i
:
ZEEMANSCHAP
:"""".'.'".'".' iLIFELINES
Redacteur Klaas Wiersma vertrekt vanuit Volendam om het gebruik van lifelines in de praktijk te testen. Hij wil vooral een
antwoord vinden op de vraag wat u kunt doen wanneer iemand aan een lifeline naast de boot is beland.
ALS IE LEVEN
AAN EEN POLYESTER DRAAD HANGT TEKST KLAAS WIERSMA FOTO,S KLAAS WIERSMA EN TJACKO SIJPKFNS
et zijn ideale testomstandigheden: het water is vandaag rustig en het waait bijna niet. Maar als we buiten de haven zijn, check ik toch nog een laatste keer of er geen andere vrijwilliger is om het water in te gaan. Die is er niet, dus ik onderga mijn lot en spring overboord. Eenmaal in het water blaast mijn zwemvest zich op en zodra het kan, maak ik me vast aan de overboord hangende lifeline. Het simuleren van een val over de reling, waarbij de lifeline de smak moet breken, slaan we even over.
DRIE KNOPEN De boot ligt stil en ik doe een eerste poging om terug aan
boord te klimmen. Met één hand kan ik bij de voetrail op het dek komen. Door het opgeblazen zwemvest op mijn borst lukt het me echter niet om ook de andere hand op dekniveau te krijgen. Laat staan om mezelfver genoeg uit
het water te trekken om een voet over de rand te slingeren. Na drie pogingen neemt de kracht in mijn armen af, vooral omdat ik tussendoor op adem moet komen in het water dat in deze tijd van het jaar veertien graden is. Nu nog kan ik mezelf losmaken en naar de zwemtrap gaan. Dan ben ik zo weer aan boord. Maar om een realistische situatie na te bootsen, zet Sebastiaan de motor aan. Op manoeuvreersnelheid word ik aan de Iifeline rustig door het water getrokken. Als de boot harder gaat varen, ontstaat er al snel een boeggolf voor mijn lichaam en zo nu en dan slaat er een golfje in mijn gezicht. Ook word ik naar de romp getrokken en ik kan me slechts moeizaam afduwen. Ik probeer te ontspannen, maar dat lukt niet. Ik moet me blijven inzetten om m'n gezicht boven water te houden en niet ondersteboven te rollen. De lifeline losmaken en naar de zwemtrap gaan, is nu geen
KORT OF LANC Lifelines kunnen op twee manieren worden ingezet. Een korte verbinding (1 meter) voorkomt dat u van de boot af kunt vallen. Een langere verbinding (2 meter)
zorgt dat u, eenmaal in het water gevallen, in elk geval bij de boot blijft. korte lijn, die de reikwijdte beperkt tot aan de reling, is voor solozeilers eigenlijk de enige optie. De langere lijn geeft meer werkvrijheid, maar is voor een solozeiler zinloos. Zonder hulp is het namelijk bij de meeste boten onmogelijk om terug aan dek te komen. Een
De lifeline van de drenkeling zit vast aan de looplijn op het dek.
78
NovEMBER20'ro www.zeilen.nl
optie meer. De boot zou binnen enkele seconden buiten bereik zijn. Ook mezelf optrekken aan de reling is nu niet meer mogelijk. "Ho maar, stoppen!", proest ik. Ik hoop dat Sebastian me hoort, want ik houd dit niet heel lang meer vol. De motor gaat inderdaad uit maar de boot drijft nog even door en ik moet me, ondanks het opgeblazen zwemvest, blijven inzetten om mijn hoofd boven water te houden. En dat bij een snelheid van maar drie knoop.
DE ZWEMTRAP De meest voor de hand liggende manier om zo snel mogelijk terug aan boord te komen, is de zwemtrap
Q
ZEEMANSCHAP LI FELI N ES
o
Bij een snelheid boven drie
knopen moet de drenkeling continu werken om niet onder water te komen. Ook het afhouden van de romp vergt veel energie. Zo snel mxogelijk alle
-ilF-.
,IT
rÊ
wre
,-Á. d
"n
snelheid uit de boot halen, is
,!
dus van groot belang.
o
Zelfstandig aan boord klimmen
/
via de zwemtrap is niet moge-
-
lijk. Omdat de lifeline over de reling hangt, zal deze achter de
-
scepters blijven hangen.
o
Met rustig water en wat hulp van buitenaf is de zwemtrap
wel een handig hulpmiddel. Met golven vormt de trap op de spiegel een risico.
@
Er
staat relatief weinig kracht op
de lier van het grootzeilval,
ondanks het gewicht van het water in de zeilkleding.
HET HIJSEN AAN DE GORDEL IN MUN ZWEMVEST IS NIET PRETTIG te gebruiken. Maar deze is niet altijd bruikbaar. Met onze testomstandigheden is het beklimmen van de trap geen enkel probleem. Maar met harde wind en golven beweegt het raamwerk op de spiegel heftig op en neer en dat levert voor de drenkeling eerder gevaar op dan redding. De kans is groot dat de persoon in het water door zijn verbinding met de boot al een paar keer hard met de romp in aanraking is gekomen en daardoor versuft in het water ligt. Bovendien kost het tegengaan van onderkoeling veel energie, waardoor de drenkeling snel aan kracht inboet.
TUDWINST Een lifeline is een stevige lijn of band die zorgt dat een
zeiler altijd met de boot is verbonden, ook als hij naast de boot terechtkomt. De lijn zit vast aan het oog op een harnas of zwemvest. De sluiting aan het andere eind van de lifeline is verbonden met de boot. Het gebruik van een lifeline zorgt ervoor dat iemand die overboord gaat,
bij de boot blijft. Cruciale fasen van een man-overboordmanoeuvre kunnen hierdoor worden overgeslagen. Het risico dat de achtergebleven bemanning de drenkeling uit het oog verliest, wordt geëlimineerd en ook de tijdrovende handelingen om de drenkeling langszij te krijgen, zijn niet nodig. Deze tijdwinst vergroot de kans op overleven voor een drenkeling aanzienlijk.
80
i
r.rovransrRzo.ro www.zeilen.nl
Tijdens onze test merk ik direct dat dingen die ik normaal probleemloos uitvoer, nu erg lastig zijn. HUSEN Alternatief voor de zwemtrap is de drenkeling aan een val het water uit te hijsen. Daarom krijg ik in mijn benarde positie het einde van het grootzeilval aangereikt. De openstaande harp, die netjes aan de val is gesplitst, sla ik over. Ik vertrouw liever op een zelfgelegde paalsteek. Ik vraag om meer ruimte op het val en begin te knopen. Door het opgeblazen zwemvest kan ik alleen mijn handen niet zien. Bovendien merk ik het slopende effect van het koude water. De paalsteek komt maar met moeite tot stand. Als ik dan eindelijk vastzit, begint Sebastiaan aan de lier van het val te draaien. De band om mijn ribben spant zich aan. Al snel word ik uit het water getild. De eerste meter heb ik weinig last van de hijsband, maar als ik helemaal vrij ben van het water voel ik de liters in mijn zeilpak en mijn laarzen die ik mee moet nemen. Het hijsen aan de gordel in mijn zwemvest is niet prettig, maar het is te doen. Ik moedig Sebastiaan aan om me zo snel mogelijk op te hijsen en als ik het want kan grijpen, trek ik mezelfbinnenboord en stap over de reling. Sebastiaan vertelt dat het binnenhalen van de val opvallend rveinig kracht kostte. Dit is dus een goede methode om een drenkeling weer aan boord te krijgen, hoewel de harp misschien beter kan worden vervangen door een gebruiksvriendelijke sterke
karabijnhaak.
O
l:t
:i,l.tj:t:.i-,:..:i
:irrJtrit
:.'1.+4l'l!9.
j:ri?:t;t:li:jiÍl i;:iial::i,iit
t
...,..t': i
Ir:i r)a\c:t !aI v]n
nal \,'ll iost
cioo c! bte rlrajird. ofalrr.:ori lrq
\-r
Q
ilti:r i lci ci:n lorri:rii
3"t,:,'r : i! v,rir
.:;iili:
11i
ill!! l:ill
(1!r
ia)oi) , l
r r l':i o:l cl: ircc:
lC
lltritl ,l :i.l
ll
a.a.ttOal
@ li,i::i ':li.-. r'r.r clt ooplij.r roc,: rl !- ) !ai: r:l!a i.l! ool d,r.i !fot) ;. geloir'.'.li orf .: orrr iir.raniair
:{.
ta
w
?
I
# ïI
í'u,
M%
r
i',c;ciL:r
irot::ire-"i:-:
:.iri lr it.
,r1;@ !':r ccpl jr: g:;1: ;cv,r:q r'r ;rc c]. Ëln :trral'r r :tr ri h:|
l
,/
:l'
\'.'iilil,r.:r. i li.:
l:ir rit
z ch 5i1 cle ru p
ilr..r
1<1.:
r: r
V! {e Íl:il:ai iral!ofa I ra) tair. [:cn I ii'ic btnri Oi) aall
ir,::
cltl htrlt
Cc
ol;
voorrtrr.
@ lcr 5. rr r rr5 lti drf oi) \:.,1 ::Í,onr ror{lL il r r.,:: !Í:ii l, l.r:r v.rl
@
rr.
D" beve:l :l it:','irr c: jocpllil
it0ct
eYa
'cup ir1
I itar (
7E
l ja ai: Ll.
f );rl.inl
:'ricjt gara|
is 1r:t
(:.
:
vr'\.,'\r/.zejiet.n
::::ï::l::ï
81
: I
ZEEMANSCHAP : LIFELIN
ES
Het lange eind van de lifelrne
Q
is
vastgemaakt aan het boegbeslag. Het korte eind zit vast op het harnas, zo zit het
niet in de weg.
@
Verschillende lifelinehaken (v.l.n.r,):
. Conventionele karabijnhaak . 5napslurting, bedoeld om aan het harnas te bevestigen; met één handeling door de
drenkeling te openen. . Veiligheidshaak; vergt twee handelingen om te openen.
. Aluminium karabilnhaak uit de bergsport; licht, zeer sterk en
geborgd met schroefsluiting.
Q
De haak van de lifeline aan de
loopliln. Om de haak los te krijgen, moet eerst het witte gedeelte worden ingedrukt. De haak kan dus niet per ongeluk Iosgaan. De looplijn aan loef
vastmaken, bevordert de vei
ligheid.
I
MET PAARSE LIPPEN EN WITTE HANDEN STROMPEL IK NAAR DE KUIP
Lifeline voorzien van EN-
nummer en productiedatum (maart 2010).
HARDHANDICE HERINNERINC Het is niet zo dat alle zeilers aan boord altijd zijn aangelijnd. Vastzitten aan de boot is soms erg onhandig en het belemmert zeilers in hun beweging. Even snel naar voren sprinten om een vastzittende genuaschoot over de ankerlier te wippen, is er niet bij. Elke verplaatsing aan boord vergt speciale aandacht: de sluiting van de lifeline moet eerst worden losgeklikt en op een ander bevestigingspunt worden vastgemaakt. Bij moderne sluitingen kost het zelfs twee handelingen om deze los te krijgen. Zeilers die niet gewend zijn aan het gebruik van een lifeline worden er Íegelmatig hardhandig aan herinnerd dat ze nog vastzitten. Ook bij het aan de verkeerde kant passeren van het want is een lifeline onverbiddelijk. Bij zwaar weer vergt het lopen of kruipen naar het voordek soms beide handen om niet van boord te woÍden geslingerd. Het meenemen van de lifeline is dan een extra complicatie. Ten slotte betekent het gebruik van een lifeline ook het dragen van een zwemvest of harnas. lets wat voor sommige zeilers toch een barrière blijkt te zijn.
NovEMBrR2oro www-zeilen.nl
Wij hebben niet geprobeerd om het einde van de lifeline dat aan de boot is bevestigd, aan het grootzeilval vast te maken. Dat is ook een mogelijkheid, maar de lifeline die flink onder spanning kan staan - moet dan voor het hijsen worden losgemaakt van de boot. GELEERD In het gangboord stroomt het water uit mijn zeilpak. Ook in mijn laarzen staat het water nog tot aan de rand. Met paarse lippen en witte handen strompel ik naar de kuip. Ik ben blij dat ik weer aan dek sta. AIs ik het natte spul uit heb getrokken en rillend een droge handdoek omarm, realiseer ik me hoe heftig het was. Ook ai heb ik maar twintig minuten in het water gelegen, ik ben er flink moe van gervorden. Toen het schip stillag, had ik de situatie onder controle, maar hangend aan een varende boot niet meer. Ik heb antwoord gekregen op vragen waar ik vanmorgen nog mee londliep. Het belangrijkste dat ik vandaag heb geleerd, is dat het voor iemand die aan zijn iifeline overboord is geslagen onmogelijk is om zelfstandig terug aan boord te klimmen, dat zo snel mogelijk de vaart uit de boot moet worden gehaald en dat ophijsen aan het val een goede oplossing is, mits er een eenvoudige bevestigingsmethode voor de drenkeling aan vastzit. O
Met dank aart Sehastian Barzilay uan Wíchord en Tjacko Síipkens,
o
Het eerste bevestigingsoog bevindt zich dicht bij de kuipingang. Een bemanningslid dat naar buiren komt, kan zichzelf zo eerst zekeren alvorens de kajuit te verlaten.
o
Aan de loopliln is de hele boot op een veilige manier bereikbaar.
o
Voor soiozeilers is het vastmaken aan een oog op de mast een veilige nranier van aanlijnen; de zeiler kan niet buiten de
reling terechtkomen.
@
Elk stevig
punt kan worden
gebruikt. Nog beter: haal de lijn eerst door de opening van de kikker.
o
Overioad indlcator; het stiksel in dit dubbel gestikte stukje lijn
breekt bij een bepaalde belasting, bijvoorbeeld bij 800 kilo. De lifeline is dan zo hoog belast geweest dat deze moet worden vervangen. Bedoeld om
alternatiefgebruik van de life-
b
line als hi;sband ofsleeplijn
1
tegen te gaan. Verplicht bij
rvedstrijden op zee.
o
De grootschoot lijkr srrak te staan, maar als de schoot uit de
klem gaat wordt een lifeline opeens €en heeT stuk langer.
o
De stuurstand is er niet op
gebouwd om grore belasting te lveersraan. Zekeren aan de
stuurstand is dus niet verstandig. De lifeline loopt bovendlen door het stuurwiel.
o
Met de lifeline aan het schootoog op de giek kan dit veiligheidsmiddel wel eens een omgekeerd effect hebben en de zeiler overboord trekken.
o
Een
karabilnhaak zonder
zekering kan opengaan als er een Íijn oí iets anders tegenaan
drukt. De lifeline kan zo
los
gaan. Bij een veilrgheidshaak zijn
tlvee handelingen nodig om de sluiting te openen,
@
Een
relingoog op de preekstoel
is niet bedoeld om de haak van de lifeIne aan te bevestigen.
wwv,,ze
len.ni
::::i::l::1:
83
