AMREF Flying Doctors Spreekbeurtpakket
Wat vind je waar?
Tips voor een super-spreekbeurt
2
Wat is AMREF?
3
Wat doet AMREF precies in Afrika?
5
Hogere cijfers voor Daudi
7
Een dokter die niet kan lezen
8
Schoon water is kinderspel
9
Quizzz
11
Wist je dat…
• Afrikaanse kinderen hun ouders over gezondheid leren? • Je zelf een speciaal drankje tegen uitdroging kunt maken? • Er bijna alleen maar Afrikaanse mensen bij AMREF werken? • Veel ziektes makkelijk zijn te voorkomen? • Kinderen in Zuid-Afrika water omhoog pompen met een draaimolen? • AMREF Flying Doctors al ruim 50 jaar bestaat? • Je niet hoeft te kunnen lezen om ‘ogendokter’ te zijn? • Je door je handen te wassen hogere cijfers kunt halen?
Mensen in Kenia hebben mooie, gekleurde kleren en kralen. Ogendokter Patrick heeft voor zijn werk dit soort doeken en kralen nodig. In ‘Een dokter die niet kan lezen’ zie je waar hij ze voor gebruikt.
?
Dokters gaan met vliegtuigjes naar plekken waar geen dokters zijn. Als mensen erg ziek zijn, gaan ze met het vliegtuig mee naar een ziekenhuis. Maar AMREF doet nog veel meer dan dat. Je leest het in dit boekje.
1
Tips voor een super-spreekbeurt
Bereid je goed voor. Oefen thuis, bijvoorbeeld met je ouders of vrienden. Begin er niet pas de laatste avond aan! n het ren in je klas nog nik s va Waar begin je als de kinde rtellen nt aan het begin kort ve onderwerp weten? Je ku indeling. gaat. Maak een logische waarover je spreekbeurt
Speekbeurt voorlezen? Dat is saaaaai! Maak een spiekbriefje met de belangrijkste punten en vertel de rest zelf.
Omdat het een spreekbeurt is, hoeft het nog geen moeilijk verhaal te worden. Gebruik zo veel mogelijk je eigen woorden. Stel je voor dat je je verhaal op het schoolplein aan vrienden vertelt. Hoe doe je dat?
Blijf niet op je briefje staren. Probeer steeds andere kinderen aan te kijken.
Als je aankijken niet zo goed durft, kun je ook naar hun voorhoofd kijken. Niemand zal het verschil merken! en of te laten zien. Wat Neem iets mee om te do om te proeven? dacht je van een drankje
Eng? Welnee! Als je een beetje je best heb t gedaan, weet niemand in de klas zoveel van AMREF als jij!
2
Wat is AMREF?
AMREF is een internationale organisatie die in Afrika werkt. Het doel van AMREF is om voor een betere gezondheid in Afrika te zorgen. Want zieke kinderen kunnen niet naar school. Zieke mensen kunnen niet werken. En als je niet kunt leren of werken, blijf je arm. AMREF zorgt dat kinderen en volwassenen gezond blijven, zodat ze voor zichzelf kunnen zorgen.
Hoe het begon Stel je voor dat je ziek bent en er helemaal geen dokter is om je te helpen. Of dat de dokter te ver weg is en je familie je niet naar hem toe kan brengen. Meer dan vijftig jaar geleden gebeurde dat heel vaak in Kenia en andere Afrikaanse landen. Een Engelse arts, Michael Wood, zag dat. Hij vond dat alle mensen daar naar de dokter moesten kunnen gaan. Maar dat ging niet. Het land was te groot en er waren geen wegen. De patiënten konden dus niet naar de dokter komen. Nou, dan moest de dokter maar naar de patiënten gaan, vond Michael Wood. Samen met twee andere artsen ging hij met een vliegtuigje op pad. Zo begonnen in 1957 de ‘Flying Doctors of East Africa’ (Viegende Dokters van Oost-Afrika). Deze organisatie is door de jaren heen gegroeid en kreeg de naam AMREF. Nu is AMREF de grootste gezondheidsorganisatie van Afrika.
Zo doe je in Afrika de was. Jezelf en je omgeving schoonhouden is trouwens erg belangrijk. Lees het verhaal over Daudi maar!
AMREF staat voor
?
African = Afrikaans AMREF werkt in Afrika en bijna alle mensen die voor ons werken, zijn Afrikaans. Medical = medisch We werken aan gezondheid. REsearch = onderzoek We zoeken steeds de beste oplossingen. Foundation = stichting We krijgen geld van mensen die ons willen helpen. Alleen zo kunnen we ons werk blijven doen.
3
Wat is AMREF?
6 5 2
In welke landen werkt AMREF? AMREF werkt in Kenia, Oeganda, Tanzania, Zuid-Afrika, Ethiopië, Soedan en Somalië. Maar de mensen die we les geven, komen uit heel Afrika. Er zijn trouwens ook AMREF-kantoren in veel westerse landen. Zoals AMREF Flying Doctors Nederland. De mensen die daar werken, zamelen geld in voor AMREF. Dat wordt ook wel fondsenwerving genoemd. Ook houden ze streng in de gaten of het geld wel goed terecht komt. En ze vertellen op allerlei manieren (bijvoorbeeld via dit boekje) over het werk van AMREF in Afrika. Dat heet communicatie of voorlichting. Daardoor begrijpen mensen hier beter wat voor problemen er in Afrika zijn.
1
7
3
4
?
AMREF werkt in deze landen. Vul hier zelf in hoe die landen heten. 1. K 2. O 3. T 4. Z 5. E 6. Soe 7. Som
Antwoorden: 1. Kenia, 2. Oeganda, 3. Tanzania, 4. Zuid-Afrika, 5. Ethiopië, 6. Soedan, 7. Somalië
AMREF stuurt niet alleen maar dokters naar zieke mensen. We vinden het ook erg belangrijk dat mensen niet ziek worden. En dat ze daar zelf voor kunnen zorgen. Bijvoorbeeld door onder een net te slapen. Je leest er meer over in het volgende hoofdstuk.
Als de mensen niet naar de dokter kunnen komen, moet de dokter maar naar de mensen gaan. Soms is het erg ver en zijn de wegen slecht. Dan wordt het vliegtuig gebruikt.
4
Wat doet AMREF precies in Afrika?
Afrikaanse dokters We werken zo veel mogelijk met Afrikaanse dokters, verpleegsters en gezondheidswerkers. Het voordeel is dat zij de taal spreken en de gewoontes kennen. Daardoor weten zij het beste hoe ze met patiënten en bepaalde problemen om moeten gaan. Bijvoorbeeld als een patiënt zich ergens voor schaamt.
AMREF werkt met Afrikaanse dokters en verpleegsters. We sturen liever geen mensen van hier naar Afrika.
Zoals je hebt kunnen lezen, zijn we begonnen als Flying Doctors: dokters die met een vliegtuigje naar afgelegen gebieden gingen om mensen daar te helpen. Maar AMREF is veel meer gaan doen. Want het is goed om zieke mensen te genezen. Maar het is nog beter als je ervoor zorgt dat iemand helemaal niet ziek wordt. Niet ziek worden Er zijn veel redenen waarom mensen in Afrika ziek worden. Door slechte hygiëne (zoals je handen niet wassen), door de malariamug, door vies drinkwater en nog veel meer. En als je bijvoorbeeld dat vieze water blijft drinken, wordt je steeds weer opnieuw ziek. Veel mensen in Afrika hebben dat soort dingen nooit geleerd. Daarom heeft AMREF allerlei programma’s om de oorzaken van ziekte aan te pakken.
Sommige organisaties sturen artsen en verpleegsters voor een tijdje naar Afrika. Dat doen wij niet. Want die dokters en zusters gaan vroeg of laat weer weg. Afrikaanse artsen blijven en kunnen anderen leren wat zij weten. Zo zorgt AMREF ervoor dat ze het uiteindelijk zelf kunnen.
We leren mensen hoe ze zichzelf gezond kunnen houden. De meeste dingen zijn niet eens zo moeilijk. Maar als je het nooit geleerd hebt…
5
Wat doet AMREF precies in Afrika?
Voor zichzelf zorgen We vinden het ook heel erg belangrijk dat mensen zo veel mogelijk voor zichzelf kunnen zorgen. Stel je voor dat je iedere dag moet bedelen. Dat is vervelend. Bovendien blijf je dan afhankelijk van anderen. Daarom werken we samen met de mensen die daar wonen. We leren mensen hoe ze er zelf voor kunnen zorgen dat gezond blijven.
Als de dokters met het vliegtuig op pad gaan, moet er een hoop mee. In de dorpjes hebben mensen vaak geen medicijnen in voorraad.
?
Gezondheidswerkers? Gezondheidswerkers zijn mensen die geen dokter of verpleegster zijn, maar wel speciale lessen hebben gehad. Zij kunnen eenvoudige dingen doen. Een bepaalde ziekte herkennen bijvoorbeeld. Of iemand naar een dokter sturen.
Als je onder een klamboe (soort net) slaapt, kan de malariamug je niet prikken. En dan blijf je gezond. In Nederland kun je trouwens geen malaria krijgen. Onze muggen zijn alleen maar vervelend!
Voorbeelden van het werk van AMREF
• O p school is er vaak een project over een bepaald onderwerp. In Kenia doen wij ook zulke projecten. Kinderen leren dan over hygiëne. Thuis vertellen ze dat weer door. Zo leren heel veel mensen hoe ze gezonder kunnen leven.
• Dankzij AMREF is er in Kenia een ‘ogendokter’. Dat is een gezondheidswerker die bijhoudt wie gezond is. Als iemand een oogziekte heeft, geeft hij die persoon zalf. Op die manier worden er minder mensen blind.
• In Zuid-Afrika bouwen we wel heel speciale draaimolens. Je kunt er schoon drinkwater mee uit de grond pompen. Schoolkinderen hebben een leuke pauze en een heleboel mensen krijgen zo veilig drinkwater. Slim, hè?
6
Voorbeelden van het werk van AMREF Hogere cijfers voor Daudi “Alweer een onvoldoende!” de Keniaanse Daudi zucht en legt zijn toets weg. De andere kinderen in de klas hebben wel mooie cijfers. Waarom? Daudi is vaak ziek geweest en heeft veel lessen gemist. Hij is best slim, maar voelt zich nu dom en verdrietig. Gelukkig spreken twee andere kinderen hem aan en troosten hem. Ze heten Thomas en Safi en hebben goede cijfers gehaald. Zij zijn niet ziek geweest. Was Daudi maar zo sterk was als zij. Dan zou hij trots kunnen zijn.
Daudi als voorbeeld Er zijn in Afrika heel veel kinderen zoals Daudi. Daarom heeft AMREF op scholen gezorgd voor lessen over hygiëne. Daudi is geen echte jongen. Hij is de hoofdpersoon in een stripverhaal dat in de lessen gebruikt wordt. Zo kunnen kinderen op een leuke manier leren wat wel en niet gezond is. En weet je wat het mooie is? Thuis vertellen de kinderen over Daudi en wat ze van hem geleerd hebben. Op die manier leren niet alleen de kinderen, maar alle mensen over goede hygiëne.
“Maar wij zijn helemaal niet sterker dan jij,” legt Thomas uit. “We letten alleen maar op onze hygiëne,” zegt hij. “Dat is dat we ons goed wassen en zo,” vult Safi aan. Handen wassen De twee klasgenoten leggen Daudi uit dat er bacteriën op je handen zitten. Daarom moet je je handen wassen voordat je gaat eten. En van een vieze wc kun je ook ziek worden. Thomas weet ook nog iets: “In je neus peuteren is vies. Er komen bacteriën aan je vingers. Wat gebeurt er als je iemand een hand geeft? Precies, die krijgt ook bacteriën aan zijn handen… en kan ziek worden!” De kinderen komen met allerlei tips en voorbeelden. “Dus jullie halen alleen maar hogere cijfers omdat jullie je handen wassen en zo?” vraagt Daudi. Ze knikken. Daudi is blij en besluit zijn best te gaan doen. En ja hoor, een paar weken later heeft hij een heel mooi cijfer voor zijn proefwerk.
Voor het eten en na het plassen… handen wassen! Zo krijgen bacteriën geen kans om je ziek te maken.
?
Hygiëne? Hygiëne is dat je jezelf en je omgeving schoon houdt. Dus na het plassen handen wassen, niet in je neus peuteren, je hand voor je mond houden als je hoest, douchen, de wc schoon houden, enzovoorts.
7
Voorbeelden van het werk van AMREF
?
Een dokter die niet kan lezen Patrick staat ‘s ochtends al om vijf uur op. Hij is boer in Kenia en verzorgt zijn dieren al vroeg. Maar om een uur of negen pakt hij zijn fiets. Dan gaat hij verder als ‘ogendokter’ voor AMREF. Patrick lijkt niet erg op een dokter. Hij heeft geen witte jas en heeft alleen wat zalf, doeken en gekleurde kralen bij zich. Maar weet je wat nog gekker is? Net als veel andere Masai kan Patrick niet eens lezen of schrijven. Toch is zijn werk heel erg belangrijk! Hoe doet hij dat dan?
Trachoom? De mensen van Patricks stam, de Masai, leven in een droog gebied. Er is maar weinig water voor mensen en hun koeien of andere dieren. Daarom gebruiken de Masai vaak hetzelfde water als hun dieren. Maar dan kunnen er allerlei ziektes ontstaan. Eén daarvan is de oogziekte trachoom. Als je daar niets aan doet, word je blind. En blinde mensen kunnen niet meer op het land werken. Blinde kinderen kunnen in Afrika niet naar school. Daarom is Patricks werk zo belangrijk.
Niet dom Patrick is absoluut niet dom. Hij heeft speciale lessen bij AMREF gehad en werkt nu als gezondheidswerker voor AMREF. Hij is geen echte dokter of verpleger, maar weet genoeg om mensen met de oogziekte trachoom te helpen. Daarom noemt iedereen hem ‘de ogendokter’. Patrick gaat overal in zijn gebied kijken of mensen gezond zijn. Als iemand de oogziekte heeft, geeft Patrick hem of haar oogzalf. En met de plaatjes op de doeken legt Patrick mensen uit hoe ze de ziekte kunnen voorkomen. Hygiëne is daarbij erg belangrijk. Omdat Patrick niet kan lezen, houdt hij met de gekleurde kralen bij wie er ziek is.
Deze koeien hebben een aparte drinkbak gekregen. Mensen gebruiken ander water. Zo ontstaan er minder ziektes.
Wie goed kan zien, kan werken. Of naar school gaan. Daarom zijn gezonde ogen erg belangrijk.
?
Masai? Patrick en de mensen in zijn dorp zijn Masai. De Masai zijn een stam. Weet je wat dat is? Een stam is een groep mensen. Ze horen bij elkaar en wonen bij elkaar in de buurt. Ze hebben vaak dezelfde soort kleren. En dezelfde gewoontes. Soms hebben ze ook een eigen taal. In Afrika leven veel mensen nog als stam bij elkaar.
8
Voorbeelden van het werk van AMREF Schoon water is kinderspel Pauze: lekker rennen, klimmen, of… spelen met een draaimolen! In Zuid-Afrika krijgen scholen van AMREF een mooie draaimolen voor op het schoolplein. Niet alleen om mee te spelen, maar ook om schoon water mee omhoog te pompen. Water halen bij de pomp is geen leuk klusje. Het is nogal saai en zwaar. En wat moet je met lessen over hygiëne als er geen schoon water is? Samen met een paar slimme mensen heeft AMREF daar iets op bedacht: een waterdraaimolen. Geen saai werk meer De draaimolen zit vast aan een waterpomp. Als er nu kinderen met de draaimolen spelen, pompen ze vanzelf schoon water omhoog. Dat komt in een grote, hoge opslagtank. Zo is er genoeg schoon water en hoeft niemand meer het saaie pompwerk te doen! Maar dat is nog niet alles. AMREF zorgt ervoor dat kinderen leren waarom ze bijvoorbeeld hun handen moeten wassen. Ook op de opslagtank komen allerlei verhalen en plaatjes over gezondheid. Zo leren alle mensen hoe ze kunnen voorkomen dat ze ziek worden.
Met een waterpomp kun je schoon drinkwater uit de grond omhoog halen. Maar het is wel een beetje saai werk.
!
Maak zelf een drankje! Van vies drinkwater kun je diarree krijgen. Zeker als het erg warm is, raak je dan veel vocht en zout kwijt. Je raakt uitgedroogd. Er bestaat een simpel drankje dat je daar tegen kunt gebruiken: ORS. Het bestaat uit schoon drinkwater, zout en suiker. Je kunt het als poeder kopen, maar je kunt het ook zelf maken. Doe in 1 liter water 8 theelepels (of klontjes) suiker en 1 theelepel zout doet. Goed roeren of schudden, en je hebt ORS.
Deze draaimolen zit vast aan een waterpomp. Als de kinderen met de draaimolen spelen, pompen ze water omhoog. Dat is een stuk leuker!
9
! ?
Quizzz Check je kennis
2. AMREF wil vooral … a. Dat mensen voor zichzelf kunnen zorgen en niet ziek worden. b. Veel ziekenhuizen bouwen. c. Zo veel mogelijk mensen bereiken door vliegtuigen te gebruiken. 3. Met dokters naar afgelegen gebieden vliegen … a. Is nog steeds de belangrijkste taak van AMREF. b. Doet AMREF al jaren niet meer. c. Is nu nog maar een deel van het werk van AMREF. 4. Daudi is … a. Geen echte jongen. b. Een jongen in Kenia die vaak ziek is. c. Een middeltje tegen diarree.
Gezonde kinderen kunnen op school… eh… goed opletten. Maar iets aan elkaar uitleggen zal ook wel goed zijn.
5. De ‘ogendokter’ gebruikt gekleurde kralen … a. Om te zien of iemand kleurenblind is. b. Om uit te leggen hoe je een oogziekte krijgt. c. Om bij te houden wie ziek is en wie niet. 6. Als je diarree krijgt, kun je uitdrogen. Je kunt het zelf een drankje tegen uitdroging maken. Waarom moet je schoon water gebruiken als je het maakt, denk je? a. Anders smaakt het vies. b. Anders krijg je weer diarree. c. Dat maakt helemaal niet uit. 7. Waarom bouwt AMREF samen met scholen draaimolens in Zuid-Afrika? a. Anders kunnen de kinderen niet spelen in de pauze. b. Als kinderen ermee spelen, pompen ze vanzelf water omhoog. c. Dan worden de kinderen niet te dik. Antwoorden: 1B, 2A, 3C, 4A, 5C, 6B, 7B.
1. Waarom werkt AMREF zo veel mogelijk met Afrikaanse mensen? a. Afrikaanse artsen zijn goedkoper. b. Ze begrijpen de patiënten beter. c. Er zijn niet genoeg andere artsen.
AMREF stuurt geen Nederlandse dokters naar Afrika. We werken liever samen met Afrikaanse dokters, en verpleegsters.
Wil je nog meer weten over AMREF? Kijk op onze website www.amref.nl of mail je vraag naar
[email protected].
Foto’s: AMREF, Jeroen van Loon
10
