Eindverslag Aart-Jan van den Berg - Trienke Hooghiemstra - Lars Oomen - Marloes Stokvis
Cas Grandi
Cas Grandi
2
Onderzoeksteam Cas Grandi Aart-Jan van den Berg Trienke Hooghiemstra Lars Oomen Marloes Stokvis Nederland - Curaçao
Cas Grandi
Inleiding .................................................................... DCS Foundation......................................................... Marktonderzoek........................................................ Huidige locatie........................................................... Plan van aanpak......................................................... Onderzoeksmethode................................................. Uitkomsten buurtonderzoek.............................. Analyse SDK............................................................... Analyse Locatie.......................................................... Onderzoeksvragen..................................................... Succesfactoren.......................................................... Eindconclusies........................................................... Stedenbouwkundig plan............................................ Aanbevelingen........................................................... Procesevaluatie......................................................... Culturele verschillen.................................................. Nawoord....................................................................
Inhoudsopgave
blz. 4 - 5 blz. 6 blz. 7 - 10 blz. 11 - 12 blz. 13 - 15 blz. 16 - 18 blz. 19 - 22 blz. 23 - 25 blz. 26 - 27 blz. 28 - 33 blz. 34 - 38 blz. 39 - 41 blz. 42 blz. 43 - 47 blz. 48 - 52 blz. 53 - 58 blz. 59
3
Cas Grandi
Inleiding
VooruligtheteindverslagvanhetonderzoeksteamCasGrandi.Gedurende5maandenhebben,AartͲJanvandenBerg,TrienkeHooghiemstra,LarsOomen enMarloesStokvisonderzoekgedaannaarditproject.Deeerste2maandenzijnervoorbereidingeninNederlandgedaan,vervolgensiser2,5maandop locatieinCuraçaogewerkt,waarnaernogeenhalvemaandeenterugkoppelingisgedaaninNederland.DeDutchCaribbeanStepstones(DCS)Foundation isonlangsopgerichtdoorRobdeWaal.RobistevensdeinitiatiefnemervanhetprojectCuraçaoActivityDômes.Ditiseenmultifunctioneelsportcomplex datophetsportterreinvanCasGrandizalmoetenkomen.DeDCSFoundationheeftaanonsgevraagdomeenonderzoektedoenindebuurtenrondomCas Grandiendeplannendieernuzijnvoorhetsportcomplexnogeenskritischtebekijken.Ditisdanookderedendatwij,alsonderzoeksteamCasGrandi, naarCuraçaozijngekomenenditonderzoekzijngestart. DedoelstellingvanhetonderzoekisenerzijdsomdebuurtbewonersrondomhetsportterreinCasGrandi,bekendtemakenmethetsportterreindoormet zetepratenoversport,debuurtenhunvrijetijdsbesteding.Hetisbelangrijkomdemeningvandebuurtbewonerstehorenoverhetsportcomplex,omdat zijdetoekomstigegebruikerszullenworden.Onsdoelisdaaromookdemensenteinformerenoverdeplannenvoorhetsportcomplex,zeenthousiastte makenvoorsportendemeningvandebuurttehorenwatbetrefthetsportcomplex.Hettweededeelvanhetonderzoekomvateenstedenbouwkundig onderzoeknaardelocatieCasGrandi.Incombinatiemethetbuurtonderzoekzullenwekritischkijkennaardestedenbouwkundigeinvullingvanhetgebied zoalsdezenuis.Hetdoelvanditgedeeltevanhetonderzoekisonderzoekenhoedelocatievanhetsportcomplexingevuldzoukunnenworden,zodathet optimaalaandestedenbouwkundigeeisenendewensenvandebewonerszalvoldoen.Onsonderzoekheeftalseerstedoelomdebuurtbewonersbijhet projecttebetrekkenenalstweededoeleenstedenbouwkundigonderzoekdoennaardemogelijkhedenvanhetgebiedCasGrandi. Metdezedoelstellingenvanhetonderzoekhebbenwetweehoofdvragenvoorhetonderzoekgesteld.Eenhoofdvraagvoorhetbuurtonderzoekeneen hoofdvraag voor het stedenbouwkundige onderzoek: ‘Hoe kan de buurt betrokken worden bij het project en wat zijn hun wensen?’ en ‘Wat zijn de stedenbouwkundigekwaliteitenenbedreigingenvandelocatieCasGrandi?’ Rob de Waal is met zijn stichting al vergevorderd in het project ‘Curaçao Activity Dômes’. Tijdens dit project is er tot nu toe nog maar weinig met de buurtbewonersgesprokenomhunmeningentehoren.DeredendatwijnaarCuraçaozijngekomenvoorhetonderzoeknaarCasGrandi,isonderandere omveelmetdebuurtbewonerstepraten.Alleendoordeomwonendenachterhet‘CADproject’tekrijgen,zalhetindetoekomstkunnenslagen.Daaromis het belangrijk dat er een buurtonderzoek wordt gedaan in de wijken rondom Cas Grandi. Het buurtonderzoek dat wij zullen doen is gekoppeld aan het stedenbouwkundigonderzoeknaardelocatie.Deinformatieuitdegesprekkenmetdebewonerszullenwegebruikenomeenstedenbouwkundig adviestedoenvoordeinrichtingvandelocatie. We zijn ons onderzoek in Nederland begonnen met een vooronderzoek naar de DCS Foundation. DCS Foundation heeft immers het verzoek gedaannaarditonderzoek.Vervolgenshebbenweeenmarktonderzoekgedaannaardeverschillendedoelgroependievanhetsportcomplex gebruik zullen maken, tevens hebben we bekeken wat hun ‘need assessment’ is. In dit verslag is een klein relevant deel van het vooronderzoekopgenomen.Hetgehelevooronderzoekstaatindecasestudy,welketevindenisindebijlage. Na dit vooronderzoek hebben we ons onderzoek vervolgd in Curaçao. In Curaçao is als eerste de huidige locatie geanalyseerd. Vervolgensisereenplanvanaanpakgemaaktvooronsverdereonderzoek.HetplanvanaanpakdatweinNederlandhebbengemaakt,isin
4
Cas Grandi
Inleiding
Curaçaovooreengrootdeelveranderd.Defocusisvanhettechnischeonderzoeknaarhetbuurtonderzoekenstedenbouwkundigonderzoek gegaan,waardoorereennieuwplanvanaanpakgemaaktdiendeteworden. Na alle voorbereidingen in de eerste twee maanden konden we goed voorbereid aan het onderzoek op Curaçao beginnen. We hebben verschillende interviews met professionals en met buurtbewoners gehad. Al doende hebben we een eigen onderzoeksmethode ontwikkeld, over hoe we nou de juiste informatie uit de mensen konden krijgen. Deze onderzoeksmethode is uitgewerkt na het plan van aanpak.OmtijdensonsonderzoekveelmenseninéénkeertebereikenzijnerbijvoorbeeldBanTopa’sgeorganiseerd.Ditzijnbijeenkomsten omdemensenoverhetprojectteinformeren.Deinformatieuitalleinterviewsvormendebasisvanonsverdereonderzoek.Deuitkomsten vanditbuurtonderzoekzijntelezenvanafblz.19.Devolledigeinterviewskuntuteruglezenindebijlage. Vooronsstedenbouwkundigeonderzoekzijnerverschillendelocatiebezoekengedaanomeenstedenbouwkundigeanalysetemaken. Daarnaast is het enige internationale en multifunctionele sportpark van Curaçao, Sentro Deportive Korsou, uitvoerig onderzocht en vergelekenmetdenieuweplannenvoorCasGrandi.Deanalysehiervanvindtuvanafblz.23. Aan de start van ons onderzoek zijn we divergerend te werk gegaan door veel informatie te verzamelen. Na enkele maanden onderzoek was het tijd om van al deze informatie te convergeren naar een eindresultaat. Dit hebben we gedaan door de alle informatie te verwerken en hier eindconclusies aan verbonden. Tevens is deze grote hoeveelheid aan informatie gebruikt om een complete stedenbouwkundigeanalysetemaken.Dezestedenbouwkundigeanalysevandelocatiekuntuvindenopblz.26en27. Elke week hebben we nieuwe onderzoeksvragen gesteld om zo tot een goed eindoordeel te kunnen komen. De onderzoeksvragen konden we gedurende de week beantwoorden, doordat we met veel mensen spraken over het project. De onderzoeksvragen zijn vanaf blz. 28telezen. Het sportcomplex zal aan verschillende factoren moeten voldoen om voor de uiteenlopende doelgroepen te kunnen slagen, de zogenoemde succesfactoren. Er zullen verschillende succesfactoren in dit verslag worden besproken, zoals: bereikbaarheid, geld en tijd. U kuntmeerlezenoverdesuccesfactorenvanafblz.34. Uitde conclusiesvanonsonderzoek, is er een adviesopgesteldvoor deDCS Foundation. Naast ditadviesvoorDCS Foundationiser een aanzet gegeven voor volgende projectgroepen voor onderzoek naar het project. We hopen dat de stichting met ons advies een stap verderkandoeninhetproject.Deeindconclusiesvanonsonderzoekvindtuvanafblz.39gevolgddoorhetstedenbouwkundigplanvande locatieop blz.42. Bijonsstedenbouwkundig planhebben we eenaantal aanbevelingen gedaan aanonderandere de DCS Foundation.Deze kuntuvanafblz.43lezen. Ten slotte vindt u vanaf blz. 48 de procesevaluatie. In deze evaluatie is te lezen hoe wij door het project zijn gegaan, tegen welke problemen wezijnaangelopen en waterjuist goed ging. Na deprocesevaluatie wordende cultureleverschillendiewijalsonderzoeksteam hebbenervarenietsverderuitgelicht.Ditrapportwordtafgeslotenmeteennawoord. In dit rapport is veel van de gevonden informatie beknopt weergegeven. Alle details en volledige analyses zijn terug te vinden in het analyseboekenindebijlage.
5
Cas Grandi
DCS Foundation
Dutch Caribbean Stepstones Foundation Sporttalent genoegop de Nederlandse Antillen, maaraan faciliteitenomdat talentoptimaal teontwikkelen,ontbreekt het meer dan eens. Vooral gehandicapte sporters kunnen wel een extra duwtje in de rug gebruiken. De onlangs opgerichte Dutch Caribbean Stepstones (DCS) Foundationzetzichdaarvoorin. DedoelenvandeDCSFoundationzijnhetbevorderenvanrecreatie,sport,ontspanning,vrijetijdsbestedingencultuur.Daarnaaststreeftzij naarhetbevorderenvanhetbesefnaarhetbelangvangoederecreatie,voedingenduurzameenergievoordegezondheidenhetmilieu.De visie van de DCS Foundation is om door inzet van sport en bewegen als middel, de Cariben te ontwikkelen tot een regio met gezonde bewonerseneenbloeiendesamenleving.Waarbijdelokalebevolkingsamenmetdeterugkerendevoormaligebewonersderegieinhanden nemen, met ondersteuning van externe organisaties. De DCS Foundation heeft zich als missie gesteld om het sport en bewegen, de gezondheidszorgenhetmaatschappelijkwelzijnencultuuropCuraçaoeenupgradetegeven. HetplanvandeDCSFoundationisomeensportcentrumteontwikkelenvoorallelagenvandebevolking.Hetprojectisopgestartvanwege eengebrekaanfaciliteitenophetgebiedvansportopCuraçao.Hierdoorblijvensporttalentenonontwikkeldenkrijgensteedsmeermensen obesitas.Daarnaastzijneronvoldoendefaciliteitenvoormindervalidenenseniorenomtesporten.Omdezeproblemenoptelossenishet projectCasGrandiopgezet(in2008heefthetprojecteendoorstartgemaaktenisnubekendonderdenaamCuraçaoActivityDômes) Detaakdievooronsisweggelegd,isonderzoekdoennaardemogelijkhedendieerzijn.Bijditonderzoekmoetrekeningwordengehouden met de ruimtelijke (infrastructuur, historie van terrein, klimaat etc.) en sociale (gebruikers, omliggende woonwijken) randvoorwaarden. Hiernaastishetbelangrijkomdeverschillendedoelgroepeninkaarttebrengen;watzijnhuneisenenwensen?Hoehoujezebijhetproject betrokken? Door deze vragen te beantwoorden kan gekeken worden welke faciliteiten en voorzieningen nodig zijn. Ten slotte is het noodzakelijk om na te denken over duurzaamheid. Het sportcomplex moet lang mee kunnen gaan en intensief gebruikt worden, daarnaast moethetduurzaamzijninrelatiemethetmilieu.Onderzoeknaareenduurzamebouwwijzeenhetgebruikvanalternatieveenergiebronnen zijndaarbijnodig.
6
Cas Grandi
Marktonderzoek
Marktonderzoek HetprojectisgerichtopdehelebevolkingvanCuraçao.Wekunnendieopdelenineenaantaldoelgroepen.Namelijk:Sporttalentendiehun talent verder willen ontwikkelen, de schoolgaande jeugd uit Curaçao, vrouwen, senioren, gehandicapten, andere recreatieve sporters, de directeomgevingvanCasGrandientopsportersuitdehelewereld. HetCuraçaoActivityDômesprojectisgerichtopmensen,businesstoconsumer.Metditprojectmoetendesporttalentenopheteilandzich kunnenontwikkelen.DaarnaastkanhetprojectervoorzorgendatdegezondheidvandebewonersvanCuraçaoomhooggaat. Sporttalenten De sporttalenten komen van het hele eiland en misschien zelfs vanuit het hele Caribische gebied. Het zijn (jonge) kinderen die een talent hebbenvooreenbepaaldesport.Ophetcomplexkunnenzijdittalentontwikkelenomzotopsportertekunnenworden.Deleeftijdwaarop talenten worden ontdekt loopt erg uiteen, dit kan van erg jonge leeftijd, 5 jaar bijvoorbeeld, tot zo’n 18 jaar zijn. Er zullen ongetwijfeld uitschietersbijzijn,maaroverhetalgemeenkangezegdwordendatjeugdvanaf18jaarnietmeerzosnelalssporttalentontdektwordt.Hoe grootdezegroepis,ismoeilijktezeggen.DatertalentisopCuraçaoisiniedergevalwelduidelijk. Schoolgaandejeugd Voor de schoolgaande jeugd op Curaçao zijn er op dit moment weinig voorzieningen om veilig te sporten of te spelen. Deze groep zit in de leeftijdvan4t/m18jaar. Vrouwen WatjeinCuraçaoveelzietisdatdemannensportenendevrouwendatnietdoen.Ditkomtonderanderedoordatdemeestesportendieop Curaçao te doen zijn ‘mannensporten’ zijn. De vrouwen doen deze sporten liever niet. Het gevolg is dat ze helemaal niet sporten. Deze doelgroepomvatvrouwentussende20en50jaar.Hiergeldtookweervoordaterookuitschieterskunnenzijn. Senioren De senioren op Curaçao, die niet meer werken, doen weinig aan sport. Deze doelgroep willen we bereiken door onder andere mooie wandelroutesaanteleggenmetopdiewandelroutesfitnessapparaten.Dezegroepheeftdeleeftijdvan50jaarenouder.
7
Cas Grandi
Marktonderzoek
Gehandicapten Voor de gehandicapten moeten er ook goede voorzieningen komen om te sporten. Dit kunnen bijvoorbeeld gehandicapten zijn die in een rolstoelzitten.Dezegroepvarieertvanjongtotoudendieelkeenanderesportleukvinden. Andererecreatievesporters Onder deze doelgroep vallen de mensen die recreatief willen sporten. Deze groep bestaat uit mannen en vrouwen variërend in de leeftijd van18tot50jaar.Hierkunnenookweeruitschieterstussenzitten. DirecteomgevingvanCasGrandi De locatie, Cas Grandi, wordt omringd door woonwijken van verschillende ‘klassen’. Het sportcomplex kan de schakel worden tussen deze wijken.Demensendiehierwonenhebbenzeeruiteenlopendeleeftijden,vanjongtotoud.Deheleomgevingbijelkaargenomenleverteen diversegroepmensenop. TopsportersuitCuraçaoendehelewereld De Nederlandse Antillen hebben o.a. een nationaal honkbalteam, voetbalteam en hockeyteam. Met het sportcomplex hebben de sporters betere mogelijkheden om zich te ontwikkelen in hun sport. Hoe groot deze groep precies is, is lastig vast te leggen. De leeftijd van de topsporters varieert van zo’n 15 tot 40 jaar. Bij elke sport kan deze leeftijd overigens verschillen. Zo stoppen turners en zwemmers eerder mettopsportdanschakersendammers.Detopsporterskunnenmannenenvrouwenzijn.Zekunnenindividueelsportenofinteams. DetopsportersdiegedurendehethelejaargebruikzullenmakenvanhetsportcomplexkomenvandeNederlandseAntillen.Daarnaastiser voorindividuelesportersensportteamsuitallelandenvandewerelddemogelijkheidomertesportenentrainingskampentehouden.Zo zouden er beachvolleyballers uit Nederland in de wintermaanden naar Curaçao kunnen komen om er te trainen. Natuurlijk geldt dit niet alleenvoorsportersuitNederland,maarvoorsportersuitallelandenopdewereld.
8
Cas Grandi
Marktonderzoek
NeedAssessmentdoelgroepen Sporttalenten Op Curaçao zijn er nu weinig mogelijkheden voor talenten om zich te ontwikkelen. De sporten die er nu op het terrein zijn hebben geen kleedkamers,douchesenkantine.Ditheeftalsgevolgdatermaarweiniggebruikvandesportveldenwordtgemaakt.Hetterreinzieternu verwaarloosduitenisdaardoornietechtuitnodigendomtegaansporten.Methetnieuweprojectmoetditprobleemwordenaangepakt.De meerwaardevoordesporttalentenisdatzijzichnuechtkunnengaanontwikkelenenbeterekansenkrijgenomdoortestomennaardetop. Dezedoelgroepzaldefaciliteitenveelgebruiken,doordatzijveelmoetentrainen. Schoolgaandejeugd DemeesteoudersvandekinderenopCuraçaowerkenoverdag.Dekinderenzijnvaakaltegeneenuurof1vrij.Zijgaandanthuisachterde computer zitten en hebben vaak geen toezicht van een volwassene. De kinderen spelen niet veel buiten, doordat er weinig speelvoorzieningenzijn.Langsdewegspelenisnietveiligvanwegehetverkeer.MetdeCuraçaoAcivityDômeszalhierveranderinginkomen. Dekinderenkunnenhierkomenomtespelen,waardoorzijgezonderzullenworden. Vrouwen Voor de vrouwen op de eiland is er nu weinig mogelijkheid om te sporten, doordat zij liever niet aan ‘mannelijke sporten’ doen. Op het sportcomplexkunnenmogelijkhedenkomenvoordevrouwenomaanlichamelijkebewegingtedoendiezijleukvinden.Hierdoorkomende vrouwenmeerincontactmetelkaarenkunnenzijgezondergaanleven. Senioren De senioren op het eiland raken als zij met pensioen gaan soms in een sociaal isolement. Ze blijven meer thuis waardoor ze ook minder bewegen.Hierdoorneemthetgewichttoe,watalsgevolgheeftdatzeooklievernietmeernaardesportschoolgaanomdatzezichschamen. Doorspeciaalvoorouderensportmogelijkhedentemakenkanerietsaanditprobleemwordengedaan.Deseniorendoenlievertijdenseen wandelingwatoefeningenwatdanookweergecombineerdkanwordenmethetonderhoudenvansocialecontacten. Gehandicapten Degehandicaptendieopheteilandwonenhebbennuergweinigmogelijkhedenomtesporten,omdatdevelden,kleedkamers,attributen, etc.ernietopaangepastzijn.Voordezegroepishetdusbelangrijkdatzijdiemogelijkheidwelkrijgen.Doortesportenkunnenzijconditie opbouwenengezonderleven,tevenskunnenzijdoorhetsportensocialecontactenonderhouden.
9
Cas Grandi
Marktonderzoek
Andererecreatievesporters Zoalseigenlijkalduidelijkiszijndesportievevoorzieningendieernuzijnnietingoedestaat.Hierdoorwordterweiniggebruikvangemaakt. Mensen die recreatief willen sporten zullen nu misschien worden tegen gehouden door deze slechte staat. Met het nieuwe sportcomplex moeten meer mensen worden aangetrokken om te gaan sporten. De meerwaarde voor deze groep is dat zij nu kunnen sporten op goed onderhoudensportveldenensportzalen,metkantinesenkleedkamers. DirecteomgevingvanCasGrandi IndedirecteomgevingvanCasGrandiwonenverschillendemensen.Delocatieisnuslechtonderhouden,watookweerinvloedheeftopde buurteneromheen.DoordeCuraçaoActivityDômeskanhethelegebiedpositiefvooruitgaan.Hetkaneenaantrekkelijkgebiedwordenom tewonenenomnaartoetegaan. TopsportersuitCuraçaoendehelewereld De topsporters hebben de behoefte om een goed trainingsveld of een goede sporthal te hebben, die aan de internationale wetgeving voldoet. Het nieuwe complex zal in deze behoefte voorzien. Doordat de complexen die er nu zijn niet aan de internationale regelgeving voldoen kunnen er geen wedstrijden worden gehouden van internationale aard. Voor de sporters en bewoners van het eiland is het belangrijk om deze wedstrijden wel op het eiland te hebben. Zulke wedstrijden kunnen voor een economische boost zorgen en brengen Curaçaoopdekaart.Ditiseenduidelijkemeerwaardediehetnieuwesportcomplexgeeft.
10
Cas Grandi
Huidige locatie
11
De locatie Cas Grandi in zijn omgeving Het sportterrein Cas Grandi bevindt zich in de wijk ‘Cas Grandi’ op Curaçao. Op de kaart linksboven is te zien waar Curaçao zich op de wereld bevindt. Het eiland is onderdeel van de Nederlandse Antillen en ligt in het Caribisch gebied. Curaçao ligt niet ver boven Venezuela. Linksonder ziet u een kaart van Curaçao. De locatie Cas Grandi is omcirkeld, het ligt een paar kilometer ten oosten van Willemstad. Op de grote kaart rechts ziet u het terrein Cas Grandi in zijn directe omgeving. Het terrein is omgeven door de wijken Montana, Rooi Santu en Cas Grandi.
Montana
Rooi Santu
Cas Grandi
Cas Grandi
Huidige locatie
12
bijlage). Tegenwoordig is het erg vervallen. De begroeiing overwoekerd de velden, er wordt veel afval gedumpt en de velden worden niet meer ondertoe wordt er nog gevoetbald op het voetbalveld en er wordt soms gebruik gemaakt van de tennisbaan.
Honkbal
Voetbal
Tennis
Cas Grandi
Plan van aanpak
Plan van Aanpak VoordeCaseStudyiserinNederlandeenplanvanaanpakgemaaktvooronsonderzoekinCuraçao.EenmaalinCuraçaoaangekomenis,inoverlegmetde initiatiefnemersRobdeWaalenSwindaPhilippus,hetplanvanaanpakvooreengrootdeelverandert.Debuurtwasbijvoorbeeldnognietopdehoogtevan deplannenvanDCSFoundation.Hierdoorkwamdefocusvanonsonderzoekvoornamelijkteliggenopdeomliggendebuurtenopeenstedenbouwkundig onderzoek.ErisdusvrijweinigaandachtbesteedaandetechnischeaspectenvanhetterreinCasGrandizelf.Ditzalindetoekomstdooranderestudenten opgepaktkunnenworden,alshetprojectookalietsverderisgevorderd.Dezeonderzoeksvragenendeanderedelenvanhetvoorlopigeplanvanaanpak zijntevindenindebijlage. Fondsen In Nederland was er al begonnen met het werven van fondsen. In Curaçao zullen we hier verder mee gaan, omdat er tot op heden geen financiën zijn ontvangennaasthet‘FondsInternationaleStage’vandeTUDelft.WezullenverschillendestedenbouwkundigebureausuitNederlandeenfondsaanvraag sturen.Eenweeklaterzullendezebedrijvengebeldwordenviahetprogrammaskype. Publiciteit InNederlanddachtenwedathetslimzouzijnomsneldepubliciteitoptezoeken.EchterwerdhetonsinCuraçaojuistafgeradenomdepubliciteitopte zoeken.Ditkomtomdateenverhaalindekrantalsneleeneigenlevenkangaanleiden,watjuistnietpositiefvooronszouzijn.Daaromiserinoverlegmet deinitiatiefnemersvoorgekozenomnietdepubliciteitoptezoeken. Stedenbouwkundigonderzoek Inditstedenbouwkundigonderzoekzullendekwaliteitenendebedreigingenvanhetgebieduitgewerktworden.Hierbijzullendevolgendeonderwerpen wordengeanalyseerd: ͲLocatie ͲInfrastructuur ͲGroenstructuur ͲHoogteverschillenenregenwaterafvoer ͲBezonningenwindrichting ͲOmliggendewijken ͲMontaña ͲRooiSantu&CasGrandi ͲSpaansWater ͲVergelijkingwijken ͲSportvoorzieningen ͲScholen
13
Cas Grandi
Plan van aanpak
Buurtonderzoek Metbetrekkingopditprojectzijnerverschillendebelanghebbendegroepen.Zohebbendeomwonendemensenindeomliggendewijkeneengrootbelang bijditsportcomplex.Dezegroepkunnenweweeronderverdeleninkinderen,volwassenenenouderen. Kinderen ͲWaarbestedendezekinderenhuntijdaan? ͲWaarzijndekinderengedurendededagtevinden? ͲWatvoorsoortsportdoendekinderen,enwaarsportenze?(bijvoorbeeldopeenkleingrasveldje,eenplein. ͲHoereizendekinderennaarhunsport? ͲWelkesportenzoudenzijgraagopeenvernieuwdsportparkwillendoen? De kinderen kunnen we bereiken door scholen en sportverenigingen te bezoeken. Naast deze informatiebronnen zullen we de kinderen ook op straat tegenkomen,danbestaaterdemogelijkheidommethentepraten. Volwassenen,manenvrouw ͲWatisdedagbezettingvandezemensen? ͲWelkesportenwordenerbeoefend? ͲWanneerhebbendevolwassenenvrijtijd? ͲWordtergesportindevrijetijd? Deze vragen zullen we onderzoeken door middel van enquêtes, door mensen op straat aan te spreken en door bantopa’s en eventueel workshops te organiseren.
14
Cas Grandi
Plan van aanpak
15
Ouderen(50+) ͲSportumomenteel?Zoja,waardoetudatenwaaromdaar? ͲHebtuvroegergesport?Zoja,waarenwaaromdaar? ͲWiltugraagindebuurtkunnensporten? ͲVindtuCasGrandieengeschiktelocatieomtesporten? ͲHoezouuopCasGrandiwillenkomen? ͲWelkevoorzieningen,behalvesport,moetenerophetsportcomplexkomen? ͲNaarwelke(speciale)sportiservraag? Ditzullenweonderzoekenmetbehulpdoornaarouderenverenigingentegaan.Hierzullenveelouderemensenuitdebuurtnaartoekomen. In het voorgaande plan van aanpak was er een plan gemaakt om naast de omwonenden, ook de locale sporttalenten, de minder validen te Curaçao, de toeristen, de internationale sporters die in een warm klimaat de winter willen doorbrengen, de toeschouwers en de overheid te benaderen. Voor ons onderzoek concentreren we ons voornamelijk op de mensen uit de buurt en op de minder validen mensen. Bij de minder validen mensen willen we de volgendezakenonderzoeken: MinderValiden ͲWaarwonendezemensen? ͲHoereizenze? ͲWelkesportenwordeneruitgeoefend? ͲWaarwordendezesportenbeoefend? ͲHoevaaksportenze? ͲWelkesportenzouzegraagwillendoenopeennieuwsportcentrum? ͲIsereenbehoeftenaareensportcentrum?
Combinatie stedenbouwkundig onderzoek en buurtonderzoek We zullen het onderzoek beginnen met een onafhankelijk stedenbouwkundig onderzoek en buurtonderzoek. Halverwege zullen we de informatie die we bij beide onderzoeken verkregen hebben verwerken en met elkaar combineren. Uit de buurtonderzoeken zullen we van de mensen horen hoe zij over het sportcomplex denken en wat zij willen. Aan de hand van het stedenbouwkundig onderzoek dat we gaan doen zullen we bekijken hoe reeel de wensen van de buurtbewoners zijn en hoe deze stedenbouwkundig gerealiseerd kunnen worden. Hierbij moet bijvoorbeeld gedacht worden aan hoe realistisch het is om een groot zwemparadijs te ontwikkelen bij Cas Grandi, als zoiets dergelijks ook al in de wijk er naast aanwezig is. Na de twee onderzoeken gecombineerd te hebben, zullen we met deze informatie een hernieuwd stedenbouwkundig plan voor de locatie Cas Grandi maken.
Cas Grandi
Onderzoeksmethode
16
Nadat we het marktonderzoek hadden gedaan en een plan van aanpak hadden gemaakt, hebben we hieruit 4 doelgroepen vastgesteld op wie we ons tijdens ons onderzoek voornamelijk wilden richten. Namelijk de ouderen, de kinderen, de minder validen en de buurtbewoners. Met de ouderen, de kinderen en de minder validen hebben we elk een Ban Topa gehad. De ouderen Ban Topa hebben we bij het buurtcentrum van Montana gehouden. Voor de kinderen hebben we een sport Ban Topa georganiseerd op het sportterrein van Cas Grandi. De minder validen hebben we opgezocht bij Totolika. Dit is een dagopvang voor mensen met een verstandelijke beperking. De analyses van deze Ban Topa’s zijn vanaf blz. 61 in het analyseboek te vinden. De laaste doelgroep waar we ons op richtten waren de buurtbewoners. Deze hebben we in de wijken rond Cas Grandi op straat opgezocht. We hadden van te voren een aantal vragen voorbereidt. Wanneer we iemand tegen kwamen probeerden we een gesprek aan te knopen. De mensen wisten over het algemeen nog niets over de plannen van de DCS Foundation, maar zij waren wel erg enthousiast en vonden het leuk om er met ons over te praten.
OUDEREN
KINDEREN
4 Doelgroepen
BUURTBEWONERS
MINDER VALIDEN
Cas Grandi
Onderzoeksmethode
17
Taalbarrière Soms was er een duidelijke taalbarrière in de communicatie. Op de linkerfoto zie je ons voor het eerst met een buurtbewoner praten. Deze jongen kon niet goed Nederlands, waardoor het gesprek erg stroef verliep. We zijn een aantal keren tegen dit probleem opgelopen. Dit probleem is opgelost door gebruik te maken van een tussenpersoon. Op de foto rechts vertaald een medewerksters bij Totolika onze vragen vanuit het Nederlands naar het Papiaments, hierdoor hebben we veel meer informatie kunnen vergaren.
Cas Grandi
Onderzoeksmethode
18
Tijdens de Ban Topa’s deelden we ook enquêtes uit. Nadat we tegen de taalbarrière zijn gelopen leek het ons handig om de enquêtes niet in het Nederlands te maken, maar in het Papiaments. Zo kwamen we onze doelgroepen zo goed mogelijk tegemoet en kregen wij veel ingevulde enquêtes terug. Het werd erg gewaardeerd dat wij onze enquêtes in het Papiaments hadden vertaald. Hier onder is een voorbeeld te zien van een enquête, deze hebben we bij de ouderen Ban Topa gebruikt.
Cas Grandi
Uitkomsten buurtonderzoek
Ouderen Wandelen en gym zijn populaire sporten onder de ouderen. AquaGym is onder de vrouwen geliefd. De ouderen weinig sportvoorzieningen.
ligt op een centrale plek en is goed bereikbaar. De meesten zullen de auto nemen om op Cas Grandi te komen. Ook zeiden sommigen wel te willen wandelen. Het openbaar vervoer is niet erg populair bij de ouderen. Veel ouderen geven aan dat ze graag voorzieningen op het gebied van gezondheid willen: een adviescentrum, een delencentrum. Graag zouden ze begeleiding willen bij het ouder worden en bij het hebben van bepaalde ziektes. Daarnaast zien veel mensen een dans/feestzaal wel zitten, deze kunnen ze dan ook huren voor het geven van willen graag een plek waar ze kunnen kaarten en domino spelen. Sommige vrouwen willen graag een spa. Maar gezien het inkomensniveau van de wijk is het de vraag of deze voorziening aanslaat. Ook hebben sommige ouderen cap. Het woord handicap vinden ze overigens een erg naar sporten voor gehandicapten is dus erg belangrijk. zondheidscentrum
19
Cas Grandi Kinderen Het overgrote deel van de kinderen vindt het sportpark niet mooi door het onkruid dat op de velden groeit. Daar-
plaatsvinden niet gezien worden. Hierdoor wordt er door de scholen nooit een bus gehuurd om op Cas Grandi te gaan sporten. Als de scholen bij het sportpark worden omliggende buurten. Als de kinderen eenmaal betrokken worden bij het sportpark, zal de drempel voor de andere omwonenden ook kleiner worden. Bij de jongens is honkbal populair, een klein deel doet aan voetbal of aan zwemmen. De meisjes houden juist van zwemmen, lijnbal of dansen. Het is te zien dat de huidige faciliteiten een grote invloed hebben op de sporten die er gespeeld worden. Voor het nieuwe sportpark willen de tennis of volleybal willen doen. Het komt duidelijk naar voren dat de kinderen graag sporten. Momenteel wordt de variëteit van de sporten beperkt door de omliggende faciliteiten. Cas Grandi kan een hier goed op inspelen door juist deze missende faciliteiten aan te bieden.
Uitkomsten buurtonderzoek
20
Cas Grandi Minder validen Een groot deel van de minder validen houdt van sporten. Voetbal is verreweg het populairst. Daarna volgen zwembowlen. De meeste minder validen sporten 1 keer per week. Zij krijgen meestal op een vaste dag in de week training. De voorkeur voor vervoer gaat uit naar een busje die de minder validen ophaalt en thuis brengt. De meeste minder validen die willen sporten, hebben met de huidige sportvoorzieningen op het eiland goede sportmogelijkheden. De minder validen wonen echter verspreid over het Oosten van het eiland, Banda Ariba. Het is dus goed mogelijk dat SDK) niet dichtbij huis liggen. Het zou goed zijn om nog verder onderzoek te doen naar waar de minder validen wonen. Wanneer er veel minder validen in de buurt van Cas Grandi wonen, kan er over nagedacht worden om speciale sporten voor de minder validen aan te bieden. Voetbal - zwemmen - honkbal - basketbal - wandelen -
Uitkomsten buurtonderzoek
21
Cas Grandi Buurtbewoners In Curaçao blijkt dat je niet teveel vanaf je ‘bureau’ kan regelen. De beste methode was om met de buurtbewoners face-to-face te praten, om zo echt goed naar hun ideeën te luisteren.
tegen het (sport)gebied Cas Grandi. Desondanks zijn de buurtbewoners erg blij zijn dat er iets aan gedaan zal worden, hoewel ze momenteel nog vrij weinig weten over de plannen. De mensen, die nu op Cas Grandi sporten, willen hier graag blijven en zouden in een nieuw sportpark graag
de voordelen in van een nieuw sportcomplex. Een nieuw sportcomplex biedt nieuwe mogelijkheden voor de omgeving en de omwonenden. Kinderen hebben nu de mogelijkheid om naast honkbal een andere sport te kiezen. Zo zal er niet alleen een nieuwe ontwikkeling komen voor dit gebied, maar ook voor heel Curaçao.
Uitkomsten buurtonderzoek
22
Cas Grandi Sentro Deportivo Korsou Het sportcentrum SDK bevindt zich in de wijk Brievengat, een wijk ten Noordoosten van Willemstad. Op dit sportcentrum worden verschillende sporten aangeboden, zo is er een wedstrijdbad, een voetbalveld, een sporthal, een atletiekbaan, een honkbalveld en verscheidene kleedkamers. Dit sportcentrum is het grootste sportcomplex op Curaçao. Er komen veel mensen sporten, waaronder ook veel scholen. Financiering is een van de problemen waar SDK tegen aan loopt (zie ook het interview met Richard Leito). Er gaat veel geld uit naar onderhoud, hier moet bij het sportcomplex op Cas Grandi dus ook goed naar gekeken worden.
Analyse SDK
23
Cas Grandi
Analyse SDK
Hier is te zien hoe SDK er schematisch uit ziet. Op de plattegrond staat aangegeven waar zich welke sporten bevinden.
Centrum voor sport en gezondheid
Voetbalveldje
Kleedkamergebouw
Overdekte tribune
Voetbalveld
Honkbalveld Sporthal Atletiekbaan
Softbalveld
Klein zwembad
Overdekte tribune
Overdekte tribune
Nooduitgang/ ambulance Parkeerplaats
Jeu-de-boule veld Wedstrijdbad
Kleedkamer gebouw
Clubgebouw + kantoren
Open tribune
24
Cas Grandi SDK vergeleken met Cas Grandi Rechstonder is een luchtfoto van Cas Grandi te zien, erboven ziet u het terrein van SDK. Cas Grandi is zo’n anderhalf keer groter qua oppervlak dan SDK. SDK biedt op internationaal niveau een aantal sporten aan, namelijk: Atletiek, voetbal een zwemmen. Het zou niet goed zijn als er op Cas Grandi dezelfde sporten op internationaal niveau worden aangeboden. Cas Grandi zou een aanvulling moeten zijn op de sporten die SDK aanbiedt op eilandniveau en internationaal niveau. De volgende sporten zullen volgens de plannen wel op Cas Grandi worden aangeboden en zijn een aanvulling op SDK: Aerobics, beachvolleybal, fitness, skatepark, (tafel)tennis en vechtsporten.
De volledige analyse van SDK is te vinden in het analyseboek vanaf blz. 34.
Analyse SDK
25
Cas Grandi
Analyse Locatie
Stedenbouwkundige analyse van Cas Grandi We hebben een stedenbouwkundige analyse gemaakt van Cas Grandi en de directe omgeving. Met deze analyse hebben we de kwaliteiten en de bedreigingenvanhetgebiedonderzocht. Locatie&Infrastructuur HetgebiedCasGrandiligtophetoostelijkdeelvanCuraçao,ditdeelvanheteilandheet BandaAbouenishetdichtstbevolkt.DewegenopCuraçaokennenweinigstructuur,zoook de wegen rondom Cas Grandi. Ten noorden van Cas Grandi is er veel infrastructuur. Zuidelijkzijn erminderwegen.Cas Grandiligtaan eenrelatief drukkewegin hetgebied. Aan deze weg bevinden zich ook de parkeerplaats en de ingang van Cas Grandi. Aan drie zijden van het terrein loopt een weg. Aan de vierde zijde kan momenteel niet ontsloten worden. Maar er is wel een doodlopende weg die als toegang kan gaan dienen. Aan de zuidwestkantvanCasGrandizijntweenieuwewijkeninaanbouw.Ditwordentweemooie wijkenmethuizenvoormiddenklassers;eennieuwedoelgroepvoorCasGrandi. Groenstructuur&Hoogteverschillen HetgebiedCasGrandiligtingeklemdtusseneengroengebiedeneendichtbebouwdewijk. Hetgroengebiedbevatgrotestukkengroenzonderfunctie.Hetnieuwesportcentrumkan voor functioneel groen zorgen en kan een overgang creëren tussen het groene en het stedelijkegebied.OokkanheteengroenvoorzieningbiedenaandeinwonersvanMontaña, dieopditmomentweiniggroeninhunwijkhebben.HetterreinCasGrandiligtineendal. Hetwordtaandezuidelijkekantbegrensddoorde wijkCasGrandiwelke eenstukhoger ligt.Ookdewestkantligteenstukhoger.Derestvanderegioligterquahoogtetussenin, maar overal zijn hellingen en dalen. Het regenwater stroomt vanaf de hoger geleden gebiedennaarhetmiddenvanhetterreinCasGrandi.
26
Cas Grandi
Analyse Locatie
Bezonningenwindrichting&Omliggendewijken OpheelCuraçaowaaiteensterkewinduithetOosten.Dezewindkangebruiktwordenom degebouwennatuurlijktekoelen.Hiervoormoeteneraandeoostkantvandegebouwen veel openingen komen en aan de westkant weinig. De sportvelden moeten in de richting vandewindgepositioneerdworden.Opdiemanierhebbenbeideteamselkeenhelftvan de wedstrijd het nadeel van de wind. Om de opwarming door de zon zoveel mogelijk te voorkomen moeten de OostͲ en Westgevel weinig oppervlakte krijgen in vergelijking met de andere gevels. De direct omliggende wijken van Cas Grandi zijn Montaña, Rooi Santu, CasGrandienSpaansWater.DewijkenRooiSantuenMontañalijkenveelopelkaarterwijl Cas Grandi en Spaans Water rijkere buurten zijn met grote huizen. Veel jongvolwassenen trekkenuitdewijkenweg,maarditfenomeeniskenmerkenvoorheelCuraçao. Sportvoorzieningen&Scholen ErzijnweinigsportvoorzieningeninderegiovanCasGrandi.Welzijnertweebuurtcentra diefaciliteitenaanbieden.Voorhonkbalkunnendesportersterechtbijhethonkbalveldin MontañaofopCasGrandi.Inderegiokannietgezwommenofgefitnessedworden. Indenabijeomgevingbevindenzich17scholen.IndewijkRooiSantuzijngeenscholen,de kinderen uit deze wijk gaan naar scholen in Montaña, Janwe of Santa Rosa. Voor het toekomstige sportcentrum zijn de scholen in Montaña het meest interessant vanwege de dichtenabijheid. Devolledigestedenbouwkundigeanalyseistevindeninhetanalyseboekvanafblz.46.
27
Cas Grandi
Onderzoeksvragen
Onderzoeksvragen Gedurende ons onderzoek hebben we elke week nieuwe onderzoeksvragen gesteld die nader onderzocht moesten worden. Aan het eind van elke week hebben we de vragen beantwoord en nieuwe vragen bedacht. Zo ontstond er een proces waarbij er steeds onderzoeksvragen werden bedacht en beantwoord. We hebben de vragen ingedeeld in verschillende categorieën, namelijk: externe invloeden op ons onderzoek, buurtonderzoek, de samenwerkingsmogelijkheden, Ban Topa en over het stedenbouwkundige onderzoek. Deze beantwoorde onderzoeksvragen zullen sommige aspecten uit onsonderzoekoverlappen. Externeinvloedenoponsonderzoek Hoebeïnvloedendekomendevakantiesonsonderzoek? Tijdensdevakantiezullendecontactenwelmoeizamerverlopen,mensenzijnmoeilijkertebereikenenhebbenweinigtijd.Vooralvanaf15decembertot15 januarihebbendemensenhetdrukmethunhuis,familieenmeteten. Hoebeïnvloeddepolitiekesituatieonsproject? 22 januari zijn de verkiezingen voor Curaçao. Als de buurt overtuigd zal worden van dit project, zal dit ook doorstromen richting de politiek. Het is dus belangrijkomeendraagvlakonderdebevolkingtecreëren,datdebuurtechtvoorditprojectgaatstaan.Danzullendepolitiekeleidersvanditland,ditin hun verkiezingscampagne mee nemen en zal het project Curaçao Activity Dômes in een goede stroomversnelling kunnen komen. Daarbij is het wel belangrijkdatditprojectnieteenbepaaldepolitiekekleurkrijgt.Hetnadeelvandezeverkiezingenzijnvoornamelijkdatsommigeambtenareneenergdruk agendahebbenenzichtenvolleconcentrerenopdeverkiezingen. Buurtonderzoek OpwelkemanierenbetrekkenwedebewonersrondomhetsportparkCasGrandihetbestebijonsproject? Debewonersuitdeomliggendewijkenwordenbenaderddoormiddelvaneenbuurtonderzoekeneenbantopa.Momenteelisereenduidelijkescheiding tussenCasGrandiendeanderewijken.Doorgebruiktemakenvansportbestaaterdemogelijkheidomhentochsamentebrengen.HetsportparkCas Grandizalindetoekomstdemensenveleverschillendemogelijkhedenomtesportenbieden.Hierdooriservooriederwatwils,waardoorzalditsportpark alscentrumenalsontmoetingsplekkunnendienenvoordeomgeving.Demensendiewehebbengesprokenwarenvaakenthousiastommeetedenkenaan dekomendeplannen. Welkegebiedennemenwemeeinonsbuurtonderzoek? Inonsbuurtonderzoekzullenwedeomliggendewijkenmeenemen.DitzijnRooiSantu,Montañaabou,Montañarey,MontañafuikenCasGrandi.
28
Cas Grandi
Onderzoeksvragen
Wanneerzijndemensen“bereikbaar”en“beschikbaar”? Demensenzijnoverdagredelijkbereikbaarenbeschikbaar.Metonsbuurtonderzoekinterviewenwemensendieweopstraattegenkomen.Eendeelvande mensenuitdiewijkenzijndanwelaanhetwerk,maarsomskomenwediemensenweertegenalszeklaarzijnmethunwerk.Vooreenbantopazijnde mensendushetbestindeavondofinhetweekendbeschikbaar. Welkevoorzieningenzijnerindeomringendewijken? RooiSantuenMontañahebbenbeideeenbuurtcentrumwaarookgesportkanworden.DaarnaastheeftMontañanogeenhonkbalveld.Montañabeschikt overdriescholeneninRooiSantuzijngeenscholen.DekinderenuitRooiSantugaannaarscholeninMontaña,SantaRosaofJanwe.Indeomringende wijkenhebjeveelkleineresupermarkten,eengrotesupermarktontbreekt. Hoeisdesamenstellingvandebevolkingindewijkenrondomhetsportpark? De bevolkingsamenstelling is in de alle wijken vrijwel hetzelfde, wel zijn de wijken Montaña Abou en Montaña Rey grotere wijken dan Rooi Santu, Cas GrandienSpaansWater.Opvallendisdaterinallevierdewijkeneendaltezienisronddeleeftijdvan20jaar.Veeljongvolwassenentrekkendusuitde wijkenweg.DaarnaastisopvallenddatSpaansWatersignificanteenduurderewijkis;erwonenweiniggezinnenmetlageinkomens.Indeanderewijken, metuitzonderingvandewijkCasGrandi,wonendelagereinkomensklassen. WelkeaspectentrektdebuurtnaarhetsportparkCasGrandi? EenduidelijkaspectwatdemensenniettrektCasGrandi,isdegeslotenstructuurdieontstaatdoordeprikkelbosjes.Doordezebossenziendemensen vanafdewegnietdateractiviteitenplaatsvinden.Naastditnadeelbrengendezeprikkelbossennogveleanderenadelenmetzichmee.Alsereenopen structuurontstaat,zaldezeplekmindersneltotplekomvuiltedumpenuitnodigen. Daarnaastzaljuistschaduwdemensensnellernaarhetsportparktrekken.Overdagisheteigenlijkteheetomtesportenenzijnveelmensenaanhetwerk. Daaromzoudenlichtmasteneengroteverbeteringzijn,zodatdemensen’savondskunnensporten. Erkanweleencontributiegevraagdworden,maarermoetgoedonderzochtworden,datdecontributieniettehoogis.Ditzaldanalsgevolghebbendat demensenuitdearmerewijkennietmeerophetsportparkCasGrandikomensporten WelkefaciliteitenwillendebewonersinhettoekomstigesportterreinCasGrandi? Uitdegedanebuurtonderzoekenblijktdathonkbalduidelijkopnummeréénstaat.Anderefaciliteitendiewevaaktehorenkrijgenzijneenzwembad,een voetbalveldeneenatletiekbaan.
29
Cas Grandi
Onderzoeksvragen
Samenwerkingsmogelijkheden Hoekunnenwedebuurthuizenbetrekkenbijhetproject? EensamenwerkingtussenhetsportcomplexenhetbuurtcentruminMontañazouwelmogelijkzijn.Hetbuurtcentrumstaatopenvoornieuweideeën.Via deradioentvzoudenwedebewonersvanMontañabijhetsportcomplexkunnenbetrekken.WekunnenhenookviaflyersuitnodigenvoordeBanTopa. Ookkunnenwebijdeactiviteitenvanhetbuurtcentrumlangsgaanomincontacttekomenmetbuurtbewoners. Hoekunnenwedemindervalidenbetrekkenbijhetproject? MomenteelsportenveelminderͲvalidenophetJohanCruyffCourtviadestichtingTotolika.DestichtingTotolikazetzichtenvolleinvoormensenmeteen verstandelijkehandicap.DooreenhechtesamenwerkingaantegaanmetTotolika,kunnendemindervalidenbetrokkenwordenbijditproject.Daarnaast zijn er initiatieven vanuit Sedreko met betrekking tot minder validen (Challenger League). Om hen te betrekken bij dit project is het belangrijk om een samenwerkingaantegaanmetdezestichtingen.DaarbijishetindetoekomstbelangrijkomminderͲvalidenvriendelijkontworpenwordt. DelaatstejarengroeiterinCuraçaoeensteedsgroterbesefommindervalidentebetrekkenindesportenindesamenleving.Zowordterbijvoorbeeldop hetsportparkSDKdoorminderͲvalidenbolasdecriyoyas(jeuxdeboules)gespeeld.Ditgroeiendebesefisdustengoedevoorditproject IsersamenwerkingmogelijkmethetgezondheidscentruminMontaña? OphetgebiedvangezondheidisMontañaalvoorzien,ermistmisschiennogweleenvoorlichtingscentrum.DitzouwelopCasGrandikunnenkomen.Het zoudaneenadviesbureauvoorlifestyleenbewegingmoetenzijn.Ditzougoedzijnvoordewijk.Eenbegeleidingscentrumommensentebegeleideninhet procesvanouderwordenzouookerggoedzijn.Erzoueensamenwerkingsverbandkunnenkomentussenhetgezondheidscentrumenhetsportcentrum. HetgezondheidscentrumzoumensenkunnendoorverwijzennaarCasGrandiomdaartegaansporten. BanTopa HoenodigenwedewijkbewonersuitvoordeBanTopa? DebuurtbewonerszullenweuitnodigeninsamenwerkingmetEphraimCijntjeenSwindaPhilippus.Methenzalernogoverlegdwordenoferpamfletten verspreidgaanworden.Debestemanieromdemensenuittenodigen,ishennaeengesprektevragenofzeopdebantopawillenkomen.Bijhethoren vandekomendeplannenzijndezemensenvaakenthousiast.Methenhebbenwetevensbeslotenomgeengrotebuurtbantopatehouden.Heteersteidee wasom3januarieenbantopateorganiserenmeteenNieuwjaarsborrelalskarakter.Echterzijndeomwonendendanergdrukmetallerleipersoonlijke zaken. Daarom hebben we ervoor gekozen om kleinere Ban Topa’s te organiseren. Hierbij kunnen we er tevens voor kiezen om niet de mensen uit te nodigen,maarjuistnaarbijeenkomstenvandiegroeptegaan.
30
Cas Grandi
Onderzoeksvragen
Hoeenwelkemensennodigenweuit? DedrieBanTopa’shebbenelkeenanderedoelgroep:kinderen,ouderenengehandicapten.LaterhopenweooknogeenBanTopavoorvolwassenente kunnenorganiseren. Maandag 14 december is er een ouderen Ban Topa gehouden. De ouderen hadden dan al een activiteit op het buurtcentrum in Montaña. Wij mochten langskomenommetzetepratenenactiviteitentedoen.Erkwamenongeveer70mensen.Woensdag16decemberhebbenwetweeBanTopa’sgehouden. ’sochtendsvoorschoolkinderenen’smiddagsvoordegehandicaptenvanTotolika.Inoverlegmetdedirectricevandeschoolhebbenweeensportochtend georganiseerdopCasGrandi.OnsonderzoekmetdemindervalidenzalopTotolikaplaatsvinden,inoverlegmetdezestichtingmochtenwelangskomenom metdezemensentepraten.Ditgebeurdetussenhundagelijkseactiviteitendoor.Hetvoordeelhiervanwasdatdebegeleidersmeekondenhelpenmethet communicerenmetdezemensen. Hoeorganiserenweeensportbantopavoordekinderen? EriseensportochtendophetsportparkCasGrandigeorganiseerdvoordegroepen7aen8avandeschool‘KolegioSanDominico’.Dekinderenkregenlesin driesporten,namelijk:Dans,Voetbalenslagbal.DankzijdeindividuelekwaliteitenvandestudentenvandeTUDelft,behoefdenwehiergeeninstructeurs voortevragen.Voorhetorganiserenvaneendergelijkesportochtendzijnereenaantalzakenzeerbelangrijk.Allereerst,deveiligheidvandekinderen.Het isnietveiliggenoegvoordekinderenomlangsdewegnaarCasGranditelopen,daarmoetervervoergeregeldworden. Daarnaastmoetenervoordezeochtenddebenodigdesportmaterialenaanwezigzijn.Ditisgeorganiseerdinsamenwerkingmet‘Sedreko’.Hetzelfdegeld voordebus.DezeheeftSedrekovooronsgesponsord. Vooronsonderzoekhebbenwedeleraareenenquêtevoordekinderenmeegegeven.Metdezeenqueteevaluerenwedesportochtendenwordtertevens getrachtomdekinderenbijhetontwerpprocestebetrekken. EvaluatiedoelgroepenuitBanTopa WatwillendeouderenopCasGrandi? Uitonsonderzoekblijktdatde60+ershetleukvindenomtegymenoftewandelen.Veelouderenzoudenhetergleukvindenomindebuurttekunnen sporten. Het overgrote deel vindt Cas Grandi dan ook een geschikte locatie om te gaan sporten. Naast sport zouden deze groep mensen ook graag voorzieningenhebbenophetgebiedvangezondheid.Zozoudenzegraagbegeleidwordenbijhetouderwordenenbijhethebbenvanbepaaldeziektes. Hoebetrekkenwedeouderenbijhetproject? De ouderen in de buurt Montaña komt elke week samen in het Sentro di Bario van Montaña. Om de ouderen te betrekken bij dit project is het dus belangrijkomeensamenwerkingaantegaanmetdezegroep.DitzelfdegeldookvoorRooiSantu,waardeouderenookeen60+ersgroephebben.
31
Cas Grandi
Onderzoeksvragen
WelkewenseneneisenhebbendegehandicaptenbijTotolika? Weziendateengrootdeelvandemindervalidenheelgraagsport.Eenanderkleindeelheeftjuistgeenbehoefteaansport.DeliggingvanhetJohanCruyff CourtisvoorTotalikaideaal.Demindervalidenkunnenzowandelendnaarhetsportveldgaan.Ditiseengrootpluspunt. Erzijngeendirecteeisenaanhetsportveldvoordeverstandelijkgehandicapten.Welishetbelangrijkdatzevervoernaarditsportparkhebben.Somsreizen zemetbusjesensomswordenzegebrachtdooreenvriendoffamilie. Hoekunnenwehenbijhetprojectbetrekken? Dezemensenmoetencontinubijhetsportparkbetrokkenworden.De“SpecialOlympics”sportenelkeweek.CasGrandikanwellichteenverbredingvanhet aantalsportenverzorgen.Omdezemensencontinubijhetsportparktebetrekkenishetbelangrijkomeensamenwerkingaantegaanmetstichtingenals Totolika.Dankunnenerwellichtookherhalendesportdagengeorganiseerdworden,waarnaastde“SpecialOlympics”ookdekansaanandereverstandelijk gehandicaptenwordtgeboden. DeresultatenvanhetonderzoekbijTotolikazijntelezeninhetverslagwelkeuvindtonder“downloads”. Watwillendekinderenophetsportcomplex? Uitdeenquêteskunnenweopmakendatvrijwelallekinderenhetleukvindenomtesporten.Bijdejongenszijnhonkbalenatletiektochweldefavoriet.De meisjeshoudenjuistmeervandans,tennisenvolleybal.MaaralsditallesophetsportͲengezondheidsparkCasGrandikomt,moeternogmeergedaan worden.Hetisnamelijkbelangrijkdatdekinderencontinubijditsportparkbetrokkenworden.Ditkandooreensamenwerkingaantegaanmetdescholen, waardoordezekinderenopCasGrandikunnensporten.Ermoetenvooralveelactiviteitengeorganiseerdworden.Dankunnendekindereneenvrijekeuze makenwelkesportzewillendoen.Dankunnenzenadeschooltijdweertrainenvoorhunsport. Stedenbouwkundigonderzoek HoeverloopthetreilenenzeilenbijSDK? SDKiseenmooisportcomplex,maareigenlijktegrootvoorCuraçao.Eristijdenshetontwerpnietgoednagedachtoverbereikbaarheidenonderhoud.Ook isdefinancieringerglastig.SDKisvandeoverheid.Ditbetekenddatzegesubsidieerdwordendoordeoverheid,maarookdatdetoegangsprijzendoorde overheidbepaaldworden.Dezesituatiemaakthetaspectfinancieringerglastig. HoewordthetJohanCruijfveldgebruikt? Sindshetveldjeinnovember2006werdopgezet,wordtervanhetveld,totopdedagvanvandaag,goedgebruikvangemaakt.HetCruyffCourtligtnaast degehandicaptenstichtingTotolika.ZijbegeleidendagelijksmindervalidenengebruikendaartevenshetCruyffCourtvoor.Zoiseenvandetakenvandeze mindervalidenomhetCourtschoontehouden.
32
Cas Grandi
Onderzoeksvragen
BijdeactiviteitendieophetveldjegeorganiseerdwordenzijnnaastdeCruyffFoundationendelokaleoverheid,ooksportorganisatieSedreko,Totolikaen descholenuitdebuurtbetrokken.Deactiviteitenzijnzoingedeeldzodatergeenproblemenonderlingkunnenontstaan.’sOchtendswordthetveldvaak doorscholengebruikt.Tussen15.00uuren17.00uurwordtergevoetbalddoorde“SpecialOlympics”(stichtingTotolika)opwoensdagmiddag.Navijfuur wordthetveldjegebruiktdoordebuurt.ZaterdagswordtergevoetbalddoordestichtingKuifje. Normaal gesproken zijn de Johan Cruyff velden in Nederland ook allemaal van kunstgras. Doordat er zoveel verschillende activiteiten plaats moeten plaatsvinden,hebbenzeeenhardcourtgemaakt.Dithardcourtbiedtruimtevoormeerderesporten.Zokanernaastvoetbal,ookgetennist,gebasketbalden hardgelopenworden.Ditzorgtervoordatmeerderedoelgroepenbijhetcomplexbetrokkenkunnenzijnendatermeervariatieisomtesporten.Daarbij komt het voordeel dat er weinig onderhoud nodig is aan hardcourt. Kunstgras moet beter onderhouden worden en moet om de zoveel tijd vervangen worden.VerderheeftCuraçaoeenergtropischklimaat,waardoorheteventuelekunstgrasooksnellerzalslijten. HoeisdebereikbaarheidnaarCasGrandi?Verhardeenonverhardewegen. Debereikbaarheidisgoed.Alleenisdeoostkantvanhetterreinnietgoedbereikbaar.Hierlooptweleendoodlopendewegdieeventueeldoorgetrokken zoukunnenworden.OokkomenernaastCasGrandinogtweenieuwewoonwijkendieindetoekomstgebruikkunnengaanmakenvanhetsportcentrum. Detoegankelijkheidvanuitdiewijkenisgoed. Hoegebruikenwedestedenbouwkundigeanalyseinonsverdereonderzoek? MetbehulpvandestedenbouwkundigeanalysehebbenwegekekenwatdekansenendebedreigingenzijnvanCasGrandi.Uitdeanalyseisgeblekendat CasGrandiontzettendveelpotentieheeftomeenmooiengoedlopendsportcomplexteworden.Hetterreinisgoedbereikbaarenkanvanafveelpunten ontslotenworden.Ookkanhet een groenvoorzieningwordenvoordewijkMontaña,welkeopditmomentweiniggroenkent.IndewijkenrondomCas Granditrekkenveeljongerenweg,CasGrandikandewijkzoupgradendatderegioookvoordezedoelgroepaantrekkelijkwordt. NaastdezekansenkentCasGrandiookbedreigingen.Zoiserhetprobleemvanhetregenwater.CasGrandiligtnamelijkineendalwaardoorerproblemen metdeafwateringontstaan.Dezebedreigingkaneenkanswordendoorhetwateroptevangenengebruikenvoorsanitairevoorzieningenenirrigatie.
33
Cas Grandi
Succesfactoren
Succesfactoren Algemeen Er zijn verschillende factoren waar het sportcomplex voor de verschillende doelgroepen aan zal moeten voldoen zodat het een succes kan worden. De volgendeelementenzullenwedaarombespreken: - Bereikbaarheid; - Geld; - Kwaliteit; - Vertrouwen; - Tijd; - Variatie(multifunctioneel); - Integratie. Bereikbaarheid Bereikbaarheid is op twee manieren op te vatten. De eerste manier is de verkeersintensiteit rondom het gebied Cas Grandi. De andere manier is de vervoersmogelijkheidvoordewijkbewonersomnaarhetsportterreintekomen. Indeochtendspits(7.00uur)isdeverkeersintensiteit,rondomhetgebiedCasGrandi,opzijn hoogtepunt.Deverkeersdruktezwaktlaterafnaareenconstanteverkeersstroomwaarbijde richtingen “oostͲwest” en “zuidͲnoord” redelijk in evenwicht zijn. De verkeersstroom in de spits is het grootst richting Willemstad. Dit uit zich in een grote verkeersstroom naar het noordenenwestenronddittijdstip. TussendeochtendͲenavondspitspasseertergemiddeldelke10secondenéénautometeen snelheidvanongeveer60km/h.Ditisdusgeenveiligeoversteekalsmensenuitdebuurtdeze oversteekaltijdgebruikenomophetsportparkCasGranditekomen.Erzoudusoverwogen kunnenwordenomdezeverkeerssituatieveiligermakenvoordevoetgangers.Ditkangedaan wordendoordesnelheidvandeauto’stebeperkendoordrempelsofdoordevoetgangerste beschermenmetbehulpvaneenzebrapad,eenbrugofeentunnel. DaarnaastkomthetprobleemopdeCaracasbaaiweg.Ditisdeenigehoofdwegvanhetzuiden van Banda Ariba (Oostkant van Curaçao) naar Willemstad. Deze weg staat bijna altijd vast. Hierdoor zullen mensen uit de ver omliggende wijken vaak vast komen te staan. Aangezien dezewegparticulieris,zalhetergmoeilijkwordenomdezewegteverbredenmetmeerdere Auto’sindefiletijdensdespitsopdeCaracasbaaiweg rijstroken. Ook zijn er al veel verkeersdeskundigen bezig geweest om dit probleem op te
34
Cas Grandi
Succesfactoren
lossen.ZehebbengedachtomnieuwewegenteplaatsenvanuitdeBandaAribarichtingWillemstad.Echterisernooitietsvandegrondgekomen.Hopelijk kanernadeverkiezingenvan22januari2010opnieuwnaarditprobleemwordengekeken,zodatindetoekomsthetsportparkgoedtebereikenis. Een ander probleem is de vervoersmogelijkheid voor de wijkbewoners om naar het sportterrein te komen. Het sportpark heeft een mooie ligging ten opzichtevandewijkenRooiSantu,MontañaenCasGrandi.Echtergaanmensenbijnanooitlopendnaarhetsportterrein.Ditkomtomdatheterggevaarlijk is.Erzijnweinigvoetpadenindeomliggendewijkenendemensenrijdenroekeloos.Ookishetklimaatonaangenaamomtelopen.Zezullendanvaakal bezweetzijnvoordatzegaansporten,hierdoorpaktdebevolkinglieverdeautometeengoedeairconditioning. VolwassenenkunnenmakkelijkdeautopakkenomnaarCasGranditoetekomen.Misschiendatzeindefilestaan,maaropCuraçaohoudenzehiervaakal rekeningmeedooreerdertevertrekken.Alsergeenautobeschikbaarisvoordemensen,zouhetmogelijkkunnenzijnompendelͲoflijnbussentelaten rijdendoordeomliggendewijken. Ditzoutevensookhandigkunnenzijnvoordeouderen(60+).Zijzijnvaaknietmeerinstaatomautoterijdenenwandelennaarhetsportparkisvaaktever engevaarlijk.Opditmomentishetopenbaarvervoernietechtpopulairbijdeouderen.Ditkomtdoordatbussenvaaknietopkomendagenofnietoptijd rijden. Uitdepraktijkblijktdatveelkleinekinderenvaaknogwordengebrachtmetdeauto,maar naar mate de kinderen ouder worden (12+) moeten de kinderen vaak zichzelf weten te vervoeren. Hierdoor is het een idee om in overleg met de sportverengingen een speciaal busjetelatenrijdenomdekinderenveiligoptehalen.Dezekostenzullenberekendkunnen wordenindecontributie. Ookgehandicaptenzullenmoeitehebbenmethettransportnaarheteventuelesportterrein CasGrandi.Dezemindervalidenkunnennietautorijdenenzullendusaltijdmoetenworden gebracht.AlswekijkennaardestichtingTotolikazienwedatdezemensenwordengebracht doorhunouders/opvoedersofdooreenapartbusjedatgeregeldwordtvanuitdestichting. DezemethodezouookvoorhetsportparkCasGrandikunnenwordeningevoerd. Voor de internationale sporters zal de bereikbaarheid naar het eiland toe een probleem kunnenvormen.Curaçaoheeftnamelijkweinigvliegtuigconnecties.Sporterszullendaarom vooralvanuitNederlandendeVSmoetenvliegenomheteilandtekunnenbereiken.Bijeen groot evenement zou natuurlijk een samenwerking mogelijk zijn met een Allewijkenrondomhetsportterrein vliegtuigmaatschappijwaardoorheteilandvanuitmeerderelandentebereikenis.
35
Cas Grandi
Succesfactoren
Geld Hetgeldgaatzekerookeenbelangrijkefactorspeleninhetcomplex.Wemoetendaarinookzekerrekeninghoudenmetdeverschillendewijkinkomens. SpaansWaterenCasGrandizijnsignificantduurderewijkendandeanderedriewijkenrondomsportparkCasGrandi:MontañaAbou,MontañaReienRooi Santu.DebewonersuithetSpaanseWaterenCasGrandizullenmeertebestedenhebbendandeandereinwonersindeomliggendebevolking.Indevorige opdrachtvandeCaseStudyhebbenwebijhetonderdeelmarketingaleenaantalentreeprijzenvastgesteld.Alswehiernogdieperopingaanbetekenthet datwemoetenzorgendathetvooriederedoelgroepaantrekkelijkblijft.Hetideeisiniedergevalomdeinternationaletopsporterseengroterevergoeding zullenmoetenbetalenomtekunnensportendandelokalebewoners.Deinternationaletopsporterszullendanwelvoorrangkrijgeninhet“afhuren”vande faciliteiten.Hetisdanvooralbelangrijkdatdewijkbewonersditaccepterenenzichniethiertoegaanafkeren. Het is ook überhaupt de vraag of alle verengingen bereidt zijn om de huur te betalen voor de velden. Uit interviews en buurtonderzoeken is namelijk gebleken dat veel leden geen contributie betalen waardoor de vereniging geen geld binnenkrijgt. Dit kan er weer toe lijden dat ze de huur niet kunnen betalen.Ookhopenwedatdelokalesporterssnappendatzemoetenbetalenomtesporten.Hetsportterreinmoetnamelijkookdehypotheekafbetalen, energiekosten betalen en onderhoud plegen. Er is vooral te zien op de huidige sportvelden van Curaçao dat er weinig onderhoud is waardoor een sportterreinheelsnelkomttevervallen.Ditwillenwemetditnieuwesportterreinvooralvoorkomen.Omdezefactortelatenslagenzullenwedusvooral eenbetaalbareprijsaanbiedenvoorallesporters,zodatzehetdemoeitevindenomeendeelvanhetinkomentebestedenaansport(engezondheid). Kwaliteit Kwaliteitisookeenzeerbelangrijkefactoromhetprojecttoteensuccestelatenleiden.Demensenbetalenomtekunnensportendusishetvanbelangom demensenookietsterugtekunnengeven.Kwaliteitisonderteverdelenintweegroepen:materiëleenimmateriëlekwaliteit. Bijmateriëlekwaliteitdenkenweaanallesophetcomplexwatstoffelijkis.Desportfaciliteiten,dômesendenatuurzullenkwaliteitmoetenhebbenomde consumenttevredentestellen.Desportfaciliteitenzullenmoetenvoldoenaandeinternationaleafmetingen.Daarnaastzullendefaciliteitenineenzogoed mogelijke staat moeten worden aangeboden. Er mag geen hinder voor de sporters zijn in de vorm van corrosie, extreme warmteͲ/windͲ/wateroverlast, beschadiging(vernieling)envervuiling. Deimmateriëlekwaliteit dieaanons complexmoetvoldoenisvooraldebegeleidingenservice.Aangezien erveel verschillendedoelgroepenzijn,is het belangrijkomeengoedestructuurhierintehanteren.Nietalleendemindervalidenzulleneengoedebegeleidingnodigmoetenhebben.Desporttalenten enouderenzullennetzogoedeenfatsoenlijkebegeleidingkunnengebruiken.Dooreenbegeleidinghaaljenamelijkeengrotereeffectiviteituitdemensen. Hierdoorbereiktmenbijdesporttalentenbetereprestatieswaardoordekinderenzichbeterontwikkelen.Bijdemindervalidenenouderenistijdensde begeleidingdekansgroteropeenbeteremotivatieenbeweging,waardoordemensengezonderenbewustersporten. Ookdeservicezalheelgoedmoetenzijnomhetsportparktoteensuccestelatenbrengen.Hetsportcomplexisgemaaktvoordedoelgroepen,duszijzullen ookzekereeninvloedmoetenhebbenopdeontwikkelingenvanhetterrein.Alserdusproblemenzijnofmensenzijnhetnieteensmeteenaantalaspecten, zullenzealtijdbijdedirectieterechtmoetenkunnen.Doordezeservicecreëertmendanookeenbetersamenhorigheidsgevoel.
36
Cas Grandi
Succesfactoren
Vertrouwen Hetvertrouwentussendeorganisatievanhetsportterreinendedoelgroepenistenvierdeookeenbelangrijkelementomhetcomplextoteensucceste leiden.Hetisnietalleenbelangrijkomvertrouwentewinnenindedoelgroepen,maarookindeorganisatiezelf.Alshetbestuurwantrouwigbeleidvoert, zal dit ten koste gaan van de kwaliteit en de creativiteit. De beslissingen die genomen worden, zullen in zo’n geval door elkaar heen lopen, waardoor iedereenindeorganisatiezichgenoodzaaktvoeltomalleszelftedoen. Ookzalhetpersoneeltijdgaanspenderenaanhetcontrolerenvanandermanshandelingen.Ditleidtdustottijdverlieswaardoordedoelenmindersnel bereiktkunnenworden.Hierdoorkomenconcurrentenopdeproppenmetnieuwe,betereengoedkoperemanierenomdezezakenwelgoedtekunnen handelen.Ditkanleidentothetverliezenvanklanten(doelgroepen). Hetvertrouwenwinnenrichtingdeklantenisdaarnaastooksignificant.Hetwinnenvanvertrouwennaareenklanttoeheefttemakenmetalleelementen die nodig zijn om het complex tot een succes te leiden. Dit betekent dus dat er sprake moet zijn van een goede bereikbaarheid, acceptabele prijzen, aangename materiële en immateriële kwaliteit, het werken in fases, perfecte multifunctionaliteit en een goede buurtintegratie. Als aan deze elementen wordtvoldaanzaldeklantzichvertrouwdgaanvoelenbijhetterrein,waardoorereenuitstekendesaamhorigheidzalontstaan.Ditleidttoteenbetere winstvoorhetcomplexenbeteresportprestatiesvoordedoelgroepen. Tijd Opdevijfdeplaatsisdefactortijdookeenpuntomgoednaartekijken.Omhetcomplextoteensuccesteleidenzalergoednamoetenwordengedachtin welketermijnenallevoorzieningenwordenaangeboden.Hetisnamelijkbelangrijkomhetsportparkinfasesoptebouwen.Ditzorgtteneerstevoorwat luchtvoordeinvesteringenvandeorganisatie.Hierdoorheeftdeorganisatiemeertijdomhetterreintoteensuccestebrengen.Doordatdeorganisatie meertijdheeft,zalhetookmeergeldkunnenbestedenovereenlangerterrein.Ditzalmedekomenomdathetterreinaleenomzetkanmakentijdenshet bouwenvandenieuwetermijnen. Tentweedeishetbelangrijkdatdedoelgroepenlangzaamaanhetterreinkunnenwennenenkunnenzealsportentijdensdebouwvandenieuwestadiums. Tijdens deze bouw kunnen ze ook nog feedback geven over een aantal zaken binnen het terrein. Door deze feedback kan het terrein sneller worden aangepastdanwanneerhetterreininéénkeertotstandzouzijngekomen.Dezeaanpassingkanuittweevormenbestaan.Erkunnenbestaandefaciliteiten wordenaangepastofdeplannenvoornieuwefaseskunnenwordenomgevormd. Variatie(multifunctioneel) Op de zesde plaats is het van belang dat aan de doelgroepen een goede multifunctionaliteit wordt aangeboden. Deze multifunctionaliteit is op twee manierenoptevatten.Teneerstedemultifunctionaliteitophetgebiedvanverschillendevoorzieningen.Tentweededediversiteitophetgebiedvande verschillendedoelgroepen.Doordevariatieinhetcomplexkunnenergveelverschillendedoelgroepenwordenaangetrokken,waardoor“tegenspoed”beter kanwordenopgevangen.Hetcomplexheefteengroterekansvanslagendoordezediversiteit.
37
Cas Grandi
Succesfactoren
Devariatievanverschillendevoorzieningenisoptevattenalsdediversiteitoverhetgeheleterrein.Alsdezevoorzieningentoteensuccesmoetenleidenzal ereenbreedaantalfaciliteitenmoetenwordenaangeboden.Teneerstezijndesportfaciliteitenhetbelangrijkst.Erzalhierbijeengoedecombinatiemoeten wordenontwikkeldtussenbalsporten(honkbal/voetbal/(beach)volleybal)endiversesporten(fitness/zwemmen/dansen/vechtsporten). Tentweedeishetbelangrijkomeengezondheidscentrumaantebieden.Inditgezondheidscentrumkaninformatieaanwordengebodenovergezondheid, gezonde voeding, beweging, lifestyle, ouder worden, etc. Ten derde is het significant om een uitleencentrum weg te zetten waar mensen allerlei gezondheidͲensportartikelenkunnenlenen. Dediversiteitophetgebiedvandeverschillendedoelgroepenisoptevattenalseencomplexwaarbijverschillendesoortenmensenvanhetzelfdesoort faciliteitgebruikvankunnenmaken.Hierbijzijnookweertweeverschillendemanierenteonderscheiden.Deeerstemanierisdatalledelenvanhetterrein vooriedereentoegankelijkis.Ditbetekentdusdatergeenhogedrempelsmogenzijnophetterrein.Ookmoetendevoetpadenvoldoendebreedzijnophet terreinzodatzelfsrolstoelersermakkelijkoverheenkunnen. Detweedemanierisdediversiteitopdefaciliteitenzelf.Defaciliteitenzullenvoorelkedoelgroepbeschikbaarmoetenzijn.Desportfaciliteitenzullenzoveel mogelijkkwaliteitbevatten,zodatookmindervalidenergoedmeeoverwegkunnenkomen.Dezekwaliteitisuitgelegdinhetderdekopje.Verderzullende dômesgeenhinderlijkedrempelsmogenbevattenenzullenalleingangenbreedgenoegmoetenzijnvoorelkedoelgroep.Daarnaastzullendekleedkamers (toilettenendouches)specialeapparatenenhulpmiddelenmoetenbevattenomiedereenhetnaarzijnofhaarwenstekunnenmaken. Integratie Totslotvormtintegratieookeenbelangrijkefactorvanhetsuccesinhettoekomstigesportterrein.Integratieheefteenevenredigverbandmethetelement vertrouwen.Zondervertrouwenisergeenintegratiemogelijkheidenandersomookniet.Deintegratieheefteengrotekansvanslagenalsereengoede band is tussen de organisatie van het complex en de doelgroepen (inclusief omwonenden). Aangezien er vele doelgroepen en partijen zijn die vaak erg verschillenden van elkaar is het belangrijk dat er goed naar elkaar geluisterd en overlegd wordt. Een band is op te bouwen door beide partijen de mogelijkheidtegevenomhunmeningtegeven.Dezemeningdientinallegevallengerespecteerdtewordenenerzalrekeningmetelkaarmoetenworden gehouden, ondanks dat dit negatief uit kan pakken voor één van beide partijen. Deze meningen zijn te besreken in bijvoorbeeld een maandelijkse vergadering waarbij alle partijen aanwezig zijn die een band hebben met het complex. Denk hierbij aan sportcommissies, wijkcommissies, politieke commissiesendecommissievanCasGrandizelf.Alsdezeopenheidpositiefuitzalpakkenisereengrotekansdathetcomplexgoedgeïntegreerdwordtin debuurt.
38
Cas Grandi
Eindconclusies
Eindconclusies Metdeconclusieszullenweantwoordengevenoponzehoofdvragen; Hoekandebuurtbetrokkenwordenbijhetprojectenwatzijnhunwensen? WatzijndestedenbouwkundigekwaliteitenenbedreigingenvandelocatieCasGrandi? Buurtonderzoek Opdekortetermijnkandebuurtbijditprojectbetrokkenworden,dooreenhechtesamenwerkingaantegaanmetverschillendeorganisaties. Erwordtmomenteelgehonkbald,getennistengetafeltennistophetsportterreinCasGrandi.Erzijndusnogsteedsmensendiezichinzettenvoor desportopCasGrandi.Dezemensenmoetenbijdehuidigeplannenbetrokkenworden.Dankzijhetenthousiasmeendepassievoorsportzaldittot een hechte samenwerkingsband kunnen leiden. Mensen als Glen Aniceta kunnen een uiterst positieve rol spelen in de ontwikkelingen van Cas Grandi. Naast de bestaande verenigingen die sporten op Cas Grandi, kan er ook gekeken worden naar samenwerkingsverbanden met andere sportverenigingenofsportleiders.Ditzalhetontwikkelingsproceskunnenvergemakkelijken. Ook is het goed om de buurthuizen bij het project te betrekken. Het buurtcentrum Sentro di Bario Montaña staat uiterst positief tegenover de plannen van de DCS Foundation. Dit buurtcentrum is zeer actief in de buurt en zal dus een ultieme partner kunnen zijn om samen met de DCS FoundationdebuurtvanMontañabijditprojecttebetrekken. Omdebuurtbij‘CuraçaoActivityDômes’betrokkentehouden,kanervoorwordengekozenomBanTopa’steorganiseren.BanTopa’skunnenop velemanierengeorganiseerdworden.Ditzijnidealemogelijkhedenommensenteinformerenenbijhetprojecttebetrekken. Opdelangeretermijnkunnendescholenuitdeomgevingbijhetsportparkbetrokkenworden.Dedirectricevan‘KolegioSanDominico’staatervoor openommetdekinderenindetoekomstopCasGranditegaansporten.Alsdekinderengoedophetterreinkunnensporten,waarbijerbetere faciliteiten zijn dan momenteel er op het schoolplein wordt aangeboden, heeft de directrice er alle vertrouwen in dat het wel goed komt. De sportstimulerendeorganisatieSedrekozouhierinondersteunendkunnenhelpen. Ophetnieuwesportparkmoetendevolgendesportenkomen:wandelen,gym(fitness),honkbal,atletiek,voetbal,dans,tennisenzwemmen.Deze sportensluitenaanbijaldeverschillendedoelgroepen.
39
Cas Grandi
Eindconclusies
Een gezondheidscentrum moet er zeker komen. Dit moet vooral op de ouderen gericht worden. Het centrum moet de volgende onderdelen bevatten:eenadviescentrum,eenrevalidatiecentrum,ruimtevoorlezingeneneenhulpmiddelencentrum.Wanneerheteenvoorlichtingscentrum wordt,kanereensamenwerkingtussenhetsportcomplexopCasGrandienhetgezondheidscentrumStakamahachiontstaan.
Op het terrein moeten voldoende parkeervoorzieningen, een kantine (eventueel ook voor feesten en partijen), ontmoetingsplekken (ook voor domino)eneetgelegenhedenkomen.
Eisen voor het sportpark: een nette uitstraling, veiligheid, goede toegankelijkheid, goed openbaar vervoer en particulier vervoer voor de minder validen.
Stedenbouwkundigonderzoek CasGrandiligtopeengunstigeplek;hetligtmiddentussendewoonwijkenendebereikbaarheidisgoed.Vanafdriezijdenkanhetgebiedontsloten wordeneneriseengoedemogelijkheidomCasGrandiookvanafdevierdezijdeteontsluiten.Dehoofdingangmoetaandenoordkantvanhet gebiedkomen.Ditisdedichtstbevolktezijdevanhetterreinenligtaandehoofdontsluitingsweg. CasGrandiligttemiddenvaneenaantalzeeruitlopendewijken.Hetnieuwesportparkkaneenverbindingtussendiewijkentotstandbrengen. NaastCasGrandiwordentweenieuwewijkengerealiseerd.DitiseenuitbreidingvandedoelgroepvanCasGrandi.Detoegankelijkheidvanuitde wijkennaarCasGrandimoetverbeterdworden. In samenwerking met het sportpark kunnen starterwoningen in de buurt worden gerealiseerd om de wijken aantrekkelijk te maken voor jongvolwassenen(diemomenteelwegtrekkenuitderegio). Hetgezondheidscentrummoetaandedichtstbevolktezijdevanhetterreinenaandehoofdontsluitingswegkomen(bijdehoofdingang).Ouderen hoevenzonietvertelopen. Omdehoofdingangrepresentatieftemakenkomtdaarhethoofdgebouw.Hethoofdgebouwbevateenkantine,eendanszaaleneenfitnessruimte. Dekantinekanookgebruiktwordenvoorfeestenenpartijen.
40
Cas Grandi
Eindconclusies
Ermoetveelgroenophetterreinkomen,maarvoordeveiligheidmoethetsportparkweleenopenkarakterkrijgen.Erkangedachtwordenaan grotegroenstrokenmetbomen.
Devieringangenworden metelkaarverbonden doorshortͲcutsommensen hetparkintelokkenen dewijken metelkaarteverbinden.Tevens dienenzealsgroenvoorzieningen.
DeshortͲcutskennenaftakkingenwaaroprustiggewandeldkanworden.
OpheelCuraçaowaaiteensterkewinduithetOosten.Dezewindkangebruiktwordenomdegebouwennatuurlijktekoelen.Omdittotstandte brengenmoeteneraandeOostkantvandegebouwenveelopeningenkomenenaandeWestkantweinigopeningen.Omdeopwarmingdoorde zonzoveelmogelijktevoorkomenmoetendeOostͲenWestgevelweinigoppervlaktekrijgeninvergelijkingmetdeanderegevels.Daarnaastzullen eenisolerenddakenoverstekkendezonnewarmtebeterbuitenhouden.
Desportveldenmoeteninderichtingvandewindwordengepositioneerd.Opdiemanierhebbenbeideteamselkeenhelftvandewedstrijdhet nadeelvandewind.
IndedirecteomgevingvanCasGrandizijnweinigsportvoorzieningen;slechtsdrie.Ditzijnkleineresportvelden,waarvantweebijeenbuurtcentrum. Inderegiozijnnoggeenvoorzieningenvoortennis,zwemmen,fitness,dansachtigesportenenbeachvolleybal.HierinligteengrotekansvoorCas Grandi. Wel moet Cas Grandi vooral van een aanvullende betekenis zijn; geen concurrerende. Volleybal en basketbal worden al op beide buurtcentra aangeboden dus hoeven niet op Cas Grandi te komen. In de buurt kan ook aan honkbal en voetbal worden gedaan, maar deze voorzieningenzijnniettoereikend.
Indenabijeomgevingbevindenzich17scholen.DescholenzoudenophettoekomstigesportcomplexgymͲenzwemleskunnenkrijgen.Hetpark moet dan wel een nette uitstraling krijgen. Als de scholen bij het sportpark worden betrokken, zal Cas Grandi een groot effect hebben op de omliggende buurten. Als de kinderen eenmaal betrokken worden bij het sportpark, zal de drempel voor de andere omwonenden ook kleiner worden.
Ophetgebiedvanduurzameenergiezijnergrotepotenties.EnerzijdsdoorhetgebruikvansolarͲtechniekenenwindmolens,anderzijdsdoorhet gebruik van energiezuinig apparatuur. Het regenwater kan opgevangen en gebruikt worden voor irrigatie en sanitaire voorzieningen. Daarnaast moetenerduurzamematerialenwordengebruiktenkanhetontwerpvandegebouwenafgestemdwordenophetklimaat.
Allebovenstaandeconclusieszijnsamengevoegdintweepostersdietevindenzijnindebijlage.
41
Cas Grandi Stedenbouwkundig ontwerp van de locatie
Op basis van de conclusies, die voortgekomen zijn uit het buurtonderzoek en het stedenbouwkundig onderzoek, hebben we een stedenbouwkundig ontwerp gemaakt. Aan de hand van deze conclusies zullen we het ontwerp kort toelichten. Uit het buurtonderzoek is gebleken dat de volgende voorzieningen in het plan opgenomen moeten worden: honkbal, voetbal, tennis, atletiek, een zwembad, een ruimte voor dansachtige sporten, een kantine, een gezondheidscentrum, wandelpaden en parkeervoorzieningen. Al deze voorzieningen zijn opgenomen in het ontwerp. Door middel van de stedenbouwkundige analyse zijn we te weten gekomen dat het gebied grote potenties heeft vanwege zijn ligging. Het terrein is goed bereikbaar en kan vanaf alle zijden ontsloten worden. In het ontwerp zijn daarom 4 ingangen opgenomen (waarvan 1 hoofdingang aan de drukste zijde) met bij elke ingang een parkeervoorziening. Om de omliggende wijken met elkaar te verbinden, en om mensen het park in te trekken, zijn er in het ontwerp short-cuts aangebracht. Naast deze short-cuts zijn er de wandelpaden voor langzaam voetverkeer. In het ontwerp zijn grote groenstroken te zien welke beplant zullen worden met bomen en planten. Zo ontstaat er een aantrekkelijk park met functioneel groen, wat op dit moment ontbreekt in de regio.
Stedenbouwkundig plan
42
Cas Grandi
Aanbevelingen
Aanbevelingen RobdeWaal(DCSFoundation) DeDCSFoundationkanmetdehiervoorbesprokenconclusiesverdermetdeuitwerkingenrealisatievanCasGrandi.Deconclusiesuithetbuurtonderzoek kunnenenerzijdswordengebruiktvoordebenaderingvandebuurtenanderzijdsgevenzijeenbeeldvandemeningenvandebuurtbewonersenhun wensen.Deresultatendieuithetstedenbouwkundigonderzoeknaarvorenzijngekomen,kunnengebruiktwordenvoordeverdereuitwerkingvanhet ontwerpvanCasGrandi. Buurt Zoalsbeschrevenindeeindconclusies,ishetuiterstbelangrijkdatersamenwerkingplaatsvindt.Ermoetsamengewerktwordenmetdebuurt.Concreet betekentditeensamenwerkingmetdebestaandeverenigingenteCasGrandi,samenwerkingmetdebuurtcentraRooiSantuenMontañaenmetde scholenuitdebuurt. Debuurtbewonersmoetenookvoortdurendopdehoogtewordengehoudenvanhetproject.Alsernieuweontwikkelingenwordengedaanmoetende mensendittehorenkrijgen.Zorakendemensenbetrokkenbijhetprojectenwetenzewatzekunnenverwachten.Doorzetelkensteinformerenwordthet ookduidelijkdathetprojectserieusis.DebuurtbewonerskunnengeïnformeerdwordendoormiddelvanBanTopa’s,flyers,krantenenanderemedia.Wij hebbengemerktdatBanTopa’serggoedaanslaan. Sporten TijdensdeBanTopa’sisduidelijkgeblekendatsportenergpopulairisopheteilandCuraçao,maarvaakzijndefaciliteitenenhetgeldernietvooromte kunnensporten.Demannelijkejeugddoetgraagaanvoetbal,honkbalenatletiek.Devrouwelijkejeugddoetvooralaantennis,volleybalentennis.De mindervalidenvindensportenveelalfantastisch.Desportenvoetbal,honkbalenzwemmenzijnergpopulairbijdezedoelgroep.Bijdeouderenzijnveelal wandelenen(aqua)gympopulairesporten.Kortom,devolgendesportenzullenindetoekomstophetterreinmoetenkomen:voetbal,honkbal,atletiek, tennis,volleybal,zwemmen,eenfitnessen“wandelen”. Opinternationaalgebiedzalerookgoedmoetwordengekekenwelkesportenwordenaangeboden.HetzalgeenzinhebbenommetSDKtegaan concurreren.Hetisnamelijkbelangrijkdathetsportparkeenaanvullendefunctiegaatvervullenengeenconcurrerende.Veelvergelijkbareorganisatieszijn echterbangvoorhetlaatste.HetisbelangrijkvoordeDCSFoundationdatzemetdieorganisatiesgaanpratenomtoteensamenwerkingsverbandte komen.SDKheeftaleenaantalinternationalesportveldenwaaronderzwemmenenvoetbal.HetsportparkCasGrandizaldusophetgebiedvantennis, beachvolleybalenatletiekechterweleeninternationaalkarkaterkunnenhebben.Vooralhetdoel“overwinteren”zaleenbelangrijkerolmoetengaan spelenopCasGrandi.InternationalesporterskunnentijdensdewinteropCuraçaoophun“normale”niveaudoorblijventrainen.
43
Cas Grandi
Aanbevelingen
Faseplan(stedenbouw) AlswekijkennaarhetMasterplanvanRobdeWaalvan18september2009,zienwedaterdriefaseswordenaangehouden: 1. Playground,skate/bikepark/jogging,beachsporten,theater,uitleencentrum; 2. Fitnessdome,sportdome,officesͲhalloffamebibliotheekͲsportmuseum,atletiekbaan; 3. Tennispark–waterpark,walkingroute+pitstops. DerichtlijnendiehetonderzoeksteamCasGrandiadviseertvoorhetfaseplanzieneralsvolgtuit: 1. Honkbalveld,verlichting; 2. Kleedkamers,parkeervoorzieningen,gezondheidscentrum(hoofdgebouw),wandelpaden; 3. Beachvolleybalveld,voetbalveld(“trapveldje”),atletiekbaan,tennisbaan; 4. Waterpark(zwembad). Eenfaseplaniszeergoedomtegebruiken,maardanishetweluiterstbelangrijkomdezefasesgoedteordenen.Allereerstishetvanuiterstbelangomde huidigeactievesportenvanhetterreinCasGrandiindeeerstefasetebetrekken.Hetisbelangrijkdatdehuidigeactievesportverenigingenopdezelfde locatiekunnenblijvensporten,waardoorzenietnaareenanderelocatiehoeventeverhuizen.Vooraluitinterviewsbleekdatditdegrootstevoorwaarde wasvoordesportverenigingenbijeeneventueelnieuwsportparkvanCasGrandi.Ditzalbetekenendathonkbalindeeerstefasevanhetprojectmoeten komen,zodatdehuidigeverengingenzominmogelijklastzullenkrijgenvandeterreinrenovatie. Daarnaastzaldezefasegelijkeenoplevingbetekenenvoorhetsportpark.Nadeeerstefasezalhetsportparkgelijkkunnengaandraaien,waardoordit andereelementeninhetprojectkanversterken.AnderesportverenigingenzullendanwordengestimuleerdomooktegaansportenopCasGrandienrolter algeldinhetlaatjevandeDCSFoundation.Watalsgevolgheeftdaterweergeïnvesteerdkanwordeninenerzijdsonderhoudenanderzijdsdevolgende fasen.Deoplevingkanversterktwordendoorhetonkruidendeprikkelbossendirectwegtegaanhalen.Hierdoorkrijgthetterreinmeereenopen structuur.Ditgeeftnietalleeneenpositievewarmeuitstraling,maarerisdaarnaastookeensocialecontrolevanuitdeomliggendegebiedenrondomhet sportparkCasGrandi.Doordezeveranderingkrijgthetsportparkeenheelnieuwpositiefimago. Ookzalerindeeerstefasezalerverlichtingmoetenkomen.Uitonderzoekenbleekdatditheeléénvandebelangrijksteelementenwasvaneennieuw sportpark.OpditmomentkaneropCuraçao’savondsnietveelwordengesport,terwijlerveelvraagnaaris.Ditkomtomdathetsneldonkeris(18:30uur) endetemperatuuris’savondsaangenameromtesporten.Aangeziendeomwonersoverhetalgemeen’savondsvaakveelvrijetijdoveris,zaldaaromdit tijdstipeenidealemogelijkheidzijnvooreendrukkesportbezettingopCasGrandi. IndetweedefasezaldebuurteenuitstekendemogelijkheidhebbenomtekomensportenophetsportparkCasGrandi.Echterzijnerookkleedkamers nodigeneventueeleenkantine.Ditzalnadeeerstefasegemaaktmoetenworden.Alserkleedkamersensanitairevoorzieningenzijn,zaldedrempelomte komensportenuitermatekleinerworden.Verderishetbelangrijkomparkeervoorzieningenaanteleggen,zodathetsportcomplexgoedbereikbaaris.
44
Cas Grandi
Aanbevelingen
Daarnaastishetdebedoelingomaanhetgezondheidscentrumtebeginnen.Ditcentrummaaktonderdeeluitvanhethoofdgebouwdatgeplaatstzal wordenophetsportgebied.Tevensmoetenerwandelpadenaangelegdworden,zodatdeouderenwordenaangetrokkenominditgebiedtekomen sporten. Indederdefasekunnendebeachvolleybalveldengemaaktworden.DitiseensportdienietdirectopCuraçaowordtaangebodenenbevorderddusde variëteitvanhetsportpark.Tevenskunnenopdezemanier(ineenlaterstadium)internationaletopsporterswordenaangetrokken,dieoverwinterenineen warmland.Alslaatstevoordeelzijndeexploitatiekostenvaneenbeachvolleybalerglaagvergelekenmetbijvoorbeeldeenatletiekbaan. Integenstellingtotdeontwerpenuithetmasterplan,adviseertonderzoeksteamCasGrandi,weldegelijkeenvoetbalveldaanteleggen(indederdefase). VoetbaliseenveelgespeeldesportinCuraçao.Erisnietdirectvraagnaareengrootvoetbalveld,maarwelnaareen“trapveldje”.Ditzalnade beachvolleybalveldengemaaktkunnenworden. Laterindederdefasezaldeatletiekbaangemaaktmoetenworden.Eengrootnadeelvaneenatletiekbaanisdehogeexploitatiekosten.Desondanksiser eengrotevraagnaarnogeenatletiekbaanopCuraçao.Daaromzaleenatletiekbaanpaswordenaangelegd,alshetsportparkdraaiteneralmensenkomen sporten.Ookkunnenaanheteindvandezefasedetennisbanenwordenaangelegd.Netalsdeatletiekbaan,heeftditsportveldookhogeexploitatiekosten. Daaromishetverstandigomindederdefaseeersthetbeachvolleybalveldenhet“trapveldje”wordenaangelegd.Tevenszullenerverschillendedômes gedurendedelaterefasesgemaaktworden. Totslotisdelaatstestapeeneventueelwaterparkexploiteren.Eennadeelvaneendergelijkwaterparknaastdezeerhogeexploitatiekosten,dezeerhoge onderhoudskosten.Hetsportparkzaldusalgoedmoetendraaienvoordatmeneendergelijkestapneemtomeenwaterparktemaken.Verderadviserenwij omeerstoplokaalniveauallesrondtekrijgenenlaterpastegaandenkenaanhetinternationalekarakter.Ditgeeftmeertijdomdefasesbetertot ontwikkelingtelatenkomen.Echterspeelthierweleendilemmainmee.Deinternationaletopsporterszijnweldedoelgroepdiehetmeestegeld binnenbrengtvoordeDCSFoundation. Duurzaamheid DemogelijkhedenomgebruiktemakenvanduurzameenergiezijnenormopCuraçao.ErstaateenconstanteNoordoostpassaatenerzijnveelzonuren. Echterwordendezemogelijkhedenmomenteeltegengegaandoordeenergieleverancier“Aqualectra”.Dezeenergieleverancierheefteenmonopolieen verbiedhetomenergieterugteleverenaanhetnet.Ditheefttotgevolgdatbijhetgebruikvaneenduurzameenergiebron,eenapartenergienetmoet wordenaangelegdvoordezeenergiebron.Ditmaakthetgebruikvanduurzameenergieerglastigenbovendieneenstukduurder. Gelukkigiserveeltegenstandtegenditbeleidvan“Aqualectra”.Als“Aqualectra”haarbeleidaanzalpassen,danishetzeeraanteradenomgebruikte makenvanduurzameenergieophetsportterreinCasGrandi.Gas,waterenlichtisachtkeerduurderopCuraçaodaninNederland.Deverlichtingkostveel energieendaardoorookveelgeld.Daaromzaleenenergiebronzoalseenwindmolen,deenergiekostenvandezeenergierekeningforskunnen
45
Cas Grandi
Aanbevelingen
verminderen.DaarbijheeftdelocatiealsCasGrandihetvoordeeldateenwindmolennietzosnelverweerdalsdatgebeurdmetdewindmolensopdevlakte vanHato,waardoordeonderhoudskostenlagerzijn. EshterBlomenBoukjeVastbinder DebegeleidingmetdedocenteninNederlandwasheelgoed.Elkeweekwerdeenoverzichtelijkeplanninggemaaktvoordevolgendeweekmet bijbehorendeonderzoeksvragen.Dezevragenprobeerdenweaanheteindvandevolgendeweektebeantwoordenenalleresultatenstuurdenweopnaar onzebegeleidersofweplaatstenhetoponzeblog.Elkeweekkregenwehieroverfeedbackenvaakwerderéénkeerperweekgeskypt.Ditzorgdeervoor datwealleverkregeninformatievandedesbetreffendewekengoedbijhieldenzodatweoverzichtblevenhoudeninonsonderzoek.Doorditoverzichtelijk werkenkondenweookbetertewerkgaan,omdatweveelbeterwistenaanwelkepuntenvanhetonderzoekmeeraandachtbesteedmoestworden.Wij adviserenditvoorvolgendejarenopdezelfdemaniertedoen,zodatstudentennietindeproblemenkunnenkomenmetdeplanningenhetonderzoek. Echtermoestertijdenshetprojectookeenaantalandereopdrachtenwordengedaan;eenCaseStudy.Doordatdezeopdrachtaanslootophetprojectwas heteennuttigeopdrachtmaarermoetindetoekomstwelopgeletwordendatdeopdrachtnietdeoverhandkrijgtophetonderzoek.Somswarenwe namelijknetietsteveeltijdkwijtmetdeopdrachtenuitdeCaseStudywaardoorhetdaadwerkelijkeprojectteweinigaandachtkreeg. Vervolgonderzoek OndanksdaterinCuraçaoveelNederlandswordtgesproken,isertocheentaalbarrière.Ditkomtomdatdemoedertaalvandeomwonendenvaak Papiamentuis.Alsonderzoeksteamhebbenwijditprobleemopgelostdoorgebruiktemakenvanvertaaldeenquêtes.Alsereenvolgendonderzoekinde buurtwordtgedaan,adviserenwijalsprojectteamditsamentedoenmetiemanddiedezetaalvolledigbeheerst.Zokanergoedgecommuniceerdworden metallemensen.ErzoubijvoorbeeldeensamenwerkingkunnenwordenaangegaanmetdeUNA.HetisnietalleenhandigdatzijgoedPapiamentuspreken, maarhebbenookandereinzichtenenzijnalbetrokkenbijdeCuraçaosecultuur.DesamenwerkingkanalvanuitNederlandtotstandkomen. Omdeomwonendenteinterviewen,kanervoorwordengekozenomdemensenopstraatwillekeurigaantesprekenendezevervolgensteinterviewen. Echteralsmenineenrelatiefkortetijdveelmensenwilinterviewen,kanerookvoorwordengekozenomeenbantopateorganiseren.Bantopa’skunnen inallerleisoortenenmatengeorganiseerdworden,dezezalpercultuurenperlandverschillen.InCuraçaowerkteeninformelebantopabijvoorbeelderg goed,terwijlinNederlandeendergelijkebantopavanformelereaardzalzijn.OverigenswordterinCuracaoveelgecommuniceerddoortebellen.Mailen kanwel,alleenwerkthetveellangzamerenisinefficiënter.
46
Cas Grandi
Aanbevelingen
Verderishetisbelangrijkdatervantevoreneengoedeplanningwordtgemaakt.Dezekantijdenshetprojectveranderdworden,maarhetisbelangrijkdat dehoofdlijnindeplanninggevolgdwordt.Zowordendebesteresultatengeboekt.Indeaanbevelingenvooronzebegeleidersstaatuitgelegdhoewijde planninghebbenaangepakt.Hetisbelangrijkhierbijdatervoordeaanvangvanhetprojectduidelijkonderzoeksvragenwordenopgesteld.Aanheteindvan hetprojectkandaarmeegetoetstwordenofdeverschillendedoelenbereiktzijn.Eveneensalsdeplanningkunnenerooktijdenshetproject onderzoeksvragentoegevoegdofgeschraptworden. Totslotkaneenmogelijkvervolgteamkanverderbouwenoponsonderzoek.Wijhebbenonsvooralbeziggehoudenmethetonderzoeknaarde buurtbewonersennaarhetstedenbouwkundigonderzoek.Anderestudentenkunnenonzeresultatengebruikenomanderedingenteonderzoeken;zij kunnendieperingaanopdematerie.Zokunnenzijhetontwerpvandelocatiescherperdefiniërenenkunnenzijzichrichtenopallerleitechnischeaspecten. Ookishetbelangrijkdatereenfinanciëleanalysewordtgemaakt.Omhetteamsnaonsgemakkelijktemakenhebbenweeencontactenlijstopgesteld.
47
Cas Grandi
Procesevaluatie
Procesevaluatie Algemeen Ineenprojectishetheelbelangrijkomtoteengoedeindproducttekomen.Voordeopdrachtgeversenbegeleidersishetsignificantomgoedtekunnen zien,watderesultatenvanalleonderzoekenzijn.Daarnaastishetvooronszelfmisschiennogbelangrijkeromaanheteindvaneenprojecttekijkenhoewe alleservarenhebben.Alswedezeelementenopeenrijtjezetten,kunnenwedezeervaringenmeenemenineenvolgendproject.Daarbijkunnenandere studenten,diemetditonderzoekverderzullengaan,ookvanonzeervaringenleren.Welerennamelijkallemaalvandefoutendiegemaaktzijn.Vandaar dezekorteprocesevaluatiemetonzeervaringenuitditproject. Hetevaluatieproces Injulihadiedereenvanonzeprojectgroepreedsgesprekkengevoerdmeteendeelvandebegeleiders.Hierkwamnaarvorendatwijmetz’nviereninieder geval toegelaten zouden worden tot de minor met betrekking tot Curaçao. In september begonnen we daadwerkelijk aan het project “Cas Grandi”. Ons projectwerdgeleiddoormiddelvanopdrachtenvanhetvak“CaseStudy”enwekelijksebijeenkomstenmetde“persoonlijke”begeleiders.Doordezegoede begeleiding kwamen we aardig op weg richting ons einddoel: “een stedenbouwkundig rapport en buurtrapport maken voor onze opdrachtgevers en begeleiders/docenten”.Uiteindelijkkwamenwetotdevolgendeprocesstappen: 1. Vooronderzoek/analysefase(inNederland); 2. Planvanaanpak(inNederlandenCuraçao); 3. Buurtonderzoek(inCuraçao); 4. Stedenbouwkundigonderzoek(inCuraçao); 5. Eindproductinclusiefeindrapporteneindpresentatie(inNederland). Vooronderzoek/analysefase(inNederland) AlseerstezijnweinNederlandbegonnenmeteenvooronderzoek/analyse.Dezeanalysefasewaseendeelsopgezetteopdrachtvanhetvak“CaseStudy”.In ditvooronderzoekrichttenweonsop:deinitiatiefnemervanhetcasusproject,vergelijkbareprojecten,detechniekdiewedachtentegaangebruikenenhet probleemdatwemoestenoplossen.Verderkekenwenaarhetlandvanhetcasusprojectendedenweeenmarktanalyse. IndezeperiodekwamenweookvoorheteerstincontactmetRobdeWaal.Hijgafonseeneersteimpressievanhetsportterreinenhetbleekdaternog heelveelwerkaandewinkelwas.DaarnaastleerdenwetijdenseenaantalworkshopsenpresentatiesaleenbeetjedecultuurvanCuraçaokennen.Tijdens deworkshopdanstenweonderandere“Tambu”.Dezedansstijlwasvroegerdedansvandeslavenommetelkaartecommunicerenzonderdatdeeigenaar begreepwatzeaanelkaar“verbeeldden”.GedurendedepresentatieskwamenervaakafgestudeerdenofoudͲstudentenvertellenwelkeprojectenzijop Curaçaohaddengedaanofnogsteedsmeebezigwaren.Deervaringenvandezemensenkondenwealvastmeenemeninonsonderzoek. Ditvooronderzoekpaktevooronsvoordeliguit.Weverzameldennietalleenbruikbareinformatievooronsonderzoek,maarwekregenookeenbeeldvoor ogen hoe het hele project in elkaar stak en wat er van ons verwacht werd. Dit was voor ons nog niet helemaal duidelijk voordat we aan deze minor
48
Cas Grandi
Procesevaluatie
begonnen.Tijdenshetgesprekdatweinjulihieldenmetdebegeleiders,kwamnamelijknogniethelemaalnaarvorenhoehetprojectinelkaarzousteken enwatweindetoekomstopCuraçaokondengaanonderzoeken. Hetwaswellastigomveeldingenvoorhetvooronderzoekoptezoeken,ondanksdatonzeopdrachtgever,RobdeWaal,aleeneersteMasterplangemaakt hadwaarwealeenaantalanalysesuitkondenhalen.CuraçaoistenopzichtevanNederlandergonontwikkeld.InNederlandzijnvanbijnaelkelementinde samenlevinggegevenstevinden.DaarentegenisCuraçaoeenkleineilandwaarnietzoveeldataoveristevinden.Dedatadieeroverheteilandbestaat,is vaakalverouderd.DitkomtomdaterbijvoorbeeldbijhetCBSopCuraçaomaaréénkeerindetienjaardestatistiekenwordengeüpdatetvanheteiland.De laatstekeerwasin2001. OokisCuraçaonognietzodigitaalontwikkeldalsNederland.InNederlandisophetinternetergveeltevindenoverallerleiaspectenuitdemaatschappij.In Curaçaowordterergweiniggebruikgemaaktvanhetinternet,waardoorinternetsitesnietupͲtoͲdatezijn.VerderzijnerveelbedrijvenopCuraçaodiegeen internetsitehebben,waardoorheterglastigisomtecommunicerenmetdezeorganisatiesvanuitNederland.Hierdoorzullenbijvoorbeeldmarktanalyses, omgevingsanalyses,technischeanalyseenstakeholderanalysesnietheelgedetailleerdofcompleetzijn. Planvanaanpak(inNederlandenCuraçao) HetplanvanaanpakinNederlandwasookeenonderdeeluitéénvandeopdrachtenvande“CaseStudy”.Degevondeninformatieuithetvooronderzoek konnutoegepastwordenoponsproject.IndezeopdrachtmaaktenweeenSWOTͲanalyse,eenplanvanaanpakeneenplanning.Ookwashetdebedoeling omeen“Krutu”(BanTopa)teorganisereneneenfondsenverwervingsplaninelkaartegaanzetten. Het werd voor ons tijd om te beginnen aan het echte werk. Dit deel van het onderzoek zorgde ervoor dat we al in contact kwamen met een aantal stakeholders. Door deze opdracht kregen we nog een beter beeld wat ons te wachten stond in Nederland. Dit wilde natuurlijk niet zeggen dat het een makkelijkeopgavevooronswerd.HetbeeldvoorCuraçaobleeknamelijknogvaag. Ten eerste was het lastig om een SWOTͲanalyse te maken. Dit komt omdat we het gebied Cas Grandi niet kende. We hadden simpelweg niet genoeg informatieverkregenomtewetenwaterallemaalspeeldeinenrondomhetgebiedCasGrandi.Hierdoorwerdhetmoeilijkomdesterktesenzwakteste confronteren met de kansen en bedreigingen. Voor ons werd daardoor niet echt duidelijk welke mogelijkheden er waren en wat er gedaan zou moeten wordenomdiekansentekunnenbenutten.Uiteindelijkhaddenwetochonsbestgedaanenereengoedeanalysevanproberentemaken. Ten tweede kostte het veel moeite om een goed toekomstplan te bedenken. De planning en plan van aanpak voor Nederland kwam vrij snel tot stand. EchterbleekhetvoorCuraçaoeenstuklastigomdezetemaken.Debegeleidershaddenonsalveelgeleerdoverheteilandenhaddenonszogoedopweg geholpenwelkerichtingweuitmoestenenwehaddenalgeprobeerddecultuureenbeetjetelerenkennentijdensdeworkshops.Desondankswistenwe nietzogoedwatonstewachtenzoustaanopCuraçaoomdatonsbeeldtochtecomplexbleek.Wewistennognietzogoedmetwelkestakeholdershet nuttig leek om te gaan praten in Curaçao, op welke elementen we ons zouden moeten concentreren tijdens het onderzoek in Curaçao en wat onze opdrachtgeverRobdeWaalvanonsonderzoekzouverwachteninCuraçao.Ookdoordecollegesdiewehaddengehad,leerdenwedathetnieteenvoudig is om over te stappen naar andere culturen. De Antilliaanse cultuur komt namelijk niet direct overeen met de Nederlandse gewoonten. In een apart onderdeelvanditrapportwordthierdieperopingegaan. Uiteindelijkmoestenwetochknopendoorhakken,waardoorenkelezakenuiteindelijkanderszijnontwikkelddanwehaddenverwacht.
49
Cas Grandi
Procesevaluatie
DeBanTopa(“Krutu”)behoordeooktothetonderdeel“planvanaanpak”inNederland.DezeBanTopakondenweachterafals“zeernuttig”beschouwen. Deze meeting is in een zeer korte tijd geregeld. We hadden namelijk maar drie weken de tijd om alles voor elkaar te krijgen. Er werd besloten om een origineleplaatstekiezen,zodathetaantrekkelijkwerdvoordegastenomtekomen;hetAntillenhuisinDenHaag.Decontactenwerdenbenaderdviahet huidigestakeholdernetwerk,medeontwikkelddoordecontactendieweviaMargreetvanderVliesdoorkregen.OokhetAntillenhuishadnogeenaantal interessante contacten voor ons. Daarnaast haalden we nog een aantal gasten binnen via “het Googlen”. Uiteindelijk hadden we toch een groep van ongeveerdertiggastenenhebbenweeenworkshopmetachtgastengedaan.Hierwarenwezekernietontevredenmee. EchterbleekhetlastigomeenduidelijkeplanningtemakenvooreenBanTopainNederland.Ditervaardenwevooraltijdensdemeeting.Wemerktendat hetheellastigomalleactiviteitenafterondenindegeplandetijd.Erlooptnamelijkaltijdweleenactiviteituitoferkomenmensentelaat.Hierhaddenwe welrekeningmeegehouden,maartochbleekonzeingeplandetijdtekort.Zodoendehaddenweonzetweeworkshopsomgevormdtotéén,waardoorwe dieperoponsprojectinkondengaan.Wemaaktenvandeworkshopeenspelvormzodathetnietteeentonigzouwordenenerooknogeencompetitie inzat. De persoon met de beste antwoorden kreeg namelijk een kleine prijs. Tijdens de workshop bleek het ook belangrijk te zijn om een goede gespreksleidertehebbenzodathetgespreknietafkondwalen.Wehaddennamelijkrelatiefweinigtijdduswashetbelangrijkdatwedegesprekkenkorten krachtighieldenendatwedejuisteinformatieuitdemensenhaalden. DefondsenverwervinginNederlandgingveelmoeilijkerdangedacht.Veelbedrijvenhaddenlastvandehuidigeeconomischerecessieenvaakisaanhet eindevanhetjaarhet“geldpotje”op.Ookwasdefondsverwervingopeenveeltekorttermijn.Desondankshaddenwewelonsbestgedaanomtochnog eenbedragbinnentehalen.Inhetprojectplanmetdebegeleidendebriefhaddenweveelenergiegestokenomheteraantrekkelijkenprofessioneeluitte latenzien.WehaddenveelbedrijvenbenaderdwaaronderEFLenveelsportfondsen.Ookhaddenweallebedrijvennagebelddienietsvanzichhaddenlaten horen.UiteindelijkhaaldenwehelaasalleendeFISvandeTUDelftbinnen.Ditvielweltegen,maarwewarenwelweereenervaringrijker. Planvanaanpak(inCuraçao) InCuraçaowerdgelukkigalsnelduidelijkwatonzedoelstellingenwaren.Deeerstedoelstellingwaseenuitgebreidonderzoekdoenindebuurtenrondom hetsportterreinCasGrandi.AandeanderekantwerdervanonseentechnischonderzoekvanhetsportterreinCasGrandiverwacht.Indezeonderzoeken kwamendecultuurverschillenalsnelbovenwater.Dezecultuurverschillenzijnzoalsgezegdineenanderdeelbesproken.DeplanningdieweinNederland hadden gemaakt, was niet echt nodig geweest omdat onze subdoelstellingen steeds opnieuw werden aangepast. Ook ervaarden we dat al het vooronderzoekinNederlandnuttigwas,maardatwedecultuurhetbesteleerdenkennenopheteilandzelf. DoordegoedebegeleidinguitNederlandblevenweophetgoedepadomuiteindelijknaaronseinddoeltewerken.Wewarendeeerstezevenwekenop Curaçaovooralaanhetdivergerenomveelinformatieteverzamelen.Delaatstedriewekenopheteilandstondinhettekenvanheteindrapport.Alswe wildenkondenwenogwekeninformatieblijvenverzamelenennieuwedingenonderzoeken,maarhetisbelangrijkomstrakstekunnenlatenzienwatwe opditeilandgedaanhebben.DitwerdookduidelijkgemaaktdooronzecoachesuitDelft. Op Curaçao gingen we ook verder met zoeken naar fondsen. We kwamen met een nieuw plan om veel verschillende stedenbouwkundige bureaus te benaderen en hieraan een klein bedrag te vragen. Echter bleek dit niet te werken. Dit had vooral te maken met de drukke periode en de slechte
50
Cas Grandi
Procesevaluatie
skypeverbindingvanCuraçaotenopzichtevanNederland.UiteindelijkhebbenweinCuraçaotochnogtweesponsorsgekregen:Croonenb.v.enStudents4 Sustainibility.Hierzijnweergblijmee.Metdezefinancielebijdragehebbenwetochnogveelextraonderzoekkunnendoenwaarandershetgeldnietvoor was.Ditisdanookderedendathetprojectveelbeterheeftkunnenslagen. Buurtonderzoek(inCuraçao) Het buurtonderzoek kwam niet echt soepel van de grond. We wisten namelijk niet zo goed waar we moesten beginnen in de buurten. Vandaar dat we haddenafgesprokenomeenaantalkerenzonderplanningdebuurtenintegaanenallesoponsaflietenkomen.Opdezemanierkwamenweerachterdat het belangrijk was om met buurtcentra en scholen te gaan praten. Deze buurtcentra en scholen hebben namelijk een heel goed netwerk in de buurt, waardoorhetheelmakkelijkisomopkortetermijnveelmensentebereiken.WemerktendatweineenheledrukkeperiodeopCuraçaozaten.Erwaren natuurlijkergveelfeestdagenenhetCaribischeCarnavalstaatookweervoordedeur.DitbetekendedateenzelfgeorganiseerdeBanTopawerdafgeraden. Uiteindelijk resulteerde dit in drie Ban Topa’s. De eerste Ban Topa werd gehouden op “Sentro di Bario Montaña”. De tweede Ban Topa werd een sportochtend voor kinderen van de school “Kolegio San Dominico” op het sportterrein Cas Grandi. De derde Ban Topa werd gehouden bij gehandicaptenstichting“Totolika”.TijdensdeBanTopa’swildenwevooraldatdeAntillianeninde“spotlights”stondenenwijjuistniet.Hierdoorlietenwe merkendathetnietomonsdraaide,maaromdeomwonendenvanhetsportterreinCasGrandi.Ditresulteerdenamelijkinbruikbareinformatieomdatde mensenzichechtbetrokkenbijonsenhetprojectvoelden.DezeaanpakwerktezeergoedendemensenwarenookzekertesprekenoverdeBanTopa’s, ondanksenkelecultuurbarrières. Stedenbouwkundigonderzoek(inCuraçao) Inhetstedenbouwkundigonderzoekwasachterafmindertijdgestokendaninhetbuurtonderzoek.DeredenwasdatRobdeWaalhetvooralinteressant vondomtekijkenhoedeomliggendewijkbewonersnaarditprojectzoudenkijken.Desondanksiseruitgebreidonderzoekgedaanophettechnischgebied. Weervaardendathetvooralbelangrijkisomtekijkennaaranderegebouwen.Dooranderecomplexenteanalyseren,leerdenwedepositieveennegatieve kantenkennenvaneenaantalpandenopCuraçao.Dezeelementenkondenwedusmeenemeninonsontwerp.Ookmerktenwedatophetgebiedvan stedenbouwhetnietgoedgeregeldisinCuraçao.Ditwasweldeelsteverwachten,maarhetbesefkwampasechthetbeseftoenwezelfopCuraçaozaten. ZoiserbijvoorbeeldveelfileopCuraçao.WelkunnenwezeggendathetgebiedrondomhetsportterreinCasGrandiergveelkansenbiedtophetgebied vanstedenbouw.ZoontbrekenerveelsportͲengezondheidsvoorzieningen,waardoordezeaantrekkelijkkunnenwordenvoordewijkbewoners. Ondanks dat we weinig onderzoek gedaan hadden naar bouwmethodes, hadden we wel wat geleerd over de bouwcultuur op Curaçao. Ze beginnen langzamerhand op Curaçao eindelijk te beseffen dat duurzaamheid de toekomst is. Echter bleek dat de enige energiemaatschappij van het eiland (“Aqualectra”) een monopolie heeft en dat het niet mogelijk is om stroom terug te leveren aan het net. Dit zorgt ervoor dat de mensen niet worden gestimuleerdomgebruiktegaanmakenvanduurzameenergie.Vooronswasditverrassend,omdaterheelveelwindstaatendezonschijntheelhetjaar door.Daarnaastwordenersoms,tegenonzeverwachtingin,letterlijkmethodenovergenomenuitanderedelenvandewereld.Ditlevertvaakproblemen opomdatopCuraçaoeenheelanderklimaatheerst.
51
Cas Grandi
Procesevaluatie
Eindproduct(inCuraçaoenNederland) InCuraçaowarenwevanafdeachtsteweektoeaanhetwerkennaaronseindproduct.Opdatmomentrealiseerdendatweergveelwerkverrichthadden. WehaddeninongeveertweemaandentijdbijnaheeldebuurtduidelijkgemaakthoedetoekomsteruitkomttezienvanhetsportterreinCasGrandienhun meninghierovergevraagd.Daarmogenwetochbesttrotsopzijn!Overhetstedenbouwkundiggedeeltekunnenweooktevredenzijn.Eriseenduidelijk beeldgescheptvoorhetgebiedwaardesterktesenzwaktesinhetgebiedliggen. Aldezeonderzoekeninclusiefallevooronderzoeken,analyses,enzovoortshebbenweverwerktineengrooteindverslag.Overditeindverslaghebbenwe goed nagedacht zodat het leesbaar, boeiend, informatief en leuk bleef. Daarom hebben we een duidelijke lijn in het verslag gemaakt zodat het voor iedereenaantrekkelijkblijftomtelezen.Deminderrelevantestukkenstaannamelijkindebijlage,onderanderedevolledigeinterviewsendegehelecase study. NaastditrapporthaddenwetweegroteA1Ͳpostersgemaakt.Hetdoelvandezepostersishetoverzichtelijkweergevenvandebelangrijksteconclusiesen bevindingen vanalleonderzoeken.Wevondenhetnamelijkbelangrijkdatonze begeleiders/opdrachtgeversin eenoogopslagallesoverzichtelijkkunnen zien. Dit zorgde ervoor dat de poster boeiend en begrijpelijk blijft voor iedereen. De eerste poster ging over het buurtonderzoek. Op deze poster staan verschillende conclusies/uitwerkingen van straatinterviews en Ban Topa’s op een overzichtelijke manier. Op de tweede poster staan overzichtelijk alle bevindingenvanhetstedenbouwkundigonderzoek.Hierinwordvoorhetgrootstegedeelteingegaanophetstedenbouwkundigonderzoekopenrondom hetterreinCasGrandi.Tevenswordernogkortingegaanophetonderwerpduurzaamheid. In samenwerking met onze begeleiders, zullen we dit project in Nederland verder afronden. Het project zal uiteindelijk worden afgesloten met een eindpresentatie.Hetisdusbelangrijkomalonseindproductkortmaarkrachtigtekunnenpresenteren.Wekunnennualzeggendathetprojectgoedis afgerond.Dooronstoedoenzijninitiatiefnemerendebuurtzijneenstapdichterbijelkaargekomen.Daarbijhebbenwijalsstudentenookveelvanhet projectenonsverblijfinCuraçaomogenleren.
52
Cas Grandi
Culturele verschillen
Culturele verschillen Algemeen Indezecursuszijnwevaakinaanrakinggekomenmetandereculturen.HetwasinteressantomanderetraditiesenculturenopCuraçaotelerenkennen. Nederlanders kunnen hier nog veel van leren in een aantal opzichten. Echter zit er wel een grote maar aan. Een andere cultuur neemt soms ook complicatiesmetzichmee.Inditstukvanhetverslagwordenereenaantalvandezecultuurinterpretatiesbeschrevendienognietinhetverslagnaarvoren zijngekomen.Inditstukwordtingegaanopdecultureleverschillen.De“activitiesandresults”(gehelerapport)en“personalreflection”(procesevaluatie) zijnaluitvoerigbesprokeninvoorgaandedelen. Literatuur Uitdecollegesendehierbijbehorendeboekenkwameneraltijdvijf“cultuurverschillen”naarvoren.OpCuraçaozijnallevijffactorenrelevantvoorhet project: 1. Powerdistance; 2. CollectivismversusIndividualism; 3. FeminityversusMasculinity; 4. Uncertainlyavoidance; 5. LongͲtermversusShortͲtermorientation. Deliteratuurdiewegebruikthebbenvoorditonderdeelvanhetverslagzijn: 1. GerardHofstede:“Allemaalandersdenken”; 2. OttoKroesen:“Leveninorganisaties”; 3. Wiarda:“Civilsociety”. Powerdistance ErheersteengrootmachtsverschilopCuraçaotenopzichtevanEuropeselanden.Wehebbenditduidelijkgemerkttijdenshetbuurtonderzoekrondomhet sportterreinCasGrandi.DewoonwijkCasGrandiisrijkerdandewijkenMontañaenRooiSantu.Inprincipehoeftditgeenproblementegeven,maarindit gebiedisdatwelhetgeval.DemensenuitdewoonwijkCasGrandihebbenmeertebestedendandeanderewijken.Ditzorgtervoordatzevaakhonden voordedeurhebbenenbinnenblijvenzitten.Zezoekennauwelijkscontactmetderestvandebuurten,omdatzezichzelfzienalsmensenmeteengrotere status. Sommige bewoners geven dat zelf ook toe. De woonwijk Cas Grandi wordt hierdoor verafschuwd door de rest van de wijken. Dit resulteert in het feit dat mensen uit Cas Grandi nooit meer op het sportterrein bij hen in de buurt komen. De wijken zijn hierdoor erg uit elkaar gegroeid. We kunnen dit ook goed zien aan de beoefende sporten van de wijkbewoners. De mensen uit Montaña en Rooi Santu doen veelal balsporten (honkbal,voetbal)waarvoornietveelsportmateriaalengeldnodigis.DeinwonersvanCasGrandidoenvaak“luxere”sportenzoalstennisengolf.Voor dezesportenismeergeldnodig.Ookhebbendezesporteneenhogerestatus,zodat“dezelfde”doelgroepenelkaarontmoeten.DeoudersuitCasGrandi willendoorgaansnietdathunkinderenincontactkomenmetde“armere”kinderen.Zijzullendusnetalshetsporten,nietzomaarhunkinderennaarschool sturenwaarookkinderenuitdelagereinkomensgebiedennaartoegaan.
53
Cas Grandi
Culturele verschillen
CollectivismversusIndividualism Hetcollectivismeenindividualismekunnenwordenvastgesteldtoteenbepaaldegraad.WeziendatereenduidelijkverbandistussenhetBNPendemate waarinalseencollectiefwordtgeopereerd. HetcollectivismekomtvooralvoorindelagereinkomenswijkenopCuraçao.WeziendatMontañaenRooiSantueenaanzienlijklagerBNPhebbendande woonwijkCasGrandi.Erstaanindezewijkenergveelbuurtwoningenenerisduidelijkoptemerkendatdewerkloosheidveelgroterisindezewijkendan op Cas Grandi. We merken dit vooral, toen we op een doordeweekse dag over straat liepen. De mensen in deze wijk leven erg eenvoudig waardoor de mensenvakerbuitenzijnenereengezelligeresfeeropstraatgecreëerdwordt.InMontañaenRooiSantuzienwedemensengezelligbuitenzittenenmet elkaar activiteiten ondernemen. Er wordt gedominood of een biertje gedronken in de schaduw onder een boom. Ook hebben Rooi Santu en Montaña allebeieenbuurtcentrum.Vanuitdezebuurtcentrawordenelkeweekmeetingsgehoudenenactiviteitengeorganiseerdvoordewijkbewoners. Integenstellingtotdezewijken,wordteropCasGrandiheeldeweekgewerkt.’sAvondsalsdemensenthuiskomen,gaathethekmetdehondenerachter openenrustenzelekkeruitvandezwarewerkdag.ErisindewoonwijkCasGrandigeenbuurcentrumwaardebewonerselkaarkunnenontmoetenom gezelligeactiviteitenteondernemen.Ditzorgtvooreenergrustigeenindividualistischesfeerinditgebied.Wemaaktenditookmeetoenwemetdeauto doorditgebiedredenopeendoordeweeksedag.Erwasniemandtezienenoveralhieldendehondendewachtachterdegrotehekwerken. Alsweinzoomenoponsprojectmerkenwedatdesamenwerkingsomseenbeetjestroefgaatmetsommigepartijen.MomenteelisdeDCSFoundation bezigmethetoverschrijvenvandegronden.Alleenwildebeheerderhetgeheleterreinnietin1keeroverschrijven.Hijwilnamelijkhetbeheerderhuisen hetgrotegebouwophethuidigesportcomplexCasGrandinietkwijt.Erisveelgeldvanfondseninhetgebouwgestoken,waardoorheteenhelegevoelige kwestieis.Hijheefterveelemotionelewaardeaan,waardoorhetlastigisomhelemaallostelaten.Opditmomentisergeenmanier te bedenken om Ephraimopeenanderegedachtetebrengen,waardoorsamenwerkingsomsnietoptimaalverloopt. Wellichtishetnoodzakelijkomhetgebouwteslopen,zodatergoededômesvoorindeplaatskunnenwordengezet.Hetgebouwisinslechtestaat.De dakplaten zijn grotendeels kapot waardoor het gevaarlijk wordt om er in het gebouw activiteiten te organiseren. Daarnaast heeft het gebouw een hele gevoelige nadelige status in de buurt. Vroeger zijn er namelijk dingen gebeurd met betrekking tot Ephraim (en zijn gebouw) die bij veel bewoners nog sentimenteelinhetgeheugenligt. Bijdeverwijderingvanditgebouwkanerhopelijkmeteenschoneleiwordengestart,zodaterweereenhechtesamenwerkingkankomentussendewijken enhetsportterrein. EenandervoorbeeldvanindividualismeisdeaanpakvanHenriSuares.HenriSuaresisvoorzittervanhetbuurthuisRooiSantu.Hijwilzijnwijkupgradenop langetermijnvoordebuurtbewoners.Metnamedesportveldenwilhijflinkverbeteren,zodatindetoekomstiedereenuitdebuurtveiligengezondkan sporten.Toenwijhetplanaanhemvoorlagenomhetsportparkterenoveren,werdhijnietmeteenrazendenthousiast.“WaardemogelijkhedeninRooi Santuerzullenzijn,kanerindetoekomstgoedopCasGrandiwordengesport.”HijzouhetsportparkCasGrandivoornamelijkwillengebruikenalseen competitiefdoelennietalseenmogelijkesamenwerking.HenriziethetterreinCasGrandieerderalsaanvullingophet(toekomstige)sportterreinvanRooi Santu.
54
Cas Grandi
Culturele verschillen
DezesituatieisooktyperendvoorhetfeitdatveelmensenopCuraçaovoorhuneigen“ding”kiezen.Demensenzienvaakhuneigenprojectalshoofddoel enzijnermoeilijkvanaftewijken.Hetisnatuurlijkweltebegrijpendatiedereenwildatzijnofhaareigenprojectzalgaanslagen.Echterindezesituatie vindenwedateensamenwerkingvooriedereeninallebuurtenomsportparkCasGrandieenduidelijkvoordeelmetzichmeebrengt. OokoppolitiekgebiedinCuraçaozienwedatveelmensenindividualistischzijningesteld.HetprobleemopCuraçaoisdatiedereenwilscoren.Departijen willenvaakallesinhunééntjedoen,terwijlsamenwerkingnodigisvooreengoedepolitiekefundering.DitzalvooralnodigzijnwanneerdeNederlandse Antillenop10november2010wordenopgeheven. Kortom,collectivismeenindividualismezijnduidelijkteonderscheidenopCuraçao.Wehebbennueenaantaldingenbesproken,maarerzijnnoggenoeg voorbeeldentegevenomditdilemmanoguitgebreidertemaken.Overhetalgemeenmerkenwevooraldatheelveelmensenvoorhuneigen“ding”gaan en weinig openstaan voor samenwerking. Aan de ene kant is dit te begrijpen, maar aan de andere kant is dit ook heel jammer. Tegenwoordig wordt er namelijk veel meer bereid door het samenwerken, dan alleen te werk gaan. In Nederland (Europa) zouden we nooit zover kunnen komen op allerlei maatschappelijkedraagvlakken,dannuhetgevalis. FeminityversusMasculinity De mannelijke waarden zijn over het algemeen competiviteit, assertiviteit, ambitie en het streven naar “welvaart”. De vrouwelijke waarden zijn veelal bescheidenheid, dienstbaarheid en solidariteit. De graad van masculiniteit of femininiteit is niet alleen in Nederland duidelijk te zien, maar ook zeker op Curaçao. We merken dat Curaçao een apart geval is als we kijken naar de rolverdeling tussen man en vrouw. De traditionele waarden komen vaak niet overeenmetderolverdelingmanversusvrouwopCuraçao. AlswekijkennaardeovereenkomstentussendetraditionelewaardenvandemasculiniteitendewaardenvandemanopCuraçaomerkenwevooraldatde Antillianenheelassertiefencompetitiefzijn.Wezoudenkunnensprekenvaneen“machocultuur”.Dezecultuurvormkomenweelkmomentvandedag tegen. Teneerstemaakthetnietuithoegroothethuisiswaarinzewonen,alsermaareenmooiegroteautovoordedeurstaat.Deautobepaaltnamelijkjouw status op Curaçao. Als de man een mooie villa heeft, maar een lelijke auto, hoort hij er niet bij! Met deze auto’s wordt ook veel gepronkt tijdens bijvoorbeeld dragraces. Tijdens deze races wordt er alles aan gedaan om zoveel mogelijk charisma te tonen met hun vervoersmiddelen. Er worden zelfs specialeauto’senmotorsgetunedvoordezeraces.Verlengdeachterbruggenopmotorsisbijvoorbeeldzeernormaal.Allesstaatinhettekenomzoharden stoermogelijkoverdefinishlijntekomen. Ten tweede proberen de mannen er altijd “machoachtig” uit te zien. Dit doen ze niet alleen door middel van hun vervoersmiddel. Iedereen probeert namelijkzoveelmogelijksieradentedragenenerzohipmogelijkuittezien.Hetdragenvangrotegoudenkettingen/armbandenenhethebbenvaneen goudentandiseenheelnormaalverschijnsel.Daarnaastdragenzevaakwijdestoerekledingmeteenbaseballpetje. Tenderdegedragendemeestemannenzichechtalsmacho’s.Zelopenervaakstoerbijencontactzoekenmethungroepisnietaltijdevenverstandig.We hebbenenkeleextremeverhalengehoord,waarbijgroepenAntillianenmetelkaaropdevuistgingen.Regelmatigwordhierookbijgeschoten.Ookbijde
55
Cas Grandi
Culturele verschillen
kinderenmerktenwealdatdejongensrichtingde“machocultuur”opgingen.Dedirectricevaneenbasisschoolgafditzelfstoe.Dejongensprobeerdenzich ooktijdensdesportochtendcontinutebewijzen.Daarbijwerdendezekinderenookbeïnvloeddoorvooroordelendatdansenbijvoorbeeldvoormeisjesis. Hetwassomsheelmoeilijkomdaaropintespelen. Deambitieenhetstrevennaar“welvaart”ismindervanbelangvoordemanopCuraçao.Zezijnalsneltevredenmethunlevenswijzeenvindeneengezin vaakbelangrijkerdaneengoedebaan.Wezienookopstraatdatermeermannenaanhet“chillen”zijndanvrouwen. AlswedestatistiekenvanhetCBSerbijpakkenkunnenwedatookgoedterugzien.Weziennamelijkdathetpercentagewerkendegroterisbijdevrouwen danbijdemannen.Daarnaastzienwedatvrouwenveellangerdoorstuderenvooreenbeteretoekomst.Ditbetekentdatallerollennuzijnopgedraaidop ditgebied.Devrouwheeftveelmeerambitieenstreeftmeernaarde“welvaart”dandeman.Ditisvreemd,wantmeestalishetjuistandersom.Deervaring leertdatlandenmeteenlaagBNPveelalmasculienzijn,maaropCuraçaoisdatdusnietperdefinitie. VerderkomendetraditionelewaardenvandevrouwookterugopCuraçao.Devrouwenzijnveelalbescheiden,dienstbaarensolidair.OpCuraçaostaat vaakdemanvooraanomallesteregelenendevrouwstaatdaareenbeetjeachter.Ooktijdensdestraatinterviewsmerktenwedatdevrouwenvaakveel openlijkerstondenengastvrijer(“dientstelijker”)warendandemannen.InRooiSantuboodeenvrouwonsbijvoorbeeldvijfkeerachterelkaareenliftaan naardeplekwaarwenaartoemoestenterwijlwehierhelemaalnietnaarvroegen.Devrouwenopstraatstondenookmeeropenomoverhetprojectte pratendandemannen.Zewarenmeestalzelfsvriendelijkerdandemannenenstondenmeerbelangstellendopennaareennieuwsportterrein. Uncertainlyavoidance OnzekerheidsvermijdingspeelteengroterolindesamenlevingvanCuraçao.InsommigesituatiesscoortCuraçaohoogopditgebied,opanderegebieden weerlaag.Wegaandezesituatiesinditkopjeuitvoerigbespreken. Alswekijkennaardehogeregraadophetgebiedvanonzekerheidsvermijding,kunnenweditsamenhangenmeteenanderdilemma:collectivismeversus individualisme.Bijeenhoogonzekerheidsgehalteismengeneigdomheelvoorzichtigenberekendtewerktegaan.Ditheefttemakenmetangstvoorhet onzekere en dus voor alles wat anders is. Vaak hebben dit soort mensen de neiging om alles onder controle te willen hebben en geen natuurlijke onverwachte elementen op hen af te laten komen. Al deze standpunten komen veelal overeen met de individualisten. Ze nemen het zekere voor het onzekere.DeindividualistendieweinhetvorigekopjebesprokenhaddenzoalsdebewonersvandewoonwijkCasGrandi,HenriSuares,EphraimCijntje enzovoorts hebben veelal dezelfde standpunten als mensen met een hoog onzekerheidsgehalte. Het is heel lastig om met deze mensen te kunnen samenwerkenomdatzeallemaaleenstarrehoudingaannemen. OokvooronzeopdrachtgeverRobdeWaalisditergvervelend.DemensenopCuraçaodenkenvaak:“ErkomtweereenblankeuitNederlandomalles weereventegaanregelen.”Alswekijkennaarhetverledenbegrijpenwewaaromdemensenzodenken.Erzijnnamelijktalvan“blankeprojecten”mislukt oferwarenafsprakennietnagekomen.Veelpartijenzijndaardoorbangomweerindevaltelopen,waardoorzevaaknietdirectmeewillenwerkenmet hetproject.
56
Cas Grandi
Culturele verschillen
beginvanonsverblijfopCuraçaohaddenwenoggeenauto,waardoorweeen“chippie”(OVͲbusje)moestenregelen.Echterhadéénvanonzeprojectgroep geenshirtaan.Hierdoorwerdenwecontinuegeweigerddoorallebusjes.Achterafblijktdusdatjeeenshirtaanmoethebbeninhetopenbaar.Inandere openbaregebouwenzoalswinkels,etc.ishetookeenvereiste.Hetisnietalleenviesalsiedereeninzijnblotebuikloopt,maarhetgeeftookgelijkeenheel anderbeeldvaniemand.Eenpersoonzondershirtkomtvaakopanderemensenoveralseen“macho”.NietiedereenopCuraçaoisdusgediendvandeze “machocultuur”. Ookopstraatenopscholenmerkenwedattaaleenrolspeeltinhetonzekerheidsvraagstuk.AlswijalsblankendemensenaansprekendoendeAntillianen vaak of ze ons niet kunnen verstaan. Over het algemeen wordt door de Nederlanders gezegd dat veel Antillianen weinig tot geen Nederlands spreken. Wanneerwetoch proberenhetvertrouwentewinnenom een gesprekaan tegaan,merkenwe dat demeesteAntillianentochweleenaardigwoordje Nederlandskunnen.DitervaardenwezelfbijeenaantalstraatinterviewsendeBanTopa’sdiewehaddengehouden.Inhetbeginliepdetaalcommunicatie vaakstroef,maarnaeentijdjekondenwetocheenaardiggesprekvoerenmetdeAntillianen. AandeanderekantmerkenwedatveelAntillianenweinigrekeninghoudenmetdeonzekerheidskwestie.Hiervanzijnookeenaantalvoorbeeldenmeete noemen. Ten eerste aan de manier van huizen bouwen. Als Antillianen een nieuw gebouw willen neerzetten, beginnen ze zonder te kijken naar het investeringskapitaal.DemeesteAntillianenmakenzichtotaalnietdrukoverhetfeitofdekansgrootisofdebouwvanhunhuishaalbaarzalzijn.Langsde wegenopCuraçaostaanveelgebouwendiealleennogdefunderinghebben.Erwordtdanbijvoorbeeldeenjaarnietgebouwdtotdaterweergeldvrijisom debouwverdertekunnenzetten.Wezijnzelfsaleenpaarhuizentegengekomenwaaralleenmaardeeersterijstenenopstonden.Demensenbedachten na een lange tijd pas dat het niet haalbaar was om op die plek voor dat geld een huis te bouwen, waardoor er veel onafgebouwde lege huizen in het landschapvanCuraçaotebewonderenzijn. OokwordterdoordeAntillianenheelzekermethetgeldomgegaan.VeelAntillianenkunnenvolgensNederlandsebegrippennietgoedgeldomgaan.Aan hetbeginvandemaand,alshetsalariswordtgestort,hebbendeAntillianenopeensheelveeltebesteden.Zowordteruitgebreidgelunchtaanhetbegin vandemaandbijdeMcDonald’sofdeKFC.Aanheteindvandemaandzittenveelmensenheelarmoedigmetéénboterhamtijdensdelunch.Ookde criminaliteit gaat omhoog aan het eind van de maand (en de feestmaanden). De mensen hebben namelijk dan veel minder te besteden omdat het geld opgemaaktis.Erzaltochbroodopdeplankmoetenkomenenfeestgevierdmoetenwordentijdensdefeestmaanden,waardoorhetaantalinbrakenen berovingenenormstijgt.Hierdoorheeftdeoverheidinsommigegevallenweeksalarisseningevoerdinplaatsvanmaandsalarissen. Kortom,deAntillianenzijntegenstrijdigalshetgaatomhetonzekerheidsgehalte.Insommigeopzichtenligtdegraadheelerghoogeninandereweerheel erglaag.VoorsommigeNederlandersishetdaarombestlastigommetdeAntillianenafsprakentekunnenmakenentecommuniceren.
57
Cas Grandi
Culturele verschillen
LongͲtermversusShortͲtermorientation Alswenaarhetlaatstedilemmakijken,zienwedateralveelervaringenterugzijngekomenindevorigekopjes.Desondankskunnenweernogeenpaar nieuweelementenaantoevoegen.OverhetalgemeendoendeAntillianenallesopkortetermijnenverlangenzenaaronmiddellijkresultaat. InditdilemmahebbenAntillianendusovereenkomstenmetde“westersewereld”.Ditdilemmakomtveelovereenmetdeonzekerheidskwestie.Wezagen methetvoorbeeldoverhethuizenbouwenensalarisaldatveelAntillianenopkortetermijnactiviteitenondernemenomdatzezekerheidwillen.Vaakzijn Antillianennietinstaatomvolhardingtebrengenindeontwikkelingentoepassingvaninnovatiesenactiviteiten. Eenandervoorbeeldishetbellenmetmobieletelefoons.VeelAntillianenkopeneenprepaidͲkaartengeenabonnement.HetkopenvaneenprepaidͲkaart ishetbellenopkortetermijn.Eenkaartgaatnamelijknietlangmee,waardoorzenietrekeningtehoevenhoudenmethetsalarisaanheteindevande maand.DitgeeftdaarnaastookeenzekerheidsgevoelvoordeAntilliaan,waardoorhijofzijaanheteindvandemaandnietineenswordtovervallenmet eenonverwachthogetelefoonrekeningindebrievenbus. Ookophetmaatschappelijkgebiedwordterteveelopkortetermijngedacht.Somskanhetgoedzijnomsneleenbeslissingtenemen,maarvaakookniet. Als we naar duurzaamheid kijken op lange termijn, zien we dat er op het eiland pas sinds de laatste tijd een besef ontstaan is, dat duurzaamheid de toekomstis.Deenergiemaatschappijvaneiland(“Aqualectra”)beziteenmonopolyenkandusdoenenlatenwathetwel.Hetisbijvoorbeeldnietmogelijk omzelfgroenestroomaanhetnetteleveren,waardoordebevolkingwordtbelemmerdomduurzaamtegaanondernemen.Tochgaathetdelaatstetijd beteropditgebied.OokwordtergekekennaardemogelijkhedenomdezonneͲenwindenergiefaciliteitenuittebreiden.VoorbeeldenhiervanzijnSDKen deoliesilo’sopdeBullenbaai. Verderishetdebedoelingdatdeoliemaatschappij“Isla”indeperiode2020/2030wordtgesloten,zodatheteilandeenstukmilieubewusteropdekaart komttestaan.Echtergaatditnogweleenprobleemworden,omdatdezemaatschappijdegrootstebronvaninkomstenisvanheteiland.Daarnaastzalhet miljarden kosten om de verwijdering van de maatschappij te realiseren met als bijkomend gevolg dat er nog veel milieuvervuilende stoffen rondom het terreinblijvenhangen.
58
Cas Grandi
Nawoord
Wehopendatumetveelplezierhetverslaghebtgelezen.Wehebbenruimtweemaandenmetveelplezieraanhetprojectgewerktenwehopendatditenthousiasmeu doorhetverslagheeftkunnenbereiken.Hetwarentweezeerintensievemaandenwaarinweveelhebbengeleerd.Enerzijdshebbenwedingengeleerdophetgebiedvan onzestudie,anderzijdshebbenweergveelgeleerdoverCuraçaoenhoeomtegaanmetcultuurverschillen.Hetgrootsteleermomentvooronswastochhetwerkeninde praktijk.Tijdensonsbachelorfasehebbenweergveeltheoretischekennisopgedaan,dezekennishebbenwetijdensonsverblijfopCuraçaozogoedmogelijkgeprobeerd toetepassen. WijkijkenterugopeenergmooieperiodeenwezijnergblijdatdeTechnischeUniversiteitDelftonsdezekansheeftgegeven.Wehebbenergveelgeleerd.Nietalleen studiegerelateerdedingen,maarookdingendieimpactzullenhebbenoponspersoonlijkleven. Hetprojectliepnietaltijdevensoepel.Zowashetnietaltijdevenmakkelijkommetelkaarsamentewerkenenommeningsverschillentedoenverdwijnen.Aandeandere kant waren ook deze momenten leerzaam en ishet toch gelukt om met zijn vieren eengoedprojectneer te zetten.Want we zijn zeker trotsophet gedane werk.We hebbenergveelonderzoekgedaanenwehopendatdebevindingendiewehebbengedaanvanpaszullenkomenbijdeverdereuitwerkingvanCasGrandi.Wijzijnervan overtuigddathetnieuwesportparkveelpotentieheeftenwehopendathetbinnenkortetijdgerealiseerdkanworden. Ditprojectzounietgeslaagdzijnzondereenheelaantalmensen.Alseerstewillenweonzebegeleidersnoemen;AlexanderVollebregt,DirkVerhagen,LauradeBonthen Margreet van der Vlies. Zij hebben ons tijdens het gehele semester gecoacht; zowel in Nederland als op Curaçao. We hebben erg veel van hen geleerd. Wanneer wij vastliepengavenzijonstipszodatweweerverderkondenmetonsonderzoek.Zonderhenzouhetprojectnietzijngewordenwathetnuis. DaarnaastwillenwedeanderedocentenvandeminorInternationalDevelopment&Entrepeneurshipbedanken.InhetbijzonderwillenweEstherBlom,BoukjeVastbinder enOttoKroesennoemen.Vanhen,endeanderedocenten,hebbenweveelgeleerdoversociaalondernemenenhetomgaanmetcultuurverschillen.Tijdensonzestageop Curaçaohebbenweveelaanhuninzichtenenlessengehad. OnzedankgaatookuitnaarRobdeWaalenSwindaPhillipus;detrekkersvandeDCSFoundation.RobdeWaalheeftonsviademailtelkensopdehoogtegehoudenen proberenbijtesturenwaarnodig.MetSwindaPhillipushebbenweverschillendekerencontactgehadenzijheeftookveelvertaalwerkvooronsgedaan.Ditheeftons buurtonderzoekenormgeholpen. Zonderonzesponsors,Croonenb.v.enStudents4Sustainability, haddenwehetprojectnietkunnenmakentotwathetisgeworden.Dankzijhunfinanciëlebijdrageishet projectuiteindelijkkunnenslagen. Alslaatstewillenwealleanderemensenbedankendiemeehebbengewerktaanhetproject;allegeïnterviewden,demensenvanbuurtcentraMontañaenRooiSantu, RichardLeitovanSDK,RonnieDunker,PeterMeijer,AïshaElstak,EphraimCijntje,MartinGreversenalleanderemensendiehebbenbijgedragenaanhetproject. We zijn bovenstaande mensen ontzettend dankbaar voor hun inzet. Ook zijn we erg dankbaar dat we deze kans hebben gekregen. We hopen dat, na ons, nog veel studenteneenzelfdekanskrijgenomzichteontplooien.Wantnaastdatheteenergleerzameperiodeisgeweest,washetookontzettendleukengezelligenhaddenwe hetvoorgeengoudwillenmissen! Bedankt!
59
