ALEPH Weekoverzicht n 144

ALEPH Weekoverzicht n° 144

In de kijker: * Kind van de recessie * Prikkeltjes * De peuterprik * No apple today * Neurologen in 't nauw * Blinde vlek * Zorg voor borst * Kind werd vergeten * Meat Less Monday * Zorgtaken * Even stilstaan

Kind van de recessie

In de meest welvarende landen ter wereld zijn nog eens 2,6 miljoen kinderen onder de armoedegrens gezakt. Hierdoor staat het totale aantal kinderen dat in armoede leeft in de ontwikkelde wereld op ongeveer 76,5 miljoen. Dat blijkt uit het UNICEF rapport Kinderen van de Recessie: De impact van de economische crisis op het welzijn van kinderen in rijke landen, dat vorige week verscheen. Het zogeheten Report Card 12-rapport van het UNICEF onderzoeksinstituut Innocenti rangschikt 41 geïndustrialiseerde landen op inkomsten voor gezinnen. Ook wordt gekeken naar aantallen werkloze jongeren en is onderzoek gedaan naar de beleving van de recessie. In 23 van de 41 onderzochte landen, waaronder Nederland, is kinderarmoede sinds 2008 gestegen. In Ierland, Kroatië, Letland, Griekenland en IJsland zelfs met meer dan 50 procent. Door de armoede is er soms een fikse daling in het aantal jaren van vooruitgang die eerder Pagina 1 van 8

was ingezet. Griekenland verliest 14 jaar vooruitgang, Nederland zit met 4 jaar verlies aan vooruitgang tussen landen als Malta, Roemenië en Bulgarije. "We denken dat de economische crisis iedereen raakt, maar dit rapport laat zien dat kinderen onevenredig hard worden getroffen", aldus Sabine de Jong, kinderrechtendeskundige bij UNICEF Nederland. "Er is minder geld voor eten, gezondheidszorg of een dak boven je hoofd. Ouders hebben zoveel stress dat een goede opvoeding in gevaar komt, en de werkloosheid onder jongeren is flink gestegen. Dat zorgt er niet alleen voor dat de ontwikkeling van kinderen in gevaar komt, het zal ook een jarenlange impact op de maatschappij hebben." http://www.unicef.nl/nieuws/berichten/2014/10/rapport-unicef-aantal-kinderen-inarmoede-in-rijke-landen-stijgt-met-26-miljoen/#

Prikkeltjes

* Halal vaccins: de omzet van vaccins zou ver-tigvoudigd kunnen worden door zich te richten op de moslimgemeenschap zegt de farmaceutische industrie. Halal vaccins zonder gebruik van dierlijke componenten met een in 2030 verwacht marktpotentieel van 1,1 miljard dollar. Om dit te kunnen bereiken is er natuurlijk eerst een behoefte/vraag nodig vanuit de moslimgemeenschap wereldwijd. Met de huidige weerstand tegen vaccinaties in bijvoorbeeld Pakistan en Afghanistan, is het volgens een woordvoerder nog maar de vraag of dat cijfer gehaald kan worden. http://gulfbusiness.com/2014/10/halal-vaccine-marketworth-1-1bn-2030-expert/#.VFJojlfIckJ * Vaccintesten in zwang: aanstaande moeders kunnen binnenkort ook 'profiteren' van een RSV vaccin (respiratory syncytial virus). Double blind testen (placebo en vaccin) gaven 'bevredigende' resultaten. Ook bedachten ze al een 'RVS-seizoen' - van december tot maart. De fabrikant Novavax verwacht nog dit jaar klinische proeven te nemen op zwangeren, kinderen en ouderen. http://vaccinenewsdaily.com/medical_countermeasures/331975pregnant-women-may-benefit-from-rsv-vaccin * De ebola-markt: GlaxoSmithKline is in Zwitserland naarstig op zoek naar 120 vrijwilligers om hun ebola-vaccin te testen. Inmiddels hebben ze er 50 gevonden, maar het merendeel daarvan is afkomstig vanuit hun eigen farma-kringetje. Men zoekt nu (een beetje wanhopig) naar vrijwilligers onder het 'gewone' volk en biedt een vergoeding aan van 662 euro... De Zwitsers lopen niet echt warm voor dit experiment, vooral sinds het persagentschap Bloomberg vorige week naar buiten bracht dat het vaccin samengesteld is uit een genetisch gemodificeerd ebola-apenvirus, een 'detail' wat GSK weigert te bevestigen. 'Hoeveel antilichamen er nodig zijn en of deze de gewenste bescherming zullen geven, is nog niet duidelijk', aldus een woordvoerster van de WHO vanuit het hoofdkwartier in Genève: http://www.bloomberg.com/news/2014-10-28/volunteers-will-test-ebola-virus-inswitzerland-for-845.html

Pagina 2 van 8

De peuterprik

Nieuwe folder 'Peuterprikonderzoek' van het Lareb (Nederlands Bijwerkingen Centrum). Zouden ze zich daar plotseling zorgen maken? Mogen wij ons dan ook zorgen maken over de achterliggende reden van dit initiatief? Enkele zinnetjes hieruit gelicht:  In 2014-2015 houdt Lareb in Noord-Brabant een ‘Peuterprikonderzoek’ naar bijwerkingen na de Meningokokken C en BMR vaccinaties (toegediend op de leeftijd van 14 maanden).  Lareb volgt deze overgang door bij een grote groep kinderen te bekijken welke klachten mogelijk optreden.  Met de resultaten hiervan kunnen wij ouders nog beter informeren over bijwerkingen van deze vaccinaties.  Het komende jaar wordt het huidige MenC vaccin geleidelijk vervangen door hetzelfde vaccin dat op een andere plaats geproduceerd wordt. Lareb volgt deze overgang door bij een grote groep kinderen te bekijken welke klachten mogelijk optreden.  Als er nieuwe bijwerkingen worden gevonden, kan de voorlichting en/of de bijsluiters van de vaccins worden aangepast. Website: www.peuterprik.nl Opmerking: het vaccin 'zal op een andere plaats geproduceerd worden'?. Wat moeten we ons hierbij voorstellen? Zou de productie van NeisVac-C (Baxter UK) misschien uitbesteed worden aan het Serum Institute of India Ltd.? Dat Indiase farmabedrijf dat sinds 2012 ook nauwe banden onderhoudt met het RIVM in Bilthoven na de aankoop in 2012 van het Nederlands Vaccin Instituut? Het "Global Meningococcal Vaccines Market - Forecasts to 2019: Sanofi, Novartis, GlaxoSmithKline, Pfizer, Serum Institute of India, JN-International, Nuron, Baxter and Biomed", zou een aanwijzing voor deze hypothese kunnen zijn: http://www.researchandmarkets.com/research/rd8s6p/meningococcal

No apple today

Terwijl foodwatch trots meldde dat het nationaal schoolontbijt zou worden aangevuld met fruit, werd tevens bekend dat het schoolfruitprogramma op 1.700 Nederlandse scholen vanaf komende week stil komt te liggen. Dat blijkt uit een mail van de 6 leveranciers die wekelijks schoolfruit op de scholen leveren. Over de achtergronden lijken de leveranciers naar de Nederlandse overheid te wijzen. Ze zeggen zich gedwongen te voelen zich terug te trekken als uitvoerders van de Europese regeling die het nationale overheden mogelijk maakt om kinderen te wennen aan gezondere eetgewoonten. 'Na een voor alle partijen geslaagde uitvoering van het EU-Schoolfruit 2013-2014 zijn de schoolfruitleveranciers vanaf juni vol energie begonnen aan de voorbereidingen voor het nieuwe schooljaar om dit net zo succesvol te laten verlopen. De schoolfruitleveranciers hebben de afgelopen maanden verschillende gesprekken gevoerd met Economische Zaken Pagina 3 van 8

en Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO.nl) over het EU-Schoolfruitprogramma 2014-2015. Op diverse momenten hebben de schoolfruitleveranciers de problematiek omtrent de uitvoering van de nieuwe schoolfruitregeling aan de orde gesteld. Hierbij kwam duidelijk naar voren dat de huidige regeling voor de schoolfruitleveranciers niet goed uitvoerbaar is. Ondanks herhaalde verzoeken en inspanningen van de leveranciers om de regeling aan te passen, is niets meer vernomen.' Volgende week vindt de start en eerste levering van het EU-Schoolfruit dus niet plaats! http://www.foodlog.nl/short-news/detail/scholen-vanaf-komende-week-zonder-schoolfruit/

Neurologen in 't nauw

Een Israëlische doctoraatsstudent heeft voor het eerst aangetoond dat de hersenen van mensen met autisme er niet significant anders uitzien dan die van mensen zonder deze ontwikkelingsstoornis. Deze resultaten zijn opzienbarend, omdat neurowetenschappers jarenlang schijnbaar konden aantonen dat de hersenstructuur van autisten net wel opmerkelijk verschilt. De bevindingen van Shlomi Haar en zijn collega's veroorzaken binnen het onderzoek domein over Autisme Spectrum Stoornissen (ASS) aanzienlijk wat ophef. Meer zelfs: hun ontdekking dreigt eerder autismeonderzoek te ondergraven. Er werden amper verschillen gevonden tussen de autistische groep en de controlegroep. Wat betreft de grootte van de hersenen, het totale hersenvolume en de volumes van specifieke delen van de hersenen waren de resultaten gelijkaardig. Een tweede opmerkzame vaststelling had betrekking op de verbindingen tussen verschillende delen van onze hersenen. Ook daar werd geen significant verschil vastgesteld tussen zogenoemde "autistische" hersenen en "andere" hersenen. In eerdere onderzoek leek een degelijk verschil wel te bestaan. Niet enkel de resultaten van deze studie zijn opzienbarend. Ook de specifieke contextfactoren van het onderzoek doen de wenkbrauwen van menig neurowetenschapper fronsen. Verschillende onderzoeken uit de voorbije jaren leken aan de tonen dat er een structureel en significant verschil is tussen "autistische hersenen" en andere hersenen. De resultaten van Haar halen mogelijk heel wat van zulke neurologische onderzoeken onderuit. Omwille van een te kleine groep proefpersonen zouden heel wat onderzoeksresultaten ongeldig worden. http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/wetenschap/1.2135492

Blinde vlek

We hebben te weinig gegevens om wetenschappelijk onderbouwde uitspraken te kunnen doen over de veiligheid van gewasbeschermingsmiddelen voor burgers. Dat zegt de Europese voedselveiligheidsautoriteit EFSA die een methode heeft ontwikkeld om de blootstelling aan bestrijdingsmiddelen vast te stellen op een algemeen geldige manier Pagina 4 van 8

EFSA ontwikkelde een softwaretool die het in geheel Europa mogelijk moet maken om de risico’s van blootstelling aan gewasbeschermingsmiddelen te inventariseren. De tool moet de industrie en wetenschappers in staat stellen een betere inschatting te maken van de risico’s voor land- en tuinbouwers en omwonenden. De EFSA noemt de risico's voor omwonenden een blinde vlek. Er is zo weinig over bekend, dat er domweg geen zinvolle uitspraken kunnen worden gedaan over de (on)zekerheid van de veiligheid van gewasbeschermingsmiddelen, cq. agrarische bestrijdingsmiddelen. Daarom roept de voedselveiligheidsautoriteit wetenschappers, onderzoeksinstellingen en de industrie op alle mogelijke gegevens daarover beschikbaar te stellen. De rekenmodule is er alvast. Nu de daadwerkelijke meetgegevens nog. http://www.foodlog.nl/short-news/detail/efsa-risicos-pesticiden-omgegeven-dooronzekerheid/

Zorg voor borst

De RIVM-Folder ‘Onderzoek naar Borstkanker’ wordt aangepast. De folder meldde dat vrouwen die regelmatig meedoen 50 procent minder kans hebben om te overlijden aan borstkanker dan vrouwen die niet meedoen. Deze zin is uit de nieuwe folder verwijderd. Zo'n percentage leidt ertoe dat vrouwen het effect van screenen fors overschatten, vindt een aantal deskundigen. Er is al jaren discussie gaande of preventieve screening inderdaad zo zinvol is. Redt het inderdaad levens? En is de folder over het bevolkingsonderzoek niet te dwingend? In EenVandaag een gesprek met Harry de Koning, hoogleraar evaluatie en screening, oncoloog Sabine Linn en RIVM directeur Volksgezondheid, Annemiek van Bolhuis. Ook spreken we met borstkankerpatiënt Marijke, bij haar is borstkanker ontdekt omdat zij mee heeft gedaan aan het bevolkingsonderzoek. Toch ziet ook Marijke een aantal nadelen. http://www.eenvandaag.nl/gezondheid/54960/mammografie_blijft_discutabel Noot: Artsen leerden al in 1928 dat je voorzichtig moet omgaan met een borst waar mogelijk kanker in zit. Het laatste wat je moet doen met een borst waar mogelijk kankercellen inzitten, is deze stevig pletten in een machine (Lancet, 1992;340:122). Door het persen kunnen er kleine scheurtjes ontstaan in de kleine bloedvaten rondom een groepje tumorcellen waardoor ze zich makkelijker kunnen verplaatsen.

Kind werd vergeten

Janssen-Cilag, de fabrikant van een spécialité van methylfenidaat (Concerta®), diende in 2010 een aanvraag in bij de European Medicines Agency (EMA) om zijn middel ook geregistreerd te krijgen voor de behandeling van ADHD bij volwassenen. Via een gedecentraliseerde procedure wees de Britse registratieautoriteit ’Medicines and Healthcare products Regulatory Agency’ (MHRA) deze aanvraag af, omdat met het Pagina 5 van 8

ingediende onderzoek de werkzaamheid van methylfenidaat niet duidelijk was aangetoond en omdat de veiligheid van het middel onvoldoende was gegarandeerd. Dit laatste betreft vooral de cardiovasculaire en psychiatrische bijwerkingen, alsmede het risico op angst, agressie en afhankelijkheid. Ook was men beducht voor misbruik, omdat volwassenen de stoornis kunnen simuleren. De registratieautoriteiten mogen dergelijke conclusies niet bekend maken, omdat ze als bedrijfsgeheimen gelden. Ze kregen dan ook nauwelijks of geen aandacht in de geneeskunde en de wetenschap, noch in de nationale en internationale media. Kennelijk kunnen psychiaters geneesmiddelen toepassen zonder dat zij daarbij verantwoording hoeven af te leggen tegenover patiënten met ADHD die zij off label methylfenidaat voorschrijven terwijl ernstige twijfels over de veiligheid van het middel bestaan. Het is te hopen dat dergelijke artsen tegenover volwassen patiënten minimaal een uitgebreide ’informed consent’-procedure toepassen en duidelijk maken dat zij een middel voorschrijven waarvan de werkzaamheid en bijwerkingen onvoldoende zijn onderzocht en waarvoor de autoriteiten geen handelsvergunning hebben afgegeven, en dit ook vastleggen in het medische dossier (Gebu 2000; 34: 139-147). Het uitgangspunt van de geneeskunde is dat men allereerst geen schade toebrengt aan de patiënt: ’primum non nocere’. Sommige psychiaters lijken hierop voor bepaalde psychofarmaca weer al te gemakkelijk een uitzondering te maken. http://gebu.artsennet.nl/Archief/Tijdschriftartikel/Promotie-via-wetenschappelijkeartikelen-methylfenidaat-voor-ADHD-bij-volwassenen.htm Noot: Voor volwassenen gevaarlijk dus, maar over het laakbaar voorschrijven van deze middelen aan kinderen (vanaf 6 jaar!) wordt hier niet gerept...

Meat Less Monday

Vanaf maandag 3 november zal op zes locaties van de ministeries van Defensie, Infrastructuur en Milieu, Sociale Zaken en Werkgelegenheid en Buitenlandse Zaken drie maanden lang een Meat Less Monday plaatsvinden. Het eten van minder vlees en vis is één van de meest effectieve manieren om een bijdrage te leveren aan een duurzaam voedselsysteem. Zo wordt 80% van alle landbouwgrond gebruikt voor de veehouderij en de productie van veevoer. Voor één kilo biefstuk is 25 kilogram aan voer nodig en circa 15.000 liter water. De veeteelt is ook verantwoordelijk voor 18% van alle broeikasgassen wereldwijd. Naast het realiseren van een besparing op water, energie en CO2-uitstoot is de Meat Less Monday bedoeld om te laten zien dat het niet ingewikkeld hoeft te zijn smakelijke en aantrekkelijke gerechten te serveren waarin vlees en vis niet worden gemist.

Pagina 6 van 8

Het Nederlandse Meat Less Monday is geïnspireerd op het initiatief van het Noorse Ministerie van Defensie en is opgepakt door de Nederlandse ministeries van Defensie, Buitenlandse Zaken, Sociale Zaken en Werkgelegenheid en Infrastructuur en Milieu. http://www.biojournaal.nl/artikel/17221/Ministeries-gaan-Meat-Less Noot: dus wél smakelijke gezonde hapjes voor de ministeries, maar een appeltje of banaantje voor schoolkinderen kan er niet af...

Zorgtaken

Gemeenten reserveren miljoenen euro’s om tekorten te dekken die ontstaan als gemeenten vanaf 1 januari zelf de zorgtaken moeten uitvoeren. Ze vrezen dat ze te weinig geld krijgen om de taken binnen de jeugdzorg, maatschappelijke ondersteuning en participatie zelf uit te voeren. Volgens gemeenten kost het veel geld om nieuwe organisaties op te zetten die volgend jaar de zorgtaken moeten uitvoeren. Wijkteams zijn duur en het voeren van ‘keukentafelgesprekken’ met inwoners over zorg die nodig is, leidt nog niet tot kostenbesparingen. Het idee om familie, buren of vrijwilligers in te schakelen blijkt namelijk niet genoeg besparingen op te leveren, aldus gemeenten in de krant. Mede daarom vallen de kosten voor de zorg duurder uit en moet daarmee rekening worden gehouden. De gemeenten vrezen dat het opvullen van deze kosten ten koste gaat van andere gemeentelijke taken. Zo kan minder geld worden uitgegeven aan sport, cultuur en onderhoud. De Volkskrant meldt dat de gemeente Rotterdam zo’n 35 miljoen euro opzij heeft gezet om de verwachte tekorten te kunnen dichten. De helft hiervan gaat naar het opzetten van wijkteams. Ook Almere met een reserve van vijf miljoen, Zaanstad met acht miljoen en Deventer met vier miljoen euro worden door de krant genoemd. De zorgtaken worden 1 januari overgeheveld van het rijk naar de gemeente in de nieuwe Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Voor die nieuwe taken is 3,6 miljard euro beschikbaar. In totaal krijgen gemeenten acht miljard euro van het rijk. De decentralisatie gaat gepaard met flinke bezuinigingen. In totaal wordt op de Wmo zo’n anderhalf miljard euro bezuinigd. http://medischcontact.artsennet.nl/Actueel/Nieuws/Nieuwsbericht-1/146986/Gemeentenzetten-miljoenen-euros-opzij-voorzorg.htm?utm_source=subscribers_medischcontact_dagelijks&utm_medium=email&utm_te rm=&utm_content=&utm_campaign=20141028

Pagina 7 van 8

Even stilstaan Wekelijks nadenkertje: Veiligheid is ook kennis die verloren gaat. Wie weet nog wat hij moet doen als bijvoorbeeld de vlam in de pan slaat? Veiligheidstests worden uitgevoerd om kennis te vergaren over gevaren, zodat wij die kunnen vergeten. Sterre Sprengers

Website in de kijker: http://www.wecf.eu/nederland/wecf/ Trikolon in de kijker: http://trikolon.org/over-trikolon Zembla in de kijker: http://zembla.vara.nl/seizoenen/2014/afleveringen/06-11-2014 Gezonde boeken in de kijker: http://www.succesboeken.nl/?PC=wk1444 Gezonde lezingen in de kijker: http://www.gezondverstandavonden.nl/page40.html

Voorgaande afleveringen van de Aleph zijn te bekijken op de site www.gezondverstandavonden.nl onder de knop Aleph, of op http://alephinformeert.blogspot.fr Wanneer je de wekelijkse Aleph niet meer wenst te ontvangen, graag een kort mailtje naar [email protected]

"Aleph" staat voor het begin, de oorsprong van alle dingen.

Pagina 8 van 8