Nederlandse Genealogische Vereniging
AMERSFOORT EN OMSTREKEN
Jaargang 23
september 2014
nummer 3
Afdelingsfunctionarissen Bestuur Voorzitter:
dhr. drs. ing. J.W. van Maren, Vlieterweg 108, 3925 GD Scherpenzeel tel. 033 – 2778813 e-mail:
[email protected] Secretaris dhr. A.C. van Herk, Herfsttuin 24, 3772 VJ Barneveld en Public Relations: tel. 06-53408994 e-mail:
[email protected] Penningmeester: dhr. drs. Th.H. van Veen, Poortersdreef 1, 3824 DL Amersfoort tel. 033 – 4726015 e-mail:
[email protected] Lid: dhr. ir. P. van Zuylen, Couwenhoven 9064, 3703 GE Zeist tel. 030 – 6962658 e-mail:
[email protected] Lid: vacature Afdelingsafgevaardigden Afgevaardigde: dhr. drs. ing. J.W. van Maren, voornoemd Plaatsvervanger: dhr. H. Hooijer, Garietstraat 267, 3813 BM Amersfoort tel. 033 – 4632621 e-mail:
[email protected] Lezingen en Activiteiten Co¨ordinator: dhr. ir. P. van Zuylen, voornoemd Periodiek Hoofdredacteur: dhr. A.C. van Herk, voornoemd Redactieadres:
[email protected] Eindredacteur: dhr. dr. J.S. Kaastra, Montessorilaan 23, 3706 TB Zeist tel. 030 – 6962934 Redacteuren: dhr. M. van de Krol, Marterhoeve 20, 3831 TA Leusden tel. 033 – 4945110 dhr. drs. Th.H. van Veen, voornoemd vacature Verzending: mw. H.S.H. Koning-van Dalen PR-ondersteuning mw. F.E.F. Schuitemaker-Frankefort, Zaagmolenhof 13, 3833 KT Leusden tel. 033 – 4947948 e-mail:
[email protected] Webmaster dhr. A.C. van Herk e-mail:
[email protected] Website Twitter Facebook
http://amersfoorteo.ngv.nl www.twitter.com/NGV AFT NGV Amersfoort
Omslag: Archiefstuk in het Gelders Archief met beschadiging door een granaatscherf. Foto: Arie van Herk.
A MERSFOORT EN OMSTREKEN Uitgave van de Nederlandse Genealogische Vereniging Afdeling Amersfoort en omstreken opgericht 18 december 1971 Verschijningsgebied de gemeenten Amersfoort, Baarn, Barneveld, Bunschoten, Ede, Eemnes, Ermelo, Harderwijk, Leusden, Nijkerk, Putten, Renswoude, Rhenen, Scherpenzeel, Soest, Utrechtse Heuvelrug, Veenendaal, Wageningen, Woudenberg en Zeist. Oplage 650. Jaargang 23
september 2014
nummer 3
Ten geleide Waar blijft de tijd? Als u dit leest zijn we inmiddels in september 2014 beland en fungeren de eerste 8 maanden als verleden tijd en zijn geschiedenis. Geschiedenis die we als herinnering bewaren of ergens vastleggen en als het deelbaar is ook verspreiden. Zo geven we in dit nummer aandacht aan het geopende Eemhuis, aan Archief Eemland en hun initiatief Zet uw schoenendoos online! Op donderdag 11 september starten we met een spreekuur in Archief Eemland. Op zaterdag 20 september organiseert de afdeling een computergenealogiemiddag en staat er weer een aantal mooie lezingen gepland voor de maanden erna. Volop plannen dus, om bij te dragen aan uw genealogische activiteiten. Uw bijdrage in het delen van bronnen of verhalen stellen we ook op prijs. In dit nummer bieden we een aantal boeiende artikelen die u misschien verder helpen. Wij wensen u veel leesplezier, Arie van Herk, hoofdredacteur
Colofon A MERSFOORT EN OMSTREKEN verschijnt in januari, april en september. De redactie is niet verantwoordelijk voor de inhoud van de ondertekende stukken. Bij overname van gegevens uit deze uitgave wordt men verzocht de bron te vermelden. Kopij voor het volgende nummer gaarne v´oo´ r 1 december 2014 inleveren Voor nadere instructies zie http://amersfoorteo.ngv.nl onder menu Afd. blad. A MERSFOORT EN OMSTREKEN wordt gratis aan de leden van de afdeling toegezonden. Anderen kunnen zich abonneren door betaling van e 7,– per jaar te storten op rekening NL85 INGB 0002 6663 78 ten name van Penningmeester NGV afdeling Amersfoort en omstreken onder vermelding van ’abonnement periodiek’. Opmaak: LATEX – Druk: Trepico bv, Hooglanderveen
jaargang 23
A MERSFOORT EN OMSTREKEN
57
Lezingen & Activiteiten Genealogische activiteiten in de regio Een overzicht van de bijeenkomsten voor de komende periode. Alle bijeenkomsten van onze NGV-afdeling en van de HCC! werkgroep Amersfoort vinden – tenzij anders vermeld – plaats in het Kerkelijk Centrum De Brug, Schuilenburgerweg 2, 3816 TB in Amersfoort Onze middagbijeenkomsten beginnen om 14.00 uur en de avondbijeenkomsten beginnen steeds om 20.00 uur. De zaal is ’s middags open vanaf 13.00 uur en ’s avonds vanaf 19.00 uur zodat u in de gelegenheid bent om met de leden van het bestuur of de andere aanwezigen van gedachten te wisselen onder het genot van een kopje koffie of thee. De consumpties zijn voor eigen rekening. In de hal kunt u zelf de consumpties bestellen. De PR-medewerkers van onze afdeling verzorgen een informatietafel. Al onze bijeenkomsten zijn voor iedereen, leden van de NGV en belangstellenden, vrij toegankelijk. De activiteiten van de Oudheidkundige Vereniging Flehite (OVF) en de HCC!genealogie in onze regio zijn afzonderlijk vermeld. Omdat sommige activiteiten van de OVF en de HCC! pas in een laat stadium nader ingevuld kunnen worden, verdient het ook aanbeveling om daarvoor regelmatig hun websites te raadplegen: • http://www.historisch-amersfoort.nl • http://amersfoort.hcc-utrecht.nl • http://www.hcc-veenendaal.nl/cms De activiteiten van HCC!genealogie zijn voor NGV-leden gratis toegankelijk. De OVF kan aan niet-leden een toegangsprijs vragen. Wij adviseren u in die gevallen altijd duidelijk te kennen te geven dat u komt als lid van de NGV! Datum Tijd Plaats Onderwerp
Donderdag 11 september 2014 NGV en Archief Eemland van 14.00 tot 16.00 uur Studiezaal Archief Eemland Spreekuur: Stamboomonderzoek en familiegeschiedenis
Datum Tijd Plaats Onderwerp
Zaterdag 20 september 2014 van 14.00 tot 16.00 uur Kerkelijk Centrum De Brug Computergenealogie
NGV
Er zijn vertegenwoordigers van o.a. de genealogische programma’s Aldfaer, GensDataPro en PRO-GEN aanwezig die u deskundig kunnen bijstaan en adviseren. Verder zijn er diverse ervaren genealogen van de afdeling aanwezig die een bijdrage leveren en u helpen met een maximaal haalbare oplossing van uw vragen. De bijeenkomst is bedoeld om u kennis te laten maken met verschillende genealogische programma’s en om samen verder te komen door elkaar te helpen bij het oplossen van grote en kleine computerproblemen. Het is een inloopmiddag, dus u hoeft niet speciaal om 14.00 uur aanwezig te zijn. De zaal is open vanaf 13.30 uur. 58 A MERSFOORT EN OMSTREKEN jaargang 23
Datum Tijd Plaats Onderwerp
Donderdag 9 oktober 2014 NGV en Archief Eemland van 14.00 tot 16.00 uur Studiezaal Archief Eemland Spreekuur: Stamboomonderzoek en familiegeschiedenis
Datum Tijd Plaats Onderwerp Inleider
Donderdag 16 oktober 2014 van 20.00 tot 22.00 uur Kerkelijk Centrum De Brug De valkuil van naamsveranderingen Mr. H.A.G. Verouden
De Brug – NGV
Vroeger of later maken we het allemaal wel een keer mee. Het genealogisch onderzoek loopt vast omdat we de familienaam, waarnaar we op zoek zijn, niet meer tegenkomen in de diverse bronnen waarin we zoeken. Het kan zijn dat we bij ons onderzoek bronnen over het hoofd zien. Het kan ook zijn dat de familienaam eerst vanaf een zekere tijd in gebruik is genomen. V´oo´ r die tijd ben je dan op patroniemen aangewezen. Dat is dan vaak erg lastig zoeken. Maar dikwijls ook is de oorzaak gelegen in het feit dat er een naamsverandering heeft plaatsgevonden. Hierover gaat deze lezing. Allereerst moeten we ons realiseren dat v´oo´ r 1811 iemand, in verschillende bronnen in dezelfde plaats, onder verschillende namen kan voorkomen. Soms wordt er een alias vermeld en komen we vanzelf weer op het goede spoor. Maar als dit ontbreekt wordt het toch weer moeilijk. Vervolgens komt het veelvuldig voor dat een persoon in verschillende plaatsen ook onder verschillende plaatselijke namen bekend was. Soms heeft die persoon in zijn geboorteplaats al een familienaam. Maar deze wordt in zijn nieuwe vestigingsplaats vaak vervangen door de naam van zijn beroep of de familienaam van zijn vrouw. Ook de naam van zijn nieuwe woonhuis of van de boerderij waar hij intrekt, blijkt vaak reden tot naamswijziging te zijn. We moeten daarbij beseffen dat die nieuwe naam meestal niet door betrokkene zelf wordt aangenomen maar dat hem die door zijn leefomgeving wordt toebedeeld. Weer een ander probleem vormen de familienamen welke zijn afgeleid van plaats- of veldnamen. Als die naam in de plaats van onderzoek niet meer voorkomt, weet je per definitie dat je in de plaats of het gebied van de familienaam verder moet gaan zoeken. Daarbij zal allereerst naar de patroniemen moeten worden gekeken. Maar wees vooral niet verbaasd als er toch een oudere familienaam in die plaats blijkt te bestaan. Tijdens mijn lezing zal ik aan de hand van een aantal cases proberen duidelijk te maken dat we vaak geheel ten onrechte v´oo´ r de valkuil van de naamsverandering blijven staan. Natuurlijk moeten we er ook niet intuimelen door zo maar iets aan te nemen dat niet kan worden bewezen. Maar er zijn technieken om over die valkuil heen te springen en zo een heel eind verder in de tijd terug te geraken. Mijn eigen stamreeks van 23 generaties van vader op zoon, heeft tussen 1330 en 1661 tot 4 maal toe een naamsverandering ondergaan. Daar kun je toch moed uit putten! jaargang 23 A MERSFOORT EN OMSTREKEN 59
Datum Tijd Plaats Onderwerp Inleider
Dinsdag 4 november 2014 van 20.00 tot 22.00 uur Kerkelijk Centrum De Brug Kastelen in de Gelderse Vallei de heer Willem van Maren
De Brug – NGV
In de middeleeuwen lagen in de Gelderse Vallei, tussen Amersfoort en Wageningen, tientallen kasteeltjes en versterkte huizen. Bijna al deze bouwwerken zijn nu verdwenen. Wie hebben de kastelen gebouwd, wanneer en waarom? Gaven de kastelen wel bescherming tegen oorlogsgeweld? Waarom zijn de kastelen weer afgebroken? Hoe onveilig waren de middeleeuwen voor een gewone man of vrouw? Het antwoord op deze vragen is soms anders dan gedacht wordt. Van veel kasteeltjes is een afbeelding bewaard gebleven. Hierdoor krijgen we een indruk van de manier waarop sommige mensen geleefd hebben. U hoeft er niet jaloers op te zijn. De middeleeuwen waren in de Gelderse Vallei geen tijdperk vol stoere ridders en edele jonkvrouwen. Maar wat dan wel? De spreker zal u meenemen naar de tijd van onze voorouders zes of zeven eeuwen geleden. Wat een wereld! Zo anders dan nu. Vooraf aan de lezing vindt eerst een korte ledenvergadering plaats. De agenda voor deze afdelingsledenvergadering en het verslag van de vorige zijn te zijner tijd te vinden op internet http://amersfoorteo.ngv.nl. De agenda en de bijlagen liggen v´oo´ r aanvang van de vergadering eveneens ter inzage en er zijn ook meerdere exemplaren beschikbaar. Datum Tijd Plaats Onderwerp
Donderdag 13 november 2014 NGV en Archief Eemland van 14.00 tot 16.00 uur Studiezaal Archief Eemland Spreekuur: Stamboomonderzoek en familiegeschiedenis
Datum Tijd Plaats Onderwerp
Donderdag 11 december 2014 NGV en Archief Eemland van 14.00 tot 16.00 uur Studiezaal Archief Eemland Spreekuur: Stamboomonderzoek en familiegeschiedenis
Datum Tijd Plaats Onderwerp Inleider
Dinsdag 16 december 2014 van 20.00 tot 22.00 uur Kerkelijk Centrum De Brug De Nieuwe Hollandse Waterlinie de heer Kees Schipper
De Brug – NGV
De Nieuwe Hollandse Waterlinie was een verdedigingslinie met water als verdedigingswapen. Kwam de vijand eraan, dan konden stroken weiland tussen Muiden en de Biesbosch onder water worden gezet. Het land werd daardoor voor de vijand moeilijk begaanbaar. De linie deed dienst van 1815 tot ongeveer 1940. Het waren de Romeinen die het water al gebruikten als verdedigingslinie. Veel later werd de Oude Hollandse Waterlinie gebouwd die ten westen van de stad Utrecht liep. Nog later werd de Nieuwe Hollandse Waterlinie gebouwd, ten oosten van de stad Utrecht. Toen de vliegtuigen hun intrede deden ging de 60 A MERSFOORT EN OMSTREKEN jaargang 23
functie van de Hollandse Waterlinie verloren. Veel oude verdedigingsobjecten zijn nog intact. Er zijn ook veel plaatsen waar ze wel zijn, maar waar je ze nauwelijks ziet. Dat water van oudsher een van onze grootste vijanden is weet iedereen. Maar dat water ook een grote bondgenoot van ons kan zijn is minder bekend. Datum Tijd Plaats Onderwerp Inleider
Donderdag 15 januari 2015 van 20.00 tot 22.00 uur Kerkelijk Centrum De Brug Genealogie en nu op zoek naar DNA? de heer Gerrit Woertman
De Brug – NGV
DNA kom je in de pers voortdurend tegen bij moordzaken en erfelijke ziektes. Wat moet je als genealoog nu met DNA? Met genealogie kom je meestal tot pakweg 1700, en dan stopt het vaak door ontbreken van schriftelijke bronnen in het archief. • Maar waar komen die voorouders dan eerder vandaan? • Is die persoon met dezelfde achternaam nu wel of niet familie? • Die andere familie met een heel andere achternaam lijkt wel verwant, maar kan ik dat bewijzen? • Mijn voorouder is een vondeling of de vader is onbekend, wat nu? Sommige vragen zijn met een simpele DNA-test te beantwoorden. In deze lezing gaat Gerrit Woertman (www.dnagezocht.com) nader in op DNA. Wat kan er getest worden? Wat kost het? Hoe gaat zo’n test? Hoe ziet het resultaat eruit? En tenslotte een aantal praktische voorbeelden, waardoor er daarna wel of geen bewijs is voor een vermoeden. Datum Tijd Plaats Onderwerp Inleider
Dinsdag 17 februari 2015 van 20.00 tot 22.00 uur Kerkelijk Centrum De Brug WieWasWie mevrouw Sytske Visscher (CBG)
De Brug – NGV
Verder zullen er lezingen plaatsvinden op dinsdag 17 maart, donderdag 16 april en donderdag 7 mei 2015.
Agenda van de bijeenkomsten van: HCC!genealogie, werkgroep Amersfoort – Elke derde maandag van de maand in het Kerkelijk Centrum De Brug, Schuilenburgerweg 2, 3816 TB in Amersfoort. Openingstijden: van 19.30 tot 22.30 uur. HCC!genealogie, werkgroep Veenendaal – Elke vierde maandag van de maand in de Christelijke Scholengemeenschap, Sportlaan 11-13, 3905 AD in Veenendaal. Aanvang: 20.00 uur. Hier kunt u terecht voor al uw computervragen, ook niet-genealogische. Voor meer informatie verwijzen wij u naar de HCC-websites http://amersfoort.hcc-utrecht.nl en http:// www.hcc-veenendaal.nl/cms.
jaargang 23
A MERSFOORT EN OMSTREKEN
61
Van uw voorzitter door Willem van Maren Tot mijn genoegen kan ik schrijven dat het met de NGV nu veel beter gaat dan een jaar geleden. Gens Nostra verschijnt weer op tijd en ziet er goed uit. Enkele vervelende problemen zijn verdwenen. Tijdens de Algemene Vergadering op 27 mei 2014 in Utrecht zijn drie nieuwe leden voor het hoofdbestuur gekozen. Hiermee is het hoofdbestuur weer voldoende bezet om aan de verdere uitvoering van het beleidsplan te kunnen werken. Er zijn nog enkele knelpunten maar dat is niets bijzonders. Er waait een frisse wind en er gebeurt weer van alles. Als u in Amersfoort of de onmiddel-
lijke omgeving woont dan zal het u niet ontgaan zijn dat het Eemhuis geopend is en dat Archief Eemland daar nu ook gehuisvest is. Het archief heeft de opening aangegrepen voor de introductie van (of extra aandacht voor) nieuwe publieksactiviteiten, zoals Publiek geheim, Het bewaren waard. Zet uw schoenendoos online en een nieuwe ronde voor de verkiezing van uw favoriete archiefstuk. Kijk eens op de website van het archief. Vanaf september houden we ons maandelijks spreekuur op de nieuwe locatie. U bent van harte welkom met al uw genealogische vragen en problemen.
In memoriam Joop van Dort (Leiden 12-1-1926 – Soest 11-6-2014) door Thijs van Veen Op woensdag 11 juni jl. is in zijn woonplaats Soest, na een geleidelijk afnemende gezondheid, op 88-jarige leeftijd onze vroegere hoofdredacteur Joop van Dort overleden. Vanaf het allereerste nummer van ons afdelingsperiodiek, in april 1992, maakte Joop deel uit van de redactie. Tien jaar later, in april 2002, heeft hij zich – mede gezien zijn leeftijd – uit de redactie teruggetrokken. Zie het door mij geschreven artikel Joop van Dort verlaat redactie op bladzijde 67 in ons perodiek van april 2002. Joop had tot dat moment bijna alle verslagen van de lezingen geschreven. En bo-
62
vendien schreef hij voor ons afdelingsperiodiek een interessante serie over de diverse diensten in het Verenigingscentrum van de NGV. Hier schreef hij informatief en smakelijk over. Zijn artikelen zijn veelvuldig overgenomen in de periodieken van andere NGV-afdelingen. Wij hadden een bijzonder prettige samenwerking met Joop. De redactievergaderingen waren bijzonder plezierig en gezellig. Helaas hebben we Joop de laatste jaren niet meer gezien op onze afdelingsbijeenkomsten. Joop, bedankt, rust zacht.
A MERSFOORT EN OMSTREKEN
jaargang 23
Ledenbestand Nieuwe leden: Mw. C. Thesingh Dhr. B. Ramak Dhr. G.H. Landman Dhr. Ir. R. Trietsch Dhr. W.H. Strous Mw. J.E. de Vries-Pureveen Dhr. W. van Donkelaar Dhr. J. van Eck Dijkgraaf Dhr. G.B.F. Jurg Dhr. A. Espkamp Dhr. J.M.F. Glaser
Dhr. F. van der Lee Dhr. P.B. Lijnkamp Mw. N. van Nieuwpoort
Amersfoort Amersfoort Harderwijk Overleden: Barneveld Rhenen Dhr. W.J.F. van Schijndel Soest Dhr. M.W. Kooy Zevenhoven Dhr. C. van den Burg Bennekom Dhr. A. van den heuvel Bennekom Dhr. B.P. Hofstede Amersfoort Mw. A.M. Sjamaar Amersfoort Dhr. drs. D.J. Oosterbaan
Apeldoorn Ede Nieuw Amersfoort
Leusden Soest Zeist Amersfoort Doorn Amersfoort Duiven
Een boek maken in Word Lezing door Mw. Mira Benes van Probook Media op donderdag 15 mei 2014. Marcel van de Krol doet verslag. Deze lezing gaat dit keer niet over hoe je dunner het papier. Tot 150 pagina’s is het het best en het mooist je stamboomgegevens meestal 135 gram. met bijbehorende verhalen en foto’s in een Men begint meestal met de zogenaamde boek kunt zetten maar meer over de tech- Franse titelpagina op bladzijde 1 met een niek, hoe te handelen in Word en hoe aan te vast lettertype en vaste lettergrootte en leveren aan de drukker zodat deze er meteen daarin staat dan de naam van het boek en mee overweg kan. de auteur zonder verdere opmaak. De spreker is dan ook geen genealoog Pagina 2 is dan een blanco pagina. maar werkt bij een drukkerij die allerlei Pagina 3 is de titelpagina met de naam soorten boeken kan drukken en ook in kleine van het boek en de auteur. Hier is wel opoplages. Zelfs e´ e´ n exemplaar is mogelijk. maak mogelijk en standaard is dan dat de Uiteraard kan dit verslag geen gebruiks- titel een grotere letter heeft dan de auteur. aanwijzing zijn hoe Word werkt maar ik zal Tevens kan men er een plaatje bijvoegen. proberen een en ander eenvoudig uit te legPagina 4 is dan tenslotte de colofon zogen. als een datum, auteursrechten, een ISBNDe omslag kan als fotocover, kunstleer nummer, enzovoort. of linnen. Ook zijn diverse formaten mogeGebruikelijk is altijd dat de even bladlijk, zoals A4 of A5, staand of liggend. Een zijdenummers links en de oneven bladzijboek bestaat uit een omslag, schutbladen en denummers rechts staan. Omdat Word altijd een binnenwerk. Dit worden dan ook drie met de eerste bladzij links komt is dit opbestanden die je aan de drukker levert tenzij passen als u 2 bladzijden in het scherm laat je de schutbladen niet bedrukt wil hebben. zien. Deze staan namelijk in het boek niet Er is keus uit diverse papiersoorten naast elkaar maar achter elkaar. Overigens vanaf 90 gram. Hoe dikker het boek hoe moet u zich aanwenden om altijd onderaan jaargang 23 A MERSFOORT EN OMSTREKEN 63
elke pagina een pagina-einde toe te voegen. Dit voorkomt dat als je later op een bladzij een stuk tekst invoegt alle tekst op de volgende bladzijden opschuift. Voor boeken worden de volgende lettertypes en lettergroottes veel gebruikt: Arial, Courier (new), Times New Roman en Calibri. Dit alles in 10, 11 of 12 pt. Verder is in Word de regelafstand in te stellen. Om de tekst kunt u een witmarge naar eigen inzicht instellen. Neem daarvoor ook 3 mm. extra voor het snijden van het papier. Paginanummers kunt u doen via invoegen/paginanummers. U kunt zelf bepalen waar de paginanummers komen te staan: boven, linksonder of rechtsonder. Illustraties voor zowel het binnenwerk als de omslag dienen aan bepaalde eisen te voldoen. Het is aan te raden met een fotoprogramma het plaatje zodanig te vergroten of verkleinen zoals het in het boek moet komen en het op te slaan als jpg-bestand en dan minimaal met 300 dpi. Belangrijk is om te weten dat de kleuren op uw beeldscherm anders zijn dan in het boek, dit wijkt altijd iets af. Indien u een omslag in kleur of met een foto maakt moet deze iets groter zijn dan een A4-tje omdat het papier over de kaft aan de binnenkant iets doorloopt tot onder het
schutblad. Indien u klaar bent dient het bestand omgezet te worden naar een drukklaar bestand. Om uw bestand altijd en overal op de juiste wijze weer te geven, inclusief lettertypen en lay-out, is het noodzakelijk om dit bestand te converteren naar PDF. Dit kan op verschillende manieren. In Word gaat u naar opslaan PDF als bestandstype en klik op opslaan of opslaan als. U kunt ook naar afdrukken gaan en kies bij de printer voor Adobe PDF. In OpenOffice of LibreOffice, een gratis en open source programma, klikt u op bestand en dan export to PDF. Vermeld eerst in eigenschappen alle pagina’s in bereik en in standaardinstellingen afdrukken met hoge kwaliteit. Geef ook het correcte papierformaat op. Standaard staat dit op A4. Kleur gaat niet altijd goed mee met het omzetten naar PDF. Stuur in dat geval een Word-bestand naar de drukker en laat het door hem omzetten naar PDF. De drukker heeft meestal uitgebreidere en duurdere Adobe-software die het wel aankan. De gehele handleiding kunt U downloaden op: www.pro-book.nl/maak-een-boek/ boek-maken-in-word
Digitalisering bij de NGV Lezing door de heer Jaap van Zweeden op dinsdag 15 april 2014. Marcel van de Krol doet verslag. De Nederlandse Genealogische Vereni- nen en digitaliseren van allerlei documenging, hierna de NGV genoemd, heeft vier ten zoals familieadvertenties. Over dit laatbelangrijke zuilen, te weten: de afdelingen ste, de ICT, gaat de lezing en dan met name met hun leden, het blad Gens Nostra, het over de digitalisering. verenigingscentrum in Weesp en als laatDe NGV is als laatste begonnen met het ste de afdeling ICT. De afdeling ICT bevat digitaliseren van de bronnen. Het Centraal zo’n beetje alles wat met computers te ma- Bureau voor Genealogie en de Vereniging ken heeft, denk aan de ledenadministratie, Veluwse Geslachten gingen voor. Dit kan de financi¨ele administratie, de website, het een nadeel maar ook een voordeel zijn. indexeren van alle artikelen die zich in het Als eerste is men begonnen met het diverenigingscentrum bevinden en het scangitaliseren van de rouwkaarten die door de 64 A MERSFOORT EN OMSTREKEN jaargang 23
leden sinds 1946 worden aangeleverd, thans ongeveer 155.000 stuks. Het scannen hiervan gebeurt met een scanner die met hoge snelheid de kaarten kan scannen. Het is dus niet zoals thuis dat je een klep opent, de kaart erin legt en 10 seconden erover doet om e´ e´ n kaart te scannen. Men neemt een pak kaarten, stopt het in de machine en in een paar tellen is de stapel gescand. Dan moet het nog gedigitaliseerd worden. Vrijwilligers krijgen de kaart op een scherm te zien en op de andere helft van het scherm zijn invulvelden waar men de diverse namen en data kan invullen. Wat er is ingevuld is gekoppeld aan de kaart zodat als men op de website gaat zoeken op naam en/of datum men daarna de foto ziet van de rouwkaart en die foto kan men dan ook downloaden. Het digitaliseren van die scans kan men ook thuis doen als vrijwilliger. Je kan dan zelf je tijd indelen en bepalen hoe vaak of hoeveel je er doet. Alle 140.000 rouwkaarten zijn gescand en 100.000 andere documenten moeten nog ge¨ındexeerd worden. Het grootste knelpunt is thuiswerkers voor het indexeren te vinden. Wanneer 1000 leden 50 weken per jaar 2 dagen per week 10 documenten per dag digitaliseren hebben we 1.000.000 documen-
ten. Aanmelden als vrijwilliger kan via
[email protected]. Weinig leden bezoeken de website en nog minder leden zoeken in de bronnen. Het advies is dan ook, kijk eerst op de website in de index en ga dan pas naar Weesp. Thuis kan je een hoop voorbereiden. Na de rouwkaarten wil men ook bidprentjes en geboorte- en trouwkaarten digitaliseren. Dit geeft wat meer problemen omdat rouwkaarten over het algemeen hetzelfde formaat hebben maar de andere kaarten uiteenlopende formaten kunnen hebben. Ook zijn er boeken, tijdschriften, microfiches en heel veel papier die men wil indexeren op aanwezigheid of op namen. Het scannen van documenten kan in het verenigingscentrum of bij afdelingen. Het indexeren, controleren en onderhouden van gescande documenten kan via internet. Het zoeken en raadplegen van documenten kan via de website. Alle NGV-leden hebben ruime toegang tot de data, gasten moeten deze toegang verdienen. Het opvragen van een rouwkaart kost 2 credit-punten. Alle leden hebben 200 credit-punten gekregen. Per ge¨ındexeerde persoon worden 3 credit-punten verdiend.
Zoeken & Vinden via de NGV-website door Arie van Herk Zoeken in NGV-bronnen gang krijgt tot de gedigitaliseerde documenDigitale toegang op deze enorme hoe- ten (het “voorportaal”) en hij vertelt u in deveelheid is mogelijk via de website, en wel tail hoe het indexeren in zijn werk gaat. U kunt altijd bij het team terecht met vragen via de optie “zoeken in bronnen”. De opties bidprentjes, bibliotheek, pe- of onduidelijkheden. riodieken en overlijden knipsels zijn alleen Neem vast eens een kijkje bij het Rouwvoor leden toegankelijk. kaartenproject. Hoe kunt u helpen? • Ga naar http://www.ngv.nl. U heeft een computer met een interne- • Klik op de knop <Mijn NGV> rechtsbotaansluiting nodig en wat vrije tijd? Meld ven. u aan per e-mail bij vcescanbeheer@gmail. • Indien nog niet ingevuld, vul in: “lid- of com. Dolf Houtman zorgt ervoor dat u toegastnummer” en vul in “Wachtwoord”. jaargang 23 A MERSFOORT EN OMSTREKEN 65
• Klik op de knop
. scherm. • Klik op “Afdelingen” in de horizontale • In de verticale menubalk links op het menubalk bovenaan op het scherm. scherm, onder het hoofd “Digitaliseren” • Klik op “Verenigingscentrum” onderaan staan nu de digitaliseringfuncties. in de verticale menubalk links op het
Excursie naar het Kadastermuseum en het Gelders Archief door Marcel van de Krol Op vrijdag 25 april 2014 had de NGV afdeling Amersfoort en omstreken een excursie naar het Kadastermuseum en het Gelders Archief georganiseerd, beide in Arnhem. Het was een mooie zonnige dag en om circa 10.00 uur waren we met ongeveer 20 personen verzameld bij het kantoorgebouw van het Kadaster in Arnhem waar op de bovenste etage het Kadastermuseum is gevestigd. De conservator is de heer Zacharias 66
Klaasse die ook voor onze afdeling een lezing heeft gehouden op 19 februari 2013. Omdat het een grote groep betrof werden wij in twee¨en gedeeld, kregen wij een rondleiding en na afloop een lunch en een film die eigenlijk tijdens een lezing in de Brugkerk zou worden vertoond, maar toen ging dat niet helemaal goed. Het Kadaster is ongeveer 1811 in opdracht van Napoleon opgericht en in 1832
A MERSFOORT EN OMSTREKEN
jaargang 23
Kadastermuseum
officieel erkend met het doel vast te leggen wie de eigenaar van een stuk grond is om belasting te heffen, zogenaamde eigendomsregistratie. Later in 2004 is de Topografische dienst toegevoegd. Was bij het Kadaster hoofdzakelijk de omheining op de kaarten aangegeven, de topografische dienst tekende op de kaarten meer de omgeving zoals wegen, sloten en gebouwen. Je had landmeters en kaartenmakers en dit is altijd, ook nu nog, strikt gescheiden gebleven. De landmeters werden per perceel betaald en men nam het vroeger niet zo nauw met de maten.
Brunsviga rekenmachine in het Kadastermuseum
Gedurende 150 jaar zijn bij het Kadaster alle wijzigingen van grondeigendom vastgeBij de bepaling van een grens tussen legd op zogenaamde hulpkaarten. Met vertwee gemeenten kwamen de landmeter en schillende kleuren kon men aangeven wat de twee burgemeesters elk met twee des- oud, nieuw of ongewijzigd was. Omdat men kundigen samen. Bij een geschil besliste de alle hulpkaarten wil gaan scannen en digikoning. Een hoop gemeentegrenzen zijn nu taliseren wil men de originele hulpkaarten nog vrijwel hetzelfde als toen. Ook het be- vernietigen. Hier is veel verzet tegen van onroep van kaarten maken is nu nog vrijwel der andere onderzoekers en historici. hetzelfde als toen. In het museum zijn nog een hoop oude jaargang 23 A MERSFOORT EN OMSTREKEN 67
Impressie archief
kaarten te vinden en ook allerlei apparatuur die elkaar overlappen. Dit is omdat als je waar men vroeger mee het land in trok. Heel schuin naar beneden kijkt de afstand anders vroeger gebruikte men staven ijzer die op is dan recht naar beneden. Op de tekentafel een houten standaard achter elkaar werden werden de foto’s dan op elkaar gelegd. De gelegd en door op te tellen wist men de kaartenmakers konden dan de foto vergelijlengte. Later gebruikte men een meetketting ken met de kaart en de kaart verbeteren. en weer later een ijzeren rol met handvat van Nederland is verdeeld in allerlei drie10, 20, 30, 40 of 50 meter die men kon af- hoeken om nauwkeurig te kunnen meten. rollen. Om de 10 centimeter zat een kope- Vaak worden hiervoor kerktorens gebruikt. ren of messing klinknagel en om de meter De knecht ging op de ene kerktoren staan had deze klinknagel een ringetje er omheen. met een spiegel en op de andere kerktoren Later gebruikte men kijkers op een driepoot stond de landmeter met een hoekmeetinstrudie men op een voorwerp of spiegel richtte. ment. Was er geen zon dan werd de knecht Eerst werkte het met radiogolven, later met weer naar huis gestuurd. licht, infrarood enz. Nu gebruikt men gps. Voor wie meer wil weten over het KaOok staat in het museum heel grote ap- daster, het verslag van de lezing in de Brugparatuur om luchtfoto’s te maken. Door aan kerk staat in het aprilnummer van 2013 van allerlei wieltjes te draaien kon men de ca- de uitgave van de afdeling Amersfoort en mera zo richten dat deze precies goed ge- omstreken. In de middag hadden we een excurricht was. De apparatuur zat meestal in een klein tweemotorig vliegtuig met een wat sie in het Gelders Archief in Arnhem. Het groter vermogen zodat het wat langzamer is een geheel nieuw gebouw dat pas net kon vliegen. Men maakte meerdere foto’s was geopend. De studiezaal is een mooie 68 A MERSFOORT EN OMSTREKEN jaargang 23
grote ruimte met zitjes en wat beeldschermen. Ook zijn er twee afgeschermde ruimtes met zitjes en beeldschermen die bijvoorbeeld een groep kan afhuren. Er zijn geen microfiches meer daar alles nu digitaal is. Wat men in de studiezaal op het scherm kan vinden kan men ook thuis achter de pc op de website vinden.
instellingen als bijvoorbeeld de Rijn hoog water heeft en er een kans is op een overstroming. De depots zijn dan ook allemaal op bovenliggende etages en niet in de kelder zoals bij een hoop bedrijven en ook archieven.
Onder de indruk van groot formaat archiefstukken
Archiefdozen
De muren, wanden en plafonds van de depots zijn van heel dik beton en bestand teBoekenkast gen calamiteiten. Ook wordt er stikstof met Het scherm kan ook dienen om originele de lucht in de ruimte vermengd zodat er stukken die niet gedigitaliseerd zijn aan te minder zuurstof in de lucht zit waardoor de vragen. Die worden dan in tweevoud uitge- documenten langer houdbaar blijven. De arprint en de medewerker van het archief legt chiefmedewerkers werken dan ook niet lane´ e´ n exemplaar op de plaats van het originele ger dan bijvoorbeeld anderhalf uur in de stuk. Na afloop moeten er dus altijd weer ruimte en nemen daarna zeg maar een ademtwee printopdrachten zijn zodat men weet pauze. dat er niets zoek is. Aan het eind van de middag kwamen de Er zijn verschillende depots, e´ e´ n bevat twee groepen weer bijeen in de ontvangstallerlei stukken van allerlei formaten, e´ e´ n hal. Ook ’s middags waren we in twee groebevat allemaal archiefdozen en e´ e´ n allemaal pen verdeeld; er was nog een powerpointdekaarten en historische kranten. monstratie te zien en daarna ging iedereen Ook is er een depot dat nog bijna leeg tevreden naar huis. is. Dit is onder andere voor toekomstige uitDe foto’s bij dit verslag zijn gemaakt breiding maar ook als back-up voor andere door Arie van Herk. jaargang 23 A MERSFOORT EN OMSTREKEN 69
Stel je voor Mijn naam is Rob Trietsch ; ik ben ruim een jaar voor het einde van WO II in Den Haag geboren, en mijn gehele werkzame leven als civiel ingenieur werkzaam geweest bij DHV in Amersfoort, zij het grotendeels in het verre buitenland. Mijn oudste zoon is, toen hij daar in het verleden tijd voor had, begonnen met het napluizen van onze stamboom, en ik ben daar zelf na mijn pensionering mee doorgegaan. De namen die ik onderzoek zijn: • Trietsch (in Nederland zijn alle Trietschen directe familie; de familie is in elk geval afkomstig uit Heidelberg-Wieblingen, en mogelijk daarv´oo´ r uit Tsjechi¨e. Er zijn namelijk bronnen die aangeven dat Trietsch de vroegere Oostenrijkse schrijfwijze zou zijn van een plaats aldaar) • Machielse (Amsterdam; daarv´oo´ r Luik) • Ligter (Amsterdam/Noord-Holland) • Van Wessem (Protestantse tak) • De Hoog (o.a. Gouda) • Dekking (met name Amsterdam, en
daarv´oo´ r Utrecht) • Carton (o.a. Amsterdam) • Boomsma (Friesland) Ik ben begonnen met Aldfaer als genealogieprogramma, en ben na het overstappen van PC op Mac-computers overgegaan op Reunion. Beide programma’s overigens tot volle tevredenheid. Ik streef geen specifiek doel na, al wil ik bij gelegenheid – uiteraard – verder teruggaan in de stambomen van beide ouders. Dat houdt dan wel onderzoek in Duitsland in (met als potentieel probleem het niet al te gemakkelijke vroegere Duitse handschrift) en in Belgi¨e. Tot dusverre ben ik – wellicht te veel – in de breedte gegaan wat betreft het ‘meenemen’ van aangetrouwde familie. De grootste vondst tot nu toe is feitelijk toe te schrijven aan mijn oudste zoon, die via e-mailcontacten in Amerika een uitgebreide kopie van een getekende stamboom heeft ontvangen van Trietsch-en die aan het einde van de 19e eeuw vanuit Duitsland naar Texas zijn ge¨emigreerd.
Mijn naam is Willem van Donkelaar. Ik ben een gepensioneerde helikopterpiloot. Omdat ik nieuwsgierig ben naar mijn voorouders, ben ik aan genealogie begonnen. Ik onderzoek de namen Van Donkelaar, Van Egdom, De Geus en Rakhorst uit resp. Utrechtse Heuvelrug, Gelderse Vallei, Apeldoorn, en West-Friesland / kop van NoordHolland. Ik maak gebruik van het computergenealogieprogramma GensDataPro. Hoewel het nu vele malen gemakkelijker is dan 10–20 jaar geleden met internet vind
ik het beschamend dat veel archieven slecht of niet te benaderen zijn voor (digitale) gegevens.
Mijn naam is Frans van der Lee, 67 jaar en gepensioneerd manager in de gezondheidszorg. Ik ben altijd ge¨ınteresseerd in het vraagstuk waarom reageren mensen zoals ze reageren. Ik ben ervan overtuigd
dat de afstammingslijn naast psychosociale omstandigheden een rol speelt. Dit te meer als ik kijk naar de afstammingslijn van mijn moeders kant, grotendeels van de zandgronden, de Veluwe, en van mijn vaders kant uit
70
Ik probeer een zo volledig mogelijk overzicht van mijn voorouders te verkrijgen. Mijn grootste vondst tot nu toe is dat veel mensen zeer behulpzaam zijn, dat veel mensen op internet klakkeloos gegevens van elkaar overnemen, en dat er een paar mensen zijn die boven op hun gegevens blijven zitten.
A MERSFOORT EN OMSTREKEN
jaargang 23
de Betuwe, de kleigronden. Ik meen dit terug te zien in de diverse families, de ene zwaarder op de hand dan de andere. Uiteraard spelen ook achtergronden als arbeid en al of niet religieus een rol. Ik onderzoek de namen (uiteraard naast namen geboortedata, geboorteplaatsen etc.), de beroepen en dergelijke gegevens van de familie Diks (voornamelijk Achterhoek), familie Van der Baan en Van den Born (Brummen / Wageningen en omgeving), familie Van der Lee (Betuwe: Beusichem, het Kromme Rijngebied, Utrechtse Heuvelrug en omgeving) en de familie Klomp (Apeldoorn en omgeving). Het genealogieprogramma dat ik daarbij gebruik is van Myheritage family tree builder. Een prima pro-
gramma zoals zovele andere als je je maar niet gek laat maken door smartmatches e.d. Het is geen probleem als mensen gegevens van mij gebruiken, ik gebruik ook gegevens van anderen. Neem echter nooit klakkeloos gegevens over, check deze altijd en hanteer voor jezelf een systeem zodat je weet of deze gegevens kloppen. Specifieke problemen ervaar ik niet bij mijn genealogisch onderzoek, er zijn nu eenmaal altijd ontbrekende gegevens. Het is in feite nooit af, je blijft er mee bezig. Het doel is, als er voldoende gegevens zijn verzameld, een familiekroniek te schrijven. Of deze alleen maar ter beschikking staat voor mijn familie of breder gepubliceerd wordt weet ik nog niet.
Een Italiaanse familie in Argentini¨e door Willem van Maren Toelichting
milie Cestino in Itali¨e en Argentini¨e. Tussen de regels door lees je de frustratie van de schrijver die in Argentini¨e woont. Omstreeks 1900 was Argentini¨e een van de rijkste landen ter wereld. Het land bleef welvarend tot na de Tweede Wereldoorlog, daarna is Argentini¨e door politieke onlusten en economische crises enorm achteruit gehold. Een aantal keren is het land geteisterd geweest door hyperinflatie en dat heeft de economische en financi¨ele positie van zowel het land als van de gewone burgerij sterk verzwakt. De Argentijnen zijn nog altijd een goed opgeleid volk. De meerderheid begrijpt heel goed dat de economische rampspoed van de laatste tientallen jaren aan de opeenvolgende regeringen te wijten is. Toch ziet men geen kans om aan de neergang te ontsnappen. De achterneef, schrijver van de brief, vertelt over een reeks voorvaderen die op grote voet hebben geleefd en die zichzelf niets hebben ontzegd. Hijzelf heeft ongetwijfeld volop problemen gehad met de politieke onrust en de golven van hyperinflatie. Hij kijkt met afkeer (of af-
In 2005 werd ik aangesproken door een van onze leden die afstamt van een Italiaanse familie. Zij was bezig haar genealogie uit te zoeken. Van een achterneef in Argentini¨e had ze een brief gekregen met allerlei bijzonderheden over haar betovergrootvader, overgrootvader en verdere familie. De brief was geschreven in het Spaans en ze vroeg me toen om die brief voor haar te vertalen. Het bleek een heel bijzonder verhaal te zijn. Bij het 60-jarig jubileum van de NGV in 2006 had onze afdeling (samen met de afdelingen Utrecht, Gooiland en Flevoland) een presentatie gemaakt over de geografische mobiliteit van verschillende families. Ik kreeg toestemming om de brief voor die presentatie te gebruiken en ook bij eventuele andere genealogische activiteiten van onze afdeling. Om redenen van privacy is de achternaam van de familie veranderd, maar verder is de inhoud van de brief onveranderd gelaten. De brief toont het verhaal van de fajaargang 23 A MERSFOORT EN OMSTREKEN
71
gunst?) terug op het gedrag van zijn losban- drogisterij te beginnen. dige voorouders. De tekst van de brief Aantekeningen betreffende uw voorouders uit de familie Cestino Giovanni Battista Cestino (1807–1892) uit Cuneo, Itali¨e, had een mandenmakerij en huwde (datum onbekend) met Maria Antonia Falciola. Zij kregen 21 kinderen, waarvan 20 zoons. Zo ontstonden in e´ e´ n generatie twintig takken Cestino. Ik weet alleen maar iets over uw voorvader en zijn broer Luigi. Giovanni Battista overleed in Cuneo in 1892 nadat zijn vrouw al was overleden. Ik heb u een artikel uit een krant uit Cuneo gegeven, geschreven door zijn arts, waarin men kan lezen dat hij overleed aan een gebroken hart. Antonio Cestino Antonio Giovanni Battista Cestino Leandro Alem (1841–1896). Afbeelding: Wikimedia. (1847–1920) is uw betovergrootvader. Hij was militair en zijn kinderen zijn allen geboren in Livorno, want dat was zijn militaire standplaats, hoewel hij uit Cuneo kwam. Hij trouwde met een burggravin, Pelagia Ghibaudo (1850–1917). Hij ontvluchtte zijn land op de leeftijd van 37 jaar, toen hij al vier zonen had en een dochter, terwijl een andere dochter verwacht werd in februari 1885. Hij was namelijk verliefd geworden op Margarita Casolasco (1867–1948), de vrouw van zijn commandant. Hij kreeg onenigheid met die kolonel, nam de benen en arriveerde in Argentini¨e op 17 augustus 1884. Hij vertrok vanuit de havenstad Genua, vanwaar alle Italiaanse emigranten vertrokken, met het schip Polgevera. Wat kon een militair doen voor zijn levensonderhoud? Hij begon een wapenhandel in de straat Defensa y Alsina, tegenover de droMiguel Juarez Celman (1844-1909), president van gisterij La Estrella (De Ster) die gedreven Argentini¨e 1886–1890. Afbeelding: Wikimedia. werd door de Italiaanse familie Los Soldata. Tegenwoordig is dat een belangrijke Op een gegeven ogenblik heeft Antonio onderneming. Hier moet zijn zoon Odone wapens geleverd aan Julio Argentino Roca, het idee hebben gekregen om later zelf een een militair die president van Argentini¨e 72 A MERSFOORT EN OMSTREKEN jaargang 23
is geweest (1880–1886). Dat was zo naar wens verlopen dat er tussen die twee een goede verstandhouding ontstond. In 1890 ontketende de advocaat en politicus Leandro Alem een revolutie die de president Juarez Celman uit zijn zetel wierp.
zijn vader op te zoeken. Hij vertrok op 14 december 1886 uit Genua met het schip Umberto I. Hij werd vergezeld door zijn broers Apelles Juan Bautista Cestino, uw overgrootvader die toen zeven jaar oud was, en Ernesto Guglielmo Cestino (1875–1953) die toen tien jaar was. Ze kwamen met een speciale toestemming van hun moeder. Hierna zijn de broers enkele keren heen en weer geweest tussen Itali¨e en Argentini¨e. Ik weet niet op welke leeftijd zij zich definitief gevestigd hebben in Argentini¨e. Hun broers die in Turijn woonden hebben Amerika nooit opgezocht. Wel lijkt het me waarschijnlijk dat Alfredo op een bepaald ogenblik naar de Verenigde Staten is gegaan en sommigen zeggen dat hij daar getrouwd is. Ik weet niet of het allemaal waar is. Hij zou daar verliefd zijn geraakt op een meisje van veertien jaar, Carmen Camicia, hij was toen zelf 26 jaar.
Julio Argentino Roca (1843–1914), president van Argentini¨e 1880–1886 en 1898–1904. Afbeelding: Wikimedia.
Vervolgens raakte hij in Buenos Aires heel goed bevriend met de familie Devoto. Iets later liet hij zich in het bevolkingsregister opnemen en trad hij in het huwelijk. Ik weet niet waarom in het trouwboekje staat vermeld dat hij een zoon zou zijn van Antonio Giovanni Battista Cestino, en Delia Devoto. Het was een “illegaal” huwelijk. Toen zijn moeder stierf was hij zelf al overleden, en zijn moeder behandelde Carmen vervolgens als een indringster en onterfde haar. Ik geloof dat u mij al een brief toonde die uw betovergrootvader Apelles achterliet. Hij besloot, samen met zijn broers, om de uitspraken van zijn moeder niet te accepteren.
Uw betovergrootvader steunde die leider, hoofd van de Radicale Burgerunie, en verkocht hem wapentuig. Toen vervolgens J.A. Roca hierachter kwam liet hij hem weten dat hij hem zou helpen het land te verlaten en dat hij hem (Antonio) niet zou laten doden omdat hij een vrijmetselaar was, evenals hijzelf. Er wordt gezegd dat zij beiden behoorden tot de Loge Lantaro. Antonio besloot daarop naar Brazili¨e te gaan en beOver Alfredo, die ingenieur was, valt gon in Rio de Janeiro opnieuw een wapennog een ander merkwaardig verhaal te verhandel. Hij stichtte daar ook een gezin met tellen. Zijn kinderen geloven dat hij aan een Margarita Casolasco; zij kregen een zoon hartkwaal is overleden. De waarheid is echMario van wie er nog afstammelingen leven. ter dat hij onenigheid kreeg met leden van de De kinderen van Antonio familie Alsina, die in Argentini¨e grote poliAlfredo Jos´e Cestino (1874–1916) was tieke invloed had. Zij hebben hem om polielf jaar toen hij naar Argentini¨e kwam om tieke redenen vermoord. jaargang 23 A MERSFOORT EN OMSTREKEN 73
een foto van een prachtig kind met krullend bruin haar, groene ogen en een blanke huid. Ernesto ging er op af en Emily vertelde hem dat het zijn zoon was. Ze brachten het kind naar Cuneo, Itali¨e, om daar opgevoed te worden door Marcela Cestino, de zuster van Ernesto. Het kind heette Italo Antonio Cestino en werd later schilder, schrijver en doctor in de economie. Italo trouwde voor de eerste keer in 1934 en daarna voor de tweede keer in 1952 met een vrouw die 25 jaar jonger was.
Adolfo Alsina (1829–1877), president van Argentini¨e 1869–1874. Afbeelding: Wikimedia.
Ernesto Cestino Ernesto Guglielmo Cestino (1875– 1953) arriveerde, zoals al eerder vermeld, in Argentini¨e op 11-jarige leeftijd. Hij was nogal een zwerver, hield van muziek en de schone kunsten en hij had een liefje uit We- Pedro Santana (1801–1864), eerste gekozen president nen. Hij maakte een reis om de wereld met van de Dominicaanse Republiek, markies van Las het fregat Sarmiento. Toen hij op een dag Carreras. Afbeelding: Wikimedia. in San Domingo (Dominicaanse Republiek) Ernesto huwde, al op gevorderde leefaankwam raakte hij daar verliefd op Emily Santana, dochter van Pedro Santana, een tijd, in Buenos Aires in 1933 met Constanza Occhione en zij kregen een dochter AliDominicaanse generaal en politicus. Pedro Santana was bevelhebber van het cia Antonieta Maria Cestino. Ernesto werkte bevrijdingsleger in 1844 en president van de gedurende zijn laatste levensjaren in de droDominicaanse Republiek van 1844 tot 1848, gisterij van zijn broer Odone. Het fortuin van 1853 tot 1856 en van 1859 tot 1861. van zijn moeder had hij er doorgejaagd. Bij In 1861 werd de Dominicaanse Republiek zijn reizen kwam hij tijdens de Eerste Weop zijn verzoek geannexeerd door Spanje. reldoorlog in Europa en hij heeft toen meeErnesto zette zijn reis voort en ontving op gevochten. een dag een brief van Emily met daarbij 74 A MERSFOORT EN OMSTREKEN jaargang 23
Apelles Cestino Odone Cestino Odone Arturo Cestino (1878–1952), de Apelles Juan Bautista Cestino (1877– 1933) was uw overgrootvader. Het schijnt jongste zoon van Antonio, trouwde in 1902 dat ook Apelles zijn fortuin heeft verspild met Emilia Bertetti, een zuster van de vrouw aan reizen, plezier maken en vrouwen. Hij van Apelles. Je kunt wel zeggen dat de Cetrouwde in 1899 met Aurora Bertetti, mijn stino’s mannen waren die van jonge dames grootmoeder. Als eerbetoon aan haar draag hielden. De huwelijksband tussen Odone en ik de naam Aurora. Zij kregen twee zonen Emilia hield stand. Odone had echter een en drie dochters. Apelles reisde in 1917 naar verhouding met zijn secretaresse, met wie Europa toen zijn moeder was overleden. Hij hij trouwde na het overlijden van Emilia. bezocht Cuneo in verband met zijn erfdeel Odone was eigenaar van de drogisterij en streed gedurende korte tijd mee in de Eer- O. Cestino, een heel gerenommeerde zaak ste Wereldoorlog. Ik heb u een fotokopie ge- in ons land vanaf 1926 tot de sluiting in geven van een heel mooie brief die hij heeft 1970, veertien jaar na zijn overlijden. Tot geschreven. op het laatst werd de winkel gedreven door Apelles was wat wij tegenwoordig een zijn dochter Maria Antoineta Irene Cestino playboy zouden noemen. Hij besteedde veel en zijn nicht Lucia Erna d’Angelo. Odone was toch wel de meest behougeld aan zijn kleding en uiterlijk. Hij was evenals zijn broers een knappe man. Apel- dende van zijn familie en – anders dan zijn les wijdde zich aan de handel. Hij had een broers – verkwistte hij zijn erfenis niet. Het apotheek/drogisterij in Buenos Aires in de is hem economisch altijd het beste gegaan straat Constitucion ter hoogte van huisnum- van allemaal. Ik zie duidelijk dat de zwerfmer 2000. Hij overleed daar in zijn woning, lust en de lichtzinnigheid van zijn broers bij hem ontbraken. die zich boven de winkel bevond. Tijdens zijn Europese reizen ontmoette Maria Cestino hij Leonidas Tin, 22 jaar jonger dan hijzelf Maria Cestino, de oudste dochter van en hij raakte verliefd. Ook zij raakte hals Antonio, trouwde met een militair, genaamd over kop verliefd en liet haar echtgenoot en Crosti, en zijn moeder gaf hem een vordrie kinderen in de steek en ging met hem stelijke bruidsschat mee. Ik heb samen met naar Argentini¨e. In 1923 kregen ze een zoon de brief van Apelles een fotokopie van een Alfredo Cestino, een liefhebber van vliegbrief die aan Maria werd gestuurd ter geletuigmodellen en zakenman. genheid van haar huwelijk. Mijn oma Aurora vroeg hen om wettig te scheiden van hun eerdere echtgenoten. Dat Marcela Cestino was toen nog niet zo gewoon en haar andere Marcela Vicenza Catterina Cestino kinderen ondersteunden haar verzoek. Door (1890–1930). Och wat heeft de liefde toch de lichtzinnigheid van hun vader verliep het allemaal uitgericht bij de Cestino’s. Toen leven voor de kinderen van Apelles in eco- haar moeder was overleden vertrok Marcela nomisch opzicht wat minder voorspoedig en naar Londen, om haar Engels te verbetezij moesten echt gaan werken. Zij kregen ren. Ze ontmoette daar een Engelse lord en niet de kans om via studie hogerop te ko- raakte verliefd op hem. Uit deze liefdesmen. Juan Bautista Ramon Santiago was een verhouding werd Giuseppe Cestino (1924) bouwondernemer, de dochters Elena, Mary geboren, maar Marcela besloot om niet met en Pelagia trouwden en werden huisvrouw de edelman te trouwen want ze wilde niet in en uw overgrootmoeder vond werk bij de Engeland wonen. Sommigen zeggen “moge Nationale Gezondheidszorg. de liefde uw Itali¨e zijn”. Ik denk echter jaargang 23 A MERSFOORT EN OMSTREKEN 75
dat ze haar onzinnig gedrag van haar vader ge¨erfd heeft. Giuseppe woont tegenwoordig in Cuneo. Hij is vrijgezel en wil niet meer met zijn familie praten. Hij trekt graag de bergen in en houdt van ski¨en. Toen hij 7 jaar oud was en juist naar school ging heeft zijn moeder zijn nationaliteit omgewisseld van Brits naar Italiaans. Het is wel duidelijk waarom, want het was de tijd van het fascisme. Over uw directe familie heb ik u hierboven al een beschrijving gegeven. Tot slot, er zijn veel Cestino’s op deze wereld, maar
wie niet een beetje gek is, is geen Cestino. Uw oma had ook wel enige vreemde trekjes, maar ze wist ermee om te gaan en ze combineerde het met een liefde voor creatieve bezigheden. Mijn opa Apelles en zijn broers Alfredo, Ernesto en Odone aardden naar hun vader. Ze hielden van het strijdtoneel. Ze daagden elkaar en anderen graag uit om te zien wie het meest “macho” was. Vervolgens staken ze een sigaar op. Ze hebben zich gedragen als zotten.
Het bewaren waard door Arie van Herk Tijdens de opening van het Eemhuis op 12 juni jl. introduceerde Archief Eemland de campagne Zet uw schoenendoos online! Op de website het bewaren waard kunt u documenten uit uw schoenendoos online zetten. Want wie heeft er niet een verzameling foto’s en andere waardevolle documenten op zolder liggen die u zorgvuldig in een schoenendoos bewaart? Archief Eemland vindt het zonde dat al die waardevolle documenten ongezien op zolders blijven liggen en roept u daarom op om de inhoud van uw schoenendoos online te delen met andere Amersfoorters. Dan zijn ze gelijk veilig bewaard voor de toekomst. Waarom delen? We begrijpen dat sommige documenten te priv´e zijn om ze online te delen. U kunt er daarom voor kiezen om priv´edocumenten alleen te delen met alleen uw familie en/of vrienden. Maar toch ligt er op zolders verrassend veel informatie over Amersfoort en omgeving bewaard die niet alleen het bewaren waard is, maar ook het delen waard. Archief Eemland heeft zoveel mogelijk historische informatie over Amersfoort en regio online beschikbaar zodat een zo groot mogelijke groep hier gebruik van kan maken. Dit wil-
76
len we graag aanvullen met foto’s en documenten van de inwoners zelf. Zo kan een foto van uw oude klas of werkplek ook interessant zijn voor anderen die op diezelfde school zaten of bij hetzelfde bedrijf werkten. En datzelfde geldt voor het clubblad van de sportclub, een themaboek van een scoutingzomerkamp, een zwemdiploma, een aankoopbewijs van een woning of een filmpje van kinderen in de speeltuin die net was aangelegd. Door oude documenten online met elkaar te delen kunnen we herinneringen ophalen, onderzoekers een stapje verder helpen, en voor onverwachte ontdekkingen zorgen. Kijk voor meer informatie op http://www.archiefeemland.nl of https:// hetbewarenwaard.nl/
Archief Eemland. Foto Saskia Berdenis van Berlekom.
A MERSFOORT EN OMSTREKEN
jaargang 23
GENEALOGISCH ERFGOED MAGAZINE Word nu abonnee! Maak kennis met dit interessante, in kleur uitgevoerde blad voor genealogen en historisch ge¨ınteresseerden. Het verschijnt 4 x per jaar in een omvang van 32 pagina’s in A4 formaat. Aan de hand van gevarieerde artikelen wordt achtergrondinformatie over het reilen en zeilen van onze voorouders gegeven, maar ook actuele ontwikkelingen in de Genealogie worden niet vergeten. Op de website www.erfgoed.info kunt u zien over welke onderwerpen er zoal geschreven wordt. Ook staat er op de site een doorbladerbare recente aflevering.
Neem een proefabonnement! U ontvangt 4 nummers voor slechts e 10 Het abonnement loopt *automatisch* af Eindredactie en uitgever: D. Kranen, Molenstraat 73, 6712 CT Ede, Telefoon: 0318-693803 E-mail: [email protected]
Eemhuis geopend door Arie van Herk Van 12 t/m 19 juni organiseerden de vier organisaties van het Eemhuis: Kunsthal KAdE, Archief Eemland, Scholen in de Kunst en de Bibliotheek Eemland, allerlei inspirerende activiteiten voor jong en oud. Deze activiteiten gaven een goede indruk van wat er dagelijks allemaal te doen is in het Eemhuis. Donderdag 12 juni was een be-
wuste keuze, het was de dag van het 755jarig bestaan van Amersfoort. Om 14:00 uur werd op bijzondere wijze het startsein gegeven en is het Eemhuis officieel open. De binnenzijde van het gebouw is speels van opzet en heeft een ruimtelijk indrukwekkende blik. Vanuit huis een blik werpen, kijk dan op http://www.archiefeemland.nl
Genealogische software door Willem van Maren Al enige tijd bestaat het genealogisch programma Geneaal, maar het is nog altijd vrij onbekend. Het programma is Nederlandstalig en er zijn ook taalmodules voor het Fries, Engels en Frans. Het ziet er goed uit en is bovendien gratis. Het heeft enkele jaargang 23
aspecten waarin het superieur is aan andere populaire programma’s.
Bij de eerste aanblik ziet het er meteen al fraai uit (anders dan Aldfaer). Het is bijzonder overzichtelijk in het gebruik (anders dan GensDataPro). Het programma heeft de A MERSFOORT EN OMSTREKEN 77
optie voor het invoeren van ondertrouw (anders dan My Heritage of Ahnenblatt) en dat is voor Nederlandse gebruikers essentieel. Verder werkt het gewoon onder Windows, werkt met alle faciliteiten die daarbij behoren (anders dan PRO-GEN). Al met al heb ik een zeer positieve indruk van Geneaal. Bij Geneaal zal het hoofdscherm van uw computer bij normale instellingen niet het hele beeld vullen. Dat is bewust gedaan omdat het programma met hulpschermen werkt die gelijktijdig in beeld komen. Het nadeel is dat daardoor de lettergrootte wat klein
uitgevallen is (evenals bij Aldfaer). Via de Windows kunt u het lettertype vergroten maar dat doet u dan tegelijk ook voor alle andere standaardinstellingen van uw computer (hetgeen betekent dat u het maar beter kunt laten). Het programma is geschikt voor zowel beginnende als gevorderde genealogen. Wie niet tevreden is met het programma dat hij/zij nu gebruikt zal in Geneaal een aantrekkelijk alternatief vinden. U kunt het programma downloaden via http://www.gvanbinsbergen.org/geneaal/
Terugblik PRO-GEN gebruikersdag door Arie van Herk Op 5 juli jl. organiseerde de PRO-GEN Gebruikersgroep een jubileum- / zomermarkt in het zalencentrum De Schakel ’ in Nijkerk. Met 200 bezoekers kijkt de organisatie terug op een succesvolle dag. Naast PROGEN waren er diverse stands ingericht door andere instanties. De NGV nam deel met de Dienst Computergenealogie en met onze af-
deling. Naast algemene informatie over genealogie konden er gerichte doorverwijzingen worden gegeven naar specifieke websites, naar archieven en naar het College van Heraldiek. Naast de markt werd een aantal lezingen gegeven over DNA en DTB in de Middeleeuwen. Kijk voor informatie over PRO-GEN op website www.pggg.nl.
Vacature redactie door Arie van Herk, hoofdredacteur Na het overlijden van Nette Sjamaar is een vacature ontstaan in de redactie die we graag willen invullen. Met vijf personen een redactie vormen werkt prima en de belasting wordt hiermee verdeeld. We zijn een enthousiast team waarbij we allemaal fungeren als tekstschrijver. Naast dit schrijven heeft elk redactielid een aandachtsgebied in de uitvoering van activiteiten. Jelle doet de verwerking en opmaak van de verhalen naar een blad, Marcel doet interviews en verslaglegging lezingen, Thijs doet verslaglegging lezingen en taalkundige
78
aspecten van alle stukken. De verzending geschiedt door mevrouw Koning en zelf doe ik de organisatorische aspecten rondom het ontstaan van het blad. We houden drie maal per jaar een redactievergadering, voorafgaand aan ieder nummer, en hebben veel onderling contact per e-mail en bij onze activiteiten. Vind je het leuk om in zo’n dynamisch team een bijdrage te gaan leveren aan ons afdelingsblad dan ben je van harte welkom. De contactgegevens staan voorin dit blad, we kijken uit naar je reactie!
A MERSFOORT EN OMSTREKEN
jaargang 23
Cursus genealogie in Amersfoort en Eemnes door Willem van Maren Bij voldoende deelname organiseert Volksuniversiteit Laren-Blaricum-Eemnes in oktober-november 2014 een cursus Genealogie in Eemnes. Ook de Volksuniversiteit Amersfoort organiseert deze cursus in dezelfde maanden. De cursussen worden gedurende drie avonden gegeven. De nadruk zal vooral liggen op de praktijk en de zelfwerkzaamheid. Enkele van de vele vragen die behandeld
worden: • Hoe pak ik het stamboomonderzoek aan? • Waar vind ik de gegevens? • Welke websites zijn nuttig en betrouwbaar? • Welke valkuilen moet ik vermijden? • Welke computerprogramma’s zijn geschikt voor mij? Meer bijzonderheden kunt u vinden op: www.volksuniversiteitlaren.nl/ en www. vuamersfoort.nl
Tentoonstelling: Souvenir de la Guerre – 1914-1918 – Gedenkenis aan de Oorlog Kamp van Zeist en de Belgische vluchtelingen De tentoonstelling in Slot Zeist is gewijd log. Wie waren zij, hoe leefden zij en waar aan de Belgische vluchtelingen in Zeist en hielden ze zich mee bezig? De dagbesteding omgeving tijdens de Eerste Wereldoorlog. was niet alleen een kwestie van tijdverdrijf, In de provincie Utrecht werden meer maar was ook educatief gericht. dan 10.000 Belgische vluchtelingen opgevangen. In Zeist arriveerden de eersten op 10 oktober 1914. Aanvankelijk zorgden burgers voor opvang in particuliere woningen. Er werden vervolgens op verschillende locaties opvangkampen opgezet. Zo kwam in Zeist/Soesterberg voor de Belgische ge¨ınterneerde militairen een houten stad Kamp van Zeist. En in Soesterberg werd het vrouwenkamp Albertsdorp gebouwd. De naam Kamp van Zeist was niet nieuw. In 1672 was het hoofdkwartier van Lodewijk XIV in Zeist gelegerd. Door de eeuwen heen waren er op verschillende locaties militaire terreinen met de naam Kamp van Zeist. De naam Kamp Zeist staat nu voor een detentiecentrum, waar in 2014 ook vluchtelingen en asielzoekers gehuisvest zijn. In de tentoonstelling wordt aandacht gegeven aan het dagelijkse leven van de BelgiWereldoorlog I - Belgische militairen in de 1e sche oorlogsgasten in de Eerste WereldoorDorpsstraat te Zeist jaargang 23 A MERSFOORT EN OMSTREKEN 79
staaltjes van dit vakmanschap zijn op de tentoonstelling te bewonderen. Daarnaast zijn er vele andere voorwerpen, krantenartikelen en brieven, kaarten en foto’s die herinneren aan het leven van de Belgische vluchtelingen in Zeist tussen 1914 en 1918.
Vrouwen in de naaizaal in Albertdorp
Houten kistje ’Souvenir de Zeist’
De tentoonstelling is te bezichtigen van 13 september t/m 12 oktober 2014 op Slot De ge¨ınterneerden konden onder andere Zeist, Zinzendorflaan 1, 3703 CE Zeist, tel. een vak leren. Een aantal bleek een groot ta- 030-6921704. Voor meer informatie zie ook lent voor houtbewerken te bezitten. Fraaie www.geheugenvanzeist.nl Tekening ijsbaan glijden ’la Glace’ in Kamp van Zeist
80
A MERSFOORT EN OMSTREKEN
jaargang 23
Inhoudsopgave Ten geleide . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Colofon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Lezingen & Activiteiten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Van uw voorzitter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . In memoriam Joop van Dort (Leiden 12-1-1926 – Soest 11-6-2014) . . . . . . . . Ledenbestand . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Een boek maken in Word . . . . . . . . . . . . . . . . . . Digitalisering bij de NGV . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zoeken & Vinden via de NGV-website . . . . . . . . . . . Excursie naar het Kadastermuseum en het Gelders Archief Stel je voor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Een Italiaanse familie in Argentini¨e . . . . . . . . . . . . . Het bewaren waard . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Eemhuis geopend . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Genealogische software . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Terugblik PRO-GEN gebruikersdag . . . . . . . . . . . . Vacature redactie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Cursus genealogie in Amersfoort en Eemnes . . . . . . . . Tentoonstelling: Souvenir de la Guerre – 1914-1918 – Gedenkenis aan de Oorlog . . . . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
57 57 58 62
. . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . .
62 63 63 64 65 66 70 71 76 77 77 78 78 79
. . . . . . . . . . . . 79
NGV afd. Amersfoort en omstreken Herfsttuin 24 3772 VJ Barneveld
PostNL Port betaald
