0314 66 48 15
[email protected]
Debbie van den Dool en Marion van Sinderen tel 0316-228544 of
LET OP: Bel ons voor de speciale tarieven voor BEURSKATERN van HET INSTRUMENT Debbie van den Dool en Marion van Sinderen tel 0316-228544 of Hans Schouten: 0621831050
Tijdig inschrijven
wat is om mee naar huis te nemen. De
De omzoming door de Veluwse bossen en
wisselbeker wordt dit jaar uitgereikt door
de hoogteverschillen met fraaie uitzichten
Tweede Kamerlid Pauline Smeets (PvdA).
geven de Scherpenbergh haar eigen
Doordat elke keer weer lidbedrijven, FHI-
karakter. Naast een wedstrijdbaan van
toeleveranciers en belanghebbenden, bereid
achttien holes, biedt de golfclub ook de
zijn als sponsor hun naam te verbinden aan
minder geoefende golfers de mogelijkheid
het evenement, is het mogelijk om voor een
zich te bewijzen op een negen holes baan
redelijke prijs een zeer complete golf- én
in de masterclinic. Voor de beginners is
netwerkdag aan te bieden.
¶
Pauline Smeets (PvdA)
22
23
In de ban van de beurs
Balkonscènes Een van de voordelen van Amsterdam RAI als
ConFeRenCing FoR THe FuTuRe
beurslocatie is dat daar in de hal balkons zijn.
HET Instrument heeft een reputatie
ook gebeuren. Er komt in elk geval een serie
hoog te houden als het gaat om het
chromatografie-lezingen.
Die balkons lenen zich uitstekend voor het houden van presentaties, in direct contact met de beursvloer. Tijdens HET Instrument gaat dat
¶
conferentieprogramma dat altijd wordt aangeboden tijdens de beurs. Met achttienhonderd deelnemers, tien procent van alle bezoekers, was dit in 2008 het grootste technologiecongres van Nederland en België. Dit jaar wordt het programma nog groter en minstens zo aansprekend.
¶
HeT WATeRLAB en de geLuids-douCHe Gezond water is een eerste levensbehoefte van de mens.
toelichting, als onderdeel van het conferentieprogramma. Net zo
Laboratoriumanalyse van de kwaliteit van water is in onze tijd
goed als de deelnemende leveranciers/exposanten in hun eigen
belangrijk. Niet vreemd dus dat het inmiddels traditionele LiveLAB
stand naast het LiveLAB, offline veel meer laten zien dan in het
op HET Instrument dit keer is gewijd aan wateranalyse.
gezamenlijke LiveLAB wordt gedemonstreerd. The Sound of Water komt als een douche over je heen. Op het lab is er namelijk werkelijk
De spanning loopt op. Een andere datum,
meer gezamenlijke themapaviljoens, meer
een andere locatie, een heel ander
gezamenlijke projecten om de bezoeker te
economisch klimaat, een ander concept,
trekken, te teasen en te pleasen.
Een dertigtal leveranciers/standhouders laat op het Ikea-gewijs
een geluidsdouche aanwezig: je hoort de Sound alleen daar op de
ingericht lab op de beursvloer zien welke analysestappen kunnen
plek waar de douche hangt. Doe een stap opzij en je bent het geluid
worden doorlopen. Natuurlijk is er ook een lezingenprogramma ter
kwijt. Dat luistert nauw.
¶
alles is anders aan HET Instrument. Zo hoort het ook in de technologie, voortdurende
Het ziet er goed uit. Gratis catering voor
dynamiek waar de branches van leven.
de bezoekers, vrij openbaar vervoer via NS, elke avond een prachtig muziekprogramma,
Vanaf de zomer van 2009 wordt er al aan
een vat vol hulpmiddelen om de bezoekers
gewerkt. In het besef dat een recessie
te trekken, van stickers en speldjes
alleen kan worden overwonnen met
tot helikoptervluchten en Lotus-
innovatie, vernieuwing, werken het FHI-
sportwagens.
bureau, de branchebedrijven die hier hun ‘showcase’ hebben naar hun klanten en
Stacey Rookhuizen kwam de
de serviceproviders die de beurs mogelijk
exposanten inspireren, de ambassadors
maken keihard aan succes in september.
uit de klantenkring gaven hun statements,
Playing the Game:
Build Your Own Plant / Build Your Own Robot
zo langzamerhand is iedereen er klaar
Industriële automatisering kun je
opgehaald zijn ook bekend: Wonderware,
bij de hieraan deelnemende leveranciers/
De spanning loopt op. Bijna iedereen doet
voor. Een korte vakantie en dan moet het
verbeelden en beleven. Op HET
Honeywell, Pepperl+Fuchs, Vierpool,
exposanten langs geweest is, heeft de kans
weer mee. Tussen de vier- en vijfhonderd
gebeuren: HET Instrument 2010 kan de
Instrument 2010 gaan bezoekers dat
LumaSense Technologies, Elscolab, Parker
wedstrijdspeler te worden en een robot
bedrijven staat er zeker op de beurs.
kentering worden. De technologiebranches
meemaken.
Hannifin, Grow Technology, Egemin, Testo,
te winnen. Snel jouw robot afbouwen en
Natuurlijk zijn de budgetten nu beperkter
pakken de lead, het overwinnen van de
HVL, ASAP, Flowserve, KROHNE, HIMA,
installeren om tegen drie anderen in de
dan voorheen. Maar ‘meer met minder geld’
recessie.¶
Inventech, Panasonic, SAMSON en NMI.
strijd te treden en de tegenspeler uit te
is het adagium. Meer standaard standbouw,
Het eerder al aangekondigde spel ‘Build
schakelen. De tijd telt. Wie de snelste is
Your Own Plant’ is uitontwikkeld. De alpha-test is gedaan, de bèta-test volgt
Er komt zelfs een tweede spel: Build
wint een robot om mee te nemen naar huis.
binnenkort. Het animatiefilmpje staat
Your Own Robot. Lego Mindstorms heeft
Het kind in de mens sterft nooit, zeker niet
op www.hetinstrument.nl en de twintig
twintig robotbouwkits beschikbaar gesteld.
bij de instrumenttechneut.
leveranciers/standhouders waar straks
Twaalf daarvan gaan op de beurs gebruikt
op de beurs speelkaarten kunnen worden
worden om wedstrijden te spelen. Wie
www.hetinstrument.nl
¶
24
iE
25
industriële elektronica
Hoog Frequent Hoog in de kop van Noord-Holland, Den Helder, dat is voor veel mensen ‘een dagje uit’. Zo voelde het ook een beetje en dat was ook de bedoeling. De hele community die zich bezighoudt met hoog frequent technologie was naar de marinebasis getogen.
Paul Petersen
LeuK
Het FHI-evenement van de branche Industriële Elektronica is in een paar jaar tijd uitgegroeid tot
Wat de verschillende projecten tijdens HET Instrument 2010 gemeen hebben,
een onmisbaar fenomeen. Dan beleef je weer hoe
is dat het LEUK gaat worden. Leuk is daarom de werktitel binnen de branche
‘leuk’ het is om in de technologie te werken. Intussen
Industriële Elektronica voor de communicatie naar bezoekers. Als je het te
was het natuurlijk ook 'bijtanken' qua technologie
vaak hoort, is het niet leuk meer, maar in marketing is humor toch wel een
Hoe succesvol kun je zijn in een marktniche waar Nederland internationaal voorop loopt. Zie voor de inhoudelijke presentaties van de dag www.fhi.nl/hf.
column
en businesscreatie via contacten in het netwerk.
essentiële waarde. Dat is iets anders dan leuk. Een biertje dat door een skileraar wordt aangeprijsd. De persoonlijke mailtjes van een fractieleider. Een ander biertje dat je niet meer kon drinken, omdat er grappen over gemaakt werden. Het afscheidsfilmpje van Bill Gates in samenwerking met Jerry Seinfeld. Voorbeelden van humor in reclame. Voor mij is een voorbeeld van leuk, dat er mensen uit Nederland in de wachtrij voor de eerste iPad’s worden geïnterviewd door Nederlandse journalisten. Alsof het de bekerfinale in Zuid-Afrika betreft. Het enthousiasme van klanten, om niet alleen die eerste iPad te willen hebben, maar ook tijd en geld te besteden, om naar Amerika te vliegen. Leuk hoor. Als wij in een e-mailnieuwsbrief schrijven, dat er een RF Sound Gadget aankomt en dat we nog niet precies weten hoe dat ding eruit gaat zien, kun je denken dat de communicatie op zich had moeten wachten. Breng de boodschap de wereld in, als je zeker weet wat het wordt. Maar dat is niet leuk.
‘What are you doing here?’ Nu word ik opeens in een kroeg door een vriend van me aangesproken. ‘Wat gaat het nou worden, Paul?’, vraagt de elektronicaontwikkelaar in hem. Dan bedenk ik dus, dat er tweeduizend tot drieduizend lezers van die nieuwsbrief heel erg nieuwsgierig zijn. Ze hoeven niet naar Amerika en het openbaar vervoer naar de RAI is gratis. Het gaat er vooral om, dat ze de trigger hebben gevoeld, om die RF Sound Gadget te verzamelen tijdens HET Instrument. Als het goed is, gaat die lezersgroep ook checken wie de gadget ontwikkelt. Enthousiasme voor een gadget hopen we net zo groot te maken voor bezoekers als voor exposanten, klanten en leveranciers. Het is een traject van bijna tien maanden en iedereen moet het leuk vinden. De sponsors van de componenten, de ontwikkelaar, de elektronicaproducent, de mediapartners, de financiële ondersteuners, degenen die prijzen beschikbaar stellen en de bezoekers. Het is een hele reeks van betrokkenen en langzaamaan wordt alles helder. Tijdens de beurs zie je het enthousiasme ook. Waar moet ik zijn? Hoe werkt dat ding? Wat kan ik er eigenlijk mee? Hoe zit de communicatie in elkaar? Maak ik kans op de prijzen? Wat mij betreft mag men dan in rijen voor de RAI staan, waarbij Engelse journalisten de Engelse bezoekers interviewen: ‘What are you doing here?’. Well… Hopelijk zeggen ze dan gewoon dat het leuk is.
[email protected]
¶
26
iE
industriële elektronica
Wat is led? Het woord led was oorspronkelijk een afkorting van Light Emitting Diode, in het Nederlands: lichtuitstralende diode. Vandaag de dag is het woord zo ingeburgerd dat het niet meer als een afkorting gevoeld wordt. De Nederlandse Taalunie heeft om die reden besloten dat het woord zonder hoofdletters geschreven moet worden (vergelijkbaar met radar). In het Engels schrijft men LED, wat wordt uitgesproken als el-ie-die. In vertalingen, onder andere uit het Duits, leest men vaak lichtdiode. De Russische wetenschapper Oleg Losev ontdekte
Led-technologie en de hobbelige weg naar commodity-status G
reeds halverwege de jaren '20 dat diodes licht uitstraalden als er stroom doorheen werd gestuurd. In 1927 publiceerde hij in een Russisch tijdschrift details over de eerste led en vroeg een patent aan. Losevs werk bleef echter onopgemerkt. Daardoor duurde het tot 1962 voordat de led echt doorbrak. In dat jaar ontwikkelde Nick Holonyak een werkende led. Bron: Wikipedia
loeilampen verdwijnen. Steeds meer spelers in de markt gaan zich bezighouden met led-verlichting. Tegelijkertijd verovert led de semiconductorindustrie. Naar aanleiding van deze ontwikkelingen, sprak Signalement met Hans Zijlstra,
commercieel directeur van led-specialist Elincom en voorzitter van de FHI Development Club. Over de problemen die led nog met zich meebrengt, maar ook over de mogelijkheden die het biedt. Led wordt een commodity, maar er is nog een weg te gaan en er zijn nog wat hobbels te nemen. Binnen FHI is Zijlstra betrokken bij de opzet van een led-cluster en -event. Inmiddels is door technologische
is er een van”, meldt Zijlstra. “Dat kan je
EMC-problemen op het net, nú volgen de
ontwikkelingen, zoals meer vermogen
benaderen vanuit twee posities: tijdens
nieuwe led-technologieën elkaar in rap
en een hoger rendement, de led breed
de levensduur, maar ook onderling. Een
tempo op, nú moeten de lichtarchitecten en
inzetbaar voor verlichting. De beperking
led veroudert in meer of mindere mate en
armatuurbouwers er continu mee innoveren,
tot statusweergave is definitief
verkleurt daardoor. Dat levert problemen
nú moeten er eenduidige richtlijnen komen
overwonnen. “De snelle ontwikkeling
op bij vervanging of uitbreiding. Direct
voor specificaties en juist nú is het moeilijk
van de powerleds de laatste jaren brengt
vanuit de productie worden gelijke leds
voor outsiders om het kaf van het koren
algemene verlichting op grote schaal
bij elkaar gezocht (binning). Leds uit
te scheiden”, aldus Zijlstra. Als die grote
binnen handbereik”, serveert Hans
dezelfde productiebatch hebben onderling
technologische sprongen gemaakt zijn en
Zijlstra. “Daardoor worden nu ook andere
kleurverschil. Inmiddels is de technologie
de problemen zijn overwonnen, dan wordt
Led-event
applicaties, zoals reclameborden en
wel zover gevorderd dat we al kunnen
de led volgens Zijlstra een commodity.
Organisatie: FHI, in opdracht van de Nederlandse
bushalteverlichting, in led uitgevoerd. Als
zeggen, dat bij sommige merken geen
“Daarom is juist nú een led-cluster van
brancheorganisatie voor Industriële Elektronica
dit gecombineerd wordt met zonnepanelen
kleurverschil zichtbaar is.”
led-specialisten belangrijk. Zowel voor
Locatie: Evoluon, Eindhoven
productspecialisten als elektronici, maar ook
Datum: 23 november 2010
voor designers en lichtspecialisten.”
Contact: Paul Petersen,
[email protected], (033) 465 75 07.
en batterijen, dan hoeft er geen schop de grond meer in om voedingskabels te
Vanwege alle mogelijkheden die led biedt,
leggen. Dat levert vrijheid op voor veel
is het volgens de led-specialist juist nu
nieuwe applicaties.” Er zijn echter nog
hét moment om te starten met een cluster
Meer informatie over het led-cluster is op te
Connect BV, D.A.R.E!!, Dongemond Elektronica,
steeds wat problemen met het toepassen
voor led-bedrijven binnen FHI. “Nú is er
vragen bij Paul Petersen,
[email protected],
Ecomal Nederland, Electro-Watt, Elincom electronics B.V.,
van led. “Dit is natuurlijk erg afhankelijk
thermisch management nodig in een led-
(033) 465 75 07.
van de toepassing, maar kleurstabiliteit
applicatie, nú geven sommige led-drivers
Betrokken partijen: Arrow, Avnet Abacus, Avnet Silica, Chess,
¶
Engineering Spirit, Eurocircuits, Flatfiel Multiprint, HEAD Electronics, Metatronics, Mulder Hardenberg B.V., Power Research Electronics, tbp electronics, Te Lintelo Systems BV, Texas Instruments BV, Tüv Rheinland,
door Eliza van den Anker
Tyco electronics, Universal Science BV
industriële automatisering
Opening EuroLoop markeert ontwikkeling procesinstrumentatie kennisinfrastructuur Rijnmond
H
et grootste kalibratiecentrum voor olie- en gasmeters ter wereld is sinds 24 maart operationeel in het Rotterdamse Botlekgebied. Met de opening van EuroLoop is een mijlpaal bereikt op de weg van transitie in het grootste petrochemische
complex ter wereld. Van operationele productie gaat het naar kennisintensief ‘worldclass leading expertise centre’ voor instrumentatie- en procestechnologie. André Boer, directeur van de firma Krohne Altometer en bestuurslid van de FHI-branche Industriële Automatisering, is een van de initiatiefnemers achter deze ontwikkeling. Maar naast zijn bedrijf en FHI-lid NMi, dat EuroLoop beheert en exploiteert, is nog een aantal FHI-bedrijven betrokken. En het ziet er naar uit dat het aantal nog fors zal toenemen, ook vanuit de branche laboratorium technologie en wellicht zelfs industriële elektronica.
De opening van EuroLoop was een bij-
in het besturen en onderhouden van proces-
het initiatief om te komen tot een ‘Process-
zondere gebeurtenis. Jarenlang is hier
installaties. Na EuroLoop nu, is de volgende
lab Rotterdam’. Een dertigtal bedrijven
naartoe gewerkt en nu kunnen inderdaad de
stap de realisatie van het X-Caliber plan,
uit de regio gaat samen een poging doen
grootste olie- en gasmeters naar Rotterdam
de onderwijspendant van het kalibratielab.
om een gezamenlijk R&D-programma op
komen om gekalibreerd te worden op een
Dat gaat gebouwd worden in Dordrecht, in
te zetten voor procesintensificatie- en
nauwkeurigheid die nergens elders is te
de nieuwe duurzaamheidsfabriek die daar
bioraffinage-technologie. Het gaat dan om
realiseren. De technologie die daarvoor is
komt. En weer is André Boer trekker, mede
diensten, apparatuur en software, op proces-
ontwikkeld is puur Hollands glorie. Wybren
dankzij de TOA, Taskforce Technologie
niveau, systeemniveau en instrumentniveau.
Jouwsma, het brein achter Bronkhorst High
Onderwijs en Arbeidsmarkt, het FHI-initi-
Naast FHI zijn TNO, het Havenbedrijf en
Tech, heeft er aan bijgedragen, maar ook
atief dat in 2007 in Beetsterzwaag werd
de Hogeschool Rotterdam faciliterend in dit
de FHI-bedrijven Elster-Instromet,
verheven tot regeringsbeleid.
traject dat gedragen moet gaan worden
Honeywell Enraf, ODS Metering Systems
door de bedrijven zelf.
en Sick leverden forse steun. Terecht
Maar er zit nog meer in de pen voor de
dat NMi-projectmanager Wim Volmer
regio Rijnmond en de instrumentatiebusi-
apetrots rondliep.
ness aldaar. Een dezer dagen wordt akkoord verwacht uit Den Haag voor een heel nieuw
Bredere ontwikkeling
TOA-plan waarin FHI participeert, met als
De opening van EuroLoop is een mijlpaal op
doel op basis van clusters van bedrijven
een veel langere en bredere weg. Een aantal
in de procesketen de arbeidsmarkt aan
jaren geleden opende STC in Brielle een
te pakken samen met de keten mbo, hbo,
proeffabriek om mensen te kunnen trainen
universiteiten. Vervolgens sluit daarop aan
door Kees Groeneveld
¶
29
30
iA
industriële automatisering
VAF Instruments ruim één jaar na verwoestende brand
H
Aan de Rijksstraatweg in Dordrecht, precies op de plek waar op 21 mei 2009 de brand woedde, laat VAF Instruments momenteel een nieuw kantoor inclusief productieruimte bouwen. Hier een artistimpression van hoe het nieuwe pand eruit komt te zien. De verwachting is dat de bouw begin 2011 wordt afgerond.
et is 21 mei 2009. Iets na negen uur ’s avonds breekt er brand uit bij VAF Instruments in Dordrecht. Niemand raakte gewond, maar alle bedrijfsgebouwen werden verwoest. Inmiddels zijn we ruim één jaar verder. Hoe is het VAF
VAF Instruments
Instruments sinds de brand vergaan? “Een verwoest maanlandschap, dat
weken was een tijdelijke productiehal
snel werden geregeld. Vandaag de dag,
FHI-lid VAF Instruments houdt zich wereldwijd
was het”, memoreert verkoop- en
geregeld. Collega-bedrijven boden
ruim één jaar na de brand, merkt VAF nog
bezig met ontwikkeling, productie en levering
marketingdirecteur Gerard de Groot. De
hulp. Ondernemingen, waaronder zelfs
steeds de gevolgen van de brand, meldt
van meet-, regel- en controle-instrumenten
medewerkers waren geschokt. Om die
concurrenten van VAF, boden belangeloos
De Groot. “We werken nu nog steeds op
voor de industrie en de maritieme sector. Het
reden werden foto’s van de brand na een
bedrijfsruimte aan of machines. Nog steeds
tijdelijke locaties waarbij het kantoor zich op
leveringsprogramma bestaat onder meer uit
tijdje van de website gehaald. “Eén vrouw
werken sommige VAF-medewerkers op een
afstand bevindt van de productie. Dat is een
viscositeitsmeters, olie-in-water monitoren,
die hier 36 jaar had gewerkt en net met
ander bedrijf om daar gebruik te maken van
lastige situatie. Daarnaast is de fabriekshal
torsiemeetapparatuur en flowmeters. Er werken
pensioen was, vertelde me dat ze hier vier
de machines. De crisis kwam VAF wat dat
nog lang niet compleet. Zo kunnen we
zo’n honderd mensen. Vorig jaar werd VAF
dagen achtereen is komen kijken. Om het
betreft mooi uit. “Andere bedrijven hadden
bijvoorbeeld nog steeds niet onze eigen
Instruments door het Financieele Dagblad
te verwerken”, aldus De Groot. Gelukkig
ruimte over om ons te helpen”, vertelt
apparatuur spuiten, dat moeten we extern
uitgeroepen tot ‘FD Gazelle 2009’, wat inhoudt
bleven alle computergegevens bewaard,
directeur Blankenstein, een half jaar na
doen, wat een stukje inefficiëntie met zich
dat ze volgens het FD tot een van de snelst
omdat de back-ups elders in het land waren
de brand. Blankenstein roemt daarbij zijn
meebrengt. Dit duurt nog voort tot dat we
groeiende bedrijven van Nederland behoren.
opgeslagen. In een logboek op de website
klanten, die later moesten worden beleverd,
begin volgend jaar overgaan naar onze
Het hoofdcriterium hierbij is een omzetgroei
van het bedrijf, hield De Groot een tijdlang
maar bereid waren te improviseren. Evenals
nieuwe locatie en we de productiehal ook
van minimaal twintig procent over een periode
bij wat er na de brand allemaal gebeurde.
gemeentelijke diensten, die er volgens de
weer bij ons kantoor hebben.” Hulp van
van drie jaar. VAF Instruments kwam uit op een
Vier dagen na de brand was er alweer een
directeur voor zorgden dat vergunningen
derden is tot die tijd nog nodig.
nieuwe, tijdelijke kantoorruimte. Na twee
voor bijvoorbeeld de tijdelijke productiehal
door Eliza van den Anker
¶
omzetgroei van vijfentwintig procent.
laboratorium technologie
PANIEK!
WANT ER MOET VANDAAG EEN ADVERTENTIE WORDEN AANGELEVERD.
Toilet wordt bron van grondstoffen dankzij labtechnologie Ieder mens produceert ‘zwart water’. Het is het water waarmee we onze ontlasting wegspoelen in het toilet. Dankzij de laboratorium technologie kunnen we zelfs die smerige troep, vol ziekteverwekkers, hormonen en medicijnresten, nog productief inzetten. In het conferentieprogramma van HET Instrument vertelt wetenschapper Marthe de Graaff hierover in het kader van het thema ‘wateranalyse’.
MAAK NU KENNIS MET DE COMMUNICATIEWINKEL
De Graaff promoveerde via FHI-lid Wetsus en
lende specifieke laboratoriumtechnieken
de Universiteit van Wageningen op een
nodig. PCR is er een van, Polymerase Chain
studie naar de haalbaarheid van een systeem
Reaction, om DNA te isoleren uit een
dat per wijk de toiletten van een aantal
ecosysteem. Voor de analyze van
woningen aansluit op een biogasinstallatie
microverontreinigingen is gebruik
die stikstof en fosfaten verwijdert en energie
gemaakt van LCMS/MS, Liquid
produceert. Voor haar onderzoek gebruikte
chromatografie gecombineerd met
Marthe een UASB (Upward-flow Anaerobi
massa spectrometrie.
Sludge Blanket) reactor, een Nederlandse
v o o r j a a r s a c t i e s
69,-
port staat De winters de deur weer voor
Nu ook op zondag geopend
dCP-195C
All-in
-one Afdruksnelh eid: 33 / 27 inkjet Papiercapac ppm (mono iteit: 100 / kleur) vel 4 gescheiden inktcartridge s scherm
Full HD BrigHtv iew scHerm! sc
17.3” Harddisk
320 GB
39,-
Harmony
525
universele afstandsbed Bedien tot iening 10 ultiem gebru apparaten iksgemak
GEHEUGEN
3 GB
WindoWs
7 HoME ME PREMiU M
Presario CQ7
1-310sd
intel celero eleron n Dual-c DvD rw ore m mobile lights ightsccribe ribe webcam 1 jaar pick up wireless lAN and return AN
Kom binnen
illens
in de winkel
en vraag onze
De Communicatiewinkel is een nieuw online marketingconcept, waarmee op zeer eenvoudige wijze professionele communicatiemiddelen samengesteld kunnen worden, variërend van print tot online. De Communicatiewinkel is uitermate geschikt voor franchiseen dealerorganisaties.
logo DeAler
reisburo Sw
Kom langs
499,-
dvies.
oonlijk reisa
voor een pers
COMMUNICATIEWINKEL VAN MARKETGUIDE
vakantieadviseurs
uw PAr tNe iN Nijm r ege N eN omg eviN kijk oP g ww w.m cDo s.Ne t
den! naar de voorwaar
MEER WETEN? Bel of mail Rogier Gilkes, T. (033) 450 20 25 of
[email protected] of neem een kijkje op onze nieuwe website, www.marketguide.nl
DE VOORDELEN OP EEN RIJ: • Lage opstartkosten • Lage implementatiekosten per middel • Snel en zeer gebruiksvriendelijk • 24 uur per dag bereikbaar • Optimale huisstijlbewaking • Voordelig voor de gebruiker
IN DE PRAKTIJK: Faunaland, WERU, Toerkoop, Remia, Bloemenbureau Holland en diverse andere organisaties.
Valutaboulevard 30, Amersfoort / T. (033) 450 20 25 /
[email protected] / www.marktetguide.nl
gekoppeld aan regelapparatuur. Zo is een duurzamere manier van sanitatie
vinding, voor het eerst toegepast bij de
We zullen wel allemaal moeten gaan werken
ontworpen, waarin energie en nutriënten
bietenverwerkingsindustrie CSM. Dr. Gatze
met vacuümtoiletten, zoals in het vliegtuig of
worden teruggewonnen en ziekteverwekkers
Lettinga publiceerde daarover in 1980. De
op de boot. Dan verbruiken we ook veel
en schadelijke microverontreinigingen
Nederlandse firma Paques vervolmaakte de
minder water bij het spoelen. Marthe de
worden verwijderd op een effectieve manier.
technologie en Siemens brengt nu in licentie
Graaff constateerde wel het gevaar dat zich
van Paques deze technologie op de markt.
bij de verwijdering van stikstof lachgas kan
Op woensdag 29 september in de ochtend
ontwikkelen. Ook dat gevaar kunnen we
licht Marthe de Graaff haar promotieonder-
Om alle microbiologische problemen met
natuurlijk goed en adequaat bezweren met
zoek verder toe tijdens het seminar
analyses te kunnen tackelen zijn verschil-
de juiste analyse- en sensorsystemen
Wateranalyse op HET Instrument.
door Kees Groeneveld
¶
33
34
lT
laboratorium technologie
nieuwe technologie voor weefselonderzoek ‘made in Holland’ Tispa Medical introduceert novelty op HET Instrument 2010
H
et is prachtig en bemoedigend om te zien hoe er binnen de Nederlandse technologiebranches iedere keer weer nieuwe bedrijven van de grond komen op basis van revolutionaire ontwikkelingen. Tispa Medical is zo’n bedrijf. Het UMCG
(Universitair Medisch Centrum Groningen) en FeyeCon, een commercieel R&D-laboratorium in Weesp, besloten in 2007 om een door hen samen ontwikkelde en gepatenteerde technologie om te zetten in een verkoopbaar product. Dat product is er nu en wordt als noviteit gepresenteerd op HET Instrument 2010 in Amsterdam RAI, een wereldprimeur! Tispa-directeur Paul Stoffels vertelt.
maakt’ volgens Tispa-directeur Paul Stoffels. Waar het om gaat is dat het weefselmonster ‘ontwaterd’ en geïmpregneerd moet worden voordat het onder de microscoop kan. Dat proces van ontwateren en impregneren gebeurt tot op heden met behulp van zeer schadelijke chemicaliën. De processor die Tispa nu introduceert maakt het weefsel in één keer geschikt om het in superdunne plakjes te snijden en onder de microscoop te analyseren. “Onze techniek is er op gebaseerd de tussenfase uit te voeren Iedereen weet langzamerhand hoe
met onschuldig koolzuur, onder uitge-
belangrijk weefselonderzoek is geworden
kiende omstandigheden waardoor het
bij het diagnosticeren van ziektes.
koolzuur fungeert als effectieve versneller
Steeds vaker worden stukjes menselijk
van de ontwatering en efficiënte hulp
weefsel onder de microscoop gelegd om
bij het impregneren”, legt Stoffels uit.
De eerste machine wordt in gebruik genomen door UMCG, als
te analyseren wat er mis zou kunnen
Het proces wordt niet alleen een stuk
‘launching customer’. Wanneer de serieproductie op gang zal
zijn. Probleem bij dat onderzoek is dat
vriendelijker, maar verloopt ook veel
komen is nog niet met zekerheid te zeggen. Dat hangt onder
het prepareren van zo’n stukje weefsel
sneller dan het tot nu toe gangbare
meer af van de testresultaten bij een aantal geselecteerde
een vervelend, laborantonvriendelijk en
procedé.
laboratoria en de verwerking van die resultaten in het
tijdrovend chemisch proces is. Op basis
definitieve product. Op HET Instrument 2010 kan de Tispa One
van het specialisme van FeyeCon,
in elk geval gedemonstreerd worden, als veelbelovend product
het ontwikkelen van toepassingen
van de Nederlandse kenniseconomie.
voor koolzuur, is het gelukt een ‘Tissue Processor’ te ontwerpen en
De foto's bij dit artikel zijn stills van een filmpje dat het volledige
te produceren die ‘de hele chemische
proces vat. Zie www.tispamedical.com voor het volledige filmpje
tussenstap in het proces overbodig
van de tissueprocessor Tispa One.
¶
36
mT
37
medische technologie
iK TWiTTeR, u ooK?
op termijn de huidige nominale premie en zorgtoeslag vervangen worden door een geheel door de belastingdienst uitgevoerde inkomensafhankelijke zorgpremie. Variant B gaat uit van een versnelde ontwikkeling richting concurrerende en risicodragende verzekeraars op de zorginkoopmarkt. Daartoe wordt de ex-post risicoverevening en macro nacalculatie afgebouwd en kunnen verzekerden meer
Freek Rooze
gestuurd worden door hogere collectiviteitskortingen toe te staan. De rol van de overheid richt zich op het voorkomen van
Sinds ongeveer een half jaar ben ik aan de iPhone. En ik
risicoselectie en maximale transparantie voor de verzekerden voor
beken dat ik dat ding steeds meer ga waarderen. Waar ik
keuze voor een zorgverzekeraar.
vroeger drie apparaatjes moest meenemen om
Naast een heldere keuze en verbetering van het sturingsmodel
‘fully equipped’ te zijn, kan ik dat nu met één af.
zijn via eigen betaling en ingrepen in het verzekerde pakket. De individuele burger heeft daardoor maar beperkt zicht op de financiële gevolgen van zijn zorggebruik. Eigen betalingen kunnen het kostenbewustzijn van burgers vergroten en daarmee de gevoelde eigen verantwoordelijkheid voor de kosten in de zorg.
column
zijn de werkgroepen van mening dat besparingen mogelijk
Bovendien ontdek ik steeds vaker handige applicaties (apps) die mij het leven veraangenamen. Zo lopen, dankzij ‘cloud computing’, mijn agenda’s op drie fysieke plaatsen keurig synchroon, zonder dat ik er enig omkijken naar heb. Dankzij hetzelfde principe kan ik onderweg in welk land dan ook toegang krijgen tot voor mij belangrijke documenten. Ook ben ik in staat om mailbestanden
Ook zijn de werkgroepen van mening dat een versmalling van
van tientallen MB’s probleemloos bij anderen te krijgen,
het verzekerde pakket en een rem op de autonome groei van dit
zonder dat ik het bericht krijg dat het bestand te groot of
pakket noodzakelijk zijn. Het verzekerde basispakket geeft de
de mailbox te vol is.
grenzen aan tussen wat collectief verzekerd is en wat niet. Door het nauwer omschrijven van de grenzen kunnen besparingen
Zorgwerkgroepen pleiten voor versobering verzekeringspakket Voorstellen bezuinigingen zorg van ruim tien miljard bekend
D
worden bewerkstelligd. In alle gevallen is het volgens de werkgroepen van belang dat er collectieve dekking blijft voor die vormen van zorg waarvoor dat maatschappelijk gezien noodzakelijk wordt geacht. Naast bovengenoemde besparingsvarianten hebben de werkgroepen een groslijst met maatregelen opgenomen die de gepresenteerde varianten kunnen aanvullen. Zo stellen ze voor om
‘Twitteren versterkt de band met je followers’
te komen tot een stringent pakketbeheer dat aanspraken en toelating van innovaties tot het verzekerde pakket eenduidiger
Een van de gevolgen van dit enthousiasme voor wat er
samenhangend en consequenter worden beoordeeld; verouderde
allemaal mogelijk is, is dat ik ben gaan twitteren. In het
behandelingsmethoden worden uit het pakket verwijderd en
begin had ik het daar niet zo op begrepen. Maar puur
behandelingen die afwijken van richtlijnen vergen toestemming
omdat ik vind dat je niet goed over iets kunt oordelen
vooraf van de zorginkoper. Ook dient er meer aandacht voor
zonder er zelf ervaring mee te hebben opgedaan, heb ik
preventie te komen. De inzet van preventieve maatregelen kost
nu toch een twitteraccount. Dat valt niet tegen. Het is
geld, maar kan bijdragen aan beperking van de kosten van de zorg,
even een paar weken wennen, maar daarna ga je merken
het voorkomen van een ernstige ziekte, aldus de werkgroepen.
dat het toch iets toevoegt aan je relatie met anderen. Laat ik dat even uitleggen aan de hand van een vraag: wat is
¶
e huidige economische crisis stelt Nederland voor grote uitdagingen.
Twee varianten worden voorgesteld; een
Het Kabinet heeft om die redenen werkgroepen ingesteld die diverse
budgetsysteem of gereguleerde concurrentie.
wie je een goede relatie hebt (vrouw, kinderen, vriend) en
beleidsthema’s moeten analyseren en concrete beleidsalternatieven moeten
Onder een budgetsysteem wordt een
iemand met wie je een meer afstandelijke, zeg maar puur
voorbereiden. Twee van deze werkgroepen hebben besparingsprogramma’s
voorzieningenstelsel verstaan met zorginkoop
zakelijke, relatie hebt?
voor de zorg uitgewerkt. Uiteindelijk is het aan de politiek om te bepalen welke
door regionale zorginkoopkantoren. Deze
voorstellen daadwerkelijk overgenomen gaan worden.
variant vormt een breuk met de huidige
Dat verschil zit ’m in het communiceren over schijnbaar
ontwikkeling van het zorgstelsel. De
onbelangrijke of heel persoonlijke dingen. Met familie
Contact: Linda van Essen,
[email protected], (033) 465 75 07.
het verschil tussen communiceren tussen iemand met
In totaal gaat het om een bezuiniging van
overgangsfase verkeerd. Het gevolg is dat de
zorginkoop vindt in deze variant plaats door
en vrienden doe je dat nu eenmaal vaker dan met
meer dat tien miljard euro; 6,35 miljard
prijs-kwaliteit verhouding van de zorg niet
gebudgetteerde zorginkoopkantoren, waarbij
anderen. Door hierover te twitteren versterk je daarom
voor de werkgroep curatieve zorg en
optimaal is en groei van de totale collectieve
benchmarking plaatsvindt tussen de regionale
automatisch de band met je ‘followers’. Zakelijk gezien
4,2 miljard voor de werkgroep langdurige
zorguitgaven onhoudbaar is. Naar het oordeel
kantoren. Het huidige risicovereveningsmodel
liggen daar dus mooie kansen. Toch is het niet de
zorg. Vanuit de werkgroepen wordt
van de werkgroepen is het tijd voor een
dient daartoe omgebouwd te worden tot een
bedoeling dat je daar direct op aanstuurt. Maar wie het
aangegeven dat Nederland in een
heldere keuze ten aanzien van het eindmodel.
budgetverdeelmodel. In deze variant kan
goed aanpakt, zal er zeker profijt van krijgen. Tot tweets!
[email protected]
door Luc Knaven en Eliza van den Anker
39
Verstrekking medicinale zuurstof op de kaart bij minister Klink D
e problemen rond de verstrekking van medicinale zuurstof via de apotheek staan op de kaart bij
demissionair minister Ab Klink van Volksgezondheid. De FHI-branche Medische Technologie kaartte dit probleem eerder aan bij de politiek en mede naar aanleiding hiervan dienden de Kamerleden Anja Timmer en Eelke van der Veen (PvdA) moties in. Klink gaf in antwoord op deze moties aan te willen kijken of er een oplossing te vinden is voor de door Europa afgedwongen tussenkomst van een apotheekhoudende bij de verstrekking van medicinale zuurstof. Sinds 31 januari 2006 valt de levering van medicinale zuurstof niet meer onder de medische hulpmiddelen, maar onder geneesmiddelen. Medicinale zuurstof zou sindsdien verstrekt moeten worden door een apotheekhoudende. Tijdens het overleg met de
FHI-branche Medische Technologie lid van COCIR
D
e FHI-branche Medische Technologie is lid geworden van COCIR, de Europese
brancheorganisatie voor medical devices.
Kamerleden gaf de Minister aan begrip te hebben voor de moties. “Ik zie ook wel dat er extra kosten bij komen kijken”,
De reden hiervoor is dat in toenemende mate op Europees
aldus Klink. Hij zegde toe de Kamer voor 1 juni te informeren
niveau afspraken worden gemaakt die ook lokaal van
over zijn exacte oplossing voor dit probleem. Bij het ter perse
toepassing zijn. FHI vindt het belangrijk dat er ook vanuit
gaan van dit nummer, was hierover echter nog niets bekend.
de Nederlandse industrie daarom een stem is in Brussel.
Zodra dit wel het geval is, wordt dit gepubliceerd in een
Om dezelfde reden werd FHI eerder al lid van Eucomed,
volgende editie van Signalement.
¶
de internationale branchekoepel voor ontwikkelaars van medische instrumenten.
¶
40
41
BoeKBesPReKingBoeKBesPReKing BoeKBesPReKing Vergaderfaciliteiten bij FHi op Landgoed Leusderend
De Signalement-redactie binnen FHI komt regelmatig boeken tegen die interessant kunnen zijn voor leden/lezers. In deze rubriek worden deze uitgaven onder de aandacht van de lezer gebracht. Deze selectie biedt een aantal titels die voor de Signalement-
wat iemand wél kan. Alle oplossingen
Het begint pregnant in de inleiding van
die Morsch aandraagt zijn dáár op
Piet Keulers, directeur Technocentrum
gericht en veelal IT-gedreven: breng
Zuid-Limburg: meer dan vijftig procent
de competenties van alle Nederlanders
van de jeugd haalt de eindstreep van
in kaart, zorg voor online test- en
de door hem of haar gekozen opleiding
matchsystemen.
niet. Nog eens twintig procent switcht binnen een paar jaar van beroep. Van
Morsch vergeet dat het voor jongeren
de jongeren valt vijfendertig procent
gewoon ‘leuk’ moet zijn in de gekozen
uit in het begin van het mbo. Bij een
opleiding en vakrichting. Die lol
werkloosheid van vierhonderdduizend
kan alleen gevoed worden vanuit
hebben we tweehonderdduizend
de toekomstige werkomgeving.
openstaande vacatures. Waarom laten
Merkwaardig genoeg negeert Morsch
we dit gebeuren? Morsch wijt het aan
die kant van de arbeidsmarkt bijna
‘systeemfalen’.
volledig. In het boek figureren veel
‘baas’ of buddy of collega. Door alleen
mensen, maar niet één ondernemer.
systeembureaucraten aan het woord
In het systeem van onderwijs en
Zijn oplossingsrichting is een halve. Bij
te laten en alles te verwachten van
arbeidsmarkt gaat het overal over
aandacht voor de individuele student,
IT-systemen, trapt hij in de val die hij
behalve over het individuele belang
hoort een individuele toekomstige
vooraf zelf zag. Bedrijfsblindheid?
De bijdragen en ontdekkingen van scheikundige Linus Pauling zijn talrijk. Pauling was een van de belangrijkste architecten van de moderne Hij won twee Nobelprijzen: die van de chemie in 1954 en die van de vrede in 1962. Genoeg redenen voor Veen Magazines om een wetenschappelijke biografie over Linus Pauling uit te geven. Het boek is geschreven door Mohamed Larbi Bouguerra, scheikundige en voormalig onderzoeksdirecteur bij het Franse onderzoeksinstituut CNRS. Eerder werkte hij als hoogleraar aan de universiteit van Tunesië en was hij directeur van het nationale onderzoeks- en techniekcentrum van Tunesië. Hij is lid van de Amerikaanse Chemical Society (ACS). De biografie van Pauling is de 33e wetenschappelijke biografie die door Veen Magazines is uitgegeven. Bestellen kan op www.veenmagazines.nl, ISBN: 9789085711902, € 34,50, biografie-leden betalen € 26,-.
vergaderzalen, neem dan contact op met het FHI-bureau; Iemeke Kunst of Shirley van Schaarenburg, telefoon: (033) 465 75 07. Uiteraard is de beschikbaarheid beperkt tot de periodes dat er geen branchevergaderingen zijn. www.fhi.nl/vergaderfaciliteiten
Animal Firm Het boek ‘Animal Firm, haal het beste dierengedrag in uzelf en uw team naar boven’, is de tegenhanger van Orwells klassieker de Animal Farm. De auteurs van Animal Firm laten zien hoe gedrag uit de dierenwereld kan worden ingezet om een high performance organisatie te creëren. Ook wordt geschetst hoe dit is toe te passen op het dagelijks werk. “Metaforen en beelden zeggen vaak meer dan duizend woorden. En dieren zijn een krachtig middel om prestatieverbetering binnen uw team of organisatie bespreekbaar te maken”, aldus schrijvers Marco Schreurs en Simon van der Veer. Te bestellen bij www.managementboek.nl, ISBN-13: 9789089650450, € 19,90.
het
b of A r P
TechnologieTrio Ceo John
scheikunde en introduceerde de kwantummechanica in de wetenschap.
Boekbespreking
Pauling, de ‘einstein van de chemie’
Wanneer u gebruik wenst te maken van een van de
de economie herstelt maar langzaam
Arjan Glas
aandacht voor zijn of haar competenties,
problemen in onderwijs en arbeidsmarkt.
de vergaderzalen gebruiken met koffie, thee en frisdrank.
w w w . s t u d i o - a r t j a n . n l
van de student of werkloze. Er is geen
‘Einde aan de onmacht’ een reeks
Kees Groeneveld
Cees Morsch signaleert in zijn boek
Recensie
‘Halve oplossing is hele valkuil’
kosten gebruik te maken van vergaderfaciliteiten. U kunt
En gin eer To m
mening bent dat het aandacht verdient in FHI’s branchemagazine Signalement? Stuur een e-mail naar
[email protected].
Voor haar leden biedt FHI de mogelijkheid tegen geringe
Boekbespreking
lezer interessant is en nuttige en soms ook praktische informatie bevat. Is u onlangs nog een boek opgevallen waarvan u van
42
43
ledenNieuws ledenNieuws ledenNieuws ledenNieuws ledenNieu Wybren Jouwsma
Peter Boers
Kleinrouweler volgt Rob van der Moolen op, die september vorig jaar onverwachts overleed. KMR is het publiek-private platform Kennisinfrastructuur Mainport Rotterdam, samen-
Robert André de la Porte
Wybren Jouwsma
werkingspartner van FHI bij
(Bronkhorst High Tech) is
onderwijs- en arbeidsmarkt-
benoemd tot ere-voorzitter
projecten in de regio.
van MinacNed. Hij nam afscheid als 'gewoon'
Ton Leenders ging op 1 mei
voorzitter van de vereniging.
met pensioen. Tot die tijd
Onder Jouwsma’s leiding
was hij werkzaam als
heeft MinacNed heel snel
commercieel directeur bij
een sterke positie verworven
Heynen. Decennialang was
Peter Boers is sinds
in de markt, wetenschap en
Ton in hoge mate het gezicht
1 april algemeen directeur
het innovatiebeleid. Ronny
van de firma Heynen in de
van Electromach. Voorheen
van ’t Oever (Micronit) is de
elektronica-markt en
werkte Boers bij
nieuwe voorzitter van
-branche. Leenders diende
Electromach als controller.
MinacNed.
het bedrijf onder drie
Robert André de la Porte
generaties Heynen die
is sinds 1 april commercieel Voorheen werkte hij bij Electromach als verantwoordelijke voor de verkoop en marketing. Boers en De la Porte nemen
Ton Leenders
Monika Hoekstra
directeur van Electromach.
de werkzaamheden over van Jan Wijnen, die met
Het Point-One Office is
algemeen directeur waren
pensioen ging.
uitgebreid met een
respectievelijk zijn.
Innovation Ecosystem Ben Leeftink is sinds
Program Manager. Sinds 23
1 maart plaatsvervangend
maart vervult Monika
secretaris-generaal van EZ.
Hoekstra deze functie
Leeftink was voor zijn
waarbij ze verantwoordelijk
Christie de Vrij is sinds 29
benoeming
is voor de realisatie van het
maart werkzaam bij FHI als
plaatsvervangend
Phase2-programma voor
projectmanager beurzen
directeur-generaal
MKB en menselijk kapitaal.
Industriële Automatisering.
Economische Politiek en
Tot voor kort vervulde
Ze houdt zich voornamelijk
directeur Algemene
Hoekstra een soortgelijke
bezig met de ondersteuning
Economische Politiek. Die
functie in het M2i-programma.
van bedrijven bij de
laatste functie behoudt hij
Nieuw bij FHI
activiteiten Vermogenselektronica 15 juni 2010 R&D Day 30 juni 2010 FHI Golftournament 26 augustus 2010 D&E event 21 september 2010 Workshops Machineveiligheid Begin november 2010
IT Room Infra 9 november 2010 MicroNanoConference 17 en 18 november 2010
Kijk voor de meest actuele stand van zaken op: www.fhi.nl/activiteiten
internationale beurzen en congressen HET Instrument www.hetinstrument.nl Amsterdam (Nederland) 28 september t/m 1 oktober 2010 Biotechnica www.biotechnica.de Hannover (Duitsland) 5 t/m 7 oktober 2010
SPS/IPC/Drives www.mesago.de Neurenberg (Duitsland) 23 t/m 25 november 2010 Laborama www.laborama.be Groot-Bijgaarden (België) 24 en 25 maart 2011
Medica www.medica.de Düsseldorf (Duitsland) 17 t/m 20 november 2010
Sinds 1 januari is Huub
Instrument Industriële
nieuwe functie.
Kleinrouweler de nieuwe
Automatisering. Christie de Vrij
Huub Kleinrouweler
Ben Leeftink
Redactieadres Postbus 366, 3830 AK LEUSDEN Telefoon: (033) 465 75 07 Fax: (033) 461 66 38 Internet: www.fhi.nl E-mail:
[email protected] Advertentieverkoop Niek van Twillert, MUNTZ Telefoon: (033) 450 20 20
Op 1 februari was het precies
aan meer ruimte. Een verhuizing werd dus
vijfentwintig jaar geleden dat
noodzakelijk. Blanken Controls vond een unieke
ondernemer Ben te Lintelo het
locatie in ‘de Hunekamp’ in Loenen.
bedrijf Te Lintelo Systems BV
met openingsspeeches van Eric van Schagen,
TLS, zoals Te Lintelo Systems ook
voorzitter van FHI, en Fokko Spoelstra, wethouder
vaak genoemd wordt, is gespe-
EZ bij de gemeente Apeldoorn. Terechte trots was
cialiseerd in opto-elektronische
er bij Blanken-directeur/eigenaar Willem Dikker
en opto-mechanische lasercom-
Hupkes. Blanken Controls beschikt nu over een compleet nieuw kalibratielaboratorium van tweehonderdvijftig
ponenten en meetsystemen, als
vierkante meter voor het kalibreren, ijken en justeren van uiteenlopende instrumenten. In (geconditioneerde)
ook custom made producten. Het
secties worden instrumenten afgesteld voor druk, temperatuur, gewicht, rookgas, elektriciteit en vocht. Daarnaast
leveringsprogramma is verdeeld
is er een uitgebreide werkplaats gecreëerd voor reparatie van instrumenten en de fabricage en assemblage van
in vier productgroepen te weten
op maat gemaakte meettafels en kalibratoren. Ook de verkoopafdeling en ondersteunende diensten, alsmede het
lichtbronnen, optische compo-
magazijn, zijn na de verhuizing flink uitgebreid.
nenten, detectie en instrumenten.
vanuit de ledenkring
nieuwe leden
Industriële Elektronica
Per 1 maart 2010 is Binder
Industriële Elektronica
DENIOS BV
Per 1 februari 2010 is Brüel & Kjaer
Engineering verhuisd naar:
Power research electronics b.v.
Chr. Huijgensweg 4A
Nederland B.V. verhuisd naar
Visseringlaan 18, 2288 ER
Beneluxweg 45
2408 AJ ALPHEN AAN DEN RIJN
Panoven 68, 3401 RB IJSSELSTEIN.
RIJSWIJK. Telefoonnummer: (070)
4904 SJ OOSTERHOUT
E-mail:
[email protected].
307 43 00 Faxnummer: (070) 307 43 99.
Per 1 maart 2010 is de naam van TMC Industrial Automation B.V.
16 maart 2010 is HIMA Benelux
gewijzigd in TMC Electronics B.V.
verhuisd naar: Mijkenbroek 18,
Vormgeving MUNTZ Cartoon Studio Artjan Druk Drukkerij Van de Ridder Hoewel bij deze uitgave de uiterste zorg is nagestreefd, kan voor eventuele (druk)fouten en onvolledigheden niet worden ingestaan en aanvaarden de auteurs, redactie en het bureau van FHI geen aansprakelijkheid.
Medische Technologie Essemtec Benelux
Oldelft Benelux
G. Vandenheuvelstraat 214a
Wiltonstraat 41
2230 HERSELT - BELGIË
3905 KW VEENENDAAL
4824 AB BREDA. Telefoonnummer:
Simac Techniek
Laprolan b.v.
Industriële Elektronica en
(076) 571 51 51. Faxnummer: (076)
De Run 1101
Aalsterveld 70
Laboratorium Technologie
571 51 71. E-mail: hima-benelux@
5503 LB VELDHOVEN
6641 SE BEUNINGEN
Op 1 maart 2010 heeft Initial
hima.com.
Industriële Automatisering
Scholten Medische Groep
in gebruik genomen. Algemeen
Laboratorium Technologie
Baumer SA/NV
Poppenbouwing 48
e-mailadres is initial.info.
Op 15 maart 2010 is Sakura
Rue de Nieuwenhovestraat 45
4191 NZ GELDERMALSEN
[email protected].
Finetek Europe B.V. verhuisd
1180 BRUSSEL - BELGIË
Hokatex nieuwe e-mailadressen
colofon Redactie Bureau FHI Eliza van den Anker Kees Groeneveld Paul van Nieuwenburg, MUNTZ
paratuur, groeit en daarmee kwam de behoefte
oprichtte.
LED-event 23 november 2010 Flow, Analyse & Control Show 8 en 9 juni 2011
Blanken Controls, specialist in meet- en regelap-
Te Lintelo systems bestaat vijfentwintig jaar
De officiële opening is op 28 april feestelijk gevierd
FHI federatiecongres 25 november 2010
voorbereiding op HET
en combineert hij met zijn
Nieuw pand Blanken Controls
Agendapunten
directeur van KMR.
VCM Medical
naar Flemingweg 10A, 2408 AV
Industriële Automatisering
ALPHEN AAN DEN RIJN. Postbus
M&C TechGroup Germany GmbH
Hamersveldseweg 135
MPE Works is overgenomen
362, 2400 AJ ALPHEN AAN DEN
Rehhecke 79
3833 GN LEUSDEN
door de Opinion Group. Nieuwe
RIJN. Telefoonnummer: (088) 592
40885 RATINGEN - DUITSLAND
handelsnaam is Opinion Process
00 00. Faxnummer: (088) 592 00 01.
Engine, Everdenberg 99, 4902 TT
Website: www.sakura.eu: E-mail:
Hitma Process b.v.
Interleuvenlaan 15A
OOSTERHOUT. Telefoonnummer:
[email protected].
Postbus 175
B-3001 LEUVEN - BELGIË
(016) 249 28 20. Faxnummer: (016)
Terumo europ N.V.
1420 AD UITHOORN
2492829. Website: www.opinion-
Medische Technologie
technology.com. E-mail: info@
Sinds 15 maart 2010 is het nieuwe
Laboratorium Technologie
Postbus 366
opinion-group.com.
adres van Belimed B.V. Vlambloem
Bronson Incubator Services
2180 AJ HILLEGOM
65, 3068 JG ROTTERDAM.
Helftheuvelweg 11
Medisize B.V.
5222 AV DEN BOSCH
Muntz helpt merken verder Muntz biedt het allerbeste op het gebied van reclame. En trouwens ook op het gebied van branding, online marketing, direct marketing en de meeste andere communicatietechnieken. Dat kunnen we omdat we All Active zijn: een unieke werkwijze die uitgaat van het activeren van alle kennis, ervaring en talent die we in huis hebben. Een werkwijze dus die succes onvermijdelijk maakt. In het filmpje op onze website leggen we in anderhalve minuut precies uit wat All Active is. En waarom uw merk er zo enorm bij gebaat zou zijn.
muntz.nl
All Active Muntz is actief in Amersfoort en Apeldoorn.
