Voorwoord Voor u ligt het verslag van de leerplichtgegevens van het schooljaar 2007-2008. De basis voor dit verslag is artikel 25 van de Leerplichtwet 1969. De uitvoering van de leerplicht is bij de gemeente Doetinchem ondergebracht bij de afdeling maatschappelijke ontwikkeling, waarbij het werk van de leerplicht het karakter heeft van maatschappelijke zorg. Het schooljaar 2007-2008 was een schooljaar waarin de leerplicht en het voortijdig schoolverlaten volop in het nieuws zijn geweest. Mede door landelijk beleid heeft de leerplicht ook in de regio Achterhoek een verdere invulling gekregen. Dit alles met het doel het terugdringen en het voorkomen van voortijdig schoolverlaten. Met ingang van 1 augustus 2007 heeft een wijziging plaatsgevonden in de Leerplichtwet 1969 en is de kwalificatieplicht ingevoerd. Dit betekent dat: - alle leerlingen volledig leerplichtig blijven tot het einde van het schooljaar waarin ze zestien worden; - een leerling daarna kwalificatieplichtig is zolang hij - nog geen achttien jaar is; - nog geen startkwalificatie heeft behaald (mbo 2, havo of vwo en de volledige leerplicht achter de rug heeft); - leerlingen die wel een startkwalificatie hebben behaald, vanaf het moment dat zij de volledige leerplicht achter de rug hebben, niet meer leerplichtig zijn (voorbeeld leerling is 16 jaar en heeft al een havodiploma). Voor deze intensivering van de leerplicht heeft de overheid extra gelden beschikbaar gesteld. Deze gelden voor de kwalificatieplicht zijn overgemaakt naar het RMC. Vanuit het RMC-bestuur van de negen gemeenten in de regio Achterhoek is gekozen voor een regionale aanpak van de leerplichtigen binnen het mbo-onderwijs. Er zijn voor twee ft's regionaal consulenten leer- en kwalificatieplicht aangenomen per september 2008 en zij worden voor de uitvoering ingezet op het mbo-onderwijs. Zowel de leerplichtambtenaren als de kwalificatieplichtmedewerker hebben een gezamenlijke verantwoordelijkheid voor het terugdringen van schoolverzuim en schooluitval. Vanuit deze samenwerking, waarbij steeds meer leerplichttaken vanuit het RMC regionaal opgepakt gaan worden, zal voor het schooljaar 2008-2009 sprake zijn van een regionaal jaarverslag voor leer- en kwalificatieplicht en het RMC met de bedoeling de leerplichtcijfers en het voortijdig schoolverlaten van de hele regio Achterhoek in beeld te brengen. Op grond van de bovenstaande ontwikkelingen hebben wij dit schooljaar gekozen voor een leerplichtverslag met enkel kwantitatieve gegevens. Voor de beschrijving van onze werkzaamheden verwijzen wij u naar ons vorig jaarverslag, hoofdstuk 1. Ook kunt u in hetzelfde jaarverslag terugvinden de inhoudelijke beschrijving van de verschillende soorten verzuim, schorsings- en verwijderingsprocedure e.d. In de nu volgende paragraaf komen de gemeentelijke gegevens en leerplichtgegevens van de resultaten van de leerplichtambtenaren van de gemeente Doetinchem over het schooljaar 2007-2008 nader aan bod.
2 Cijfermatig overzicht over het schooljaar 2007-2008 Gemeentelijke gegevens Aantal scholen in de gemeente, verdeeld naar schoolsoort en aantal leerlingen over schooljaar 2007-2008 Schoolsoort
Aantal scholen in Doetinchem
basisscholen
23
5129
speciaal basisonderwijs
3
259
12
speciaal onderwijs cluster 3 so speciaal onderwijs cluster 3 vso speciaal onderwijs cluster 4 so speciaal onderwijs cluster 4 vso praktijkschool
1
16
76
-
10
35
1
23
18
1
17
45
1
103
3
2098
2
776
1
313
197
3
17
12
8761
769
scholen voor voortgezet onderwijs (met ieder tl, havo en vwo) vmbo-onderwijs (inclusief isk-onderwijs) bbl/bol/basiseducatie/ volwassenenonderwijs medische kinderdagverblijven/Fatima
Totaal Totaal aantal leerplichtigen in Doetinchem (dit aantal is inclusief 695 vierjarigen)
Doetinchemse leerplichtigen
Doetinchemse leerplichtigen elders schoolgaand 107
467
9730
3 Leerplichtgegevens Het totaal aantal in behandeling genomen jongeren in het kader van de leerplicht (artikel 22 van de Leerplichtwet) gegroepeerd naar onderwijssoort van het schooljaar 2007-2008. aantal meldingen per onderwijssoort
basisschool 3%
5%
speciaal bo
14%
5%
speciaal vo
2% 4%
Havo
13%
Vwo
9%
Vmbo (incl. Tl) Bol
5%
BBL (incl. Bedrijfsscholen) Praktijkschool
40%
Zmok onderwijs
Vergelijking van aantal meldingen met voorgaande jaren Soort onderwijs
Totaal 2005-2006 29
Totaal 2006-2007 26
Totaal 2007-2008 33
speciaal basisonderwijs
4
2
6
speciaal voortgezet onderwijs buiten Doetinchem havo
8
6
4
18
19
23
vwo
10
8
9
vmbo-onderwijs
85
76
70
bol
26
35
39
bbl (inclusief de bedrijfsscholen) praktijkschool
11
6
8
10
7
5
cluster 4-onderwijs
6
8
8
207
193
205
basisonderwijs
Totaal
4 Uit voorgaande tabel blijkt dat de meldingen in het basisonderwijs zijn toegenomen. Door intensivering van de contacten met de directeuren van de basisscholen kunnen situaties eerder opgepakt worden. De leerplicht werkt op deze wijze preventiever. Het grootste deel van deze meldingen betroffen de aanvragen voor verlof en aanvragen voor vrijstelling van de leerplicht. Tijdelijke ontheffing van de inschrijvingsplicht worden gegeven aan kinderen die het dagcentrum ’t Kempske of Notedop volgen en nog niet voldoende over schoolse vaardigheden beschikken. De aantal meldingen binnen het vmbo-onderwijs zijn de laatste jaren afgenomen. Dit heeft o.a te maken met een snellere overplaatsing naar trajecten als Younieq, Herstart of Op de rails. De invoering van de kwalificatieplicht heeft tot gevolg dat er sprake is van een lichte stijging van het BBL/BOL onderwijs. De leerlingen worden nu tot hun 18e levensjaar gevolgd. Onderstaande tabel geeft het percentage weer van het aantal meldingen op het aantal leerplichtigen in vergelijking met voorgaande schooljaren. Schooljaar
Aantal gemelde leerlingen op aantal leerplichtigen
Percentage
2007-2008
205 - 9730
2,11
2006-2007
193 - 9524
2,03
2005-2006
207 - 9650
2,15
De herkomst van de meldingen De melders scholen
190
hulpverlening
9
ouders/jongeren zelf
15
leerplicht andere gemeenten
2
naar aanleiding van controle absoluut verzuim
3
In totaal zijn er het afgelopen schooljaar 205 meldingen binnengekomen. In een aantal situaties blijkt de leerling dubbel te zijn gemeld. In deze gevallen hebben ouders zelf of een andere instantie al de weg naar de leerplichtambtenaar gevonden, voordat de school heeft gemeld.
5
Land van herkomst
Land van herkomst
Nederland Turkije Indonesie Aruba Somalie Polen Amerika
Land van herkomst/bevolkingsgroep Nederland Turkije Somalië Sovjetunie Nederlandse Antillen China
181 10 1 1 1 1
Het overgrote deel is van Nederlandse afkomst.
Leeftijdsgroepen van de meldingen
5 t/m 12 jaar 12 t/m 15 jaar 16 en 17 jaar Totaal 205 meldingen
Man 16 41 45
Vrouw 17 37 49
Irak Bosnië Herzegovina Angola (West-Afrika) Guinea Soedan Indonesië
2 1 3 1 2 1
6
Typen verzuim Schorsen behoort strikt genomen niet tot een type verzuim. Schorsen leidt echter wel tot verzuim dat de leerplichtambtenaar in behandeling krijgt en is daarom in onderstaande tabel opgenomen. Aantal meldingen verdeeld in typen verzuim. Totaal 2007-2008
Totaal 2006-2007
absoluut verzuim (artikel 19)
20
37
41
signaal (relatief) verzuim (artikel 21)
163
138
139
luxe (relatief) verzuim (artikel 13a)
16
9
13
schorsen vanwege ernstige gedragsproblematiek
6
9
9
205
193
Totaal
Totaal 2005-2006
207
Vervangende leerplicht en vrijstellingen
Afkomstig van basisonderwijs - afgewezen - toegewezen voortgezet onderwijs - afgewezen - toegewezen
Vervangende leerplicht Art. 3a –art. 3b
Vrijstellingen Artikel 5a
Artikel 11
6
4 4
Artikel 15
Artikel 7
1 2
Vrijstelling volgens artikel 5 Verlening van vrijstelling volgens artikel 5, lid a en artikel 7, gebeurt op grond van lichamelijke en/of psychische gronden. Het gaat om situaties waarbij werd vastgesteld dat er op grond van medische en/of sociale omstandigheden geen mogelijkheid meer was om verder onderwijs te volgen. Vrijstellingen volgens artikel 11 Het gaat hier om aanvragen/verzoeken van ouders voor extra verlof van meer dan tien schooldagen. Artikel 15 Na invoering van de kwalificatieplicht is er geen sprake meer van partiële leerplicht, zodat van dit artikel geen gebruik meer is gemaakt.
7 Justitieel optreden Proces-verbaal opgemaakt volgens artikel 28 van de Leerplichtwet
Type verzuim Absoluut verzuim Luxeverzuim Signaalverzuim
2005-2006 Aantal Haltstraf pv 1 4 11
6
2006-2007 Aantal Haltpv straf 2 14
8
2007-2008 Aantal Haltstraf pv 5 4 17
5
Een proces-verbaal wordt opgemaakt als de leerling ofwel ouders/verzorgers niet bereid zijn vrijwillig het probleem aan te pakken, de schoolgang verwijtbaar wordt tegengewerkt, er veel zorg om het gezin is en de Raad voor de Kinderbescherming via een gedwongen kader dient te worden ingeschakeld. Bij een dergelijk proces-verbaal is er altijd getracht eerst in een vrijwillig kader tot een oplossing te komen of hulp aan te bieden. Er wordt tot een proces-verbaal besloten in nauw overleg met de school en de hulpverlening. Zoveel mogelijk worden de rapporten van Bureau Jeugdzorg en/of GGNet meegenomen in het proces-verbaal. Veel schoolverzuim moet worden gezien als een signaal van problemen. De rechter voor leerplichtzaken is veelal de kinderrechter die goed in staat is spijbelgedrag in te schatten en de juiste straf op te leggen. De rechter gaat samen met ouders, de Raad voor de Kinderbescherming en de leerplichtambtenaar het schoolverzuim bespreken. Een voordeel van de behandeling door de kinderrechter is bovendien dat andere strafbare feiten, bijvoorbeeld vernieling, ook meteen afgehandeld worden. Op deze wijze wordt er snel ingegrepen als het met een jongere de verkeerde kant opgaat. Dit schooljaar is in toenemende mate het proces verbaal ingezet door de leerplichtambtenaar. Deze toename heeft te maken met het feit dat zowel het voortgezet onderwijs als het beroepsonderwijs zich nog meer dan voorheen bewust zijn van de noodzaak van het behalen van een startkwalificatie. Jongeren zijn bijvoorbeeld 16 jaar en verlaten het vmbo-onderwijs zonder diploma om verder te gaan met niveau 1 onderwijs bij het ROC. Een zorgelijke ontwikkeling, die veelal gepaard gaat met schoolverzuim en waarbij een proces verbaal als stok achter de deur wordt ingezet om de leerling binnen het onderwijs te houden. De situaties van luxe verzuim wordt door de officier van justitie afgedaan met een transactie (geldboete) voor de ouders
8
De gesignaleerde problematiek
aantal dossiers naar problematiek 70 60 50 40 30 20 10 0 schooljaar 2005/2006
schooljaar 2006/2007
schooljaar 2007/2008
gedragsproblemen motivatie, inzet, liever werken didactische problemen, verkeerde schoolkeuze problemen in de thuissituatie problemen ouders, leerling met leerkrachten, directie alcohol- en drugsproblematiek vluchtelingen- en adoptieproblematiek medische/psychische problematiek pestproblematiek
9
De hulpverlenende organisaties waarbij de jongeren in behandeling waren. Totaal 2007-2008 28
Totaal 2006-2007 40
Totaal 2005-2006 36
GGNet
17
22
29
Raad voor de Kinderbescherming
18
17
19
JEKK
9
14
7
EHBS-project
4
5
12
Jeugdreclassering contact medewerkers Halt
10 4
12 8
6
GGD
5
7
5
OZL, onderwijs zieke leerling
2
4
3
De Grift alcohol- en drugsverslavingszorg
4
3
4
7
15
6
AMK
2
3
MEE
8
8
2
GSJ Lindenhout: begeleide kamerbewoning/crisisopvang Joric intensieve ambulante gezinsbegeleiding
2
12 1
1 5 1
Bureau Jeugdzorg (inclusief voogden BJZ)
particulier psycholoog/orthopedagoog
Voogdijvereniging 'Nidos'/mentoren begeleiders KWE Begeleiding Leokannerhuis begeleiding autimaat Project voor jongeren van Leger des Heils Graafschap helpt scoren
2 5 2 9
2 1 2
8
10
Aantal dossiers naar interventieresultaat 120
113
111
100 100 80 60
72 58 46
40
28 19
20 1 2
6
7
2
10 1
16 6 5 4
2 1 2
6 6
0 schooljaar 2005/2006
schooljaar 2006/2007
op school gebleven klinische opname met scholing traject richting werk vertrokken uit de gemeente
schooljaar schooljaar 2007/2008
plaatsing op andere school (tijdelijk)gesloten instelling via justitie overige trajecten niet in traject kunnen krijgen
11
Conclusie Uit vergelijking van de cijfers van dit schooljaar met de voorgaande schooljaren blijkt dat de cijfers niet sterk uiteenlopen. Het aantal schommelt jaarlijks rond de 200 meldingen. Er is sprake van een stijging bij het basisonderwijs en een daling bij het vmbo-onderwijs. Door intensivering van de contacten met de directeuren van het basisonderwijs wordt er eerder gemeld; hetgeen een goede ontwikkeling is qua preventie. De daling bij het vmbo-onderwijs heeft te maken met een snellere overplaatsing naar andere trajecten (zie ook de tabel aantal dossiers naar interventieresultaat), maar ook op een preventieve werking vanuit de nauwe contacten met de leerplicht die er de afgelopen jaren al waren. Van de 205 meldingen dit schooljaar zijn 95 meldingen 16/17 jarigen. Deze groep valt nu onder de kwalificatieplicht. Ondanks de invoering van de kwalificatieplicht per september 2007 is het percentage 16/17 jarigen redelijk gelijk gebleven met voorgaande jaren. Wel hebben wij vaker een proces verbaal ingezet en worden de jongeren hiermee ook langer gevolgd met betrekking tot het behalen van de startkwalificatie. Met de extra gelden voor de kwalificatieplicht is er voor het MBO onderwijs een belangrijke wijziging gekomen. Voor hen zijn nu de regionale consulenten leer- en kwalificatieplicht het aanspreekpunt. Voor de huidige leerplichtambtenaren is het van belang om op casuïstiek niveau een goede overdracht te leveren. Een deel ervan zijn recidivisten. Voor de komende jaren achten wij van belang om ook het aantal recidivisten in ons jaarverslag op te nemen. Voor de regio Achterhoek werken nu 2 ft consulenten leer- en kwalificatieplicht verdeeld over 3 personen. Zij nemen ook deel aan het regionaal overleg van leerplichtambtenaren. In dit overleg vindt er afstemming plaats tussen de gemeenten betreffende de samenwerking. Ook komen allerlei thema’s aan bod zoals presentatie van Halt, Profijt, overleg met Officier van Justitie ed.
