Achterstand buiten de stad sociaaleconomische gezondheidsverschillen buiten de steden: wat weten we ervan? En wat moeten we ermee?
1
29 september 2011
Inhoud 1. Gezondheidsachterstanden 2. SES of wijk/dorp 3. De uitzonderingen 4. Het platteland/ krimpregio’s 5. Wat te doen?
2
Achterstand buiten de stad | 29 september 2011
MANNEN hbo, universiteit havo, vw o, mbo vmbo basisonderw ijs VROUWEN hbo, universiteit havo, vw o, mbo vmbo basisonderw ijs 0
20
40 60 80 levensverw achting (jaren)
lv zonder lichamelijke beperkingen lv met lichamelijke beperkingen
3
Achterstand buiten de stad | 29 september 2011
Opleidingsniveau en gezondheid percentage 70 60 50 40 30 20 10 0 minder goede ervaren gezondheid
Lagere school
4
chronisch ziek
Lbo/mavo
Mbo, havo, vwo
tenminste één beperking1
Hbo, wo
Achterstand buiten de stad | 29 september 2011
Opleidingsniveau en leefstijl percentage 80 70 60 50 40 30 20 10 0 hoge bloeddruk
overgew icht
lagere school
5
obesitas
lbo, mavo
zw aar alcoholgebruik
roken
mbo, havo, vwo
sporten
hbo, wo
Achterstand buiten de stad | 29 september 2011
6
Achterstand buiten de stad | 29 september 2011
Achterstand in Eindhoven?
7
Achterstand buiten de stad | 29 september 2011
Gezondheidsachterstand in gemeente Eindhoven (0=geen verschil lage ses-hoge ses)
odds ratio 12
9
Gemeente Rest van Nederland
6
3
0 minder goede gezondheid
8
langdurige aandoeningen
beperkingen in ADL en HDL
niet sporten
Achterstand buiten de stad | 29 september 2011
Concentratie gezondheidsachterstanden?
% 40
30
20
Huisartsenachterstandwijken in gemeente
10
Rest van gemeente
0 minder goede gezondheid
9
langdurige aandoeningen
beperkingen in ADL en HDL
niet sporten
Achterstand buiten de stad | 29 september 2011
Eindhoven: gezondheidsachterstanden concentreren zich niet in wijken ● De sociaaleconomische gezondheidsverschillen in de gemeente Eindhoven zijn van ongeveer dezelfde omvang als in de rest van Nederland. ● De gezondheid van inwoners van de postcodegebieden van de gemeente Eindhoven waarbinnen huisartsenachterstandsgebieden liggen, wijkt niet af van de gezondheid van inwoners van de rest van de gemeente Eindhoven.
10
Achterstand buiten de stad | 29 september 2011
Gezonde achterstandswijken
11
Achterstand buiten de stad | 29 september 2011
Sociaal-economische status in Zuidoost-Brabant
12
Achterstand buiten de stad | 29 september 2011
13
Achterstand buiten de stad | 29 september 2011
Achterstand in Zuidoost Brabant ● Herkennen jullie de achterstandsgebieden? ● Zijn er grote verschillen in achterstand binnen de gemeenten? ● Zijn er gezonde achterstandsgebieden?
14
Achterstand buiten de stad | 29 september 2011
● Meer armoede in steden ● En aan de randen van Nederland ● Minder dan de helft van de armoede in grote steden ● En ongeveer 30% in achterstandswijken
15
Achterstand buiten de stad | 29 september 2011
Ervaren gezondheid naar stedelijkheid en opleidingsniveau in Zuid-oost Brabant (Kok et al, 2011)
16
Achterstand buiten de stad | 29 september 2011
Stedelijkheid en SES? ● SES: ja ● Stedelijkheid? – Relatieve deprivatie – Additionele achterstandskenmerken – Omgevingskenmerken ● Of iets anders – Ook in delen van platteland – Bijv. krimpregio’s
17
Achterstand buiten de stad | 29 september 2011
Bevolkingsafname in Nederland
18
Achterstand buiten de stad | 29 september 2011
Gezondheid in krimpregio’s (Verweij & van der Lucht, 2011) ● minder goede gezondheid in gebieden met bevolkingsafname ● beperkte invloed bevolkingskenmerken ● gezondheidsachterstanden in krimpregio’s groter geworden Wat brengt de toekomst ● Meer krimp ● In meer gemeenten – Ook in Zuidoost Brabant
19
Achterstand buiten de stad | 29 september 2011
20
Achterstand buiten de stad | 29 september 2011
Maar wat dan? ● “Er bestaan veel beleidsmaatregelen om gezondheidsachterstanden te verkleinen, maar er is nog onvoldoende bekend over de effecten ervan” (Schrijvers et al., 2009). ● “van geen enkele interventie is echter bewezen dat deze de leefstijl van lagers sociaaleconomische groepen effectief verbetert” (Busch & Schrijvers, 2010) ● “over effecten van concrete omgevingsmaatregelen om gezondheidsachterstanden te verminderen zijn geen studies gevonden met hoge bewijslast” (Savelkoul et al., 2010) ● “Groot deel van de gezondheidsbevorderaars voelt zich niet of nauwelijks in staat om sociaaleconomische gezondheidsverschillen te verkleinen” (Van der Lucht& Polder, 2010)
21
Achterstand buiten de stad | 29 september 2011
Maar wat dan? – Intervenieren? Stemmen › Moet je iets doen? ja/nee › Wat gebeurt er al? Veel/weinig/niets
22
Achterstand buiten de stad | 29 september 2011
Maar wat dan? Interveniëren? › Groep 1: Moet je iets doen? ja/nee Argumenten voor en tegen › Groep 2: Wat gebeurt er al? Subvragen: Waar bereik je doelgroep Aansluiten bij doelgroep Anticiperen op maatschappelijke ontwikkelingen (krimp) 23
Achterstand buiten de stad | 29 september 2011
24
Achterstand buiten de stad | 29 september 2011
Slot ● Kijk goed! ● Kijk lokaal! ● Wees inventief!
25
Achterstand buiten de stad | 29 september 2011