Alcohol en andere drugs in nieuws. Wat is de impact? Presentatie studiedag VAD 2012 Dr. Kathleen Beullens School for Mass Communication Research
Hoe wordt (risico)gedrag beïnvloed? • Verschillende theoriëen voor gedragsbeïnvloeding: o o o o o
Theory of Planned Behavior Health Belief Model Protection-Motivation Theory … Belangrijke voorspellers van (risico)gedrag: • • • • •
Attitude ten opzichte van gedrag Risicoperceptie/evaluatie risico Subjectieve norm Demografische variabelen Persoonlijkheidseigenschappen
Rol van de media Sociodemo’s
Risicoperceptie
Media
Persoonlijkheidseigenschappen
Attitude
Subjectieve norm
Nieuwswaarden (Galtung & Ruge) • Wanneer komt iets in het nieuws? • News values - news criteria: o o o
Redacteuren, selectie en prioriteiten Traditionele lijst van criteria (Galtung & Ruge) Bijvoorbeeld: • Terugkerende gebeurtenissen of op momenten die binnen werkschema / deadlines passen • Goed nieuws is geen nieuws • Uitzonderlijke gebeurtenissen • Verhalen over invloedrijke personen • Conflicten • Balans met andere onderwerpen die dag • ‘Cultural proximity’ • Wensen van het publiek • …
Impact van Nieuws: Agendasetting (McCombs & Shaw, 1972; de Boer & Brennecke, 2003)
« The press (…) may not be succesful much of the time in telling people what to think, but is stunningly succesful in telling people what to think about. » (Cohen, 1963, p. 13)
•
Mate van aandacht voor een topic in het nieuws bepaalt hoe belangrijk mensen dit topic vinden
• • •
Correlatie tussen media-agenda en publieksagenda Rol werkelijkheid? Rol politieke actoren?
Agendabuilding (de Boer & Brennecke, 2003) Werkelijkheid
Politieke agenda
Media-agenda
Publieksagenda
• Interpersoonlijke communicatie niet onbelangrijk: o o o
Alternatieve bron naast massamedia Interveniërende variabele die het agendasettingsproces beïnvloedt Het resultaat van agendasetting
• Nieuwe media • Issue attention cycles
Priming (de Boer & Brennecke, 2003) • Centrale idee: Berichtgeving activeert kenniseenheden o Geactiveerde kenniseenheden worden gebruikt bij beoordeling o Psychologisch proces • Effect is sterker als: o Intensiteit (sterkte, duur, frequentie) van prime hoger is o Blootstelling meer recent is o Voorgaande kennis beperkt is • Priming ≠ overtuiging o
Priming (Koeman, 2012)
______steen ______kist ______kaart
______steen ______kist ______kaart
Framing (Entman, 1993; de Boer & Brennecke, 2003) • Media kunnen ook bepalen hoe mensen denken • Mediaframe= o
o
wijze waarop een onderwerp wordt gepresenteerd en geïnterpreteerd in de media selectie van aspecten die worden benadrukt bij een onderwerp Framebuilding
Framesetting
Framing door journalist
Frames in het nieuws
Framingeffecten
• interne factoren
• generieke frames
• informatieverwerking
• externe factoren
• issue-specifieke frames
• attitude en gedrag • sociale processen
(cf. De Vreese, 2003, p. 42)
Framing • Media bepalen hoe er over iets gedacht wordt • Preventie, gezondheidscommunicatie: kritiek op pers Episodische framing vs thematische framing o « Public health » perspectief o Aandacht voor risico’s en alternatief gedrag vb. « Eén arts op drie is risicodrinker » o
“Eén arts op drie is risicodrinker” (Standaard.be, HLN.Be, Nieuwsblad.be, 9/10/2012) Eén huisarts op drie is een risicodrinker en brengt zo zijn eigen gezondheid in gevaar. Dat blijkt uit een proefschrift waarmee Freya Saeys aan de VUB tot huisarts promoveerde. Ze peilde bij 626 huisartsen naar hun rookgedrag en alcoholgebruik. Dat bericht Het Laatste Nieuws dinsdag. Maar liefst 95 procent van de huisartsen drinkt alcohol. Eén op de zeven doet dat dagelijks en één op de acht drinkt één keer per maand meer dan zes glazen. Ongeveer één op de drie artsen is een risicodrinker. Volgens Saeys zijn vooral jonge artsen zich niet voldoende bewust van de risico's van overmatig alcoholgebruik. Roken minder populair Roken is veel minder populair. Bijna acht op de tien hebben nog nooit een sigaret aangeraakt en amper 8 procent van alle Vlaamse huisartsen geeft toe een roker te zijn.
Berichtgeving bekende personen o o o o
Bvb. Paris Hilton, Drew Barrymore, Amy Winehouse … Rolmodellen voor jongeren Schept mogelijkheden om thema aan te kaarten MAAR, ook hier: • • • •
Episodische verslaggeving Weinig aandacht voor gevolgen op gezondheidsvlak Soms wel voor persoonlijke gevolgen, bvb. op carrièregebied Vb. «Prins Harry zoop zich te pletter met Simon Cowell”
“Prins Harry zoop zich te pletter met Simon Cowell” (HLN.be, 12/10/2012) Prins Harry liet de alcohol rijkelijk vloeien na een feestje met heel wat vrouwen in de kleedkamer van X Factorbaas Simon Cowell na een bezoekje op de set van het tv-programma. De prins woonde in 2009 een opname van de reeks met zijn toenmalige vriendin Chelsy Davy bij, hij werd achteraf uitgenodigd door de baas van de show. In de kleedkamer van de show liet Harry zich gaan en ontspande hij zich op de vloer met een glas wijn, terwijl heel wat vrouwelijk schoon rond hem feestten. Zangeres Cheryl Cole, die toen jurylid was, onthulde in haar memoires hoe ze binnenwandelde op het wilde feestje. Cowell leek zich kostelijk te amuseren. Ze schreef: "Ik stapte binnen en er werd volop gefeest . Overal zag ik dansende vrouwen en Simon glimlachte breed. Prins Harry lag op de grond, met de knopen van zijn hemd losgemaakt. In zijn ene hand had hij een glas wijn, in de andere een sigaret."
Impact van Nieuws • Belang van verslaggeving vanuit « public health » perspectief? o Cultivatietheorie (Gerbner & Gross, 1976) • Langdurige blootstelling aan deze media-inhouden hebben een effect op de percepties en attitudes van mensen • Media als socializator: media reflecteren en versterken sociale norm • Lange termijn • Directe ervaring o
Social Cognitive Theory (Bandura, 2002) • Observationeel leren: leren van het gedrag van anderen • Beloningsaspect
Impact nieuws • Media kunnen dus impact hebben, maar effect niet altijd uniform • Effect afhankelijk van o.a.: o Boodschapskenmerken (frequentie blootstelling, intensiteit blootstelling, identificatie bericht, framing boodschap, context…) o o o o
Persoonlijkheidseigenschappen (sensation seeking etc.) Directe ervaring Interpersoonlijke communicatie Mechanismen die gehanteerd worden voor informatieverwerking
Dual processing theories (Gelders et al., 2009) • 2 verschillende manieren om een bericht te verwerken: o
Centrale route: • Actieve verwerking van argumenten • Aandacht wordt besteed aan sterkte argumenten
o
Perifere route: • Gebruik van heuristieken en/of affectieve cues in de boodschap • Minder cognitief belastend
o
o
Welke route gebruikt wordt: hangt af van o.a. betrokkenheid bij de boodschap Berichtgeving hieraan aanpassen
Dual processing theories (Gelders et al., 2009) • Betrokkenheid – framing • Directe ervaring: belangrijke rol: o
o
Nieuws belangrijke informatiebron bij wie geen directe ervaring heeft Impact op geloofwaardigheid boodschap
Resultaten onderzoek nieuwsberichtgeving drugs (Hughes et al., 2010) • Effect van blootstelling aan verschillende persberichten met verschillende framing
• Resultaten: o
o o
Berichtgeving drugs groter effect op risicopercepties vrouwen en niet-gebruikers Positieve frames => pro-drug-attitudes Belangrijke factoren: vooraf bestaande opvattingen, kennis, gebruik, mediageletterdheid
Conclusie • Nieuws kan een effect hebben op risicopercepties, attitudes, perceptie van sociale norm • MAAR: o Ook andere media (sociale media, fictie, …) o Ook andere voorspellers risicogedrag (persoonlijkheidseigenschappen, socio demo’s, vorige gedrag,…) o Media-effect afhankelijk van persoonlijkheidseigenschappen, kenmerken van de boodschap (intensiteit, frequentie van blootstelling…), directe ervaring…
Dankjewel voor uw aandacht! Vragen?
[email protected]
