________________________________________________________________________________________________________________________
30e nieuwsbrief, 10 oktober 2015 MEST COMPOST EN MEST GROENMOES BIJ DE BOLSTER MENGELMOES
LEZERSMOES PESTICIDENVRIJ GROENMOESMARKT 2016
DE WONDERE WERELD VAN MEST In gedachten zie ik moestuiniers met karrenvrachten koeienmest kruiend over hun moestuin gaan. Ik denk nog vaak terug aan de berg die op een gemeenschappelijk stuk grond, maar vlak voor en tegen het poortje naar mijn volkstuin was gestort waardoor ik mijn eigen tuin niet kon bereiken. Ik werd gefeliciteerd met zoveel poep op de stoep en met enige jaloezie in mijn richting werd er gekruid of het moestuinleven ervan afhing. Mestkevers waren er niets bij in vergelijking met de krioelende mierenhoop moestuiniers. Mijn vrees dat ik voorlopig mijn tuin niet meer in kon werd eerst mondeling gelogenstraft: “binnen 3 dagen is de hoop weg” maar ook feitelijk: de berg was zelfs na 2 dagen al naar maaiveldniveau teruggekeerd. Niemand die zich afvroeg waar de mest vandaan kwam. Wandelend over het complex zag ik ontelbaar veel minihopen verrijzen alsof er een pompoenwedstrijd mee gewonnen moest worden. De hopen lagen er bij alsof nog niemand gehoord had van groenten met verschillende mestbehoeften. En bij het antwoord op de vraag waarom ik niet zelf geprofiteerd had van dit in de schoot geworpen goudbruine geluk werd ik maar meewarig aangestaard. Ik moet toegeven dat ik onnadenkend een hoopje mest naast mijn composthoop had gestort om er die mee te verrijken. Maar ik wist net zo min waar de mest vandaan kwam, welke boer zo blij was dat hij van zijn overschot af kon, wat voor soort voer de koeien hadden verorberd, of er groeihormonen waren gebruikt en hoeveel keer en tegen welke ziekten de koeien (preventief) waren ingeënt. Tegen deze achtergrond van de vragen die me toentertijd bezig hielden las ik met instemming de conclusies van een onderzoek door universiteit Gent maar met stomme verbazing de oproep van ABNAMRO in Nederland. Om met het onderzoek te beginnen: er is vastgesteld dat moestuiniers dol zijn op bemesten, ja zelfs overbemesten. Hobbytuinders moeten er bewust van worden gemaakt dat ze daardoor bijdragen aan waterverontreiniging door uitspoeling van voedingsstoffen (vooral stikstof
1
________________________________________________________________________________________________________________________
en fosfor). En wat zegt de handelsbank? Als gevolg van de uitputting van bodems raakt kunstmest uit de gratie en wordt op dierlijke mest ingezet. De bank erkent dat we na 50 jaar geld verdiend hebben met bodembederf (via kunstmest), een omslag moeten maken door hetzelfde resultaat – goudgeld verdienen dus – met organische meststoffen te gaan halen. Vijftig jaar bodembederf!!! Het wordt zonder blikken of blozen toegegeven en nu de kunstmestvoorraden uitgeput raken en daardoor steeds duurder worden schakelen we gewoon over op (verwerkte) koeienpoep en –urine. Na 50 jaar miskleunen moet boeren opnieuw geleerd worden hoe heilzaam organische stof in de bodem kan zijn omdat een hele generatie er niet meer mee is opgegroeid. Of die koeienpoep gezond is vraagt men zich niet eens af. Aan de vragen over organische mest waar ik indertijd als volkstuinder al tegenaan liep wordt in de huidige mestverwerkingsproblematiek met geen woord gerept. Weet jij wat gezonde koeienpoep is? Op de website ‘levende have’ las ik het volgende: De ideale koeienvlaai wordt gevormd door een mestbrij die een ietsje bijeen blijft, licht ploppend klinkt bij het landen en uitwaaiert op de grond. De vlaai is zo'n 2, 3 cm dik. Als er een laars op wordt gezet, zuigt de mest niet aan bij het optillen van de laars en er blijft geen laarsprofiel in de mest achter. De mest glanst en er zijn geen onverteerde deeltjes in de vlaai te zien (of te voelen). Dit is de mest van een gezonde koe, die haar rantsoen goed verteert. Dunnere of dikkere mest wijst op ziekte of voedingsproblemen. Graag wil ik afsluiten met mijn – ook jaren geleden gemaakte vers: vers uit de tuin Een tuinman in een volkstuin te Best Kruide kreunend een kruiwagen vol mest Maar na nummer tien Hield hij ’t voor gezien En kruide na tien maand de rest
COMPOST EN MEST TIP 1 Als je in de komende periode stalmest krijgt aangeboden dan doe je er goed aan om deze op te slaan en niet te gebruiken. Verse stalmest veroorzaakt verbranding van planten(wortels) en het trekt ongewenste insecten aan. Laat de mest 1-2 jaar tot rust komen en ga het dan pas gebruiken. TIP 2 Je kunt mest met compost die op de wachthoop ligt met elkaar mengen. Het zorgt voor meer lucht in de hoop en daardoor voor een betere vertering van compost. Compost bevat meestal veel bladgroen en minder houtig materiaal. Bladgroen verteert sneller dan houtig materiaal. Toch zijn beide materialen nodig voor een evenwichtige opbouw. Bladgroen bevat namelijk stikstof en houtig materiaal koolstof.
2
________________________________________________________________________________________________________________________
Als je je compost zeeft blijft er vaak houtig materiaal in de zeef over. Stort het terug op de composthoop, dat mag er een jaartje langer over doen. TIP 3 In deze tijd van het jaar zal er veel bladafval naar de composthoop verhuizen. Van eikenblad is bekend dat het slecht verteert, meng het met mate door de compost. Gebruik het als bodembedekking van je tuinpaden en leg het onder je bessenstruiken die toch al een lagere pH-waarde nodig hebben. Het houd de grond eronder vochtig en beschermt tegen onkruid. TIP 4 Op zandgrond zullen meststoffen snel uitspoelen. Ga zeker in het najaar geen mest onderwerken. De mest zal wegvloeien naar het oppervlaktewater en in het voorjaar kun je opnieuw met bemesten gaan beginnen. Bedenk dat een goede bodemstructuur primair is en daarom werk je met compost. Mest gebruik je niet voor de bodem maar het voedt planten. Die planten zijn er nu meestal niet meer. TIP 5 Plantenresten hoef je niet altijd naar de composthoop te brengen. Zeker niet in deze tijd van het jaar. Natuurlijk, er is op zich niets mis mee, maar waarom vandaag heen sjouwen en ‘morgen’ terugbrengen? Die plantenresten willen ook best wel op de plaats waar je ze uittrekt composteren. Wellicht niet in enkele maanden tijd, en zeker niet bij afnemende temperaturen. Maar bedenk hoezeer je het bodemleven er een plezier mee doet. Al dat gekrioel draagt ook bij aan verbetering van de bodemstructuur. Bijkomend voordeel is dat, als de bodem er goed mee bedekt wordt, er geen onkruidgroei meer plaats vindt. Zo kan de grond heel goed de winter doorkomen. Wat aan het begin van het volgend tuinseizoen niet is verteerd kan alsnog naar de composthoop. TIP 6 Jaren geleden heb ik eens een tabel op de kop getikt met de verschillende bemestings- en compostbehoeften van groenten, uitgesplitst naar vruchtwisselingsgroep. Ik zou zeggen: zoek de verschillen en leer eruit dat je niet karrenvrachten mest gelijkmatig over je moestuin uitspreidt. Kijk eens naar het vereenvoudigde schema waarin je aan de kleur kunt zien of de compost/mestbehoefte hoog of laag is (hoe lichter de kleur hoe minder compost/mest nodig is).
3
________________________________________________________________________________________________________________________
koolgroenten
vruchtgroenten bladgroenten
aardappelen
groentegroep
wortelgroenten peulvruchten stalmest
compost
2
aantal kilo’s bemesting dat per 10 m nodig is bij een gemiddelde bodemvruchtbaarheid op zandgrond
40 50 50 0 10 0
bladgroenten koolgroenten vruchtgroenten wortelgroenten aardappelen peulvruchten
50 60 60 0 15 0
TIP 6 MEST WORDT GEBRUIKT VOOR HET KORTE GEWIN, COMPOST VOOR WINST OP TERMIJN Onder tip 4 heb ik al aangegeven dat mest aanvullend gebruikt wordt en niet primair om de bodem te verbeteren. In de agrarische wereld wordt ook gecomposteerd en tot mijn verrassing is akkerwijzer.nl er heel eerlijk in: “wie regelmatig compost aanvoert bouwt niet alleen organische stof op, maar maakt de grond op lange termijn zelfs rijker dan met dierlijke mest. Wel profiteert het gewas direct van de mineralen in de mest. Na 20 jaar mineraliseert er echter meer stikstof uit de compost dan vanuit de mest”. (NB) Lees je het ook eens van een ander.
GROENMOES OP BEZOEK BIJ DE BOLSTER Bart, Frank en Maarten Vosselman van biologisch zadenbedrijf De Bolster zijn lezers van de nieuwsbrief van Groenmoes. En kennelijk met veel genoegen want j.l. augustus ging ik, samen met mijn vrouw, op een uitnodiging in van vader Bart en zoon Maarten om rondgeleid te worden in hun zadenvermeerderings- en veredelingsbedrijf in Epe. Nu wordt Groenmoes overigens ook gelezen door met Maarten en Bart Vosselman in de kamer waar kiemproeven worden gedaan
4
________________________________________________________________________________________________________________________
Vreekens’ Zaden in Dordrecht, Sluis Garden in Enkhuizen en Zaadhandel Van der Wal in Hoogeveen. Met al deze zadenleveranciers bestaan goede contacten maar voor ik inga op mijn praktijkbezoek wil ik graag wijzen op twee onderscheidende en twee vergelijkbare aspecten. Wat ze met elkaar gemeen hebben is dat ze allemaal zaden betrekken uit Nederland, andere Europese landen en zelfs wereldwijd. Wat ze ook met elkaar delen is het aanbod aan hybride zaden. De grote verschillen zijn gelegen in het feit dat de Bolster zelf zaden vermeerdert en veredelt en daarmee uniek is voor de particuliere markt in ons land èn dat het een puur biologisch werkend bedrijf is. Mijn werkbezoek aan De Bolster leidde op het bewuste moment in augustus naar een druk werkend bedrijf dat de oogst aan het binnenhalen was van grote hoeveelheden planten om er in figuurlijke zin het kaf van het koren te scheiden. Het meest interessant aan dit bedrijf is het veredelingswerk. Tomaten in de kassen en courgettes op de velden, om maar twee voorbeelden te noemen, zijn er niet voor de verkoop. Ze zijn er om bestudeerd te worden: hoe vindt de groei van de plant plaats, hoe ontwikkelen zich de vruchten, wat is de grootte, de hoeveelheid, de kleur. Voor welke schimmel bestaat er gevoeligheid. Er wordt bij tomaten zelfs gelet op het doorbuigen van een tros aan een tak en op het kunnen verwijderen van een kroontje zonder dat een wondje ontstaat, belangrijk vanwege de houdbaarheid. Bart wijst op verschillen door waterverbruik en stikstoftoediening. Hij loopt met een kennersblik langs zijn planten en weet direct waarop hij al dan niet wil selecteren. Die selectie is een geduldwerk. Iets waar monniken vroeger goed in waren. Het betekent ook dat er maar weinig planten zijn die door mogen naar het volgende traject, een jaar later. En ook dan is er opnieuw uitval. Het duurt jaren voordat een nieuwe selectie door de beugel kan en dus een nieuw ras oplevert. Lopend door het enkele honderden meters lange courgetteveld wijst Bart telkens op wat hem opvalt. De doorsnee bezoeker, zoals ik, vallen kleine verschillen pas op nadat erop gewezen is. Selecteren moet geleerd worden en je moet er gevoel voor hebben. Daar ben je bij Bart Vosselman, die universiteit Wageningen met plantenveredeling als studie, al lang en breed achter zich heeft gelaten, aan het juiste adres. Hij is de man van de praktijk die ook bij collega-zadenbedrijven respect afdwingt. Mijn bezoek aan de Bolster heb ik tevens aangegrepen om met mijn vragen over NAK-tuinbouw, het kweken van hybride rassen, kwekersrecht en octrooirecht enige informatie te kunnen doorgeven aan de lezers van deze nieuwsbrief. Niet alles tegelijk, maar in de komende maanden zal ik telkens een onderwerp de revue laten passeren.
MENGELMOES NATIONALE BOERENKOOLDAG Je wist zeker nog niet dat boerenkool gebombardeerd was tot superfood. Dat kan toch niet waar zijn met een zo alledaagse groente, bovendien niet zo duur als al die andere groenten voor superfoodies? Aangezien hypes vaak hun begin hebben in de USA is dat ook met ‘kale’ het geval. De Nationale Boerenkooldag wordt dan nog niet in Nederland gevierd maar wel in het land van de onbegrensde mogelijkheden. De populariteit van boerenkool is er zo groot dat de consumptie ervan alle andere groenten overtreft. Onthoud maar vast: 7 oktober is in Amerika ‘National Kale Day’. En aangezien boerenkool veel gedaantes heeft zullen wij het in Nederland zeker
5
________________________________________________________________________________________________________________________
wel met Palmkool gaan doen. Zelfde brassicasoort maar een stuk chicer. WIJ DOEN HET MET FLOWER SPROUT Momenteel – herfst 2015 – is de Europese supermarkt in blijde afwachting van de komst van een kruising tussen een spruit en een boerenkool. En we noemen de jonge spruit flower sprout of kalettes. Het hangt er maar van af of je er een spruit of een boerenkool in wil zien. 15 jaar werk is er aan de geboorte vooraf gegaan maar vanaf nu gaat deze nieuwe supergroente vanuit Engeland de hele wereld veroveren. De smaak moet subtieler zijn dan van de bekende spruit. Ik ben benieuwd. Hoewel… lagen ze 4 jaar geleden al niet in Londen bij Marks & Spencer ‘in de etalage’? HONINGBES EN LUCUMA, ALWEER SUPERFOODS? In Canada had de universiteit van Saskatchewan nog nooit van de honingbes gehoord en na onderzoek kwam men tot de ontdekking dat de bes rijk is aan antioxydanten. Prompt kreeg dit op een blauwe bes lijkende vruchtje met voorouders uit Rusland, Japan en Canada de titel van superfood mee. Nooit van gehoord? Zeker nooit gegoogled. Wie niet in Canada woont maar bijv. in Nederland of Vlaanderen kan zelfs honingbesstruiken aanschaffen bij de KruisbessenProeftuin in het Belgische Zomergem, de kwekerij die ook aanwezig zal zijn op de Groenmoesmarkt van 20 maart 2016. En dan lucuma. Rechtstreeks uit Peru, het land van de superfoods. Zolang de hype/trend bestaat zullen er nog veel superfoods volgen. Ken je ‘het goud van de Inca’s’ nog niet? Het is al verkrijgbaar in de supermarkt. Daar gaan antioxidanten, vezels, vitaminen, mineralen en bètacaroteen al over de toonbank. Het noemen van meer gezondheidsvoordelen laat ik over aan de commercie. Ik verheug me elk jaar weer op mijn eigen seizoenssuperboerenkool en -spruiten als gezondheidsbommetjes van eigen land. De voedingsmiddelenindustrie zal er wel niet zo veel aan verdienen anders werden de vitamines A, B1, B2, B3, B11, C, E, K en de mineralen calcium, kalium, koper, ijzer, fosfor, magnesium alsook de hoeveelheid vezels wel breed uitgemeten. WUR STOPT ONDERZOEK NAAR GGO-AARDAPPELEN Het geld is op, zo simpel is het. Het geld werd besteed om oplossingen te vinden tegen de aardappelziekte (phytophtora infestans). Het geld voor onderzoek door Wageningen Universiteit kwam van de Nederlandse overheid die de financiering stopzet onder druk van de publieke opinie tegen genetische manipulatie van aardappelen. Universiteit Gent – die in het onderzoek participeerde – gaat er wel mee door.
6
________________________________________________________________________________________________________________________
LEZERSMOES VOEDSELBOSSEN Nicole v.d. Heuvel uit Boxtel: weet u misschien voorbeelden van voedselbossen, waarbij ze van een bestaand bos uit zijn gegaan? ik heb vorig jaar wel een cursus gevolgd en wat projecten bezocht; maar tot nu toe ben ik er nog niet in geslaagd om vanuit een bestaand stukje bos, de omschakeling tot voedselbos, te zien. Wij wonen nu op het voormalige terrein van de 12 ambachten in Boxtel; en ik ben op mijn manier aan het experimenteren, maar ben zoekende naar ervaringen, meer info over successie/ pioniers. Wie weet kan u me een tip geven waar ik hier meer over kan leren. Antwoord van Groenmoes Steek je licht eens op bij Max de Corte (
[email protected] ) in Rotterdam of, om in Brabant te blijven bij Martijn Ballemans (
[email protected]) uit Dongen en Willem Doreleijers uit Eindhoven. Beiden zijn betrokken bij ontwerp/aanleg van voedselbossen. De Brabantse Milieufederatie doet momenteel inventariserend onderzoek naar voedselbossen in Brabant en ook daar kun je t.z.t. informatie inwinnen. voedselbos Kralingen in Rotterdam
[email protected]. Eveline Mimpen heeft eind 2013 als stageopdracht van Wageningen Universiteit de mogelijkheden voor het aanleggen van een voedselbos bij boerderij Kleurrijk onderzocht. (zie: http://boerderijkleurrijk.nl/site/images/upload/stageverslag.pdf) Adressen voor voedselbosplanten worden genoemd bij het item ‘Groenmoesmarkt’. ROUNDUP Frank de Wit reageert op de berichtgeving over glyfosaat/RoundUp uit nieuwsbrief 28 en 29 met een verwijzing naar een Engelstalig bericht betreffende de kankerverwekkendheid van Roundup. http://www.zerohedge.com/news/2015-09-13/monsanto-stunned-california-confirms-roundup-willbe-labeled-cancer-causing (California’s decision to place glyphosate on the toxic chemicals list is the first of its kind). Antwooord van Groenmoes Me dunkt dat dit belangrijk nieuws is, maar ik ben het bij mijn nieuwsgaring in Nederland (nog) niet tegengekomen. Het zou me overigens niet verbazen als er een miljoenenclaim wordt neergelegd bij de staat Californië wegens smaad en misleiding waarbij de bewijslast bij anderen wordt gelegd om aan te tonen dat er een causaal verband bestaat tussen glyfosaat en kanker. De belangen van Monsanto zijn dermate groot en de juridische verwevenheid binnen het rechtssysteem van Amerika zo wijdvertakt dat ik nog moet zien wie er aan het langste eind trekt. Ik zal dit met belangstelling willen volgen. Ik neem aan dat dit ook in ons land bekend zal worden.
7
________________________________________________________________________________________________________________________
SPRUITKOOL Josette Pijnenborg uit Eindhoven ziet haar spruitkolen zowel in bloei schieten als opengaan; kortom er zijn weinig spruiten die ze kan oogsten. Wat kan hiervan de oorzaak zijn? Antwoord van Groenmoes Er zijn meerdere mogelijkheden waardoor spruiten niet aan de oogstverwachtingen beantwoorden. Ik lees dat je uit Eindhoven komt en dus mogelijk op zandgrond teelt. Dat is niet de meest ideale grondsoort voor de teelt van spruiten. (lichte) Kleigrond is er het meest geschikt voor. De groei moet traag kunnen verlopen om een stevig gewas te krijgen. Samen met de keuze voor het juiste spruitkoolras zijn er al drie ingrediënten die de groei van je spruiten beïnvloeden. Voeg daar dan ook de wijze van bemesten bij en ik constateer dan dat het wel vier keer mis kan gaan. Aangezien je ook het weer niet in de hand hebt waardoor onder extreme omstandigheden (te heet, te nat) geen gelijkmatige groei mogelijk is dan zijn er al 5 factoren die de oorzaak van vroegtijdige bloei en losse spruitvorming kunnen zijn. Kies dus maar wat op jouw situatie van toepassing zou kunnen zijn. Op zandgronden maak je bij voorkeur een keuze voor een hoog ras. De meeste zadencatalogi verzuimen echter de hoogte te vermelden. Zoek bijv. naar het ras Igor F1 of Amoroso F1. Spruiten verlangen een rijke bemesting maar overdrijf niet want dan kweek je veel blad en klein blijvende/losse spruiten. Wacht niet te lang met oogsten want de kleine sluitkooltjes springen spontaan open. Het is dus zoeken naar het juiste evenwicht; een kwestie van vallen en opstaan hoewel ik diverse moestuiniers op zandgrond ken die besloten hebben niet meer aan de teelt van spruitkolen te beginnen.
PESTICIDENVRIJ Wie gaat in Nederland of Vlaanderen dit logo voeren? Het bestaat immers nog niet en je zou er zo maar de eerste van het land mee kunnen zijn. Je zou klein kunnen beginnen, bijv. binnen een aaneengesloten gebied binnen je gemeente, waar veel moestuiniers in stedelijke gebieden werken of in een landelijk gebied waar een bioboer als kartrekker wil fungeren. Almere heeft de ambitie om stadslandbouw een vooraanstaande plaats te geven binnen een nieuw te ontwikkelen woonkern. Waarom daar niet? Nu het jaar van de bodem langzaam zijn eindpunt nadert zou het uitspreken van de intentie alleen al een waarborg zijn voor het in de aandacht houden van het bodembelang. 50 jaar bodembederf!!! Ongelooflijk dat dit maar door kan blijven gaan en de spuitlicentietrein maar doordendert, een trein die BASF-BASF-BASF-BASF-BAYERBAYER-BAYER vervoerend, als via Eurostar, intercity en boemeltrein grote voorraden tot in de diepste poriën en verste uiteinden van Europa brengt. Totdat ze een halt wordt toegeroepen in de nietige Zuid-Tiroolse, dus Italiaanse gemeente MALS. Daar heeft een volksraadpleging plaatsgevon-
PESTICIDENVRIJE REGIO
8
________________________________________________________________________________________________________________________
den die er in resulteerde dat de inwoners hun recht opeisen op een gezonde aarde, een gezonde lucht en op gezond water. Bravissimo! Tot mijn aangename ver-rassing kwam ik enkele weken na het gewasbeschermingsvrije initiatief uit Italie op de hoogte van PESTICIDENVRIJE REGIO een vergelijkbare actie in eigen land. Bij Voedseltuin IJplein in Amsterdam-Noord werd op 12 september j.l. een bord opgehangen met de boodschap: ‘deze tuin is gentechvrij, patentvrij en gifvrij’. Het was een activiteit van ASEED-Europe, een milieu- en actieorganisatie die regelmatig van zich laat horen op de drie genoemde gebieden. ASEED organiseert elk jaar eind februari/begin maart onder de naam Reclaim the Seeds een zadenruilbeurs, waarbij patentkwesties bespreekitems zijn. Er zijn een aantal raakvlakken met de Groenmoesmarkt en de overeenkomsten met geengageerde bezoekers en deels dezelfde deelnemers is frappant.
GROENMOESMARKT 20 MAART 2016 JE KUNT NU AL INTERESSE TONEN IN FRUITBOMEN EN -STRUIKEN De Groenmoesmarkt 2016 zal niet alleen een aantal aansprekende nieuwe deelnemers kennen (zie vorige nieuwsbrief) maar ook meer ruimte bieden voor de presentatie van voedselbosplanten, fruitbomen, -struiken, kas- en kasmaterialen waarvoor de binnenruimte minder geschikt is. In mijn speurtocht naar plantmateriaal voor toepassing in voedselbossen ben ik via Nunspeet (De Smallenkamp) en Wilhelminaoord (Arborealis) terecht gekomen in het Vlaamse Zomergem. Daar is de Kruisbessen’Proeftuin gevestigd van Marc Geens. De naam dekt echter de lading niet want behalve kruisbessen kun je er voor bijna elke denkbare (voedselbos)struik terecht. Een greep uit het assortiment: Siberische kiwi, appelbes, dwergkwee, blauwe honingbes, pawpaw, persimoen, kaki, klimbes, kornoelje. Uiteraard brengt hij maar een deel van zijn assortiment mee naar de Groenmoesmarkt. In samenspraak met de kruisbessenProeftuin, met Floris Natuurlijke bomen, de Maretakenkwekerij en met Aardbeiplantje zal rekening worden gehouden met vooraf bekende voorkeuren. Hierna vind je een assortimentslijst. Maak (vrijblijvend) je voorkeur bekend via
[email protected]. Ik inventariseer de wensen, stuur ze door naar de deelnemers die ze vervolgens toevoegen aan hun assortiment voor de Groenmoesmarkt. Lijst met op dit moment bekende deelnemers en fruitsoorten: KRUISBESSEN’PROEFTUIN
Honderden soorten rode, witte, blauwe, zwarte bessen, kruisbessen, jostabessen en diverse soorten kiwi, kiwibes, Siberische
9
________________________________________________________________________________________________________________________
www.proeftuin.eu
kiwi, klimbes, dwergkwee, blauwe honingbes, appelbes, pawpaw, persimoen, kakipruim, kaki, rozijnenboom, kornoelje, lijsterbes, meidoorn, sleedoorn, nanking, zwarte moerbei, vijg, hazelnoot, vlier, duindoorn, peperbes, citrus, rozenbottel, krent
FLORIS NATUURLIJKE BOMEN Biologisch geteelde rassen www.natuurlijkebomen.nl
appels: Alkmene, Benoni, Blenheim Reinette, Brabantse Bellefleur, Bramley’s Seedling, Cox Orange Pippin, Court Pendu, Clockenapfel, Dubbele Bellefleur, Dubbele Binderzoet, Dubbele Zoete Aagt, Dulmener Rosenapfel, Ecolette, Elstar, Engelse Bellefleur, English Winter Goldpearmain, Franse Bellefleur, Glorie van Holland, Golden Delicious, Grauwe Engelse Pippeling, Gravensteiner, Groninger Kroon, Hollandse Bellefleur, Honingzoet, Idared, Ingrid Marie, Jacques Lebel, James Grieve, Jasappel. Jonathan, Karmijn de Sonnaville, Keuleman, Lansberger Reinette, Laxton’s Superb, Lemoenappel, Lombards Calville, Lunterse Pippeling, Mank’s Codling, Notarisappel, Ontario, Oranje de Sonnaville, Oranje Reinette, Oranje Reinette van Pomona, Pomme de l’Estre, Pomme de Saint Jean, Princesse Noble, Queen Cox, Rabouw, Red Winston, Reine des Reinettes, Reinette Grise du Caneda, René Vert, Rode Berleps, Rode Dijkmanszoet, Rode herfst Calville, Rode van Boskoop, Rode Tukpappel, Schone van Boskoop, Schone van Frederiksoord, Schone van Gewande, Schone van Noordhuizen, Sterappel, Swaanappel, Transparente de Croncels, Winston red, Yellow transparent, Zigeunerin, Zijden Hempje, Zoete Bloemee, Zoete Campagner, Zoete Ermgaard, Zoete kroon, Zoete Oranje, Zoete Roemeling peren: Avezaath Kapel, Beurré Hardy, Bloedpeer, Bonne Louise d'Avranche, Calebasse de Tirlemont, Charneux (Legipont), Clapp’s Favourite, Conference, Doyenné du Comice, Gieser Wildeman, Heerenpeer, Jodenpeer, Josephine de Malines, Juttepeer, Kleipeer (Winterjan), Kruidenier (Oomskinderen), Nashipeer (Cosui), Pondspeer, Saint Rémy, Triomphe de Vienne, Valse IJsbout, Williams Bon Crétien, Winter Bergamot, Winterriet, Zoete Brederode, Zwijndrechtse Wijnpeer. pruimen: Betuwse Kwets, Bleue de Belgique, Hauszwetsche, Hongaarse Kwets, Jubileum, Mirabelle de Nancy, Opal, Reine Claude d'althan, Reine Claude d'Oullins, Reine Claude Verte, Reine Victoria, Wilde kriekpruim rood/wit
10
________________________________________________________________________________________________________________________
kersen: Bigarreau Burlat, Bigarreau Napoleon, Dubbele Meikers, Early Rivers, Hedelfinger, Rheinische Schattenmorelle, Udense Spaanse, Varikse Zwarte, Wijnkers MARETAKKENKWEKERIJ Maretakken op appelbomen www.maretakkenkwekerij.nl
Hoogstam appelbomen met 3 jaar oude maretaken (5-15 cm groot): Schone van Boskoop ‘Goudreinet’, Court Pendueu, Ecolette, Franse Zure, Golden Delicious Reinders, Granny Smith, Gravensteiner, Glorie van Holland, Groninger kroon, Jacques Rebel, Notaris, Luntherse Pippeling Laagstam appelbomen met 3 jaar oude maretakken (5-15 cm groot): Groninger Kroon, Joseph Musch, Prima, Mispel
AARDBEIPLANTJE www.aardbeiplantje.nl
junidragers Darselect, Daroyal, Christine, Sonata, Korona, Elsanta, Florence; doordragers Favori, Florin, Ostara, Amandine; (vetgedrukte rassen worden ook biologisch geleverd)
VAN AGTMAAL met walnoten Broadview, Buccaneer, Coenen, Germisara, Rita, Plovdivski, van kwekerij Westhof Proslavski, Axel, Hansen, Metcalfe, Rode Donau, Nr. 16, Drjanovski, www.van-agtmaal.com Junglans regia Laciniata, Juglans nigra Laciniata www.walnoten.nl
MINITREE voor tuin of balkon www.minitree.nl
CRANBERRYFARM DE HOEVE www.cranberryfarmdehoeve.nl Minifruitbomen in pot: appel, peer en kers (voorkeur opgeven is niet nodig)
Cranberryplanten (voorkeur opgeven is niet nodig)
11
________________________________________________________________________________________________________________________
AANBOD Heb je (vrjblijvend) interesse in bepaalde eetbare bomen, struiken of planten uit bovengenoemde lijst maak dit dan via
[email protected] aan me bekend. Ik zal die belangstelling doorgeven zodat ook daadwerkelijk deze planten meegebracht zullen worden. Wil je op hoogte tuinieren waarbij de planten in een beschermde omgeving staan dan is de GROWCAMP wellicht een uitkomst. En niet alleen als je slecht ter been bent of nog tot de categorie jonger dan 16 jaar hoort. De Growcamp laat je planten op tafelniveau in een kasomgeving groeien waarvoor je geen echte kas nodig hebt. En uiteraard bespaar je daarmee aanzienlijk op je uitgaven. Benieuwd hoe je kunt tuinieren in een kas die alleen toegankelijk is voor je planten? Kom dan op 20 maart 2016 de Growcamp bekijken op de Groenmoesmarkt.
Best, 8 oktober 2015, Hans van Eekelen Op 8 oktober 2015 zijn er 2.143 nieuwsbriefabonnees Wil je geen nieuwsbrief meer ontvangen? Stuur een e-mail naar
[email protected] met de mededeling ‘uitschrijven’ en de berichtgeving zal worden stopgezet.
12
