Anders leven -‐ Pleeg geen moord Ontmoetingsdienst -‐ 4 oktober 2015 Evangelist Jan Verkerk -‐ Huizen Oude Testament, Exodus 20: 13 + Genesis 4: 1-‐16 Exodus 20 13 Pleeg geen moord. Genesis 4 1 De mens, Adam, had gemeenschap met Eva, zijn vrouw, en zij werd zwanger en bracht Kaïn ter wereld. ‘Met de hulp van de HEER,’ zei ze, ‘heb ik het leven geschonken aan een man!’ 2 Later bracht ze zijn broer ter wereld, Abel. Abel werd herder, Kaïn werd landbouwer. 3 Op een keer bracht Kaïn de HEER een offer van wat hij had geoogst. 4 Ook Abel bracht een offer; van de eerstgeboren dieren van zijn kudde koos hij de mooiste uit. De HEER merkte Abel en zijn offer op, 5 maar voor Kaïn en zijn offer had hij geen oog. Dat maakte Kaïn woedend, zijn blik werd donker. 6 De HEER vroeg hem: ‘Waarom ben je zo kwaad, waarom kijk je zo donker? 7 Handel je goed, dan kun je toch iedereen recht in de ogen kijken? Handel je slecht, dan ligt de zonde op de loer, begerig om jou in haar greep te krijgen; maar jij moet sterker zijn dan zij.’ 8 Kaïn zei tegen zijn broer Abel: ‘Laten we het veld in gaan.’ Toen ze daar waren, viel hij zijn broer aan en sloeg hem dood. 9 Toen vroeg de HEER: ‘Waar is Abel, je broer?’ ‘Dat weet ik niet,’ antwoordde Kaïn. ‘Moet ik soms waken over mijn broer?’ 10 ‘Wat heb je gedaan?’ zei de HEER. ‘Hoor toch hoe het bloed van je broer uit de aarde naar mij schreeuwt. 11 Daarom: vervloekt ben jij! Ga weg van deze plek, waar de aarde haar mond heeft opengesperd om het bloed van je broer te ontvangen, het bloed dat jij vergoten hebt. 12 Ook al bewerk je het land, het zal je niets meer opbrengen. Dolend en dwalend zul je over de aarde gaan.’ 13 Kaïn zei tegen de HEER: ‘Die straf is te zwaar. 14 U verjaagt mij nu van deze plek en ik mag u niet meer onder ogen komen, en als ik dan dolend en dwalend over de aarde moet gaan, kan iedereen die mij tegenkomt mij doden.’ 15 Maar de HEER beloofde hem: ‘Als iemand jou doodt, zal dat zevenmaal aan hem worden gewroken.’ En hij merkte Kaïn met een teken, opdat niemand die hem tegenkwam hem zou doodslaan. 16 Toen ging Kaïn bij de HEER vandaan en hij vestigde zich in Nod, een land ten oosten van Eden.
Verkondiging Het thema is: Pleeg geen moord. Dat is één van de tien geboden van God, maar misschien een beetje overbodig gebod. Wie van ons doet dat nou? Dat doen ze alleen in de onderwereld, in Syrië, Libië en in films. Moorden zijn uitzonderingen in ons land, hoewel nog maar pas geleden werd een man in Huizen vermoord. In de entertainment zijn moorden heel gewoon. Amerikaanse jongeren hebben als ze 18 jaar zijn meer dan 80.000 moorden gezien via tv, films en games. We hebben het verhaal van Kaïn en Abel gelezen. Het zijn broers, de eerste twee kinderen van Adam en Eva. Adam en Eva zijn de eerste mensen op aarde. Kaïn is de oudste en landbouwer, Abel is herder. Aan het begin van het bijbellezen vroeg ik: Met wie voel je je meer verbonden, met Kain of Abel? 1
Anders leven -‐ Pleeg geen moord Ontmoetingsdienst -‐ 4 oktober 2015 Evangelist Jan Verkerk -‐ Huizen Heeft u een idee? Op een dag gaan de beide broers een offer aan God brengen. Wat is een offer? Een offer is iets wat je weggeeft. Een offer kost je iets, het doet soms pijn in je portemonnee, je tijd, of wat dan ook. In de tijd van kain en Abel bracht je een offer door een vuurtje te stoken en je offer in brand te steken. Kaïn offert iets van de opbrengst van het land, Abel offert een dier. Bij het offer van Abel wordt er iets bij gezegd: ‘van de eerstgeboren dieren van zijn kudde koos hij de mooiste uit’. Er dan staat er: ‘De HEER merkte Abel en zijn offer op, maar voor Kaïn en zijn offer had hij geen oog’. Waarom heeft God geen oog voor Kaïns offer? Kaïn en Abel doen uiterlijk gezien precies hetzelfde, daar kan het niet aan liggen. Als God het offer van Kaïn niet aanziet, heeft God daar een reden voor. Het verschil moet dus ergens in de jongens zelf zitten. Abel brengt zijn offer uit liefde voor God en daar is God blij mee. Dat staat niet in dit bijbelverhaal. Ik vond het ergens bijna aan het einde van de bijbel in het Nieuwe Testament. Daar las ik: Door zijn geloof had het offer dat Abel aan God bracht meer waarde dan dat van Kaïn (…)’. Hebreeën 11:4 Geloof heeft alles te maken met liefde. Als er dus staat dat Abel door het geloof zijn offer aan God bracht, betekent het dat Abel uit liefde voor God zijn offer gaf. Misschien wilde Kaïn offeren om er beter van te worden, een wit voetje bij God halen uit eigenbelang. Als ik een bos bloemen krijg, raakt het mij als de gever er bij zegt: ‘Ik hou van je’. Of krijg jij liever een bos bloemen omdat de ander bij jou in een goed blaadje wil komen?! Slijmbal. Abel offert omdat Hij God liefheeft en het beste van zijn bezit voor God over heeft. Het offer van Abel merkte God op. En dan knapt er iets bij Kaïn. Want wat gebeurt er als de ander gezien wordt en jij niet? Wat doe je als de ander iets heeft wat je ook heel graag wil hebben, maar niet hebt? Wat doet het je dat je zus veel knapper is dan jou? Wat doet het je als die ander wel aangesproken wordt en jij niet terwijl je ook zo graag gezien wordt? Als die ander een veel mooiere auto of telefoon heeft, kleding, intelligenter of succesvoller is dan jou? Als de promotie aan jouw neus voorbijgaat! Wat doe jij, ik? 2
Anders leven -‐ Pleeg geen moord Ontmoetingsdienst -‐ 4 oktober 2015 Evangelist Jan Verkerk -‐ Huizen Wat doet broer Kaïn? Vers 5b: ‘Dat maakte Kaïn woedend, zijn blik werd donker’. Kaïn wordt jaloers. Hij ziet God niet meer en zijn broer ook niet meer staan. Kaïn laat de duisternis toe. Het kwaad neemt bezit van Kaïn en dan kom je op heel gevaarlijk terrein. Voor je het weet gaat het van kwaad naar erger. Maar ziet God Kaïn dan helemaal niet staan? God heeft wel degelijk oog voor Kaïn. God gaat naar hem toe en spreekt hem aan: ‘Waarom ben je zo kwaad, waarom kijk je zo donker?’ Laat je niet te pakken nemen door de duisternis, de zonde, ‘maar jij moet sterker zijn dan de zonde.’ God roept Kaïn om uit de duisternis te komen en de weg met God te gaan. Ook al word je niet altijd gezien, ook al word je niet altijd beloond, als je het goede doet dan kun je toch met je hoofd rechtop door het leven gaan?! De weg van liefde en geloof. Als je in jaloezie en boosheid terechtkomt en vasthoudt … dan laat je het kwaad toe en die gaat woekeren en dan leidt de ene zonde naar de andere zonde, waarbij het vaak steeds erger wordt. Dat geldt ook voor je zelf. Hoe kijk je naar jezelf? Vind je je zelf de moeite waard, heb je niet echt oog voor jezelf? Misschien heb je niet zo’n hoge pet op van jezelf. Dat is niet zo erg, maar voorkóm dat het verkeerde vormen aanneemt. Je mag met de ogen van God naar jezelf kijken. En door het geloof zit Jezus daartussen, tussen jou en God. Dat is het nieuwe en verblijdende. God merkt jou en jouw leven op, Hij kijkt je aan en zegt: ‘Jij bent de moeite meer dan waard. Ik heb voor jou het beste geofferd wat Ik had, omdat ik je liefheb. Ik offerde Mijn zoon Jezus, zodat jij niet in de duisternis hoeft te blijven. Zodat jij niet negatief over jezelf hoeft te zijn. Ik heb mensen lief, ook jou’. Je loopt jezelf misschien voorbij en doen anderen dat ook, God niet, Hij merkt jou op. Kun je daar wat mee? In de tien geboden staat het gebod: ‘Pleeg geen moord’. Welk doel heeft dit gebod? Is het alleen maar een regeltje dat nageleefd moet worden? Net zoals stoppen voor het rode licht? Het doel van dit gebod is dat God het leven wil beschermen. God heeft het leven lief. 3
Anders leven -‐ Pleeg geen moord Ontmoetingsdienst -‐ 4 oktober 2015 Evangelist Jan Verkerk -‐ Huizen God wil zijn schepping heel houden. Het gaat in dit gebod om je hart. Wat leeft er in je hart? Jaloezie, boosheid, liefde, haat? Moord komt uit het centrum van je leven, uit je hart via de weg van jaloezie en boosheid. Jaloezie gunt de ander het licht in zijn ogen niet en voor je het weet gaat het ook nog van kwaad tot erger. Waar is je broer? Hij? O, die is niet de moeite waard. Waar is je moeder? Die wil ik niet meer zien. Mijn zoon? Die is als dood voor me, die komt er niet meer in. Mijn collega? Die pak ik nog wel een keer terug. Mijn tijd komt nog wel. Hoe zijn onze gedachten over anderen? Hoe gaan we met elkaar om? Wegwerpgebaren, kwetsende woorden? Of gewoon doen alsof de ander lucht voor je is: doodzwijgen. Het zijn allemaal vormen van doodmaken. Het gebod raakt ook ons eigen leven…, hoe ga je daar mee om? Sterf je door ouderdom of door een ongezonde levensstijl? Zorg je goed voor jezelf? Alles wat leeft heeft God gewild, daarom is het leven beter dan de dood, ongeacht wie of wat. Wij hebben het leven lief te hebben. Pleeg geen moord. Wat doet broer Kaïn? Het lijkt de goede kant op te gaan als Kaïn tegen Abel zegt: ‘Laten we het veld in gaan.’ Schijn bedriegt. Kaïn laat de duisternis toe en het kwaad komt tot een hoogtepunt, hij vermoordt zijn broertje. Wat begon met jaloezie, eindigt met de dood. En God, hoe reageert God op Kaïn? God wil verbonden blijven met Kaïn en daarom zoekt Hij Kaïn op en stelt Hij hem een vraag. ‘Waar is je broer?’ Waar is je broer, je zus, je moeder, je kind? Je kunt niet alléén voor God verschijnen. Wij zijn samen mens. Moord, jaloezie, doodzwijgen, wegwerpgebaren, … het maakt je los van de ander. Welke namen komen er boven als God naar onze broer vraagt? 4
Anders leven -‐ Pleeg geen moord Ontmoetingsdienst -‐ 4 oktober 2015 Evangelist Jan Verkerk -‐ Huizen Waar is je broer? Jezus noemt zich een broer van degenen die in Hem geloven. Waar is Jezus in je leven, je kunt niet alléén voor God verschijnen. God kijkt Kaïn aan: ‘Waar is je broer?’ ‘Weet ik veel. Kan mij het schelen, moet ik soms over mijn broer waken?’ God wil dat Kaïn zijn kwaad inziet en tot inkeer komt: ‘Kaïn, Wat heb je gedaan?’ Zolang God je nog aanspreekt, kun je terugkeren naar Hem. Maar Kaïn heeft daar geen zin in en laat God maar praten. Zeker weten? Zeker weten! God neemt de keuze van Kaïn serieus en spreekt de straf uit: ‘Vervloekt ben jij, ga weg van deze plek’. En zelfs nu is God nog genadig. Hij geeft moordenaar Kaïn een merk, ‘opdat niemand die Kaïn tegenkwam hem zou doodslaan’. God beschermt de moordenaar, zoveel is het leven waard. Geen moord met moord, geen kwaad met kwaad vergelden. Hoe doen wij dat? Wat vraagt God van ons in onze houding naar onze medemens? Jezus leert ons om lief te hebben. Als je jaloers bent, boos of wat dan ook. Vraag God om liefde in je hart. Misschien heb je er helemaal geen zin in. Begin bij Jezus en kijk naar Zijn leven, hoe Hij dat gaf voor mensen die Hem vijandig gezind waren, zoals ik dat was. God wil mij alles vergeven, iedere dag opnieuw met jou beginnen. God wijst ons de weg, een levensrichting, en je krijgt nog veel meer als je je leven wijdt aan Hem en je naaste… en je broer. Krijg je met liefde je broer terug? Je kind, je moeder, je naaste? Als het aan jou ligt wel. Zij er zaken niet goed gegaan in de verhoudingen met je medemens? Heb je pijn om wat je daarin zelf veroorzaakt hebt? Aan God mag je eerlijk uitspreken wat dat is in je leven. God belooft dat Hij vergeeft als wij onze zonde belijden. Dat lucht op en is een eerste stap in de richting van je broer, je kind, vader of moeder.
5
