(Boa constrictor constrictor) Abel Tasma
Afgodslangen (Boa constrictor constrictor), een hobby die je grijpt. D e Boa constrictor, ofrewel de afgodsla ng, IS een reuze nwurgslang die in een groor deel van M idden- en Z uid-Amerika voorkom r. D e soort ke nr vele o ndersoorten, zoals de Boa comtrictor constrictor, B. c. impemt01; B. c. occidentafis, B. c. ortonii, B. c. amamli, B. c. nebufosa en B. c. sabogae. Bron voor deze taxonomic is Stimso n ( 1969). D e verschillende onde rsoorren kennen de volgende verspreidi ngsgebied en : ..... ... . ach laa t ook maar. Ik w il een heel ander verhaal kwijt en ik denk dar jullie ook ni er zin en te wachten op de zoveelsre semi-werenschappelijke verha ndeling. Lees anders in oude Lacerta's de overigens zeer leesbare en informatieve artikelen van o.a. Ron Kivir (l982a, l 982b) maar. H er zou mij ook ni er passen als goedwillende am ateu r om allerle i passages uit verschillende artikelen , boeken , etc. aan elkaar te plakken en daar gewich rig over en mee te doen. En dat ik een amateur ben zal u wei duidelijk worde n uit mijn verhaal. Mensen vragen mi j wei eens: "Hoe ko m je
E. Srcvens
Lacerta 58 (1)"' 1999
nou aan zo' n ra re hobby als her houden va n reprielen ?" T ja, los van bekende cl iches als "her zijn fascine rende dieren" , "mer mijn allergic zijn her ideale hu isdieren", e nz., weer ik her eigenlijk nier. War ik wei weer is dar ik als klein jongetje uren aan de slootka nt in de weer was om kikkervisjes, sa la mande rs, bloedzuigers e.d. te vangen e n in potjes, bakjes, vijvers te houden.
D. en H. Hovink
En ik had her van nie mand vreemd , wanr m ijn vader ving als jongetje in de buu rt van Gorredijk al ringsla ngetjes. Bij geb rek aan een te rrarium stopte hij ze in de stortbak va n de we. Toen mijn groormoed er doo rtrok kreeg ze de schrik van haar Ieven en mijn vade r kreeg .... In de sloor voor mijn ouderli jk huis in Jo ure heb ik ook mijn eersre, en uireindelijk rrouwens een van de weinige, levendc slangen in de naruur gezien: een forse Ringslang (Natrix natTix). Ik weer nog hoe opgewonden ik was. En zo groeit een hobby. Mijn eerstc beesren warcn rwee roodwangerjes: Scott en G lenn. Weer u mereen wanneer ik begonne n be n. ln derdaad in de jaren 60. Later kwamen daar anolissen bij. lk werd lid van Lacerta en volgd e de arrike le n waarvan ik dach t dar ik er war mee kon. Beschrijvingen van terrari a, ziekten , kweken van voedseldieren, enz. Ik dach t: "Goh war wete n die mensen veel" Ons soon mensen , de goedw illende amateurs, kunnen daar nier aan rippen. H er heefr me altijd weerhouden o m zelf iers voor her blad re sch rijven. En ook nu voel ik nog die schroom. Ik heb hem overwo nn en , omdat ik de nk d ar er meer collegaliefhebbers zijn die herzel fd e gevoel hebben. lk hoop dar mi jn verhaal, dar roch een aa neenschakeling van fouren is maar wei een happy end heefr, hen zal inspireren hun ervaringen ook eens op papier re zetren. Verder mer her verhaal. "Ik heb de hobby een tijdje op een laag pirje gezer. D e e nige dieren die ik nog rhuis had waren landschildpadden en warerschild padden. 28
Wei bleef ik aldie tijd lid van Lacerta en las trouw her blad en hield een kaartenbak bij van mensen die erin waren geslaagd nakweek te produceren. Handig voor de toekomst als ik nog eens iets wilde weten over bepaalde soorten. In 1990 ben ik opnieuw begonnen. Wij, Daphne en ik, hebben een bak gebouwd voor aan te schaffen boa's. Voor zo'n f 1100,hebben we een fraaie bak geconstrueerd. Eerst een kennis allerlei ingewikkelde berekeningen Iaten maken voor een terrarium met een voldoende sterk frame met ventilatiemogelijkheden, dikre van her glas, draagvermogen, enz. Uiteindelijk waren we voor een heel andere boodschap bij Wickes en war zien we: een douchecabine. Ons probleem was gelijk opgelosr. De huisvesting van onze boa's bestaat uit een aluminium douchecabine van 175 em hoog met klapdeur en veiligheidsglas. De overige rwee opstaande zijden bestaan uit meranti multiplex platen. De douchecabine rust op een douchebak van 80 x 80 x 15 em. Deze douchebak steunt op een binnenframe dar weer bevestigd is aan paleo van 220 em. Onder de douchebak staat een emmer. Stop eruit en de bak loopt leeg. Overigens in rwee keer, want er gaan rwee voile emmers water in de bak. De boa's doen vrijwel alrijd hun behoefte in her water. Her liefst wanneer je hem net verschoond hebt naruurlijk. Onder de douchebak staat permanent een warmtelamp te stralen. Dit houdt her water op een aangename temperatuur en zorgt voor een luchrvochtigheid in de bak die schommelt tussen de 75 en 90% .. Bovenop de cabine is een lichtkap gemaakt met aan de onderkant horrengaas en in de kap een 125 watt persglas spot, een gewone 65 watt spot en drie halogeenlampjes. In de bak ligt op de douchebak een acrylaat plaat die her warergedeelte voor driekwart bedekr.De slangen drinken vaak de condensdruppels aan de onderkam. In de bak zelf kunnen de slangen klimmen via druivenhour en op dikkere stukken Hollands en tropisch kienhout liggen. Ze zoeken zelf zo de gewenste temperatuur. Waarschijnlijk denkt u nu: "nou, voorlopig nog niets nieuws gehoord en echre blunders ben ik ook nog niet regengekomen".
Lacerta 58(1) * 1999
De bak srond er, nu de slangen nog. Mei 1990 kocht ik op Hoog Catherijne vier jonge Boa constrictor ortonii, alrhans volgens de winkel, voor f 225,- per stuk. Hoezo ortonii? Maar goed, wist ik veel. Her feest kon beginnen: Appie, Gooffy, Bowie en Wurmpie hadden een nieuw tehuis. Oh ja, al onze besten hebben een naam. Schijm niet zo gebruikelijk te zijn binnen de club. Evenmin dar we geen beesten ruilen voor voortplanringsdoeleinden of anderszins. Wij hechten ons nogal aan onze have. Enfin, onze 'kindertjes' doen her aanvankelijk prima. Ze eten en vervellen goed. In juli begim Wurmpie muizen uit te kotsen. En als we in augustus op een avond rhuiskomen ligt Bowie dood in her watergedeelte. Met een groene vlek op z'n buik. Een paar weken later ligt Wurmpie dood op de glasplaat. Als ik hem in een plastic zak stop loopt er vocht uit zijn bek. Er moet iets gebeuren. Van een medeclublid krijg ik her advies her beest op te sturen naar Utrecht (Ziektenkunde Bijzondere Dieren). Hij vermoedt overigens dar her gaat om flagellaten. De enige manier om erachter te komen is sectie Iaten verrichten. lk stop Wurmpie dus in de vriezer om hem direct na her weekend op de post te doen. Later krijg ik een rapport uit Utrecht: de slang was overleden aan een darmomsteking. Her antibiogram leverde niet veel op, wam doordat ik de slang in de vriezer had gestopt, had ik een aamal bepalingen onmogelijk gemaakt. Liever nog half vergaan opsturen dan bevroren dus. Maar nogmaals, wist ik veel. In ieder geval wist ik wei dar je de bak goed schoon moet houden. En trouw altijd een paar drupjes Gezasept in her water op aanraden van een medeclublid. lk poetste met Dettol dar her een lieve lust was. En nu vertelt onlangs de dierenarrs dar Dettol giftig voor dieren kan zijn. Wist ik veeI. Weer een paar maanden later begint Gooffy zijn voedseldieren terug te geven. lk trek de stoute schoenen aan en bel een autoriteit op her gebied van boa's: Ron Kivit in Amsterdam. Hij denkt aan een mondontsteking en beveelt her gebruik van Panalog aan. Naar de dierenarrs: uitleg en een rube meegekregen. Hij knapt open begint weer te eten. En hoe!
29
In 1993 moet Appie naar de dierenarrs om zijn keel te Iate n hechten die door Gooff)r was opengereten, omdat hij naar her punrje van de sraa rt van een rar in Appie's mond hapre· en vervolgens Appie bcgon re wurge n. Toen we de rwee eenmaal va n elkaar gescheiden hadden, bleek Appie een dikke Jaap in zijn keel re hebben. Een d ierena rrs in D en H aag gebeld e n her problee m uirgelegd. "Oh heremij nrij d" was de eersre reacrie. Nadar deze in Urrechr ge'info rmeerd had naar her hoe en war van een mogelijke behandeling, wa ren we van harte wel ko m. 's Nachrs om half een is Appie gehechr en wei zonder verdoving, omdar een slang in sraar zou zijn de werking van de verdoving re be'invloeden. H er beesr gedroeg zich fanrasrisch. Va naf die rijd heb ik ze dus alrijd a pa rt gevoerd. Tja, wisr ik veel. In 1994 verh uizen wij en d us ook d e sla ngen naar een nieuw onderko men. W ij naar een eengczinswoning mer meer ruimre, de slangen naa r rwee aa n elkaar gebouwde douchecab ines.Op vrijdag de derriende januari ligr plo rseling Gooffy dood in de bak. Omdar we nu een echr groor onderkomen hebben voor · de slangen mer als klim mogel ijkheid bijna een hele boom , besluiren we ror aanschaf va n een nieuw spa n e rbij: Ruth e n Billie. Ze wennen snel aan Appie. Uireindel ijk legr Appie her loodj e. Via de d iere narrs gaan uirsrrijkjes naar Utrecht voo r kweek. U irslag: combinarie van ongerechrigheden. War een hobby denk
D. en H. Hm•ing
Lacerta 58( 1)
*
1999
je op zo' n mom ent. We sraa n op her punr ermee re sro ppen. O h nee, ik vergeer her happy end. 2 1 Juli jl. ko men we 's avo nds rhuis va n een dagje (Warner Bros Movieworld (mer als groorsre arrracrie 'wach ren in een ri j')).
lk kijk d e ka mer ron mer penvaranen, lu ipaardgekko's, baardagamen, haakneusslangen, legua ne n, ara 's; hoezo specialisere n in een soorr) en krijg zo ongeveer een rolbe roerre als mijn oog op de bak va n de boa's valr. Verdomme, weer elle nde. lk d enk dar e r eenrje is geexplodeerd: bloed, slijm, vie r grore roodroze klonren op de acrylplaar. lk kijk nog eens goed e n d aa r liggen d us negen jonge boa's en nog rwee hangen ergens halverwege in de d ruiven ranken . Rmh is moede r. Ze heefr ze overigens gewoon van boven naar beneden gedum pr. Een van de jo nkies moet ik uir her vlies bevrijden. Snel in bad gesropr, de bak schoo n gemaakr en de jo nge slangerjes in een noodbak ondergebrachr. Rurh is, zeer regen haar gewoonre in, b ijre rig.Ze haalr zelfs naa r me uir als ik langs de bak loop. En nu gaat me opeens een Iicht op. Toen ik haar de week ervoo r een rat gaf, haalde :?e ook al uir. En her vie! m e op dar de vo rige nog nier eens verreerd leek want ze was duidelijk war di k aan her uireinde. lk voer ze ee ns in de rwee weken een volwassen rar. lk had her kunnen weren dar ze zwanger was. Maa r ook weer nier wanr uir de lireraru ur had ik begrepen dat een zwanger wij ~e smpr mer eren en onrlasren . Nou, Ru th vrat, poepre en piesre vro lij k door. Tja, wisr ik veel. Bi nnen rie n d agen waren rien van de el f verveld e n hadden negen van de rien gegeren. Op dit mom enr, begi n september, zij n ze all emaa l verveld en vreren onbedaarl ij k. In clrie minuren hebben ze aile elf een springerrje gepakr e n weggewerkr.
30
Her is een schitte rend gezich t aldie kleintjes. Daar doe je her voor. We zijn blij dar we roch zijn d oo rgegaan met de hobby. We blunderen mincle r dan vroeger, door schade en schande wijs geworde n. Er is vast nog vee! aan te merke n op de manie r waarop we ze verzorgen: geen ex tra vira m ines, geen roevoegi ngen aan her wa re r, geen .... ?? Her en ige is een ruim onderkomen mer een goede luc hrvochrigheid , een goede venrilarie e n gevari eerde re m peraruren in de bak. En als je dan nakweek hebr doe je her nier helemaal verkeerd. En dar weer ik wei.
Tot slot zou ik nog wi lle n zeggen. Uit bovenstaa nd verhaa l blij kr d u idel ij k dar ik mer al mijn rh eo re tische voorkennis, her werkelij k o mgaa n mer boa's in de prakrijk heb moeren lere n. lk wil daa rom aile e rvaren rerrarianen oproepe n hun pra krijkervaring mer begin nende rerrarianen re del en. Nodig hen eens uit om in aile rust bij u een kijkje re komen nem en. Abel Tas ma Rozemarijn 145 229 1 GM Wareri nge n LITERATU U R Kivir, R. , 1982a. Ervari ngen b ij her houde n en h..veken van Boa consrricror. Lacerta 40 (7): biz 126- 130. Kivir, R., 1982b. Boa co nsrricror, de afgodsla ng. Lace rta 40 ( I 0/ 1 I ) : biz 243-246. Stimson, A. F., Lisee d er rezenren Amphi bien u nci Repri lien: "Boiclae" Das Tie rreich , 89: 1-49 Walte r d e Gruyrer, Be rlin AAN BEVOLEN LITERATUUR Sraffo rd, P.J. , 1986 Pyro ns an d boa's. T.F.H.,Publica rio ns lm. lrd. New Jersey
D. en H . Hovink
Boekbespreking Barbara Taylor, TE MOO! EN TE SLORD IG Sla ngen (Serie: D iere n Een boekbespreking in her w ild), Uirg. De Lanraarn, f 24,90 Barbara Taylo r, D ieren 1n her wild: SLANGEN. Een illusrrarief goecl verzrogd en op her oog heel aardig bock in een n ieuwe jeugdboekenreeks van De Lanraarn. W ie naasr de inhoudsopgave ook de uirgeversveranrwoo rd ing Iees e, raakr d iep onder de incl ruk of vraagt zich vertwijfeld af waar de veranrwoording voor evenruele fo u ten komt re liggen. Voigt u me maar. Uirgever: Joa nna Lo re nz. H oofdredactie: Sue G rabh am. Eindredacrie: N icole Pea rso n . Red acrie: Nicky Barber. Lacerta 58( 1) * 1999
Vormgeving: Simon W ilder. Speciale foro grafie: Kim Taylor. Illusrraries: J ulian Baker, David Webb. Nederlandse uirgave. Uirgever: Bert Jans. Hoofdredacreur: Ja n van Gesrel. Red actie-assistenre: Marja Sroepman. O nrwerp omslag: l no van Kuyk. Verraling: Karin Be neken Kolme r. Bove ndien vaart dir b ock o nd e r h er logo va n de Srichrin g Ned erlandse Kinderjury 2000. D egenen die er voo r ons inho udelijk roe doe n , zijn ui ceraard de a uteur Barbara Taylor, Marj a Sroepman die her Nederla ndse redacciewerk d eed e n de verraalsre r. Maar her bock is vooral gebaseerd op fraai illustratiemateriaal. Mer dir mooie m areri aal is gesrreefd naar een populair en voor kinderen roegankel ijk boek. 31
VOORTPLANTING IN HET TERRARIUM Een terrarium met een grootte van 30 x 40 x 70 em is voor een koppel voldoende. De inrichting besraat uir twee sansevieria' s en enkele bamboesrokken, waarvan een als zonneplaats horizonraal op circa 15 em onder de bovenkanr van her terrarium is aangebracht. Phelsuma laticauda angularis behoort tot de zonminnende phelsuma's. Met deze omstandigheid moet men in elk geval bij de belichring rekening houden. Men kan een verlichring met TL-buizcn en een enkele halogenstraler, die de 'zonneplaars' tot 35 °C verwarmt, toepassen. Verder kunnen we her terrarium met een 50 watt HQL-lamp verlichren, in dit geval is de kleurinrensiviteit van de dieren her grootst. Phelsuma laticauda angularis legt in her regenseizoen dubbele eieren, die ofwel in de open bovenkanr van bamboestokken ofwel eenvoudig tussen de sansevieriabladeren gelegd worden. Na het overbrengen van de eieren in een broedstoof bij een temperatuur van 26 oc, komen de circa 40 mm grote jongen na ongeveer 55 dagen uit. Bij hogere remperaturen wordr de ontwikkelingsduur overeenkomstig korter. De opkweek van de jonge dieren geschiedt her besre apart, daar de agressivireit met her groter worden van de jongen sterk toeneemt. Dejonge phelsuma's zijn iets bleker van kleur dan de volgroeide dieren; dit verandert echter met de roenemende groei snel.
SUMMERY BOA CONSTRICTOR LACERTA 58 (I) OKTOBER- NOVEMBER 1999 Onderstaande summery hoort bij her artikel "Een hobby die je grijpt. Afgodslangen", van Abel Tasma in Lacerta 58(1) 1999 biz. 28.
BOA CONSTRICTOR, A HOBBY THAT TAKES HOLD OF YOU The author describes how he keeps his Boa constrictor. Their terrarium is a modified aluminium shower cubicle constructed of two safety glass screens and two meranri plywood plates. At the bottom there is a waterreservoir with drainage. This water is slightly heated, which gives rise to a humidity inside of 75-90%. Light and warmth is provided by spotlights and halogen lamps, all together about 200 Watt. The inside is decorated with stumps and branches. The first years the owner experienced many health problems with his still young animals, resulting in several dead. However one of his remaining females, at the age of about five years, gave birth to eleven young. They look healthy and strong and are eager to eat the young mice that are being offered. In contrast to what is suggested in literature, the female didn't stop eating or defecating while being pregnant. Therefore this birth wasn't expected, although at the end of pregnancy some swelling of the abdomen of the animal was noticed. Also she behaved more aggressive than usual. The author stresses, that being a beginner in this hobby, it is very important to receive a lor of advice and support from experienced snake-keepers.
Lacerta 58(2) * 2000
34
