Almere energieneutraal in 2022! Watt nu?

Almere energieneutraal in 2022! Watt nu?

Achtergrond Almere moet energieneutraal zijn in 2022. Evenals Almere hebben veel gemeenten een hoge ambitie als het gaat om energieneutraliteit. Helaas komt er nog weinig van terecht en dat is begrijpelijk. Investeringen kosten immers geld en dat ontbreekt vaak. De energietransitie heeft door o.a. de toenemende werkloosheid, sociale uitsluiting en armoede ook niet altijd de hoogste prioriteit. Wij, De Groene Reus, Enodes en Greenest (zie bijlage 1), zijn als lokale partijen gericht op het initiёren en uitvoeren van (duurzame) energieprojecten. Ook wij zijn ons ervan bewust dat er (nog) geen breed draagvlak bestaat om de energieambitie daadkrachtig van het papier af te krijgen. In ons voorstel zijn investeringen in duurzame energie ook geen doel op zich. Er zijn goede mogelijkheden om energieprojecten in te zetten voor meer banen en die tevens bijdragen aan de algehele leefbaarheid van Almere. Financiering is vaak nog een drempel. Dat het ook anders kan laten wij u zien. Stil blijven zitten is geen optie. Deze tijd vraagt om actie. Graag nemen we u mee in onze aanpak.

Het plan Vanuit de doelstellingen (maatschappelijke relevantie van energieprojecten en financieel haalbaar) zoals hierboven geschetst is dit plan gericht op sportverenigingen. Waarom? De financiёle positie van sportverenigingen verslechtert al een aantal jaren op rij door bezuinigingen en teruglopende ledenaantallen. De maatschappelijke impact van sporten en sportverenigingen is daarentegen enorm. Sporten draagt bij aan een goede gezondheid (betekent ook minder zorgkosten en obesitas) en sociale ontmoeting. Op termijn is het gevolg dat het sportaanbod versobert zoals al zichtbaar is in de krimpgebieden. Genoeg aanleiding dus om sportverenigingen financieel te versterken. De traditionele inkomstenbronnen van sportverenigingen (contributie en sponsorgelden) lopen terug. De rek om de contributie te verhogen wordt steeds kleiner. Het toenemend aantal aanvragen bij het Jeugdsportfonds laat zien dat lid zijn van een sportvereniging voor veel mensen te duur wordt. Wel zijn er goede mogelijkheden om de energielasten te verlagen en hier ligt een kans. Uit onderzoek1 blijkt dat hier veel besparingen mogelijk zijn waarvan de investeringen acceptabele terugverdientijden 1

Begin 2014 hebben wij, in opdracht van de gemeente Almere, een energieonderzoek uitgevoerd bij 3 sportcomplexen (zie bijlage 2).

hebben. Dit blijkt ook bij vergelijkbare studies elders. Er komen op steeds meer plekken dan ook initiatieven van de grond om hier mee aan de slag te gaan2. Door te investeren in energiemaatregelen (isolatie, zonnepanelen, LED verlichting etc.) bij sportcomplexen willen wij het volgende bereiken: 1. Structureel lagere exploitatielasten voor sportverenigingen (= meer geld voor de sport); 2. Meer ledenbinding; 3. Meer lokale werkgelegenheid en stageplekken (m.n. leveranciers, installateurs en onderhoud); 4. Bijdrage aan de energieambitie.

Financiering De traditionele wijze van financiering wordt steeds moeilijker. De gemeente heeft onvoldoende middelen en banken zijn zeer terughoudend. Ook sportverenigingen zelf hebben niet of nauwelijks mogelijkheden. Wat steeds meer wordt toegepast is het opzetten van een (revolverend) fonds van waaruit de energietransitie wordt bekostigd. In het fonds partciperen meerdere partijen. Onder bepaalde voorwaarden zijn banken en private investeerders bereidt een (flink) deel van de financiering voor hun rekening te nemen. Van belang is dat een deel van de risico’s door de lokale overheid (provincie en/of gemeente) wordt afgedekt door middel van een garantstelling en inbreng van eigen locaties. Wij zien ook een rol voor de sportverenigingen zelf. Er zijn mogelijkheden om hun leden financieel te laten participeren via bijvoorbeeld een obligatielening (biedt belastingtechnisch voordelen). Bijkomend effect is dat clubleden meer binding met de vereniging krijgen door bijvoorbeeld (mede-) eigenaar te worden van zonnepanelen op het dak van het clubgebouw. Het Energieakkoord biedt sinds begin dit jaar mogelijkheden via de postcoderoos3. Uitgangspunt is budgetneutraal, dat wil zeggen dat de opbrengsten (lagere energierekening) die voortvloeien uit investeringen worden ingezet om de financieringslasten te dekken die terugvloeien naar het fonds (revolverend). Wij richten ons op investeringen die maximaal binnen 12 jaar zijn terugverdiend. Welke maatregelen daarbinnen passen is locatieafhankelijk (staat van het gebouw, bouwjaar, gebruik etc.) alsook de hoeveelheid energie die wordt verbruikt. In Nederland hebben we een regressief energiebelastingstelsel. Dit betekent dat hoe meer energie op een locatie wordt verbruikt, hoe lager de energiebelasting per eenheid (kWu, m3 gas) wordt. Zo kunnen zonnepanelen bijvoorbeeld een terugverdientijd hebben van 8 jaar bij kleinverbruikers, bij grootverbruikers is dat 15 jaar of soms nog langer. Maatwerk dus.

2

Zo is in Rotterdam het project ‘Scoren met Energie’ begin dit jaar van start gegaan en heeft de provincie Gelderland een overeenkomst heeft gesloten om 15 sportcomplexen te verduurzamen. 3 In de vorm van een coöperatie kunnen particulieren die investeren in zonnepanelen die niet aangesloten zijn op hun eigen energiemeter 7,5 eurocent korting krijgen op de energiebelasting. Hiermee wordt het aantrekkelijker en mogelijk voor huurders en huiseigenaren (die geen zonnepanelen op hun eigen dak willen of kunnen plaatsen) om te investeren in zonnepanelen. Met postcoderoos wordt bedoeld dat die particulieren kunnen participeren die in of in een aangrenzend postcodegebied wonen van de locatie waar de zonnepanelen worden geplaatst.

Schematisch ziet het (revolverend) fonds er als volgt uit:

Stand van zaken Bovenstaand voorstel is begin 2014 besproken met de gemeente Almere (ambtelijk). Om een eerste indruk te krijgen of er daadwerkelijk goede besparingsmogelijkheden zijn bij Almeerse sportcomplexen is aan ons opdracht verstrekt dit nader te onderzoeken (zie ook bijlage 2 voor de resultaten). Tegelijkertijd zijn er gesprekken met de provincie Flevoland gestart in het kader van de financiering. De provincie heeft middelen beschikbaar (in totaal ± 6,5 miljoen euro) die, via de stichting DEON, mogelijk hiertoe aangewend kunnen worden. Ook zijn verkennende gesprekken gevoerd met enkele commerciёle banken. In hoeverre DEON bereidt is tot het verstrekken van een achtergestelde lening en/of garantstelling is nog onbekend. Wij verwachten hier op korte termijn wel meer duidelijkheid over te kunnen geven gezien er tot verkort gewacht moest worden tot de aanstelling van een nieuwe commercieel directeur. Banken geven ons aan dat ze zeer geïnteresseerd zijn te participeren in een fonds samen met de gemeente/provincie. Financiёle middelen (bij groenbanken) zijn er in overvloed, voor de banken ontbreekt het echter aan goede projecten.

Cijfers Op basis van ons onderzoek bij 3 sportcomplexen hebben we een inschatting gemaakt van het totale energieverbruik van alle sportlocaties in Almere. Dit levert het volgende: Aantal sportlocaties Totaal elektriciteitsverbruik Totaal gasverbruik Gemiddelde energiekosten per sportclub Totale energiekosten per jaar (alle clubs) Totaal besparingspotentieel Totaal besparingspotentieel Totaal benodigde investering in energiebesparende oplossingen Gemiddeld te behalen rendement op investering Gemiddelde terugverdientijd van investering Totaal effect op werkgelegenheid(*):  M.n. installateurs

Totaal effect op milieu (CO2 reductie)

65 4.000.000 kWh 700.000 m3 € 15.000,€ 975.000,48% € 975.000,€ 9.000.000,13% 5-12 jaar 26 Fte per jaar (investering van 1,3 miljoen per jaar gedurende 7 jaar (2015-2022) 3400 ton CO2

* De levering, installatie en onderhoud wordt door Almeerse bedrijven gedaan. Zo wordt de lokale economie gestimuleerd en blijft de investering zoveel mogelijk binnen de gemeenschap. Tevens kan hierbij gedacht worden stageplekken en werkervaringsplekken te creёren (social return).

Vervolg en proces Eerste stap is nu om de oprichting van een revolverend fonds te realiseren. Dit vraagt commitment en overeenstemming over de voorwaarden van meerdere partijen. Vervolgens zijn er 3 fases te onderscheiden:

• onderzoek: energiescan & energiemonitoring

1

• resultaat: inzicht in energieverbruik en besparings- en opwekkingsmogelijkheden, investering en terugverdientijden

• financiering & overeenkomsten

2

•resultaat: financieringsconstructie(s) in samenspraak met sportvereniging/eigenaar, lokale overheid, banken en/of private investeerders

• uitvoering en beheer

3

•resultaat: lagere exploitatielasten, ledenbinding, werkgelegenheid, minder CO2, MVO, meer sponsors

Wat vragen wij? De gemeente Almere kan op 2 manieren bijdragen: 1. Het college van B&W te verzoeken de mogelijkheden te verkennen om samen met de provincie Flevoland, banken en private investeerders een revolverend fonds op te richten ten behoeve van bovenstaand initiatief; 2. Indien er een revolverend fonds daadwerkelijk gerealiseerd kan worden de sportcomplexen waarvan de gemeente Almere ook eigenaar is in te zetten voor dit initiatief.

Tot slot Uiteraard zijn wij te allen tijde bereidt ons initiatief nader toe te lichten of vragen hieromtrent te beantwoorden. Hiervoor kunt u contact opnemen met één van de initiatiefnemers.

Bijlage 1: initiatiefnemers

Patrick Folmer is initiatiefnemer van dit project en eigenaar van Greenest (éénmanszaak). Greenest is gevestigd in Almere.

Achtergrond Sinds 1998 heb ik gewerkt voor de gemeente Amsterdam en Grontmij als proces- en programmamanager van stedelijke ontwikkelingsprojecten (woningbouw, bedrijfsterreinen en recreatiegebieden). Dit was voor mij een goede leerschool om het belang van processen in projecten te ervaren en steeds meer toe te passen. Zeker nu, in een tijd waarin er minder geld beschikbaar is en projecten moeilijker van de grond komen is het resultaat minder afhankelijk geworden van de inhoud, maar ligt de uitdaging in het organiserend vermogen, creativiteit, partijen en belangen bij elkaar brengen om het vaak op het eerste gezicht onmogelijke toch mogelijk te maken. Mijn kracht zit in het verbinden van kennis, relaties en netwerken teneinde een win-win situatie voor betrokken partijen te creëren.

Beweegredenen De energietransitie, die in Nederland nog in de kinderschoenen staat, heeft mijn bijzondere aandacht. Het is niet alleen onvermijdelijk dat we over moeten gaan op hernieuwbare energiebronnen maar deze ontwikkeling is ook om een andere reden zeer wenselijk. Het draagt namelijk bij aan een schonere leefomgeving en meer respect voor onze natuur. Duurzame energie is meer dan verdienmodellen en terugverdientijden, het is maatschappelijk gezien ook noodzakelijk. Hier ligt mijn passie en wil dan ook mijn kennis en ervaring ten volle hiertoe inzetten.

Greenest Om bovenstaande reden heb ik Greenest opgericht waarbij de focus ligt op concept- en projectontwikkeling van duurzame energieprojecten. Zo heb ik in het voorjaar van 2012 de actie ‘Zonnig Flevoland’ georganiseerd samen met Rabobank Flevoland en Eneco wat heeft geresulteerd in 30 zonnestroominstallaties bij particuliere woningeigenaren. De afgelopen periode richt ik me met name op ESCo’s als financieringsconstructie voor gemeenten om hun vastgoed te verduurzamen. De gemeente Rotterdam heeft inmiddels laten zien dat het kan en daarmee een goede mogelijkheid biedt om ‘meters te maken’.

Overig  

Opleiding: Planologie (Universiteit van Amsteredam); CPO (collectief opdrachtgeversschap) coach in de provincie Noord Holland;



Vrijwilliger bij voetbalvereniging Sporting Almere waarin ik mij met name inzet om de cultuur binnen de vereniging te veranderen teneinde de veiligheid op en rond de velden te verbeteren.

De Groene Reus is de eerste en enige duurzame energiecoöperatie van Almere. Onze coöperatie is een samenwerkingsverband tussen bewoners, ondernemers, maatschappelijke organisaties en de overheid. Wij geloven dat wij als energiecoöperatie het maatschappelijke verschil kunnen maken voor bewoners en bedrijven om de wereld echt duurzaam te veranderen. Wij streven naar een energieneutraal Almere in 2022. Wij inspireren tot een duurzame levensstijl en wij investeren collectief in duurzame oplossingen. Fossiele brandstoffen dreigen op te raken en maken ons afhankelijk. In de dienstverlening van De Groene Reus komen de aspecten lokaal, duurzaam en collectief steeds terug. De naam van De Groene Reus geeft de grote ambities weer die wij willen bereiken met duurzame energie-opwekking en besparing in Flevoland. We beginnen 'klein' in Almere. De naam weerspiegelt daarnaast de kracht van duurzame samenwerking met onze partners, waarmee wij de energietransitie gaan vormgeven in Almere en Flevoland.

Enodes (gevestigd in Lelystad) is specialist op het gebied van energiemanagement in de gebouwde omgeving. Wij voeren energiebesparingsonderzoeken uit, monitoren energiestromen en adviseren opdrachtgevers in het realiseren van een efficiënte energiehuishouding. Daarnaast begeleiden we opdrachtgevers in de uitvoering van installatiewerkzaamheden of nemen deze zorg turn key van hen over. Sylvain van Ligtenberg (directeur): “Er is een nieuwe markt voor lokale energie-oplossingen aan het ontstaan, naast de traditionele energiemarkt die verdeeld is onder een aantal grote spelers. Dat boeit me, want dat biedt veel kansen voor verduurzaming en voor ondernemerschap.

Verspilling Het lokale aspect is belangrijk omdat energie produceren en consumeren op dezelfde plek grote voordelen biedt. Daarmee is namelijk een grote verspillende activiteit uit te sluiten: transport. Zowel het vervoeren van grondstoffen zoals kolen en aardolie, als het transport van elektriciteit kost immers veel energie. Wat me verder fascineert, is het feit dat de zon elke acht minuten net zoveel energie op aarde aflevert als de wereldbevolking het hele jaar door nodig heeft. Wat zou het mooi zijn als je die energie kunt opvangen om er lokaal gebruik van te maken.

Barrieres opruimen De techniek is er wel, maar organisaties ervaren vaak allerlei barrières bij de realisatie van duurzame energie-projecten. Dat kunnen financiële hobbels zijn, maar ook te weinig kennis van de materie of gebrek aan de juiste contacten. Lokale energieproductie vereist daarnaast vaak nieuwe businessmodellen en werkprocessen. Mijn ambitie is het om een rol van betekenis te spelen in het opruimen van barrières en in het uitvoeren van nieuwe modellen en processen.

Businesscases Barrières ontstaan ook omdat veel partijen alleen vanuit de techniek of alleen vanuit de financiële kant redeneren. Net zo belangrijk als bewezen technologieën, is het draagvlak bij de verschillende stakeholders. Bovenal zijn er heldere inzichten in kosten en opbrengsten nodig. Verduurzaming draait om een combinatie van techniek, proces en businesscase.”

Bijlage 2

Pilot energie onderzoeken bij 3 sportverenigingen in Almere

Datum: maart 2014 Status: Definitief Opdrachtgever: gemeente Almere

Inhoud Inleiding .............................................................................................................................................................................................................. 12 1.1

Achtergrond .......................................................................................................................................................................................... 12

1.2

Resultaten.............................................................................................................................................................................................. 12

1.3

Beoogd resultaat ................................................................................................................................................................................... 13

1.4

Verantwoording..................................................................................................................................................................................... 13

Resultaten energiescans ....................................................................................................................................................................................... 14 2.1

Sporthal Carl Dekker ............................................................................................................................................................................. 14

2.2

SC Buitenboys ....................................................................................................................................................................................... 19

2.5

FC Almere............................................................................................................................................................................................. 24

Financieringsconstructies..................................................................................................................................................................................... 29 3.1

Inleiding ................................................................................................................................................................................................ 29

3.2.1

Financieringsconstructies ................................................................................................................................................................... 30

3.2.2

Financieringsconstructies inclusief ledenbinding ................................................................................................................................ 31

3.3

Voorlopige conclusies ........................................................................................................................................................................... 32

Inleiding

1.1

Achtergrond

Sportverenigingen spelen een steeds prominentere rol in de lokale samenleving maar staan ook financieel steeds verder onder druk. Het wordt voor steeds meer mensen moeilijker om lid te worden of te blijven van een sportvereniging door de verslechterde economische situatie. Neveninkomsten als sponsoring vallen steeds verder weg en de overheidssubsidies staan onder druk. Sportverenigingen hebben tegelijkertijd een belangrijke maatschappelijke functie zoals het voorkomen en tegengaan van obesitas, integratie en het opbouwen van sociale contacten. Doel van dit onderzoek is structureel de (financiële) positie van sportverenigingen in Almere te versterken door meer gebruik te maken van duurzame energietechnieken en het benutten van energiebesparingsmogelijkheden. Nevendoelstellingen zijn het vergroten van de binding met leden en de lokale samenleving, bijdrage aan een duurzame samenleving en lokale economie. De gemeente Almere heeft De Groene Reus opdracht verstrekt om een pilot te starten bij 3 sportverenigingen. De Groene Reus heeft hierin samengewerkt met Greenest en Enodes.

1.2

Resultaten

Deze rapportage geeft een toelichting op drie verkennende onderzoeken bij sportverenigingen die Greenest, Enodes en De Groene Reus, in opdracht van de gemeente Almere, heeft uitgewerkt. Doel van het onderzoek naar verduurzaming van sportaccommodaties is antwoord te krijgen op de volgende vragen: 1. welke energiebesparende maatregelen kunnen op hoofdlijnen genomen worden; 2. wat is het rendement en de terugverdientijd van deze maatregelen en; 3. welke financieringsconstructies zijn mogelijk? Met betrekking tot de financieringsconstructies is tevens gekeken naar mogelijkheden waarbij ook leden en/of de omgeving participeren.

1.3

Beoogd resultaat

Het resultaat van onze werkzaamheden bestaat uit drie uitgewerkte sport casussen. De sport casussen betreffen drie sportverenigingen/accommodaties die een eerste beeld geven van de non-profit organisaties binnen de sportsector. In de sport casussen wordt beschreven: - huidig energiegebruik met de grootste verbruikers; - inventarisatie van de besparingsmogelijkheden; - inzicht in energetische en financiële besparing, met een indicatie van de terugverdientijd.

1.4

Verantwoording

Het uitgevoerde onderzoek is een verkenning van de potentiële energiebesparing binnen de (non-profit) sportsector in Almere. Mede door de korte doorlooptijd (twee maanden) van het onderzoek is er gebruik gemaakt van aanwezige informatie over het huidige energiegebruik en gebouwkenmerken. Er heeft geen energiemonitoring plaatsgevonden. Omwille van een zo divers mogelijk beeld zijn 3 verenigingen geselecteerd4 met verschillende kenmerken. Er zijn 2 buitensport accommodaties (FC Almere met ± 700 leden en Buitenboys ± 1300 leden) en 1 binnensport (sporthal Carl Dekker). De accommodatie van de 2 voetbalverenigingen zijn in eigendom van de gemeente Almere behalve het clubgebouw van Buitenboys, dit is eigendom van de vereniging zelf. Beide verenigingen betalen zelf de energierekening van het gehele complex. Sporthal Carl Dekker is in eigendom van De Stichting Sportaccommodaties Flevoland. Bij het onderzoek waren betrokken: - De verenigingsbesturen van FC Almere, Buitenboys en Carl Dekker; - Gemeente Almere.

4

Vooraf zijn alle (120) non profit sportverenigingen in Almere benaderd met de vraag of ze interesse hebben in dit onderzoek. De volgende verenigingen hebben gereageerd: Voetbalvereniging Buitenboys; Voetbalvereniging FC Almere; Aqua Business Centre; Sporthal Carl Dekker; Eerste Almeerse Korfbalvereniging; Tafeltennisvereniging Almeerspin; ASV Almere.

Resultaten energiescans Vooraf zijn met de drie sportbesturen gesprekken gevoerd om een eerste beeld te krijgen over de huidige situatie, eventuele toekomstplannen, behoeftes (zowel financieel als maatschappelijke betrokkenheid/ledenbinding) en of er concrete energiebesparende maatregelen zijn uitgevoerd of in de planning staan.

2.1

Sporthal Carl Dekker

Exposure op het gebied van duurzaamheid is belangrijk voor de stichting. Ze willen te boek staan als de meest duurzame sporthal van Almere. Zo is er een oplaadpaal voor elektrische auto’s aanwezig, enkele jaren geleden is er een warmteterugwinningsinstallatie en extra isolatie aangebracht en ze maken gebruik van enkele zonnecollectoren. Ze denken aan toepassing LED verlichting voor de zalen en overige ruimten. Mogelijk ook zonnepanelen. Er is enige ruimte om ook zelf te investeren. De sponsorinkomsten lopen terug evenals subsidie van de gemeente Almere (= tienduizenden euro’s per jaar). Er is dus meer behoefte aan extra inkomsten.

C arlD ekker Sp orthalte A lm ere B ongerdstraat 6 1326 A B A lm ere bouw jaar gebouw bruto vloeroppervlak

1993 2.719 m 2

H uid ig e situatie:energ ieverb ruik 20 13 Elektriciteit W arm te totaal

kW h/jaar G J/jaar

Elektriciteit balans 20 13 kW h/jaar koeling 30 0 binnenverlichting 99.120 cv-w atertransport 2.70 0 ventilatoren-luchttransport 24.0 0 0 elektrische apparatuur (horeca) 9.942 sluitpost 1.488 1.488 totaal 137.550

verbruikkosten ex btw 137550 € 20 .357 825 € 18.848 € 39.20 5

procent 0% 72% 2% 17% 7% 1% 10 0 %

spec kosten 0 ,15 22,85

kosten aardgas equivalent € /kW h € /G J

prim air M J prim .M J/m 2 1.213.191 446 € 970 .588 357 € 2.183.779 80 3

0 ,79 € /m 3ae

€ /m 2/j C O 2 kg/jaar 7 77.853 7 42.587 14 120 .440

kWh-verdeling

elektrische apparatuur koeling (horeca)

sluitpost

koeling

ventilatoren-luchttransport

binnenverlichting cv-watertransport ventilatoren-luchttransport

cv-watertransport

elektrische apparatuur (horeca)

binnenverlichting

W arm te balans 20 13 gebouw schil ventilatie douches + sluitpost

D ouche

G J/jaar 517 172 136 825

m 3 ae 14.992 5.0 0 0 3.945 23.937

8 l/m in

procent 63% 21% 16% 10 0 %

sluitpost

GJ-(warmte)verdeling gebouwschil

douches + sluitpost ventilatie

spaardouche douches + sluitpost ventilatie

gebouwschil


1993 2.719 m 2

E nerg ie b esp arend e m og elijkhed en (E B M 's) Elektriciteitsverbruik

M onitoring en T5 badm inton T5 turnhal Freq reg + C O 2 PV -cellen m et SD E+ Subtotaaltvt =<10 jaar T5 bow lshal W indm olen totalen

W arm teverbruik aantalbesparing kW h/j 6.80 3 264 14.784 10 2 5.712 3 11.250 350 83.0 0 0 121.549 150 1

480 5.0 0 0 127.0 29

besparinginvest ex B TW € /jaar € € 816 € 1.0 0 0 € 1.774 € 9.240 € 685 € 3.570 € 1.350 € 5.550 € 9.40 0 € 98.0 0 0 14.0 26 117.360 € €

58 60 0 14.683

€ €

5.250 20 .0 0 0 142.610

TV T jaar 1 5 5 4 10 8

opp m2 M onitoring en Sm art tapw aterpom p

91 33 10

totalen

besparing m 3ae/j 1.197 394

1.591

besparing besparinginvest,ex B TW G J/j € /jaar € 41 € 838 € 2.50 0 14 € 394 € 1.50 0

55

€

1.232

€

4.0 0 0

TV T jaar 2 4

3

M onitoring begroot voor een periode van 3 jaar D e SD E+ subsidie bedraagt € 2.0 75,- per jaar indien toegekend

R esultaten van d e E B M 's m et tvt =<10 jaar Elektriciteitsverbruik 20 13 M ax besparing door EB M 's Prognose energieverbruik K osten 20 13 M ax kostenbesparing Prognose kosten

kW h-elektriciteit 137.550 121.549 16.0 0 1 € €

18.848 -14.0 26 4.822

88%

G J-w arm te 825 55 771 €

74% €

20 .357 -1.232 19.125

7%

6%

kosten € 39.20 5 € -15.258 € 23.947

39%

C O 2-em issie kg/jaar 20 13 120 .440 R eductie 74.731 62% Progonse 45.70 9


1993 2.719 m 2

Door de st icht ing zijn reeds de v olgende m aat regelen uit gev oerd:

Zonnecollect oren op het lage dak t .b.v . de w arm t apw at erbereiding. Drie st uks v ent ilat ieunit s m et w arm t et erugw inning en elekt rische nav erw arm ers t .b.v . badm int onhal, t urnhal en kant ine + kleed ruim t en. Spaardouches m et infra-rood bediening in de doucheruim t e. Ext ra isolat ie aan de binnenzijde v an de buit enw anden v an de sport ruim t es. D e volgende ( stads) warmte besparende maatregelen kunnen worden uitgevoerd: Commissioning en monit oring. Onder com m issioning w ordt v erst aan het afst ellen v an de inst allat ies door bijv oorbeeld klokt herm ost at en t e program m eren op de juist e bedrijfst ijden m et de gew enst e com fort t em perat uren. Onder m onit oring w ordt v erst aan: het periodiek v olgen v an het energiegebruik v an v erw arm ing. Hoge of ongebruikelijk energiev e rbruiken kunnen hierm ee w orden opgespoord, w aarbij aansluit end m aat regelen kunnen w orden genom en om dat energiev erbruik t e v erm inderen . Smart tapwaterpomp. In het circulat iesy st eem v an de w arm w at erv oorziening is een klassieke t apw at erpom p opgenom en om er v oor t e zorgen dat er v rij w el direct w arm t apw at er beschikbaar is op het t appunt ( douches, w ast afels, et c.) Deze pom p is cont inu ingeschakeld w aardoor relat ief v e el elekt ricit eit en w arm t e benodigd is. Door deze pom p t e v erv angen door een zogenaam de “ sm art pom p” kan aanzienlijk op energie w orden bespaard. De sm art pom p herkent de gebruiksgew oont e v an de gebruikers en schakelt de pom p hierop v ooruit lopende in en uit zoda t er op t ijd w arm w at er beschikbaar is. N.B. de pom p is v oorzien v an een legionellabev eilgingsschakeling v oor aut om at ische doorspoelin g v an de leiding.


1993 2.719 m 2

D e volgende elektriciteit besparende maatregelen kunnen worden uitgevoerd: Commissioning en monitoring. Onder com m issioning w ordt v erst aan het afst ellen v an de inst allat ies door bijv oorbeeld: - het v oorkom en v an de onnodig lang in bedrijf zijn v an de elek t rom ot oren v an v ent ilat iesy st em en. - het v oorkom en v an ext ra energiev erbruik v an koel- en v rieskast en door t ijdige v erw ijderen v an ijs aangroei, - het v oorkom en v an onnodig lat en branden v an de v erlicht ing. Onder m onit oring w ordt v erst aan: het periodiek v olgen v an het energiegebruik v an elekt ricit eit : hoge of ongebruikelijk energi ev erbruiken kunnen hierm ee w orden opgespoord, w aarbij aansluit end m aat regelen kunnen w orden genom en om dat energiev erbruik t e v erm inderen .

T5 adapterverlichting. Het v erv angen v an de best aande v erlicht ing in de badm int on - en t urnhal en bow lshal door energiezuinige v erlicht ing (T5 A dapt er). Freq reg + CO 2. Het aanbrengen v an een CO 2-gest uurde frequent ieregeling op de elekt rom ot oren v an de 3 v ent ilat ieunit s. Hierbij w ordt v anuit gegaan dat de elekt rische nav erw arm ing buit en bedrijf is gest eld. De v erw arm ing v an de badm int on - en t urnhal dient dan 10 0 % t e geschieden door de best aande indirect gest ookt e recirculat ie lucht v erw arm ers. E.e.a. dient t e w orden t e geïnt egreerd in de best aande v ent ilat ieu nit s-regeling.

PV - cellen. Op het dak v an de sport hal kunnen PV (phot ov olt aïsche) panelen w orden opgest eld v oor het opw ekken v an elekt ricit eit t en gunst e v an de sport hal. W indmolen Een zogenaam de st adsw indm olen kan op het hoge dak v an de sport hal w orden geplaat st (inclusief fundering - en bev est igingsconst ruct ie). Een zicht baar geplaat st e w indm olen geeft een zicht bare “groene” uit st raling aan het gebouw . De plaat singsv ergunning zal nog onderzocht

2.2

SC Buitenboys

Doel is in de eerste plaats het verlagen van de exploitatielasten. Meer binding met leden is geen behoefte aan. Het bestuur denkt vooral aan LED veldverlichting. Ze hebben hier al naar gekeken en zijn enthousiast over de kwaliteit. Buitenboys ziet zichzelf in de eerste plaats als voetbalvereniging en ziet niet direct een maatschappelijke functie. Er zijn recent geen energiebesparende maatregelen toegepast.

B uitenB oys te A lm ere Sportpark Polderkw artier D anielStalpaertstraat 1 1333 N A A lm ere bouw jaar gebouw bruto vloeroppervlak

20 0 0 969 m 2

H uid ig e situatie:energ ieverb ruik 20 13 Elektriciteit G as totaal

Elektriciteit balans 20 13 koeling verlichting clubgebouw veld-verlichting cv-w atertransport ventilatoren - luchttransport elektrische apparatuur sluitpost totaal

verbruik kosten spec.kosten prim air M J prim .M J/m 2 10 4.374 € 15.0 0 0 0 ,14 € /kW h 920 .579 950 € 13.70 0 € 10 .0 0 0 0 ,73 € /m 3 565.729 584 € € 25.0 0 0 1.486.30 8 1.534 € D e kosten voor elektriciteit en gas zijn een inschatting.N ota's netbeheerder niet beschikbaar,1 m aand leveranciersnota beschikbaar. kW h/jaar m 3/jaar

kW h/jaar 25.346 32.292 1.80 0 7.50 0 5.451 ### 31.985 10 4.374

procent 0% 24% 31% 2% 7% 5% 31% 10 0 %

koeling verlichting clubgebouw sluitpost

D ouche

procent 29% 61% 10 % 10 0 %

koeling

verlichting clubgebouw veld-verlichting cv-watertransport

ventilatoren - luchttransport

ventilatoren - luchttransport

m 3a/jaar 3.913 8.417 1.370 13.70 0

C O 2-em issie kg/j 59.0 76 24.386 83.462

kWh-verdeling

elektrische apparatuur



€ /m 2/j 15 10 26

cv-watertransport

veld-verlichting

sluitpost

m3 aardgasverdeling gebouwschil

douches + sluitpost gebouwschil

6 l/m in

ventilatie douches + sluitpost

ventilatie


20 0 0 969 m 2

E nerg ie b esp arend e m aatreg elen (E B M 's) Elektriciteitsverbruik

M onitoring en com m issioning A W -detectie in douche- en kleedr. Subtotaaltvt=< 10 jaar LED -verlichting op voetbalvelden PV -cellen m et SD E+

G asverbruik aantal besparing kW h/j 3.619 € 24 14.791 € 18.410 30 10 0

totalen

besparing € /jaar 259 € 1.0 59 € 1.318

Invest € 1.250 7.20 0 8.450

TV T jaar 3 7 6

15.0 12 23.715

€ €

1.788 2.218

€ €

34.50 0 31.875

19 14

57.137

€

5.324

€

74.825

14

opp m2

besparing besparing m 3/j € /jaar 685 € 432 € 30 0 € 189 € 3.0 83 € 1.942 €

M onitoring en com m issioning Sm art tapw aterpom p Stralingspaneelin verzorgingsruim te

totalen

M onitoring begroot voor een periode van 3 jaar

4.0 68

€

2.563

€

Invest € 1.250 750 1.250

3.250

TV T jaar 3 4 1

1

M onitoring begroot voor een periode van 3 jaar

B ijLed verlcihting is de m eer-investering t.o.v.nieuw e conventionele verlichting begroot.D e totale investing bedraagd € 63.0 0 0 .U itgangspunt hierbijis 60 0 branduren/jaar voor de veldverlichting.D e kostenbesparing w ordt ook bereikt door m inder kosten op rem place. D e SD E+ subsidie bedraagt € 593,- per jaar.Indien toegekend

R esultaten van d e E B M 's Elektriciteitsverbruik 20 13 M ax besparing door EB M 's Prognose energieverbruik K osten 20 13 M ax kostenbesparing Prognose kosten

kW h-elektriciteit 10 4.374 18.410 85.964 € €

15.0 0 0 -1.318 13.682

18%

9%

m 3-aardgas 13.70 0 4.0 68 9.633 10 .0 0 0 -2.563 7.437

30 %

26%

€ € €

kosten 25.0 0 0 -3.881 21.119

C O 2 -em issie 20 13 16% reductie prognose

83.462 17.660 65.80 1


20 0 0 969 m 2

De volgende warmte besparende maatregelen kunnen worden uitgevoerd: Monitoring en commissioning. Ond er co m m issio ning w o rd t het afst ellen van d e inst allat ies d o o r b ijvo o rb eeld klo kt herm o st at en t e p ro g ram m eren o p d e juist e b ed rijfst ijd en m et d e g ew enst e co m fo rt t em p erat uren. Ond er m o nit o ring w o rd t verst aan: het p erio d iek vo lg en van het energ ieg eb ruik van verw arm ing . Ho g e o f o ng eb ruikelijk energ ieverb ruiken kunnen hierm ee w o rd en o p g esp o o rd , w aarb ij aansluit end m aat reg elen kunnen w o rd en g eno m en o m d at energ ieverb ruik t e verm ind eren. Smart tapwaterpomp. In het circulat iesyst eem van d e w arm w at ervo o rziening is een klassieke t ap w at erp o m p o p g eno m en o m er vo o r t e zo rg en d at er vrij w el d irect w arm t ap w at er b eschikb aar is o p het t ap p unt (d o uches, w ast afels, et c.) Deze p o m p is co nt inu ing eschakeld w aard o o r rela t ief veel elekt ricit eit en w arm t e b eno d ig d is. Do o r d eze p o m p t e vervang en d o o r een zo g enaam d e “ sm art p o m p ” kan aanzienlijk o p energ ie w o rd en b esp aard . De sm art p o m p herkent d e g eb ruiksg ew o o nt e van d e g eb ruikers en schakelt d e p o m p hiero p vo o ruit lo p end e in en u it zo d at er o p t ijd w arm w at er b eschikb aar is. N.B. d e p o m p is vo o rzien van een leg io nellab eveilg ing sschakeling t .b .v. aut o m at isc he d o o rsp o eling van d e leid ing .

Stralingspaneel in “verzorging”. De ruim t e “ verzo rg ing ” o p d e b eg ane g ro nd d ient vo o r het b ehand elen van b lessures et c.; o o k t ijd ens t raining s -m id d ag en o p w erkd ag en. Hierb ij is d e kant ine g eslo t en en zijn ca 2 st uks d o uche- en kleed ruim t en g eo p end . Om d at d e g eb o uw -klo kt herm o st aat is g ep laat st in d eze “ verzo rg ing ” w o rd t d e g ehele kant ine en alle d o uche - en kleed ruim t en o o k verw arm d , w at niet no d ig is. Do o r het verp laat sen van d e klo kt herm o st aat (+ kab eling ) naar b ijvo o rb eeld d e b est uurskam er kan o p d e verw arm ing w o rd en b esp aard . In verb and m et het g ew enst e co m fo rt in “ verzo rg ing ” kan elekt rische b ijverw arm ing d o o r m id d el van een elekt risch infra -ro o d verw arm ing sp aneel inclusief t herm o st aat hierin vo o rzien; een vrije w and co nt act d o o s is hiervo o r b eno d ig d .


20 0 0 969 m 2

De volgende elektriciteit besparende maatregelen kunnen worden uitgevoerd: Monitoring en commissioning. Ond er m o nit o ring w o rd t verst aan: het p erio d iek vo lg en van het energ ieg eb ruik van elekt ricit eit : ho g e o f o ng eb ruikelijk energ i everb ruiken kunnen hierm ee w o rd en o p g esp o o rd , w aarb ij aansluit end m aat reg elen kunnen w o rd en g eno m en o m d at energ ieverb ruik t e verm ind eren . Ond er co m m issio ning w o rd t verst aan het afst ellen van d e inst allat ies d o o r b ijv : - het vo o rko m en van d e o nno d ig lang in b ed rijf zijn van d e elekt ro m o t o ren van vent ilat iesyst em en. - het vo o rko m en van ext ra energ ieverb ruik van ko elen vrieskast en d o o r t ijd ig e verw ijd eren van ijs aang ro ei, - het vo o rko m en van o nno d ig lat en b rand en van d e verlicht ing . A W -detectie in douche – en kleedruimten. De Tl-verlicht ing in d e d o uche- en kleed ruim t en b rand vo lg ens d e b eheerd er 24 / 7. Besp aring kan w o rd en b ereikt d o o r d e b est aand e Tlverlicht ing t e schakelen d .m .v. aanw ezig heid sd et ect o ren in het verlaag d p lafo nd : 1 st uks p er kleed ruim t e/ o verig e ruim t e en ca 3 st uks in d e cent rale g ang . De d et ect o r m o et w el vo o rzien van een b escherm ko rf t eg en vand alism e. LED-verlichting op de voetbalvelden. Het vervang en van d e b est aand e arm at uren o p d e (t e hand haven m ast en) d o o r LED -arm at uren. PV -cellen. Op het d ak van d e sp o rt hal kunnen PV (fo t o vo lt aïsche p anelen w o rd en o p g est eld vo o r het o p w ekken van elekt ricit eit t en g unst e van het club g eb o uw .

2.5

FC Almere

In de visie van de vereniging is een hoge mate van maatschappelijke betrokkenheid belangrijk (lokaal = Almere Haven). Onlangs is er een samenwerking aangegaan met de Meergronden (middelbare school). Geldt ook voor duurzaamheid. Ze denken aan LED (velden en gebouw) en zonnepanelen. Er is zeker behoefte aan extra inkomsten. Koppeling duurzame energie en sponsoring/ledenbinding vinden ze een interessante gedachte.

Footb allC lub A lm ere D e M arken 8 1355 ES A lm ere bouw jaar gebouw bruto vloeroppervlak

1993 in basis 1.178 m 2

H uid ig e situatie:energ ieverb ruik 20 13 Elektriciteit G as totaal

Elektriciteit balans 20 13 koeling verlichting clubgebouw veld-verlichting cv-w atertransport ventilatoren - luchttransport elektrische apparatuur sluitpost totaal

verbruik kosten spec.kosten prim air Mpr J im .M J/m 2 € /m 2/j C O 2 kg/jaar 94.688 € 18.0 0 0 0 ,19 € /kW h 3.910 .0 57 3.319 € 15 168.545 20 .10 0 € 15.0 0 0 0 ,75 € /m 3 177.282 150 € 13 11.377 € 33.0 0 0 4.0 87.339 3.470 28 179.921 D e kosten voor elektriciteit en gas zijn een inschatting.Energienota's leverancier niet beschikbaar.N ota netbeheerder beschikbaar voor elektriciteit. kW h/jaar m 3/jaar

kW h/jaar 6.750 38.916 5.40 0 7.50 0 5.451 30 .671 30 .671 94.688

procent 0% 7% 41% 6% 8% 6% 32% 10 0 %

1 1

kWh-verdeling koeling verlichting clubgebouw koeling

sluitpost

verlichting clubgebouw

veld-verlichting cv-watertransport veld-verlichting

ventilatoren - luchttransport elektrische apparatuur


sluitpost

ventilatoren cv-watertransport luchttransport


D ouche

m 3a/jaar 8.643 9.447 2.0 10 20 .10 0

procent 43% 47% 10 % 10 0 %

m3 aardgasverdeling gebouwschil

douches + sluitpost

ventilatie

8 - 14 l/m in

gebouwschil

ventilatie

douches + sluitpost


1993 in basis 1.178 m 2

E nerg ie b esp arend e m og elijkhed en (E B M 's): Elektriciteitsvebruik

m onitoring en com m isioning Subtotaaltvt=< 10 jaar LED -verlichting op voetbalvelden PV -cellen en SD E+

A ardgasverbruik aantal b esparing besparing kW h/j € /jaar 3.20 1 € 352 € 3.20 1 352 47 150

11.844 35.573

totalen 50 .618 M onitoring begroot voor een periode van 3 jaar

€ €

2.419 3.434

6.20 5

€ €

Invest € 1.0 0 0 1.0 0 0

TV T jaar 3 3

27.884 47.813

12 13

76.697

12

m onitoring en dakisolatie doorstroom begrensers sm art tapw ater pom p

opp besparing m2 m 3ae/j 1.0 0 5 1558 5.60 9 50 0 50 0

totalen 7.614 M onitoring begroot voor een periode van 3 jaar

besparing € /jaar € 50 3 € 2.80 4 € 441 € 250

Investering € € 1.250 € 54.530 € 810 € 1.50 0

€

€

3.998

58.0 90

TV T jaar 2 19 2 6

15

D e SD E+ subsidie bedraagt € 890 ,- per jaar.Indien toegekend. H et bedrag voor Led verlichting is een m eer-investering t.o.v.nieuw e conventionele verlichting.D e LED -investering totaalbedraagt € 87.0 0 0 .D e kosten besparing w ordt ook bereikt door m inder kosten op rem place.

R esultaten van d e E B M 's Elektriciteitsverbruik 20 13 M ax besparing door EB M 's Prognose energieverbruik K osten 20 13 M ax kostenbesparing Prognose kosten

kW h-elektriciteit 94.688 3.20 1 91.487 € 18.0 0 0 -352 € 17.648

3%

2%

m 3-aardgas 20 .10 0 7.614 12.486 € 15.0 0 0 -3.998 € 11.0 0 2

38%

27%

kosten € € €

33.0 0 0 -4.350 28.650

13%

C O 2 -em issie 20 13 reductie prognose

179.921 15.364 164.557

9%


1993 in basis 1.178 m 2

De volg end e w arm te b esp arend e m aatreg elen kunnen w ord en uitg evoerd : Com m issioning en m onitoring . Ond er co m m issio ning w o rd t verst aan het af st ellen van d e inst allat ies d o o r b ijvo o rb eeld klo kt herm o st at en t e p ro g ram m eren o p d e juist e b ed rijf st ijd en m et d e g ew enst e co m f o rt t em p erat uren. Ond er m o nit o ring w o rd t verst aan: het p erio d iek vo lg en van het energ ieg eb ruik van verw arm ing . Ho g e o f o ng eb ruikelijk energ ieve rb ruiken kunnen hierm ee w o rd en o p g esp o o rd , w aarb ij aansluit end m aat reg elen kunnen w o rd en g eno m en o m d at energ ieverb ruik t e verm ind eren .

Doorstroom b eg rensers De d o uches b ij FCA zijn st eekp ro ef sg ew ijs g eco nt ro leerd o p w at erho eveelhed en . De g em et en w at erho eveelhed en b ed ro eg en 8 t o t 14 l/ m inuut . Dit zijn relat ief g ro t e w at erho eveelhed en. Sp aard o uches leveren ca 6 l/ m inuut b ij g elijkb lijvend d o ucheco m f o rt . De b est aand e d o uches b eho even niet t e w o rd en vervang en m aar kunnen w o rd en vo o rzien van een rem p laat je (=vernauw ing ) in het inw end ig e van d e d o uche ko p w aard o o r het w at er - en w arm t everb ruik w o rd t verm ind erd . Dakisolatie. Of het b est aand e p lat d ak is vo o rzien van iso lat ie, is niet vast g est eld kunnen w o rd en. W el zo u vo lg ens d e b eheerd er b innenko rt d e d akb ed ekking w o rd en vervang en. Energ ieb esp aring kan w o rd en b ereikt d o o r het d ak (ext ra) t e iso leren m et ca 10 cm . Om ko st en t e b esp aren verd ient het d e vo o r keur o m d it g elijkt ijd ig t e d o en m et het vervang en van d e d akb ed ekking . In d e g eraam d e invest ering is vervang ing van d e d akb ed ekking niet m eeg eno m en. Sm art tap w aterp om p . In het circulat iesyst eem van d e w arm w at ervo o rziening is een klassieke t ap w at erp o m p o p g eno m en o m er vo o r t e zo rg en d at er vrij w el d irect w arm t ap w at er b eschikb aar is o p het t ap p unt (d o uches, w ast af els, et c.) Deze p o m p is co nt inu ing eschakeld w aard o o r relat ief ve el elekt ricit eit en w arm t e b eno d ig d is. Do o r d eze p o m p t e vervang en d o o r een zo g enaam d e “sm art p o m p ” kan aanzienlijk o p energ ie w o rd en b esp aard . De sm art p o m p herkent d e g eb ruiksg ew o o nt e van d e g eb ruikers en schakelt d e p o m p hiero p vo o ruit lo p end e in en uit zo d at er o p t ijd w arm w at er b eschikb aar is. N.B. d e p o m p is vo o rzien van een leg io nellab eveilg ing sschakeling . Per w arm t ap w at ersyst eem is een sm art p o m p no d ig : b ij FCA zijn 3 st uks w arm t ap w at ersyst em en aanw ezig .


1993 in basis 1.178 m 2

De vo lg end e elekt ricit eit b esp arend e m aat reg elen kunnen w o rd en uit g evo erd : Co m m issio ning en m o nit o ring . Ond er co m m issio ning w o rd t verst aand het af st ellen van d e inst allat ies d o o r b ijvo o rb eeld : - het vo o rko m en van d e o nno d ig lang in b ed rijf zijn van d e elekt ro m o t o ren van vent ilat iesyst em en. - het vo o rko m en van ext ra energ ieverb ruik van ko el - en vrieskast en d o o r t ijd ig e verw ijd eren van ijs aang ro ei, - het vo o rko m en van o nno d ig lat en b rand en van d e verlicht ing . Ond er m o nit o ring w o rd t verst aan: het p erio d iek vo lg en van het energ ieg eb ruik van elekt ricit eit : ho g e o f o ng eb ruikelijk energ i everb ruiken kunnen hierm ee w o rd en o p g esp o o rd , w aarb ij aansluit end m aat reg elen kunnen w o rd en g eno m en o m d at energ ieverb ruik t e verm ind eren . LED-verlicht ing o p d e vo et b alveld en. Het vervang en van d e b est aand e arm at uren o p d e (t e hand haven m ast en) d o o r LED -arm at uren. PV-cellen. Op het d ak van d e sp o rt hal kunnen PV (f o t o vo lt aïsche p anelen w o rd en o p g est eld vo o r het o p w ekken van elekt ricit eit t en g unst e van het club g eb o uw .

Financieringsconstructies 3.1

Inleiding

De uitkomsten van de energiescans zijn besproken met de drie verenigingsbesturen. Tevens hebben we mogelijke financieringsconstructies voorgelegd. Investeringen in EBM’s zijn in de eerste plaats kosten die gemaakt worden die op een later moment worden terugverdiend. De exploitatielasten van de accommodatie worden door de investeringen verlaagd om daar vervolgens blijvend van te profiteren. De terugverdientijden van EBM’s verschillen behoorlijk van enkele jaren tot tientallen jaren. Zeker die maatregelen die een lange terugverdientijd kennen lijken daarom niet altijd aantrekkelijk. Onderstaande financieringsconstructies laten zien dat dit geen reden hoeft te zijn de investeringen niet te doen. Eén van de uitgangspunten is ook dat de investeringen niet van invloed zijn op de begrotingsbalans. De kosten (rente en aflossing) van de financiering zullen niet hoger zijn dan de opbrengsten (lagere energielasten). Sommige gemeenten en provincies verstrekken specifieke duurzame energie subsidies voor sportverenigingen. De gemeente Almere en de provincie Flevoland hebben dergelijke subsidies niet. Er is wel een rijkssubsidie in de maak ter vervanging van de energiebelastingkorting waar sportverenigingen nu gebruik van kunnen maken. Hoe deze regeling er precies uit zal zien is nog niet bekend. Tot slot zijn de ontwikkeling van de energieprijzen van belang voor de uiteindelijke terugverdientijden. De afgelopen 10 jaar zijn de energieprijzen fors gestegen. Of deze stijging doorzet laat zich moeilijk voorspellen. Wij gaan er in de berekeningen dan ook vanuit dat de ontwikkeling van de energieprijzen gelijk zal zijn aan de inflatie. Het is momenteel zeer moeilijk om financiering te regelen bij een bank en de lokale overheid stelt geen of weinig subsidies beschikbaar. De financiële positie van sportverenigingen in algemene zin wordt ook steeds zwakker en de vooruitzichten zijn niet rooskleurig. Dit is een trend die zich al enkele jaren laat zien. We leven in die zin in een nieuwe werkelijkheid en er ontstaan dan ook steeds meer alternatieve financieringsconstructies bijvoorbeeld crowdfunding om investeringen die onmogelijk lijken toch mogelijk te maken. Onderstaande financieringsconstructies zijn voorbeelden hiervan die ook al worden toegepast. Er is een onderscheid gemaakt in financieringsconstructies zonder en met participatie van leden/sponsors en/of de directe omgeving.

3.2.1 Financieringsconstructies Bancaire financiering met garantstelling gemeente Er zijn 2 varianten: a. financiering door commerciële bank of; b. financiering, via de gemeente, door Bank Nederlandse Gemeenten. Indien de gemeente bereid is garant te staan zijn de risico’s voor de bank kleiner wat resulteert in een lager rentepercentage en/of langere aflossingstermijnen. Dergelijke constructies worden in Nederland al toegepast en zijn dus niet nieuw. De financieringslasten (rente en aflossing) worden afgestemd op de verlaging van de energielasten ten gevolge van de investering. Energy Service Company (ESCo) Het principe van een ESCo constructie is dat één (of combinatie van) private partij(en) de investering en meerjarig onderhoud van de EBM’s voor zijn rekening neemt. De stichting hoeft zelf dus niet te investeren of een lening af te sluiten. De vergoeding aan de ESCo is gebaseerd op de energielasten die worden bespaard of opgewekt ten gevolge hiervan. Tussen de sportvereniging en de ESCo wordt een prestatiecontract afgesloten waarbij de risico’s (zoals een lager dan verwacht rendement) niet bij de stichting ligt. Aparte afspraken worden gemaakt over de verdeling van eventuele meeropbrengsten. In de praktijk is dat veelal 50/50. De ESCo is een commerciële partij die een bepaald rendement wil halen uit de investering. Er zal een onderhandelingstraject plaatsvinden tussen de stichting en de potentiële ESCo om te komen tot het prestatiecontract. Van belang hierbij ook is dat er een goede vertrouwensrelatie is tussen beide partijen gezien dergelijke contracten veelal voor meerdere jaren worden gesloten. Een ESCo biedt belangrijke voordelen ten opzichte van bovenstaande optie. Het is ook in het belang van de ESCo dat de EBM’s optimaal renderen gezien hun vergoeding hier volledig afhankelijk van is. De ESCo wordt daarmee continue geprikkeld en dat niet alleen, de ESCo zal ook alert zijn op mogelijkheden om extra investeringen te doen gezien daarmee de vergoeding deels hoger wordt. Dit is van toegevoegde waarde want de ontwikkeling van technieken en kosten van EBM’s verandert snel. Zo zijn de prijzen van zonnepanelen bijvoorbeeld de afgelopen jaren gehalveerd en daarmee ook de terugverdientijd. Een investering die nu nog niet aantrekkelijk is, is dat over enige tijd wellicht wel.

3.2.2 Financieringsconstructies inclusief ledenbinding Sponsoring met gebruikmaking van fiscaal voordeel Naast de gebruikelijke sponsoring van sportverenigingen is er ook een alternatief denkbaar. Leden en niet leden kunnen de vereniging steunen waarbij de belastingdienst meebetaalt. Het werkt grosso modo als volgt. De sportvereniging benadert haar achterban met een uitgewerkt obligatieplan. Een lid koopt een obligatie van bijvoorbeeld € 200, -. De aflossing door de club op deze obligatielening is vijf jaar lang € 40, - per jaar. Het lid schenkt vervolgens die € 40, - weer aan de club. Die schenking levert bij een inkomstenbelastingtarief van maximaal 52% ieder jaar een fiscaal voordeel op van € 21, -. Het lid betaalt dus over vijf jaar € 105, - minder belasting. Tevens is het mogelijk het lid een rente te vergoeden te geven van maximaal 4% op het uitstaande bedrag. Dit levert € 24, - in totaal op aan rente (belastingvrij). De rentevergoedingen kunnen bijvoorbeeld in mindering worden gebracht van de contributie. De sponsoring van € 200, - kost het lid uiteindelijk maar € 71, -. De sportvereniging krijgt direct de beschikking over de benodigde financiering. Althans bij een succesvolle plaatsing van de obligatielening als in bovenstaand voorbeeld. Met de besteding van de gelden hoeft dus niet te worden gewacht; de sportvereniging heeft er direct nut van. Bovenstaande vraagt wel de nodige inzet. Sponsors/leden moeten gevonden worden en er moet een obligatieplan worden opgesteld. Dit vereist tevens fiscale expertise. Overige voorwaarden zijn: oprichting bij notariële akte; de vereniging heeft meer dan 25 leden en is niet effectief onderworpen aan de heffing van vennootschapsbelasting. Energie akkoord Het is vanaf dit jaar aantrekkelijker om als particulier, in coöperatief verband, te investeren in duurzame energie installat ies in de buurt. Het is nu bijvoorbeeld een optie om als particulier te investeren in zonnepanelen op het dak van een sportcomplex. Voor deze constructie geldt dat de opgewekte energie direct aan het elektriciteitsnet wordt geleverd en niet verbruikt wordt door de vereniging zelf. De coöperatie investeert en de eigenaar van het sportcomplex krijgt een vergoeding voor het beschikbaar stellen van het dak. De sportvereniging zelf zal dus geen gebruik gaan maken van de opgewekte duurzame energie. Wel dragen de zonnepanelen bij aan meer duurzaam opgewekte energie in Almere en creëert een relatie met de omgeving, bestaande en nieuwe leden. Overig Tot slot is het ook denkbaar om gebruikelijke inkomstenbronnen als De Grote Clubactie, loterijen of andere inkomsten uit activiteiten aan te wenden om (een deel van) de investering te financieren.

3.3

Voorlopige conclusies

Alle drie de sportverenigingen hebben aangegeven dat ze ook daadwerkelijk bereid zijn om energiebesparende maatregelen te treffen. Zowel vanuit toekomstige exploitatievoordelen als exposure en maatschappelijke verantwoordelijkheid. De Stichting Sportaccommodaties Flevoland (sporthal Carl Dekker) wil met eigen middelen alle maatregelen doorvoeren met een terugverdientijd van maximaal 5 jaar voor een bedrag van 25.000 euro. Externe financiering om zonnepanelen (voor een windmolen is geen interesse gezien de lange terugverdientijd) te financieren heeft niet de voorkeur. Voor SC Buitenboys geldt dat ze geen eigen middelen willen aanwenden om zonnepanelen en/of LED buitenverlichting te financieren. Daarvoor zijn de terugverdientijden te lang. Indien er een financieringsconstructie beschikbaar komt met een lage rente en garantstelling van de gemeente is die bereidheid er wel. Dat de financiële voordelen pas na middellange termijn gaan spelen is minder relevant. De duurzame uitstraling van zonnepanelen en LED buitenverlichting is van voldoende belang voor de vereniging. FC Almere is zich zeer bewust van haar maatschappelijke positie als sportvereniging en wil hier ook vorm en inhoud aangeven. Dat geldt zeker ook voor duurzaamheid en efficiënt omgaan met energie. Er is door FC Almere geopperd om samenwerking te zoeken met Unica. Unica is een bedrijf dat zeer open staat voor maatschappelijke investeringen waarbij een gering rendement wordt geaccepteerd. Vanuit het bestuur wordt contact gezocht om de mogelijkheden te bespreken. Voor FC Almere is een financieringsvorm zoals een lage rente lening of ESCo zeker bespreekbaar. De voordelen om investeringen te koppelen aan ledenbinding zien ze zeker ook. Er wordt wel getwijfeld of dit haalbaar is gezien de achtergrond van de leden vooral uit de lagere inkomensgroepen bestaan.

Almere energieneutraal in 2022! Watt nu?

Recommend Documents