Agroforestry als middel om de gevolgen van HIV/AIDS te verzachten.
boeren met bomen II Ard Lengkeek 20 April 2004 Alterra Wageningen
Based on Manual FAO/Netherlands Partnership Project Lead technical unit: FAO (Population and Development Service) Consultants: Banana Hill
Banana hill
Presentatie Introductie Achtergrond info HIV/AIDS Achtergrond info Landbouw en HIV/AIDS Boeren met HIV/AIDS AgroBiodiversiteit en lokale kennis Voorbeeld: participatieve methode Bomen voor voedsel ‘Herbal’ medicijnen Inkomen Bomen als deel agrobiodiversiteit Beperkingen in het planten van bomen Conclusie 17 Dia’s
Introductie Ard Lengkeek Ir WUR planten veredeling Dr WUR participatief management van bomen diversiteit 13 jaar werkervaring, waarvan 6 met standplaats in Afrika 2002 - huidig:
Banana Hill (FAO - HIV/AIDS in SSA)
Biodiversiteit Bosbouw genetica Domesticatie (ICRAF) Medicinale planten Etnobotanie Contact:
[email protected] www.bananahill.net
Achtergrond info HIV/AIDS
40 Miljoen mensen HIV/AIDS enorme gevolgen Bewustzijn is hoog (gedrag en ratio – onderhandelingspositie) HIV/AIDS is iets blijvends Niet alleen een gezondheidsprobleem HIV/AIDS verergerd bestaande armoedeproblemen De meeste mensen leven op het platteland: ruraal probleem (# vs%) Landbouw (visserij, bosbouw) belangrijkste rurale activiteit
Achtergrond info: landbouw Landbouw word beïnvloed • • • •
Arbeid (hoeveelheid, zwaarte & timing): onderhoud en productie Financieel: geen inputs Sociale isolatie: lokale netwerken Kennis verlies
Degradatie van de boerderij, overgang naar zelfvoorzieningslandbouw (armoede) HIV/AIDS
landbouw
HIV/AIDS
In SSA de epidemie kan niet worden beteugeld zonder de inbreng van Landbouw. Landbouw heeft vele opties: integreer HIV/AIDS component in Landbouw en andersom. Pro-actief: niet een focus op problemen maar interne capaciteit en externe mogelijkheden Interne capaciteit is agrobiodiversiteit and lokale kennis Lokale verschillen is een kans (geen eenvoudige oplossingen, meerdere coping mechanism)
Boeren met HIV/AIDS •
HIV/AIDS boer: Land, Agrobiodiversiteit & Lokale Kennis
•
Boeren gebruiken agrobiodiversiteit en gerelateerde kennis voor hun levensonderhoud, zoals voor voedselzekerheid, het verschaffen van inkomen en voor risico spreiding, gebruik makend van het hun beschikbare land, arbeid en kapitaal.
•
Boeren passen hun landbouwsysteem aan om met veranderende noden en capaciteiten om te gaan
•
Hoe te veranderen met HIV/AIDS – geen wonder gewassen maar vele coping mechanism (Opbrengst per uur ipv per hectare)
Agrobiodiversiteit en Lokale kennis Voedsel •
Noch farmaceutische noch traditionele medicijnen werken zonder een dagelijks gebalanceerd voedsel: het beste medicijn is voldoende eten
Medicijnen •
80% van de bevolking in ontwikkelingslanden is afhankelijk van traditionele medicijnen
Inkomen •
Substitutie en genereren
Arbeid, risico management en tijd zijn geïntegreerd
Participatieve oefening • Lijst van alle gewassen • Levensonderhoud uittekenen (Livelihood mapping) • 4-square analyse Hoge Input & Hoge opbrengst
Lage Input & Hoge opbrengst
Hoge Input & Lage opbrengst
1
2
3
4 Lage Input & Lage opbrengst
Bomen voor voedsel Niet echt veel ‘staple foods’; Wel belangrijk als voedsel bron Essentieel deel van dieet (nutrition). Boomsoorten vormen meer dan de helft van inheemse voedsel planten. Meeste hongersnood voedsel komt van bomen (hongersnoden hebben veel overeen met de HIV/AIDS pandemie).
‘Herbal’medicine of ‘woody’ medicine? Meeste medicinale planten zijn boom soorten Staan al op de boerderij: (i) Bewust geplant voor dit doel; (ii) Als bij product (multipurpose); of (iii) Staat in heggen of als onkruid, vaak zonder dat de boer medicinale kenmerken weet. Kennis van soorten vaak voor algemene soorten tegen algemene kwalen. Discussie over expert medicinale ‘tuinen’, vooral met medicinale planten is kennis en toegang tot plantmateriaal of moeilijk of ligt gevoelig.
Inkomen Substitutie & Genereren Inkomen substitutie PLWA hebben geen geld en alles wat ze nodig hebben word zelf verbouwd of verzameld. Vervang externe inputs. Bijvoorbeeld natuurlijke pesticide, natuurlijke grondbemesting Bomen leveren veel: brandhout, timber, bouwhout, palen, stokken, meubels, mortieren, bijenkorven, wiggen, gereedschap, stimulerende middelen, kruiden, vet, soep, drinken, fermenteren, zacht maken van vlees, vruchten rijpen, kleur materiaal, inpak materiaal, touw, weef en dakbedekking, decoratie, gum, dieren vallen, insecticide, pesticide, etc Behalve om kosten te sparen, kunnen deze producten ook worden verkocht. Inkomen generen - Typische kenmerken voor toepasselijk inkomen genereren: • Weinig arbeid (vooral begin van groei seizoen); • Doorlopende dividend in het jaar; • Gebaseerd op lokale bronnen en vaardigheden (lage externe input); • Lokaal potentieel (weinig risico); en • Ook nuttig voor het huishouden zelf, of in ieder geval multifunctioneel, of weinig last van markt fluctuaties (boeren kunnen hun eigen koffie niet consumeren).
Inkomen Substitutie & Genereren Inkomen substitutie PLWA hebben geen geld en alles wat ze nodig hebben word zelf verbouwd of verzameld. Vervang externe inputs. Bijvoorbeeld natuurlijke pesticide, natuurlijke grondbemesting Bomen leveren veel: brandhout, timber, bouwhout, palen, stokken, meubels, mortieren, bijenkorven, wiggen, gereedschap, stimulerende middelen, kruiden, vet, soep, drinken, fermenteren, zacht maken van vlees, vruchten rijpen, kleur materiaal, inpak materiaal, touw, weef en dakbedekking, decoratie, gum, dieren vallen, insecticide, pesticide, etc Behalve om kosten te sparen, kunnen deze producten ook worden verkocht. Inkomen generen - Typische kenmerken voor toepasselijk inkomen genereren: • Weinig arbeid (vooral begin van groei seizoen); • Doorlopende dividend in het jaar; • Gebaseerd op lokale bronnen en vaardigheden (lage externe input); input • Lokaal potentieel (weinig risico); en • Ook nuttig voor het huishouden zelf, of in ieder geval multifunctioneel of weinig last van markt fluctuaties (boeren kunnen hun eigen koffie niet consumeren).
Bomen als deel Agrobiodiversiteit: Diversificatie • • • • • •
Geen ‘silver bullets’ of wonder gewassen Hogere productie (overheersende mening in ecologie?) Spreiden van arbeid Beter gebruik bestaand land Risico management Bijvoorbeeld de ‘home garden’
•
Intra specific niveau (binnen de soort) – Beter traditionele variëteiten dan HYVs – Landrassen / Cultivars binnen gewassen
•
Inter specific binnen ‘gebruiks groep’: – Meer soorten, 1 faalt nog 9 over – Medicatie en Voeding vereist meer soorten – Markt fluctuaties
•
Intra specific tussen gebruiks groepen – Multipurposeness van bomen (avocado)
Bomen als deel agrobiodiversiteit - 2 • • • •
Services van bomen trees (voorkomt degradatie boerderij) Verafgelegen land (land claimen, planten voor de kinderen) Bijvoorbeeld bomen als voedergewas vee Verbeter gebruik bestaande planten (onkruiden, heggen, gemeenschapsland, bos) • Bomen zijn deel culturele identiteit en welzijn
Beperkingen in planten van bomen • • • • •
Geen boom plant cultuur; beleid; Gender; Landbouwer voorlichters sluiten bomen uit; Deze LV’s hebben het al moeilijk door hun nadruk op adoptie van verbeterde landbouw technieken en markt georienteerde productie.
Laat de boer zelf beslissen: Bomen als deel AgroBiodiversiteit een middel om de gevolgen van HIV/AIDS te verzachten?
Conclusion HIV/AIDS is niet alleen een medisch probleem HIV/AIDS veranderd landbouw en agroforestry systemen Integreer HIV/AIDS in landbouw en agroforestry Geen simpele, één richting, oplossing Eten eerst! Boom soorten / agroforestry kunnen gevolgen HIV/AIDS verzachten In deze presentatie – bouw op bestaande structuren: Lokale Kennis & Agrobiodiversiteit
