AANBESTEDING DAGACTIVERING MAATSCHAPPELIJKE OPVANG 27 JUNI 2013
// INHOUD
SAMENVATTING 1 // INLEIDING 2 // WIE ZIJN WIJ? 3 // PRESTATIES EN EFFECTEN 4 // ONZE KIJK OP DE DOELGROEP 5 // HOE ORGANISEREN WE DIT? 6 // ONS PLAN VOOR 2014 8 // BEGROTING 2014 9 // AFSLUITING
AANBESTEDING DAGACTIVERING MAATSCHAPPELIJKE OPVANG
2
// SAMENVATTING Dit voorstel heeft de ambitie en het vermogen om op het terrein van dagactivering van daklozen een fundamentele sprong voorwaarts te maken in Zwolle. Om die te bewerkstelligen, hebben zes partijen hun krachten gebundeld in een collectief. Dat zijn Dimence, Leger des Heils, LIMOR, RIBW Groep Overijssel (mede namens De Werkelaar – waarin ook Frion en Wezo participeren), Tactus en Travers Welzijn. Samen bezitten zij de kennis, competenties, ervaring, aspiratie en infrastructuur om dagactivering voor dak- en thuislozen optimaal te organiseren en bovendien duurzaam in de Zwolse samenleving in te bedden. Maatwerk is leidend in de voorgestelde aanpak van dit collectief. We kiezen ervoor om voor iedereen het maximale uit de kast te halen om zijn of haar actieve plaats in de lokale samenleving te vinden en organiseren. Daar verwachten we, binnen de mogelijkheden van desbetreffende dak- en thuislozen, dezelfde inzet voor terug. Dat maatwerk noemen we “slingers.” Omdat we van plan zijn letterlijk een slinger aan het leven van deze mensen te geven. Die slingers bestaan uit een aantal vaste onderdelen. Zo is er voor iedere dak- en thuisloze een inloop. Die inloop is niet “speciaal” voor daklozen gemaakt. We zoeken juist aansluiting bij inloopvoorzieningen die voor alle Zwollenaren die functie hebben. Vervolgens kunnen dak- en thuislozen voorafgaand aan hun maatwerktraject, acuut ergens in de stad iets doen. Het collectief zorgt voor voldoende plekken waar nuttig werk te doen is. Daarin streven we naar een zo groot mogelijke diversiteit. Daarna gaan we met ieder individu aan de slag met het ontwerp en de organisatie van maatwerktrajecten. Daarbij zoeken we enerzijds aansluiting bij de wensen en mogelijkheden van de individuen. Anderzijds zoeken we bij alle mogelijke bedrijven, instellingen en organisaties in en om Zwolle naar passende werkplekken. Om dat te bereiken starten we een eigenstandig bedrijf voor dagactivering van dak- en thuislozen. Daarin werkt een brigade van activeringscoaches. Die coaches zoeken de daken thuislozen op. Stemmen af met de regievoerder over gezondheid en begeleiding en behandeling. Ze matchen dak- en thuislozen met een passende inloop. Ze leiden toe naar een acute werkplek. Ze ontwerpen, samen met het individu, hun maatwerktraject. En ze doen er alles aan dat bedrijven en organisaties gebruik maken van deze mensen. Hoe klein of hoe groot ook. Daarvoor hebben ze uiteenlopende instrumenten tot hun beschikking. Bovendien stimuleren en faciliteren ze dat dak- en thuislozen elkaar helpen. Dit bedrijf heeft de voorlopige werktitel ZWOLLE ACTIEF.
AANBESTEDING DAGACTIVERING MAATSCHAPPELIJKE OPVANG
3
Niet alleen in termen van het organiseren van dagactivering is ons samenwerkingsverband vernieuwend. Dat geldt ook voor de manier waarop we onderdelen van onze verantwoording invullen. Samen leren en ontwikkelen spelen daarbij een belangrijke rol. En we maken het effect van dagactivering op dak- en thuislozen op een bijzondere manier zichtbaar. De totale omvang van deze subsidieaanvraag bedraagt jaarlijks 497.750 euro voor de jaren 2014, 2015 en 2016. LIMOR treedt namens de zes partijen op als hoofdaanvrager. En is daarmee
ook
het
aanspreekpunt
samenwerkingsovereenkomst
voor
organiseert
de het
gemeente
Zwolle.
collectief
de
In
een
gezamenlijke
verantwoordelijkheid voor het resultaat. We doen onze aanpak hieronder kort en bondig uit de doeken.
AANBESTEDING DAGACTIVERING MAATSCHAPPELIJKE OPVANG
4
1 // INLEIDING In Zwolle zorgen we samen relatief goed voor onze dak- en thuislozen. Misschien is Zwolle zelfs één van de nationale koplopers op dat gebied. Zonder daarmee hoog van de toren te blazen. Daarom is het wat ons betreft ook juist in Zwolle mogelijk om nu een flinke sprong voorwaarts te maken. We moeten niet alleen goed voor onze dak- en thuislozen zorgen. Dat zou betekenen dat we hun dakloosheid faciliteren in goede voorzieningen. Wij willen dat die voorzieningen juist de start zijn van iets nieuws. Het begin van een zoektocht naar een nieuwe, passende plek in de samenleving voor de dak- en thuislozen. Dagactivering kan de springplank zijn die nodig is om dak- en thuislozen hun nieuwe plek te helpen vinden. En om ze zelf hun eigen succes te laten maken. Omdat dagactivering over de gezonde mens gaat, die dingen kan en die de motivatie heeft om zijn of haar eigen talenten in te zetten voor zichzelf en de samenleving. Kortom: het gaat om wat je wél in je mars hebt. Dagactivering stelt wat ons betreft mensen in staat om te ontdekken, te laten zien en met anderen te beleven waar ze goed in zijn en wat ze te bieden hebben. Daarom is effectieve dagactivering erop gericht om zo snel mogelijk een verbinding te maken met de reguliere Zwolse (regionale) samenleving. Daar vinden we immers aansluiting met werkgevers, buurten, vrijwilligers(organisaties), scholen, maatschappelijke partners enzovoort. Normaliseren en van daaruit groeien; daar gaat het om. Daarom investeren we in een andere samenstelling ook in innovatieve concepten zoals “Housing First.” Wij geloven erin dat de Zwolse samenleving, omkleed met de juiste services en ruggensteun voor dak- en thuislozen, in staat is om deze groep te absorberen en een plek te geven die bij ze past. Wat bovendien een plek is waar vandaan dak- en thuislozen de verantwoordelijkheid wordt teruggegeven voor hun eigen leven, hun eigen succes en voor hun bijdrage aan de samenleving. Hoe wij dat concreet voor ons zien, werken we hieronder uit in een voorstel. Dat voorstel doen wij in het kader van de “Subsidie-uitvraag dagactivering dak- en thuislozen in Zwolle.” Het voorstel heeft betrekking op de jaren 2014, 2015 en 2016.
AANBESTEDING DAGACTIVERING MAATSCHAPPELIJKE OPVANG
5
2 // WIE ZIJN WIJ? Deze subsidieaanvraag wordt gedaan namens een samenwerkingsverband van zes partijen. LIMOR is hoofdaanvrager. Deze aanvraag doet LIMOR mede namens Dimence, het Leger des Heils, de RIBW Groep Overijssel, Tactus en Travers Welzijn. Die combinatie van partijen is niet toevallig. Samen hebben deze partijen alles in huis dat nodig is om de noodzakelijke verbanden in de samenleving tot stand te brengen, die te onderhouden en de juiste ruggensteun te organiseren voor dak- en thuislozen. Zo is LIMOR zeer bedreven in het steunen, motiveren en helpen rehabiliteren van mensen met ernstige moeilijkheden op meerdere leefgebieden. De RIBW Groep Overijssel leert mensen met psychische of psychiatrische problemen, met die problemen omgaan. Zodat zij daarmee zo zelfstandig mogelijk kunnen leven. Tactus is expert over de volle breedte van zorg voor verslaafden. Een specifieke problematiek die per definitie iemands bestaanszekerheid bedreigt en perspectief belemmert. Dimence behandelt en begeleidt mensen met (ernstige) psychiatrische problemen. Het Leger des Heils heeft al meer dan 130 jaar ervaring met hulp aan dak- en thuislozen. En wordt door zowel doelgroep als samenleving als expert en belangenbehartiger beschouwt. Tenslotte is Travers Welzijn doorkneed als het gaat om samenlevingsopbouw en burgerschapsontwikkeling vanuit wijken, buurten en de mensen die daar wonen. Alle zes zien deze organisaties al lange tijd om naar de Zwolse dak- en thuislozen. Samen zien, bedienen, helpen en stimuleren de zes organisaties de Zwolse dak- en thuislozen vanuit verschillende invalshoeken. Met uiteenlopende instrumenten. Zoals wonen, werk, dagbesteding, behandelingen, eten, drinken, tijdelijke schuilplaatsen en bovenal: aandacht. Als collectief willen wij, door onze krachten te bundelen, een grote sprong voorwaarts maken in dagactivering voor deze groep. In dit samenwerkingsverband maken we optimaal gebruik van kennis, competenties, expertise, connecties met andere financiers (zoals verzekeraars), van het bestaande maatschappelijk vastgoed en van de reeds aanwezige sociale infrastructuur in de stad. Dat is niet alleen een infrastructuur op andere leefgebieden dan werk en activering. Zoals wonen, begeleiden en behandelen. Juist ook op het gebied van activering zijn wij al langer actief. Denk aan de activering van burgers en buren in de Zwolse wijken. Of aan De Werkelaar; een samenwerkingsverband waarin ook Frion en Wezo meedoen. En het hele laagdrempelige “papierprikken”.
AANBESTEDING DAGACTIVERING MAATSCHAPPELIJKE OPVANG
6
Met al onze ervaring, deskundigheid en bestaande infrastructuur bij elkaar opgeteld en ontsloten, denken wij als collectief de beste garantie te kunnen geven voor duurzame borging van effectieve dagactivering in Zwolle. Continuïteit is belangrijk, wat ons betreft. Immers, de ultieme impact die we samen nastreven – het zoveel als mogelijk oplossen van dak- en thuisloosheid – is een kwestie van lange adem. Ons plan is in samenwerking met Stichting De Herberg vormgegeven.
AANBESTEDING DAGACTIVERING MAATSCHAPPELIJKE OPVANG
7
3 // PRESTATIES EN EFFECTEN Om voor iedere dakloze een passende springplank te organiseren, bieden wij “slingers” aan. In tegenstelling tot de exploitatie van een voorziening of een gebouw, kiezen we voor individueel maatwerk dat een slinger geeft aan iemands eigen leven. Die slingers hebben geen eindpunt dat vooraf is vastgesteld. De slingers kennen voor iedere dakloze in principe een ander verloop. Maar ze bestaan uit een aantal vaste ingrediënten.
3.1 // DE INGREDIËNTEN Vanzelfsprekend heeft iedere slinger een startpunt. Dat startpunt staat in nauwe verbinding met de plek waar individuele dak- en thuislozen wonen. Zoals in De Herberg. Of in de woonwijk waar iemand tijdelijk onderdak vindt. Voor iedereen die we een slinger geven, is een plek beschikbaar waar die persoon acuut ‘iets’ kan doen. Liefst dichtbij hun tijdelijke “thuis.” Ons collectief beschikt over een aantal vaste plekken in buurthuizen en wijkcentra, in bestaande projecten van de participerende instellingen, in bestaande werkbedrijven en op termijn bij werkgevers, vrijwilligersorganisaties en maatschappelijke partners. Daar kan iemand die op dag één bijvoorbeeld in De Herberg belandt of bij familie op de bank, op dag twee aan de slag. Tegelijk krijgt iedere dak- en thuisloze direct een eigen activeringscoach toegewezen. Die zoekt de dakloze op, op de plek waar hij op dat moment verblijft. Die activeringscoach doet in feite twee dingen. Ten eerste zorgt hij voor de samenhang met begeleiding, behandeling of ondersteuning op andere terreinen. En verkent de mogelijkheid van samenspel met andere financieringsbronnen. Bovendien informeert hij zich over de gezondheid van daken thuislozen. De regievoerder die iedere dakloze krijgt toegewezen via het Toewijzingsoverleg, weet met welke andere trajecten samenhang gevonden kan en moet worden. En met welke (gezondheids)aspecten we rekening moeten houden. De activeringscoach neemt deel aan de casusoverleggen die de regievoerder organiseert. Het is immers de bedoeling dat dagactivering en hulp op andere domeinen, elkaar versterken. Daarom is het belangrijk dat die samenhang bewaakt wordt. Ten tweede – en dat is het voornaamste – gaat die activeringscoach met het individu aan de slag om samen maatwerktraject te verkennen en organiseren. Maatwerk op het gebied van dagactivering, in functie van een nieuwe eigen plek in de samenleving vanuit waar hij of zij weer meedoet en verantwoordelijk is. Dat laatste is een belangrijke toevoeging. Het maatwerktraject is toegespitst op het individu, en sluit zoveel mogelijk aan op de competenties en motivatie van het individu. Maar het is geen vrijblijvend traject. Wederkerigheid is een belangrijk principe. Daarmee bedoelen we dat wij het maximale zullen doen dat nodig is. Maar dat we die inzet ook, binnen ieders vermogen, terug verlangen van dak- en thuislozen.
AANBESTEDING DAGACTIVERING MAATSCHAPPELIJKE OPVANG
8
Het maatwerktraject volgt dus de wens en de mogelijkheden van het individu. Naast de praktische haalbaarheid van die wens. De insteek van dat maatwerk is om met open vizier gebruik te maken van alles dat de stad te bieden heeft. Als iemand zich wil ontwikkelen tot schoonmaakprofessional, dan zoeken we contact met schoonmaakbedrijven die daarvoor open staan. En maken het individu, de activeringscoach en de ondernemer afspraken met elkaar over voorwaarden die bepalend zijn voor succes. Wil iemand zich onder de mensen bewegen of zich in de horeca verdienstelijk maken, dan gaan we op zoek naar een geschikt bedrijfsrestaurant dat hem of haar kan opnemen in zijn team. Als een dakloze naar school wil, effenen we dat pad met gebruik van bestaande mogelijkheden voor toeslagen. De organisatie of het bedrijf dat de dak- en thuisloze een kans geeft om zijn of haar springplank te zijn, krijgt een vaste vergoeding per dagdeel. Er wordt geen onderscheid gemaakt tussen verschillende plekken. Omdat iedere dak- en thuisloze acuut actief is op één van de vaste plekken van het collectief, hebben het individu en de activeringscoach de tijd om samen te werken aan het ontwerpen en organiseren van een passend maatwerktraject. Bovendien biedt die vaste plek de mogelijkheid voor het individu om voor zichzelf te verkennen wat hij of zij kan, wil en wil ontdekken. We verwachten dat, naarmate de tijd vordert, er zich vanuit de maatwerktrajecten een groep Zwolse bedrijven en (vrijwilligers)organisaties vormt, die een duurzame springplank zullen vormen voor diverse dak- en thuislozen. En daarmee organiseren we als collectief, vanuit de praktijk van die maatwerktrajecten, een stad met het vermogen om een belangrijke bijdrage te leveren aan het normaliseren van dak- en thuislozen. Ten opzichte van het aantal dak- en thuislozen is dat vermogen van de stad haast oneindig. Oneindig in termen van variaties in slingers en oneindig in termen van het aantal. Afgezet tegen bijvoorbeeld het realiseren van een vaste voorziening waarin dagactivering zou moeten plaatsvinden, zoals we tot nu toe gewend zijn. Normaliseren geldt ook als belangrijkste uitgangspunt voor onze invulling van de inloopvoorziening. Wij willen die realiseren in verschillende bestaande locaties, zoals buurt- en wijkcentra en verenigingen. Of, als het maatwerktraject iets verder is gevorderd, bij sportaccommodaties en wijkboerderijen. Ons collectief heeft goed overzicht van wat er in welke wijk bij te dragen is in welke inloopvoorziening. En breidt dat overzicht uit vanuit de dagactivering. De activeringscoaches van ons collectief spelen een belangrijke rol in het wegwijs maken van dak- en thuislozen in die locaties. Zodat draagvlak van de ontvangende inloop is gegarandeerd. Het is niet vanzelfsprekend dat een thuisloze zelf zonder schroom een buurthuis binnenstapt. Zijn activeringscoach helpt die schroom overwinnen. Daarom willen we geen gebruik maken van de locatie aan de Pannenkoekendijk. We willen daklozen juist helpen om binnen te stappen in inloopvoorzieningen die voor iedere AANBESTEDING DAGACTIVERING MAATSCHAPPELIJKE OPVANG
9
Zwollenaar de logische plek zijn om in en uit te lopen. Omdat dat normaal is. Wij willen onze dak- en thuislozen daarvan niet uitzonderen, met een eigen speciale inloop, maar ze juist insluiten in het normale. Ook waar het de inloop betreft. Daarom zetten we onze energie liever in op het organiseren van acceptatie van deze doelgroep op “normale” plekken, dan op exploitatie van speciale plekken. Dat houdt bijvoorbeeld in dat we met ieder individu expliciet op zoek gaan naar de waarde die hij of zij aan die inloop kan toevoegen.
3.2 // RECEPT VOOR UNIEKE PRESTATIES De ingrediënten van onze aanpak zijn de volgende. 1.
Voor iedere dakloze is er een inloopruimte, zoals die er voor iedere Zwollenaar is. De activeringscoach maakt een match tussen de inloop en het individu.
2. Voor iedere dakloze zijn er (werk- en activerings)plekken beschikbaar waar zij acuut aan de slag kunnen. 3. Iedere dakloze krijgt een activeringscoach toegewezen, waarmee hij of zij samen een maatwerktraject ontwerpt en organiseert. Die activeringscoach bewaakt de samenhang met andere leefgebieden, zoals wonen en begeleiding of behandeling. In overleg met de regievoerder die is aangewezen door het Toewijzingsoverleg. 4. De activeringscoach verkent ook of de dagactivering van iemand in aanmerking komt voor financiering vanuit bijvoorbeeld AWBZ en Zvw. 5.
Vanuit de maatwerktrajecten werken we aan het duurzame absorptievermogen van Zwolle voor het realiseren van springplanken voor deze kwetsbare inwoners.
6. Voor iedere slinger is een vast bedrag per dagdeel beschikbaar. 7.
De diversiteit van deze aanpak is oneindig, net als het aantal plekken in praktische zin. Daarmee is deze aanpak in vele opzichten minder beperkend dan een vaste voorziening.
3.3 // STAP VOOR STAP Hoe ziet dat tracé er dan uit, stap voor stap?
Stap 0: de activeringscoach gaat op bezoek bij de individuele dak- en thuisloze. In de meeste gevallen omdat hij een seintje heeft gekregen van de regievoerder.
Stap 1: de activeringscoach wijst de weg (en begeleidt) naar de inloopplekken voor overdag, én bespreekt een plek voor acute activering die het best past.
Stap 2: individu en activeringscoach gaan (regelmatig) om tafel, om een maatwerktraject te verkennen, ontwerpen en organiseren.
Stap 3: activeringscoach en individu gaan op pad; op gesprek bij de organisaties en bedrijven die een plek willen bieden.
3.4 // ALTIJD NABIJ
AANBESTEDING DAGACTIVERING MAATSCHAPPELIJKE OPVANG
10
Daarna begeleidt de activeringscoach zowel het individu dat is geplaatst, als het bedrijf of de organisatie waar een plek ingevuld wordt. Meestal op afstand, maar als het nodig is kan de activeringscoach direct ter plaatse gaan. Niemand wordt over de schutting gegooid. Steeds wordt weer een oplossing op maat bedacht en voorgelegd.
4 // ONZE KIJK OP DE DOELGROEP AANBESTEDING DAGACTIVERING MAATSCHAPPELIJKE OPVANG
11
Maatwerk is maatwerk. Het gaat ons erom dat we ongelijke gevallen zoveel mogelijk behandelen naarmate ze verschillen. Qua perspectief op hun leven. Qua problematiek. Karakter. Wensen. Mogelijkheden. Competenties. Noem maar op. Daarom zien we iedere dak- en thuisloze als individu. Dat wil niet zeggen dat we geen visie hebben op de doelgroep dak- en thuislozen in Zwolle. We onderschrijven in dat opzicht de taxonomie die de gemeente Zwolle van de doelgroep heeft gemaakt in negen kenmerkende profielen. Maar die zullen we omwille van onze wens om maatwerk te leveren niet expliciet in de dagactivering gebruiken. Daar zijn ze te specifiek voor. Waardoor in de werkpraktijk de open blik op het individu kan worden overschaduwd door profielen. Bijvoorbeeld doordat die profielen bij voorbaat sturend worden in het zoeken naar passend maatwerk. En de facto de onbelemmerde kijk van de professional vernauwen. Dat is niet de bedoeling. Voor dagactivering die uitgaat van maatwerk is het voldoende om te werken met twee simpele (maar niet simplistische) categorieën. Die zich vooral onderscheiden in termen van perspectief op (volledige) zelfredzaamheid en in het tempo waarop dat perspectief bereikt kan worden. We onderscheiden 1) de chronisch daklozen van 2) de relatief kort en acuut daklozen. We gaan er vanuit dat beide groepen uit ongeveer 75 dak- en thuislozen bestaan. De eerste groep is gebaat bij een degelijk traject dat gericht is op stabiliseren, activeren en op motiveren voor het verkrijgen van de juiste diagnostiek en indicaties. Die het mogelijk maken om toe te leiden naar een andere gezonde begeleide woon- en leefomgeving. De tweede groep is gebaat bij snelle toegang tot de professionele ondersteuning (wonen, financiën) die ze nu nodig hebben, om zichzelf vervolgens relatief snel te kunnen herpakken in arbeidsgerelateerde dagactivering en zich te ontplooien in de richting van (volledige) zelfredzaamheid. Door succesvol te zijn met en voor de tweede groep, verwachten we ruimte te scheppen voor (extra) aandacht voor de eerste. We verwachten bovendien dat die tweede groep minder tijdsbesteding behoeft. Zodat we met relatief lichte(re) inzet maximaal resultaat bereiken. Daardoor kunnen we ons vervolgens maximaal focussen op de meest complexe groep. Niet alleen in termen van dagactivering. Maar ook in termen van doorstroming vanuit de maatschappelijke opvang in samenwerking met anderen.
5 // HOE ORGANISEREN WE DIT? AANBESTEDING DAGACTIVERING MAATSCHAPPELIJKE OPVANG
12
Ons collectief van Zwolse partijen die al lang betrokken zijn bij deze problematiek, start in feite een nieuw bedrijf in Zwolle. Om een fundamentele sprong vooruit te kunnen maken. We richten een zelfstandige brigade voor dagactivering voor dak- en thuislozen op. Die brigade ontwerpt voor iedere dak- en thuisloze in Zwolle zijn of haar eigen slinger, en organiseert daarmee voor iedere dakloze een springplank die kans biedt op het bereiken van een nieuw perspectief. De brigade heeft heel bewust een eigen gezicht en uitstraling. Dat is belangrijk voor de dak- en thuislozen; dagactivering gaat over talenten en wat je wel kunt, en niet over beperkingen en ziek zijn. Maar het is net zo belangrijk voor bedrijven en organisaties die we vanuit die brigade zullen benaderen in het kader van het maatwerk. Zij beleven daardoor dat ze zaken doen met een sociale onderneming die bemiddelt in werkplekken en de juiste services biedt om dat te laten slagen. Dat maakt voor die bedrijven en organisaties een belangrijk verschil ten opzichte van samenwerken met ‘een’ zorginstelling. Bovendien maakt een aparte entiteit en identiteit het in de toekomst mogelijk, dat andere partijen zich aansluiten bij dit collectief. Dat zouden wij toejuichen. Waardoor een coöperatie voor dagactivering in Zwolle kan opbloeien. De voorlopige werktitel voor dit bedrijf voor dagactivering is ZWOLLE ACTIEF. In die werktitel noemen we expres de naam van de stad/ regio waarin de brigade actief is. Omdat het ons erom te doen is niet alleen stuk voor stuk succesvolle slingers te ontwerpen en organiseren voor individuele dak- en thuislozen. Maar ook om zoveel mogelijk impact te realiseren in het neerzetten van een lokaal/ regionaal klimaat, waarin kwetsbare mensen een eigen plek hebben waar ze nuttig en nodig zijn.
5.1 // WIE WERKEN ER BIJ ZWOLLE ACTIEF? De brigade bestaat uit maximaal vijf fulltime professionals. Die professionals zijn verspreid in dienst bij één van de organisaties uit het collectief en worden gedetacheerd in de brigade. Minstens één van hen is “ervaringsdeskundige” (20% van het personeel). Alle “brigadiers” zijn ondernemende professionals met durf en doorzettingskracht, die uitermate goed zijn in twee dingen. Dat is in de eerste plaats het luisteren naar, motiveren van en stimuleren van dak- en thuislozen. Zodat zij durven en willen ontdekken waar ze goed in zijn. En bovendien niet te vrijblijvend met de inzet van hun talent omgaan. In de tweede plaats zijn die professionals in staat om bedrijven en organisaties te benaderen en motiveren om een maatwerkplek te bieden. Dat gaat veel verder dan de vraag stellen of er plek is. En dat gaat zelfs veel verder dan het verleiden van dat bedrijf of die organisatie op grond van maatschappelijk verantwoord ondernemerschap. Voor die bedrijven zijn deze professionals feitelijk adviseurs, die meedenken over de voorwaarden waaronder een ondernemer wél een plek kan inrichten. Niet vanuit bemoeizucht, maar vanuit interesse. Wij zijn er van overtuigd dat Zwolle vele bedrijven en organisaties kent die wel willen, maar niet weten hoe. Dat “hoe”, daar helpt ZWOLLE ACTIEF ze bij. AANBESTEDING DAGACTIVERING MAATSCHAPPELIJKE OPVANG
13
Daarnaast zijn de professionals in staat om samen te werken met de regievoerder. Ze beschikken over de nodige kennis van de doelgroep. En snappen zij hoe zorg en sociale zekerheid in elkaar zitten. Zij staan met één been in de wereld van ziekte en zorg, en met het ander in de wereld van gezondheid en geluk.
5.2 // INSTRUMENTEN Naast de competenties en kennis van professionals, beschikt ZWOLLE ACTIEF over een aantal essentiële instrumenten die bepalend zijn voor het succes van het bedrijf. Dat is in de eerste plaats de nauwe verbinding met zes belangrijke zorg- en welzijnsinstellingen, die inherent is aan het collectief. Daar kan expertise worden ingewonnen en snel mee geschakeld (samen met de regievoerder) in het kader van trajecten op het gebied van bijvoorbeeld behandeling en begeleiding. In dit verband is ook een nauwe relatie met de maatschappelijke opvang, de Centrale Toegang en het Toewijzingsoverleg zeer behulpzaam. Daarnaast biedt ZWOLLE ACTIEF een vast budget per dagdeel per werkplek aan, om bedrijven en organisaties (extra) te stimuleren om een plek te bieden. Die beloning is 35 euro per dagdeel. Bedrijven en organisaties worden in principe tijdelijk beloond met dit budget. We gaan er vanuit dat als de samenwerking tussen degene die de plek aanbiedt en degene die hem invult na zes maanden nog steeds bevalt, dat het budget dan niet meer nodig is. Omdat de beloning dan in feite wordt gevormd door de inzet van de dak- of thuisloze op die plek. Bovendien zijn de bedrijven en organisaties niet in hun exploitatie afhankelijk van deze beloning. Als dat wel zo is, en die werkplek is de enige passende, dan sturen we in samenwerking met andere partners aan op een indicatie voor dagbesteding. Ten derde organiseert en faciliteert ZWOLLE ACTIEF groepsbijeenkomsten voor de doelgroep dak- en thuislozen. Bijvoorbeeld over het herstel van persoonlijke opbouwende netwerken. Dat betekent concreet dat dak- en thuislozen elkaar helpen, mét support van professionals als dat van toegevoegde waarde is, bij het opzetten of kantelen van hun persoonlijke netwerken. Die netwerken helpen die individuen om uit te breken uit de daklozencultuur. Waar ze nu nog vooral over netwerken beschikken die die cultuur bevestigen.
Om hun eigen kracht te (her)ontdekken, denken we aan groepen waarin daklozen reflecteren op het inzetten van hun persoonlijke competenties om op straat te “overleven.” Hoe buigen zij die om in functie van hun eigen perspectief op langere termijn? Doel van die AANBESTEDING DAGACTIVERING MAATSCHAPPELIJKE OPVANG
14
groepsbijeenkomsten is om onderlinge zelfhulp van dak- en thuislozen te stimuleren. En daarmee te bouwen aan een positief en opbouwend klimaat onder dak- en thuislozen, waar dat nu vaak (nog) erg negatief is. Dat wil ZWOLLE ACTIEF doorbreken. Bovendien kan ZWOLLE ACTIEF voor al haar activiteiten een beroep doen op de infrastructuur van de instellingen die deelnemen in het samenwerkingsverband. Bijvoorbeeld voor ruimtes voor die zelfhulpgroepen. Of voor het organiseren van een bijeenkomst voor bedrijven en organisaties die meer willen weten over de talenten van daken thuislozen. Voor dat laatste introduceren we hieronder direct een repeterend format dat ZWOLLE ACTIEF zal organiseren.
5.3 // INTERMEZZO: “VRIJWILLIGER OP ZICHT” ZWOLLE ACTIEF wil voor verschillende categorieën bedrijven en organisaties netwerkbijeenkomsten organiseren, waarin ondernemers niet alleen elkaar kunnen ontmoeten, maar ook een aantal dak- en thuislozen die hun inzet willen aanbieden. Deze dak- en thuislozen bereiden met hun activeringscoach een presentatie voor, waarin zij hun “slinger” aan een groep ondernemers uit de doeken doen. Aan de ondernemers is het vervolgens de vraag of zij iets kunnen betekenen bij het realiseren van die slinger aan het leven van desbetreffende dak- of thuisloze. Bijvoorbeeld met een werkplek. Maar dat mag ook iets anders zijn. Zoals hulp bij financiën. Of intervisie. Of het opzetten van een eigen bedrijf. Het sponsoren van opleidingskosten. Het vervolmaken van een curriculum vitae. Het gaat erom dat ZWOLLE ACTIEF de rollen wil omdraaien: dak- en thuislozen hebben iets te bieden en dat dragen zij uit. Zij bieden zichzelf aan als “Vrijwilliger op zicht.” Door de mensen achter de doelgroep uit de anonimiteit te halen, zullen ook ondernemers geneigd zijn hun inzet – hoe klein ook – ter beschikking te stellen.
5.4 // WAAR ZIT ZWOLLE ACTIEF? Bij voorkeur op de fiets. Of aan de telefoon. Dat klinkt misschien flauw. Maar we zijn als collectief vast van plan een dynamische netwerkorganisatie neer te zetten, die zo flexibel is als kan en zo actief als nodig. Dat betekent dat we geen vaste locatie gaan beheren en AANBESTEDING DAGACTIVERING MAATSCHAPPELIJKE OPVANG
15
exploiteren. Niet voor de doelgroep. Maar ook niet voor onze eigen medewerkers. Vanzelfsprekend heeft ZWOLLE ACTIEF een vaste uitvalsbasis. Waar het team de dag kan starten, contacten kan uitwisselen, expertise kan delen en klanten (zowel dak- en thuislozen als bedrijven) kan ontvangen. Maar het team is vooral op pad. In Zwolle. In de regio. Op bezoek bij dak- en thuislozen. Op visite bij bedrijven en organisaties. Het postadres van ZWOLLE ACTIEF is door het collectief belegd bij de hoofdaanvrager van deze subsidie: LIMOR. De hoofdaanvrager is eveneens het aanspreekpunt voor de gemeente Zwolle als het gaat om het resultaat van ZWOLLE ACTIEF. Indien de subsidie aan ons collectief toekomt, zal het collectief de gedeelde verantwoordelijkheid voor dat resultaat in een samenwerkingsovereenkomst vastleggen.
6 // ONS PLAN VOOR 2014 Wat ons betreft start 2014 al in 2013. Dat wil zeggen, dat we in 2013 al de nodige voorbereidingen treffen die nodig zijn om op 1 januari 2014 met volle kracht vooruit te AANBESTEDING DAGACTIVERING MAATSCHAPPELIJKE OPVANG
16
gaan. Dat noemen we hier Fase 0. Daarna volgen een aantal Fasen die naast elkaar zullen worden uitgevoerd. De eerste staat in het teken van de matching van alle dak- en thuislozen met een passende inloop (Fase A). De tweede gaat over het zo snel mogelijk bereiken van matching met een acute plek voor 60% van de dak- en thuislozen (Fase B). Fase C heeft betrekking op het ontwerpen van zoveel mogelijk “slingers.” En Fase D gaat over het organiseren en realiseren van dat maatwerk voor onze doelgroep. Door alle fasen heen loopt het positioneren en bekend maken van ZWOLLE ACTIEF onder onze belangrijkste stakeholders.
FASE 0 (T/M DECEMBER 2013) Deze fase gaat over goed beslagen ten ijs komen. Dat betekent dat we als collectief alvast afspraken maken over welke plekken in de stad en regio, we zelf als inloop kunnen ontsluiten voor dak- en thuislozen. Zowel binnen als buiten onze organisaties. Bovendien bereiden we de mensen die nu gebruik maken van die plekken, en die daar werken, voor op de matching van ZWOLLE ACTIEF met een voor hen nieuwe doelgroep. Daarnaast halen we banden aan met andere partijen dan wij zelf, die mogelijk een rol kunnen en willen spelen op het gebied van inloop. Tevens inventariseren we, waar we hoeveel werkplekken met elkaar organiseren waar daken thuislozen acuut terecht kunnen. Iedere organisatie in het samenwerkingsverband realiseert een aantal van die plekken, en bereidt de contactpersonen die op die plek actief zijn voor. Zodat in 2014 snel gestart kan worden met het matchen van minimaal 60% van alle 150 daklozen die in de maatschappelijke opvang zitten en/ of bekend zijn bij de Centrale Toegang. We streven zoveel mogelijk diversiteit na als het gaat om de plekken. Het is belangrijk dat ZWOLLE ACTIEF een eigen gezicht krijgt in de stad en regio. Daarom maken we een eigen beeldmerk, website en accounts op social media. Verder start de werving van medewerkers voor ZWOLLE ACTIEF al in 2013. Tenslotte besteden we in de afzonderlijke nieuwsbrieven van de samenwerkingspartners en in lopende uitingen en contacten in Zwolle en omstreken, aandacht aan de komst van ZWOLLE ACTIEF.
FASE A (T/M MAART 2014, DAARNA DOORLOPEND) Om alle dak- en thuislozen zo snel mogelijk te matchen aan een voor hen passende inloop, maken de activeringscoaches er in de eerste maanden van 2014 werk van dat ze iedereen spreken. Dat begint vanzelfsprekend met de mensen die we gezamenlijk al kennen. De coaches kunnen uitgaande van maximaal 4 gesprekken per dag, in de eerste twee tot drie AANBESTEDING DAGACTIVERING MAATSCHAPPELIJKE OPVANG
17
maanden zo goed als iedereen spreken en matchen met een inloop. Bovendien kan alvast gesproken worden over een acute werkplek als opmaat voor het ontwerp van een individuele “slinger.”
FASE B (FEBRUARI T/M JUNI 2014) Dan vindt de matching met een concrete werkplek plaats. Dat is een plek waar iemand direct terecht kan. Die in het teken staat van het nog te ontwerpen maatwerk, maar ook helpend is bij andere vormen van begeleiding en/ of behandeling. Het is de ambitie van ons collectief om die match voor 60% van de doelgroep voor de helft van het jaar rond te hebben. Dat vraagt om overleg met regievoerders en coaching van individuele dak- en thuislozen. De plekken zijn reeds in beeld gebracht in Fase 0. We gaan er vanuit dat ieder individu minimaal 2 dagdelen per week actief is op één van die plekken.
FASE C (VANAF APRIL DOORLOPEND) Bij benadering vanaf april 2014 starten we met het ontwerpen van maatwerk met individuele dak- en thuislozen. Voor minimaal 50 mensen willen we dat maatwerk in 2014 ontworpen hebben. Vanzelfsprekend gaan onze inspanningen zitten in coaching van de individuen. Maar we willen in deze fase ook nadrukkelijk en concreet aansluiting zoeken met bedrijven en organisaties. We verwachten dat het kunnen geven van voorbeelden van (maat)werkplekken, de verbeelding van de dak- en thuislozen waarmee we in gesprek zijn alvast een beetje kan invullen. Voor velen zal de weg om te bepalen wat ze wél willen en kunnen, geëffend moeten worden door op basis van die concrete voorbeelden te zeggen wat ze niet willen of kunnen.
FASE D (VANAF APRIL DOORLOPEND) Deze fase en die hiervoor lopen naadloos in elkaar over. We verwachten in 2014 in totaal minimaal 35 maatwerktrajecten (“slingers”) te hebben gerealiseerd. Dat doen we door actief accountmanagement (op basis van aanbod van bedrijven en organisatie, én de vraag van dak- en thuislozen). Maar ook door minimaal 3 “Vrijwilliger op zicht” bijeenkomsten te organiseren.
Naast de gefaseerde kernactiviteiten van ZWOLLE ACTIEF, zullen we minimaal twee groepsactiviteiten organiseren waarin we zelfhulp faciliteren. En tevens zullen we geleidelijk bouwen aan een track record bij dak- en thuislozen en bedrijven over wat ZWOLLE ACTIEF te bieden heeft. Bovendien ontwikkelen we gaandeweg 2014 een portfolio van maatwerktrajecten en acute werkplekken. Die kunnen dienen als “vitrine” voor bedrijven en organisaties die overwegen mee te doen, en voor dak- en thuislozen die AANBESTEDING DAGACTIVERING MAATSCHAPPELIJKE OPVANG
18
nog niet goed weten wat ze willen bijdragen aan zichzelf en de samenleving. Daarbij zullen we ook de Vrijwilligerscentrale betrekken. Die vitrine zal in 2015 en 2016 alleen nog maar verder groeien. En hopelijk bijdragen aan dat Zwolse (regionale) klimaat waarin samenleving, markt en overheid met elkaar voor iedereen een passende plek organiseren én verwachten. Wij beschouwen ZWOLLE ACTIEF als een concrete, praktische invulling van een permanente maatschappelijke ontwikkeling: naarmate de tijd vordert ontstaan er nieuwe netwerken voor inloop, acute werkplekken en maatwerktrajecten en daarmee een sterker absorptievermogen.
7 // VERANTWOORDING In dit hoofdstuk werken we puntsgewijs uit hoe we de verantwoording over de prestaties van ZWOLLE ACTIEF en de (onderlinge en externe) samenwerking zullen inrichten. De verantwoording die wij voor ons zien, valt uiteen in drie delen. Het eerste deel gaat over het verantwoorden van prestaties ten aanzien van de dak- en thuislozen. Het tweede heeft AANBESTEDING DAGACTIVERING MAATSCHAPPELIJKE OPVANG
19
betrekking op samenwerking. In het derde deel introduceren we een aantal vormen van verantwoording die uitdrukking geven aan het maatschappelijk rendement van ZWOLLE ACTIEF.
7.1 // PRESTATIES
Om over de prestaties van ZWOLLE ACTIEF ten aanzien van de ontwikkeling van de individuele dak- en thuislozen te rapporteren, maken we gebruik van de Zelfredzaamheidmatrix. Die vullen we op verschillende momenten samen met de dak- en thuislozen in. Voorafgaand aan het proces, bij stap 0. Tijdens stap 2. En na stap 3. We vullen het bewust samen met desbetreffende dak- en thuisloze in, om er een ontwikkelinstrument van te maken. De matrix stelt de activeringscoach en het individu in staat om te interpreteren, te delen, te reflecteren en dus te leren en ontwikkelen. Dat vinden wij, naast het meten van resultaat, het belangrijkste voordeel van dit instrument. Aan de hand van de eerste resultaten buigt het collectief zich over verder ontwikkelingen met behulp van dit of een ander instrument om steeds in beeld te hebben wat het effect is op de eigen regie van de betrokkene.
De tevredenheid van dak- en thuislozen over ZWOLLE ACTIEF wordt gemeten met behulp van de CQ-index. Alle deelnemende zorginstellingen zijn reeds zelfs verplicht om dit te doen. Het voordeel van deze index, is dat de (meeste) instellingen deze ook gebruiken op het gebied van begeleiding en behandeling.
7.2 // SAMENWERKING
Voor het meten van de tevredenheid in onderlinge én externe samenwerking met bijvoorbeeld De Herberg en Centrale Toegang ontwikkelen we in de loop van het jaar een eigenstandige vragenlijst. Die zullen we via e-mail verspreiden naar elkaar en externe stakeholders. Die vragenlijst baseren we onder andere op gerenommeerde tevredenheidsonderzoeken (interne samenwerking) en bekende auditmethoden (externe samenwerking). Vanaf medio 2014 verspreiden we de eerste vragenlijst. Die herhalen we vervolgens jaarlijks.
Naast het meten van tevredenheid vinden we het belangrijk om met stakeholders en interne en externe partners te leren en ontwikkelen. Daarom zijn we voornemens om een leeromgeving in te richten met o.a. stakeholders van bedrijven en organisaties, gemeente, de samenwerkingspartners in deze aanvraag en vertegenwoordigers van de doelgroep cq. ervaringsdeskundigen. In die leeromgeving proberen we gezamenlijk de aanpak van dakloosheid in zijn algemeenheid en de dagactivering in het bijzonder permanent te verbeteren. Wij
AANBESTEDING DAGACTIVERING MAATSCHAPPELIJKE OPVANG
20
geloven dat de verzorgingsstaat van de toekomst is gebaat bij een gestructureerde omgeving waarin partners met elkaar leren en ontwikkelen om meer maatschappelijke impact te realiseren. Hier bedden we zo’n omgeving in, in de verantwoording over dagactivering. En zoeken we van daaruit bijvoorbeeld naar verbanden met de Sociale Wijkteams en wijknetwerken i.o.. Concreet betekent dit bijvoorbeeld dat we ieder kwartaal niet alleen rapporteren over prestaties en tevredenheid, maar ook gezamenlijk reflecteren en vooruit kijken op de praktijk van dagactivering in samenhang met andere ontwikkelingen in de ontwikkeling van de lokale/ regionale participatiestad.
7.3 // MAATSCHAPPELIJK RENDEMENT
Om het maatschappelijk rendement op persoonlijk niveau zichtbaar en tastbaar te maken drukken we onze prestaties niet alleen uit in aantallen en in de Zelfredzaamheidmatrix. Met behulp van beelden drukken we uit hoe de ontwikkeling van (een aantal) dak- en thuislozen eruit ziet. Dat kan letterlijk in beeld: op video wordt de “reis” van de deelnemers van ZWOLLE ACTIEF in beeld gebracht. Daarmee krijgen stakeholders en gemeente niet alleen een breed beeld van de prestaties (via o.a. de Zelfredzaamheidmatrix), maar voegen we aan dat beeld ook diepte toe.
8 // BEGROTING 2014 Hieronder geven wij inzage in een eenvoudige begroting voor het jaar 2014. We kiezen er voor om zoveel mogelijk geld in daadwerkelijke activering van mensen te stoppen. Dat betekent bijvoorbeeld dat de deelnemende organisaties zoveel mogelijk overhead voor eigen rekening nemen, zodra die niet expliciet noodzakelijk is voor de corebusiness van ZWOLLE ACTIEF. AANBESTEDING DAGACTIVERING MAATSCHAPPELIJKE OPVANG
21
2014 kostensoor t
activeringscoaches 5 fte.
bedr ag
opm er king o.b.v. functieschaal 45 CAO GGZ, middenloon, inclusief sociale lasten accountancy, verantwoording, administratie
€
2 15.000,00
€
13.750,00
ICT en telefonie (website, social media, mobiele telefoons activeringscoaches) reiskosten en andere personeelskosten
€ €
1 0.000,00 6. 500,00
kantoorkosten subtotaal organisatiekosten
€ €
2 .500,00 2 47.750,00
werkplekken voor deelnemers
€
2 50.000,00
± 7.150 te belonen dagdelen per jaar
subtotaal vaste uitvalsbasis inloop
€
497.750,00 in natura in natura
inbreng collectief inbreng collectief
"regiekosten"
TOTAAL
€
printen, pennen, papier, visitekaartjes et cetera
497.750,00
9 // AFSLUITING Wat rest is nogmaals uit te spreken dat ons collectief staat voor een duurzame en fundamentele sprong vooruit op het gebied van dagactivering voor dak- en thuislozen. Een sprong die ertoe leidt dat activering niet alleen in functie staat van de doelgroep zelf, maar
AANBESTEDING DAGACTIVERING MAATSCHAPPELIJKE OPVANG
22
ook in functie van de samenleving. Waarmee afscheid wordt genomen van exploitatie van standaardvoorzieningen. En vol ingezet op maatwerk, diversiteit en lokale dynamiek. Hopelijk herkent u in bovenstaand voorstel die ambitie, en heeft u er vertrouwen in dat ons concrete handelingsperspectief hierboven daartoe leidt.
Zwolle, 27 juni 2013
Stichting LIMOR Glenda Huisjes Regiomanager Dokter van Deenweg 4 8025 BG ZWOLLE mede namens, Dolf Prijs, Dimence Joke Wissenborn, Leger des Heils Ben de Fooij, RIBW Groep Overijssel Joseph Bakx, Tactus Hans Stalknecht, Travers Welzijn
AANBESTEDING DAGACTIVERING MAATSCHAPPELIJKE OPVANG
23