4396. Sensoa 360

Sensoa, Kipdorpvest 48a, 2000 Antwerpen

Sensoa 360° Jaarrapport 2008

België Belgique P.B/B.P ANTWERPEN X 8/4396






008

Woord vooraf

Wie dit jaarrapport al doorbladerd heeft, zal het al zijn opgevallen: Sensoa pakte in 2008 opnieuw uit met enkele opvallende, vernieuwende realisaties: de website www.allesoverseks.be voor jongeren en jongvolwassenen met in 2008 gemiddeld 2.700 bezoekers per dag; een drukbezocht congres over seksualiteit en handicap; een gesmaakte condoomcampagne naar homomannen met The First Gay in de hoofdrol; een vlaggensysteem dat volwassenen in staat stelt het seksueel gedrag van kinderen en jongeren te beoordelen en er adequaat op te reageren… Het zijn maar enkele voorbeelden.

Verantwoordelijk uitgever Chris Lambrechts, Kipdorpvest 48a, 2000 Antwerpen, tel. 03 238 68 68, fax 03 248 42 90 www.sensoa.be Redactie Barry Caers

Ontwerp en opmaak Lieven Jacobs Druk Albatros Printing 2500 exemplaren Juli 2009

p. / 2

Dit kan de indruk wekken dat Sensoa leeft van dergelijke projecten, maar dat beeld is verre van correct. Het zijn slechts opvallende elementen in onze werking. Het meest van al investeren we in onze basiswerking: de dagelijkse behandeling van vragen naar informatie en materiaal, het geven van opleidingen, het ondersteunen van partnerorganisaties, het adviseren van externen... Omdat we streven naar een kwalitatieve dienstverlening en de vraag naar materiaal en vorming op maat jaar na jaar toeneemt, zal het dan ook niet verbazen dat we af en toe naar adem moeten happen. Toch is het niet het moment om even te temporiseren. In heel Europa blijft het aantal nieuwe hiv- en soa-diagnoses bij homomannen fors toenemen. In België is het aantal homomannen met hiv op zes jaar tijd met vijftig procent gestegen. Omdat dit onaanvaardbaar hoge cijfers zijn, besloot de raad van bestuur om in 2009 extra te investeren in de preventie van hiv en soa bij homomannen (en ande-

......................................................................................................................

re risicogroepen). Met de steun van een gemotiveerde en betrokken holebibeweging en van vele andere spelers, hopen we snel tot een doeltreffende, gecoördineerde aanpak te kunnen komen, met naast nieuwe preventiecampagnes ook meer structurele maatregelen. Hiv- en soa-preventie bij homomannen blijft dus prioritair voor Sensoa, net zoals de andere opdrachten waar we middelen van de Vlaamse overheid voor krijgen. Maar omdat onze ambities ruimer zijn dan wat de overheid van ons verwacht, hebben we ons in 2008 opnieuw ingeschreven op een aantal projectoproepen. En met succes, want in tegenstelling tot andere jaren werden deze keer bijna al onze projectvoorstellen goedgekeurd. Dit getuigt van vertrouwen en biedt ons nieuwe kansen, maar het is tegelijk een uitdaging om de talrijke plannen en activiteiten op elkaar afgestemd en uitgevoerd te krijgen, zonder onze medewerkers uit te putten. Het is daarom onze intentie om in 2010 minder nieuwe activiteiten op het spoor te zetten. We willen vooral focussen op de uitvoering van wat al op onze agenda staat en ons grondig voorbereiden op de toekomst met de uitwerking van een nieuw vijfjarenplan. Daarnaast willen we ook op vlak van fondsenwerving nieuwe wegen blijven verkennen, want met al deze inspanningen én resultaten zijn we niet beschroomd om steun te vragen bij een breed publiek. De kans is dan ook reëel dat u Sensoa binnenkort op straat een beroep zal zien doen op de vrijgevigheid van voorbijgangers. Als directie zijn we trots en dankbaar voor wat ons personeel en onze vrijwilligers jaar na jaar waarmaken. We kunnen dat als organisatie niet alleen; we hebben daar de inzet en medewerking van vele partners en sympathisanten voor nodig. De kans is groot dat u, lezer, daar ook toe behoort… Daarom sluiten we af met een absoluut gemeende en hartelijke ‘dankuwel’. Chris Lambrechts & Dirk Pyck, directeurs van Sensoa

......................................................................................................................

p. / 3






Relationele en seksuele vorming van jongeren garanderen evaluatie bleek onder meer dat 84% van de bezoekers van de website zich beter geïnformeerd voelt over seks en 46% zich beter gesteund voelt om erover te praten. Bovendien was 92% van de bezoekers van plan om de website in de toekomst opnieuw te gebruiken.

Week van de Lentekriebels De Week van de Lentekriebels vond plaats in de week van 15 april 2008. Met dit initiatief wilde Sensoa het belang van RSV onderstrepen en het onderwijs en het jeugdwerk stimuleren om rond het thema relaties en seksualiteit te werken. Ook de media werden aangespoord hun duit in het zakje te doen, wat resulteerde in heel wat persaandacht voor het initiatief. Uiteraard droegen ook onze partners hun steentje bij: enkele jongerenadviescentra (JAC’s) richtten hun etalage in in het teken van de Week van de Lentekriebels, CAW De Kempen organiseerde een jongerenbeurs, Het Welzijnshuis nam deel aan de Maks!-dag met een Week-van-de-Lentekriebels-standje, De Wereld van Kina organiseerde sessies ‘filosoferen met kinderen’ voor ouders die de tentoonstelling ‘k Zag twee beren bezochten. Sensoa zelf verdeelde een hondertal pakketten met gratis RSVmateriaal.

ek van We

de

p. / 4

Dé blikvanger van 2008 was zonder twijfel allesoverseks.be: een vraaggestuurde, interactieve website van Sensoa met hapklare informatie op maat van 15- tot 25-jarigen en de mogelijkheid om een persoonlijke vraag te stellen die binnen de 48 uur beantwoord wordt door medewerkers van JAC’s en CAW’s. Eind december 2008 – 3 maanden na de lancering − hadden al meer dan 291.000 mensen de site bezocht en waren er al 1.571 vragen binnengelopen. Wellicht zat de bijhoren-

V.U. Chris Lambrechts, Kipdorpvest 48a, 2000 Antwerpen layout-vertikaal.indd 1

Kan ik zwanger worden als ik sperma inslik?

19-08-2008 17:51:36

de promotiecampagne (met een spot, affiches en veel persaandacht) daar voor iets tussen. Communicatiebureau Boondoggle, dat mee instond voor de realisatie van de site en campagne, liet de site in december ook al evalueren. Uit die

......................................................................................................................

r iebel

s

ek

t

In 2008 voorzag Sensoa de belangrijkste RSV-partners (scholen, CLB’s, ouders, artsen, preventie- en vormingswerkers, media…) andermaal van vorming, informatie en advies. Intussen werden RSV-materialen mee ontwikkeld (Gender in de Blender), verder geïmplementeerd (Shalimar) of geëvalueerd (de tentoonstelling ‘k Zag 2 beren en het project ouders bijvoorbeeld). Andere RSV-materialen werden dan weer herwerkt, geüpdatet of aangevuld. Verder participeerden we opnieuw in tal van netwerken, commissies en werkgroepen (waaronder die van de Vlaamse Onderwijsraad) en gingen we nieuwe partnerschappen aan, o.m. met Zin-d’erin(g). Niettemin vonden we naast het verzekeren van deze basiswerking ook in 2008 weer tijd voor een aantal bijkomende initiatieven op de verschillende niveaus. Een selectie.

Allesoverseks.be

len

Als je wil dat kinderen en jongeren (later) op een bewuste en gezonde manier omgaan met relaties en seksualiteit, en als je wil voorkomen dat jongeren ongepland zwanger worden, hiv of een andere soa oplopen of het slachtoffer worden van seksueel grensoverschrijdend gedrag, dan moet je investeren in een relationele en seksuele vorming (RSV) die hen begeleidt in hun seksuele ontwikkeling. Uit diverse onderzoeken blijkt namelijk dat een goede relationele en seksuele vorming leidt tot meer verantwoord seksueel gedrag, minder seksueel geweld en minder soa-infecties. Wie relationele en seksuele vorming heeft genoten stelt het eerste seksuele contact bovendien langer uit en maakt minder fouten bij anticonceptiegebruik. Op termijn wil Sensoa dat RSV structureel ingebed geraakt in het onderwijs.

Rondetafel Seks en de Wet Op 20 juni organiseerde Sensoa met de steun van de Provincie Oost-Vlaanderen een druk bijgewoonde rondetafel over jongeren, seks en de wet. Hoewel tieners tegenwoordig wel de ruimte krijgen om binnen een veilige context met seksualiteit en relaties te experimenteren, moeten zij volgens de wet minimum 16 zijn om geldig te kunnen instemmen met seksuele contacten. Met andere woorden: door een strikte toepassing van de wet dreig je de seksuele ontwikkeling van jongeren te criminaliseren. De vraag stelt zich dan ook hoe we jongeren een gedegen relationele en seksuele vorming en een veilige oefentuin kunnen aanbieden als de wet hun seksueel experimenteren binnen een strafrechtelijk kader plaatst. Het doel van deze rondetafel was even stil te staan bij deze contradictie en te luisteren naar vijf experts die tal van concrete cases uit het publiek kregen voorgelegd. Het rapport van deze studiedag zal in de loop van 2009 raadpleegbaar zijn.

2009 In 2009 willen we opnieuw voldoende tijd vrijhouden voor onze basiswerking en voor de uitwerking van een structureel RSV-aanbod voor de onderwijssector. Verder zal er veel tijd gaan naar de voorbereiding van het congres Hot topics op school en de redactie van een RSV-handboek dat in 2010 uitgegeven zal worden. Maar ook de ontwikkeling van diverse materialen rond veilig internetgebruik van kinderen en jongeren staat op het programma in 2009 en 2010. Voor dat laatste project werkt Sensoa samen met Child Focus.

......................................................................................................................

p. / 5






Jongvolwassenen informeren en sensibiliseren Jongvolwassenen (18 tot 30 jaar) zijn, ná homomannen, de meest kwetsbare doelgroep voor seksueel overdraagbare aandoeningen. Daarnaast maken zij het grootste aandeel uit van de abortuscliënten in Vlaanderen. Zo verwonderlijk is dat niet: er wordt van hen nog niet onmiddellijk een engagement verwacht, waardoor ze heel wat ruimte krijgen om te experimenteren: met leefgewoonten, stijlen, jobs, relatievormen en natuurlijk ook met seks. Sensoa wil dat jongvolwassenen tevreden zijn over hun seksueel en relationeel leven en streeft ernaar dat ze geïnformeerde keuzes maken op dit vlak. In 2008 werkte het programma jongvolwassenen actief mee aan de ontwikkeling van de website www.allesoverseks.be en de evaluatie ervan door Insites Consulting (zie p. 4). Er werd ook meegewerkt aan de site www.eentjeteveel.be van de Universiteit Antwerpen waarop een luik staat rond middelengebruik en seks. Maar 2008 stond voor het programma vooral in het teken van een grondige terreinverkenning, want jongvolwassenen zijn nog maar recent een aparte doelgroep voor Sensoa. Dit betekent dat er nog heel wat uitgevlooid en onderzocht moet worden om in 2010 te kunnen uitpakken met een interventie die evidence-based is, aanslaat bij de doelgroep en zowel op korte als lange termijn doeltreffend is.

p. / 6

Concept- en interventieontwikkeling In 2008 werd de kadertekst jongvolwassenen verder uitgewerkt en bijgestuurd op basis van de feedback van collega’s en externe experts. Daarnaast startte het programma met een inventarisatie van de ondersteuningsnoden en van de sleutelmomenten in de seksuele carrière van jongvolwassenen. Voor deze inventaris organiseerden we focusgroepen waaraan 35 jongvolwassenen tussen 20 en 30 jaar deelnamen - in kleine groepen van telkens maximaal 8 personen. We organiseerden ook al een eerste ronde van persoonlijke interviews met 10 respondenten.

2009 In 2009 zal de meeste tijd gaan naar het afronden van het voorbereidend onderzoek en zullen er samenwerkingsverbanden gesmeed worden. Er zal ook nagegaan worden of een structurele samenwerking met organisaties die zich naar jongvolwassenen richten mogelijk is, en hoe we jongvolwassenen op een zinvolle manier kunnen betrekken bij de voorbereiding en ontwikkeling van interventies. Zodra dit proces afgerond is, zal er gestart worden met de ontwikkeling van een interventie voor jongvolwassenen, die wellicht in 2010 gelanceerd zal worden. Daarnaast zal er meegewerkt worden aan de actualisering van allesoverseks.be en houden we tijd vrij voor ondersteuning van derden en om in te gaan op opportuniteiten.

Voorts brachten we in kaart met welke intermediairs jongvolwassenen zoal interageren in het kader van hun seksuele gezondheid, wie er zoal actief is op het terrein. We organiseerden daarvoor een bevraging via persoonlijke contacten, via overlegorganen van het programma jongeren én via een direct mailing. De bedoeling was uiteraard om een overzicht te krijgen van de partners met wie we mogelijk kunnen samenwerken. We stelden tot slot ook een beknopt overzicht samen met recent onderzoek naar het mediagebruik van jongvolwassenen en hun perceptie van de verschillende media. De bedoeling ervan is na te gaan via welke kanalen we jongvolwassenen best aanspreken met onze gezondheidsboodschappen, als we een gedragsverandering op het oog hebben. De inventaris biedt met andere woorden een overzicht van strategische communicatietheorieën over gedragsverandering en hoe ze te realiseren.

......................................................................................................................

......................................................................................................................

p. / 7






Het gezondheidsprobleem rond hiv en soa bij homomannen aanpakken Het aantal besmettingen met hiv en soa bij homomannen is in België, net als in andere westerse landen, de laatste jaren toegenomen. Meer dan de helft van de geregistreerde seksueel overdraagbare aandoeningen bij mannen wordt in België vastgesteld bij homomannen. Daarnaast doet driekwart van de besmettingen met hiv bij Belgische mannen zich voor bij mannen met homoseksuele contacten. Wellicht is minstens één op twintig Belgische homomannen seropositief. De oververtegenwoordiging van deze groep in de hiv- en soa-cijfers, is reden genoeg om te spreken van een ernstig gezondheidsprobleem.

© Sensoa

safe sex zone

VRIJ VAN ZEGEL ART. 198,7 WETBOEK DER TAKSEN - VERANTW. UITG. CHRIS LAMBRECHTS, KIPDORPVEST 48A, 2000 ANTWERPEN

Sensoa is zich hier terdege van bewust en heeft er in 2008 opnieuw alles aan gedaan om die stijging een halt toe te roepen. Dit gebeurt allemaal binnen het kader van de aanbevelingen van de Rondetafel Homomannen, die geïnitieerd werd door ministers Vervotte en Vanackere en waarbij ook tal van andere orga-

VRAAG JE GRATIS CONDOOM EN GLIJMIDDEL www.sensoa.be

p. / 8

nisaties betrokken zijn: het Instituut voor Tropische Geneeskunde, de Holebifederatie, de Vlaamse aidsreferentiecentra, de universiteiten van Gent en Antwerpen... Naast de ontwikkeling of ondersteuning van nieuwe initiatieven, hield Sensoa zich in 2008 vooral bezig met het draaiende houden van de Safe Sex Zone en met de facelift – zowel vormelijk als inhoudelijk − van de website mannenseks.be. Die site haalde in 2008 500 tot 800 unieke bezoekers per dag.

Safe Sex Zone Vlaanderen telt een 60-tal seks- en horecazaken voor homomannen. Daarvan ondertekenden tot dusver 50 het Safe Sex Charter van Sensoa. Dit betekent dat ze in hun zaak condooms en glijmiddel verdelen die ze bij Sensoa tegen de beste prijzen kunnen kopen. In 2008 namen zij 50.000 condooms en 50.000 zakjes glijmiddel af. In die 50 zaken hangen ook klikkaders – waarin om de twee maanden een nieuwe, sensibiliserende affiche van Sensoa komt te hangen – en wordt ook BEND verspreid, de preventieglossy van Sensoa. Sensoa onderhield in 2008 uiteraard ook contact met de zaken die het Charter nog niet ondertekenden en leverde in samenwerking met de Franstalige partner Ex Aequo een bijkomende inspanning om meer Brusselse homohorecazaken bij het project te betrekken.

Testen op Locatie In 2008 werkte Sensoa ook mee aan het proefproject Testen op Locatie van Helpcenter-ITG, waarbij een team naar zaken trok waar homomannen seks kunnen hebben. De klanten kregen ter plekke

......................................................................................................................

een gratis hiv- en soa-test aangeboden, waarna ze per sms werden ingelicht over de testuitslag. De klinische testresultaten bevestigen het hoge voorkomen van (onbehandelde) soa en hiv in deze groep. Uit de bijhorende bevraging bleek dan weer dat mannen met een verhoogd risico op hiv en soa maar moeilijk hun weg vinden naar de reguliere gezondheidszorg en dat het testen op locatie als methode wel gesmaakt werd door de doelgroep. Deze en andere resultaten werden voorgesteld aan het werkveld op het symposium Sex in the City (27 november, Elzenveld, Antwerpen).

The First Gay 2008 was ook het jaar dat The First Gay het licht zag, een fictief personage (zie beeld) dat beweert homoseksualiteit te

hebben uitgevonden en onbeschroomd van het leven geniet. Zijn motto? ‘Love life, use a condom’. Rond dit personage, bedacht door reclamebureau TBWA, werd een condoompromotiecampagne opgezet met affiches, prentbriefkaarten, advertenties, dynamische banners, condoompochetten en filmpjes op YouTube, GarageTV en de blog van The First Gay. The First Gay was bovendien persoonlijk aanwezig tijdens de Belgian Lesbian & Gay Pride in Brussel (17 mei), en op het festival Antwerp Pride (26 tot 29 juni) konden de bezoekers zich laten fotograferen met één van de tien levensgrote afdrukken van The First Gay die op het festivalterrein verspreid stonden. De campagne werd sterk gewaardeerd door zowel het doelpubliek als door vakmensen.

......................................................................................................................

p. / 9


Mensen met hiv ondersteunen

Take Care Week In 2008 werkte Sensoa ook nauw samen met de Holebifederatie voor de organisatie van de Take Care Week. Voor dit project werden holebiverenigingen en –horeca aangespoord om in de week voor Wereldaidsdag (1 december) een activiteit te organiseren die sensibiliserend kon zijn of solidariteit met mensen met hiv uitdrukte. Verantwoordelijken van verenigingen en horeca ontvingen een aanbod van kant-en-klare activiteiten, die ze zonder veel moeite konden overnemen. Affiches en een centrale website met de activiteitenkalender werden aangemaakt, nadat eerst een logo, baseline en huisstijl werden ontwikkeld. Take Care Week 2008 kende een bescheiden succes. Zowel Sensoa als de Holebifederatie engageerden zich om het initiatief te herhalen in 2009.

2009

In 2009 wil Sensoa opnieuw het voortouw nemen in de opvolging van de aanbevelingen van de Rondetafel. De bestaande werking (Safe Sex Zone, 6 affichecampagnes per jaar, mannenseks.be, aanwezigheid op evenementen…) wordt bestendigd en sterke initiatieven (testen op locatie, Take Care Week, hiv-prevalentieonderzoek…) blijven we ondersteunen. Bovendien willen we begin 2010 uitpakken met een campagne die hiv presenteert als een realiteit in het leven van álle homomannen en die homomannen wijst op risicovolle attitudes.

Mensen met hiv worden nog dagelijks geconfronteerd met allerlei vooroordelen en discriminatie. Het is dan ook een kwetsbare groep die de nodige ondersteuning kan gebruiken bij het dagelijkse leven met hiv. Samen met de service Sensoa Positief voorziet het programma mensen met hiv hen op regelmatige basis van (basis)informatie over leven met hiv, over rechten en plichten, over medische evoluties… Die informatie wordt verspreid via onze website, brochures, het magazine Positief… Daarnaast probeert Sensoa de discriminatie van mensen met hiv een halt toe te roepen en behartigt het hun belangen op diverse platformen. 2008 stond voor het programma vooral in het teken van de seksuele en reproductieve gezondheid van mensen met hiv. Zo werd de gids ‘Seks en relaties na de hiv-diagnose’ verspreid via de aidsreferentiecentra en werd een handleiding en vorming ontwikkeld over seksuele counseling voor hulpverleners die met hivpositieve mensen werken. De klemtoon van de handleiding en de eerste vormingen lag op counseling van ‘seropositieve mannen die seks hebben met mannen’; het vervolg zal meer informatie bevatten over (allochtone) heteroseksuelen.





als partner van Instituut voor Tropische Geneeskunde en bracht vooral het seksueel en reproductief hulpaanbod van de hiv-begeleidingscentra in kaart. De resultaten van het onderzoek werden onder meer voorgesteld op het Wereldaidscongres en vormen de basis voor Eurosupport 6, een project dat in 2009 van start is gegaan (zie verder).

Medische evoluties Het programma besteedt ook steeds de nodige aandacht aan medische evoluties inzake hiv, waarvoor er nauw wordt samengewerkt met o.a. de European Aids Treatment Group. In 2008 publiceerde Sensoa 3 brochures over nieuwe

Eurosupport 5

Doe mee! www.takecareweek.be

p. / 10 ......................................................................................................................

Zeker zo belangrijk is dat het project Eurosupport 5 werd afgerond in 2008. Eurosupport 5 was een Europees onderzoek naar de behoeften van mensen met hiv op seksueel en reproductief vlak én naar het seksueel en reproductief hulpaanbod van hiv-begeleidingscentra in 14 Europese landen. Sensoa fungeerde daarbij ......................................................................................................................

p. / 11


hiv-medicijnen, telkens in 3 talen. Daarbij kwam nog een aparte Franstalige versie voor het Plate-forme de Prévention Sida. De brochures werden deels zelf verstuurd, deels meegegeven met firma’s ter verspreiding. Verdeling aan patiënten gebeurt voornamelijk via de aidreferentiecentra. De brochures leggen op een eenvoudige manier uit waar mensen op moeten letten bij het gebruik van hun medicatie, en dragen zo bij tot een betere therapietrouw.

Belangenbehartiging Het programma organiseerde ook een rondetafel met tal van beleidsmakers over de terugbetaling van de hepatitis C-behandeling en van behandelingen tegen lipoatrofie en lipodystrofie, twee belangrijke nevenwerkingen van hivmedicatie. Voorts werd ook een bijeenkomst georganiseerd om het probleem aan te kaarten dat is ontstaan door de manier waarop hiv is opgenomen in de ‘memorie van toelichting’ voor de centra voor leerlingenbegeleiding (CLB’s). Hiv staat daarin vermeld als een aandoening die speciale voorzorgsmaatregelen vereist, wat in de praktijk regelmatig tot misverstanden en problemen leidt.

Seksuele gezondheid versterken in de internationale samenwerking 2009 In 2009 zal Sensoa meewerken aan Eurosupport 6, een project waarbij er op basis van de resultaten en conclusies van Eurosupport 5 interventies ontwikkeld zullen worden voor counselors in een setting waar mensen met hiv opgevolgd worden. Dit moeten interventies worden die toegepast kunnen worden tijdens face-to-facecounseling van mensen wier risicogedrag echt een probleem vormt. Daarnaast zal er ook een brochure verschijnen over werken met hiv en zal Sensoa acties ondernemen om mensen met hiv makkelijker toegang te laten krijgen tot goede tandzorg. De terugbetalingsdossiers zullen verder opgevolgd worden en het dossier over de juridische positie van mensen met hiv zal vervolledigd worden.

p. / 12 ......................................................................................................................

In 2007 stierven meer dan 2 miljoen mensen aan de gevolgen van aids en werden 2,7 miljoen nieuwe hiv-infecties vastgesteld. Van de bijna 10 miljoen mensen die op het einde van 2007 nood hadden aan aidsmedicatie, waren er maar 3 miljoen die die medicatie ook daadwerkelijk kregen. Er zijn op dit moment ongeveer 200 miljoen vrouwen die aan familieplanning willen doen maar geen anticonceptie gebruiken of er niet aan kunnen geraken. Elke minuut sterft ergens ter wereld een vrouw als gevolg van te voorkomen complicaties tijdens de zwangerschap, de bevalling of de eerste zes weken na de geboorte. Het afgelopen jaar werden opnieuw massaal veel vrouwen verkracht in onder meer Oost-Congo en Darfur. Gezien de enorme omvang van de problemen rond seksuele en reproductieve gezondheid en rechten op wereldschaal, blijft Sensoa zich inzetten op internationaal vlak. De werking zal in de toekomst zelfs nog uitgebreid worden. Zo werd na een denkoefening waarbij experts uit tal van organisaties en instellingen betrokken waren, beslist om naast belangenbehartiging op het internationale, politieke vlak, in de toekomst ook te werken aan de overdracht van onze expertise (capacity building) en aan sensibilisering van het Belgische publiek voor internationale thema’s. Terwijl de werking rond advocacy voornamelijk een bestendiging en voortzetting was van wat de voorbije tien jaar reeds is opgebouwd, zitten de activiteiten voor capacity building en vooral sensibilisering nog in een voorbereidende fase.





Parlementairen voor de Millenniumdoelstellingen Sensoa Internationaal fungeert al jaren als secretariaat van de Parlementairen voor de Millenniumdoelstellingen, een groep van parlementairen uit Kamer en Senaat die zich engageren om de millenniumdoelstellingen in verband met seksuele en reproductieve gezondheid hoog op de Belgische politieke agenda te houden. In de eerste helft van het jaar focusten de activiteiten van deze informele parlementaire groep zich voornamelijk op het thema moedersterfte in het Zuiden. Dit vertaalde zich concreet in een resolutie over moedersterfte, een sensibiliserende actie in het federaal parlement en de organisatie van een evenement (Moedernacht) in Gent. In het najaar organiseerde diezelfde parlementaire groep een internationale parlementaire conferentie over financiering voor gezondheid wereldwijd. Dit gebeurde in samenwerking met het Europees Parlementair Forum en het Global Fund to fight AIDS, Tuberculosis and Malaria. Op die conferentie werd onder meer een verklaring goedgekeurd waarin de nood wordt aangekaart om voor de lange termijn voldoende en voorspelbare financiering voor gezondheid en ontwikkeling te voorzien.

Hiv/aids Sensoa is nog steeds het secretariaat van de Werkgroep Aids, waar ngo’s voor ontwikkelingssamenwerking, onderzoeksinstituten en waarnemers van de overheid ervaringen uitwisselen over het werken rond aids in het Zuiden en anderzijds de vinger aan de pols willen houden van het Belgische ontwikkelingsbeleid. In 2008 organiseerde de Werkgroep Aids een

......................................................................................................................

p. / 13






sessie over de stand van zaken van hiv/ aids in de wereld. Daar werd onder meer ook besproken welke stappen men in de nabije toekomst zou kunnen zetten om de eigen bijdrage in de strijd tegen hiv en aids te optimaliseren. Voort was Sensoa Internationaal ook vertegenwoordigd in de Belgische delegatie die deelnam aan de High Level Meeting van de Verenigde Naties over hiv/aids in New York (mei 2008). Centraal tijdens deze meeting stond de vooruitgang die geboekt werd in de realisering van de declaraties over hiv/aids die op de speciale sessies van de VN over aids (UNGASS) van 2001 en 2006 werden goedgekeurd. Het verslag van deze meeting, met aanbevelingen, werd bezorgd aan de federale en Vlaamse overheden, administraties en betrokken parlementairen.

bicides (IPM) om beleidsmakers in België te overtuigen van het belang van onderzoek naar een aidsvaccin en microbiciden.

2009

•• Sensoa is medeoprichter van Aids Action Europe (AAE) en leverde tot eind 2008 ook de voorzitter van dit Europees partnerschap dat streeft naar samenwerking en uitwisseling van expertise en ervaringen tussen de landen van West-, Centraal- en OostEuropa.

Capacity building in Rwanda Sinds 2007 werkt Sensoa, met de steun van de Koning Boudewijnstichting, nauw samen met het Rode Kruis Vlaanderen Internationaal, waarbij Sensoa inhoudelijke ondersteuning geeft aan het hivpreventieproject voor jongeren van het Rode Kruis Rwanda. Het doel ervan is het peer educator-project inhoudelijk te versterken en thematisch uit te breiden, om uiteindelijk te komen tot een holistische aanpak waarbij hiv geïntegreerd wordt in het bredere kader van seksuele gezondheid. Hiervoor gaf Sensoa enkele trainingen aan de lokale medewerkers van het Rwandese Rode Kruis en aan de begeleiders van de peer educators. Verder werden ook enkele nieuwe methodieken uitgewerkt, getest en aan de lokale medewerkers voorgesteld. Tot slot ontwikkelde Sensoa een draaiboek voor

de Rwandese begeleiders met een gedetailleerd en uitgewerkt vormingsschema en werd een handboek uitgewerkt voor de peer educators met de nodige achtergrondinformatie over seksuele gezondheid en hiv/aids.

Netwerken en samenwerkingsverbanden Op Europees en internationaal vlak is Sensoa actief binnen diverse netwerken die er mee voor willen zorgen dat seksuele gezondheid en rechten, hiv en aids prioritair blijven in het beleid van zowel de Europese Unie als de Verenigde Naties. We willen de EU ook stimuleren om een voortrekkersrol te blijven opnemen.

p. / 14 ......................................................................................................................

•• Sensoa is een actief lid van het Europese Netwerk van de International Planned Parenthood Federation (IPPF). Ook hier gaat het enerzijds om het uitwisselen van expertise en ervaringen tussen de verschillende Europese leden en anderzijds om het ondersteunen van advocacy-initiatieven op Europees beleidsniveau. •• Sensoa is eveneens al jaren actief lid van de European Aids Treatment Group (EATG), die pleit voor het toegankelijk maken van medicatie, tests en preventieve technologieën voor mensen met hiv en aids in Europa.

2009 wordt het jaar waarin de lijn voor beide pijlers (capacity building, sensibilisering) verder wordt uitgezet en een aantal projecten ingediend zullen worden om nieuwe initiatieven te lanceren en uit te bouwen. Met de steun van de Koning Boudewijnstichting en de Nationale Loterij zal een evaluatieonderzoek plaatsvinden van onze interventies in Rwanda, en komt er mogelijk een vervolg in buurland Burundi. Verder zal Sensoa blijven instaan voor het secretariaat van de Parlementairen voor de Millenniumdoelstellingen en van de Werkgroep Aids.

EATG EUROPEAN AIDS TREATMENT GROUP

•• Sensoa werkt ten slotte ook nauw samen met het International AIDS Vaccine Initiative (IAVI) en met het International Partnership for Micro......................................................................................................................

p. / 15






Iedere dag worden in België drie mensen besmet met hiv ‑ een veelvoud daarvan met een seksueel overdraagbare aandoening. Ieder jaar wordt één Belgisch tienermeisje op zestig ongepland zwanger. Het zijn maar enkele zorgwekkende cijfers met een duidelijke conclusie: de algemene kennis van seksuele gezondheid laat te wensen over.

Kiezen voor gezonde seksualiteit Sensoa ijvert voor een samenleving waarin mensen op een gezonde manier hun seksualiteit kunnen beleven. Daarvoor moeten we nog altijd de stilte en schaamte rond seksualiteit en seksuele gezondheid doorbreken. Voor veilig vrijen is goed kunnen communiceren cruciaal. Praat over seks, staat dan ook centraal bij Sensoa. Door hen de noodzakelijke informatie te geven en te leren hoe ze daarover kunnen praten, willen wij mensen stimuleren om goede en verantwoorde beslissingen te nemen inzake hun seksuele gezondheid.

Een aanpak op maat Sensoa ontwikkelt heel wat publicaties, vormingen en campagnes, aangepast aan behoeften en voorkeuren van verschillende doelgroepen. Met dat materiaal ondersteunt Sensoa intermediairs. Dat zijn leerkrachten, vormingswerkers, dokters, opvoeders en anderen die elke dag te maken krijgen met seksuele gezondheid. Maar mensen kunnen ook met specifieke vragen terecht op onze websites, bij het documentatiecentrum, de Veilig Vrijenlijn en Sensoa Positief.

De referentie in Vlaanderen Sensoa groeide uit tot het expertisecentrum over seksuele gezondheid en hiv/aids in Vlaanderen. We worden daarin erkend door overheden, media, experts en het algemene publiek. We werken dan ook op basis van wetenschappelijk onderzoek en ontwikkelen materiaal waarvan bewezen is dat het werkt. We zijn een onafhankelijke, pluralistische en niet-gouvernementele organisatie, met duidelijke waarden en principes, die zich laat leiden door een uitgewerkt strategisch plan.

Als partner maakt u het verschil! Seksuele gezondheid bevorderen, daarvoor hebben we partners nodig. Zowel voor de inhoudelijke uitwerking van onze projecten, als voor de financiering en promotie ervan. Ook u kan een partner zijn. Want uw steun maakt het verschil!

p. / 16 ......................................................................................................................

Een gift of een permanente opdracht

Sponsor een project

Met uw gift kan Sensoa preventie-initiatieven ontwikkelen of opkomen voor de kwaliteit van leven van mensen met hiv. U kan zelf kiezen welke doelgroep of actie u het liefst steunt. Met een doorlopende opdracht bij uw bank, verzekert u Sensoa van uw blijvende steun, zonder dat dit voor u of ons extra inspanningen vereist.

Om ambitieuze projecten te realiseren, doet Sensoa een beroep op sponsoring van bedrijven. Sensoa streeft hierbij naar duurzame partnerschappen. Dossier per dossier wordt bekeken hoe dit concreet vorm kan krijgen. Sensoa hanteert hierbij enkele duidelijke ethische uitgangspunten. Op die manier bewaken we als expertisecentrum de kwaliteit én onafhankelijkheid van ons werk.

Een legaat

Mediapartner

U kan ook een legaat overmaken aan Sensoa. Spreek hierover met een notaris of neem contact op met ons voor meer informatie.

De zwaarste kost bij het voeren van campagnes is advertentieruimte. U kan uw goodwill tonen door Sensoa mediaruimte aan te bieden. We bekijken dan met u welke geplande campagnes voor u en uw doelgroep het meest interessant zijn.

Een benefietactie Scholen, verenigingen, bedrijven of buurtcomités voelen er misschien meer voor om een activiteit te organiseren ten voordele van Sensoa. Een fuif, een etentje, een gesponsorde loop- of zwemmarathon, een veiling, een quiz of een gewone geldomhaling. U kan het zo gek niet bedenken of u kan er wel geld mee inzamelen voor de promotie van seksuele gezondheid of voor solidariteit met mensen met hiv.

Heeft u nog vragen? Wil u praten over hoe uw partnerschap concreet vorm kan krijgen? Mail dan naar [email protected] of [email protected] of bel naar 03 238 68 68.

U kan helpen Vlaanderen seksueel gezond te maken! Stort nu op 096-5555555-95 of surf naar www.sensoa.be Giften vanaf 30 euro per jaar zijn fiscaal aftrekbaar.

......................................................................................................................

p. / 17






Thematische werking

De vijf programma’s worden op continue basis gevoed met informatie omtrent een aantal belangrijke thema’s inzake seksuele gezondheid. De themaverantwoordelijken verrichten studiewerk, participeren in netwerken, workshops en congressen en doen aanbevelingen aan de programma’s. Daarnaast worden, los van een specifieke doelgroep, ook thematische projecten opgezet en publicaties ontwikkeld.

In 2009 zal Sensoa het aangepaste advies in verband met noodpilgebruik en vergeten pillen verspreiden onder pilgebruiksters en het dossier in verband met de terugbetaling van anticonceptie voor jongeren verder opvolgen. Daarnaast zal er ook gewerkt worden aan een interactieve methodiek die vrouwen helpt bij de anticonceptiekeuze en hen voorbereidt op de consultatie bij de arts of gynaecoloog.

Preventie ongeplande zwangerschap

Preventie seksueel grensoverschrijdend gedrag

Nadat de Wereldgezondheidsorganisatie een nieuwe richtlijn had uitgevaardigd in verband met het vergeten van de pil en noodpilgebruik, drong Sensoa aan op een bijeenkomst van het platform anticonceptie om te bekijken of ook het Belgische/ Vlaamse advies in die zin moest aangepast worden. Inmiddels (mei 2009) is het vroegere advies aangepast en wordt de promotie ervan voorbereid. Sensoa was ook actief rond het dossier van de verhoogde terugbetaling van anticonceptie voor jongeren tot 21 jaar. Inmiddels werd die maatregel tot 2 keer toe verlengd, maar blijft het wachten op een structurele verankering in de budgetten van het RIZIV.

In 2008 verscheen een gids voor ouders, leerkrachten en andere jongerenbegeleiders die willen voorkomen dat kinderen en jongeren het slachtoffer worden of blijven van seksueel grensoverschrijdend gedrag en/of zelf grensoverschrijdend gedrag gaan stellen. De gids, die tot stand kwam met de steun van het Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen, werd op 30.000 exemplaren gedrukt en verdeeld via centra voor leerlingenbegeleiding, centra voor algemeen welzijnswerk, centra voor geestelijke gezondheidszorg, vertrouwenscentra...

Er werd ook een ethisch en normatief kader uitgewerkt waarmee je seksueel gedrag van kinderen kan beoordelen. Op basis van een literatuuronderzoek en een exploratief onderzoek werd per leeftijdscategorie en op basis van enkele vaste criteria een lijst samengesteld van seksuele gedragingen die acceptabel, licht of zwaar grensoverschrijdend zijn of als seksueel misbruik bestempeld kunnen worden. Aan elke categorie is een pedagogisch advies gekoppeld, dat aangeeft hoe een opvoeder op dit gedrag kan reageren. Dit vlaggensysteem werd in 2008 van feedback voorzien door experts en het werkveld en werd tijdens tal van vormingen en ouderavonden getest. Dit voorbereidende werk moet in 2009 of 2010 resulteren in een bruikbare methodiek voor jongeren. Daarnaast werd een nieuw vormingsaanbod uitgewerkt rond seksueel grensoverschrijdend gedrag. Zo is er nu een vorming voor begeleiders van kinderen en jongeren die omwille van ervaringen met seksueel geweld extra gekwetst zijn en een aangepast vormingsaanbod rond seksueel grensoverschrijdend gedrag voor wie in de thuiszorg werkt. We leverden ook regelmatig advies en begonnen met een literatuurstudie naar determinanten van seksueel grensoverschrijdend gedrag bij jongens en jonge mannen. In 2009 wordt die literatuurstudie afgerond en vertaald naar een interventie.

Culturele diversiteit De themaverantwoordelijke culturele diversiteit zorgde er dit jaar opnieuw voor dat er in de afzonderlijke programma’s van Sensoa voldoende aandacht was voor culturele diversiteit. Zo zijn er bijvoorbeeld belangrijke inspanningen gedaan om www.allesoverseks.be en de solidariteitscampagne naar aanleiding van Wereldaidsdag te interculturaliseren. 2008 was ook het jaar waarin studenten van de master ‘opleidings- en onderwijswetenschappen’ van de Universiteit Antwerpen de implementatie evalueerden van het Idriss-pakket, een methodiek om seksuele en reproductieve gezondheid bespreekbaar te maken voor nieuwkomers en asielzoekers. Voorts werd het Idriss-materiaal geïntegreerd in het handboek voor docenten dat alle onthaalbureaus voortaan moeten gebruiken. In 2008 werd ook een lijst samengesteld van woorden die verband houden met seksuele gezondheid en werden er afspraken gemaakt met Centrale Ondersteuningscel (COC) voor Sociaal Tolken en met de telefonische tolkendienst Babel om de lijst in 2009 te integreren in het digitaal tolkenwoordenboek van COC en in het Russisch tolkenwoordenboek van Babel.

Samen met de Universiteit Antwerpen bereidde Sensoa ook een wetenschappelijk artikel voor rond het anticonceptiegebruik in België en de invloed van de verhoogde terugbetaling van anticonceptie voor jongeren. Daarnaast werkte Sensoa samen met een studente van de Universiteit Gent en de Wetenschapswinkel Gent aan een gezondheidseconomisch vooronderzoek ter evaluatie van de maatregel.

Verder zal Sensoa in 2009, in het kader van een Europees Daphne-project dat focust op de preventie van seksueel geweld tegen vluchtelingen, opleidingen verzorgen voor community researchers in de 6 participerende landen.

p. / 18 ......................................................................................................................

......................................................................................................................

In 2009 staat onder meer de culturele vertaling van de publicatie ‘Seks en relaties na de hiv-diagnose’ voor mensen met hiv van allochtone afkomst op het programma, net als de derde editie van de netwerkdag seksuele gezondheid voor intermediairs die werken met allochtone cliënten. p. / 19


Sensoa tot uw dienst

Seks en handicap

Preventie soa en hiv

Het hoogtepunt in 2008 was zonder twijfel het congres ‘buitenGEWONE seks’ in het najaar, een samenwerking tussen Sensoa en een aantal partners uit de sector van de gehandicaptenzorg. Het centrale thema was de handelingsverlegenheid bij intermediairs. Aan bod kwamen onder meer de seksualiteitsbeleving van mensen met een handicap en de randvoorwaarden voor het optimaliseren ervan. Uit de evaluatie bleek dat deelnemers overwegend positief tot zeer positief waren, maar ook dat er nog veel vragen zijn over het juridische kader, het uitwerken van een beleid en de aanpak bij specifieke subdoelgroepen.

Voor het thema soa en hiv werd in 2008 heel wat tijd gestoken in de basiswerking, zoals het up-to-date houden van de informatie op websites, in brochures en educatief materiaal. Zo werd in het kader van een betere opsporing van seksueel overdraagbare aandoeningen door huisartsen samen met het Toezicht Volksgezondheid correcte informatie over diagnose en behandeling van soa gepromoot via onder meer een mailing naar huisartsen. De jaarlijks hiv- en soa-cijfers van het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid en Toezicht Volksgezondheid werden ontsloten en voorzien van duiding.

en bGuEit WONE seks liteit congres over seksua

en handicap

vrijdag 17 oktober 2008 Vlaams Parlement

Sensoa participeert al enkele schooljaren in de werkgroep relationele en seksuele vorming binnen het Vlaams Verbond van het Katholiek Buitengewoon Onderwijs (VVKBuO). In deze werkgroep wordt gewerkt aan RSV-werkvormen en -materialen die aangepast zijn aan het type 2 van het buitengewoon secundair onderwijs. De werkgroep heeft in 2008 onder meer een overzicht samengesteld van bruikbare materialen en methodieken. Eind 2009 zal de werkgroep op een studiedag een publicatie lanceren over visieontwikkeling, doelstellingen, methodieken en materialen.

Een actueel thema in 2008 was de beschikbaarheid en terugbetaling van twee nieuwe vaccins tegen HPV (humaan papillomavirus). Sensoa verschafte hierover informatie via een bericht op de Sensoa-website en natuurlijk ook via allesoverseks.be. In samenwerking met één van de producenten, Sanofi-Pasteur, werd eind 2008 een project opgezet waarbij een half miljoen infokaarten over HPV gemaakt en verspreid werden, met daarop ook publiciteit voor de nieuwe website allesoverseks.be. In 2009 wordt een nieuwe fulltime themaverantwoordelijke aangeworven die de programma’s moet ondersteunen en epidemiologische en andere relevante evoluties op de voet zal volgen. Voorts zal er onder meer een studiedag georganiseerd worden om intermediairs wegwijs te maken in de huidige stand van zaken op medisch, beleidsmatig en preventief vlak aangaande HPV. Dit zal gebeuren in samenwerking met de Universiteit Antwerpen en de Wetenschapswinkel.

p. / 20 ......................................................................................................................

De kennis en expertise die Sensoa verzamelt over seksuele gezondheid, wordt ook doorgegeven via diverse services, zowel op individueel als intermediair niveau. We verspreiden informatie via onze verschillende websites, de shop en het documentatiecentrum. Bij de Veilig Vrijenlijn krijg je informatie en ondersteuning op maat over hiv, andere soa en anticonceptie. Sensoa zorgt daarnaast ook voor vorming, opleiding en leermiddelen rond seksuele gezondheid en hiv. Ten slotte vertaalt de bijzondere aandacht voor de kwaliteit van leven en de integratie van mensen met hiv zich in een aantal specifieke services.

Sensoa Documentatiecentrum Sensoa Documentatiecentrum heeft een uitgebreide en unieke collectie boeken, tijdschriften en andere documentatie over seksuele gezondheid en leven met hiv. De collectie bevat verder een gespecialiseerd en uitgebreid aanbod aan leermiddelen voor de relationele en seksuele vorming van specifieke doelgroepen. Die collectie werd in 2008 nog eens uitgebreid met 685 nieuwe publicaties en materialen. Het documentatiecentrum beantwoordde in 2008 1.737 vragen om documentatie (via mail, telefoon of in de bib zelf) en leende in totaal 3.090 materialen uit. Vooral voor de leermiddelen voor jongeren, allochtonen en mensen met een handicap is er veel belangstelling. Het publiek van het documentatiecentrum bestaat dan ook bijna uitsluitend uit leerkrachten, professionelen uit de welzijnssector en studenten hoger onderwijs.





En die zijn blijkbaar tevreden over de dienstverlening, want uit een peiling naar de klantentevredenheid bleek dat de meerderheid van de bezoekers (96 procent) vindt dat het documentatiecentrum over een uniek collectieaanbod beschikt en dat het zoeksysteem voldoende uitgebreid en gebruiksvriendelijk is. Het onthaal van de bezoekers wordt unaniem als vlot en vriendelijk ervaren en de meerderheid van de bezoekers is zeer tevreden over de ondersteuning bij het opzoekwerk. Opvallend is dat belangstelling voor het digitale aanbod van het documentatiecentrum jaar na jaar toeneemt. De online catalogus werd in 2008 meer dan 6.000 maal geraadpleegd en was goed voor in totaal 10.275 pageviews. De online infopakketten – correcte, up-to-date en kant-en-klare informatie voor scholieren en leerkrachten over diverse onderwerpen – zijn eveneens populair. Allemaal samen werden ze in 2008 11.416 keer gedownload; het infopakket ‘ongeplande zwangerschap’ het meest. Dit digitale aanbod werd inmiddels nog uitgebreid. Zo maakt het documentatiecentrum sinds 2008 gebruik van Connotea, een social bookmarking-toepassing, om interessante weblinks voor externe en interne gebruikers te ontsluiten via trefwoorden. En sinds september 2008 heeft het documentatiecentrum ook een eigen weblog, waarop we het publiek attenderen op nieuwe informatie. De blog (http://sensoadocu.wordpress.com) werd intussen al 2.761 keer bezocht. Dat is gemiddeld 10 keer per dag. Meer informatie over het Sensoa Documentatiecentrum op www.sensoa.be/documentatiecentrum.

......................................................................................................................

p. / 21


Sensoa Vorming Sensoa organiseert praktijkgerichte kortdurende opleidingen, die zoveel mogelijk ingaan op de vragen van deelnemers en aanvullend zijn aan bestaande basisopleidingen. Het gaat hierbij om deskundigheidsbevordering over seksuele gezondheid en leven met hiv voor intermediairs uit sectoren als onderwijs, hulpverlening, welzijnswerk, justitie, gehandicaptenzorg, seniorenzorg, vormingswerk… Het aantal vormingen op maat steeg in 2008 opnieuw significant: van 188 dagdelen in 2007 naar 232 in 2008, wat neerkomt op een stijging met 23 procent. 80 dagdelen werden begeleid door freelancers, 152 door interne medewerkers. Daarmee werden in totaal 3.148 deelnemers bereikt. Het gros van de deelnemers zijn ouders die bereikt worden via de ouderavonden (29%) of komen uit het onderwijs (17%) of de gezondheidssector (17%). De vormingen op maat worden over het algemeen positief geëvalueerd: gemiddeld 8,25 (variatie tussen 6,4 en 9,3).





aanbod: een quasi halvering van het aantal dagdelen rond RSV, seksualiteit, ongeplande zwangerschap en anticonceptie; een lichte daling van het aantal dagdelen rond het thema soa en hiv (7); een status-quo van het aantal dagdelen rond seks en handicap (18); een stijging van het aantal dagdelen rond de thema’s seksueel grensoverschrijdend gedrag (15) en beleidsontwikkeling (6). Inmiddels zijn we begonnen met de rationalisering en afslanking van het open aanbod, en worden de vormingen gegroepeerd volgens thema enerzijds en sector anderzijds. Voor elk thema gaan we het ene jaar een basisopleiding programmeren en het andere jaar een update (voor zover relevant). Door te gaan werken met een A- en B-jaar, hopen we de programmering van de verschillende basisopleidingen en updates mooi op elkaar te kunnen afstemmen. Meer over het aanbod van Sensoa Vorming op www.sensoa.be/vorming

Het open aanbod kende een kleine terugval: van 100 dagdelen in 2007 naar 80 in 2008, verdeeld over opleidingen (34) en themadagen (46). Het aantal regionale sessies van de opleiding Goede Minnaars daarentegen is wel gestegen: van 10 dagdelen in 2007 naar 22 in 2008. Met het open aanbod werden in 2008 375 cursisten bereikt, voornamelijk uit het onderwijs (algemeen, CLB en leerkrachten, gewoon en buitengewoon onderwijs), de gehandicaptenzorg en de preventie.

Shop In de Sensoa Shop kan men zowel online, als in de kantoren in Gent en Antwerpen terecht voor een uitgebreid assortiment van informatie-, sensibilisatie- en vormingsmaterialen. Het aanbod bevat zowel betalende als gratis publicaties. We klokten eind 2008 af met 1.721 verwerkte bestellingen, een status-quo t.o.v. 2007. Via de shop werden meer dan 207.827 informatiematerialen (+15%) en 1.214 educatieve materialen (+22%) naar intermediairs verspreid. Sensoa ontving 830 condoomaanvragen (+20%) en verspreidde in 2008 in totaal 163.890 condooms, naar onder meer scholen, jeugdbewegingen, preventiediensten, centra voor algemeen welzijnswerk (CAW), jongerenadviescentra (JAC) en de asielcentra van het Rode Kruis. Jongereninformatiepunten (JIP’s), JAC’s en CAW’s kregen proactief informatie over en exemplaren van de promotiecampagne Allesoverseks.be, de solidariteitscampagne en de gids ’Seksueel grensoverschrijdend gedrag’ toegestuurd. Daarnaast konden zij gebruik blijven maken van het aanbod om gratis materiaal in grotere hoeveelheden te bestellen. Alle publicaties zijn te bestellen via www.sensoa.be/shop

Veilig Vrijenlijn (078/15.15.15)

2007 (15.088). We registreerden 4.531 oproepen tijdens de permanentie-uren en 9.769 oproepen bij de infokiosk, die bellers buiten de permanentie-uren kunnen gebruiken. Wat de thema’s betreft, blijft tijdens de permanentie-uren de belangstelling voor hiv (65%) het hoogst, met daarnaast wel een jaarlijkse stijging van vragen over soa (van 5% in 1999, naar 15% in 2005 en 26% in 2008). Het aantal vragen over anticonceptie is in 2008 gelijk gebleven (jaarlijks 5% gedurende de laatste 3 jaar). Bij de infokiosk informeert 41% naar de permanentie-uren, 29% naar hiv, 17% naar soa, 4% naar anticonceptie en 7% naar de werking van Sensoa. We onderzochten in 2008 ook of de Veilig Vrijenlijn uitgebreid moet worden met een e-mail- en chataanbod. Uiteindelijk besloten we om daarvan af te zien: omdat er al een gelijkaardig aanbod bestaat op allesoverseks.be, maar ook omdat zo’n aanbod bijzonder arbeidsintensief is en om een uitbreiding van het team vraagt.

Sensoa Positief Sensoa Positief is de service van Sensoa die mensen met hiv, hun directe omgeving en betrokken intermediairs ondersteunt. Sensoa Positief komt op hun vraag tussen in hiv-casussen. Uitgangspunt van de werking is een aanbod complementair aan de reguliere zorg. De realisatie van de werking van de service ligt in een helpdesk, het aanbieden van activiteiten, loten bondgenotencontact via vrijwilligers en deskundigheidsbevordering.

Ten opzichte van 2007 stellen we volgende verschuivingen vast in het open

De vrijwilligers van de Veilig Vrijenlijn bieden telefonische informatie op maat over hiv, soa en anticonceptie aan het algemeen publiek. In 2008 stelden we een daling vast van het aantal oproepen (14.300) met 5% in vergelijking met

p. / 22 ......................................................................................................................

......................................................................................................................

p. / 23


De helpdesk van Sensoa Positief kreeg in 2008 506 vragen, iets meer dan in 2007 (498 vragen). 82% van deze vragen bereikt de helpdesk via de daarvoor specifiek voorziene kanalen (permanentie en mail). In die zin lijkt de één-loketgedachte (1 duidelijk contactpunt voor Sensoa Positief) ook effectief te werken. De helft van de vragen wordt gesteld door mensen met hiv (51%), 20% door intermediairs en 7% komt uit de directe omgeving van mensen met hiv. De helpdesk stelt een belangrijke toename vast van het aantal vragen van medische aard en van vragen in verband met seksualiteit; seksualiteit is vaak een tweede of derde thema in een gesprek. Andere aanleidingen om contact op te nemen met Sensoa Positief zijn lotgenotencontact, een recente diagnose, existentiële) vragen rond leven met hiv of vragen over hiv en arbeid, reizen en disclosure. Er werden eveneens 25 crisisgesprekken gevoerd. In 2008 namen meer dan 1.000 mensen met hiv deel aan de activiteiten van Sensoa Positief. Voor bijna 10% van de bezoekers was zo’n activiteit de aanleiding om voor het eerst in contact te komen met lotgenoten en met Sensoa Positief. Het tweewekelijkse hiv-café blijft een belangrijke, veilige ontmoetingsplaats voor lotgenoten en ook het lotgenotenweekend dat we samen met het HIV-SAM-project van het Instituut voor Tropische Geneeskunde organiseerden was een succes. De evaluatie ervan was uitermate positief. Vergelijkbaar met 2007 werden er 110 lotgenotencontacten en 30 begeleidingen gerealiseerd. Deze loten bondgeno-





tencontacten spelen een centrale rol bij de ondersteuning van mensen met hiv, bij het leren leven met hiv. De loten bondgenoten, 60 solidaire en geëngageerde vrijwilligers, zijn ook belangrijke rolmodellen. Voor de integratie van mensen met hiv in het maatschappelijk leven zijn ze uitermate belangrijk. In 2009 willen we naast onze basiswerking vooral werk maken van een vademecum ter ondersteuning van het servicewerk. Daarin zal de beschikbare informatie rond hiv en hiv-gerelateerde thema’s gebundeld worden. Er zullen eveneens nieuwe vrijwilligers geworven en opgeleid worden en het vormingsaanbod omtrent leven met hiv zal – in samenwerking met Sensoa Vorming – verder op punt gesteld en uitgebreid worden. De service is bereikbaar van maandag tot donderdag, van 13 tot 16 uur, op het nummer 078-151 100 en via [email protected].

Sensoa.be Het internet heeft een prominente plaats verworven als bron van informatie. De grote anonimiteit en het gebruiksgemak zorgen voor een lage drempel. Sensoa legt in het eigen aanbod de nadruk op kwaliteit en betrouwbaarheid. Het internet bevat immers een onoverzichtelijke hoeveelheid informatie over seksuele gezondheid en hiv. Het is daarbij niet altijd duidelijk hoe ‘betrouwbaar’ de bron van die informatie is. De informatie die Sensoa aanbiedt, is onderbouwd en up-to-date.

p. / 24 ......................................................................................................................

Sensoa.be is het eerste Vlaamse contactpunt op het internet voor informatie over seksuele gezondheid en hiv. De site bevat algemene informatie over aspecten van seksuele gezondheid die voor een ruim publiek toegankelijk zijn, maar ook specifieke informatie en werkinstrumenten die relevant zijn voor intermediairs. Het gemiddeld aantal bezoekers van Sensoa.be steeg sinds 2007 verder van 90.000 naar ruim 105.000 bezoekers per maand. De openingspagina van www.sensoa.be heeft het karakter van een portaalpagina, van waarop de bezoeker makkelijk kan doorsurfen naar Sensoa-sites die zich richten tot een specifieke doelgroep. Deze sites belichten onderwerpen die relevant zijn voor de doelgroep en hanteren een taal en vorm die nauw bij die doelgroep

aansluit. Allesoverseks.be, onze site voor jongeren en jongvolwassenen, haalde in 2008 gemiddeld 2.700 bezoekers per dag. Mannenseks.be, de site voor homomannen, trok in 2008 gemiddeld 700 bezoekers per dag. In 2009 zal er nagedacht worden hoe we Sensoa.be nog toegankelijker kunnen maken voor intermediairs, beraden we ons over het informatieluik voor het brede publiek en gaan we na of het opportuun is een doelgroepsite te maken voor mensen met hiv.

......................................................................................................................

p. / 25






Periodieke publicaties en evenementen

Sensoa organiseert elk jaar tal van evenementen en geeft jaar na jaar heel wat nieuwe publicaties uit, gaande van affiches en folders tot brochures, boeken, digitale werkvormen en infopakketten. Het is onbegonnen werk om een volledig overzicht te geven van deze jaarlijkse output, daarom zetten we hier enkele periodieke publicaties en evenementen van Sensoa eens in de kijker, publicaties en evenementen die op regelmatige basis verschijnen of georganiseerd worden en daarom niet altijd de aandacht krijgen die ze verdienen.

Wereldaidsdag Al jaren vraagt Sensoa in de aanloop naar Wereldaidsdag om meer solidariteit voor mensen met hiv. In 2008 deden we dat opnieuw met een affichecampagne waarin zeven BV’s het publiek confronteren met hun vooroordelen tegenover mensen met hiv. Wim Oosterlinck, Karoline Kamosi (aka Leki), Wim Devilder, Ann Van Elsen, Thomas Vanderveken, Francesca Vanthielen en Sugar Jackson schaarden

zich achter de slogan van de campagne: ‘Sluit hiv uit, niet wie seropositief is’. In totaal werden er meer dan 117.000 affiches verspreid. De TV-spot was te zien op Eén, Canvas en de regionale zenders en een radiospot was te horen op de VRTradiozenders en op Q-Music. Daarnaast werden er nog eens 85.235 rode lintjes verspreid. Die werden onder andere gedragen door de omroepers van VIJFTV en VT4 en door medewerkers van de Gentse en Antwerpse stadsdiensten. Voorts werden nog eens duizenden stickers verdeeld van het rode lintje, onder meer tijdens de voetbalwedstrijd AA Gent- KV Roeselare naar aanleiding van de actie Shoot Safe.

Lief en Leed Lief en Leed is een jaarlijkse publicatie over seks en relaties met duiding en commentaar van journalisten, wetenschappers en professionals uit verschillende sectoren bij nieuwe tendensen, opvallend onder-

zoek, interessante ontwikkelingen… In 2008 verscheen de derde editie. Centraal in die editie stond het natuur/ cultuur-debat in het wetenschappelijke onderzoek naar ons seksueel gedrag. In dat onderzoek lijken de ‘positieve’ wetenschappen helemaal terug. De redactie vroeg zich onder andere af of het nodig is om te huiveren als genetici speuren naar de oorsprong van homoseksualiteit, of biologische verklaringen voor mannelijkheid en vrouwelijkheid reactionair zijn en wat ons belet te kijken met een open wetenschappelijk vizier, over de muren tussen disciplines heen? Verder bracht Lief en Leed 3, zoals gebruikelijk, een keur aan andere bijdragen en kronieken. Over het liefdesleven van vijftigplussers. Over de geschiedenis, maar vooral de essentie van pornografie. Over seksuele intimidatie bij krijgsmacht en politie in Nederland. Over de vele gedaantes van seks in Japan. Over de onvermoede relatie tussen wiskunde en seks…

hiv, hun omgeving, aidreferentiecentra, ziekenhuizen, dokters, bedrijven, andere geïnteresseerden. Via het magazine houdt Sensoa mensen met hiv, maar ook intermediairs en partners uit het netwerk, op de hoogte van de nieuwste ontwikkelingen (medisch, juridisch…) op het vlak van hiv/aids. De informatie stelt mensen met hiv in staat om op een betere manier om te gaan met hiv door (h)erkenning in persoonlijke verhalen. Bij het magazine hoort ook een kalender die informatie biedt over de activiteiten voor mensen met hiv.

Getekend door aids In de aanloop naar Wereldaidsdag pakte Sensoa andermaal uit met ‘Getekend door aids’, een grafische wedstrijd voor jongeren van 12 tot 18 jaar die hen uitdaagt om even stil te staan bij de impact van hiv en aids. In 2008 kregen we 251 inzendingen binnen waarvan de beste gepubliceerd werden in De Standaard, De Morgen, Joepie, Zap, het Stadsmagazine van Gent en Flanders Today en op de websites van 2BE, JIM, Studio Brussel, Toeterniettoe en Sensoa. Een selectie van werken werd ook tentoongesteld in De Wereld van Kina in Gent. Net als vorig jaar waren meer dan 100 jongeren met begeleiders aanwezig op de opening van de mooie en intieme tentoonstelling.

Aids Memorial Day Magazine Sensoa Positief In 2008 verschenen opnieuw 4 edities van Sensoa Positief, dat naar 1.600 abonnees wordt verspreid: mensen met p. / 26 ......................................................................................................................

Aids Memorial Day is vooral een dag van solidariteit met mensen die een partner, broer of zus, vriend of vriendin, zoon of dochter verloren hebben aan de gevolgen van aids, een dag waarop we stilstaan bij

......................................................................................................................

p. / 27






Uitgaven 3.161.190 € de impact die hiv en aids kan hebben op het leven van een persoon en zijn omgeving.

84.218 euro Productie -en loonkosten fondsenwerking 22.891 euro Zorgfonds

Tegelijk willen we iedereen er nog eens aan herinneren dat er wereldwijd nog heel veel mensen met hiv zijn zonder toekomstperspectief. Mensen die geen toegang hebben tot hiv-medicatie. Ook zij hebben nood aan onze solidariteit en steun. Ook zij mogen niet vergeten worden.

94.573 euro Diverse kosten

394.718 euro Andere werkingskosten

577.946 euro Kosten voor algemeen beheer

1.986.844 euro Personeelskosten

Aids Memorial Day vond in 2008 plaats op zondag 25 mei in het Zuiderpershuis in Antwerpen.

BEND In 2008 verscheen ook het vierde nummer van BEND, de gratis glossy voor homomannen waarin veiligvrijenboodschappen en andere nuttige info over seks en relaties zijn verwerkt in lifestyle artikels, interviews, getuigenissen, persoonlijkheidstests... Met Bend wil Sensoa seksuele gezondheid onder de aandacht van homomannen houden. Het was al het vierde nummer van BEND, en dat heeft alles te maken met de appreciatie ervan. Een vorig nummer kreeg van de lezers een beoordeling van gemiddeld 7,7 op 10. De overgrote meerderheid vindt de getuigenissen herkenbaar en geloofwaardig en leeft zich in de situaties in. Bend 4 had een oplage van 10.000 exemplaren, die over heel Vlaanderen in de homohoreca, op evenementen en via de Sensoa Shop verdeeld werden. Surfers konden BEND online doorbla-

deren op www.mannenseks.be en op www.myspace.com/bendmagazine laten weten wat ze van Bend vonden.

Inkomsten 3.210.753 € Diverse opbrengsten 10.610 euro

E-nieuwsbrief In 2008 werden opnieuw 6 digitale nieuwsbrieven verzonden (verschijnt tweemaandelijks). Daarin werd vooruiten teruggeblikt op de campagnes, uitgaven, acties… van Sensoa en attenderen we de abonnees op nieuwe aanwinsten van het Sensoa Documentatiecentrum en het aanbod van Sensoa Vorming. Eind 2008 had de nieuwsbrief 3.170 abonnees. In 2009 zal de nieuwsbrief gerestyled worden en 10 keer per jaar verschijnen. Ook inhoudelijk zal de nieuwsbrief meer body krijgen.

p. / 28 ......................................................................................................................

251.092 euro Werkingsopbrengsten

728.592 euro Inkomsten fondsenwerving

2.220.459 euro Convenant Vlaamse Gemeenschap

De ratio van de fondsenwervingkosten t.o.v. de fondsenwervinginkomsten, bedraagt 12%. Een uitgebreid financieel verslag kan u raadplegen op: www.sensoa.be > steun Sensoa > besteding middelen.

......................................................................................................................

p. / 29






Sensoa dankt

Sensoa kan zijn werk verrichten dankzij de substantiële steun van de Vlaamse Minister voor Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Veerle Heeren en het Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid. Om onze ambitieuze projecten te kunnen realiseren, doet Sensoa een beroep op sponsoring en steun. Sensoa streeft hierbij naar een duurzaam partnerschap dat voor alle betrokkenen een meerwaarde biedt. Dossier per dossier wordt bekeken hoe dit concreet vorm kan krijgen. Bij samenwerking met bedrijven hanteert Sensoa een duidelijke ethische code. Als expertisecentrum bewaakt Sensoa zo de kwaliteit én onafhankelijkheid van zijn werk.

Met dank aan Europese Commissie Programma Volksgezondheid | Koning Boudewijnstichting | Instituut voor Gelijkheid van Mannen en Vrouwen | International Aids Vaccine Initiative | International Partnership for Microbicides | International Planned Parenthood Federation | IPPF European Network | Nationale Loterij | Rode Kruis Vlaanderen | Stad Antwerpen | Stad Brussel | Stad Gent | Stad Oud-Turnhout | The Bill & Melinda Gates Foundation | UNFPA, het Bevolkingsfonds van de Verenigde Naties | Vlaamse Gemeenschapscommissie Brussels Hoofdstedelijk Gewest | Vlaams Sociaal-Economisch OverlegComité | vzw Positief Beheer | Brussels Gay Sports, Swim For Life | de Young Golfers De vele organisatoren van benefietactiviteiten en de schenkers van Sensoa. Abbott | Bristol-Myers Squibb | GlaxoSmithKline | Levi Strauss | Merck Sharp & Dohme | Partena | Roche | Sanofi-Aventis | Sanofi-Pasteur | Pfizer | SCS Boehringer Ingelheim | Gilead | SSL Healthcare | Tibotec, a division of Janssen-Cilag | UCB Pharma | LDV United

Ook de volgende mensen en organisaties hebben onze activiteiten gesteund: RTVM, De Morgen, De Standaard, de Humanitaire Commissie van de VRT, Studio Brussel, TMF, MTV, JIM, Joepie, Zap, Urgent, BeMedia, Vijftv, Klasse, Yeti, Maks!, KetNet, gaybelgium. be, gaylive.be, gayworld.be, gayID.eu, holebi.info, De Wereld van Kina, TBWA, Aides, NMBS, Boondoggle, Moose Webdesign, Drukkerij Print & Bottle, Albatros Printing, Monsieur Moiré, Volta, Photoaddict, Magelaan, Uniweb, Mise en Place, Kunstencentrum Vooruit, Wolters Uitgeverij, Larf,

tariaat voor Katholiek Buitengewoon Onderwijs, de Vlaamse Scholierenkoepel, Greet Conix van het Vormingswerk voor Mentaal Gehandicapten, Nathalie De Bleeckere, Zin-d’erin(g), Child Focus, Vlaams Verbond voor Tandartsen – Vlaamse Werkgroep voor Gezonde Tanden, Greet Caris, VLOR, Emmanuel Dethier, GO! Onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap, Patty De Bruyckere en An De Kinderen, Cel Opvoedingsondersteuning Stad Antwerpen, Artesis Hogeschool Antwerpen, VIGEZ, VAD, Merhaba, het Fonds Suzan Daniel, het Centrum voor Gelijkheid van Kansen en Racismebestrijding, Bart Hellinck, Cerebral, de zaakvoerders van de Vlaamse homohoreca, het Roze Huis, het Regenbooghuis, het Nieuwe Huis, Holebifederatie, Wel Jong Niet Hetero, Hivmix, Karim Cherroud, Stephanie Vanpoucke, de Nationale Vrouwenraad, Asielcentrum Broechem, Fedasil, Medimmigrant, Luna vzw, Centrale ondersteuningscel Voor sociaal tolken en vertalen , Wetenschapswinkel Brussel, Wetenschapswinkel Antwerpen en Wetenschapswinkel Gent, dr. Guido Van Hal (UA), Dirk Geldof, Steven Eggermont, Tom Van Renterghem, Els Messelis,Lieve Peremans, Paula Mayock, Rudi De Raedt, Martijn Planken, Willem Lemmens, Katrien Vanderheyden, John De Wit, Titia Heyman, dr. Dirk Avonts, dr. Tine Van Haegenborgh, dr. Lieve Peremans, Platforme Prévention Sida, Ex Aequo, Vlaams Patiënten Platform, dr. Linos Vandekerckhove, dr. Hein Knapen, dr. Marleen Temmerman, de CLB’s, de leden van de werkgroep ‘counseling MSM met hiv’, het Eurosupport V team, dr. Guido Van Hal, Jessica Fraeyman, dr. Filip Moerman, de artsen en verpleegkundigen van de Aidsreferentiecentra (UZ Gent, Instituut voor Tropische Geneeskunde Antwerpen, UZ Gasthuisberg, UZ VUB, SintPieters Ziekenhuis), André Hiel, Directie-Generaal voor Ontwikkelingssamenwerking, Kristien Hendrickx, Cotradim, Katrien Vanaudenrode, Nathalie De Bleeckere, Valerie Del Re, Sultan Balli, Rutgers Nisso Groep, International Centre for Reproductive Health, de Werkgroep RSV, het Forum Jongeren, Relaties en Seksualiteit, de werkgroep e-vragen, het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid, afdeling epidemiologie, dr. Hilde Elebaut, dr. Anne Verougstraete, Gert Backx, het Instituut voor Tropische Geneeskunde, de Jongerenadviescentra, de onthaalbureaus, Action Innocence Group, ACW De Stroming Antwerpen, Veerle Berx, CIMIC, Vlaams minister van Werk, Onderwijs en Vorming Frank Vandenbroucke, Het Vlaams Minderhedencentrum, het Steunpunt Allochtone Meisjes & Vrouwen, Veerle Meurs, de Provincie VlaamsBrabant, De auteurs en de raad van advies van Lief en Leed, de “getuigen” in de media, de freelancers, de leden van de Raad van Bestuur en de Algemene Vergadering van Sensoa en de vrijwilligers van Sensoa.

Paul Suy van het Ghent Marriott Hotel, Stefanie Arts van Kiehl’s, Lieve Blancquaert, Désiré Hellemans, Clo Willaerts, Francesca Vanthielen, Sugar Jackson Thomas Vanderveken, Wim De Vilder, Karoline Kamosi, Ann Van Elsen, Wim Oosterlinck, De feedbackgroep Seksueel Grensoverschrijdend Gedrag bij Jongeren, de feedbackgroep Seksueel Misbruik, feedbackgroep seks en handicap, Martine Van Dun van het Vlaams Secrep. / 30 ......................................................................................................................

......................................................................................................................

p. / 31

4396. Sensoa 360

Recommend Documents