Actueel VCL-scholiere spreekt bij 25 ste Indiëherdenking. Prins Friso

}<(l(tp$=adbcb <

Een échte Haagse krant Actueel Alternatief voor Spuiforum pas in oktober klaar

Vrijdag 16 augustus 2013

jaargang 7 nummer 327

€ 1,95

Cultuur Prinses Amélie, wereldkampioen van 10 jaar oud

Actueel VCL-scholiere spreekt bij 25ste Indiëherdenking

7

5

9

Prins Friso 1968-2013 De maandag overleden prins Johan Friso van Oranje vindt zijn laatste rustplaats in Lage Vuursche, het dorp (gemeente Baarn) waar hij als kind opgroeide. Maar een belangrijk deel van zijn jeugd woonde hij in Den Haag.

Van 1980 tot 1986 bezocht hij hier de middelbare school, het Eerste Vrijzinnig Christelijk Lyceum. Namens dat 1ste VCL nam hij in januari 1984 deel aan de Jeugd Verenigde Naties in het Nederlands Congresgebouw in Den Haag.

Hij vertegenwoordigde daar, zoals deze foto laat zien, samen met schoolgenoten – verkleed als sjeik – de oliestaat Oman. Meer over de Haagse jaren van prins Friso op pagina 3.> Foto: Hollandse Hoogte

Ingezonden mededeling

SALE – SALDI – SOLDES italian design furniture

Scheveningseweg 14 – Den Haag (t/o het Vredespaleis) ma t/m za van 10.00 – 17.00 uur

2>varia bertha von suttner

Den Haag Centraal > Vrijdag 16 augustus 2013

Eerste Vredesconferentie

Tegen het eind van de negentiende eeuw was de internationale vredesbeweging zo

aflevering 7

omvangrijk geworden, dat ook regeringsleiders het onderwerp vrede niet meer konden negeren. De Russische Tsaar Nicolaas II riep in 1899 regeringsleiders bijeen uit de hele wereld. Deze bijeenkomst werd later bekend als de Eerste Vredesconferentie, gehouden in Den Haag. Bertha von Suttner voelde deze conferentie als de kroon op haar werk. Eindelijk gingen ook de regeringsleiders eens serieus praten over vrede. Ze wilde er natuurlijk bij zijn, maar ondanks het feit dat ze door vriend en vijand als de absolute icoon van de vredesbeweging werd beschouwd, werd ze niet uitgenodigd. Alleen bij de opening mocht ze zijn.

Het werd een druk va et vient tussen Huis ten Bosch, waar de conferentie werd gehouden, en het Kurhaus, waar Bertha salon hield. Het belangrijkste resultaat was dat de 26 aanwezige staten op de conferentie besloten tot de oprichting van een permanent Hof van Arbitrage, dat gevestigd zou worden in Den Haag. De essentie hiervan was: wanneer twee landen een conflict zouden hebben, konden ze voortaan dit conflict ter arbitrage voorleggen aan dit Hof – hiermee ontstond voor het eerst in de geschiedenis een alternatief voor het met de wapens uitvechten van een conflict.

Bertha vond een alternatief. Ze nam haar intrek in het Kurhaus, en daar hield ze ‘salon’ voor de tientallen journalisten, politici en vredesactivisten. Deze wilden graag met haar komen discussiëren. En wat nog belangrijker was: voorafgaand aan menig debat op de formele Vredesconferentie werden politiek gevoelige kwesties eerst in haar salon doorgesproken.

Ondanks deze grote internationale successen werd Bertha in eigen land door sommigen bespot en verguisd. Op straat moest ze slalommen tussen de toegeworpen rozen en de rotte tomaten. Gelukkig heeft Oostenrijk haar grote dochter inmiddels in de armen gesloten – Bertha’s beeltenis siert de 2-euro-munt. © Eveline Blitz en Nita Veeren

Omzien in grenzeloze aanbidding Ze was een intrigante die iedereen manipuleerde. Zo nodig wierp ze haar charmes in de strijd vergezeld van koket geflirt en meisjesgekir. Maar net zo makkelijk schakelde ze over naar de rol van tiran, voor wie liegen een tweede natuur was. Sonia Gaskell – pionier van de dans in Nederland – beleefde een eenzaam einde. Rudi van Dantzig noteerde kort voor zijn eigen dood zijn herinneringen aan Mevrouw. Door Coos Versteeg

Rudi van Dantzig (1933 – 2012) behoorde tot de rebellenclub die in de lente van 1959 als bij donderslag het Nederlands Dans Theater vormde. Zestien solisten van het Nederlands Ballet die in één klap deserteerden; beu als ze het tirannieke regime van leidster Sonia Gaskell waren. Onder hen sterren als Jaap Flier en Marianna Hilarides. Van Dantzig was trouwens de laatste die zijn handtekening onder het contract bij de nieuwe groep zette. Hij zat nog te zeer aan de navelstreng bij Mevrouw Gaskell. Zij had hem op zijn 17de de kans gegeven balletlessen bij haar te volgen, zij liet hem voor het eerst kostuums ontwerpen en zelf zijn eerste choreografieën maken. Van Dantzig, toch al een onzeker en aarzelend mens van nature, twijfelde tot het laatst of hij haar wel in de steek kon laten. Het voelde als verraad aan de vrouw die hij mateloos bewonderde. Maar het waren tegelijk ook zijn meest gewaardeerde vrienden/collegadansers die naar het NDT gingen. En ook de gelijkheid van salaris aldaar – iedereen kreeg 250 gulden – en het avontuur van de nieuwe artistieke wegen spraken Van Dantzig aan. Rudi van Dantzig zou zegge en schrijve één seizoen bij het Nederlands Dans Theater blijven om daarna op hangende pootjes terug te keren naar Mevrouw. Hij bleek niet opgewassen tegen artistiek leider Benjamin Harkarvy, die wil-

Sonia Gaskell. > Foto: Hollandse Hoogte/Nederlands Fotomuseum

de dat zijn vriendje Charles Czarny de hoofdrol danste in Van Dantzig’s ballet ‘Giovinezza’ in plaats van Rudi zelf. Hij wond zich mateloos op over het feit dat toch niet iedereen hetzelfde bleek te verdienen: Hilarides en Harkarvy kregen meer. “Hij kon gewoon niet zonder Gaskell”, schamperde danseres Willy de la Bye later. En ook Alexandra Radius vond dat Rudi simpelweg een excuus zocht om terug te gaan naar zijn tweede moeder. Sonia Gaskell maakte de terugkeer van de verloren zoon niet gemakkelijk, ze liet hem zijn verraad hevig voelen. Maar uiteindelijk zou vanuit het uitgeholde Nederlands Ballet het staatsgezelschap Het Nationale Ballet ontstaan, waarvan Van Dantzig in de voetsporen van Mevrouw uiteindelijk artistiek leider werd. Portret In ‘Herinneringen aan Sonia Gaskell’ gaat Rudi van Dantzig er allemaal gedetailleerd op in. Hij had het boek oorspronkelijk bedoeld als een portret van Gaskell, zoals hij eerder biografische schetsen schreef van danseres Olga de

Haas (1981) en van de danslegende Rudolf Noerejev (1993). Bij Van Dantzig’s dood in januari 2012 lag er een manuscript met de werktitel ‘Een eeuwig opnieuw beginnen’. Het bleek een allegaartje dat op verschillende gedachten hinkte: een levensbeschrijving van Gaskell naast zijn eigen persoonlijke herinneringen en tegelijk ook een stuk naoorlogse balletgeschiedenis van Nederland. Bij de Arbeiderspers werd al snel duidelijk dat de dementerende auteur op den duur geen grip meer had gehad op zijn tekst. Redacteur Maria Vlaar heeft de zaak flink door elkaar gehusseld, er een chronologische volgorde in aangebracht, de tekst ingedeeld in hoofdstukken en ongeveer een kwart van de oorspronkelijke, vaak omslachtig geschreven woordenbrij, geschrapt. Dat was volgens haar nodig, omdat de associatieve en herinnerende manier van schrijven er vaak toe leidde dat de volgorde van het verhaal niet meer klopte. Slordig ‘Herinneringen aan Sonia Gaskell’ is geen gedegen, serieuze biografie gewor-

den, maar een ‘memoir’. Een herinnering, die een heel persoonlijk karakter draagt. Het is een warrig boek vol herhalingen. Het ademt aan alle kanten de altijd twijfelende en onzekere gevoelens van Rudi van Dantzig uit. In die zin is Maria Vlaar er wel in geslaagd om – ondanks haar ingrepen – het karakter van een autobiografisch document te bewaren. Het is ook een slordig boek. De Haagse huisvesting van het Nederlands Ballet ligt bijvoorbeeld beurtelings aan de Hoefkade en de Koningstraat. Dat is weliswaar meteen om de hoek, maar het maakt de historische betrouwbaarheid er niet beter op. Het was overigens de Koningstraat. Die slordigheid van Van Dantzig schijnt in het oorspronkelijke manuscript nog veel erger te zijn geweest. De auteur schreef bijvoorbeeld namen van mensen voortdurend op verschillende manieren. Hij vond het kennelijk niet de moeite waard om iets te verifiëren. Dat Rudi van Dantzig geen betrouwbaar geschiedschrijver is, mag ook blijken uit het feit dat hij de allereerste voorstelling van het Nederlands Dans Theater plaats laat hebben in het Kurhaus te Scheveningen. Het was in werkelijkheid het Kurhaus in Oostende, België – een puur strategische zet van het NDT om de vijandige balletpers in Nederland (die merendeels op de hand van Gaskell was) af te troeven door eerst goede kritieken bij de zuiderburen te halen. Homoseksualiteit Toch is ‘Herinneringen aan Sonia Gaskell’ een boeiend boek. Het is een indringend, nu en dan poëtisch geschreven, ooggetuigenverslag. Gekleurd, aangedikt, geromantiseerd, subjectief en onbetrouwbaar, maar wel door de bril van iemand die er zelf bij was. ‘Herinneringen aan Sonia Gaskell’ geeft bovendien een fraai beeld van de psyche van de jeugdige Van Dantzig: een angstige jongeman, onzeker over zijn eigen kwaliteiten, gekwetst omdat zijn ouders niet

naar zijn eerste optreden komen kijken, zijn homoseksualiteit ontdekkend in een vrijage met Jaap Flier, verward over van alles en nog wat. Over die homoseksualiteit schrijft hij trouwens opmerkelijk ongedwongen, terwijl dat eind jaren vijftig maatschappelijk toch nog niet zo makkelijk lag. Zelfs als buurtbewoners in de Schilderswijk ‘ruigpoten’ roepen, ziet Van Dantzig dat als een soort koosnaampje. Rudi van Dantzig fascineert als deelnemer aan een balletrevolutie. Hij geeft daarbij een scherp inside-beeld van de schone schijn binnen die danswereld vol achterbaksheid en naijver. Ook dat is natuurlijk weer persoonlijk gekleurd. Artistiek leider Benjamin Harkarvy komt er bij het NDT niet best af, terwijl medeoprichter en zakelijk leider Carel Birnie in die beginfase van het nieuwe gezelschap veel meer strategisch inzicht krijgt toebedeeld dan Birnie zelf later zou opeisen. Je vraagt je soms af of Van Dantzig wel begreep wat er om hem heen gebeurde. Zeker bij zaken als politiek en subsidiebeleid is hij een soort Alice in Wonderland. Terug naar de persoon waar het allemaal om draait, Sonia Gaskell. Het hele boek door slingert Rudi van Dantzig heen en weer tussen verering en afkeer voor Mevrouw. Zelfs als hij schrijft over haar jeugd, haar vlucht uit Rusland naar Palestina, haar mislukte huwelijk in Parijs, haar onderduiken in de Tweede Wereldoorlog (ze was joods) en tot slot haar eenzame einde in Parijs, wordt alles heel sterk beschreven vanuit het beeld dat hij van haar had. Geen boek om qua feiten en betrouwbaarheid blind op te varen, maar – nogmaals – wel uit de eerste hand van iemand die er zelf bij was. Een schande trouwens dat de Arbeiderspers het niet nodig heeft gevonden dit boek te voorzien van een namenregister. Rudi van Dantzig – Herinneringen aan Sonia Gaskell. Uitgever: De Arbeiderspers, prijs € 24,95. ISBN 9789029587624

3

actueel<

Vrijdag 16 augustus 2013 > Den Haag Centraal

Prins Friso en de Hofstad Door Coos Versteeg en Annerieke Simeone

Het leven van prins Johan Friso (1968) was nauw verbonden met Den Haag. In de eerste plaats staatsrechtelijk. Want de troonsbestijging van zijn moeder bracht hem in 1980 van de Lage Vuursche naar de Hofstad. Dat greep uiteraard diep in. Het gezinsleven op het intieme Drakensteyn werd geruild voor het veel grotere Huis ten Bosch. Het betekende ook een wisseling van school: van het Baarnsch Lyceum (waar ook zijn oudere broer Willem-Alexander zat) naar het Eerste Vrijzinnig Christelijk Lyceum aan de Van Stolkweg in Den Haag. Friso doorliep er het VWO en slaagde in 1986 voor zijn examen. Ofschoon het jaarboek van het VCL hem als leerling 86067 compleet met titel vermeldt als Friso Z.K.H. Prins J.F.B.C.D van Oranje-Nassau, Haagse Bos 10, 2594 BD Den Haag, was zijn leven daar – ondanks de dagelijkse aanwezigheid van beveiligers – er eentje van een normale scholier. Hij behoorde weliswaar tot de absolute upperclass van de school (die tweedeling was wel degelijk merkbaar), maar hij zong er net als iedereen het schoollied mee ‘Vrijzinnigheid de basis van het VCL. Verblijdt u te allen tijd!’ “Prins Friso herinner ik me als een sympathieke jongen en ook als een goede leerling”, zegt klasgenoot Dick Diepenbroek terugblikkend. “Op school haalde hij hoge cijfers. Ik geloof dat hij voor zijn rapportcijfers gemiddeld een 9 had. Het is waar wat ze zeggen: hij was erg slim, vooral in exacte vakken. Als de klas uit was, fietste hij soms wel eens een stukje met mij mee. Of hij belde zo nu en dan naar mijn huis. Dan zei hij: “Met Friso van Oranje, mag ik uw zoon even spreken?” Dat vonden mijn ouders erg leuk, dat er zomaar een prins belde. Voor mij was ’t normaal. Maar ergens kon je toch merken dat hij en zijn broers uit een bijzondere familie afkomstig waren. Op verjaardagsfeestjes werden we allerhartelijkst ontvangen, desondanks bleef er altijd een gepaste afstand”. Sjeik VWO-leerling Friso was ook redacteur van de schoolkrant ‘VCL-Nieuws’. En verkleed als sjeik uit Oman deed hij in januari 1984 mee met de afvaardiging van het 1ste VCL aan de model Verenigde Naties in het Nederlands Congresgebouw. Op de foto (zie voorpagina) die bij die gelegenheid werd genomen, kijkt de 15-jarige puber een beetje weg van de camera, alsof hij zich toch wat opgelaten voelt met zijn uitzonderlijke hoofdtooi. Schoolgenote Martina Léons, die een klas hoger zat en tegenwoordig directiesecretaris is bij het Afval Energiebedrijf in Amsterdam, barst erbij in lachen uit. Deze opname behoort tot de meest spontane foto’s uit de Haagse jaren. De meeste andere foto’s zijn bij officiële gelegenheden gemaakt, zoals bij de feestelijke intocht van de nieuwe koningin in Den Haag op 30 april 1980, waar het gezin in een open koets over de Dagelijkse Groenmarkt rijdt. Beatrix straalt, Claus kijkt vrolijk en Constantijn heeft iets guitigs, maar de lichaamstaal van Friso straalt uit dat hij dit publiek vertoon maar zozo vindt. Zijn hand wuift niet van harte. De afkeer van een leven in de schijnwerpers zou hij zijn leven lang met zich meedragen. Op de opname uit augustus 1982, waar hij in de tuinen van Huis ten Bosch voetbalt met zijn jongere broer Constantijn, gaat hij zó op in het spel dat hij de aanwezigheid van de fotografen even lijkt te vergeten. Maar ook op de gezinsfoto uit januari

1980 Feestelijke intocht van de Koninklijke familie in Den Haag. > Foto: Hollandse Hoogte

1982 Voetballend met Constantijn in de tuinen van Huis ten Bosch.

1985 Familieportret ten behoeve van het boek ‘Alexander’, dat

Renate Rubinstein schreef bij de 18de verjaardag van de kroonprins. > Foto: Vincent Mentzel/Hollandse Hoogte

> Foto: Hollandse Hoogte

2008 Samen met Mabel bij Beelden aan Zee in Scheveningen. > Foto: Jeroen van der Meyde/RVD

2007 Bij de doop van prinses Ariane. > Foto: Amaury Miller/Hollandse Hoogte

1985 op Huis ten Bosch is hij de enige die geen cheese-lachje laat zien. Na zijn middelbare schooltijd verliet prins Friso de Hofstad. Hij ging eerst twee jaar in de Verenigde Staten werktuigbouwkunde studeren aan Berkeley, Californië. Vervolgens deed hij luchtvaart- en ruimtetechniek aan de TU Delft en bedrijfseconomie in Rotterdam. In een interview zei hij daar later over: “De twee studies en het studentenleven kostten veel tijd, maar elke zondag ging ik thuis eten met mijn ouders en broers. Dat was altijd erg gezellig (…)”. Vanaf 1998 volgde een internationaal bestaan met Londen als basis. Huis ten

Bosch is weer wel het decor als prins Friso zich op 30 juni 2003 verlooft met Mabel Wisse Smit. Met haar als echtgenote staat hij nog geen jaar later op het balkon van Paleis Noordeinde. En samen met vrouw en de kinderen zien we de prins weer terug in Den Haag als op 20 oktober zijn nichtje Ariane wordt gedoopt. Het jonge gezin poseert gewillig bij de entree van de Kloosterkerk. Zo zijn er meer gelegenheidsbezoeken aan de stad van zijn puberjaren. Uiteindelijk is Den Haag ook de stad waar hij als comapatiënt in juli van dit jaar terugkeert in het ouderlijk huis, de stad waar hij 44 jaar oud sterft.

4>varia


stadsmens

Zoveel mogelijk smaken op één bord Bijna waren ze gezwicht voor een groot pand op het Spui. Maar er was iets dat hen toch weerhield. Dus sloegen Dymphna en Nymphea van Iersel er voor alle zekerheid hun ondernemersplan op na. ‘Klein en gezellig’, stond daarin zwart op wit over het restaurant dat zij wilden beginnen. Kort erna vonden de zusjes in de Galileïstraat wat zij voor ogen hadden. “Hier is het klein, open en groen; het is een straat met bomen. Zelf hebben wij uitzicht op deze enorme esdoorn”, wijzen ze. “De eerste keer dat we dit pand binnenkwamen, wilden we het al meteen hebben. Bovendien ligt het in onze favoriete wijk: het Valkenboskwartier”. ‘Symbiose’ heet hun vegetarisch biologisch restaurant dat half april is geopend. Jaren geleden hadden zij al eens ter sprake gebracht om samen iets te gaan ondernemen. In 2010 nam dat vastere vormen aan. Vanaf januari 2011 vergaderden Nymphea en Dymphna wekelijks. “Dat was vrijblijvend, maar we kwamen wel elke week bij elkaar om erover te praten, anders verslofte het”. Van meet af aan stond vast dat het een vegetarisch biologisch restaurant zou worden. Beiden hebben op dat gebied ruime ervaring. Zo was Nymphea zes jaar eigenaar en werknemer bij de Ha-

Dymphna en Nymphea van Iersel (links) in hun vegetarisch biologisch restaurant. >Foto: Mylène Siegers

gedis, Dymphna werkte ook een aantal jaren in dit vegetarisch biologisch restaurant dat is gevestigd in de Grote Pyr aan de Waldeck Pyrmontkade. Met ‘Symbiose’ willen de twee zich ‘onderscheiden’, vertellen ze. “Wij wilden een restaurant met uitstraling.

Onze doelgroep hoeft niet per se vegetarisch te zijn. Het gaat ons ook om mensen uit de buurt die een avondje uit eten willen en voor de sfeer komen. Dus hebben we leuk gedekte tafels, stoffen servetten, grote glazen voor de wijn, bij elke gang nieuw bestek en er

staan meteen water en brood op tafel. Wat je in een regulier restaurant vanzelfsprekend vindt, is hier ook. Over alles is nagedacht”. Dymphna, die afstudeerde als bioloog en Nymphea, die kortstondig een journalistieke opleiding volgde, zijn min of meer door een vriend van hun zusje vegetariër geworden. “Hij zelf was veganist, dan eet je bijvoorbeeld ook geen kaas en eieren. Er waren voortdurend discussies. Hij was heel provocerend, maar hij heeft ook wel wat in beweging gezet”. Voor Nymphea heeft veganistisch koken trouwens geen geheimen meer. Zij leerde dat bij restaurant ‘Water en Brood’ aan de Hellingweg. “Ik stond er elke keer weer versteld van wat je kunt bereiden zonder dierlijke producten te gebruiken”. Dymphna werkte in die periode bij muziekcafé De Paraplu en stopte toen (tijdelijk) als vegetariër. “Als je dingen moet klaarmaken en zelf moet gaan proeven, schiet het niet op als je geen vlees eet. Dat is dan een keuze die je moet maken”. ‘Wortelbeignet’ In hun restaurant willen zij op één bord ‘zoveel mogelijk smaken van pure ingrediënten presenteren’. Zo lezen we op hun (geschreven) menu bijvoorbeeld dat het voorgerecht ‘Wortelbeig-


ODE AAN RESIDENTIE 100 JAAR ORKEST IN 3D VREDESPALEIS Wo 28 augustus 20.30 uur

Vr 13 september 21.00 uur

Dr Anton Philipszaal Den Haag

Paard van Troje Den Haag

Het honderdjarig bestaan van het Vredespaleis wordt in Den Haag uitgebreid gevierd met de Negende symfonie van Beethoven.

Het Residentie Orkest schiet kriskras door vijfhonderd jaar muziekgeschiedenis, in telkens sterk wisselende bezettingen en gespeeld vanuit alle hoeken en gaten van ‘t Paard.

Lawrence Renes dirigent Emma Vetter sopraan Kai Rüütel alt Frank van Aken tenor Juha Uusitalo bas Nederlands Concertkoor Maartje van Weegen presentator

Benjamin Levy dirigent Jorinde Keesmaat regie

Pärt Cantus In Memoriam Benjamin Britten Beethoven Symfonie nr. 9

INFORMATIE EN KAARTEN: 070 88 00 333 of residentieorkest.nl

net’ behalve het zoet van de wortel, koriander bevat, panir (een heel jonge kaas) en een citroendressing. En uit de diverse hoofdgerechten deze: een ‘Rolletje van Chinese kool’. “Die is gevuld met groene linzen, tuinkruiden en gegrilde groenten”, lichten ze toe. “Er overheen gaan hazelnoot en tempé. In de salade zit een bolletje wortelpuree”. Koffie, thee, wijn, bier, sappen, cola en andere frisdranken zijn bij ‘Symbiose’ allemaal biologisch. “Alleen hebben we geen biologische likeuren; die bestaan niet. We hebben wel biologische rum, port en calvados”. Sinds de opening is de omzet ‘altijd ruim boven verwachting geweest’. De vakantieperiode verloopt wat moeizamer. “Hoe ga je daar mee om als ondernemer? Dat is een proces waar we doorheen moeten”, vinden ze. Want klagen ligt de zusters niet. Liever praten ze over een positieve ervaring. “We hebben hier plaats voor 22 gasten. Laatst hadden we op een zondag een volle bak. Het ging allemaal zo relaxed. Dat geeft dan een heel prettig gevoel”. Joke Korving Symbiose, Galileïstraat 160, geopend van woensdag tot en met zondag van 17.00 uur tot 23.00 uur. Informatie: www.restaurantsymbiose.nl

5

actueel<


Dooievaar heeft ook muziekmuseum in plan opgenomen

Schets alternatief voor Spuiforum pas in oktober Door Coos Versteeg

Niet begin september, maar pas medio oktober zal de gemeenteraad zich voor het eerst buigen over het schetsontwerp van het Dooievaar-alternatief voor het Spuiforum. Op dit moment werkt het Rotterdamse architectenbureau Neutelings Riedijk – de ontwerper van het omstreden zalencomplex – aan een serieuze uitwerking van het alternatief, waarin overigens ook een apart museum voor de muziekinstrumenten van het Haags Gemeentemuseum is opgenomen. Bovendien is in het alternatief plaats voor een extra theaterzaal, een bibliotheek en een collegezaal voor het Koninklijk Conservatorium. Volgens Dooievaar zijn dat punten die het alternatief niet alleen goedkoper maar ook significant beter maken dan het beoogde Spuiforum. Eind deze maand, begin september, zullen medewerkers van Neutelings Riedijk en een deputatie van Dooievaar een aantal keren in strikte vertrouwelijkheid bijeenkomen om de schetsontwerpen nader te bespreken. Ook de toekomstige gebruikers (Residentie Orkest, Nederlands Dans Theater en Koninklijk Conservatorium) worden hierbij betrokken. De gemeente is opdrachtgever van de studie naar het alternatieve plan om een transparante en objectieve vergelijking mogelijk te maken. Maar waar de aansturing van het project Spuiforum onder bouwwethouder Marnix Norder (PvdA) en zijn ambtenaren geschiedt, is voor het alternatief in deze fase speciaal een onafhankelijke projectleider aangesteld. Naast Neutelings Riedijk Architecten werken momenteel adviseurs van Aronsohn (constructie), Techniplan (installaties), Kahle/Level (zaal- en gebouwakoestiek), DGMR (bouwfysica, brandveiligheid en duurzaamheid), dUCKS/scéno (theatertechniek) en IGG (kostenmanagement) mee aan de opgave. Hun stevige ureninzet moet de studie in een relatief kort tijdsbestek mogelijk maken. De bouwkosten van het alternatief worden geraamd op ba-

15 xxxxx augustus

“Er gaan steeds minder mensen Vilan zegt vaneen de oudere Loo vriend heen”, tegen me. We praten over de herdenking op 15 augustus. Het einde van de Japse tijd in het toenmalige Indië. Dat je zoiets moet zeggen: toenmalig. Net of niemand meer weet wat Indië was. “Reken daar maar niet op”, verzucht mijn oudere vriend. “Het gaat allemaal voorbij. Het is toch jammer”.

Interieurarchitect Paul Maas uit Den Haag heeft enkele weken geleden het college van b en w als ook aan diverse raadsleden foto’s gestuurd van de Opera in Lyon. Hij noemt het ontwerp van het Spuiforum ‘een slechte kopie’ van het uit 1826 daterende operagebouw, dat in 1986 door de beroemde architect Jean Nouvel van een koepelopbouw met balletstudio’s werd voorzien. Tijdens voorstellingen ’s avonds kleurt die koepel rood. >Foto: Ludovic Courtès

sis van zoveel mogelijk dezelfde rekenmethodiek, parameters en kengetallen als het nieuwbouwplan. Op 13 september moet die raming klaar zijn. Tussen 16 en 20 september zal bureau Twijnstra Gudde vervolgens een second opinion over de kosten geven. Hetzelfde adviesbureau doet dat ook bij de kosten van het oorspronkelijke nieuwbouwplan. Zes weken De aanvankelijk opgelegde zes weken om het Dooievaar-alternatief tot schetsontwerp uit te werken en door te rekenen blijken – zoals reeds voorspeld – niet haalbaar. Neutelings Riedijk Architecten en alle andere betrokkenen hadden te kampen met de vakanties van onmisbare medewerkers. Volgens planning zal het college van burge-

meester en wethouders zich nu pas op dinsdag 13 september voor het eerst over het uitgewerkte alternatief buigen. Dan zal het alternatief in alle opzichten worden vergeleken met het oorspronkelijke plan van de wethouders Norder en zijn D66-collega Marjolein de Jong. De gemeenteraad heeft half juli bepaald dat indien het Dooievaar-alternatief significant beter en goedkoper is, dát plan de basis moet vormen voor het cultuurpaleis aan het Spui. Om vast te stellen of het plan van Dooievaar inderdaad beter en goedkoper is dan het Spuiforum, wordt de nieuw toegevoegde museumfunctie vooralsnog buiten de financiële en kwalitatieve vergelijking gehouden. Een muziekmuseum aan het Spui is overigens geen noviteit. Begin jaren

tachtig schreef de toenmalige directeur van het Gemeentemuseum, Theo van Velzen al een notitie, waarin hij de internationaal vermaarde verzameling instrumenten (de collectie Scheurleer) een museale plek toebedacht bij de nog te bouwen concertzaal voor het Residentie Orkest. Die ambtelijke notitie kwam echter niet verder dan het bureau van de wethouder en is nooit politiek besproken. De antieke instrumenten wachtten later een roemloos einde. Opvolger museumdirecteur Rudi Fuchs verbande ze na de verbouwing van het museum naar de kelder en daar zijn ze ook nooit meer uitgekomen. Dooievaar denkt dat een muziekinstrumentenmuseum het prima zal doen in samenhang met het Residentie Orkest en het Koninklijk Conservatorium.

Veiling op 24 september in Carlton

‘Er gloort hoop voor de Pier’ De negatieve beeldvorming over de Pier is onterecht, vindt curator Marc Udink. Het bouwwerk verkeert niet in slechte staat en is lucratief. Uit onderzoeken blijkt dat een nieuwe koper zo’n 6 tot 11 procent rendement uit zijn investering kan halen. Diverse scenario’s zijn mogelijk: van een waterrecreatiepark met zes glijbanen tot een luxe shoppingparadijs. Door Annerieke Simeone

Geen moment liet curator Marc Udink deze week tijdens een persconferentie na zijn ongenoegen te tonen over het heersende cynisme rond de Pier. Tot aan het eind bleef hij benadrukken dat ‘de negatieve beeldvorming zorgelijk blijft, zowel bij de gemeente, als bij de inwoners als ook bij de pers’. “Een cultuuromslag is daarom noodzakelijk, want er gloort hoop voor de Pier”. Daar-

Vilan Vilan

om belegde hij een bijeenkomst met samenwerkende partijen die dit wankele imago moeten ontkrachten. Slim, want de veilingdatum van 24 september nadert snel. Allereerst werd korte metten gemaakt met de slechte staat waarin de Pier zou verkeren. Dirk-Jan Peters, senior consultant van adviesbureau Royal Haskoning, legde uit dat de vijftigjarige constructie van de Pier overwegend in zeer goede conditie is. Overwegend, want 69 van de 187 palen hebben wel een opknapbeurt nodig. Om de Pier terug te brengen naar de oude staat van 1991, toen Van der Valk het bouwwerk voor een gulden kocht, moet volgens Peters zo’n 1,3 miljoen euro worden geïnvesteerd. Daarbij komen nog kosten voor het jaarlijks onderhoud: rond de 50.000 euro. Wil de koper de nog 69 niet gerepareerde palen opknappen, dan is hij nog zo’n 30.000 euro per stuk kwijt. De kosten

zijn echter niet voor niets. De Pier kan namelijk worden uitgebreid; verlenging, verbreding en uitbreiding met een extra arm. Boven land kan de Pier worden doorgetrokken naar de uitgang van de Palacepromenade. Lucratief Investeren in de Pier is lucratief volgens de curator. Bij een geschatte investering van zo’n acht à veertig miljoen euro kan jaarlijks zo’n 6 tot 11% rendement worden terugverdiend. “En dan hebben we het nog conservatief begroot, we gaan de kopers echt geen knollen voor citroenen verkopen”, aldus Udink. Welk project er uiteindelijk wordt uitgevoerd, ligt aan de wensen van de investeerder. Maar Spronsen & Partners heeft het alvast makkelijk gemaakt voor de kopende partij. De ruim honderd ideeën die Udink binnen kreeg, zijn door dit horeca-adviesbureau uitgewerkt tot zes meest winstge-

vende scenario’s. Zoals het concept ‘Wereldsmaak op zee’ met een concentratie aan wereldkeukens. Of ‘Vakantie aan zee’ waar gezinnen zich kunnen uitleven in een waterrecreatiepark en daarna in een van de chaletjes tot rust kunnen komen. Ook mode, lifestyle en luxe winkels behoren tot de ideeën. In ‘PC op Zee’ hopt men zo van de Ferrariwinkel naar de champagnebar. Dan is er nog ‘Beta op Zee’ met high tech winkels en ‘de Attractiepier’, een kermisachtig Las Vegas. Volgens Udink één van de meest lucratieve plannen. Meer dan honderd partijen hebben inmiddels interesse getoond in het bouwwerk uit 1959. Maar het is niet gezegd dat het object ook daadwerkelijk tijdens de veiling, die wordt gehouden in het Carlton Beach Hotel, wordt verkocht. “Als het bod niet goed is of de bieder staat me niet aan, dan gun ik het niet”, zegt Udink streng. “Met criminelen doe ik bijvoorbeeld geen zaken”.

Na ons gesprek dacht ik lang na over voorbijgaan en bewaren, en ook over het herdenken van oorlogen. Er zijn meer oorlogen geweest dan we dagen in het jaar hebben. Dus dan moet je kiezen wat belangrijk genoeg is om te blijven onthouden. Wat je in je hoofd wilt hebben, vrijwillig. Van de oudste generatie uit Indië zijn er genoeg die alles willen verdringen, en dat is hun droevige privilege. De rest van ons staat voor de keuze. Ik ook. Op de één of andere manier ben ik met Indië verknoopt geraakt, op een manier die niet meer over gaat. Het begon met een boek, daarna kwamen de mensen, en toen was er geen weg meer terug naar een leven zonder. Gek is dat eigenlijk. De grootste liefdes zijn uiteindelijk toch weggewaaid, en dit is gebleven, door alles heen. Boekenplanken vol, oude kennissen en elk jaar de dagen aftellen tot de Tong Tong Fair begint. Wat blijft, dat is wat werkelijk telt. Indië, dus. Mijn oudere vriend gaat niet naar de herdenking, hij is er te ziek voor. Maar de hele maand augustus denkt hij aan de oorlogstijd, en aan degenen die er niet meer zijn. Zo zijn er veel anderen, die thuis, buiten beeld, herinneringen beleven. Aan die mensen denk ik, en zo kom ik in de oorlogstijd terecht. Wat ik niet wil vergeten is dit: de inval van de Japanners en de jonge KNIL-soldaten die in het prille begin nog zo optimistisch marcheerden. Oorlog. Capitulatie. Bersiap. Hoe mensen hun thuis verloren, hun land, waar ze geboren waren en waar ze altijd wilden blijven. Dankzij de dvd’s heb ik er veel van gezien. Daarmee kwam de twijfel. Mag je iets herdenken wat je niet hebt meegemaakt? Er is zoveel verlies de laatste tijd. Grote namen die opeens doodgaan en waardoor ik bang ben voor de volgende. Soms gaat het hard. Dus zo is de stand van zaken als ik deze week aan Indië denk. Somber en onzeker, maar wetend dat ik hoe dan ook met iets met Indië te doen heb. Vilan van de Loo

6>Varia terugblik


foto’s uit het haags gemeentearchief

SLS Dit jaar vindt van donderdag 29 augustus tot en met zondag 1 september de vijftigste editie plaats van de rally Scheveningen- LuxemburgScheveningen (SLS). Dit autosportevenement kent een geschiedenis die teruggaat tot 1952. Ter gelegenheid van de opening van het Holland Festival organiseerde de Regio-

‘De wedstrijd die we nodig hebben’ nale Automobielsport Club West, District ’s Gravenhage, van vrijdag 6 tot en met zondag 8 juni van dat jaar een 24-uurs prestatierit van Scheveningen naar Luxemburg en weer terug. De voorzitter van de RAC West, Piet Nortier, sprak van ‘de wedstrijd die we nodig hebben’, omdat deze het gat moest vullen tussen gezelligheidsritjes en de zware Tulpenrally. De SLS-rit bestond uit vier etappes. De eerste bracht de deelnemers naar Valkenburg en de tweede richting Colmar-Berg naar de bandenfabriek van Good Year. Daar kregen

de equipes een Luxemburgs ontbijt. Daarna begon de terugrit met een verrassingstraject in de Ardennen. Het laatste gedeelte voerde van Eindhoven naar Scheveningen. Bij de aankomst op Scheveningen wachtte de deelnemers nieuwe haring, verzorgd door Rederij v/h Frank Vrolijk. Als eerste kwam de Luxemburgse minister van Verkeer Victor Bodson aan. Hij werd in het Kurhaus verwelkomd door burgemeester Schokking van Den Haag. De Haagsche Courant kopte daags na het evenement: ‘Luxemburgse minister kwam Hollandse Nieuwe proeven’. Afhankelijk van het aantal strafpunten van de deelnemers moest er zondagmorgen nog een geheime klassementsproef op de boulevard worden afgelegd. Het gemeentebestuur van Den Haag verzorgde het gevarieerde middagprogramma. ’s Avonds vond in het Kurhaus de prijsuitreiking plaats met bal na. Op de foto zien we een Volvo P130 met startnummer 66 in de zestiende editie van de SLS in 1968 tijdens de klassementsproef op de boulevard. Dit type Volvo heette in Zweden aanvankelijk Amason. Hoewel vrijwel iedereen deze auto Amazon noemt, was dit niet de officiële

Boulevard in Scheveningen, klassementsproeven van een Volvo P130 tijdens de SLS-rit in 1968. >Foto: G.J. ter Brugge

naam, want buiten Scandinavië mocht deze niet worden gevoerd. De naam Amazone was namelijk al geregistreerd door het Duitse Kreidler. De Volvo met startnummer 66 kwam overigens niet als winnaar uit de bus. Die eer viel te beurt aan de Tilburgse equipe Haans-Verbunt met een BMW. In 1970 veranderde men de opzet van de rit. Er werden klassements-

proeven uitgezet rond het ZuidLimburgse dorp Schimmert. Dit bleek niet echt een succes. In 1975 was er voor de laatste maal een echte SLS over de openbare weg, omdat de KNAC daarna dergelijke rally’s verbood. Met enige onderbrekingen vond in 1983 de negentwintigste editie van deze rit plaats. Toch is daarmee de geschiedenis van het evenement niet ten einde. In 1993

bestond Scheveningen badplaats 175 jaar. Dat was er mede aanleiding toe dat het evenement nieuw leven werd ingeblazen. Vanaf dat moment draagt de rally de naam SLS Classic en staat de rit open voor deelnemers met klassiekers en oldtimers. Henk Duits www.gemeentearchief.denhaag.nl


29 juni t/m 1 sept

Travel the world film festival Kom deze zomer naar het film festival en maak een reis om de wereld in 18 films

Op wereldreis vanaf € 5,- p.p. van Australië tot Canada, van Alaska tot Kenia. www.omniversum.nl

7

actueel<


VCL-leerling spreekt bij 25ste Indiëherdenking

Geen school in oorlogstijd

verreck

Door Babiche Keuls

Ik ben Babiche Keuls, ik ben 17 jaar en ik ben over naar 6 VWO. Ik heb altijd in een veilige omgeving school kunnen volgen. School, voor iedereen in Nederland een normale zaak. Het is zelfs zo normaal dat veel kinderen zeuren over huiswerk dat te veel is, een leraar die te streng is en over te lange dagen op school. Om eerlijk te zijn ben ik zelf zo’n kind. Nu probeer ik mij voor te stellen hoe het is om in een oorlog niet naar school te kunnen. Niet te kunnen zeuren over te veel, te lang en te streng en om achterstanden op te lopen die niet meer in te halen zijn. Nou heb ik een leuke opa. Hij heet Rob Keuls en hij is in 1928 geboren in Batavia. Met opa kun je lachen, vooral als we met de hele familie aan tafel zitten en hij over zijn jeugd in Lawang, in Indië vertelt. De jongens Keuls – opa, zijn tweelingbroer en zijn oudste broer – gingen voor de oorlog in de weekenden met hun ouders de bergen in. Ze hadden een heerlijke jeugd. De ouders spraken vaak over hun toekomst, ze moesten later studeren in Holland, dokter worden, professor … of ingenieur. Maar eerst moesten ze in Indië de HBS afmaken. Oorlog Toen brak de oorlog uit. Op 8 maart 1942 was de overgave aan Japan. De vader van opa werd per schip getransporteerd naar het eiland Seram. Dat klonk erg ernstig, maar opa wist het verhaal van zijn vader weer erg leuk te vertellen, spannend was het allemaal! Opa’s moeder ging naar het Lampersarikamp bij Semarang en opa en zijn tweelingbroer werden op transport gesteld naar het kamp Muntilan in Midden-Java. Daar deed opa niet moeilijk over, hoewel dat toch erg moet zijn, afscheid nemen van je moeder als je maar 14 jaar bent. De oudste broer was een rebel, hij had een revolver gepikt en werd gesnapt en overgebracht naar het strafkamp Ngawi. Dat wist opa ook weer spannend te vertellen! De jongens hoorden niets meer van hun ouders tot 22 augustus 1945, de dag dat ze allemaal bevrijd werden uit hun kampen. Toen pas hoorden ze dat hun gezin geluk had gehad. Ze hadden verschrikkelijke dingen meegemaakt, maar ze leefden. Mondjesmaat Maar ik zei al: ik heb een leuke opa. Hij vertelt nooit over de verschrikkelijke dingen die hij in het kamp heeft meegemaakt, hij legt liever de nadruk op de spannende gebeurtenissen. De echte verhalen kreeg ik pas kort geleden te horen. Mondjesmaat, want opa is en blijft met zijn 85 jaar een hele vrolijke jongen. Als je hem moet geloven had hij daar in het Jappenkamp een leuke tijd gehad. Maar toen ik bleef doorvragen werd er door opa een ander laatje opengetrokken. Ja, die oudste broer van opa was pas 16 jaar toen hij die revolver pikte. Hij werd afgevoerd naar de Lowokwaroe gevangenis. Daar werd hij door de Kempei Tai gemarteld en overgebracht naar het kamp Ngawi, waar de Jap hem voor straf aan zijn benen ophing. Nou ja, en de vader van opa… die moest met duizend man vliegvelden aanleggen. De helft verhongerde, kreeg dysenterie, ging dood. Ook niet bepaald een verhaal om samen aan tafel over te lachen.

Babiche Keuls. > Foto: C&R

Opa en zijn twee broers verdwenen in het kamp Tawangargo, waar ze het heel slecht hadden. Honger, luizen, vervuiling, ziekte. Veertien maanden bleven de jongens in dat kamp. Pas op 7 oktober 1946 mochten ze Tawangargo verlaten. Met de trein werden ze naar Jakarta vervoerd. Daar werden ze ontluisd, ze kregen voor het eerst na al die jaren goed te eten en ze mochten zich douchen… Tenslotte kregen ze van het Rode Kruis eindelijk het bericht waarop ze zo lang gewacht hadden: ‘OUDERS BEIDE IN LEVEN. OUDERS BEVINDEN ZICH IN HET ORANJE HOTEL IN SURABAYA’. De volgende morgen werden ze door hun ouders in de armen gesloten …. Een maand later vertrokken de jongens naar Nederland waar ze eind december 1946 aankwamen. Ruim vier jaar hadden ze geen school gehad. Hoe haal je zo’n achterstand in, als je ook nog eens in een berenkoude winter te-

Haagse Harry

© Marnix Rueb

Bersiap Tja, en dan waren ze wel bevrijd op 22 augustus 1945, maar na een week brak de Bersiapperiode aan en werd de familie voor de tweede keer uit elkaar gerukt.

Baard

recht komt. De jongens, 18 en 20 jaar oud, gingen naar de overbruggingsHBS en moesten in twee jaar tijd de hele HBS stof in zich opnemen, want hun examen was een gewoon examen. Daarom kregen ze bijna tien uur per dag – ook zaterdag – les. En huiswerk maakten ze tot midden in de nacht. Zeuren Ik probeer me dat voor te stellen. Mijn opa, met zijn leuke verhalen over de oorlog, heeft dus een vroeger gehad dat niet te vergelijken is met de schooltijd die ik heb. Een uur les, een uur vrij omdat een leraar ziek is, wat huiswerk, maar nooit zoveel dat je niet uit kunt gaan. En als we naar ons gevoel ‘te veel’ huiswerk hebben, of als we ons moeten inspannen voor een proefwerkweek, dan zeuren we wat af. Te veel, te lang, te moe, te dit en te dat. En als we onze repetities verknallen, dan worden we op huiswerkcursus of bijles ge-

zet. Niks in twee jaar tijd je hele school afmaken! Ik probeer het me voor te stellen … die kampen met al die jonge jongens en mesjes. Niks te leren. Geen boeken, geen school. Afhankelijk zijn van iemand in het kamp die je nog wat kan bijbrengen. En meestal is zo iemand er niet. Bij opa was er tenminste niemand. Hij heeft gewoon vier jaar geen les gehad. Natuurlijk geldt dit voor alle kinderen in oorlogsgebieden. In Syrië, in Egypte, in Afghanistan, in Libië, in Afrika, in al die gebieden waar op een verschrikkelijke manier oorlog wordt gevoerd. Het is vluchten voor geweld, voor honger, voor verkrachting. Wie denkt er dan nog aan onderwijs? Toespraak van Babiche Keuls, VWO-leerling van het 1ste VCL in Den Haag, uitgesproken bij de 25ste Indiëherdenking in Den Haag op 15 augustus 2013.

Op vakantie heb ik mij een week niet geschoren en nu heb ik een baard. Dat is tegenwoordig in de mode en zeker niet alleen bij bepaalde fundamentalistische gelovigen. Net zoals de bril momenteel een zogeheten ‘asset’ is. Mensen dragen hem voor de lol! En voor de hip. Zelfs de Assurancetourix van deze tijd, palingzanger J. Smit, stond met een bril op z’n Volendamse toet te mekkeren. De glazen waren ongeslepen, voor de rest zijn Jan en zijn trendgevoelige management zo geslepen als wat. Een bril en een baard in de mode! Hoe kan de geschiedenis toch telkens weer een wending nemen. Ik heb foto’s in mijn bezit van de twee tijdsperioden dat ik zelf met baard en bril rondliep. Hoezeer ik het ook probeer, het medelijden wint ruim van de vertedering. Mijn eerste baardperiode was in de hoogste klassen van de middelbare school. Pukkels en vlassigheid, bekroond met een Lee Towersbril. De dames uit mijn klas beginnen nu pas weer enige interesse in mij te krijgen. Als derdejaars student Nederlands had ik ook een baard. Er is een foto dat ik met een pen in mijn hand peinzend in de lens loer: schrijver in actie. Maar ja, geen garantie voor sjans. De baard werd verwijderd en jaren later kwamen er contactlenzen: zo mooi en gelukkig was ik nog nooit geweest. En dan zwijg ik nog over de vrouwelijke aandacht die ik vanaf die tijd genoot. Als ik nu ’s ochtends, lensloos, door mijn huis strompel, adem haal en in de spiegel kijk, zie ik weer een man met een bril en een baard. Het mag dan volgens de geldende norm cool zijn, ik vind die vijftig tinten grijs op mijn kinnebak alleen maar ongelooflijk jeuken. En hoe het er uitziet! Alsof ik, liggend op het strand, ter hoogte van mijn kaken ben gebombardeerd door enige onvermijdelijke Haagse meeuwen met een gulle cloaca. Waarom dan nog niet het scheermes gehanteerd? Misschien wel vanwege het adagium dat veel mensen hun hele leven huldigen: ‘Even wachten, misschien wordt het nog wat’. Telkens verleng ik het baardleven in de hoop dat de baard zichzelf ook op een esthetisch verantwoorde wijze verlengt. Hij blijft trouw groeien, maar de jeuk persisteert. Soms doet het me aan een sportprestatie denken, je verlegt je grenzen steeds weer, om de beloning na de eindstreep te vergroten. Tot nu dan. Scheer je weg, baard! Marcel Verreck www.marcelverreck.nl

8>cultuur


Martin Gerwers swingt in de ruimte

Installaties Martin Gerwers in de projectenzaal. >Foto’s: Gemeentemuseum Den Haag

Enorm grote kleurvlakken, welomschreven van vorm maar niet in één oogopslag te bevatten. Een installatie in de projectenzaal van het Gemeentemuseum over kijken, over kleur en materiaal. Door Egbert van Faassen

Het Gemeentemuseum blijft aandacht besteden aan ontwikkelingen binnen de abstract-geometrische kunst. De grote collectie Mondriaans geeft daar alle aanleiding toe. Het is een gebied, waarop het vrij gemakkelijk is behoorlijk saaie, conformistische kunst te maken. Maar een onderzoekende geest kan nog steeds tot verrassende resultaten komen, zoals Martin Gerwers bewijst. Mondriaan zelf zou misschien geïnteresseerd naar het werk in de projectenzaal hebben gekeken zonder veel verband te hebben gezien met zijn eigen neo-plasticisme. Maar hij kapittelde ook de hem navolgende schilderes Marlow Moss. Zij introduceerde ooit een dubbele zwarte lijn, waarop Mondriaan vriendelijk informeerde wat daar de reden van was, zozeer zag hij het als afwijkend van de kunst die hem voor

ogen stond. Die opvattingen waren trouwens wel degelijk aan verandering onderhevig, zoals de Victory Boogie Woogie laat zien. De ‘Proeven van Stijlkunst’, geblokte akkoorden voor piano, die Jacob van Domselaer zo’n honderd jaar geleden componeerde – in 1994 op cd gezet door Kees Wieringa – is muziek waarvan je het verband met de ideeën van de schilder van De Stijl wel begrijpt, maar swingen als de boogie-woogie doet het niet Matin Gerwers swingt. Zijn schilderijen staan doodstil, dat wel, maar je ziet de kleurvlakken bewegen wanneer je ze ziet op de enig mogelijke manier. Je moet er omheen lopen, ze van alle mogelijke kanten bekijken, dan weer afstand nemen om het geheel van de zaal in ogenschouw te nemen en opnieuw de kleuren vergelijken. Ik lieg niet wanneer ik het over schilderijen heb, want kleur vormt wel degelijk de hoofdmoot van het genot dat deze tentoonstelling biedt. Strikt genomen gaat het om platen MDF in de ruimte gezet, meestal deels tegen de wand maar ook vrij in de ruimte geplaatst. De kleuren zijn een stuk minder eenvoudig dan het rood, geel en blauw van Mondriaan, dat door later commercieel gebruik overigens

tot een karikatuur is geworden. Er zijn – net als bij Mondriaan – verschillende witten, er is een oranje vlak vrijwel uit het zicht. Een diep donkerrood wordt geflankeerd door het bruin van onbeschilderd MDF. Je moet het zien. Ervaren is misschien het woord. De ruimte maakt onmisbaar deel uit van de installatie. Ruimte Martin Gerwers, in 1963 geboren in Velen, vlak over de grens, studeerde aan de Kunstakademie van Düsseldorf. Daar kon hij ook in de galerie van Konrad Fischer uit de eerste hand kennis maken met werk van Amerikaanse minimalisten en schilders als Robert Mangold en Imi Knoebel. Hij is een schilder, die al vroeg de ruimte ging gebruiken door direct op de wand te schilderen of door monumentale maten te hanteren. Ook fotografeerde hij een atelier of tentoonstellingsruimtes met daarin lege, witte rechthoeken waarin je oorspronkelijke schilderijen vermoedde. Hij maakte ellipsvormige doeken die vrij in de ruimte werden getoond en rechtop staande constructies met verschillende kleurvlakken en -lijnen. De groep werken in de projectenzaal

zijn ontwikkeld door papier in driehoeken te vouwen. De vouwlijnen – maar op deze maat herken je ze niet meer als zodanig – vormen de begrenzingen van de kleurvlakken. De kleurcombinaties zijn onnavolgbaar. Het oppervlak is neutraal – geen penseelstreek die zich opdringt – maar een ander zal niet snel dezelfde kleuren naast elkaar zetten, waardoor het werk eigenlijk weer heel persoonlijk wordt. Het werk is toegankelijk. Gerwers gaat uit van de menselijke maat. En wanneer je erin opgaat, ontdek je onverwachte wendingen. Zo zit er behalve schoonheid ook humor in dit werk. Niet dat ik heb horen schaterlachen in de zaal, maar ik was soms wel blij verrast. Hoofdzaak Georg Imdahl schrijft in het eerder verschenen boek, dat bij de tentoonstelling verkrijgbaar is, wat het werk van Gerwers niet is. Hij verhoudt zich niet tot oudere abstractie zoals de kunste-

naars van de zogenaamde ‘appropriation art’ die als het ware een historisch voorbeeld naschilderen en hij onderscheidt zich van generatiegenoten door geen film of fotografie te gebruiken. Klopt. Hij plaatst zich binnen de inmiddels lange traditie van kunst waarin kleur de hoofdzaak is en waar geometrie wordt gebruikt omdat kleur nu eenmaal een vorm moet krijgen. En hij kan daar een verhaal mee vertellen, dat zich ontrolt in de tijd. En in het Gemeentemuseum kan je gelijk doorlopen naar de permanente opstelling Mondriaan & De Stijl om te vergelijken hoe Mondriaan uiteindelijk swingde en hoe Imi Knoebel met zijn sandwich het zuivere rood, geel en blauw samenperste. Martin Gerwers – projectenzaal.Gemeentemuseum, Stadhouderslaan 41 www.gemeentemuseum.nl Tot en met 18 augustus. Rudi Fuchs, Georg Imdahl: Martin Gerwers, ISBN 3 937572 47 3 € 25,–


aanbiedbilinjvgeres n

WHISKY - BALLANtINeS 1L ZOMERPRIJS 23,95 voor €16,95

jONge jeNeveR - BOKMA 1L ZOMERPRIJS 14,25 voor €10,95

voor de thuis

Voorhout Jac. V. Beierenhof 28 Noordwijk M.Kruytstr 24 Oegstgeest Langevoort 19 Den Haag Prinsestraat 57 kratje Heineken Vast laag in prijs 24 x 0,3L

€ 11,38

vOdKA - eSBjeRg 1L

ZOMERPRIJS 14,98 voor €12,95

RUM - FLOR de CANA 0.7L

Nicaragua - 4 jarige Blanco of Gold ZOMERPRIJS 17,80 voor €14,50

proef

de

WHISKY - KNOCKANdO 12 YeARS SINgLe MALt 0.7L ZOMERPRIJS 36,95 voor €29,95

hmm...

zomer

SpAANSe WIjNeN - MORteRA ROSAdO, BLANCO OF tINtO ZOMERPRIJS 4,95 voor €3,95

-25%...

LOIRe - gIttON pèRe & FILS SANCeRRe/pOUILLY FUMé

Gehele serie nu per fles met 25% korting

SpAANSe ROSé RUedA ROSAdO

ZOMERPRIJS 6,55 voor €4,95

LOIRe - MUSCAdet SèvRe et MAINe SUR LIe/CHâteAU LA FOLIette Zeer smakelijke houtgerijpte witte wijn ZOMERPRIJS 10,50 voor €7,50

9

cultuur<


Prinses Amélie, een wereldkampioene van 10 Door Pieter de Leeuw

Een paar honderd meter achter de Aldi in Voorburg, woont een prinses. Haar naam is Amélie van de Klashorst. Ze is 10 jaar oud. Onlangs is zij teruggekeerd uit Los Angeles als wereldkampioen dansen en acteren in haar leeftijdscategorie. Volgens haar vader maakte haar monoloog waarin zij de mensen opriep beter voor hun grootouders te zorgen, een verpletterende indruk op de jury. In de Voorburgse huiskamer zit Amélie met een kaarsrechte rug aan de eetkamertafel als zij aan het einde van het gesprek zegt ‘every girl deserves to be a princess’. Naast haar zit haar moeder Larissa, die Russisch doceert aan de universiteit van Leiden en voor zijn ruimtereis Andre Kuipers nog de taal heeft geleerd. Zij kijkt ernstig en vult aan: “Maar het gaat er niet alleen om dat je een prinses van buiten bent, maar ook een prinses van binnen”. De vraag is natuurlijk wanneer deze Walt Disney-film begonnen is. Het antwoord is lang geleden. Toen Amélie nog een peuter was, gaf zij, vertelt haar moeder, er al blijk van een bijzonder gevoel voor ritme te hebben”. Als wij muziek draaiden, dan begon zij meteen te dansen”. Het duurde niet lang voor zij haar knuffels op een rij zette en optrad als danseres. “Er is geen dag dat ik niet dans”, zegt Amélie nu, om daar met een nadenkend gezicht aan toe te voegen: “in dansen kan ik me zo goed uiten. Maar misschien is het nog belangrijker dat ik met mijn dansen mensen blij kan maken, dat meen ik, hoor”. In haar korte leven heeft Amélie meer bekers gewonnen dan bij een doorsnee voetbalvereniging in de bestuurskamer staan. Toen ze vier jaar oud was, begon ze met kunstschaatsen. Niet toevallig, want, licht haar moeder toe: “Van schaatsen krijg je een sterk lichaam”. Amélie trainde iedere dag en werd uiteindelijk KNSB kampioen ijsdansen. Ondertussen schreef haar oudere zus haar in voor een castingbureau en kijk, het leverde het rolletje op van Prinses Marijke in de televisieseries ‘Juliana, prinses van Oranje’ en in ‘Bernard’ en Amélie figureerde als prinses Ariana in ‘Deadline’ en als prinses Amalia in ‘Alibi’. De schuchterheid van een tienjarig meisje heeft zij allang afgelegd. Larissa is daar trots op. “Ik denk dat heel veel meisjes heel erg onzeker zijn over hun uiterlijk, mijn dochter is dat niet”. De schaatsen werden opgeborgen, na 6 jaar intensieve training en een Aldi-tas vol bekers, verruilde ze het ijs voor de vloer en het parket. “In dansen voel ik me gewoon iets vrijer”.

Amélie van de Klashorst. > Foto: Gilles Boeuf

In Hollywood deed Amélie mee aan de World Championships for Performing Arts. Drie gouden plakken won ze daar. Voor Russische dans, voor klassiek ballet en voor spokemodelling. Dat laatste is, legt vader Gert Onne die als communicatiemedewerker voor een internationale organisatie in Den Haag werkt, behulpzaam uit ‘net zoiets als Doutzen Kroes heeft gedaan voor Dance for Life’. In een paar minuten moest Amélie de jury en het publiek ervan overtuigen dat grandparents niet buitengesloten mogen worden. Wat zei ze dan tegen de jury? “Dat iedere opa en oma vrolijk worden van het lachen van een kind en dat het verschrikkelijk is dat er zoveel grootouders zijn die dat nooit meer horen”. Niet lang geleden gaf zij een dansvoorstelling in een bejaardenhuis. “Ik was really touched door de reacties”. Amélie is behalve wereldkampioen en ballerina en actrice, ook een heel gewoon meisje. Toegegeven, ze gaat nooit naar de McDonald’s en drinkt nooit zoete drankjes, maar het liefst kijkt ze iedere dag naar ‘I Carly’, al ligt ze dan niet languit op de bank,

maar in een spagaat voor de televisie. Ze praat zoals een meisje van 10 jaar praat, met iets meer dictie misschien, iedere klinker komt duidelijk naar voren. Ze zegt: “Ik denk dat ik, even denken, ja, dat ik 11 vriendinnen heb of zo”. Tot aan de zomervakantie zat ze op de British School in Den Haag, goed voor haar talen, want betoogt Larissa: “Tot aan het twaalfde jaar is het voor een kind heel makkelijk om zich een vreemde taal eigen te maken”. Engels is geen probleem en met Russisch is ze bezig. “Elke avond lees ik voor het slapen gaan een verhaaltje van Jip en Janneke in het Russisch”. Na de zomervakantie zal ze haar opleiding vervolgen aan De school voor jong talent van het Conservatorium in Den Haag. “Heel bijzonder vind ik het dat meer dan honderd meisjes auditie hebben gedaan en ik ben toegelaten”. Logisch dus dat de gewilde prinses voorlopig nee heeft gezegd tegen de complimenteuze agents in Hollywood die haar en haar ouders dringend adviseerden om als zij haar showbizzdromen gestalte wilde geven, zonder verder uitstel te verhui-

zen naar Californië. Zij zegt “Ik ben veel te blij dat ik nu naar het conservatorium mag”. Hondje Wat zij over tien jaar doet, weet ze nog niet. Met een serieus gezicht: “Ik vind niet dat je in de toekomst moet willen kijken”. Maar ze wordt wel danseres, dat sowieso. Amélie houdt van sprookjes, zegt ze, terwijl ze de kat die Prins van Oranje heet en die nogal wat gelijkenis vertoont met de kat van de schurk in de oude James Bond films, op haar schoot neemt. “Mijn favoriete prinses was eerst Ariël en daarna Sissi”. Niet toevallig dus dat Sissi ook de naam is van het hondje dat licht neurotisch door de lege woonkamer heen en weer loopt, want er moet wel ruimte zijn voor Amélie om haar dansoefeningen te doen. De vraag is natuurlijk of zij dit allemaal zelf wil, de trainingen, de druk om te presteren, de glimlach op commando of dat zij op dient te draaien voor alle niet uitgekomen dromen van haar vader en moeder. Amélie glimlacht begripvol en repeteert in

gedachten een plechtige volzin die haar ouders in één keer vrijpleit, als Larissa met een zucht haar schouders ophaalt en zegt: “Soms zou ik willen dat Amélie niet zo vaak hoefde te trainen en wat vaker thuis zou zijn. Maar ik vind dat je als ouder de verplichting hebt om je kind in staat te stellen haar talent te ontwikkelen, dat is het allerbelangrijkste, als je je kind niet laat groeien, stem je erin toe dat je kind stil blijft staan”. Gert Onne knikt en zegt: “Eigenlijk hebben we nooit een plan gehad, dat hebben we nog steeds niet, alles wat er gebeurt, brengt ons als gezin dichter bij elkaar en is voor Amélie telkens een stap in haar ontwikkeling”. Even later concludeert haar moeder: “Amélie heeft een talent. Wij hebben dat als eerste gezien wat logisch is omdat wij haar ouders zijn en vervolgens hebben anderen dat ook gezien, trainers, leraren, professionals en ze hebben ons aangemoedigd om haar talent te laten groeien omdat onze dochter daarvan gelukkig wordt”. Dan haalt Amélie diep adem en zegt ‘every girl deserves to be a princess’. Wat waar is, is waar, ze straalt.


CURVERS

Uw Renaultdealer in het Statenkwartier Merk Type Renault TwingoII1.2e Renault Twingo ph2Expression 1.2 16V Dynamique Renault Clio II 1.2-16V Dynamique 5-drs Renault Twingo II ph2 1,2-16V Dynamiqeu Renault Clio II ExpressionAutomaat Automaat 3-drs 3-drs Renault Clio II 1.4-16V 1.4-16V Expression Renault Clio III DynamiqueAutomaat Luxe 5-drs5-drs Renault Clio III 1.6-16V 1.6-16V Night&Day Renault Clio III 1.6-16V Night&Day Automaat 5-drs Renault Modus 1.6-16V Tech Road Automaat Renault Megane 1.6-16V RXE Automaat Megane 1.6-16V RXE Automaat Renault Renault Scenic 2.0e Kaleido Automaat Renault Scenic 2.0e Kaleido Automaat Renault Scenic II 1.6-16V Expression Comfort Renault Scenic II Expression Comfort Renault Scenic II 1.6-16V ph2 2.0-16V Tech Line Renault Scenic IIIV 2.0-16V Privilege Luxe Automaat Renault Espace 2.0-16V T. Dynamique Renault Espace IV Renault Espace IV 2.0-16V 2.0-16VT.T.Tech TechLine LineAutomaat Automaat Opel Zafira 2.2 Elegance Automaat Peugeot 107 1.0-12V Sublime 5-drs Ford Fusion FunX Ford Fusion 1.4-16V 1.4-16V FunX

Kleur rood wit roodmetaal wit rood rood rood blauwmetaal blauwmetaal rood zilvermetaal zilvermetaal roodmetaal roodmetaal grijsmetaal grijsmetaal beigemetaal zwartmetaal zwartmetaal zilvermetaal zilvermetaal grijsmetaal geel grijsmetaal grijsmetaal

Km 115000 9000 107000 9000 82000 82000 68000 7500 3500 53000 187000 187000 230000 230000 213000 214000 175000 180000 145000 115000 115000 150000 12000 98000 98000

www. AuTobeDrijfCurvers.nL

bouwjaar 2004 2012/ 4 /5 2004 2012 / 5 / 8 2001//10 10 2001 2006 2012 / 1 / 3 2012/ 3 /7 2006 1999 / 11 1999 / 11 1999 / 6 1999 / 1 2004 / 2 2004 2008/ 2 /1 2003 2005/ 1 / 1 2006 2006/ 2 /2 2002 2010 // 6 10 2006 // 12 12 2006

Prijs 2.950 9.950 3.950 9.950 4.450 3.450 5.950 18.950 18.950 6.950 2.950 1.950 3.450 2.450 4.450 2.950 7.450 3.950 7.450 12.950 12.950 3.950 6.450 5.950 5.950

Autobedrijf Curvers Antonie Duyckstraat 36 2582 TL Den Haag Tel: 070-354 27 00

10>zomerserie den haag draait door


deel 7: Hoofd facilitaire dienst Tweede Kamer Jan van Gils (59)

‘Hier gebeurt meer dan alleen vergaderen’ Het is zomer en de grote uittocht komt op gang. Hagenaars trekken er massaal op uit om elders van hun vakantie te genieten. Het is aan de achterblijvers om ervoor te zorgen dat alles in de stad op rolletjes blijft lopen. In deze negendelige zomerserie portretteert Den Haag Centraal mensen die – achter de schermen, voor dag en dauw – klaarstaan om de stad draaiende te houden.

In het hart van de democratie is tijdens het zomerreces geen volksvertegenwoordiger te bekennen. Dan is het Binnenhof het domein van schilders, technici en bouwvakkers. Eindelijk is er tijd voor het grootschalige onderhoud waar de Kamergebouwen zo naar verlangen. Jan van Gils maakt heel wat kilometers voor zijn dagelijkse ronde door de wandelgangen. Door Jasper Gramsma

’s Zomers heeft de Tweede Kamer wel iets weg van een bouwplaats. Op de bankjes voor de ingang aan het Plein hebben de politici plaatsgemaakt voor werklieden. De ene is gehuld in een wit schilderstenue, de ander draagt schoenen met stalen neuzen en de derde heeft een koelbox bij zich. Het is lunchtijd en ze genieten zichtbaar van het warme weer. Binnen in het Kamercomplex, waar het anders zo hectisch is, hangt een serene kalmte. Uit een enkele ruimte klinkt het scherpe geluid van een boor of het doffe dreunen van een hamer. Van Gils maakt zich op voor een wandeling langs de werkzaamheden. “Hier gebeurt meer dan alleen vergaderen”, zegt hij met een groot vel papier in de hand waarop alle klussen in een felgekleurde tabel zijn gerangschikt. “We zijn nu bezig de klimaatinstallatie in de nieuwbouw te vervangen. Die is inmiddels al 23 jaar oud. Verder ronden we een project af waarbij elke werkplek wordt voorzien van nieuwe netwerkbekabeling en de vergaderservice krijgt een metamorfose. Het zijn dermate omvangrijke arbeidsintensieve klussen, dat we ze niet kunnen doen als de Kamer vergadert”. Spookstoringen Voor 5 september moet alles klaar zijn. “Het is nog nooit voorgekomen dat het erg uitliep”, zegt Van Gils stellig. “In zo’n geval ronden we de boel geïmproviseerd af en gaan we in het volgende reces weer verder”. Tussen de recessen door is het facilitair bedrijf beperkter: “Als de Kamer vergadert op dinsdag, woensdag en donderdag kunnen we niet te veel geluid maken. Toch zitten we het hele jaar goed vol, want dit huis heeft heel veel techniek waar van alles mee aan de hand kan zijn”. De allerbelangrijkste zaken voor Van Gils zijn klimaat, licht en geluid in de plenaire zaal. “Alleen dan kan er vergaderd worden, anders is er gelazer. Het komt eigenlijk nooit voor dat daarmee grote dingen misgaan, behalve in mijn eerste week als hoofd facilitaire dienst. Alsof het zo gepland was”. Van de honderd zaken die fout gaan, behoort volgens Van Gils

In de zomer is het Binnenhof het domein van de bouwvakkers. >Foto: C&R

vijf tot tien procent tot de complexe problemen: “Meestal gaat het om spookstoringen die niet snel te traceren zijn. Op mijn telefoon krijg ik dan automatisch een signaal. Ik heb niet alle technische kennis, maar ik weet wel waar ik die moet vinden. Mijn taak is vooral om het proces aan te sturen”. Het Kamergebouw is 365 dagen per jaar, 24 uur per dag open. Zolang de vergaderingen duren – soms tot 03.00 uur – kunnen alle 1.200 medewerkers een beroep doen op het facilitair bedrijf, ook de media: “In de commissiezalen hebben we robotcamera’s geplaatst die automatisch reageren op de microfoons. De beelden worden via internet gestreamd. Als er speciale evenementen zijn, zoals verkiezingen of

Prinsjesdag, faciliteren wij het signaal”. De stilte in de zomer staat in schril contrast met de dagen waarop 3.000 mensen in het gebouw aanwezig zijn. “Jaarlijks hebben we 170.000 bezoekers. Dat brengt de nodige slijtage met zich mee”, legt Van Gils uit terwijl hij voorgaat naar de plenaire zaal. De vergaderzaal is 21 jaar oud, maar dat is niet te zien: “De vloerbedekking is al een aantal keren vervangen, maar de stoelen hebben nog hun oorspronkelijke bekleding”. Er is duidelijk zichtbaar dat de voorste rijen stoelen in de loop der jaren vaker bezeten zijn dan die achter in de zaal. Het leer plooit voorin net wat soepeler. Stopmiddel Om alle werkzaamheden te kunnen

verrichten, staat Van Gils jaarlijks 6,5 miljoen euro ter beschikking. “Daar moet het voor gebeuren en dat lukt. Soms moeten we wel iets doorschuiven naar het volgend jaar. Er blijft in elk geval nooit iets over, het is lean en mean”. Bij de werkzaamheden moet rekening worden gehouden met allerlei voorschriften, zoals een energiedoelstelling. “Door de motie Duivendak moeten we over vijf tot tien jaar de CO2-productie met 30 procent reduceren. Dat doen we onder meer met ledverlichting en up-to-date klimaatbeheersing. Het nieuwbouwgedeelte heeft nu energielabel A”. De wandelgangen van de oude Kamergebouwen zijn kruip door sluip door, zodat het Van Gils maanden kostte om de weg te kennen. Hij heeft naast liefde voor zijn

vak, ook liefde gekregen voor de politiek: “Het is bijzonder om hier achter de schermen te werken en te zien hoe het er aan toe gaat in het hart van de democratie”. Het hoofd facilitaire dienst is vijf jaar in functie. In die tijd is hij al drie keer verhuisd met zijn kantoor. Nu zit hij op de gang bij 50Plus, in het voormalige Grand Hotel Central: “Na de verkiezingen verdelen we de ruimtes opnieuw. Iedere parlementariër krijgt 52 vierkante meter. Dan maken we een plan, nadat er druk is onderhandeld, want ze willen altijd bij elkaar zitten. Onze eigen kantoren zijn een soort stopmiddel, wij krijgen de ruimtes die overblijven. Daardoor weet ik nu al dat ik na de volgende verkiezingen niet meer op dezelfde plek zit”.

11

Sport<


Hockeytalenten Van Silfhout en Hiebendaal ‘ruiken’ Oranje

Dromen van WK in eigen stad

Chris

Uitzendspelers

Tom Hiebendaal speelt op het hoogste niveau bij HGC.

Hockey en Den Haag was ooit een gouden combinatie. Maar de tijden dat Haagse clubs landstitels aaneen regen, zijn voorbij. Toch wil de Residentie zich weer als hockeystad profileren. Het WK van komend jaar moet daar een grote bijdrage aan leveren. Daar willen ook twee grote Haagse talenten schitteren: Sabine van Silfhout (20) en Tom Hiebendaal (19). Door Joey Gardien

Voor beiden kwam het als een grote verrassing. Zowel Van Silfhout als Hiebendaal werden afgelopen seizoen uitgeroepen tot grootste talent van de Hoofdklasse. De prijs (het Gouden Stickje) schept verwachtingen voor hun toekomst. “Er zal nu veel meer op mij worden gelet op het veld”, denkt Hiebendaal. “Iedereen weet nu dat je een speler bent om rekening mee te houden”. Van Silfhout: “Ik ben erg trots op de prijs. Maar later besefte ik ook dat het wel extra druk met zich meebrengt. Er wordt nu veel meer van je verwacht”. Hiebendaal en Van Silfhout zijn exponenten van een nieuwe generatie hockeyers, die de komende jaren voor (internationale) successen moet zorgen. Allebei begonnen ze bij Klein Zwitserland (KZ) aan de Haagse Klatteweg. Hun talent werd al snel opgemerkt en ze doorliepen de nationale jeugdselecties. Hiebendaal en Van Silfhout zijn nu dragende spelers bij Jong Oranje. Voor de Hagenaars lonkt nu ook het ‘grote’ Oranje. Maar de talentvolle hockeyers weten dat het geen ‘eitje’ wordt om zich in het keurkorps van bondcoaches Paul van Ass (mannen) en Max Caldas (vrouwen) te spelen. Overstap Hiebendaal begint in september pas aan zijn derde seizoen op het hoogste niveau bij HGC, de club waar hij als A1-speler begon na zijn overstap van KZ. Afgelopen jaargang was de 19-jarige hockeyer voor het eerst een vaste kracht op sportcomplex De Roggewoning. Hij kwam direct

tot twaalf goals. “We hadden bij HGC aan het begin van het seizoen veel blessures, waardoor ik mijn opwachting steeds vaker mocht maken. Hoewel we maar net de play-outs ontliepen, heb ik persoonlijk een prima seizoen gedraaid. Ik zat fysiek wel aan mijn limiet. Het is niet niks om als jonge jongen bijna alles te spelen”. Ook bij Jong Oranje is Hiebendaal iemand die veel speelminuten maakt. In 2012 pakte hij met dat team zilver op het EK. Voor komend seizoen kijkt Hiebendaal vooral erg uit naar het jeugd-WK dat in december in het Indiase New Dehli wordt gehouden. Hij hoopt op goud, maar beseft dat het lastig wordt. “Nederland won dat WK nog nooit en dat is niet voor niks. Er doen echt hele sterke landen mee, zoals België waarvan we de EK-finale verloren. En de Aziatische landen kennen we niet goed, maar zullen ongetwijfeld goed voor de dag komen. Bovendien hebben we geen idee hoe en of we bestand zijn tegen het klimaat in India”. Op 31 mei 2014 begint het ‘grote’ WK in Den Haag. Hiebendaal droomt van een plek in de Nederlandse selectie. “Een WK is eigen stad zou natuurlijk prachtig zijn. Ik weet echter niet of het

Sabine van Silfhout.>Foto: Creative Images

reëel is dat ik meega. Ik ben nog geen enkele keer opgeroepen en bovendien staat er nu al een ijzersterke groep. Het wordt niet makkelijk me in dat team te spelen. Een goed jeugd-WK kan daarin wel meehelpen”. Ervaring Van Silfhout heeft wel al ervaring bij het Nederlands Elftal. In 2011 mocht ze een keer mee op trainingsstage in het Spaanse Alicante. “Ik weet nog dat ik daar stijf van de zenuwen stond. Je staat opeens op hetzelfde veld met dames waar je alleen maar tegenop kijkt. Ik speelde tijdens die trainingstage ook slecht. Maar ik was pas achttien, het was geen grote ramp. Het smaakte ook naar meer”. Ten tijde van de trainingsstage speelde Van Silfhout nog in eigen stad bij KZ. In 2011 wist het team zich via de playouts nipt te handhaven in de Hoofdklasse. Het seizoen erop kon KZ degradatie niet meer voorkomen. Toen nam Van Silfhout een moeilijke beslissing. “Voor mijn ontwikkeling was het niet goed een niveau lager te spelen. Ik moest dus naar een club uit de Hoofdklasse. Eigenlijk wilde ik dat niet, bij KZ speelde ik al mijn hele leven. Uiteindelijk heeft mijn clubliefde het niet

‘Haagse clubs moeten fuseren’ De talenten Sabine van Silfhout en Tom Hiebendaal zijn op dit moment het lichtpuntje van hockeyend Den Haag. Want hun goede prestaties blijven ver achter bij die van de clubs uit de Hofstad. Bij de heren speelt er slechts één Haags team in de Hoofdklasse: HGC. De club van Hiebendaal wist vorig seizoen pas op de laatste speeldag de play-outs te voorkomen en is zo komend seizoen verzekerd van een plekje in de hoogste divisie. Bij de vrouwen was HDM de enige Haagse afvaardiging in de Hoofdklasse. Ook die vereniging wist degradatie maar nipt te ontlopen tijdens de laatste speelronde, door een salonremise tegen Pinoké. Het steekt allemaal schril af bij de vorige eeuw, waarin Haagse clubs bij tijd en wijle het vaderlandse hockey domineerden. Zo werden de heren van KZ van 1977 tot en met 1984 acht keer op rij landskampioen. De dames van HGC pakte de titel ook acht keer. De laatste dateert alweer uit 1997. Hiebendaal: “Om het Haagse hockey weer groot te maken, is het verstandig om krachten te bundelen. Het lijkt me goed als KZ bijvoorbeeld met HGC fuseert. Zo kunnen ze weer concurreren met grote clubs als Bloemendaal, Oranje Zwart en Amsterdam”.

gewonnen van mijn verstand”. Afgelopen zomer vertrok Van Silfhout naar het Amsterdamse Hurley. Ze beleefde, na wat kleine aanpassingsproblemen, een goede eerste seizoenshelft. Het werd beloond met een tweede oproep voor Oranje. De Haagse mocht in januari mee naar Zuid-Afrika voor weer een trainingsstage. En weer werd het geen succes. “Ik had aan het einde van de eerste seizoenshelft al wat last van mijn rug. In Zuid-Afrika werd dat alleen maar erger. Artsen konden echter niks vinden, dus bleef ik toch doorspelen met de pijn. Uiteindelijk bleek ik tegen een hernia aan te zitten”. Jeugd-WK Het was voor Van Silfhout een moeilijk periode, nadat ze het slechte nieuws hoorde. Topsport werd haar voorlopig afgeraden. Toch nam ze geen rust. “Ik wilde met Hurley de play-offs halen. Met Jong Oranje stond er ook een WK op het programma in juli en augustus. Dat wilde ik perse halen”. Beide doelen werden door Van Silfhout niet gehaald. Hurley eindigde als zesde en voor het WK werd ze niet fit genoeg bevonden door de medici van de hockeybond. Ze moest toekijken hoe haar teamgenoten van Jong Oranje eerder deze maand de wereldtitel pakten in Mönchengladbach. “Ik stond aan de zijlijn en barstte bijna in huilen uit, want ik wilde er ook staan. Achteraf gezien is het niet verstandig dat ik door bleef spelen. Ik ben nu nog niet honderd procent fit. Het is nog maar de vraag of ik het begin van de competitie, begin september, kan meemaken bij Hurley”. Het voorlopige doel van Van Silfhout is dan ook volledig fit worden. Over het WK in Den Haag durft ze nog niet hardop te spreken. “Nu ik talent van het jaar ben, komt er veel meer druk op me te liggen. Er wordt gedacht dat ik wel even het WK haal. Ik heb nog niet eens een officiële interland achter m’n naam staan. Ook bij het dameselftal is de concurrentie groot. Het WK is mogelijk, maar het wordt heel moeilijk”.

Johan Cruijff vindt de transfermarkt rommelig omdat die tot en met eind augustus geopend is en veel competities dan al zijn begonnen. Hij sprak deze week van competitievervalsing en zal de UEFA binnenkort het voorstel doen de transferperiode samen te laten lopen met de start van de competities. Uiteraard sloten de sprekende mediapoppen zich bij hem aan en ook de man in de straat was het met het orakel eens. Jazeker, de oplossing van Cruijff is de redding van het Nederlandse voetbal. Ik heb met voetballen bijna net zoveel bereikt als Cruijff – hij speelde slechts 48 interlands meer dan ik – dus ik mag er ook iets van vinden. Bijvoorbeeld dat zijn mening niet gebaseerd is op realiteitszin maar op protectionisme. Net als die onzin van Financial Fair Play trouwens. Clubs met geld moeten worden beknot in hun handelen, wie schuld heeft, mag niet meer meedoen en Nederlandse clubs kunnen de Champions League weer winnen. Dat is pas humor. Helaas voor Cruijff en andere dromers leven we niet meer in de jaren 70. Het profvoetbal is levendiger dan ooit. Binnen de lijnen en op de tribunes, maar vooral op de kantoren. De HR- afdelingen moeten hyperactief zijn om hun bedrijf in een concurrerende markt te laten renderen. Jammer alleen dat ze belangrijke personeelszaken maar tweemaal per jaar kunnen doen, in de zomer en in januari. Dat moet anders: in mijn transferplan worden spelers het gehele jaar door verhandeld en ze krijgen arbeidscontracten voor bepaalde tijd. John van den Brom moet Maurice Steijn kunnen bellen en zeggen dat hij een topverdediger voor hem heeft. Die tekent een contract voor twee maanden, doet aanstaand weekend al mee en haalt ADO voorlopig uit de gevarenzone. Daarna tekent hij een overeenkomst voor twee maanden met Werder Bremen, vanaf januari voetbalt hij nog drie maanden voor Cannes en aan het eind van de competitie keert hij voor zes wedstrijden terug naar Den Haag. Zo ontstaat een dynamische markt van uitzendvoetballers en groeit de werkgelegenheid op alle fronten. Wat zegt u, de fans pikken het niet dat er elke maand een half nieuw elftal staat? Gelooft u mij, voor de fans telt maar één ding: dat het hun club goed gaat. Wie het shirtje draagt en voor hoe lang of voor hoeveel wedstrijden? Het zal ze worst wezen. Ik Zal Cruijff eens een tweetje sturen of hij het daarmee eens is. Chris Willemsen

12>haagse natuur



13

haagse natuur<

Sperwer Als u in uw tuin veren in het rond ziet vliegen van een huismus, of van een Turkse tortel, dan heeft een sperwer een prooi geslagen en is die aan het plukken. Sperwers zijn namelijk de enige roofvogels die regelmatig tussen huizen opduiken. De mannen, de tarsels, zijn kleiner dan hun vrouwen en vangen de kleinere vogels. Mannen hebben een roestrode kleur op kop en borst. De geheel bruine of bruingrijze vrouwen kunnen zelfs duiven aan, zoals op de foto een jonge sperwervrouw met een tortel. Juist in deze tijd van het jaar komen jonge sperwers, die net zelfstandig zijn, op tuinvogels jagen. Het kost diverse onervaren sperwers letterlijk de kop: in hun onstuimige achtervolgingen zien ze soms de ruiten van de huizen niet en vliegen ze zich dood. Sperwers eten ook wel muizen, grotere insecten en andere diertjes. Andere roofvogels als buizerds, torenvalken of haviken zie je zelden of nooit tussen woningen. Meer foto’s en info over roofvogels zijn te vinden op www.vogeldagboek.nl. >Foto & tekst: Adri de Groot

14>Varia


stadsgroen

Nieuw Europees Octrooibureau blijft motor

Rijswijk moet plannen gedeeltelijk bijstellen

Lampionnentoet

Dit is nu zo’n plantje waar de meningen sterk over zijn verdeeld. Roemt de één hem om zijn mooie oranje lampionnetjes, de ander verfoeit hem omdat-ie zich als een woekeraar gedraagt. Dat laatste is eenvoudig te verklaren. De plant groeit van nature in arme, schrale grond. In een siertuin krijgt-ie veel meer voedsel dan hij nodig heeft. Niet alleen wordt de plant groter, ook zijn kracht neemt toe. En daarmee zijn uitbreidingsdrift. Zijn wetenschappelijke naam Physalis is afkomstig uit het Grieks: ‘physa’ en betekent ‘blaas’ en verwijst naar

Niet alleen wordt de plant groter, ook zijn kracht neemt toe

het groteske omhulsel van de bes. De bloei stelt eerlijk gezegd niet veel voor, maar de zaaddozen, prachtige oranjerode papierachtige lampionnetjes maken veel goed. Staat er een exemplaar in je tuin terwijl je weet: die heb ik hier nooit geplant; dan kan dat kloppen. Die is gewoon komen aanwaaien, want net als zoveel andere plantensoorten blijkt ook de lampionplant het niet zo nauw te nemen met de erfscheiding. Inmiddels hebben ze zelfs een weg gevonden in de openbare ruimte en vind je ze tus-

sen de stoeptegels, naast de trambaan en in het park. En dat is goed nieuws, want de bessen zijn eetbaar en deze maand rijp! Pluk de oranje blazen en eet de bessen los uit het handje, verwerk ze in een vruchtenmix, zet ze op alcohol, maak er een jam van of doop ze, samen met aardbeien en kersen in gesmolten chocolade. En staat er geen plant in de buurt, koop er dan een! Er zijn een paar soorten: de Physalis pruinosa geeft kleine gele besjes die ‘cerise de terre’ heten, Physalus ixocarpa heeft prikkelige omhulsels en felrode bessen, aan de Physalis philadelphica groeien de zogeheten tomatillo’s waar ook heerlijke salsa van te maken is en de bekendste is misschien wel de Physalus peruviana met de oranjegele bessen die bekend staan onder de naam goudbes, ananaskers of Kaapse kruisbes. Ter overtuiging volgt hier een recept voor Physalismousse: pureer 300 gram besjes samen met 100 gram suiker en het sap van een halve limoen. Week 3 blaadjes gelatine in koud water, knijp ze uit en los ze op in twee eetlepels heet water. Vermeng de gezeefde vruchtenpuree met de gelatine en zet het 15 minuten in de ijskast. Klop 2 dl. slagroom en meng eerst een helft door de vruchtenpuree, dan de andere helft en serveer, na nog een uurtje opstijven, deze zalige lampionnentoet. Wendy Hendriksen >Meer columns en een boek op www.wendyhendriksen.nl

Rijswijk moet het bestemmingsplan voor het bedrijvengebied Plaspoelpolder op onderdelen aanpassen. Het bestemmingsplan kan niettemin grotendeels doorgaan. De Raad van State heeft recent vijf uitspraken gedaan waarin om correctie van de plannen wordt gevraagd. De geplande nieuwbouw van het Europees Octrooibureau blijft intussen een sterke motor om die plannen te doen slagen. Door Gilles Boeuf

De Plaspoelpolder is het grootste bedrijventerrein uit de regio en ligt strategisch aan de A4 en de A12. Internationale bedrijven zoals Shell en het Europees Octrooibureau hebben er hun plek en er werken in totaal 15.000 mensen. Toch gaat het al jaren slecht met de Plaspoelpolder. Er is sprake van leegstand en in dezelfde lijn als de landelijke tendens is sinds de vastgoedcrisis het bedrijventerrein in een neerwaartse spiraal terechtgekomen. In een raadsvergadering in het najaar van 2011 heeft de gemeente Rijswijk een bestemmingsplan voor het verouderde bedrijventerrein Plaspoelpolder vastgesteld. Er kwam een visietraject tot stand dat uit twee componentenbestond.De enecomponent was het financieel haalbaar herbestemmen van bestaande functies en de andere component het gezamenlijk met eigenaren en ondernemers ontwikkelen van een visie voor de lange termijn. Daartoe werd de Stichting Urbanisator Plaspoelpolder in het leven geroepen. De leegstand, veroudering en het slechte imago van de Plaspoelpolder moesten dringend een halt worden toegeroepen.

Het Europees Octrooibureau blijft in de Plaspoelpolder een sterke motor. > Foto: Tino van Dam

op de website van de Stichting Urbanisator Plaspoelpolder is een hoopvolle lijst van dergelijke, nieuwe initiatieven opgenomen.

In het nieuwe bestemmingsplan werd meer ruimte opgenomen voor initiatieven die een grotere diversiteit en levendigheid in het terrein moeten brengen. Om ook kleinere bedrijven en startende ondernemers naar de Plaspoelpolder te lokken, werd een massief kantoor uit de jaren zeventig omgebouwd tot een gebouw met kleine units die afzonderlijk te huren zijn. Vanuit de ondernemers kwam er vraag naar kinderopvang, een minisupermarkt en horeca om te kunnen lunchen. Die horeca kwam er ook en

Reparatie Parallel aan een voorzichtig positieve ontwikkeling werd in vijf beroepszaken tegen de nieuwe bestemmingsplannen uitspraak gedaan door de Raad van State. Van die 5 zaken is er één afgewezen, zijn er twee gedeeltelijk gegrond verklaard en zijn er twee eveneens gedeeltelijk gegrond verklaard met veel reparatie van het plan als uitkomst. Voor de gemeente is het van belang dat ondanks de nodige reparaties aan het plan 95 procent onverminderd doorgang kan vinden. Een correctie die vanuit de uitspraken van de Raad van State nodig is, betreft bijvoorbeeld het al dan niet toelaten van nog meer horeca en detailhandel. De gemeente vindt dat niet wenselijk, maar moet dat wel beter onderbouwen tegenover eventuele ontwikkelaars. Een andere zaak was het beroep van Modulus – eigenaar van kantoren in de Plaspoelpolder – die beweerde dat ten onrechte een deel van haar kantoren niet als zodanig in het bestemmingsplan was opgenomen. Bovendien wil Modulus graag woningbouw, zorgvoorzieningen en onderwijsvoorzieningen bouwen in het gebied. Wat Modulus be-

komen van oorlog bezig. Waar oorlog toch uitbreekt, zijn het ook weer de Haagse tribunalen die oorlogsmisdadigers niet vrijuit laten gaan. In onze stad is een samenklontering van organisaties en instituten ontstaan die zich met conflictpreventie en/of wederopbouw van conflictgebieden bezighouden. De gemeente Den Haag heeft het The Hague Institute for Global Justice aan de Sophialaan gevraagd met behulp van partners over de hele wereld, zoals prestigieuze universiteiten en lokale actoren , een model voor een zogenaamde ‘The Hague Approach’ te ontwikkelen. Zijn er brede basisprincipes te formuleren die overal in conflictgebieden geïmplementeerd kunnen worden? Wat kunnen we leren van eerdere ervaringen en de laatste wetenschappelijke inzichten bij de wederopbouw van staten? Op 28 augustus wordt in het Vredespaleis aan Secretaris-Generaal van de

Verenigde Naties, Ban Ki-moon, en andere hoge gasten, deze ‘The Hague Approach’ gepresenteerd. Een cadeau voor de wereld! Hoge gasten in het Vredespaleis? In feite zijn wij allen ‘hoge gasten van de vrede’. Vrede gaat een ieder aan. Daarom vind ik het een goede zaak dat leerlingen van zo’n dertig middelbare scholen vanaf 11 september hun visie op vrede geven. Ondanks de warmte van deze zomer, zitten zij binnen om te oefenen in een heus zomerkamp. Zij krijgen de ene masterclass na de andere. De wereldberoemde inmiddels professionele ballerina Michaela de Prince komt op bezoek. Onlangs was er nog een special over haar op CNN. Hoe zij temidden van onbeschrijfelijke wreedheden haar ouders in Sierra Leone verloor en toch haar droom van danseres waar maakte. Ik heb een repetitie van ‘Peace of Me’ meegemaakt en de rillingen liepen me over de rug. Zo persoonlijk, zo

treft had de Rijswijkse gemeenteraad moeten onderzoeken of dergelijke wensen inpasbaar waren in het plan. Volgens de Raad van State heeft de gemeente hierin juist gehandeld, omdat niet aantoonbaar is dat dergelijke plannen al genoeg waren geconcretiseerd. Wel blijkt de aanduiding van de hoeveelheid kantoorruimte in de plannen niet altijd duidelijk. Uiteindelijk krijgt de gemeente 26 weken de tijd om de nodige correcties in het bestemmingsplan door te voeren en een nieuw besluit te nemen. Zegen Voor de toekomst van de Plaspoelpolder is het van cruciaal belang dat grote bedrijven de economische motor blijven aanjagen. De geplande nieuwbouw van het Europees Octrooibureau is daarom een zegen voor het slagen van het keren van de negatieve tendens. Vorige maand hebben Ateliers Jean Nouvel en Dam en Partners Architecten hun plannen voor de nieuwbouw gepresenteerd. Het nieuwe gebouw komt naast het oude te staan en zal 80.000 vierkante meter groot worden. In 2017 moet de nieuwbouw opgeleverd worden. Er zullen dan 1.750 mensen in het gebouw komen te werken. Voor meer informatie: www.plaspoelpolder.nl

internationaal

Rillingen bij ‘Peace of Me’

Aan de vooravond van 100 jaar Vredespaleis moet natuurlijk de relevantie ervan worden bediscussieerd. Geldschieter Andrew Carnegie sprak van een ‘Temple of Peace’. Hij was een rasoptimist. Zou hij zich bij nader inzien omdraaien in zijn graf? Ik denk het niet. Er zijn hoopvolle ontwikkelingen en daar zou ook hij zich absoluut aan vasthouden. Zo goed ken ik hem inmiddels wel uit alles wat ik over hem lees. Was hij naïef? Vind ik ook niet. Wij kunnen Carnegie uiteraard niet verantwoordelijk stellen voor twee wereldoorlogen en nog

meer latere ellende. En, dat bewonder ik zeer aan hem, als het om oorlogs- en vredesvraagstukken gaat, is er feitelijk geen alternatief voor optimisme. Welnu, wie simpelweg gewapende conflicten telt, moet constateren dat die in aantal teruglopen. De hoeveelheid arbitragezaken bij de hoven in het Vredespaleis is daarentegen sterk toegenomen. Daar zit een verband. Conflictpreventie, getuige ook de recente terugtrekkende bewegingen uit oorlogsgebieden als Irak en Afghanistan, is ‘hot’. In Den Haag houden hoven zich in extremis met het voor-

ontroerend. Het doet je eens te meer beseffen dat wij als Hagenaars, als wereldburgers, trots mogen zijn dat het Vredespaleis in onze stad staat. Dankzij steeds modernere wapens kunnen wreedheden op grotere schaal plaatsvinden. Maar zonder een juridische verdedigingslinie van hoven en tribunalen zou de wereld er een stuk bandelozer en dus slechter uit zien. Daar ben ik van overtuigd. De rechters in het Vredespaleis, de kinderen van de musical, u en ik, op 28 augustus horen wij allemaal bij elkaar. Wij eren Andrew Carnegie en daarmee vooral de wereldvrede. De verkoop voor de première van de musical op 11 september en andere avonden is in volle gang. Extra voorstellingen worden overwogen. Wees er gauw bij. Kijk op www.peaceofme.nl en druk op tickets voor hoe te reserveren. Willem Post Amerika-deskundige

10>Uitagenda oplossingen van vorige week 9 2 7 1 4 5 3 6 8

B A M B I G E L I D

L E L I E

E I S E N

3 6 8 2 9 7 1 4 5

5 1 4 3 6 8 9 2 7

E N E P E L T U G E S A P D E R L A T E S

2 8 9 7 1 6 4 5 3

1 5 6 8 3 4 2 7 9

G T E E L T A L N S P R S A P N R E E R I L T E E P R U A V M O G A T O R

7 4 3 5 2 9 8 1 6 E N G E L S P R I E E L

8 7 2 4 5 3 6 9 1

4 9 5 6 8 1 7 3 2

I L A O O D B E I R E B T E E I N E G E E E M L R E L A N E G A


6 3 1 9 7 2 5 8 4

N D A N D O E E R N

kruiswoordpuzzel

sudoku

1

7 1 2

2 3

L A A A S A S T G I E E R A L

8 6 4 2

8 4 9 6 7

7

4 8 5

blijft. De middagtemperaturen komen weer iets hoger uit tegen het weekeinde en gaan richting de 23 graden op vrijdag. In het weekeinde komt het kwik weer een paar graden lager uit in het Haagse. Toch blijft het weerbeeld niet de hele tijd volledig rimpelloos want later op zaterdag en zondag zien we een lagedrukgebied voldoende ver uitzakken tot nabij Schotland om ons weer tijdelijk iets te verstoren. Zondag is er kans op regen en de wind neemt tijdelijk toe tot krachtig. Na die fase met wat minder weer lijken de neerslagkansen aan het begin van de volgende week weer af te zullen nemen en vervolgen we het vertrouwde droge en vrij zonnige augustusweertype. Medio volgende week zien we een deftig hogedrukgebied

zaterdag

17 21 60 25 zw 4

3 1 2

Alarmcentrale Politie Haaglanden

SMASH is een samenwerkingsverband van alle huisartsen in Den Haag, Leidschendam, Rijswijk, Voorburg, Voorschoten en Wassenaar. SMASH regelt spoedeisende huisartsenhulp buiten kantoortijden. Iedere dag tussen 17.00 uur ‘s avonds en 8.00 uur ’s morgens; gedurende het hele weekend en op alle erkende feestdagen. www.smashaaglanden.nl

5 8

Marc Putto Weerman

6

maandag

16 19 55 90 zw 4

16 19 65 20 w4

112

0900 - 8844

Tandartsendienst avonden weekenddienst alleen spoed 070 - 311 03 05

Dierenartsen weekenddienst

www.dierenbescherming.nl (Spoedgevallen nacht en weekend)

0900 - 2226 333 en 0900 - 2222 456 www.dierenartsenkring-denhaag.nl

17 22

7

8

9

10

11

32

19

23

24 30

33

34

36

25 31

35 37

39

40 46

45

41 48

57

53 58

62

61 64

43 49

52

56

Horizontaal: 1 moedig 6 schaaldier 12 riem 13 monster 15 een zekere 16 drinkbakje 18 deel v.e. naald 19 afslagplaats bij golf 20 boksterm 22 windrichting 25 Frans lidwoord 26 inham 29 hoofdgroet 30 jaargetijde 32 haarkleur 34 waakzaam 36 op de wijze van 37 plechtige gelofte 39 harde wind 41 tromp 44 vergissing 46 takje 48 deel van Engeland 50 slee 51 woonplaats

42

47

51 55

14

18

29

28

59 63

65

53 dierengeluid 54 herkauwer 56 Engels bier 57 kern 59 Turks bevelhebber 60 stierenvechter 62 sportman 64 vleesgerecht 65 tennisterm. Verticaal: 1 bloedgever 2 vlaktemaat 3 per dag 4 schrijfgerei 5 geestdrift 7 kleur 8 nauw 9 en dergelijke 10 gezond 11 verbouw 12 tropische hagedis 14 werkelijk 17 gewicht 18 zwaardwalvis

21 betrekking 23 onzes inziens 24 verbond 27 getijde 28 gevaarte 30 roofdier 31 deel v.d. bijbel 33 grappenmaker 35 deel v.h. oor 38 bloot 39 Sovjet-Unie 40 honingdrank 41 speelgoed 42 gulden 43 Russisch heerser 45 breekbaar 47 nummer 49 intiem 51 overal 52 vorstentitel 55 jaartelling 56 papegaai 58 voorzetsel 59 houding 61 oude lengtemaat 63 Europese Unie.

colofon Den Haag Centraal B.V. Plaats 25 2513 AD Den Haag 070-3644040 Hoofdredactie Coos Versteeg Casper Postmaa (plv) Coördinatie redactie Annerieke Simeone

Meldnummer dierenbescherming 0900 - 20 21 210 (10ct./min.)

(dag en nacht bereikbaar) www.dierenambulancedenhaag.nl

27

60

Informatie dienstdoende apotheken 070 - 345 10 00

Stichting Dierenambulance Den Haag 070 - 328 28 28

26

54

gaan prijken boven het noorden van de Noordzee. De wind gaat om naar noordoost, de zon gaat flink schijnen en het kwik stroomt weer eens uit naar (tenminste) 25 graden later. De hardnekkige droogte houdt in grote lijnen aan. De kans is dus groot dat de maand augustus uiteindelijk als mooie zomermaand in de boeken gaat komen wanneer de balans begin september wordt opgemaakt. En laat dat nu geheel in lijn zijn met de zomerprognose van ondergetekende (in mei jl.) waarin gezegd werd dat met name de hoogzomer dit jaar (juli/augustus) nu eens niet zou gaan verregenen. Meer weerinfo via de site www.weerprimeur.nl

zondag

16 21 50 25 zw 4

21

20

50

spoedgevallen

SMASH (Stichting Mobiele Artsen Service Haaglanden) 070 - 346 96 69

5

16

15

44

Reanimatie zomer 2013 volgende week

Min (⁰C) Max (⁰C) Zon (%) Neerslag (%) Wind

4

13

38

het weer in den haag

vrijdag

3

12

Z E T E L

Ook augustus is bezig uit te groeien tot een prima zomermaand. Hoewel de standvastige hogedrukgebieden telkens ontbreken op de West-Europese weerkaart, levert de huidige en ook toekomstige drukverdeling toch overwegend mooi weer op. In feite hebben we gewoon te maken met een oerHollandse westcirculatie, maar de drukgebieden liggen dermate voordelig dat we net niet in de doorgang vertoeven van frontale regenstoringen. Nederland bivakkeert namelijk bijna steeds aan de gunstige zijde van de richting IJsland en Noorwegen koersende lagedrukgebieden. Aan de andere kant geven uitlopers van het Azorenhoog positieve weerimpulsen af zodat het in grote lijnen nagenoeg droog en tamelijk zonnig weer

2

Stadsredactie Jasper Gramsma Saskia Herberghs Vera de Jonckheere Marc Konijn Joke Korving Alexander Münninghoff Adrie van der Wel Renate van der Zee Gemeentepolitiek Jan van der Ven Elske Koopman Economie Sjoerd Hauptmeijer Joep van Zijl Cultuurredactie Jan Paul Bresser Egbert van Faassen Sjoerd van Faassen Bert Jansma Babeth Knol Eric Korsten Thijs Kramer Astrid van Leeuwen Olivier van Nooten Anneke Ruys Jill Stolk Aad van der Ven Sportredactie Ronald Mooiman (coördinator) André Buurman Bert Tielemans Hans Willink Chris Willemsen Eindredactie Dick Toet Wouter Storm (corrector)

Voor een compleet overzicht:

www.denhaagcentraal.net Columnisten Marc Delissen Vilan van de Loo Marcel Verreck André Wetzel Rubrieken Emilie Bolsius (medisch) Annette de Hoop (onderwijs) Wendy Hendriksen (tuin) Willem Post (internationaal) Marc Putto (weerbericht) Marnix Rueb (cartoon) Michael van Basten Batenburg (juridisch) Henk Savelberg (culinair) Renate van der Zee (society) Illustraties Marcello’s Art Factory

Uitgever John van Ringelenstein Advertentieverkoop Rogier Panis [email protected] mobiel: 06 24 62 65 01 Jordy Bode [email protected] mobiel: 06 51 87 04 46 Correspondentie • Advertentie [email protected] • Redactie [email protected] • Algemeen [email protected] Abonnementen 0172-476085 (ma t/m vr: 9 – 17 u)

Vormgeving Anneke de Zwaan Fotografie Gilles Boeuf Jurriaan Brobbel C&R Pan Chen Creative Images Eveline van Egdom Piet Gispen Mylène Siegers Otto Snoek Thomas Vahé en fotopersbureau’s Hollandse Hoogte en WFA

Abonnementsprijzen 2013 Kwartaal € 23,95 / Halfjaar € 43,95 /Jaar € 74,95 *Bij betaling met acceptgiro worden € 2,50 administratiekosten in rekening gebracht. Verzendkosten buitenland zijn voor rekening van de abonnee.

>Abonnementenservice< Voor opgave abonnementen, verhuizingen, bezorging en wijzigingen:

Bel 0172-476085 (ma t/m vr: 9 – 17 u), of per e-mail:[email protected]. Voor opzeggingen (uitsluitend schriftelijk, uiterlijk 4 weken voor einde abonnementsperiode).

8>UITAGENDA


Elysium

wo 19:30 zo 15:15

VOORPRemièRe

Blue Jasmine

3ght

di 19:50

PATHé MUSIC

RoBBie Williams Take The CRoWn TouR 2013

1

dagelijks 10:30, 16:40, 19:00 do/vr/za/ma/di/wo ook om 12:25, 14:45 do/vr/za/zo/ma/wo ook om 21:30 di ook om 22:00 zo ook om 14:40

PRemièRe

elysium

BuiTenhof

dagelijks 16:00, 21:45

www.pathe.nl/buitenhof

sneak PRevieW

Buitenhof 20

Filminfo en reserveringen 0900-1458 (€ 0,80 cpm) Kassa open: Dagelijks vanaf 10:00 uur. Voor alle 3D voorstellingen gelden andere tarief voorwaarden.

4g PRemièRe

mud

3gat

di 21:20

VOORPReMIèRe

4gasdht

do/vr/za/ma/di/wo 14:30 do/vr/za/zo/di/wo ook om 19:40 do/vr/za/zo/ma/wo ook om 22:00 ma ook om 19:15

2e WeeK

Behind The CandelaBRa

3sht

do/vr/za/zo/ma/di 17:25, 20:30 wo 16:30, 21:40

2e WeeK

The lone RangeR

3ga

le Passé

2gt


2e WeeK

dagelijks 10:05 vr/za/zo/ma/wo ook om 12:25

2e WeeK

vamPieR ZusJes

2a

dagelijks 17:00, 19:30 vr/za/zo/ma/wo ook om 14:30

3e WeeK

The heaT

3gt

The smuRfs 2 ov 3d

2ga

noW you see me

3ga

desPiCaBle me 2 ov 3d

2ga

sPiJT

9at

do/vr/za/zo/ma/wo 17:00 di 16:45

3e WeeK

dagelijks 22:10 do/vr/za/zo/di/wo ook om 17:15

8e WeeK

do/vr/za/zo/wo 19:15

8e WeeK


9e WeeK

do/vr/za/zo/wo 21:25 ma 21:50

14e WeeK

The gReaT gaTsBy 3d

3g

zo 11:00

PATHé OPeRA eNCORe

RigoleTTo

1

do/di 13:30

50+ bIOS

Tous ensemBle

1

ma 18:30

PATHé OPeRA eNCORe

wo 21:00

VOORPRemièRe

vr/za 22:30 ma 21:50

VOORPRemièRe

il BaRBieRe di siviglia

1

kiCk-ass 2

4gt

you’Re nexT

4gah

di 19:50

PATHé MUSIC


1

dagelijks 16:40 do/zo/ma/di/wo ook om 14:00, 19:00 zo/ma/di/wo ook om 21:25 vr/za ook om 14:40, 18:20, 20:50, 23:10 do ook om 21:30

PRemièRe

dagelijks 17:30 do/zo/di/wo ook om 15:50 do/zo/ma/wo ook om 20:30 vr/za ook om 14:50, 21:40 di ook om 21:20 ma ook om 16:40

PRemièRe

do/zo/ma/di/wo 11:40, 16:20 zo/ma/di/wo ook om 19:15 vr/za 12:15, 17:00, 19:30 do ook om 18:45

PRemièRe

sCheveningen elysium pathe.nl/scheveningen Kurhausweg 2

Pain and gain

Filminfo en reserveringen 0900-1458 (€ 0,80 cpm)

PeRCy JaCkson: sea of monsTeRs 3d

Kassa open: Dagelijks 11:00 uur. Voor alle 3D voorstellingen gelden andere tarief voorwaarden.

4g 4gt 3g

In het jaar 2154 bestaan er twee klassen sneak PRevieW 4gasdht di 20:45

VOORPReMIèRe

do/zo/ma/wo 17:10 vr/za 16:45, 20:10, 22:20 do/wo ook om 20:45 zo/ma ook om 20:40 di 16:50, 21:00

onder de mensheid: de zeer rijken, die

2e WeeK

do/zo/ma/di/wo 11:20 do/zo/ma/wo ook om 12:50 vr/za 11:10, 13:10 di ook om 13:00

2e WeeK

The lone RangeR prachtige ruimtestation 3ga wonen op het

genaamd en alle anderen, die vamPieR ZusJesElysium

2a

3e WeeK leven op de overbevolkte Aarde. Max 3gt do/zo/ma/wo 14:40 vr/za 15:15, 19:50 di/wo ook om 18:30 di ook om 14:30 4e WeeK (Matt Damon) is de enige persoon op do ook om 19:10 ma ook om 19:20 zo ook om 21:20 Aarde Red 2 die voor gelijkheid kan zorgen 3gt zo/ma/di/wo 21:10 vr/za 17:20, 21:50 do 21:15 zo ook om 18:40 4e WeeK tussen deze The WolveRine 3d twee werelden. Hij onder- 4gt vr/za 23:20 5e WeeK neemt een gevaarlijke missie naar The PuRge 4ga Elysium waar hij het moet opnemen do/vr/za/zo/ma/wo 17:40 do/zo/ma/di/wo ook om 15:55 zo/ma/di/wo ook om 21:35 5e WeeK vr/za ook om 15:00, 20:30 do ook om 21:40 vr ook om 22:40 zo ook om 11:00 tegenuPs Secretary Delacourt (Jodie Foster), gRoWn 2 2gt do 21:00 6e WeeK om eigen To Thezijn WondeR leven en de levens van 1 zo/ma/di/wo 18:45 vr/za 19:10 do 18:30 7e WeeK iedereen op Aarde te redden. Nu te zien in WoRld WaR Z 3d 4a Pathe. >Foto: do/vr/za/zo/ma/wo 15:10, 20:00 PR di 16:30, 19:00 za ook om 22:40 8e WeeK dagelijks 20:15 do/zo/ma/di/wo ook om 15:00, 18:10 vr/za ook om 14:15, 17:50, 22:45

The heaT

noW you see me

3ga

sPiJT

9at

do/vr/za/ma/di/wo 11:00 do/zo/ma/di/wo ook om 12:30 vr/za ook om 12:10

9e WeeK

di 13:30

50+ bIOS

deTaChmenT wo 19:30 zo 15:15

D E N H A A G DO 15 AUG T/M WO 21 AUG 2013

FILM A

G

E

N

D

GAY & LESBIAN SUMMER FESTIVAL

Adres: Spui 191 ADRES: 2511191 BN Den Haag Spui 2511 BN Den Haag

Koop kaarten online: www.filmhuisdenhaag.nl Koop kaarten online: www.filmhuisdenhaag.nl

Openinngstijden van onze kassa: Reserveringen

www.filmhuisdenhaag.nl


www.pathe.nl/buitenhof

sneak PRevieW

Buitenhof 20

Filminfo en reserveringen 0900-1458 (€ 0,80 cpm) Kassa open: Dagelijks vanaf 10:00 uur. Voor alle 3D voorstellingen gelden andere tarief voorwaarden.

beleeft spannende avonturen. Vr. 15:00 (VS, 130’)

oz: THE GREAT ANd PoWERFUL 3d Goochelaar Oscar

dagelijks 17:30 do/zo/di/wo ook om 15:50 do/zo/ma/wo ook om 20:30 vr/za ook om 14:50, 21:40 di ook om 21:20 ma ook om 16:40

PRemièRe

di 20:45

Diggs raakt verzeild in het magische land. Di. 15:00 (CZ, 40’) Muzikale animatie over de animatieheld Krekel. Wo. 15:00 (VS, 84’) Opmerkelijk verhaal over jonge chimpansee.

Red 2

3gt

The WolveRine 3d

4gt

1

2gt 6e WeeK

zo/ma/di/wo 18:45 vr/za 19:10 do 18:30

7e WeeK

To The WondeR

1

4a

8e WeeK

noW you see me

3ga

sPiJT

9at

deTaChmenT

3gt

9e WeeK 50+ bIOS

do/vr/za 10:20, 22:45

VOORPRemièRe

wo 00:05

VOORPRemièRe

you’Re nexT

4gah

The moRTal insTRumenTs: CiTy of Bones

3ga

dagelijks 10:40, 13:20, 20:00 do/vr/za/zo/ma/di ook om 22:50 PRemièRe do/vr/zo/ma/wo ook om 17:10 di ook om 18:10, 23:30 za ook om 16:50, 20:30 wo ook om 22:30

sPuimaRkT

Pain and gain

4gt

dagelijks 10:30, 12:50, 15:15, 17:45, 20:15


www.pathe.nl/spuimarkt

di 21:00

Spuimarkt 65 Filminfo en reserveringen 0900-1458 (€ 0,80 cpm)

dagelijks 11:00, 16:15, 19:15, 22:15 zo ook om 14:15 BOLLYWOOD FILMS dagelijks 12:15, 16:40, 19:45 do/vr/za/zo/ma ook om 22:20 di ook om 22:45

Kassa open:

The lone RangeR

3g

VOORPReMIèRe

sneak PRevieW

Chennai exPRess

PRemièRe

4gasdht

2e WeeK

3ght

2e WeeK

3ga

2ga 2ga

de smuRfen 2 3d nl

2ga

3e WeeK 3e WeeK 6e WeeK

2a

8e WeeK

veRsChRikkeliJke ikke 2 nl 3d

2ga

veRsChRikkeliJke ikke 2 nl

2ga

niJnTJe de film

dagelijks 10:10, 12:20, 14:30

8e WeeK

29e WeeK

1

3e WeeK

de smuRfen 2 nl

2ga

de smuRfen 2 3d nl

2ga

veRsChRikkeliJke ikke 2 nl 3d

2ga


2ga

dagelijks 10:10, 12:15, 14:15 dagelijks 10:15, 15:20

5e WeeK

2a

de smuRfen 2 nl


dagelijks 17:00 do/vr/za/zo/ma/wo ook om 10:15, 12:30 do/vr/zo/ma/wo ook om 14:50 di ook om 11:15, 13:30, 15:50 za ook om 14:40

4e WeeK

do 21:00

di 13:30

1

SPUIMARKT

3e WeeK

2ga


zo 11:10

4ga

gRoWn uPs 2

4g

8e WeeK

do/zo/di/wo 13:50 vr/za 12:55 ma 13:35

5e WeeK

do/vr/za/ma/di/wo 11:00 do/zo/ma/di/wo ook om 12:30 vr/za ook om 12:10

CHIMPANzEE

4e WeeK

3g

6e WeeK


2a

3e WeeK

3gt

9e WeeK PRemièRe

do/vr/za/zo/ma/di 10:45, 13:00 do/vr/za/ma/di ook om 15:15 wo 10:05, 12:10, 14:20 zo ook om 15:00

monsTeRs univeRsiTy 3d (nl)

2e WeeK

The heaT

8e WeeK

do/vr/za/ma/wo 10:05 di 10:10

do/zo/di/wo 13:30 do/di/wo ook om 11:30 vr/za 12:30 ma 11:50, 14:10

3ga

vamPieR ZusJes

de smuRfen 2 nl

do/zo/ma/di/wo 12:10, 14:20, 16:30 vr/za 11:40, 13:50, 16:00

2e WeeK

do/zo/ma/di/wo 11:20 do/zo/ma/wo ook om 12:50 vr/za 11:10, 13:10 di ook om 13:00

do/vr/za/zo/ma/wo 15:10, 20:00 di 16:30, 19:00 za ook om 22:40

dE KREKEL

SCHEVENINGEN

4gasdht

The lone RangeR

dagelijks 10:05, 12:10, 14:25

monsTeR’s univeRsiTy (nl)

3g

do/zo/ma/wo 17:10 vr/za 16:45, 20:10, 22:20 do/wo ook om 20:45 zo/ma ook om 20:40 di 16:50, 21:00

do/vr/za/zo/ma/wo 17:40 do/zo/ma/di/wo ook om 15:55 zo/ma/di/wo ook om 21:35 vr/za ook om 15:00, 20:30 do ook om 21:40 vr ook om 22:40 zo ook om 11:00

3

BUITENHOF

VOORPReMIèRe

sneak PRevieW

4a

8e WeeK

KINDERvooRstEllINgEN

PRemièRe


The PuRge

2

elysium imax

4g 4gt

7e WeeK

2ga

dagelijks 10:30, 13:00, 15:30, 18:00, 20:30, 23:00

1

zo/ma/di/wo 21:10 vr/za 17:20, 21:50 do 21:15 zo ook om 18:40

Do. 15:00 (ES, 92’)

TEd & dE SCHAT VAN dE MUMMIE Bouwvakker Ted

PATHé MUSIC

2gt

desPiCaBle me 2 ov 3d man of sTeel 3d

4gt

4gah

3g

3ga

dagelijks 14:00

1

5e WeeK

noW you see me

do/vr/za/ma/di/wo 16:00 zo 18:45

PATHé OPeRA eNCORe

PRemièRe

WoRld WaR Z 3d

dagelijks 19:20

1

dagelijks 16:40 do/zo/ma/di/wo ook om 14:00, 19:00 zo/ma/di/wo ook om 21:25 vr/za ook om 14:40, 18:20, 20:50, 23:10 do ook om 21:30

HAAGSE HooGTEPUNTEN

WoRld WaR Z 3d

1

VOORPRemièRe

vr/za 23:20

dagelijks 21:50

50+ bIOS

vr/za 22:30 ma 21:50

HAAGSE HOOGTEPUNTEN VOOR KINDEREN Dag. 15:00 (DK, 81’) Animatiefilm over de verlegen en kwetsbare Ivan. 2 Dag. 15:15 (SE, 85’) KINDERFILM Een mompelmannetje tovert Camilla’s 1 knuffels tot leven. Dag. 10:45 13:00 (VS, 78’) KINDERFILM Opmerkelijk verhaal over jonge chimpansee. 1

gRoWn uPs 2

PATHé OPeRA eNCORe

do/zo/ma/wo 14:40 vr/za 15:15, 19:50 di/wo ook om 18:30 di ook om 14:30 do ook om 19:10 ma ook om 19:20 zo ook om 21:20

KINdERVooRSTELLINGEN

5e WeeK

3g

dagelijks 20:15 do/zo/ma/di/wo ook om 15:00, 18:10 vr/za ook om 14:15, 17:50, 22:45

De 10 populairste films van het afgelopen jaar. Do. 17:00; Vr. 20:00 dE MARATHoN (NL, 110’) Do. Za. 20:00; Vr. 17:15 AMoUR (FR, 127’)

5e WeeK

do/vr/za/ma/di/wo 12:30 do/vr/zo/ma/wo ook om 19:50 ma/di/wo ook om 10:20 za ook om 17:30 zo ook om 11:50

PaCifiC Rim 3d

14e WeeK

do/zo/ma/di/wo 11:40, 16:20 zo/ma/di/wo ook om 19:15 vr/za 12:15, 17:00, 19:30 do ook om 18:45

4e WeeK

8e WeeK 9e WeeK

Pain and gain

4e WeeK

do/vr/za/ma/di/wo 18:15 zo 16:00

VOORPRemièRe

pathe.nl/scheveningen

do/vr/zo/ma/di/wo 17:15 do/vr/ma/di/wo ook om 14:40 do/vr/zo/ma/wo ook om 22:10 za 14:50, 22:40 di ook om 22:30

3e WeeK

do/vr/zo/ma/di/wo 22:40 za 23:15

wo 21:00

HET GEHEIM VAN MARIëNBURG

SPECIAL

4ga

dagelijks 21:00 zo/ma/wo ook om 22:45

8e WeeK

9at

sCheveningen elysium

CHIMPANzEE

The PuRge


3e WeeK

sPiJT

BLANCANIEVES

dUNdERKLUMPEN!

3gt

2ga


PUddING T 3d

Red 2

desPiCaBle me 2 ov 3d

di 19:50

Voor alle 3D voorstellingen gelden andere tarief voorwaarden.

4gt

3ga

you’Re nexT

Kassa open: Dagelijks 11:00 uur.

The WolveRine 3d

3e WeeK

kiCk-ass 2

Filminfo en reserveringen 0900-1458 (€ 0,80 cpm)

2e WeeK

2ga

il BaRBieRe di siviglia

Kurhausweg 2

3gt

The smuRfs 2 ov 3d

ma 18:30

2e WeeK

The heaT

3gt

Tous ensemBle

2e WeeK

3ght

Voor alle 3D, IMAX en IMAX 3D voorstellingen gelden andere tarief voorwaarden.

The heaT

do/di 13:30

Do t/m Wo 10:00

2a

The gReaT gaTsBy 3d

4gasdht

2e WeeK

2gt

vamPieR ZusJes

Chennai exPRess

3g

VOORPReMIèRe

sneak PRevieW

3ga

le Passé

dagelijks 10:05 vr/za/zo/ma/wo ook om 12:25

PRemièRe


The lone RangeR

3ga


dagelijks 10:30, 12:50, 15:15, 17:45, 20:15

Kassa open:

2e WeeK

The lone RangeR

do/vr/za/zo/wo 21:25 ma 21:50

28 HoTEL RooMS KINdERVooRSTELLINGEN

Reserveren: 070 - 326 55 09 www.theaterdakota.nl Zuidlarenstraat 57 2545 VP Den Haag

do/vr/za/zo/ma/di 17:25, 20:30 wo 16:30, 21:40


dIE WANd

dagelijks 11:00, 16:15, 19:15, 22:15 zo ook om 14:15 BOLLYWOOD FILMS dagelijks 12:15, 16:40, 19:45 do/vr/za/zo/ma ook om 22:20 di ook om 22:45

do/vr/za/zo/wo 19:15

JoUR dE FêTE

HANNAH ARENdT

Spuimarkt 65 Filminfo en reserveringen 0900-1458 (€ 0,80 cpm)

2e WeeK

3sht

noW you see me

2

BEFoRE MIdNIGHT

di 21:00

dagelijks 22:10 do/vr/za/zo/di/wo ook om 17:15

2E WEEK

FRANCES HA

www.pathe.nl/spuimarkt

Behind The CandelaBRa

RigoleTTo

4gt

VOORPReMIèRe

do/vr/za/ma/di/wo 14:30 do/vr/za/zo/di/wo ook om 19:40 do/vr/za/zo/ma/wo ook om 22:00 ma ook om 19:15

3ga

Pain and gain

sPuimaRkT

4gasdht

zo 11:00

4gah

PRemièRe


4

LES BEAUx JoURS

di 21:20

VOORPRemièRe

3gat

mud

dagelijks 17:00, 19:30 vr/za/zo/ma/wo ook om 14:30

ALCESTE à BICYCLETTE

Io SoNo LI

4g

wo 00:05

dagelijks 10:40, 13:20, 20:00 do/vr/za/zo/ma/di ook om 22:50 PRemièRe do/vr/zo/ma/wo ook om 17:10 di ook om 18:10, 23:30 za ook om 16:50, 20:30 wo ook om 22:30

PRemièRe

elysium

BuiTenhof

VOORPRemièRe

The moRTal insTRumenTs: CiTy of Bones

1

dagelijks 10:30, 16:40, 19:00 do/vr/za/ma/di/wo ook om 12:25, 14:45 do/vr/za/zo/ma/wo ook om 21:30 di ook om 22:00 zo ook om 14:40

SPECIAL

Dag. 16:45; ook Do. t/m Zo. 18:45 (FR, 90’) 3E WEEK Tati’s klassieker. 1 Dag. 10:15; ook Do. t/m Zo. 19:30; Ma. t/m Wo. 19:45 (ES, FR, 104’) 4E WEEK Betoverende hommage aan zwijgende film. 3 Dag. 17:15 (NL, 90’) 5E WEEK Docu-drama. 3 Dag. (beh Wo.) 21:45; Wo. 22:00; Do. Za. 12:15; 5E WEEK Ma. t/m Wo. 14:15 (IT, FR, 98’) Ontroerende film over vriendschap in Venetië. 1 Dag. 10:15 19:15 (FR, 94’) 7E WEEK Feel-good movie over ouder worden. 1 Dag. 17:00 (VS, 86’) 9E WEEK Heerlijke komedie over vriendschap en ambities. 2 Dag. 10:30; ook Do. Za. Ma. 21:45; Wo. 22:00 (VS, 108’) 11E WEEK Julie Delpy en Ethan Hawke in liefdesverhaal. 1 Do. Za. Zo. 14:00 (DE, 113’) 16E WEEK Biopic over omstreden filosoof. 1 Dag. (beh Do. Za.) 12:15 (DE, AT, 108’) LAATSTE WEEK Liefdevolle en indringende adaptatie van briljant boek. 9 Dag. 17:00; ook Vr. Zo. Di. 21:45 (VS, 82’) LAATSTE WEEK One-night-stand groeit uit tot intense relatie. 3

PATHé MUSIC


3gt

do/vr/za 10:20, 22:45

you’Re nexT

3ght

di 19:50

MUd

METéoRA Lyrische film over een verboden liefde. 070 - 365 60 30 Ma. vanaf 12.30 uur Dag. 14:45 19:00 21:30 (FR, 130’) 070 -t/m 365Za. 60 30 LE PASSé Familiedrama van de regisseur van ‘A Separation’. Zo. 12.0013.00 uur uur Ma. vanaf t/m vr. vanaf Restaurant: 070 - 364 87 63

Blue Jasmine

Landelijk tournee van recente gay & lesbian films. STAAL (IT, 95’) Ma. 19:30 Di. 19:30 HoRS LES MURS (BE, CA, FR, 98’) LES INVISIBLES (FR, 110’) Wo. 19:30 SPECIAL Ma. 21:15 (100’) AMoNGST FRIENdS Verrassingsfilm gehost door Kinderen van Den Haag. Vr. 13:00 (VS, 108’) SPECIAL CINEMUM: BEFoRE MIdNIGHT Met je baby naar de bios! 1 Dag. 14:30; Dag. (beh Ma.) 21:15 (VS, 130’) PREMIÈRE Broeierige Amerikaanse indie hit. 3 Dag. 12:45 16:15; ook Do. t/m Zo. 21:00; Ma. Di. 21:30; PREMIÈRE Wo. 21:45 (FR, 104’) Warm aanbevolen voor liefhebbers 1 van de Franse film. Dag. 12:30; ook Do. t/m Zo. 19:30; Ma. t/m Wo. 19:45 (GR, 80’) 2E WEEK

via onze kassa:

Zaterdag vanaf 14.00 uur Zondag vanaf 12.00 uur

A

VOORPRemièRe

3e WeeK

8e WeeK 8e WeeK

za 21:30

Riviervismarkt 5

Open Air CinemA: The COnversATiOn Francid Ford Coppola, 1974

nnnnn

9

eten&drinken<


koken met henk savelberg

Mezze

de eetrubriek

Wong Kee Chinees-Kantonees

7

½

Oordeel: + prijs-kwaliteit + waterkastanjedessert - inrichting

Als kind wist ik niet beter dan dat Chinees eten bestond uit een bordje bami of nasi met een spiegelei erop en een loempia erbij. Later verschenen gerechten als babi pangang, foe yong hai, tjap tjoi en stokjes saté op tafel. De uit een plastic doos geschepte eetwaar kon mij nooit echt bekoren. Ik vond het vooral vet. Misschien stond de combinatie ChineesIndisch me ook niet erg aan. Geef mij maar de authentieke keuken. Liever sushi bij Kiraku dan bij Sumo, liever saté bij Soeboer dan bij De Gouden Maan. Gelukkig begrijpen de doorgaans slimme Chinese restauranthouders dat de moderne consument steeds meer interesse heeft in oorspronkelijke keukens. En dus probeer ik een Chinees te vinden met klassieke gerechten. Mijn kennis Qian weet wel waar ze zitten. Op een woensdagavond nemen we plaats bij Wong Kee. Aan twee kanten kun je het restaurant binnenlopen: via de Gedempte Gracht, achter de Bijenkorf en via het Rabbijn Maarsenplein. Qian kletst wat met de ober en zonder de kaart te hebben bekeken, staat er soep op tafel. “Bij ons is het gebruikelijk om naar de soep van de dag te informeren”, zegt ze als ik haar verbaasd aan kijk. Goed, we starten met Lei Tong, vanavond een vleesgetrokken bouillon met rundvlees. Daarna bekijken we de dim sum kaart, typerend voor de Kantonese keuken. Ik laat mijn tafelgenoot kiezen. Nooit doen natuurlijk. Op het eerste bordje liggen kippentenen in zwarte bonensaus. Kippentenen! Aandachtig bekijk ik de botjes met gerimpeld vel. Het ziet er onaantrekkelijk uit, maar volgens Xian is het collageen dat in het vlees zit, goed voor de huid. Voorzichtig sabbel ik op de teen. De saus is niet verkeerd, maar dat vettige velletje. Brrr. Bijna net zo spannend is de Sam Sik Chueng (€ 4,00). Cheung slaat op de vorm: rolletjes, Sam sik op de inhoud: drie soorten. De gestoomde rijstworstjes zijn gevuld met rundvlees, garnalen en varkensvlees. De worstjes hebben een gummy textuur. Het ‘rundvleesworstje’ is op smaak gebracht met sinaasappelsap. Om de muffige geur tegen te gaan, aldus Qian. Ook neem ik een hap van een flinterdunne Chinese pizza (€ 3,50), met bosuitjes, knoflook en droge garnaaltjes als voornaamste ingrediënten. Beetje droog, maar

lekker. Ook het sappige garnalenvlees in de kort gebakken sojavellen (€ 4,50) dopen we tevreden in de worcestershiresauce. En ja, de coquilles met gebakken knoflook zijn zeker niet te versmaden. Na onze Spa rood (€ 2,20) proeven we aan de huisgemaakte ice tea. Kijk, dat is nog eens koude thee. Een intense smaakbeleving. Doordat-ie vers is, en niet volgestopt zit met allerlei e-nummers, is de thee niet lang houdbaar volgens Qian. Die heeft overigens een scheut melk in haar thee zitten, waardoor het lijkt of ze de hele avond aan Bailey’s zit te slurpen. Als hoofdgerechten kiezen we voor de specialiteit van het huis: een grote schaal gevuld met groene asperges, St. Jacobschelpen, inktvis, macademianoten en maïskolfjes. Een niet alledaags maal, maar wel interessant. Want wie doet nou macademianoten bij St. Jacobschelpen? Hier dus. Het gaat allemaal prima samen. Ook een compliment aan de keuken voor de knapperige asperges. En dat voor de prijs van € 18,50. Aan de hoeveelheid zou een gemiddeld stel genoeg hebben. Maar ja, wij zitten hier voor de Eetrubriek. Zodoende staat eveneens bij ons een kokendhete auberginepot (€ 15,00) na te pruttelen. Kleine stukjes garnaal en varkensvlees geven het wat flauwe auberginevlees een extra bite. Goed gerecht, maar niet zo goed als de specialiteit. Aan het eind van de avond eten we onder het genot van een uitstekend kopje kamillethee, een plak droge, opgerolde Chinese eggcake. Volgens Qian geliefd bij haar landgenoten, ik zou u toch de gebakken waterkastanje aanraden. De naar oliebollen ruikende pakketjes zijn gevuld met gelei en stukjes knapperige knolletjes. Waterkastanjes zijn hier helaas niet vers te koop, dus mocht u eens in China zijn …. We rekenen € 70,20 af. Volgens onze Nederlandse standaard een goede prijs-kwaliteitverhouding, maar volgens Qian, die met een volle doggy bag in haar hand staat, stevig aan de prijs. “Maar we krijgen wel twee drankjes van het huis”, kaats ik wapperend terug met het bonnetje. “Ja natuurlijk”, zegt mijn Chinese kennis, “dat doen ze bij alle Chinese gasten”.

Adres Gedempte Gracht 319 Telefoon 070 - 3922289 Info www.wongkee.nl Geopend Dagelijks van 12.00 tot 23.30 uur.

Voorgerechten vanaf Hoofdgerechten vanaf Nagerechten vanaf

Annerieke Simeone

Alle creditcards

€ 4,00 € 10,00 € 3,50

De maaltijd begint meestal met Mezze (voorgerechten) die afhankelijk van de gelegenheid variëren van zeer eenvoudig: brood, olijven, gekookte groenten of salade geserveerd met olijfolie, komijn en een dipsaus, tot, bij een feestelijke gelegenheid, kleine pasteitjes, plakken aubergines met honing en kruiden, pijlinktvisjes, viskoekjes, kippenlevertjes, kortom er wordt uitgepakt, de Mezze telt dan vaak wel 8 tot 10 gerechten maar 22 is ook geen uitzondering. Mezze is in de 7de eeuw met de Arabieren naar Marokko gekomen. Het woord is afgeleid van het Perzische ‘mazza’ hetgeen smaak of saus betekent. Mezze wordt voor het hoofdgerecht geserveerd om de smaakpapillen in gereedheid te brengen. Een Mezze-tafel is een uitstekende manier om kennis te maken met de Marokkaanse keuken. Geen vermelding van het aantal personen waarvoor het gerecht toereikend is, dit is afhankelijk van het aantal gerechten dat wordt geserveerd. Geef er Marokkaans brood bij. Het vinden van de ingrediënten moet geen probleem zijn, er zijn in onze regio uitstekend gesorteerde Marokkaanse en Turkse winkels. Arganolie (Zahlouk) is een kostbare, zeer milde en aromatische olie, daarover een volgende keer meer. Bissara met zahtar: >350 gram gedroogde tuinbonen, 1 nacht geweekt >4 teentjes knoflook >2 theelepels komijnzaad >ca. 6 eetlepels olijfolie >zeezout >1 theelepel zahtar of paprikapoeder met een snufje tijm

Giet de bonen af en verwijder de gerimpelde velletjes. Doe bonen, komijnzaad en knoflook in een pan, voeg water toe tot de bonen onderstaan. Breng aan de kook en laat 15 minuten flink koken. Temper het vuur, leg een

samenbinden met keukentouw) >3 teentjes knoflook >½ theelepel gemalen komijn (djinten) >1 theelepel paprikapoeder >4 eetlepels milde azijn >2 eetlepels olijfolie

Halveer de wortels (erg grote exemplaren in vieren) en snijd ze in stukjes van 2 cm. Kook ze met wat zout en de steeltjes van peterselie en koriander in ca. 20 minuten gaar. Giet ze af, verwijder de steeltjes. Hak de peterselie, koriander en knoflook fijn. Meng de komijnpoeder tot en met olijfolie, breng het mengsel aan de kook. Voeg de wortels, koriander, peterselie en knoflook toe, meng alles zorgvuldig en doe het vuur uit. Laat afkoelen en serveer op kamertemperatuur. deksel op de pan en laat ca. 1 uur zachtjes stoven tot de bonen helemaal gaar zijn. Laat ze even uitlekken op een zeef en pureer de bonen met zoveel olijfolie tot een smeuïge dipsaus, breng op smaak met zout, doe de dipsaus in een schaal en strooi er zahtar of paprikapoeder over. Zahtar: >1 eetlepel gedroogde tijm >1 eetlepel gemalen sumak (gedroogde bessen) >1 eetlepel geroosterd sesamzaad >snuf grof zeezout

Meng alle ingrediënten en bewaar het mengsel luchtdicht afgesloten.

Marokkaanse wortelsalade met koriander voor 4 personen:

>750 gram winterwortel, geschild >zout >blaadjes van 4 takjes bladpeterselie >blaadjes van 6 takjes koriander (steeltjes

Zahlouk,

salade van aubergines en tomaten: >3 aubergines, geschild en in blokjes gesneden >3 vleestomaten, ontveld en fijngesneden >1 theelepel suiker >4 teentjes knoflook, ragfijn gesneden of geperst >4 eetlepels arganolie eventueel olijfolie >sap van 1 citroen >1 theelepel harissa >1 theelepel komijnzaad, geroosterd en gemalen >blaadjes van een bosje bladpeterselie, fijngehakt >zout

Kook de blokjes aubergine in circa 15 minuten gaar in gezouten water, giet ze af en laat ze even drogen. Druk er dan zoveel mogelijk water uit en pureer ze. Kook de tomatenstukjes met de suiker op zacht vuur tot een dikke saus. Voeg de auberginepuree toe en meng er vervolgens de olie, knoflook, citroensap, harissa, komijnzaad, peterselie en zout naar smaak door.

Fröbelen met voedsel

Waarom een boterham beleggen met een plak kaas als je er ook een kleurig Mondriaanschilderij van kunt maken? Of een luchtballon met wolkjes? Of een racewagen? Er kan zoveel leuks met eten vindt de Voorburgse Maaike ter Brugge. Op haar site www.funandfood.nl geeft ze allerlei vrolijke voedselversiertips. Door Annerieke Simeone

Van haar oma mocht ze als kind alle borden opmaken tijdens verjaardagsfeestjes. Maaike ter Brugge (36) had het vroeg in de vingers: creatief zijn met eten. Nu heeft ze een zoontje van vier en versiert ze een paar keer per week zijn boterhammen. En dan hebben we het niet over schijfjes komkommer neerleggen in de vorm van een bloemetje. Nee, Ter Brugge gebruikt de groente om er een vlinder van te bouwen of een vuurpijl. En zoonlief helpt vrolijk mee. “Op zijn eigen snijplank”, vertelt de Voorburgse trots. Haar creaties zette ze tot voor kort op Facebook. “Ik kreeg zoveel leuke reacties van vrienden, dat ik na een tijdje maar een blog heb opgezet”. De personeels- en salarisadministrateur die in haar dagelijks leven

Sandwichluchtballon. > Foto: PR

vooral met cijfers en regelgeving bezig is, ziet haar site als ideale uitlaatklep. En ook een beetje om tegenstand te bieden aan de hype rond eten. “Tegenwoordig doen mensen zo interessant over maaltijden voorbereiden. Het moet vooral ingewikkeld zijn. Ik vind dat onzin. Juist met simpele toepassingen kun

je eten op een verrassende manier presenteren”. Op dit moment trekt www.funandfood.nl gemiddeld 3.300 unieke bezoekers per maand. In de toekomst denkt Ter Brugge aan het geven van workshops, maar voorlopig stort ze zich nog op de Donut-draakjes, Cactus-komkommers en Kermit-kaasjes.

6>uitagenda


Exposities

Escher in Het Paleis te Den Haag komen tot een unieke samenwerking bij een tentoonstelling over M.C. Escher en één van zijn belangrijkste inspiratiebronnen: islamitische kunst. www.escherinhetpaleis.nl

Fotomuseum Den Haag

De Affiche Galerij Het Souterrain (Station Spui), ma t/m zo van 06-24 uur. >T/m 30 september: (On)begrensd, Eerstejaars studenten van de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten Den Haag en de Willem de Kooning Academie Rotterdam ontwerpen affiches op het thema (On)begrensd. www.gemeentearchief.denhaag.nl

Museum Bredius

ARTtrium

Willem Einthovenstraat 1, 071 7510200, di t/m zo van 9-19 uur. >T/m 31 december: Reis door de mens. De bezoeker kan op spectaculaire wijze zien, voelen en horen hoe het menselijk lichaam werkt en welke rol gezond eten, gezond leven en veel bewegen daarbij spelen.

Turfmarkt 147, ma t/m vr 7-19 uur. >T/m 6 september: Nog één keer goed kijken. Impressies over het oude en de transitie naar het nieuwe. Werk van Roxane Daniels, Nicole Donkers, Robert Huiberts, Guus Kramer, Francis Lukombo, Walter Palm, Nancy Remmerswaal en Dirk van Liebergen, Ron Stam, Leonard van de Ven.

Lange Vijverberg 14, 070 3620729, di t/m zo van 11-17 uur. >T/m 8 september: Huygens rond de Hofvijver, Constantijn Huygens’ (1596-1687) band met Den Haag staat centraal in deze presentatie. www.museumbredius.nl

CORPUS ‘reis door de mens’

Stadhouderslaan 43, 070 3381144, di t/m zo van 12-18 uur. >T/m 25 augustus: Ja Natuurlijk. In een groots opgezette tentoonstelling laten ruim 80 kunstenaars verrassende partnerschappen zien tussen mens, natuur en techniek. www.fotomuseumdenhaag.nl

GEM Stadhouderslaan 43, 070 3381133, di t/m zo van 12-18 uur. >T/m 25 augustus: Ja Natuurlijk. In een groots opgezette tentoonstelling laten ruim 80 kunstenaars verrassende partnerschappen zien tussen mens, natuur en techniek. www.gem-online.nl

Gemak Paviljoensgracht 20, 070 3638968, ma t/m zo van 12-18 uur. >T/m 1 september: Het groene gemak. Het

>T/m 10 november: Geert Lap en Leen Quist – minimalistische keramiek. Porseleinen dozen, kommen en schalen van de kunstenaar Leen Quist en keramisch werk van Geer Lap. >T/m 31 augustus: ZomerExpo 2013 – Aarde. In de zomer van 2013 vindt de derde editie plaats van de ZomerExpo, een initiatief van het Gemeentemuseum Den Haag en de Stichting ArtWorlds. In 2013 is gekozen voor het thema AARDE – waar wij vandaan komen en waar wij naartoe gaan. >T/m 29 september: Grensverleggend. Werken uit de collectie Bert Kreuk. >T/m 10 november: René Lalique (1860 – 1945) – Meester van de Franse Art Nouveau en Art Deco. De exclusieve objecten van de Franse juwelenontwerper en glaskunstenaar René Lalique. >T/m 31 mei: Het wonder van Delfts Blauw. In de stijlkamers is een omvattend overzicht te zien van de spannende geschiedenis van vier eeuwen Delfts aardewerk. >T/m 18 augustus: Martin Gerwers: Projectenzaal. Site specific installatie. >T/m 13 oktober: Nul, ZERO en Amerikaanse minimal art. De achtste in de serie presentaties in het Willem Cordia kabinet, waarin de collectie van de Triton Foundation centraal

Korte Vijverberg 7, 070 3646940, di t/m vr van 10-17, za en zo van 12-17 uur. >T/m 8 september: Huygens rond de Hofvijver. Constantijn Huygens’ (1596-1687) band met Den Haag staat centraal in deze presentatie. www.haagshistorischmuseum.nl

Heden Denneweg 14a, 070 3465337, wo t/m za van 12-17 uur. >T/m 31 augustus: Zomer gasten. Deze zomer stelt Heden haar tentoonstellingsruimte beschikbaar en geeft ruim baan aan de kinderen van Den Haag. www.heden.nl

Zeestraat 35, 070 7107000. >T/m 30 augustus: Art & Jazz expo. Beelden, fotografie, schilderijen van o.a. Miranda Bovenberg van Egmond, Anneloes Groot, Hans van Melick, Hans Eijkenboom, Evert van Rijssel, Hans Levendig, Ries Kleijnen, Kika Notten, en Tineke Vulto in de wandelgangen op de 1e etage van Hilton Den Haag. www.thehague.hilton.com

Spui 70, ma t/m vr van 07-19, do tot 21.30, za 9.30-17 uur. >T/m 26 oktober: Den Haag Sculptuur - Russia XXI. Een unieke tentoonstelling van Russische beeldhouwkunst. Eén tentoonstelling, twee locaties. De kerntentoonstelling is in museum Beelden aan Zee. Een twintigtal monumentale beelden op het Lange Voorhout in Den Haag complementeren de tentoonstelling. Het is het eerste grote overzicht van eigentijdse Russische sculptuur buiten Rusland. www.atriumdenhaag.nl

Huygensmuseum Hofwijck Westeinde 2a, di t/m do, za & zo van 12-17 uur. >T/m 31 december: Huygensmuseum Hofwijck - Vaste collectie. Bezoek de prachtige museale tuin en het huis met de verdiepingen De Gouden Eeuw van Constantijn, Christiaan onder de Sterren, de Pronkzaal en de Oud-Hollandse keuken. Met een audioguide kunt u tijdens uw rondgang door huis én tuin het verhaal van Hofwijck beluisteren. www.hofwijck.nl

Museum Beelden aan Zee Harteveltstraat 1, 070 3585857, di t/m zo van 10-17 uur. >T/m 27 oktober: Den Haag Sculptuur - Russia XXI. Een unieke tentoonstelling van Russische beeldhouwkunst. Eén tentoonstelling, twee locaties. De kerntentoonstelling is in museum Beelden aan Zee. Een twintigtal monumentale beelden op het Lange Voorhout in Den Haag complementeren de tentoonstelling. Het is het eerste grote overzicht van eigentijdse Russische sculptuur buiten Rusland. >T/m 27 oktober: Oscar Jespers. Retrospectief van de beroemde Belgische beeldhouwer Oscar Jespers (Borgerhout 1887- Brussel 1970). www.beeldenaanzee.nl

Kasteel Duivenvoorde Laan van Duivenvoorde 4, di t/m za van 14 en 15.30 uur (rondleiding alleen onder begeleiding van een gids). Expositie do t/m zo 12-18 uur. >T/m 19 oktober: Duivenvoorde en Oranje. Van Oranjesymboliek op portretten tot koninklijke huwelijksgeschenken. Van mooie hofjaponnen tot Oranjeporselein. Van archiefstukken tot foto’s van ontmoetingen met de koninklijke familie. Tastbare herinneringen aan een eeuwenoude band. >T/m 19 oktober: Koninklijke sjaals. Het textiele werk van dessin-, mode- en productontwerpers wordt 3 maanden lang gepresenteerd in de mangelkamer van kasteel Duivenvoorde. www.kasteelduivenvoorde.nl

Centrale Bibliotheek Den Haag Spui 68, 070 3534455, ma van 12-20, di t/m vr van 10-20, za van 11-17 en zo van 12-17 uur. >T/m 26 augustus: Geluid van de vrijheid - 150 jaar afschaffing slavernij. In de tentoonstelling, die in samenwerking met de Stichting Choice, Change and Chance tot stand kwam, exposeren Antilliaanse kunstenaars werk dat past in het thema ‘vrijheid en verbondenheid’. www.bibliotheekdenhaag.nl

Lange Vijverberg >T/m 13 september: Innovatie uit de doeken. Wat gebeurt er achter de bouwschutting van het Mauritshuis? Deze zomer brengen het Koninklijk Kabinet van Schilderijen Mauritshuis en Royal Dutch Shell hun samenwerking in beeld met een openlucht fototentoonstelling.

Bibliotheek Nieuw Waldeck Rossinilaan 141, 070 3686390, ma van 14-20, di van 14-17, wo van 11-17, vr van 14-20 en za van 11-16 uur. >T/m 27 augustus: Alexander Dimitri Schumilow, Diaz Romero, Deze Russisch-Chileense kunstenaar gebruikt verschillende technieken: wanneer men naar zijn werken kijkt valt er steeds meer te ontdekken. Hij omschrijft zijn schilderen zelf als ‘researching, working, doing’. www.dobdenhaag.nl

Strandweg. >T/m 30 april: Zeespiegel. Op de nieuwe boulevard komen 5 kiosken. Kiosk 3, 4 en 5 zijn voorjaar 2012 geopend. Voorjaar 2013 volgen Kiosk 1 en 2. Samen vormen de 14 verlichte fotopanelen op de kiosken een openbare tentoonstelling van ca 22 x 3 meter. De afstand tussen de kiosken onderling is 500 meter. www.scheveningendenhaag.com

Haags Historisch Museum

Hilton The Hague

Atrium

Boulevard Scheveningen

ontworpen tentoonstelling over Constantijn en Christiaan Huygens belooft een ware belevenis te worden voor jong en oud. Door verschillende presentatievormen en de nieuwste interactieve technieken komen vader en zoon Huygens en de Gouden Eeuw van Nederland op een bijzondere en spectaculaire wijze tot leven. Ook zal er een replica van de beroemde Oranjezaal in paleis Huis ten Bosch te zien zijn. www.grotekerkdenhaag.nl

Lange Voorhout

De expositie ‘Haagse Synthese 1’ is tot 9 september te zien in museum Yellow Fellow te Leidschendam. Ed Baks exposeert een deel van zijn collectie abstracte kunstwerken waarvan de makers allen een binding hebben met Den Haag. Voor meer informatie: op www.yellow-fellow.org. > Foto: PR

www.corpusexperience.nl/

Escher in het Paleis Lange Voorhout 74, 070 4277730, di t/m zo van 11-17 uur. >T/m 3 november: Escher en Schatten uit de Islam. Het Tropenmuseum in Amsterdam en

Groene GEMAK is een samenwerkingsproject van GEMAK met Galerie Maurits van de Laar. www.gemak.org

Gemeentemuseum Den Haag Stadhouderslaan 41, 070 3381111, di t/m zo van 11-17 uur.

staat. Werk van Lucio Fontana, Yves klein e.a. www.gemeentemuseum.nl

Lange Voorhout. >T/m 8 september: Den Haag Sculptuur Russia XXI. Een unieke tentoonstelling van Russische beeldhouwkunst. Eén tentoonstelling, twee locaties. De kerntentoonstelling is in museum Beelden aan Zee. Een twintigtal monumentale beelden op het Lange Voorhout in Den Haag complementeren de tentoonstelling. Het is het eerste grote overzicht van eigentijdse Russische sculptuur buiten Rusland.

Grote Kerk

Letterkundig Museum

Rond de Grote Kerk 12, >T/m 28 augustus: Constantijn en Christiaan Huygens - Een gouden erfenis. De door XPEX

Prins Wilem-Alexanderhof 5, 070 3339666, di t/m vr van 10-17, za en zo van 12-17 uur.

7

uitagenda<


kunnen verifiëren en daardoor niet kunnen beoordelen van alle zienswijzen betreffende maatschappelijke problemen zorgen bij Wijers voor een drijfveer om beelden te creëren. www.pulchri.nl

Galerie Rehorst Regentesselaan 10, 070 3603461, do t/m za van 12-17, eerste en laatste zo van 13-17 uur en op afspraak. >T/m 1 september: Russian Summer. Groepstentooonstelling tgv 400 jaar NederlandsRussische betrekkingen. www.galerierehorst.nl

Museum Rijswijk Herenstraat 67, 070 3903617, di t/m vr en zo van 14-17, za van 11-17 uur (25, 31 dec en 1 jan gesloten). >T/m 27 oktober: Rijswijk Textiel Biënnale. Twintig internationale kunstenaars tonen beeldende kunst van textiel, die veelal voor het eerst in Nederland is te zien. www.museumryswyk.nl

SEA LIFE Scheveningen Strandweg (Boulevard) 13, 070 3542100, ma t/m zo van 10-18 uur. (25 december gesloten). >T/m 5 januari: Zeesterren. Zeesterren zijn al meer dan 300 miljoen jaar op deze aarde en zijn er in vele maten, soorten en kleuren. Sea Life heeft een prachtige verzameling naar Scheveningen gehaald. www.sealife.nl

Galerie De Twee Pauwen Oranjestraat/ Noordeinde 1, wo t/m za 11-17, zo 13-17 uur, www.detweepauwen.nl >T/m 1 september: De anti-crisis, Deze expositie laat zien hoe de crisis kunstenaars stuurt. De galerie heeft daarbij met name gelet op originaliteit in het gebruik van thema, kleur, techniek en materialen.

De Verdieping van Nederland Galerie De Twee Pauwen organiseert i.s.m. galerie Noordeinde de tentoonstelling Anti-Crisis optimistische kunstwerken die het doemdenken van zich af willen schudden. Met werk van Andre Zadorien. Te zien tot 1 september, voor meer details zie: www.detweepauwen.nl

>T/m 25 augustus: Jan Siebelink - Het wonder dat mij is geschied. Naar aanleiding van zijn vijfenzeventigste verjaardag eert het Letterkundig Museum in Den Haag schrijver Jan Siebelink met een grote overzichtstentoonstelling over zijn leven en omvangrijk oeuvre. >T/m 1 juni: Het stenen bruidsbed. Als voorproefje op het Harry Mulisch Huis in oprichting wijdt het Letterkundig Museum een tijdelijke tentoonstelling aan het boek en de schrijver. De bezoeker ondergaat in een filmische ervaring het raadselachtige en bedwelmende verhaal van ‘Het stenen bruidsbed’. www.letterkundigmuseum.nl

Louis Couperus Museum Javastraat 17, 070 3640653, wo t/m zo van 12-17 uur. >T/m 10 november: 1913 - Louis Couperus 50 jaar. Dit jaar is het 150 jaar geleden dat Couperus werd geboren aan de Haagse Mauritskade. Het Louis Couperus Museum viert het jubileumjaar met een expositie die is samengesteld naar aanleiding van het Album Amicorum dat Couperus voor zijn 50ste verjaardag van vrienden en bewonderaars ontving. www.louiscouperusmuseum.nl

Louwman Museum - Nationaal Automobiel Museum Leidsestraatweg 57, 070 3047373, di t/m zo van 10-17 uur. >T/m 18 augustus: 50 jaar Autodelta. Louwman toont een viertal auto’s van Autodelta, de race afdeling van Alfa Romeo. Het betreft een Alfa Romeo Giulia 1300 GTA Junior (1971), een Tipo 33 TT 12 (1975), een Alfetta GTV Turbodelta (1980) en een Giulietta Turbodelta (1984). Dit jaar is het 50 jaar geleden dat Autodelta is opgericht. www.louwmanmuseum.nl

Museum Meermanno I Huis van het Boek Prinsessegracht 30, 070 3462700, di t/m zo van 11-17 uur. >T/m 15 september: Gewapend met kennis.

500 jaar militaire boekcultuur in Nederland, De tentoonstelling laat een overzicht zien van de militaire boekcultuur in Nederland. >T/m 29 september: Klaar met het boek - Studenten Grafisch Ontwerpen KABK. Aan de hand van eigen werk, speciaal gemaakt voor de tentoonstelling, vragen de studenten de bezoeker om na te denken over de houdbaarheidsdatum van het papieren boek. >T/m 1 september: De bibliotheek van Constantijn Huygens, In samenwerking met de Koninklijke Bibliotheek toont Museum Meermanno in het Huygensjaar 2013 een selectie van de boeken uit de bibliotheek van boekenverzamelaar Huygens. www.meermanno.nl

De Mesdag Collectie Laan van Meerdervoort 7f, 070 3621434, wo t/m zo van 12-17 uur. >T/m 8 september: Verbeelding van de Oriënt. Gedreven door nieuwsgierigheid en op zoek naar exotische voorstellingen reisden in de 19de eeuw veel westerse kunstenaars naar de voornamelijk islamitische landen rondom de Middellandse Zee. >T/m 1 januari: De Mesdag Collectie - vaste collectie. De Mesdag Collectie, voorheen Museum Mesdag, herbergt een uitzonderlijke verzameling 19de-eeuwse kunst. De collectie behoort, met haar vele schilderijen van de Haagse School en de Franse School van Barbizon, tot de belangrijkste in haar soort. www.demesdagcollectie.nl

Museon Stadhouderslaan 37, 070 3381338, di t/m zo van 11-17 uur. >T/m 27 oktober: #STADVANDETOEKOMST, Bouw mee aan de stad van de toekomst in het Museon. Je kunt hier onderzoeken hoe je als stadsbewoner kunt bijdragen aan het bedenken van oplossingen voor grote uitdagingen van onze tijd. >T/m 31 december: Leefruimte voor mens en dier. Educatieve tentoonstelling over de druk die de mens uitoefent op de natuur. >T/m 31 december: De Poolzaal, overleven

tussen ijs en smeltwater. De tentoonstelling biedt inzicht in de veranderingen die zowel natuur als cultuur in het polaire gebied doormaken en gaan doormaken. >T/m 31 december: De eerste kustbewoners: ontdek het geheim onder een vinexwijk, VINEX locatie Ypenburg was gedurende een aantal eeuwen het woongebied van de prehistorische mens. >T/m 31 december: Geologie en Techniek. Deze educatieve tentoonstelling maakt, aan de hand van interactieve presentaties, moderne mediatoepassingen en museumvoorwerpen, de belangrijkste geologische processen in de aarde en de aardkorst inzichtelijk. >T/m 31 december: Satellieten, ver weg - toch dichtbij. Leer door middel van interactieve opstellingen de techniek van satellieten en raketten kennen! >T/m 31 augustus: Buitenkampers, de kleur van overleven. Ruim 120.000 Indo-Europeanen. Nederlanders met een Indonesische ouder of voorouder, bleven buiten het kamp. Over deze laatste groep gaat deze tentoonstelling. www.museon.nl

Muzee Scheveningen Neptunusstraat 90, 070 3500830, di t/m za van 10-17, zo van 12-17 uur. >T/m 30 september: Strandmuur tot Boulevard van De Solà Morales. De ontwikkeling van de Scheveningse boulevard 1896-2013. >T/m 29 september: Spannende spinnen. Deze bijzondere zoölogische tentoonstelling laat ca. 50 soorten levende spinnen zien. Twee verzorgers zijn tijdens openingstijden aanwezig om bezoekers te woord te staan en om hen (ook letterlijk) in aanraking te laten komen met de wereld van de spin. www.muzee.nl

Galerie Nouvelles Images Westeinde 22, di t/m za van 11-17 uur. >T/m 24 augustus: Viewmasters. De zomertentoonstelling door gastcurator Jasper de Beijer samengesteld. www.nouvellesimages.nl

Panorama Mesdag Zeestraat 65, 070 3106665, ma t/m za van 10-17, zo van 12-17 uur, alle dagen geopend! Behalve 25 december en 1 januari. >T/m 3 november: Look around - 360° photography. Overzicht van werk van Jan van der Woning en een selectie uit werk van verschillende panoramafotografen afkomstig uit de hele wereld. Speciaal voor de tentoonstelling is er een panorama-installatie geconstrueerd waar een panorama foto van de kroning van Koning Willem Alexander getoond wordt. www.panorama-mesdag.nl

Pier Scheveningen Strandweg 0. >T/m 30 september: Kiosk 3 op de Pier ( Galerie Duindorp). Tientallen Schilderijen gemaakt op diverse locaties in Scheveningen door Anneloes Groot en gast kunstenaars zijn te bezichtigen dagelijks van 10.00 tot 20.00 in deze glazen vitrine ( kiosk). www.pier.nl

Platform57 Zuidlarenstraat 57. >T/m 30 juni: System As Second Skin. Een site specific installatie van Hans Wilschut. platform57.nl

Prins Willem Alexanderhof 5, ma & zo van 12-17, di van 09-20, wo t/m za van 09-17 uur. >T/m 31 oktober: Middeleeuwse encyclopedie en de Wet afschaffing slavernij. In De Verdieping van Nederland, de gezamenlijke tentoonstellingsruimte van het Nationaal Archief en de Koninklijke Bibliotheek, kunt u een nieuwe selectie topstukken zien. Het is een keuze uit de collectie authentieke boeken en documenten met historische waarde. Zo kunt u onder andere een prachtig verlucht handschrift bekijken van Jacob van Maerlants Der nature bloeme, maar ook de Wet op de afschaffing van de slavernij uit 1863. www.deverdiepingvannederland.nl

Vitrine Weimarstraat 48, Continu te bezichtigen. >T/m 3 september: Vitrine 39. Installatie van de hand van kunstenaar, conservator en initiatiefnemer van VITRINE, Annemieke Louwerens. www.vitrineonline.nl

WTC The Hague Art Gallery Prinses Margrietplantsoen 33, 070 3043665. >T/m 8 september: Zomertentoonstelling Azië. De kunstenaars die hun werken gaan tonen hebben allen op verschillende wijze een speciale binding met Azië. Werk van o.a. Ingrid van der Hoeven, Seekee en Zhuang Hong Yi. www.wtcthehague.com

Yellow Fellow Leidschendam

Hofweg 1H. >T/m 1 oktober: Originele Grondwet uit 1848. De Grondwet van Thorbecke uit 1848 legde de basis voor ons huidige bestuurlijke stelsel. www.ProDemos.nl

Burgemeester Sweenslaan 5. >T/m 9 september: Haagse Synthese 1, Overzicht van de meest belangrijke beeldende kunstenaars van de laatste decennia, die een grote binding hebben met Den Haag. Werk van o.a. Bonies, de Krijger, Quee, Rajlich, Hoogervorst, Pennock, Rous jr. en Verdijk. www.yellow-fellow.org

Pulchri Studio

Yi Jun Peace Museum

Lange Voorhout 15, di t/m zo van 11-17 uur. >T/m 21 augustus: Fathel Neema. Schilderijen. >T/m 22 augustus: Justin Wijers. Wanhoop over de onbegrijpelijkheid van het menselijk leed en innerlijke onrust door het niet

Wagenstraat 124A, ma t/m vr van 10-17, zo van 10-16 uur, >T/m 31 december: Yi Jun Peace Museum Vaste collectie. Eerbetoon aan de Koreaanse onafhankelijkheidsstrijder en diplomaat Yi Jun en herinnering aan het bredere doel van wereldvrede. www.yijunpeacemuseum.com

ProDemos - Huis voor democratie en rechtstaat

2>UITAGENDA


Meer spektakel Scheveningen maakt zich op voor de 34ste editie van het jaarlijkse Vuurwerkfestival. Het doorgaan ervan hing even aan een zijden draadje. Een nieuwe stichting met daarin vertegenwoordigers van de strandpaviljoens, boulevardondernemers en hotels, redde het festival op het nippertje van de ondergang. Door Anneke Ruys

Biechten in het Museum voor Communicatie Tegenwoordig willen we graag alles delen, maar wat nou als je een groot geheim met je meedraagt? Vanaf dinsdag 27 augustus kun je je geheimen opbiechten in de Biechtbuizen in het Museum voor Communicatie. De knalgele, manshoge installaties van kronkelende buizen werden aanvankelijk door kunstenaars Reinko Hallenga, Micha de Bie en Yoeran Luteijn gemaakt voor festival Lowlands. Zodra je in de grote biechtbuis stapt, start de geluidsopname van jouw biecht. De biecht wordt opgenomen en later via een van de vele luisterbuizen afgespeeld. Bezoekers van het museum kunnen dus niet alleen hun hart luchten, maar ook de biechten van anderen beluisteren. Uiteraard is het delen van je biecht 100% anoniem en vertrouwelijk. Museum voor Communicatie, www.muscom.nl . > Foto: PR

Theater, Muziek & Evenementen Gegevens voor de UITagenda De brongegevens voor deze weekagenda zijn afkomstig van Den Haag Marketing. Tips voor de agenda kunt u (uiterlijk een maand van te voren) uitsluitend mailen naar Arja Kalhorn en Rob Hogeslag: [email protected]. Voor de meest actuele culturele informatie kunt u kijken op www.haagsuitburo.nl

Ooievaart en Huygenstentoonstelling – [Boottocht] Van eind april tot eind augustus is er een dagelijkse bootverbinding tussen de Grote Kerk in Den Haag en Huygensmuseum Hofwijck in Voorburg. € 22,50 jeugd € 17,50 www.huygenstentoonstelling.nl 13:00 Binnenhof > Kinderrondleiding Binnenhof (7+) – [Rondleiding, Jeugd] Speciale kinderrondleiding. Tijdens deze rondleiding is er een korte wandeling over het Binnenhof en een bezoek aan de Ridderzaal. De gids houdt in zijn verhaal extra rekening met kinderen. www.prodemos.nl/bezoekerscentrum 13:00 Duinrell > Zomershow 2013 – [Show] Zomershow met dans en acrobatiek met als thema Summer Parade. Tevens shows om 14.30 en 16.00 uur. www.duinrell.nl 13:00

Vrijdag 16 augustus 10:00 Omniversum > Travel the World

Filmfestival – [Documentaire] Achttien grootbeeldfilms brengen de mooiste plekken op aarde en onder water in beeld. http://www.omniversum.nl/nl/ filmfestival.aspx 10:30 Stayokay Hostel Den Haag > Willemsvaart - StrandRelax – [Boottocht] Boottocht van de Haagse binnenstad naar Scheveningen. De Willemsvaart neemt je in één uur bijna 400 jaar terug in de tijd. € 12,50 jeugd € 7,- www.willemsvaart.nl 11:00 SEA LIFE Scheveningen > V.I.P. tour achter de schermen (10+) – [Rondleiding, Jeugd] Uniek kijkje achter de schermen bij Sea Life in Scheveningen.

Samen met een medewerker bezoek je de dierenopvang, keuken, pompinstallaties en het laboratorium. Help mee met water testen en zie waar het eten klaargemaakt wordt. € 5,- Vooraf reserveren verplicht; 070-3542100 of stuur een mail naar: [email protected] www.sealife.nl 12:00 Bierkade > Ooievaart - Den Haag vanaf het water – [Boottocht] Geniet van een anderhalf uur durende boottocht in een historische Kagenaar van De Ooievaart door de Haagse grachten. Ook afvaart om 13.00, 14.00, 15.00 en 16.00 uur. € 11,- jeugd € 7,50 Kaarten te koop bij VVV, Spui 68 en Wagenstraat 193, 070 4451869. www.ooievaart.nl 12:30 Bierkade > Arrangement i.s.m. De

Dr. Kuyperdam Koninginnegracht

> Willemsvaart - Varen tussen stad en strand – [Boottocht] Twee uur varen tussen Haagse Binnenstad en de kust over enkele Haagse Singelgrachten en de Koninginnegracht. € 15,- jeugd € 7,www.willemsvaart.nl 13:30 Huygensmuseum Hofwijck > Arrangement i.s.m. De Ooievaart en Huygenstentoonstelling – [Boottocht] Van eind april tot eind augustus is er een dagelijkse bootverbinding tussen de Grote Kerk in Den Haag en Huygensmuseum Hofwijck in Voorburg. € 22,50 € 17,50 www.huygenstentoonstelling.nl 15:00 Theater Dakota > Oz The Great and Powerful (3D) – [Speelfilm] Wat gebeurde er voorafgaand aan The Wizard of Oz? Filmstudio Disney en regisseur Sam Raimi (Evil Dead, Spider-Man), denken het te weten. Met

Vaste bezoekers van het Scheveningse Vuurwerkfestival houden er hun weekenden voor vrij. Honderdduizenden mensen van binnen en buiten de stad komen er jaarlijks voor naar de badplaats. Voor het aanschouwen – vanaf het strand of de boulevard – van de mooiste vuurwerkshows, neergezet door internationale vuurwerkteams. Reden genoeg voor horeca en aanverwante bedrijven en instanties om de koppen bij elkaar te steken. Na het verdwijnen van Stichting Scheveningen Bad was het vallen of opstaan. Of na het stranden van eerdere festivals alweer een mooi evenement uit Scheveningen laten verdwijnen óf alles op alles zetten om het Vuurwerkfestival Scheveningen te behouden. De nieuwe Stichting Internationaal Vuurwerkfestival Scheveningen met daarin verschillende mensen met hart voor de badplaats werd opgericht. Bjorn van Dijl ( voorzitter van de boulevardondernemers) is er blij mee. “Het was de laatste maanden buitengewoon hectisch om alles rond te krijgen. Eerst zou er helemaal niks doorgaan, 250.000 euro hebben we bij elkaar moeten krijgen. Geen gemakkelijke opgave in crisistijd, maar uiteindelijk toch gelukt. Dank zij het enthousiasme van de Scheveningse ondernemers en de welwillende bijdrage van de gemeente. Wij zijn er zeker trots op dat we het in zo’n korte tijd nog voor elkaar hebben gekregen”.

tovenaar James Franco en heksen Mila Kunis, Rachel Weisz en Michelle Williams. overige € 0,00 www.theaterdakota.nl 16:00 Boomerang Beach > EX/CESS - The Movement – [Dance] Strandfeest waarbij je ook kunt genieten van het Vuurwerkfestival. € 5,- Van gratis toegang Vanaf 22.00 uur: €5 https://www.facebook.com/ ExcessTheMovement?ref=stream&hc_ location=timeline 17:00 Spark > Live @ Spark – [Dance, Jazz] In de trendy bar Spark zijn er gedurende het jaar leuke avonden met dj’s en livemuziek. Aperitivo with Dj Gabriel Vezzola. Gratis www.prospero.nu 17:00 Strand Scheveningen > Boulderen aan Zee – [Sport, Festival] Tijdens de zomer klimmen op het Scheveningse strand. Maar er zijn toch geen bergen? Klopt, dus zetten een paar kloutergekke gasten verschillende klimmuren op het strand. Gratis www.baz5.com 19:00

Historische Haven aan het Zieken (verlengde Spui) > Salonboot

Rondvaart Den Haag - Proeverij – [Culinair, Boottocht] Een varende wijnproeverij vanuit Den Haag langs de oude landhuizen aan de Vliet, waaronder het Huygensmuseum Hofwijck. € 34,95 Rondvaart, proeverij met sommelier www.salonbootdenhaag.nl 20:00 Theater Dakota > De Marathon – [Speelfilm] Vier vrienden komen op het idee zich te laten sponsoren en mee te doen aan de marathon van Rotterdam. overige € 0,00 www.theaterdakota.nl 20:00 AFAS Circustheater > Sister Act – [Musical] Deloris Van Cartier is een diva met veel noten op haar zang, maar

Stichting Internationaal Vuurwerk Scheveningen met daarin naast Van Dijl ook Guido Venema (namens de strandpaviljoens) en Barteld Oppers (namens de hotels) heeft ook een groter doel. Ze willen door middel van grote publieksevenementen Scheveningen als toegankelijke en bruisende badplaats nog sterker op de kaart te zetten. Nationaal maar ook internationaal. Ook vindt het bestuur dat het na al het negatieve nieuws rondom de Pier en het Kurhaus hoogtijd wordt voor een positieve noot. Van Dijl is een man die zelf ook een passie heeft voor het Vuurwerkfestival. “Veel mensen hebben wel een soort van nostalgisch

zonder succes. Nadat ze per ongeluk getuige is van een criminele afrekening zoekt ze noodgedwongen haar toevlucht in een klooster. € 24,99 t/m € 66,99 Kaarten verkrijgbaar aan de balie van de VVV UITburo, Spui 68. www. musicals.nl/sister-act 21:00

Historische Haven aan het Zieken (verlengde Spui) > Salonboot

Rondvaart Den Haag - Candlelight Shipping – [Boottocht] De antieke Salonboot vaart af vanaf het Zieken. Onder het genot van een glaasje port en met sfeervolle muziek op de achtergrond kunnen de gasten aan boord genieten van een vaart. € 19,95 Rondvaart en 2 consumpties. www. salonbootdenhaag.nl 21:00 SuperMarkt > Women rock – [Popmuziek] Een avond lang verschillende genres rock gepresenteerd door internationale vrouwelijke artiesten waaronder Weeping Silence , Tarzan’s My Daddy, Julie Scott, Dead Market, The Danella Smith Band en The Hearted. € 6,www.supermarktdenhaag.nl 21:45

Scheveningen, ter hoogte van de Pier > Hommerson Casino’s Internatio-

naal Vuurwerkfestival Scheveningen – [Festival] Spectaculair vuurwerkfestival met twee shows per avond. Verschillende landen strijden om de Vuurwerktrofee Scheveningen. 21:45 uur België 22:30 uur Duitsland Gratis www.facebook.com/ vuurwerkfestival www.vuurwerkfestivalscheveningen.com 22:00 Danzig > Fresh Friday’s (19+) – [Popmuziek] Fresh Friday’s bij Danzig. Gratis www.danzig.nl/Default. 23:00 Paard van Troje > Paardcafé

3

uitagenda<


l op Vuurwerkfestival Scheveningen

gevoel bij het festival. Kostbare herinneringen zijn dat. Als kleine jongen reisde ik al met de tram naar het vuurwerk toe. Ik kon me daar weken vantevoren al op verheugen. En als het dan echt begon, genoot ik intens van al het moois wat er aan het strand te zien was. En vandaag de dag is dat gevoel nog steeds niet veranderd”. Publieksjury In 2013 is het Vuurwerkfestival groter dan ooit. Met niet alleen twee maal twee weekenden en acht vuurwerken in totaal, maar ook 25 procent meer vuurwerk dan voorheen. Het vuurwerk wordt vanaf een ponton in

– [Popmuziek] Live-optredens in het café. Regelmatig staan er weer nieuwe acts op het podium van het Paardcafé. Kom kennismaken met aanstormende bands, lekker dansen op de muziek van één van de dj’s of gewoon gezellig een drankje drinken. Met DJ Jasper Weeda. Gratis www.paard.nl 23:00 Paard van Troje > Vrij! – [Dance] Dance-avond. Line-up: Deej Kilo, Godfatha Sound, I-Motion Sound (Germany). Gratis www.paard.nl 23:00 SuperMarkt > Dj team Candy Says – [Dance] Dj Team Candy Says bestaat uit Maurizio Pinna (The Deaf, Blackstripe) en Bella Hay (Fuck Forever). Samen draaien zij een mix van evergreens en indielectro. Gratis www.supermarktdenhaag.nl

Zaterdag 17 augustus 09:30

Strand Scheveningen > Beach

Volleyball Circuit - Beach Life! - Scheveningen – [Sport] Beachvolleyball op speelvelden op het strand ter hoogte van The Hague Beach Stadium. www.beachvolley.nl 10:00 Omniversum > Travel the World Filmfestival – [Documentaire] Achttien grootbeeldfilms brengen de mooiste plekken op aarde en onder water in beeld. www.omniversum.nl/nl/ filmfestival.aspx 10:00 Strand Scheveningen > Boulderen aan Zee – [Sport, Festival] Tijdens de zomer klimmen op het Scheveningse strand. Maar er zijn toch geen bergen? Klopt, dus zetten een paar kloutergekke gasten verschillende klimmuren op het

zee afgestoken. Ook krijgt het festival een andere ‘look’. De vakjury blijft, maar wordt aangevuld met een publieksjury. Mensen kunnen via Facebook en andere sociale media hun stem op hun favoriete deelnemende vuurwerkland laten horen. Als mensen stemmen via sms steunen zij het Zeldzame Ziekten Fonds. Ook lopen er op de dagen zelf een groot aantal vrijwilligers rond van ZZF. “Dus neem één eurootje mee voor de collectanten of stem op je favoriete vuurwerk via sms. Dat doe je door VUURWERK [LAND] naar 3669 te sturen. De opbrengst komt geheel ten goede aan ZZF”.

strand. Gratis www.baz5.com 10:30

Stayokay Hostel Den Haag >

Willemsvaart - StrandRelax – [Boottocht] Boottocht van de Haagse binnenstad naar Scheveningen. De Willemsvaart neemt je in één uur bijna 400 jaar terug in de tijd. € 12,50 jeugd € 7,- www.willemsvaart.nl 11:00 SEA LIFE Scheveningen > V.I.P. tour achter de schermen (10+) – [Rondleiding, Jeugd] Uniek kijkje achter de schermen bij Sea Life in Scheveningen. Samen met een medewerker bezoek je de dierenopvang, keuken, pompinstallaties en het laboratorium. Help mee met water testen en zie waar het eten klaargemaakt wordt. € 5,- Vooraf reserveren verplicht; 070-3542100 of stuur een mail naar: [email protected] www.sealife.nl 11:00 Bierkade > Ooievaart - Den Haag vanaf het water – [Boottocht] Geniet van een anderhalf uur durende boottocht in een historische Kagenaar van De Ooievaart door de Haagse grachten. Ook afvaart om 12.00, 13.00, 14.00, 15.00; (Engelstalig), 16.00 en 17.00 uur. € 11,- jeugd € 7,50 Kaarten te koop bij VVV, Spui 68 en Wagenstraat 193, 070 4451869. www.ooievaart.nl 11:00 Strandtent de Fuut > Koffieconcert aan Zee – [Klassieke muziek] Concert inclusief koffie met gebak. ‘Tijd voor Troost en Drost’ door Cellist Jan Willem Troost en Pianist Roeland Drost. Concert inclusief Koffie met Gebak. € 10,www.defuut.nl 11:00 Vredespaleis > Gilde Den Haag - Den Haag internationale stad van Recht en Vrede – [Wandeling] Wandel mee langs

Ook is er extra nagedacht over de omlijsting van het festival. Naast de spectaculaire vuurwerkshows is er op de boulevard van alles te doen. Zoals muziekoptredens, streetdance, goochelaars en jongleurs. “Door de toevoeging van verschillende andere activiteiten hopen we nóg meer mensen naar Scheveningen te trekken. Scheveningen is nog altijd de gezellige badplaats waar je met het hele gezin terecht kunt en dat willen we graag laten zien”. Het Internationaal Vuurwerkfestival Scheveningen vindt plaats in de weekenden van 16 en 17 en 23 en 24 augustus. Met vuurwerkteams uit Nederland, Belgie, Duitsland, Oostenrijk, China, Zuid-Korea, Spanje en Japan. De uitslag wordt na de tweede show op de laatste dag van het evenement (24 augustus) rond 23.30 uur bekendgemaakt. Meer informatie op www.vuurwerkfestival.com

een aantal herkenningspunten van de rijke geschiedenis van Den Haag als internationale stad van Recht en Vrede met het Vredespaleis – dat dit jaar 100 jaar bestaat – als het onbetwiste herkenningspunt. € 4,- Reserveren noodzakelijk via Gilde Den Haag 070 3561281. www.gildedenhaag.nl 11:30 Grote Kerk > Huygens koetsritten – [Rondrit] Huygens koetsritten door binnenstad Den Haag. € 20,- jeugd € 12,50 www.stadskoetsiers.com 12:00 VVV Uitburo Den Haag > Gouden koetsjes – [Rondrit] Bezoek Den Haag op een andere manier. Met deze originele koets ervaart u de sfeer en ambiance van vroeger tijden. Uw koetsier laat u alle belangrijke bezienswaardigheden zien en vertelt u van alles over de Residentie. Ook om 13.00, 14.00 15.00 en 16.00 uur. € 7,50 € 15,- www.denhaag.com 12:30 Bierkade > Ooievaart - De trekschuit van Huygens – [Boottocht] Vaar mee in het kielzog van Huygens en neem de trekschuit met paard! De eerste drie weekenden in augustus is het mogelijk om met de trekschuit tussen Den Haag en Huygensmuseum Hofwijck te varen tijdens de Huygenspendel van de Ooievaart/Vlietvaart. € 7,50 t/m € 22,50 jeugd € 5,- t/m € 17,50 Pendel over de Vliet €7,50 voor volwassenen, € 5,00 voor kinderen (enkeltje); combinatiekaart Huygensarrangement € 22,50 per persoon, € 17,50 per kind. (incl. bezoek Grote Kerk, wandeling naar de boot, pendelvaart (enkele reis) en bezoek aan Huygensmuseum Hofwijck, exl. treinkaartje (Voorburg & Den Haag OF Den Haag & Voorburg).

OMSLAG: Het Internationaal Vuurwerkfestival op Scheveningen wordt grootser dan ooit. Bij de 34ste editie, gehouden in de weekenden van 16 en 17 en 23 en 24 augustus, wordt 25 procent meer vuurwerk afgestoken dan de afgelopen jaren. > Foto: PR

www.ooievaart.nl

14:00

13:00 Binnenhof > Kinderrondleiding

Binnenhof (7+) – [Rondleiding, Jeugd] Speciale kinderrondleiding. Tijdens deze rondleiding is er een korte wandeling over het Binnenhof en een bezoek aan de Ridderzaal. De gids houdt in zijn verhaal extra rekening met kinderen. www.prodemos.nl/bezoekerscentrum 13:00 Duinrell > Zomershow 2013 – [Show] Zomershow met dans en acrobatiek met als thema Summer Parade. Tevens shows om 14.30 en 16.00 uur. www.duinrell.nl 13:00

14:00


> Willemsvaart - Varen tussen stad en strand – [Boottocht] Twee uur varen tussen Haagse Binnenstad en de kust over enkele Haagse Singelsgrachten en de Koninginnegracht. € 15,- jeugd € 7,www.willemsvaart.nl 13:40 Huygensmuseum Hofwijck > Ooievaart - De trekschuit van Huygens – [Boottocht] Vaar mee in het kielzog van Huygens en neem de trekschuit met paard! De eerste drie weekenden in augustus is het mogelijk om met de trekschuit tussen Den Haag en Huygensmuseum Hofwijck te varen tijdens de Huygenspendel van de Ooievaart/Vlietvaart. € 7,50 t/m € 22,50 jeugd € 5,- t/m € 17,50 Pendel over de Vliet €7,50 voor volwassenen, €5,00 voor kinderen (enkeltje). combinatiekaart Huygensarrangement € 22,50 per persoon, € 17,50 per kind. (incl. bezoek Grote Kerk, wandeling naar de boot, pendelvaart (enkele reis) en bezoek aan Huygensmuseum Hofwijck, exl. treinkaartje (Voorburg – Den Haag OF Den Haag – Voorburg). www.ooievaart.nl

15:00

16:00

16:00

VVV Uitburo Den Haag > Haagse en Nederlandse historie. Horen, zien en beleven – [Wandeling] Een historische wandeling met verhalen en anekdotes door het bestuurscentrum van Den Haag. € 9,95 Reserveren via VVV Den Haag 0900-340 35 05 (0,45Eur per minuut) www.residentieontdekkingen.nl Grote Kerk > Oranjezaal – [Lezing] Lezing Margriet van Eikema Hommes (kunsthistorica).Constantijn was nauw betrokken bij de totstandkoming van de fameuze Oranjezaal. Van Eikema Hommes vertelt over de visuele aspecten van het decoratieprogramma, zoals welke instructies de twaalf schilders kregen. Gratis www.huygenstentoonstelling.nl AFAS Circustheater > Sister Act – [Musical] Deloris Van Cartier is een diva met veel noten op haar zang, maar zonder succes. Nadat ze per ongeluk getuige is van een criminele afrekening zoekt ze noodgedwongen haar toevlucht in een klooster. € 24,99 t/m € 66,99 Kaarten verkrijgbaar aan de balie van de VVV UITburo, Spui 68. www.musicals.nl/sister-act Strandpaviljoen de Kust > Ministry Of Beats – Goes To The Beach Part II (18+) – [Dance] Radio Decibel presenteert Ministery of Beats € 12,50 http://www.decibel.nl/ Beach Resort Kijkduin > Boulevard of Golden Oldies – [Popmuziek] Oude tijden herleven! Zes zondagen lang komt de muziekliefhebber volop aan zijn trekken in Kijkduin. In het muziekpaviljoen op het Deltaplein treden artiesten op als: Levy Joe, Moefit, Pleasure en That’s Cool. Optreden van Pleasure.

4>UITAGENDA


Vervolg>Theater, Muziek & Evenementen

Gratis www.kijkduin.nl 17:00

Strandbeest – [Buitenexpositie] De Animaris Protinus, dat is het beest dat Theo zal laten zien op het strand. Het is een dubbel dier. Twee beesten die elkaar vasthouden, zodat ze niet zullen worden weggeblazen. Gratis www.strandbeest.com 17:45 Theater aan het Spui > NDT Open Avond Summer Intensive – [Ballet, Moderne dans] Op de laatste dag van de NDT Summer Intensive bent u welkom tijdens de Open Avond! De deelnemers aan de cursus presenteren hun werk aan het publiek. De avond wordt op een bijzondere wijze afgesloten met de presentatie van nieuw werk van choreografen Menghan Lou, Iván Pérez en Peter Chu.€ 10,- t/m € 12,50 www.ndt.nl 20:00 AFAS Circustheater > Sister Act – [Musical] Deloris Van Cartier is een diva met veel noten op haar zang, maar zonder succes. Nadat ze per ongeluk getuige is van een criminele afrekening zoekt ze noodgedwongen haar toevlucht in een klooster. € 24,99 t/m € 66,99 Kaarten verkrijgbaar aan de balie van de VVV UITburo, Spui 68. www.musicals.nl/sister-act 20:00 Spark > Live @ Spark – [Dance, Jazz] In de trendy bar Spark zijn er gedurende het jaar leuke avonden met dj’s en livemuziek. Tunes on the Rocks DJ Bas Wit. Gratis www.prospero.nu 21:00 Strandtent de Fuut > Sing-a-longKerst-bingo-dansfeest – [Dance] Feest met o.a. Danya Plugge en Leo van der Vegt. Denk alvast na over waar je kerstspullen liggen. www.defuut.nl 21:30 Nutshuis > Open Air Cinema – [Speelfilm] Openlucht cinema in de tuin van het Nutshuis. The Conversation; Francis Ford Coppola (USA, 1974, 113 min). € 8,50 www.nutshuis.nl 21:45

Scheveningen, ter hoogte van de Pier > Hommerson Casino’s

Internationaal Vuurwerkfestival Scheveningen – [Festival] Spectaculair vuurwerkfestival met twee shows per avond. Verschillende landen strijden om de Vuurwerktrofee Scheveningen. 21:45 Oostenrijk; 22:30 China. Gratis www.facebook.com/vuurwerkfestival, www.vuurwerkfestivalscheveningen.com 22:00 Danzig > Saterdayz (19+) – [Popmuziek] Elke zaterdag feest in Danzig. Gratis http://www.danzig.nl/Default. asp?oid=12 23:00 Paard van Troje > Paardcafé – [Popmuziek] Live-optredens in het café. Regelmatig staan er weer nieuwe acts op het podium van het Paardcafé. Kom kennismaken met aanstormende bands, lekker dansen op de muziek van één van de dj’s of gewoon gezellig een drankje drinken. Foxy sessions. Gratis www.paard.nl 23:00 SuperMarkt > DJ LaVoi – [Dance] Door haar opbouwende mix van hiphop, funk, pop, house, electro en een vleugje indie en dubstep zorgt ze voor een heerlijke gevarieerde avond. € 3,www.supermarktdenhaag.nl 23:00 Paard van Troje > Popcake (18+) – [Dance] All your favorite 90’s till now popmusic. Gratis www.ilovepopcake.nl

Zondag 18 augustus 09:00

van The Hague Beach Stadium. www.beachvolley.nl

Strandtent de Fuut > Theo Jansens

The Hague Beach Stadium > NK

Beach Korfball – [Sport] Scherpschieten op de korf in het mulle zand van Scheveningen/Den Haag. Gratis www.knkv.nl/bestuurders/knkvproducten/BeachKorfbal 09:30 Strand Scheveningen > Beach Volleyball Circuit - Beach Life! - Scheveningen – [Sport] beachvolleyball op speelvelden op het strand ter hoogte

10:00

Historische Haven aan het Zieken (verlengde Spui) > Familietocht - De

Haagse Vloot – [Boottocht] Een hele mooie route die via Rijswijk, Delft, Overschie naar Rotterdam vaart. Met een stop in Delfshaven waar u in de gelegenheid wordt gesteld om ‘De Delft’ te bezoeken of heerlijk rondwandelen in Delfshaven. € 29,50 www.dehaagsevloot.nl 10:00 Bierkade > Ooievaart - Haagse Veer - Den Haag naar ‘t Geertje Zoeterwoude – [Boottocht] 3 uur durende vaartocht van Den Haag naar geitenboerderij ‘t Geertje in Zoeterwoude. € 10,- jeugd € 5,- www.ooievaart.nl, www.hetgeertje.nl 10:00 Omniversum > Travel the World Filmfestival – [Documentaire] Achttien grootbeeldfilms brengen de mooiste plekken op aarde en onder water in beeld. http://www.omniversum.nl/nl/ filmfestival.aspx 10:00 Lange Voorhout > Antiek-, Curiosa- en Boekenmarkt – [Markt] Sfeervolle markt met antiek, boeken en curiosa met gezellige terrasjes, rondom de markt. Op zoek naar een 1ste druk van een lievelingsboek, oude prenten, schilderijen of spullen uit grootmoederstijd het is hier te vinden. www.denhaag.com 10:00 Strand Scheveningen > Boulderen aan Zee – [Sport, Festival] Tijdens de zomer klimmen op het Scheveningse strand. Maar er zijn toch geen bergen? Klopt, dus zetten een paar kloutergekke gasten verschillende klimmuren op het strand. Gratis www.baz5.com 10:15

tijdens de Huygenspendel van de Ooievaart/Vlietvaart. € 7,50 t/m € 22,50 jeugd € 5,- t/m € 17,50 Pendel over de Vliet € 7,50 voor volwassenen, € 5,00 voor kinderen (enkeltje). Combinatiekaart Huygensarrangement € 22,50 per persoon, € 7,50 per kind (incl. bezoek Grote Kerk, wandeling naar de boot, pendelvaart (enkele reis) en bezoek aan Huygensmuseum Hofwijck, exl. treinkaartje (Voorburg & Den Haag OF Den Haag & Voorburg). www.ooievaart.nl 13:00 Binnenhof > Kinderrondleiding Binnenhof (7+) – [Rondleiding, Jeugd] Speciale kinderrondleiding. Tijdens deze

Multi-instrumentalist Alborosie brengt bijna jaarlijks een nieuw album uit. Na het derde soloalbum ‘2 Times Revolution’, gaat de Siciliaanse reggae ster met ‘Sound the System’ terug naar zijn roots. Paard, di 27 augustus, aanvang: 20.30 uur. > Foto: PR

Gotcha Beach - Loungeclub Kijkduin > Yoga aan zee voor KWF

Kankerbestrijding – [Sport] Yogaschool De Dolfijn organiseert een yoga les aan zee te Kijkduin voor ‘sta op tegen kanker’. Vijf yogadocenten zullen les geven in verschillende stijlen van yoga. Je kunt meedoen met de yogales en je donatie na afloop in de collectebus deponeren, maar je kunt je ook laten sponsoren door familie of vrienden. Zij kunnen direct doneren via de site van het KWF: www.staoptegenkanker.nl/ Yoga-aan-zee-tegen-kanker. Gratis www.facebook.com/DeDolfijn 10:30 Stayokay Hostel Den Haag > Willemsvaart - StrandRelax – [Boottocht] Boottocht van de Haagse binnenstad naar Scheveningen. De Willemsvaart neemt je in één uur bijna 400 jaar terug in de tijd. € 12,50 jeugd € 7,- www.willemsvaart.nl 11:00 SEA LIFE Scheveningen > V.I.P. tour achter de schermen (10+) – [Rondleiding, Jeugd] Uniek kijkje achter de schermen bij Sea Life in Scheveningen. Samen met een medewerker bezoek je de dierenopvang, keuken, pompinstallaties en het laboratorium. Help mee met water testen en zie waar het eten klaargemaakt wordt. € 5,- Vooraf reserveren verplicht; 070-3542100 of stuur een mail naar: [email protected] www.sealife.nl 11:00 Bierkade > Ooievaart - Den Haag vanaf het water – [Boottocht] Geniet van een anderhalf uur durende boottocht in een historische Kagenaar van De Ooievaart door de Haagse grachten. Ook afvaart om 12.00, 13.00 en 14.00 uur. € 11,- jeugd € 7,50 Kaarten te koop bij VVV, Spui 68 en Wagenstraat 193, 070 4451869. www.ooievaart.nl 12:30 Bierkade > Ooievaart - De trekschuit van Huygens – [Boottocht] Vaar mee in het kielzog van Huygens en neem de trekschuit met paard! De eerste drie weekenden in augustus is het mogelijk om met de trekschuit tussen Den Haag en Huygensmuseum Hofwijck te varen

rondleiding is er een korte wandeling over het Binnenhof en een bezoek aan de Ridderzaal. De gids houdt in zijn verhaal extra rekening met kinderen. www.prodemos.nl/bezoekerscentrum 13:00 Duinrell > Zomershow 2013 – [Show] Zomershow met dans en acrobatiek met als thema Summer Parade. Tevens shows om 14.30 en 16.00 uur. www.duinrell.nl 13:00


> Willemsvaart - Varen tussen stad en strand – [Boottocht] Twee uur varen tussen Haagse Binnenstad en de kust over enkele Haagse Singelgrachten en de Koninginnegracht. € 15,- jeugd € 7,www.willemsvaart.nl 13:40 Huygensmuseum Hofwijck > Ooievaart - De trekschuit van Huygens – [Boottocht] Vaar mee in het kielzog van Huygens en neem de trekschuit met paard! De eerste drie weekenden in augustus is het mogelijk om met de trekschuit tussen Den Haag en Huygensmuseum Hofwijck te varen tijdens de Huygenspendel van de Ooievaart/Vlietvaart. € 7,50 t/m € 22,50 jeugd € 5,- t/m € 17,50 Pendel over de Vliet €7,50 voor volwassenen, €5,00 voor kinderen (enkeltje). Combinatiekaart Huygensarrangement € 22,50 per persoon, € 17,50 per kind. (incl. bezoek Grote Kerk, wandeling naar de boot, pendelvaart (enkele reis) en bezoek aan Huygensmuseum Hofwijck, exl. treinkaartje (Voorburg – Den Haag OF Den Haag – Voorburg). www.ooievaart.nl 14:00 Binnenstad Den Haag > Haagse taal tour – [Rondrit, Rondleiding] De stad in op de fiets met een echte Haags sprekende gids. We nemen je niet mee langs het stadhuis, maar langs het IJspaleis (Ehs-palehs)! Wat zijn de Haagse tietuh? € 32,50 www.totzo.org 14:00 VVV Uitburo Den Haag >

Stadswandeling 200 jaar Koninkrijk der Nederlanden – [Wandeling] Met een gids van het Gilde Den Haag wandelen door het centrum van Den Haag met als thema 200 jaar Koninkrijk der Nederlanden. € 4,- Reserveren via VVV Den Haag 0900-340 35 05 (0,45Eur per minuut). www.gildedenhaag.nl 14:00 Centrale Bibliotheek Den Haag > Nueva Tradición – [Wereldmuziek] Nueva Tradición betekent nieuwe traditie, twee woorden die met elkaar in tegenspraak lijken te zijn maar die de band Nueva Tradición combineert. Zij maken traditionele Antilliaanse, Caribische en Latijns-Amerikaanse muziek op een eigentijdse manier. Gratis www.bibliotheekdenhaag.nl 14:30 AFAS Circustheater > Sister Act – [Musical] Deloris Van Cartier is een diva met veel noten op haar zang, maar zonder succes. Nadat ze per ongeluk getuige is van een criminele afrekening zoekt ze noodgedwongen haar toevlucht in een klooster. € 24,99 t/m € 66,99 Kaarten verkrijgbaar aan de balie van de VVV UITburo, Spui 68. www.musicals.nl/sister-act 15:00 Veilinghuis Van Stockum > Hans Spit nodigt u uit – [Literatuur] Deze keer in de salon: Piet Gerbrandy en Piet Schrijvers. Piet Gerbrandy is classicus, dichter en poëzierecensent bij de NRC en de Groene Amsterdammer. In november komt zijn vertaling uit van Capellanus’ Retorica van de Liefde. Piet Schrijvers is classicus en vertaler. Na de pauze zal hij spreken over over Seneca’s Medea, Trojaanse Vrouwen en Phaedra. De boekuitgave van deze tragedies, de eerste in een reeks vertalingen van Seneca-teksten door Piet Schrijvers, is zojuist verschenen bij de Historische Uitgeverij. Aanvang van de salon: 15.00 uur, zaal open 14.30 uur. Reserveren: spit. [email protected] of [email protected] of telefonisch 0681309892. € 7,50 15:00 Bierkade > Ooievaart - High Tea op de Vliet – [Boottocht] Geniet van een ontspannen vaartocht tussen Delft, Den Haag en Leidschendam-Voorburg. En, genieten is nog leuker als er een uitgebreide high tea aan boord geserveerd wordt! € 25,www.ooievaart.nl 15:15 Zuiderpark Den Haag > Haagse Longboardtóg – [Sport, Rondrit] Longboarden door de straten van Den Haag onder begeleiding van lekkere beats. Gratis http://www.skatetog.nl/ longboardtog.html 15:30 Abdijkerk > Orgelbespeling – [Klassieke muziek] Concert met voorafgaand om 14.30 uur bezichtiging kerk. In de sfeervolle kloostergang van deze oude Cisterciënzer kloosterkapel is een multimediashow te zien over De kloostergang, het hart van de Abdij. Orgelbespeling door Jan van Wingerden. Gratis www.abdijkerk.info 15:30 Zuiderpark Den Haag > Haagse Skatetòg – [Rondrit, Sport] Skaten door Den Haag. Gratis www.skatetog.nl/ skatetog.html 16:00 Beach Resort Kijkduin > Boulevard of Golden Oldies – [Popmuziek] Oude tijden herleven! Zes zondagen lang komt de muziekliefhebber volop aan zijn trekken in Kijkduin. In het muziekpaviljoen op het Deltaplein treden artiesten op als: Levy Joe, Moefit, Pleasure en That’s Cool. Optreden van Levy Joe. Gratis www.kijkduin.nl 17:00 Strandtent de Fuut > Jazz in De Fuut – [Jazz] Gratis live optredens in de ontspannen sfeer van de opvallende kanariegele strandtent. Vrije Hand voor zangeres Brenda Frans. Gratis www.defuut.nl 19:00 AFAS Circustheater > Sister Act – [Musical] Deloris Van Cartier is een diva met veel noten op haar zang, maar zonder succes. Nadat ze per ongeluk getuige is van een criminele afrekening zoekt ze noodgedwongen haar toevlucht in een klooster. € 19,99 t/m € 59,99 Kaarten verkrijgbaar aan de balie van de VVV UITburo, Spui 68.

www.musicals.nl/sister-act 21:00

Pancho Bar > Live @ Pancho’s – [Popmuziek] The Scandals (rock & roll). Gratis

Maandag 19 augustus 10:00 Omniversum > Travel the World

Filmfestival – [Documentaire] Achttien grootbeeldfilms brengen de mooiste plekken op aarde en onder water in beeld. http://www.omniversum.nl/nl/ filmfestival.aspx 10:30 Stayokay Hostel Den Haag > Willemsvaart - StrandRelax – [Boottocht] Boottocht van de Haagse binnenstad naar Scheveningen. De Willemsvaart neemt je in één uur bijna 400 jaar terug in de tijd. € 12,50 jeugd € 7,- www.willemsvaart.nl 11:00 SEA LIFE Scheveningen > V.I.P. tour achter de schermen (10+) – [Rondleiding, Jeugd] Uniek kijkje achter de schermen bij Sea Life in Scheveningen. Samen met een medewerker bezoek je de dierenopvang, keuken, pompinstallaties en het laboratorium. Help mee met water testen en zie waar het eten klaargemaakt wordt. € 5,- Vooraf reserveren verplicht 070-3542100 of stuur een mail naar: [email protected] www.sealife.nl 12:30 Bierkade > Arrangement i.s.m. De Ooievaart en Huygenstentoonstelling – [Boottocht] Van eind april tot eind augustus is er een dagelijkse bootverbinding tussen de Grote Kerk in Den Haag en Huygensmuseum Hofwijck in Voorburg. € 22,50 jeugd € 17,50 www.huygenstentoonstelling.nl 13:00 Binnenhof > Kinderrondleiding Binnenhof (7+) – [Rondleiding, Jeugd] Speciale kinderrondleiding. Tijdens deze rondleiding is er een korte wandeling over het Binnenhof en een bezoek aan de Ridderzaal. De gids houdt in zijn verhaal extra rekening met kinderen. www.prodemos.nl/bezoekerscentrum 13:00 Bierkade > Ooievaart - Den Haag vanaf het water – [Boottocht] Geniet van een anderhalf uur durende boottocht in een historische Kagenaar van De Ooievaart door de Haagse grachten. Ook afvaart om 15.00 uur. € 11,- jeugd € 7,50 Kaarten te koop bij VVV, Spui 68 en Wagenstraat 193, 070 4451869. www.ooievaart.nl 13:00 Duinrell > Zomershow 2013 – [Show] Zomershow met dans en acrobatiek met als thema Summer Parade. Tevens shows om 14.30 en 16.00 uur. www.duinrell.nl 13:00


> Willemsvaart - Varen tussen stad en strand – [Boottocht] Twee uur varen tussen Haagse Binnenstad en de kust over enkele Haagse Singelsgrachten en de Koninginnegracht. € 15,- jeugd € 7,www.willemsvaart.nl 13:30 Huygensmuseum Hofwijck > Arrangement ism De Ooievaart en Huygenstentoonstelling – [Boottocht] Van eind april tot eind augustus is er een dagelijkse bootverbinding tussen de Grote Kerk in Den Haag en Huygensmuseum Hofwijck in Voorburg. € 17,50 € 22,50 www.huygenstentoonstelling.nl 21:00 Murphy’s Law > Live jazz-jamsessie – [Jazz] Jammen in de gezelligste openbare huiskamer van Den Haag met wisselende jazzmuzikanten en studenten van het Koninklijk Conservatorium. O.l.v. Dan Nicholas (gitaar) gratis. www.murphysjazz.nl

Dinsdag 20 augustus 10:00

Tweede Kamer > Kijkje in de Tweede Kamer – [Rondleiding] Altijd al eens willen zien waar de Tweede Kamer vergadert? Neem deel aan een rondleiding door het hart van de democratie. Je krijgt een film te zien en bezoekt interessante plekken, waaronder de plenaire zaal en

5

uitagenda<


Statenpassage. Telefonisch reserveren verplicht 070-3183055. Gratis www.tweedekamer.nl/contact/ bezoek_ons/index.jsp 10:00 Omniversum > Travel the World Filmfestival – [Documentaire] Achttien grootbeeldfilms brengen de mooiste plekken op aarde en onder water in beeld. http://www.omniversum.nl/nl/ filmfestival.aspx 10:30 Stayokay Hostel Den Haag > Willemsvaart - StrandRelax – [Boottocht] Boottocht van de Haagse binnenstad naar Scheveningen. De Willemsvaart neemt je in één uur bijna 400 jaar terug in de tijd. € 12,50 jeugd € 7,- www.willemsvaart.nl 11:00 SEA LIFE Scheveningen > V.I.P. tour achter de schermen (10+) – [Rondleiding, Jeugd] Uniek kijkje achter de schermen bij Sea Life in Scheveningen. Samen met een medewerker bezoek je de dierenopvang, keuken, pompinstallaties en het laboratorium. Help mee met water testen en zie waar het eten klaargemaakt wordt. € 5,- Vooraf reserveren verplicht; 070-3542100 of stuur een mail naar: [email protected] www.sealife.nl 12:00 Bierkade > Ooievaart - Den Haag vanaf het water – [Boottocht] Geniet van een anderhalf uur durende boottocht in een historische Kagenaar van De Ooievaart door de Haagse grachten. Ook afvaart om 13.00, 14.00, 15.00 en 16.00 uur. € 11,- jeugd € 7,50 Kaarten te koop bij VVV, Spui 68 en Wagenstraat 193, 070 4451869. www.ooievaart.nl 12:30 Bierkade > Arrangement i.s.m. De Ooievaart en Huygenstentoonstelling – [Boottocht] Van eind april tot eind augustus is er een dagelijkse bootverbinding tussen de Grote Kerk in Den Haag en Huygensmuseum Hofwijck in Voorburg. € 22,50 jeugd € 17,50 www.huygenstentoonstelling.nl 13:00 Tweede Kamer > Kijkje in de Tweede Kamer – [Rondleiding] Altijd al eens willen zien waar de Tweede Kamer vergadert? Neem deel aan een rondleiding door het hart van de democratie. Je krijgt een film te zien en bezoekt interessante plekken, waaronder de plenaire zaal en Statenpassage. Telefonisch reserveren verplicht 070-3183055. Gratis www.tweedekamer.nl/contact/ bezoek_ons/index. 13:00 Binnenhof > Kinderrondleiding Binnenhof (7+) – [Rondleiding, Jeugd] Speciale kinderrondleiding. Tijdens deze rondleiding is er een korte wandeling over het Binnenhof en een bezoek aan de Ridderzaal. De gids houdt in zijn verhaal extra rekening met kinderen. www.prodemos.nl/bezoekerscentrum 13:00 Duinrell > Zomershow 2013 – [Show] Zomershow met dans en acrobatiek met als thema Summer Parade. Tevens shows om 14.30 en 16.00 uur. www.duinrell.nl 13:00

Museum Meermanno I Huis van het Boek > Ridders in Meermanno (6+) – [Jeugd] Deze zomer staat Meermanno in het teken van het leger uit alle tijden. Daar horen ridders natuurlijk ook bij! Kom je ook een eigen wapenschild en een helm maken in het museum. € 12,50 Reserveren verplicht via 070 3462700. www.meermanno.nl

13:00


> Willemsvaart - Varen tussen stad en strand – [Boottocht] Twee uur varen tussen Haagse Binnenstad en de kust over enkele Haagse Singelgrachten en de Koninginnegracht. € 15,- jeugd € 7,www.willemsvaart.nl 13:30 VVV Uitburo Den Haag > Jugenstilwandeling ‘t Gilde – [Wandeling] Een gids van het Gilde Den Haag voert u langs de bekendste en mooiste jugenstil panden in de Haagse binnenstad. € 4,- Reserveren via VVV Den Haag 0900-340 35 05 (0,45Eur per minuut) www.gildedenhaag.nl 13:30 Huygensmuseum Hofwijck >

Arrangement i.s.m. De Ooievaart en Huygenstentoonstelling – [Boottocht] Van eind april tot eind augustus is er een dagelijkse bootverbinding tussen de Grote Kerk in Den Haag en Huygensmuseum Hofwijck in Voorburg. € 17,50 € 22,50 www.huygenstentoonstelling.nl 15:00 Huygensmuseum Hofwijck > Gratis rondleiding Beleef Huygens – [Museum, Wandeling] Gratis rondleiding op de buitenplaats Hofwijck, één van de belangrijkste monumenten uit onze Gouden Eeuw. www.huygenstentoonstelling.nl

Woensdag 21 augustus 10:00

Tweede Kamer > Kijkje in de Tweede

Kamer – [Rondleiding] Altijd al eens willen zien waar de Tweede Kamer vergadert? Neem deel aan een rondleiding door het hart van de democratie. Je krijgt een film te zien en bezoekt interessante plekken, waaronder de plenaire zaal en Statenpassage. Telefonisch reserveren verplicht 070-3183055. Gratis www.tweedekamer.nl/contact/ bezoek_ons/index.jsp 10:00 Omniversum > Travel the World Filmfestival – [Documentaire] Achttien grootbeeldfilms brengen de mooiste plekken op aarde en onder water in beeld. http://www.omniversum.nl/nl/ filmfestival.aspx 10:30 Stayokay Hostel Den Haag > Willemsvaart - StrandRelax – [Boottocht] Boottocht van de Haagse binnenstad naar Scheveningen. De Willemsvaart neemt je in één uur bijna 400 jaar terug in de tijd. € 12,50 jeugd € 7,- www.willemsvaart.nl 11:00 SEA LIFE Scheveningen > V.I.P. tour achter de schermen (10+) – [Rondleiding, Jeugd] Uniek kijkje achter de schermen bij Sea Life in Scheveningen. Samen met een medewerker bezoek je de dierenopvang, keuken, pompinstallaties en het laboratorium. Help mee met water testen en zie waar het eten klaargemaakt wordt. € 5,- Vooraf reserveren verplicht 070-3542100 of stuur een mail naar: [email protected] www.sealife.nl 12:00 Bierkade > Ooievaart - Den Haag vanaf het water – [Boottocht] Geniet van een anderhalf uur durende boottocht in een historische Kagenaar van De Ooievaart door de Haagse grachten. Ook afvaart om 13.00, 14.00, 15.00 en 16.00 uur. € 11,- jeugd € 7,50 Kaarten te koop bij VVV, Spui 68 en Wagenstraat 193, 070 4451869. www.ooievaart.nl 12:30 Bierkade > Arrangement i.s.m. De Ooievaart en Huygenstentoonstelling – [Boottocht] Van eind april tot eind augustus is er een dagelijkse bootverbinding tussen de Grote Kerk in Den Haag en Huygensmuseum Hofwijck in Voorburg. € 22,50 jeugd € 17,50 www.huygenstentoonstelling.nl 12:45 Kloosterkerk > Pauzeconcerten


– [Klassieke muziek] Geniet tijdens uw pauze van een half uur durend lunchconcert georganiseerd door de Stichting Kunstcentrum Kloosterkerk. Orgel door Geerten van de Wetering (Den Haag). Gratis www.kunstcentrum-kloosterkerk.nl 13:00 Tweede Kamer > Kijkje in de Tweede Kamer – [Rondleiding] Altijd al eens willen zien waar de Tweede Kamer vergadert? Neem deel aan een rondleiding door het hart van de democratie. Je krijgt een film te zien en bezoekt interessante plekken, waaronder de plenaire zaal en Statenpassage. Telefonisch reserveren verplicht 070-3183055. Gratis www.tweedekamer.nl/contact/ bezoek_ons/index.jsp 13:00 Binnenhof > Kinderrondleiding Binnenhof (7+) – [Rondleiding, Jeugd] Speciale kinderrondleiding. Tijdens deze rondleiding is er een korte wandeling over het Binnenhof en een bezoek aan de Ridderzaal. De gids houdt in zijn verhaal extra rekening met kinderen. www.prodemos.nl/bezoekerscentrum 13:00 Duinrell > Zomershow 2013 – [Show] Zomershow met dans en acrobatiek met als thema Summer Parade. Tevens shows om 14.30 en 16.00 uur. www.duinrell.nl 13:00


> Willemsvaart - Varen tussen stad en strand – [Boottocht] Twee uur varen tussen Haagse Binnenstad en de kust over enkele Haagse Singelsgrachten en de Koninginnegracht. € 15,- jeugd € 7,www.willemsvaart.nl 13:30 Huygensmuseum Hofwijck > Arrangement i.s.m. De Ooievaart en Huygenstentoonstelling – [Boottocht] Van eind april tot eind augustus is er een dagelijkse bootverbinding tussen de Grote Kerk in Den Haag en Huygensmuseum Hofwijck in Voorburg. € 17,50 € 22,50 www.huygenstentoonstelling.nl 14:00 VVV Uitburo Den Haag > Ontdek China Town en de verdwenen Joodse buurt – [Wandeling] Tijdens de wandeling maakt u kennis met het huidige China Town en de verdwenen Joodse buurt. Ook met dit gegeven maakt u kennis tijdens de wandeling. Op de kade staan nog de woningen van beroemde 17de eeuwse Hollandse meesters verder wordt een bezoek gebracht aan een 17e eeuws hofje. € 9,95 www.residentieontdekkingen.nl 20:00 AFAS Circustheater > Sister Act – [Musical] Deloris Van Cartier is een diva met veel noten op haar zang, maar zonder succes. Nadat ze per ongeluk getuige is van een criminele afrekening zoekt ze noodgedwongen haar toevlucht in een klooster. € 17,99 t/m € 44,99 Kaarten verkrijgbaar aan de balie van de VVV UITburo, Spui 68. www.musicals.nl/sister-act

Donderdag 22 augustus 10:00

Tweede Kamer > Kijkje in de Tweede Kamer – [Rondleiding] Altijd al eens

willen zien waar de Tweede Kamer vergadert? Neem deel aan een rondleiding door het hart van de democratie. Je krijgt een film te zien en bezoekt interessante plekken, waaronder de plenaire zaal en Statenpassage. Telefonisch reserveren verplicht 070-3183055. Gratis www.tweedekamer.nl/contact/ bezoek_ons/index.jsp 10:00 Bierkade > Ooievaart - Haagse Veer - Den Haag naar ‘t Geertje Zoeterwoude – [Boottocht] 3 uur durende vaartocht van Den Haag naar geitenboerderij ‘t Geertje in Zoeterwoude. € 10,- jeugd € 5,- www.ooievaart.nl, www.hetgeertje.nl 10:00 Omniversum > Travel the World Filmfestival – [Documentaire] Achttien grootbeeldfilms brengen de mooiste plekken op aarde en onder water in beeld. http://www.omniversum.nl/nl/ filmfestival.aspx 10:00 Lange Voorhout > Antiek-, Curiosa- en Boekenmarkt – [Markt] Sfeervolle markt met antiek, boeken en curiosa met gezellige terrasjes, rondom de markt. Op zoek naar een 1ste druk van een boek, oude prenten, schilderijen of spullen uit grootmoederstijd het is hier te vinden. www.denhaag.com 10:30 Stayokay Hostel Den Haag > Willemsvaart - StrandRelax – [Boottocht] Boottocht van de Haagse binnenstad naar Scheveningen. De Willemsvaart neemt je in één uur bijna 400 jaar terug in de tijd. € 12,50 jeugd € 7,- www.willemsvaart.nl 11:00 SEA LIFE Scheveningen > V.I.P. tour achter de schermen (10+) – [Rondleiding, Jeugd] Uniek kijkje achter de schermen bij Sea Life in Scheveningen. Samen met een medewerker bezoek je de dierenopvang, keuken, pompinstallaties en het laboratorium. Help mee met water testen en zie waar het eten klaargemaakt wordt. € 5,- Vooraf reserveren verplicht; 070-3542100 of stuur een mail naar: [email protected] www.sealife.nl 12:00 Bierkade > Ooievaart - Den Haag vanaf het water – [Boottocht] Geniet van een anderhalf uur durende boottocht in een historische Kagenaar van De Ooievaart door de Haagse grachten. Ook afvaart om 13.00, 14.00, 15.00 en 16.00 uur. € 11,- jeugd € 7,50 Kaarten te koop bij VVV, Spui 68 en Wagenstraat 193, 070 4451869. www.ooievaart.nl 12:30 Bierkade > Arrangement i.s.m. De Ooievaart en Huygenstentoonstelling – [Boottocht] Van eind april tot eind augustus is er een dagelijkse bootverbinding tussen de Grote Kerk in Den Haag en Huygensmuseum Hofwijck in Voorburg. € 22,50 jeugd € 17,50 www.huygenstentoonstelling.nl 13:00 Tweede Kamer > Kijkje in de Tweede Kamer – [Rondleiding] Altijd al eens willen zien waar de Tweede Kamer vergadert? Neem deel aan een rondleiding door het hart van de democratie. Je krijgt een film te zien en

bezoekt interessante plekken, waaronder de plenaire zaal en Statenpassage. Telefonisch reserveren verplicht 070-3183055. Gratis www.tweedekamer.nl/contact/ bezoek_ons/index.jsp 13:00 Binnenhof > Kinderrondleiding Binnenhof (7+) – [Rondleiding, Jeugd] Speciale kinderrondleiding. Tijdens deze rondleiding is er een korte wandeling over het Binnenhof en een bezoek aan de Ridderzaal. De gids houdt in zijn verhaal extra rekening met kinderen. www.prodemos.nl/bezoekerscentrum 13:00 Duinrell > Zomershow 2013 – [Show] Zomershow met dans en acrobatiek met als thema Summer Parade. Tevens shows om 14.30 en 16.00 uur. www.duinrell.nl 13:00


> Willemsvaart - Varen tussen stad en strand – [Boottocht] Twee uur varen tussen Haagse Binnenstad en de kust over enkele Haagse Singelgrachten en de Koninginnegracht. € 15,- jeugd € 7,www.willemsvaart.nl 13:30 VVV Uitburo Den Haag > Hofjeswandeling ‘t Gilde – [Wandeling] Een gids van het Gilde Den Haag voert u langs de bekendste en mooiste hofjes. Verborgen plekjes, vanaf de straat moeilijk te zien. € 4,- Reserveren via VVV Den Haag 0900-340 35 05 (0,45Eur per minuut) www.gildedenhaag.nl 13:30 Huygensmuseum Hofwijck > Arrangement i.s.m. De Ooievaart en Huygenstentoonstelling – [Boottocht] Van eind april tot eind augustus is er een dagelijkse bootverbinding tussen de Grote Kerk in Den Haag en Huygensmuseum Hofwijck in Voorburg. € 17,50 € 22,50 www.huygenstentoonstelling.nl 20:00 AFAS Circustheater > Sister Act – [Musical] Deloris Van Cartier is een diva met veel noten op haar zang, maar zonder succes. Nadat ze per ongeluk getuige is van een criminele afrekening zoekt ze noodgedwongen haar toevlucht in een klooster. € 19,99 t/m € 59,99 Kaarten verkrijgbaar aan de balie van de VVV UITburo, Spui 68. www.musicals.nl/sister-act 21:00 SuperMarkt > Carnival – [Popmuziek] Carnival is opgericht in december 2009 door een samensmelting van de band Viola Zorzi en de band Marcello Mazzocco. Support: A Cure For Gravity. Gratis www.supermarktdenhaag.nl 21:30 Humanity House > Bios in de buitenlucht – [Speelfilm] Wat is er mooier dan op een zwoele zomeravond de beste films in de openlucht te bekijken. Dat kan deze zomer op het sfeervolle terras van het Humanity House. Amores Perros (Mexico). € 6,50 www.humanityhouse.org 22:00 Danzig > Danzig Studentenavond (19+) – [Popmuziek] Elke donderdag: studentenavond in Danzig.Gratis http:// www.danzig.nl/default.asp?oid=12 23:00 SuperMarkt > Jacob de Juwelier – [Dance] Elektronisch/eclectic/dubstep. Hier geen zirkonia’s of doublé.. only the real deal. Gratis www.supermarktdenhaag.nl

>Informatie THEATERS Appeltheater/ Appelstudio Duinstraat 6-8, 070-3502200 AFAS Circustheater Circusstraat 4 070-4167600 Concordia Hoge Zand 42 070-3022680 Culturalis Hobbemastraat 120 Tel: 070 44 52 808 Diligentia Lange Voorhout 5 070-3610540 Nationale Toneel Gebouw Schouwburgstraat 8 0900-3456789

Koninklijke Schouwburg Korte Voorhout 3 0900-3456789 Kooman’s Poppentheater Frankenstraat 66 070-3559305 Korzo Theater Prinsestraat 42 2513 CE Den Haag Branoul Maliestraat 12 070-3657285 Lucent Danstheater Spui, 070-8800333 Rijswijkse Schouwburg Gen. Spoorln. 10 Rijswijk, 070-3360336 Stella Theater

Kerkstraat 11 070-3307070 Theater Camuz Damlaan 44 Leidschendam 070-3875314 Theater Dakota Zuidlarenstraat 57 070-3265509 Theater Merlijn Bilderdijkstraat 33 070-3450996 Theater Pepijn Nwe Schoolstr. 21-23 070-3610540 Laaktheater Ferrandweg 4 070-3933348 Theater in de Steeg Westeinde 165a 070-3648408

Theater aan het Spui Spui 187, 070-3465272 Theater Rest. Toussaint Spectacle Toussaintkade 21 070-3609324 Theater de Tobbe Burg. Feithplein 96 Voorburg 070-3864880 Theater Zeebelt De Constant Rebequeplein 20a 070-3656546 Theater Zwembad De Regentes Weimarstraat 63 070-3656515 World Forum Convention Center Churchillplein 10

070-3066228 Zeeheldentheater Trompstraat 342 070-3991000

MUZIEKCENTRA Dr. Anton Philipszaal Spui, 070-8800333 Haags Pop Centrum Burg. Hovylaan 12 070-4400086 Lokaal Vredebreuk Papestraat 38 070-3656046 Koorenhuis Prinsegracht 27 070-3422722 Musicon

Soestdijksekade 345 070-3686800 Muziekcafé De Paap Papestraat 32 070-3652002 Muziekcafé De Pater Achterom 8 070-3450852 Paard van Troje Prinsegracht 12 070-3601838 Podium Vocale Ln v. Meerdervoort 32 070-3451423 Regentenkamer Noorwest Buitensingel 20, 070-3658612 ’t Syndicaat Nieuwe Molstraat 10 070-3600053

UIT

agenda

> www.denhaagcentraal.net > Uitgave van Den Haag Centraal >vrijdag 16 augustus 2013

Actueel VCL-scholiere spreekt bij 25 ste Indiëherdenking. Prins Friso

Recommend Documents