3 Een middag op de Markt in Den Bosch 10 In de rij voor heilige Jakobus 14 Misbruik en bescherming. 54 e jaargang nummer 1, februari 2011

54e jaargang nummer 1, februari 2011

3 10 14

Een middag op de Markt in Den Bosch In de rij voor heilige Jakobus Misbruik en bescherming www.irs.nu

227264_IRSmag-2011nr01.indd 1

16-02-11 16:07

Uit de schat der eeuwen Colofon Bestuursleden Ds. C. van de Worp, voorzitter J.P. Hollebrandse, penningmeester G.V. den Hartog T.J. van Iperen J.D. Liefting H. de Vries Raad van Advies C. Groeneveld Drs. I.A. Kole Ir. F.C. Moree A. de Visser Redactie J. ten Klooster H. de Vries Ds. C. van de Worp K. Lievense M.E. Boomgaard, eindredactie Administratie Stichting In de Rechte Straat J. ten Klooster, officemanager Prins Hendrikweg 4 6721 AD Bennekom Tel. 0318 431298 Fax 0318 431395 Postbank 901.000 Rabobank 3870.05.749 E-mail: [email protected] Internet: www.irs.nu Kerntaak IRS Rooms-katholieken bekendmaken met het evangelie zoals dat ten tijde van de Reformatie is (her)ontdekt. Abonnementsgeld per jaar Nederland:  5,75 Studenten:  3,Europa:  7,50 Overige landen:  11,- (per luchtpost) Dit magazine is ook verkrijgbaar in grootletterdruk en via de brailleleesregel/spraakbox. Nadere informatie hierover is te krijgen bij de CBB, tel. 0341 565499. Legateren Bij notariële akte vast te leggen: Ik legateer aan Stichting In de Rechte Straat te Bennekom, vrij van rechten en kosten, een bedrag... Copyright Overname van artikelen wordt met bronvermelding op prijs gesteld. Foto voorkant: Kinderen zitten in groepjes aan tafel tijdens de Evangelisatieweek in Tongeren

2

Over het liefderijke gebed van Jezus voor Zijn vijanden. I

k loof U en zeg U dank, Heere Jezus Christus, bron van goedheid en lieflijkheid, voor Uw volmaakte liefde en uw godvruchtige smeekbede voor hen die Uw vijanden waren en U vastnagelden aan het kruis. Want met Uw armen uitgestrekt op het kruis hebt U gebeden; U hebt vergiffenis voor hen verkregen en hun zonden goedertieren verontschuldigd met de woorden: “Vader, vergeef het hun, want zij weten niet, wat zij doen.”

O, woord vol zoetheid en genade, dat volstaat om de hardheid van elke zondaar te vertederen en te bekeren tot boetvaardigheid. O, allerliefste Jezus, hoe mild bent U in het vergeven, hoe licht bereid de verzoenende hand te reiken, hoe welwillend tot erbarmen. Hoe groot is Uw goedheid, Heere, voor allen, die U beminnen. U hebt immers uw verbitterde vijanden zoveel liefde bewezen. Want toen U daar hing aan het hoge kruis, bent U niet in toorn en verontwaardiging ontstoken op hen die U kruisigden, U hebt U niet willen wreken op uw beulen. Ook hebt U niet gebeden, dat de aarde hen levend verslinden zou, of dat een vuur uit de hemel de goddelozen in een oogwenk zou verzengen. U hebt echter als een weldoende dauw uit de hemel over uw hardvochtige vijanden dat verrukkelijk liefdewoord uitgesproken: “Vader, vergeef het hun.” In dit woord

trad Uw alles overtreffende liefde aan het licht, gepaard aan Uw onuitsprekelijke zachtmoedigheid, waaraan niets bij machte was af breuk te doen en die zich niet weerhouden kon smeekbeden op te zenden. Zij schreeuwden: “Aan het kruis! Aan het kruis!” En U zegt: “Vader, vergeef het hun.” Zij dreven gruwelijke spijkers door U heen, en U verontschuldigt hun goddeloze misdaden zeggende: “Want zij weten niet, wat zij doen.” O, Christus, hoe wonderbaar is Uw goedheid! En zo gaat het gedenkwaardige woord van Jesaja in vervulling, waarin wij over U de waarachtige profetie kunnen lezen: “Daarom draagt Hij de misdaad van velen, en bidt voor de zondaars, opdat zij niet ten onder zouden gaan.” Wie zou dan nog wanhopen aan de vergeving van zijn zonden, wanneer zij, die de Schenker van vergeving kruisigden, zo grote goedheid ondervonden? Wanhoop niet, mijn ziel, al bent u ook schuldig aan vele misdaden. Hoewel u in velerlei hartstochten verstrikt bent en blootgesteld aan zware verzoekingen, toch hebt u in al uw ellende nog hoop op leven. De schatkamers van Zijn barmhartigheid staan wijd voor u open. Thomas à Kempis (ca. 1380-1471)

Wie was Thomas à Kempis? Thomas à Kempis werd omstreeks 1380 geboren in Kempen in het Rijnland en kreeg bekendheid als stichtelijk schrijver. Hij leefde als kloosterling op de SintAgnietenberg bij Zwolle en onderging de invloed van de Broeders des gemenen levens, de zgn. Moderne Devotie. Hij schreef veel mystiek getinte werken. Hij overleed in 1471. Beroemd is zijn boek De Imitatione Christi, Over de Navolging van Christus, een bundeling van vier traktaatjes. Men beweert, dat het na de Bijbel het meest gedrukte boek ter wereld is. Ook in kringen van de Nadere Reformatie had men veel waardering voor dit boek, behalve voor het 4e traktaat, dat men te rooms vond. Voetius sprak van ‘het gulden boekske’ en gaf er een lovend getuigenis van.

In de Rechte Straat

227264_IRSmag-2011nr01.indd 2

16-02-11 16:07

In ’t Veld Door ds. W. Stijf

Een middag op de Markt E

en donderdagmiddag in november op de Markt in Den Bosch. In het centrum van een grote stad. Daar sta je dan. Nu niet op een verhoogde kansel. Of achter een veilige lessenaar. Niet in een behaaglijk warm kerkgebouw. Maar midden op straat. Straatevangelisatie. Met folders in de hand. En bovenal met de Bijbel in de hand. De goede Boodschap voor hen die onderweg zijn om boodschappen te doen. Die aan het winkelen zijn. Daar op die Markt als predikant nu een koopman tussen al die andere kooplui, de winkeliers. Maar met goederen waar niet op is af te dingen, want de prijs ervoor is al betaald. Geen concurrent dus van al die andere winkeliers. Gods hemelse goederen worden om niet uitgestald, aangeboden en aangeprezen. En daar op die Markt, dat marktplein, komen in mijn hart de woorden op: komt, koopt en eet, ja komt, koopt zonder geld, en zonder prijs, wijn en melk! Woorden waarmee op zondag gemeenteleden worden aangezet om Gods genade aan te nemen. Maar op deze Markt is het een zo andere wereld. Niet wat het hart betreft, want daarin zijn we allen gelijk. Maar ’s zondags komen de kerkgangers onder het Woord. En nu? De voorbijgangers tegemoetgaan met het Woord. En hen aanspreken. Mijn hart klopt snel. Niet alleen vanwege het Woord. Maar ook van de spanning. Hoe zal het Woord in ontvangst worden genomen? Hoe zal er worden gereageerd? Want de confrontatie is gelijk zichtbaar. Er zijn er die niet de moeite nemen om de aangeboden folder aan te nemen en die eraan voorbijlopen. Om gehaast of minder gehaast hun weg te vervolgen. Die letterlijk en figuurlijk het Woord links laten liggen. En ondertussen in de hemel? God, Die innerlijk met ontferming is bewogen, ziet hen met verdriet in Zijn hart doorlopen. Aan Hem voorbijgaan. Er zijn er ook die wél een folder aannemen. Verder geen

gesprek, maar ze gaan niet met lege handen naar huis. Zal het voor hen werkelijkheid in hun leven worden, die woorden: Gods verborgen omgang vinden? Ik hoop het en de Heere weet het. En wat bij de mensen onmogelijk is, is mogelijk bij God. Evangelisatie is ten diepste Gods werk. Ook zijn er die openstaan voor een gesprek. Dan denk ik aan die twee vrouwen. Van rooms-katholieken huize. Ze nemen beiden een Bijbel mee. Zou het Woord hen inmiddels hebben meegenomen? Misschien dat ik het nog eens hoor. Want ze geven aan nog eens terug te komen. En dan die man. Af komstig uit Engeland. Op zoek naar onderdak in letterlijke zin. Onderdak kunnen wij hem bieden in het Woord. Maar wat, nu hij met zijn hele bezit buitenstaat? Hoe breng ik die woorden

van Christus in praktijk? Want Ik ben hongerig geweest, en gij hebt Mij te eten gegeven; Ik ben dorstig geweest, en gij hebt Mij te drinken gegeven; Ik was een vreemdeling, en gij hebt Mij geherbergd. En dan die vraag: Heere! wanneer hebben wij U hongerig gezien, en gespijzigd, of dorstig, en te drinken gegeven? En wanneer hebben wij U een vreemdeling gezien, en geherbergd? En wat is het antwoord van Christus? Voorwaar zeg Ik u: Voor zoveel gij dit een van deze Mijn minste broeders gedaan hebt, zo hebt gij dat Mij gedaan. Deze woorden, en de les daaruit, zijn mij bijgebleven. Wat te doen wanneer de lichamelijke nood van die ander zo dichtbij komt? De barmhartige Samaritaan wist daar wel raad mee. En ik? Die Engelsman vervolgt zijn weg. Op zoek naar een slaapplaats voor de nacht. Zal ik hem nog eens terugzien?

In de Rechte Straat

227264_IRSmag-2011nr01.indd 3

3

16-02-11 16:07

interView

Door Karolien Lievense

“Veel Spanjaarden vertrouwe Na het vertrek van ds. Francisco Rodríguez als hoofdredacteur van het Spaanstalige blad En la Calle Recta (ECR) zijn drie nieuwe redactieleden aangetreden. Tijd voor een nadere kennismaking.

E

en tijdschrift verzorgen dat tweemaandelijks verschijnt, is een hele klus. Maar ds. Berend Coster (55), Carlos Rodríguez Homs (55) en ds. Xosé Manuel López Franco (42) zijn gemotiveerd. “Met Gods hulp wil ik mensen wakker schudden die puur vertrouwen op uiterlijke religiositeit”, zegt Rodríguez. “Ik wil Jezus Christus voorstellen als de enige Rots op Wie we ons vertrouwen moeten stellen als volmaakte Bemiddelaar voor ons heil.” Nog niet zo lang geleden zocht IRS contact met de Nederlandse ds. Berend Coster. Hij is in Spanje onder meer werkzaam voor de Stichting Spaanse Evangelische Zending (SEZ). IRS zocht een nieuwe

hoofdredacteur voor ECR en zag in Coster een geschikte kandidaat. “Het verzoek van het bestuur van IRS om hoofdredacteur te worden van het Spaanse blad van IRS heb ik ervaren als een blijk van groot vertrouwen”, zegt Coster. De twee Spaanse voorgangers Rodríguez en Lopez, met wie hij bevriend is, vond hij bereid om samen met hem de redactie te voeren. De werkzaamheden van Coster zijn beperkt tot het schrijven van artikelen, het voeren van overleg namens de redactie met IRS en het bewaken van de opzet van het blad zoals die onder de redactie van Francisco Rodríguez gestalte heeft gekregen. De andere taken, zoals het aanschrij-

ven van scribenten en het verzorgen van illustraties, nemen Rodríguez en López voor hun rekening.

Radicale verandering Beide Spaanse voorgangers hebben een rooms-katholieke achtergrond. Ze weten dus hoe rooms-katholieken hun geloof beleven en met welke vragen zij zitten. Rodríguez komt uit een traditioneel Spaans rooms-katholiek middenklassegezin. Tot zijn zestiende zat hij bij de salesianen op school, een religieuze congregatie die in de 19e eeuw is gesticht door Giovanni Don Bosco. “Daarna verflauwde mijn geloof geleidelijk aan”, aldus Rodríguez. “Ik kwam tot geloof toen ik 27 was, in de eenzaamheid van een hotelkamer na een dag werken ver van huis. Het was een directe en radicale bekering, terwijl ik Psalm 50 aan het lezen was. Toen ik bij de verzen 21-23 was aangekomen,

Carlos Rodríguez Homs (links)en ds. Xose Manuel López Franco voeren overleg over het Spaanstalige blad ECR.

4

In de Rechte Straat

227264_IRSmag-2011nr01.indd 4

16-02-11 16:07

Interview

uwen op hun goede werken” maakte het Woord van God door middel van de Heilige Geest mij duidelijk wat mijn werkelijke positie als zondaar voor een heilige God was: “Deze dingen doet gij, en Ik zwijg; gij meent, dat Ik te enenmale ben, gelijk gij; Ik zal u straffen, en zal het ordentelijk voor uw ogen stellen. Verstaat dit toch, gij God vergetenden! Opdat Ik niet verscheure en niemand redde. Wie dank offert, die zal Mij eren; en wie zijn weg wel aanstelt, dien zal Ik Gods heil doen zien.” Toen zag ik de noodzaak om Jezus Christus vast te grijpen voor verlossing.” López’ ouders waren niet heel godsdienstig. Hij zegt dat zijn vader hem vaak aanmoedigde om naar de kerk te gaan, maar zelf deed deze dat nooit. Toen López een jaar of veertien was, woonde hij niet langer de mis bij. Lange tijd zei het christelijk geloof hem weinig, totdat hij op zijn 20e een radicale verandering doormaakte. In die tijd was hij, zoals hij zelf zegt, “redelijk gedesoriënteerd” en maakte hij een “persoonlijke crisis” door. “Ik kwam in contact met een groepje jongeren die anders waren”, zegt López. “Ze waren gelovig, en hun geloof leek me authentiek en zonder hypocrisie. Ze gaven me een Bijbel. Omdat ik altijd van lezen heb gehouden, begon ik hierin te lezen. Na ongeveer drie maanden ontdekte ik iets wat ik me nooit had kunnen voorstellen: de prachtige persoonlijkheid van Jezus Christus, Zijn wonderlijke leven en onbeschrijfelijke dood en opstanding. Zo simpel was het: door het lezen van de evangelieën hoorde ik Zijn stem, figuurlijk gesproken uiteraard: Manolo, volg Me!”

Gods Koninkrijk Momenteel is zowel López als Rodríguez werkzaam in Gods Koninkrijk. De afgelopen tien jaar heeft López meegewerkt aan

het oprichten van een gemeente in Almuñecar (Granada). Daar gaat hij nu elke zondag voor. Rodríguez heeft inmiddels al twintig jaar een bediening in de christelijke evangelische kerk Fuente de Vida van Málaga. Ds. Berend Coster is voorganger in een gereformeerde kerk in de stad Mataró. Hij is daarnaast werkzaam voor de Spaanse Evangelische Zending (SEZ). “Het werk voor de SEZ dateert van 1992, toen we als gezin werden uitgezonden naar Catalonië, het Spaanse noordoosten, met zijn eigen culturele centrum, Barcelona, en zijn eigen taal, het Catalaans”, aldus Coster. “De opdracht was het bestaande werk van de SEZ, het schriftelijk Bijbelonderwijs, te evalueren en eventueel te saneren en te vernieuwen. Ook was het de bedoeling, –door de toenmalige voorzitter van het bestuur van de SEZ, ds. M.C. Tanis, sterk benadrukt– dat SEZ haar bijdrage zou leveren aan het Spaanse theologische onderwijs.” Op dit moment is Coster docent op vier Bijbelscholen. “Op twee scholen voor afstandsonderwijs verzorg ik het vak kerkgeschiedenis. Op een avondschool in Barcelona en op het IBSTE, Instituto Bíblico y Seminario Teológico de España, een Bijbelschool in Castelldefels, ten zuiden van Barcelona, geef ik les in kerkgeschiedenis, Oude en Nieuwe Testament en systematische theologie. Aan het begin van het huidige cursusjaar ben ik benoemd tot decaan van het IBSTE. Als coördinator van een initiatief dat opereert onder de naam “Zending keert terug naar Europa” heb ik speciale interesse in nieuwe bewegingen in de zending. Jaarlijks organiseren we conferenties voor Europese en niet-Europese zendelingen over dit thema.” Coster heeft zes kinderen, van wie er vijf naar Nederland zijn teruggekeerd om er te studeren. Zijn vrouw Jacobine geeft als onderwijzeres in twee plaatsen les op de

Nederlandse school voor taal en cultuur. Ook is ze vrijwilligster voor de Nederlandse reclassering en bezoekt ze Nederlanders die in Spanje zijn gedetineerd.

Geestelijke nood Coster beseft steeds meer dat een herleving van het Spaanse christendom ondenkbaar is zonder een verandering in de Rooms-Katholieke Kerk. Hij, maar ook Rodríguez en López, ziet veel geestelijke nood in Spanje. “De meerderheid van de rooms-katholieken in Spanje is slechts rooms-katholiek in naam. Ze zijn enkel in de kerk geïnteresseerd als het gaat om de doop, het huwelijk, de eerste communie en begrafenissen”, zegt Rodríguez. “Op het platteland komen daar nog de feesten en romerías bij (processies met de beeltenis van de Maagd Maria of een heilige), maar men worstelt nauwelijks met geloofsvragen. Een minderheid van actieve rooms-katholieken houdt zich bezig met thema’s als abortus en het homohuwelijk. De meeste rooms-katholieken vertrouwen erop dat hun goede werken en de genade van een liefdevolle God genoeg zijn om hun verlossing te garanderen. ” López wil door deelname aan de redactie van ECR in de eerste plaats nuttig zijn voor de Heere. Hij hoopt door middel van ECR toegewijd te werken aan de opbouw van Zijn Kerk. “Ik denk dat ECR echt een levendige publicatie is, zoals haar jarenlange bestaan ook aantoont. Het blad heeft op een duidelijke en begrijpelijke wijze bijgedragen aan de verspreiding van de boodschap van Christus onder verschillende generaties van Spaanssprekende christenen. Daarom is het voor mij een eer om deel te kunnen nemen aan dit project, dat door zovelen gerespecteerd en gewaardeerd wordt.” In de Rechte Straat

227264_IRSmag-2011nr01.indd 5

5

16-02-11 16:07

Opinie Door ds. B. Coster

Vragen bij protest tegen de paus „Verzwakking Rooms-Katholieke Kerk komt alleen secularisme ten goede” Het bezoek van de paus aan Spanje riep onder de bevolking felle protesten op. Toch is er voor protestanten weinig reden om daar blij mee te zijn. „De paus vertegenwoordigt een vorm van rooms-katholicisme waarmee ook rooms-katholieke Spanjaarden niets hebben. Hij is dogmatisch, christocentrisch en conservatief.”

I

RS definieert zijn Spaanstalige magazine En la Calle Recta (ECR) als bevindelijk-pastoraal, maar is zich ervan bewust dat het nog steeds een blad wil zijn dat zich wil blijven richten tot rooms-katholieke lezers. Echter, hoe is de verhouding van het hedendaagse Spanje met de Rooms-Katholieke Kerk? Iets daarvan werd zichtbaar tijdens het bezoek van paus Benedictus XVI op zaterdag 6 en zondag 7 november aan Spanje. Eerst was hij in Santiago de Compostela, zogenaamd de stad van de heilige Jakobus en daarom een van de belangrijkste bedevaartsplaatsen van het schiereiland. Het is ook het eindpunt van de zogenaamde Jakobsweg, de middeleeuwse pelgrimsroute die van de Pyreneeën naar NoodwestSpanje loopt. Tegenwoordig is de pelgrimsweg een belangrijke toeristische trekpleister, waar gelovigen en ongelovigen, rooms-katholieken en protestanten verdieping van het geestelijk leven of een groter zelf bewustzijn hopen te verkrijgen. In Barcelona wijdde Benedictus de Sagrada Familia, een ontwerp van de grote architect Antoní Gaudí (1852-1926), tot basiliek, een kerk met een bijzondere status. De bouw begon in 1882 en duurt tot op heden voort. De Catalaanse media besteedden meer aandacht aan het protest tegen de paus en wat hij representeert dan aan de bedoelingen van de kerk. De bezwaren zijn samen te vatten onder twee hoofdpunten.

6

1. Het protest was gericht tegen de macht en invloed van de Rooms-Katholieke Kerk in de Spaanse geschiedenis en cultuur. Als vertegenwoordigster van de Spaanse historische identiteit staat de Rooms-Katholieke Kerk nog altijd dicht bij het centrum van de macht. Nog steeds gelden bindende afspraken tussen de Spaanse staat en het Vaticaan, waardoor de kerk grote belastingvoordelen ontvangt en haar zielzorg in de gevangenissen, ziekenhuizen en het leger wordt bevoordeeld 2. De paus vertegenwoordigt een vorm van rooms-katholicisme waarmee ook rooms-katholieke Spanjaarden niets hebben. Hij is dogmatisch, christocentrisch en conservatief. Spaanse roomskatholieken hebben doorgaans weinig belangstelling voor de inhoud van het geloof en zijn zeker niet christocentrisch. Ook in het geval dat ze politiek conservatief zijn of cultureel traditioneel heeft het morele conservatisme dat de paus aanhangt inzake huwelijk, gezin en gezinsvorming heel weinig aanhang. Ik kreeg de indruk dat deze ernstige Duitse paus, met zijn diepe zorgen over de toekomst van Europa, misschien zelfs de meest protestantse paus uit de geschiedenis, ook voor Spanjaarden die het pauselijk instituut volledig accepteren een vreemde is.

De meeste Spaanse protestanten zijn radicaal antiklerikaal en maken geen onderscheid tussen het instituut en de personen, en evenmin tussen de personen die de kerk in verschillende tijden van de geschiedenis vertegenwoordigen. Daarbij zijn ze veelal blind voor de morele en geestelijke schade van de secularisatie, evenals voor de bewarende kracht die het rooms-katholicisme in Europa is. Ooit heb ik het dilemma waarin Spaanse protestanten verkeren ten aanzien van de Rooms-Katholieke Kerk als volgt samengevat: verzwakking van de Rooms-Katholieke Kerk komt alleen het door de huidige Spaanse regering verdedigde secularisme ten goede. Alleen de islam profiteert van meer gelijkheid en gelijkberechtiging van de godsdiensten. Er is bij mij in de jaren dat we in Spanje wonen en het Spaanse rooms-katholicisme observeren het besef gegroeid dat een herleving van het Spaanse christendom ondenkbaar is zonder de Rooms-Katholieke Kerk. Dit besef verplicht me ertoe de Rooms-Katholieke Kerk heel serieus te nemen. Ondanks de grote bezwaren die ik heb tegen haar leer en praktijk, die zeker aan de orde gesteld zullen blijven worden in ECR, blijf ik, zoals eertijds de middeleeuwse hervormingsbewegingen, hopen op een werkelijke doorbraak van het Evangelie in haar hoofd en leden. Op deze toonhoogte hoop ik als nieuwe hoofdredacteur van ECR het getuigend gesprek met Rome voort te zetten.

In de Rechte Straat

227264_IRSmag-2011nr01.indd 6

16-02-11 16:07

Vragenrubriek Door ds. F. Rodríguez

Laten we dag en nacht bidden Ds. F. Rodríguez krijgt regelmatig brieven van rooms-katholieken. Deze keer richt ds. Rodríguez zich in het antwoord op de brief niet aan de briefschrijver, maar aan de lezer. Zowel de brief als de overdenking zijn sterk ingekort.

Brief

Ik weet niet of u zich mij nog herinnert: ik ben de monnik die maanden geleden met u correspondeerde om uiting te geven aan mijn teleurstelling en verbijstering over wat er binnen de Rooms-katholieke Kerk aan de hand is. Welnu, ik heb verder geen contact meer met u gehad, aangezien de overste van de gemeenschap ontdekt heeft dat ik met u correspondeerde. Ik ben naar een klooster gestuurd in een gebied dat heel ver van de stad ligt, zonder de nodige communicatiemiddelen. Het werd mij ook verboden verder contact met u te hebben. Er werd eigenlijk een vervolging tegen mij ingezet, maar ik moest wel verder in deze gemeenschap om te kunnen overleven. Omdat ik jarenlang mijn leven besteed heb in dienst van de kansarme en behoeftige mensen wil ik nu rigoureus afstand nemen van het katholieke rooms-katholieke geloof en wil ik God lief hebben in geest en waarheid. Ik heb echter ontdekt dat ik nergens heen kan, dat ik niemand heb die mij kan helpen om een nieuw leven te beginnen. Ik verzoek u dringend, in de Naam van de Almachtige God, om mij te helpen om opnieuw te beginnen.

Onze overdenking:

I

k richt me met deze brief aan de gelovigen van Christus, om hen te wijzen op hun verantwoordelijkheid jegens hun rooms-katholieke medemens. Niets is moeilijker dan het besluit om afstand te nemen van de paapse godsdienstigheid en eenzaam achter te blijven in een niemandsland. Was dit niet de geest van de Reformatie en het merkteken van de discipelen van Christus: liefde, ook voor de vijanden. Hoeveel te meer van iemand die de Heere met Zijn bloed gered heeft uit de godsdienstige duisternis van de zelfrechtvaardiging? We hebben veel manieren om de mensen te steunen die binnen de muren van de rooms-katholieke godsdienst worstelen

om te gaan staan in de vrijheid van de kinderen van God. •L  aten we in de eerste plaats dag en nacht voor hen bidden, dat de Heere de godsdienstige muren omver zal gooi-

en, die hen verhinderen in aanraking te komen met de verzoening met God door het bloed van Christus. •L  aten we hen in de tweede plaats met de liefde van Christus opnemen in de christelijke familiekring waar iedereen samenkomt. •L  aten we hen in de derde plaats steun geven, zodat zij de missie kunnen volbrengen die de Heere voor hen heeft voorbereid om gemeenten tot steun zijn en de boodschap van het Evangelie van Christus onder rooms-katholieken te verspreiden. Ik vraag vooral de aandacht van vraag ik wel vooral de aandacht van jonge mensen; ik roep hen op om dag en nacht te bidden. Laten we luisteren naar wat de Heere Jezus zegt: “Zal God dan geen recht doen aan Zijn uitverkorenen, die dag en nacht tot Hem roepen? Ik zeg u, dat Hij hun haastig recht doen zal.” Juist deze onze Heere wijst ons ook op de noodzaak altijd te bidden en niet te vertragen en Hij stelt ons tegelijkertijd de vraag: “Doch de Zoon des Mensen, als Hij komt, zal Hij ook geloof vinden op de aarde?” ( Lukas 18:7-8)

In de Rechte Straat

227264_IRSmag-2011nr01.indd 7

7

16-02-11 16:07

Lijdenstijd Door drs. N.C. van Velzen

Leer mij, o Heer, Uw lijden recht betrachten In de weken voor Pasen bidden veel christenen, met de dichter Gellert (1715-1769): “Leer mij, o Heer, Uw lijden recht betrachten.” In de reformatorische kerken ligt de nadruk op de lijdensprediking, in de RoomsKatholieke Kerk op gebed en persoonlijke meditatie, vaak met behulp van af beeldingen en sculpturen.

Kruiswegstatie

I

n veel rooms-katholieke kerkgebouwen treft men de zogenaamde veertien kruiswegstaties aan, meestal schilderijen of beeldhouwwerkjes, zeven aan de ene muur van de kerk en zeven aan de muur ertegenover. Afgebeeld wordt de weg die Jezus gaan moest van Pilatus naar Golgotha. De bedoeling daarvan is dat men, al gaande langs deze af beeldingen, bij elk ervan stilhoudt en zich verdiept in het lijden van Christus. De gewoonte om veertien staties aan te brengen, is het resultaat van een eeuwenlange ontwikkeling, die haar oorsprong vindt in de middeleeuwen. Met name in de twaalfde en de dertiende eeuw legde men grote nadruk op de godvruchtige “betrachtinghe van die passie ons liefs Heren Jhesu Christi”, zoals het in een oud traktaatje heet. Vooral de broeders en zusters des gemenen levens, onder wie Thomas à Kempis (1380-1471), leerden de mensen door liederen en stichtelijk proza het lijden des Heeren recht te betrachten.

Oorsprong De oorsprong van de tegenwoordige vorm van de kruisweg –met veertien staties– hebben we te danken aan een Nederlander, Christiaan Cruys, die in 1585 overleed. Al spoedig verspreidde deze vorm zich over Zuid-Duitsland en via de zuidelijke Nederlanden kwam die ook in Spanje, Sardinië en Italië in zwang.

De veertien staties herinneren achtereenvolgens aan: 1. de veroordeling door Pilatus; 2. het opnemen van het kruis door Jezus; 3. de eerste val onder het kruis; 4. de ontmoeting met Maria; 5. Simon van Cyrene, die het kruis helpt dragen; 6. de ontmoeting met Veronica, die met een doek het zweet van Christus’ gelaat afwist; 7. de tweede val van Jezus; 8. de ontmoeting met de wenende vrouwen; 9. de derde val; 10. de ontkleding; 11. de kruisiging; 12. de dood aan het kruis; 13. de kruisafname; 14. de begrafenis.

de werkheiligheid sterk bevorderd. Wat in een tijd van analfabetisme begon als pedagogisch hulpmiddel om het lijden van Christus te kunnen overdenken, werd in de zeventiende eeuw doel op zichzelf: door de kruisweg biddend en mediterend af te leggen, kon men in ruime mate aflaten verdienen. Ook nu is deze praktijk nog steeds geldig. Men dient dan wel te bidden bij een kruiswegstatie die officieel ingewijd is door daarvoor door Rome aangewezen gezagsdragers. Voor een kruiswegoefening kan men een volle aflaat verdienen. Voor wie niet in staat is van de ene naar de andere statie te gaan, volstaat het lezen of mediteren over het lijden van Christus gedurende een halfuur. Het zal overigens lang duren voordat anderen de wijzigingen die de paus heeft voorgesteld, overnemen. De bestaande kruisstaties hebben immers vaak een grote kunsthistorische waarde en de traditie is taai. Het zou nog mooier zijn als de praktijk van de aflaat losgelaten werd.

We zien dus een mengsel van Bijbelse en apocriefe af beeldingen. Interessant is het om te weten dat paus Johannes Paulus II in 1991 tijdens zijn jaarlijkse kruisweg in het Colosseum in Rome daarop correcties heeft aangebracht. De vier staties die op niet-Bijbelse gronden berusten –de nummers 4, 6, 7 en 9– heeft hij vervangen door Christus in Gethsemané, het verraad van Judas, de verloochening door Petrus en de belofte aan de moordenaar naast Christus aan het kruis.

Werkheiligheid Deze kruiswegstaties hebben overigens

8

In de Rechte Straat

227264_IRSmag-2011nr01.indd 8

16-02-11 16:07

Perspectief

De kerk van het linnen laken Er is veel te doen over de monarchie. Koningin Beatrix wordt door het grootste deel van het Nederlandse volk op handen gedragen. Toch gaan er stemmen op dat ze te veel invloed zou hebben binnen de regering. Het zal niet lang meer duren voordat koning WillemAlexander de troon bestijgt. Maar hoe lang heeft Nederland nog een monarchie?

H

et koningschap wordt betwist, het is onderwerp van discussie. Het koningschap is ook eindig, elke vorst(in) wordt na een regeerperiode weer opgevolgd. In de kerk van Jezus Christus is er echter geen opvolger. Daar kent het koningschap geen begin of einde. Jezus’ koningschap wordt door velen veracht, maar voor Zijn kerk is het onbetwist. De kerk is van Christus. Hij is haar Koning. Het nadenken over de kerk is niet gemakkelijk. Bestaat zij wel: dé kerk? Er zijn immers zo veel verschillende kerkgenootschappen. In sommige steden lopen of rijden de kerkgangers gezamenlijk op, maar als ze bij de kerk zijn aangekomen, scheiden hun wegen. Kerkelijke verdeeldheid is realiteit, maar het mag nooit gewoon worden. Want: de kerk is van Christus! Er waren eens twee mannen die tegenover elkaar in de trein zaten. Beiden droegen een stemmig pak. Ze zullen van elkaar wel vermoed hebben: dat is er een van ons. De een verbrak het stilzwijgen door het op de man af te vragen: “Bent u christen?” Dat bleek het geval. Waarop de ander nieuwsgierig informeerde: “Bij welke kerk bent u aangesloten?” Daar mocht hij naar raden, en dat deed hij dan ook. Hervormd? Hersteld? Christelijk gereformeerd? Oud gereformeerd? Een gergemmer misschien? Uitgetreden? Vrijgemaakt? In de evangelische hoek wellicht: baptist, vrij evangelisch, vol evangelisch?

Vergadering van gelovigen? Rooms misschien? Zijn reisgenoot hielp hem uit de brand: “Ik ben lid van de kerk van het linnen laken.” Nee, dat is geen nieuw kerkgenootschap. De treinreiziger verwees naar Handelingen 10. Petrus krijgt daar een bijzonder visioen. Een linnen laken wordt neergelaten uit de hemel, met daarin allerlei dieren: rein en onrein. Petrus krijgt het bevel om te eten, ook van de onreine dieren. Direct daarop wordt hij gezonden naar de heidense hoofdman Cornelius. De blijde boodschap van het Evangelie mag niet beperkt blijven tot het volk van Israël. Maar ze is voor álle volken, zonder uitzondering. Dat is het waarop Guido de Brès doelt als hij in de Nederlandse Geloofsbelijdenis spreekt over een katholieke of algemene kerk. Die kerk is van alle tijden, van het begin van de schepping tot aan de wederkomst van haar Koning. Die kerk is ook van alle plaatsen. Die kerk kent geen landsgrenzen. Die kerk wordt gebouwd dwars door kerkmuren heen. Culturele grenzen vallen weg. In de kerk van het linnen laken is veel onderscheid. Maar één ding bindt allen samen: de liefde tot Christus. Hij is de Koning van de kerk! Van zee tot zee zal Hij regeren. Tot in eeuwigheid is Hij hun Koning. De kerk van het linnen laken bestaat uit gelovigen die al hun zaligheid verwachten van Jezus Christus, die gewassen zijn in Zijn bloed. Zo belijden we het met onze vaderen.

Door Erik-Jan Verbruggen

De kerk heeft zich haar Koning niet waardig gemaakt. Integendeel: alle verdeeldheid is diep bedroevend. Maar toch: de kerk is van Christus. Dat betekent het woord kerk ook letterlijk: wat des Heeren is! In de kerk wordt gewerkt. Daar wordt het Evangelie verkondigd. Daar wordt pastorale zorg verleend. Daar worden hongerigen gevoed, behoeftigen getroost. Daar worden armen schatrijk gemaakt en geplaatst naast koningen. De kerk is de werkplaats van de Heilige Geest. Daar is Hij aan het werk. Als Onderwijzer, als Trooster, daar werpt Hij Zijn stralenbundels op de Koning van de kerk: Jezus Christus. De kerk is van Christus. Hij is haar Koning. Hij beschermt, onderhoudt en regeert Zijn kerk. Dat mogen we vasthouden in een tijd waar kerken leeglopen. Waar kerkmuren pijn doen. Waar verschillen onoverbrugbaar lijken. Waar gebrokenheid heerst. De kerk is echter nog niet af. De kerk is de voorlopige gestalte van Zijn Koninkrijk. Zijn koningschap is zeker. En zolang de bruiloftszaal van de kerk nog niet vol is, gaan Zijn dienaren uit. Met de welmenende nodiging: Komt, want alle dingen zijn gereed! Daarmee mogen ze doorgaan, totdat de bruiloftszaal van de kerk gevuld is met aanzittende gasten. Dan zal de Koning in Zijn volle glorie verschijnen. Dan zal Zijn bruiloft beginnen. Dan zullen zij beginnen vrolijk te zijn, om nooit meer op te houden. Dan is de kerk gereed.

Gods scheppingswerk  Creatie – Deformatie – Reformatie – Transformatie

In de Rechte Straat

227264_IRSmag-2011nr01.indd 9

9

16-02-11 16:07

Project

Door Hans ten Klooster en Karolien Lievense

In de rij voor heilige Jakobus Pelgrims konden vorig jaar voor het lopen van de bedevaartstocht naar Santiago de Compostella een volledige aflaat krijgen. Rijen mensen stonden in de Spaanse stad te wachten voor het kantoor dat hun een bewijs gaf dat ze de tocht hebben gelopen. Een terugblik op een visitatie aan Spanje.

H

et wordt wel een van de belangrijkste christelijke bedevaartsoorden genoemd, Santiago de Compostella. De naam Santiago verwijst naar de heilige Jakobus, en de toevoeging “Compostella” komt van “Campus Stellae” (sterrenveld), vanwege de ster die het gebeente van Jakobus op deze plaats aangewezen zou hebben. In verband met het bezoek aan ds. Francisco Rodríguez vorig jaar oktober passeerde de Projectgroep Spanje van IRS dit bedevaartsoord. Het verhaal wil dat de discipelen van Jakobus diens lichaam na zijn onthoofding van Palestina naar Santiago de Compostella gebracht hebben. De stad, gelegen in het noordwesten van Spanje, is voor veel rooms-katholieken een belangrijke plaats.

Aflaat Tijdens een wandeling van de projectgroep door Santiago blijkt dan ook dat de stad naast massa’s toeristen veel bedevaartsgangers trekt. Op de vraag waarom ze de bedevaartstocht lopen, geeft een echtpaar aan dit te doen “om het geloof met elkaar en met anderen te delen.” Ze zijn al zes dagen onderweg en hebben een deel van de tocht achter de rug. Andere pelgrims bezochten Santiago juist in 2010 om een volledige aflaat te ontvangen. Omdat 25 juli – de feestdag van de heilige Jakobus - vorig jaar op een zondag viel, kon iedere pelgrim die de stad in 2010 bezocht een volledige aflaat krijgen.

In de kathedraal staat een beeld van de heilige Jakobus. Via een rondgang kun je er langslopen. Meerdere mensen staan een kwartier in de rij te wachten. Op het moment dat ze eindelijk bij het beeld staan, raken ze het aan. Sommigen omhelzen het of kussen het. Voor het kantoor waar het bewijs gehaald kan worden dat het bedevaartsoord is bezocht, staan mensen zeker een kwartier in de rij. “Er is heel veel religie, maar de band met de levende God wordt gemist”, merkt ds. Van Roest, lid van de projectgroep, op. Een aangrijpende werkelijkheid, die het belang van het werk onder onze rooms-katholieke medemens onderstreept.

ECR Als we later in Ponferrada met ds. F. Rodríguez over deze werkelijkheid doorspreken, onderstreept hij dat het bij veel Spanjaarden alleen maar om de religie gaat. Hij illustreert dit ook door brieven te laten zien die hij het afgelopen jaar heeft ontvangen, als reactie op artikelen die verschenen zijn in het Spaanstalige blad En La Calle Recta (ECR), waarvan hij tot vorig jaar hoofdredacteur was. Het blad ECR wordt door IRS uitgegeven om rooms-katholieken te bereiken met het Evangelie van vrije genade. Ds. Rodríguez heeft inmiddels de leeftijd van 70 jaar bereikt en is 28 jaar hoofdredacteur van ECR geweest. Het doel van het bezoek van de projectgroep is om met hem te bespreken hoe zijn opvolging het best kan worden ingevuld.

Aan het eind van het gesprek geeft ds. Rodríguez ons een briefje mee. Hierin heeft hij, op de hem kenmerkende bescheiden wijze, de opdracht voor de redacteuren die het werk van hem over zullen nemen als een “geestelijk testament” geformuleerd. Hij schrijft: “Op het moment dat een nieuwe hoofdredacteur de redactie van ECR op zich gaat nemen, wil ik bij voorkeur aan de zijlijn staan, ook al blijf ik bereid om een bescheiden bijdrage te leveren. Er liggen 28 jaren van vreugde en verdriet achter ons, waarin het ons nooit ontbroken heeft aan de zegeningen van de Heere. Anderen moeten het werk des Heeren nu voortzetten met de gaven die Hij hun schenkt. Wat de Heere met ons gedaan heeft tot zegen voor velen, zal Hij blijven  doen met degenen die ons aflossen. Het enige wat ik wens is dat het nieuwe team niet afwijkt van de Weg des Levens, noch ter rechter- noch ter linkerzijde, opdat het tot zegen mag zijn voor velen.” Bij deze gelegenheid spreekt A. H. Cornelisse namens het bestuur enkele woorden en bedankt hij ds. Rodríguez hartelijk voor alles wat deze voor ECR heeft betekend. Daarbij wordt ook zijn vrouw betrokken. Cornelisse sluit af met het lezen van enkele passende verzen uit Handelingen 20: “dienende den Heere met alle ootmoedigheid, en vele tranen, en verzoekingen, die mij overkomen zijn door de lagen der Joden; Hoe ik niets achtergehouden heb van hetgeen nuttig was, dat

10 In de Rechte Straat

227264_IRSmag-2011nr01.indd 10

16-02-11 16:07

Project

ik u niet zou verkondigd en u geleerd hebben, in het openbaar en bij de huizen; Betuigende, beiden Joden en Grieken, de bekering tot God en het geloof in onze Heere Jezus Christus.”

Montserrat Op doorreis naar de volgende bestemming komt de projectgroep langs Montserrat. Het beeld in het bedevaartsoord komt overeen met dat in Santiago. Hoe belangrijk Maria is in de leer van de Rooms-Katholieke Kerk blijkt uit een plakkaat bij de ingang van het centrum met de tekst: “Laten wij via Maria tot Jezus gaan.”

Nieuwe redactie Na een lange reis wordt Barcelona bereikt. Hier vinden gesprekken plaats met ds. B. Coster, Carlos Rodríguez en ds. Manolo López, die bereid zijn gevonden samen het nieuwe kernredactieteam van ECR te gaan vormen.

Redactieformule Om het werk goed ter hand te kunnen nemen, heeft de nieuwe kernredactie een redactieformule vastgesteld voor de nieuwe uitgaven van ECR. Het tijdschrift volgt een pastorale, evangeliserende en didactische lijn. De nieuwe redactie zal het piëtistische, pastorale karakter van het blad handhaven. Door middel van ECR zal zowel impliciet als expliciet een respectvolle dialoog met de rooms-katholieke lezer gevoerd blijven worden. Kort-

om, een formule die overeenkomt met de huidige inhoud van het blad. We zijn erg dankbaar dat we op deze wijze de voortgang van het werk onder onze rooms-katholieke Spaanstalige medemens voort kunnen zetten. Voor de nieuwe redactie vragen wij uw voorbede, opdat ook zij, net als ds. Rodríguez, tot zegen mag zijn voor velen.

En La Calle Recta (ECR)

Oplage: 15.000. Maandelijks stijgt de oplage met 50-100 exemplaren. Wilt u dit project steunen? Maak uw gift over op rekeningnummer 38.70.05.749 t.n.v. In de Rechte Straat o.v.v. En la Calle Recta.

In de Rechte Straat

227264_IRSmag-2011nr01.indd 11

11

16-02-11 16:08

Project

Kinderen geven muzikale begeleiding tijdens een zangdienst in De Wegwijzer

Nieuw project in Almere In Almere bevindt zich een Spaanstalige gemeenschap van meer dan duizend mensen met een rooms-katholieke achtergrond. Ze zijn voor het grootste deel af komstig uit Latijns-Amerika. Er zijn contacten ontstaan tussen de christelijke gemeente De Wegwijzer en deze Spaanssprekende groep. Uit deze contacten is gebleken dat er binnen de Spaanssprekende groep mensen behoefte is aan een heldere uitleg van het Evangelie. Inmiddels is er een Bijbelstudiegroep ontstaan, die dermate groeit dat een andere aanpak nodig is. De Wegwijzer zou graag zien dat deze groep nieuwe en jonge gelovigen onderwezen wordt in het Evangelie vanuit de rijkdom van het reformatorisch belijden. Daarom heeft de kerkenraad besloten om te zoeken naar mogelijkheden om dit evangelisatiewerk uit te breiden. Er wordt daarbij onder andere gezocht naar een Spaanstalige evangelist/pastoraal werker. Om dit te kunnen realiseren, heeft De Wegwijzer zich tot het bestuur van IRS gewend met het verzoek of IRS dit project wil ondersteunen met raad en daad. Gezien de rooms-katholieke achtergrond van deze groep mensen en het feit dat wij in Spaanstalige landen werkzaam zijn, heeft het bestuur met overtuiging gehoor gegeven aan het verzoek. Door contacten met collegaorganisaties is er rond dit project een samenwerking ontstaan met andere stichtingen, waaronder de Bible League. Hierdoor is het nu mogelijk om een Spaanstalige evangelist/pastoraal werker aan te stellen voor zestien uur per week voor een periode van drie jaar. IRS staat gedurende deze drie jaar garant voor een bijdrage van 7000 euro. Op het moment dat we dit schrijven, worden er gesprekken gevoerd met kandidaten. Mocht u specifiek voor dit project een gift willen geven, dan kunt u deze overmaken op rekeningnummer 38.70.05.749 t.n.v. In de Rechte Straat o.v.v. project Almere.

12 In de Rechte Straat

227264_IRSmag-2011nr01.indd 12

16-02-11 16:08

Uitleg Door drs. N.C. van Velzen

Over lijdenstijd en veertigdagentijd V

olgens de gereformeerde traditie begint de lijdenstijd dit jaar op zondag 6 maart. Tegenwoordig hoort men echter in grote delen van de Protestantse Kerk in Nederland en in evangelische gemeenten opvallend vaak spreken over veertig­da­ gen­tijd in plaats van lijdenstijd. Men sluit zich aan bij de rooms-katholieke, de anglicaanse en de lutherse traditie. Als bezwaar tegen het oude begrip lij­dens­tijd voert men aan dat daarin op één element, namelijk het lijden, eenzij­dig de nadruk wordt gelegd. Vanouds kregen ook andere ele­men­ten, zoals doop, boete­doening en vasten, veel aandacht. In de tijd van de Reformatie zijn de boetedoening en het vasten echter, uit vrees voor werkheiligheid, op de achtergrond geraakt.

Vasten vóór Pasen In de Vroege Kerk ging het in de periode voor Pasen ook om de voorbereiding op de doop die in de paas­nacht zou plaatsvin­ den. De gelovigen die al eerder gedoop­t waren, werden opge­wekt hun doopbe­lof­ ten te ver­nieuwen. Aanvankelijk was er vlak voor het paas­feest een twee­daags vasten, beginnend op Goede Vrijdag en eindigend in de paas­nacht met de viering van het heilig avond­maal. Al in de derde eeuw ging men in de zogenaamde Goede of Stille Week ook op maandag tot en met donderdag voor Goede Vrijdag vasten. Sinds het concilie van Nicea (325 na Chr.) is het de gewoonte geworden om daar – mede op grond van Bijbel­se gege­vens– veer­tig dagen voor uit te trek­ken. Er was trouwens ook een praktische reden om een periode van veertig dagen aan te houden: na 313 werd de christelijke kerk van staats-

wege officieel erkend en al kort daarna meldde zich een grote massa bekeerlingen aan om zich in de paas­nacht te laten dopen. Om deze stroom enigszins te kanalise­ren en de doopca­techese tot haar recht te laten komen, was een langere vastentijd nodig.

Verlenging De duur van deze vastentijd is steeds meer uitgebreid. De veertig dagen werden verlengd tot zeventig dagen. De zeventigdagentijd begon op zondag Septuagesi­ma (=70e), de volgende zondag noemde men Sexagesima (=60e) en de daaropvolgende Quinquagesima (=50e dag voor Pasen). Het is duide­lijk dat men geen rekenkundige exactheid nastreefde, maar dat de getallen een symbolische beteke­nis hadden. De zondag Quinquagesima heette ook wel, naar de voorgeschreven Schriftlezing in het Latijn van de Vulgata, Estomihi, dat is “Wees voor mij” (Psalm 31:3).

ervan verschijnt onder de titel “Dagteksten” bij uitgeverij Barnabas in Heerenveen.

Namen Voor de geïnteresseerde lezer staan hieronder de namen van de zondagen. 13 maart: Invocavit = Hij zal aanroepen: Ps. 91:15; 20 maart: Reminiscere = Gedenk: Ps. 25:6; 27 maart: Oculi = Ogen: Ps. 25:15; 3 april: Laetare = Verheug: Jes. 66:10; 10 april: Judica = Doe recht: Ps. 43:1; 17 april: Palma­rum = Palmzondag. Een oude Duitse diacones uit de lutherse traditie vertelde mij dat zij op catechisatie het volgende ezelsbruggetje leerde: “In rechte Ordnung lernen Jesu Passion.”

De periode van de veertigdagentijd is van oudsher een tijd van inkeer, bezinning en gebed. De zes zondagen hebben alle een eigen naam, ont­leend aan de beginwoor­den van het Schrift­ge­deelte dat op die zondag cen­traal staat. In de luther­se en de anglicaanse traditie gebruikt men deze namen eveneens. Ze zijn ook te vinden in de “Tageslosungen” van de hernhut­ ters. Dit jaar verscheen daarvan de 281e jaargang. De Nederlandse vertaling In de Rechte Straat

227264_IRSmag-2011nr01.indd 13

13

16-02-11 16:08

repliek

Door Arthur Hegger

Misbruik en b

De berichten over misbruik van kinderen binnen de RoomsKatholieke Kerk in de jaren zestig en zeventig houden aan. Toch kost het de kerkleiding grote moeite openlijk schuld te belijden. „Dit onbarmhartige gedrag is een voorbeeld van de kerk als menselijk stelsel dat voor alles gaat. Mijn vader, ds. H.J. Hegger veroordeelde dit sterk omdat een menselijk stelsel het levende Evangelie wegdrukt.”

De berichten over kinderen die in een religieuze context seksueel misbruikt zijn, vragen om doordenking. Ik wil vier belangrijke aandachtspunten noemen. Het eerste is de godsdienstige context van het misbruik. Om met seksueel misbruik dat gepleegd is binnen religieus gemotiveerde gezagsverhoudingen naar uiten te komen, is extra moeilijk. Ik heb eens beschreven hoe gereformeerde

Arthur Hegger: “Om met seksueel misbruik dat gepleegd is binnen religieus gemotiveerde gezagsverhoudingen naar buiten te komen, is extra moeilijk.” Foto: Reformatorisch Dagblad

14 In de Rechte Straat

227264_IRSmag-2011nr01.indd 14

16-02-11 16:08

n bescherming daders godsdienstige opvattingen gebruiken om hun slachtoffers te verleiden, te vernederen en tot zwijgen op te leggen. Het slachtoffer krijgt niet alleen het gevoel de kerk te verraden, maar ook de God van de kerk. Een duidelijke afwijzing van dit godsdienstige taalgebruik door kerkleiders is een signaal aan slachtoffers dat misbruik niet deugt en dat ze in Gods Naam ruimte krijgen om met hun verhaal te komen. Dat heeft ook effect op de daders. Een dader vertelde me dat seksueel misbruik een tijdbom is. “Je bent steeds bezig om te voorkomen dat de bom ontploft, maar je weet dat het eens gaat gebeuren.” Deze duidelijkheid over de misstappen van geestelijken verwachtte ik in de Rooms-Katholieke Kerk. Daarin heb ik me vergist. Ook daar werd geprobeerd vooral een ontploffing voorkomen. Maar na de eerste verhalen is een kettingreactie ontstaan. De publiciteit gaf slachtoffers in allerlei landen de moed om eindelijk met hun verhaal te komen. In Nederland heeft de commissie-Deetman bijna 1800 meldingen van misbruik ontvangen. Uit onderzoek in Boston en Ierland blijkt dat kerkleiders het instituut beschermden ten koste van de slachtoffers. Klachten werden niet serieus genomen en niet correct afgehandeld. Dat is een van de pijnlijkste uitkomsten, omdat het de slachtoffers extra belast heeft. De eed van trouw aan de Heilige Stoel, die de bisschoppen moeten afleggen, en de loyaliteit aan de kerk die dit meebrengt, worden gezien als medeoorzaak van de doofpotcultuur. Dit onbarmhartige gedrag is een voorbeeld van de kerk als menselijk stelsel dat voor alles gaat. Mijn vader, ds. H.J. Hegger, veroordeelde dit sterk omdat een menselijk stelsel het levende Evangelie wegdrukt.” Het tweede is dat het misbruik voornamelijk jongens betreft. In Ierland was sprake

van een verhouding van 2,3 jongens op 1 meisje. Bekend is dat misbruik voor mannen veel beschamender is dan voor vrouwen. Daarom kost het hun meer moeite ermee voor de draad te komen. In de hulpverlening is er veel minder aandacht voor mannen die misbruikt zijn dan voor vrouwen. Nog onlangs hoorde ik van misbruik van een veertienjarige jongen door een volwassen vrouw. Er was veel rumoer rond de vrouw, maar de jongen werd vergeten. Impliciet werd aangenomen dat hij het wel leuk gevonden zou hebben. De combinatie van grootschalig seksueel misbruik van mannen in een godsdienstige sfeer is nieuw en de kennis voor behandeling ontbreekt in de geestelijke gezondheidszorg. De kerk zou er goed aan doen om de kennis om onderzoek naar de behandeling van mannelijke slachtoffers in een godsdienstige context, expliciet en financieel te stimuleren zonder zelf te willen controleren. Ten derde is er voor zover ik weet nauwelijks aandacht voor het feit dat veel misbruik voornamelijk plaatsvond in internaten. De Amerikaanse socioloog Goffman sprak vijftig jaar geleden van totale instituties. Daarin vinden wonen, werken en vrijetijdsbesteding binnen één instelling plaats én is er een staf die de macht heeft. Elk aspect van het menselijk leven wordt in die omgeving gecontroleerd. Dat ontmenselijkt. Goffman noemt onder andere de kloosters als voorbeeld van een totale institutie. Zijn aanklacht leidde tot stappen (ook door de overheid) om dit soort instellingen open te breken. Het Ierse CICA- rapport wijst erop dat de meeste klachten de periode van institutionalisering betreffen (1936-1970). Het zou de moeite waard zijn als onderzocht werd welk beleid de bisschoppen hebben uitgezet om hun instellingen open te breken.

Ten slotte vraagt de christelijke geloofsgemeenschap om aandacht. Die is in verwarring. Het gevoel van beschaamdheid dat het misbruik gebeurt in een kerk die je lief hebt, roept boosheid en de neiging te ontkennen op. Misschien valt het mee of is het een onheuse aanval op de kerk, klinkt het wel eens. Maar de feiten zijn anders. Volgens een onderzoek in het bisdom van Dublin was er slechts sprake van één valse aangifte. De cynische reactie dat de kerk alleen maar hypocriet is, is een andere reactie. In de jaren tachtig van de vorige eeuw werden we als psychologen geconfronteerd met vrouwen uit reformatorische kerken die seksueel misbruikt waren in de familiekring. We zochten naar openheid om dit misbruik bespreekbaar te maken. Dat ging niet vanzelf. Ook daar was sprake van ontkenning en bagatellisering. Een les is dat het helpt als kerkleiders stelling nemen en actief zijn om het misbruik concreet te benoemen. Dat geeft een gemeente of parochie de mogelijkheid te reageren op misbruik. Wees flink, zou ik kerkleiders willen zeggen. Spreek niet alleen over zonde en vergeving, maar ook over gerechtigheid, eerherstel en troost voor slachtoffers. Laat slachtoffers aan het woord. Erken je feilbaarheid en schaamte. Erken dat de kerk gefaald heeft om kinderen te beschermen. Durf terug te treden als je zaken hebt toegedekt. Creëer openheid om over seksualiteit te spreken. Bouw voor geestelijken die met jongeren werken controles in, wetend dat mensen zondig zijn. Onderzoek de kwetsbaarheid van je stelsel van loyaliteit aan Rome en van de geloften tot celibaat en gehoorzaamheid als voorwaarde om priester te worden. De kerk heeft zich vaker hervormd in perioden van diep verval. In de Rechte Straat

227264_IRSmag-2011nr01.indd 15

15

16-02-11 16:08

Thema-avonden

Goes Donderdag 7 april Spreker: Ds. G.J. Capellen Thema: Gods opvoedkunde Aanvang: 19.45 uur;  Kosten: € 5,00 Locatie: Aula Calvijn College, Klein Frankrijk 9 te Goes 

Maartensdijk Woensdag 23 maart Spreker: Ds. A. Beens

Thema: Eén weg, één fundament n.a.v. Math. 7:13-29 (De smalle weg, het huis op de rots) Aanvang: 19.45 uur;  Kosten: € 3,00 Locatie: Ontmoetingskerk, Julianalaan 26 te Maartensdijk 

Rotterdam-Zevenkamp Woensdag 16 maart Spreker: Dr. P. de Vries Thema: De vrijheid van een christen

Woensdag 20 april Spreker: Ds. A. van Ek Thema: Het einde is het einde niet   Voor deze avonden geldt: Aanvang: 19.45 uur, koffie/thee vanaf 19.30 uur Kosten: € 4,00 incl. 2x koffie of thee Locatie: Aula van het Wartburg College, locatie Revius, Ingang: Pres. Rooseveltweg/ hoek Capelseweg, Rotteram-Zevenkamp

Kijk voor meer informatie over de thema-avonden op onze website, www.irs.nu of neem contact op met het IRS-kantoor, tel. 0318-431298

Kom evangeliseren in het Belgische Tongeren Deze zomer zullen we D.V. van 23 – 30 juli weer een intensieve evangelisatieweek in Tongeren houden. In zo’n week willen we als gemeente altijd duidelijk naar buiten treden om de naam van Jezus Christus in Tongeren bekend te maken.

Inhoud We zullen in deze week voornamelijk bezig zijn met de volgende activiteiten: • Kinderwerk: elke ochtend een twee uur durend programma; • Straatwerk: folderen, deur-aan-deur-werk en marktwerk • Kinderstraatwerk: kinderevangelisatie in speeltuinen • Gezamenlijke bijbelstudie en toerusting Alleen met onze kleine gemeente kunnen we dit programma niet verzorgen. Daarom zijn we op zoek naar (ervaren) mensen die een week van hun vakantie willen geven aan ondersteuning van de gemeente. Een voorbereidingsdag ter plaatse, waarop je uitleg over het werk ontvangt, vindt plaats op zaterdag 21 mei. Tevens kun je kennis maken met de gemeente. Voor de evangelisatieweek vragen wij een bijdrage in de kosten van € 85,00 per deelnemer. Wanneer je graag wilt meewerken, vraag dan een inschrijfformulier aan via onderstaand e-mailadres.

Contactgegevens Voor meer informatie mag je altijd contact opnemen met: Marc en Wilma Samyn Tel. 00 32 12 394207 E-mail: [email protected]

227264_IRSmag-2011nr01.indd 16

Kom evangeliseren in Den Bosch Elke vierde donderdag van de maand staat IRS op de Markt in Den Bosch met een stand met Bijbels en Bijbelse lectuur. Hiervoor hebben wij nog vrijwilligers nodig. Wilt u ons komen versterken? Neem dan contact op met Jan-Dirk Liefting, tel. 0622508690 of 0318 616834. E-mail: [email protected]. U kunt vanaf Ede of Lunteren met onze medewerkers meerijden naar Den Bosch.

Bestel nu de belijdenismap voor uw catechisanten Het doen van geloofsbelijdenis brengt de verantwoordelijkheid mee om de Heere Jezus niet alleen te belijden, maar ook in Zijn voetspoor te treden in het dienen van de naaste. Daklozen, asielzoekers, kansarmen, poolvolken en rooms-katholieken. Naar al deze mensen gaat Gods hart uit. Een map die speciaal is samengesteld voor belijdeniscatechisanten, bevat informatie over christelijke organisaties die met deze mensen werken: Ontmoeting, Gave, Woord en Daad, Friedensstimme en In de Rechte Straat. Als kerkenraad kunt u jongeren handvatten aanreiken door de belijdenismap gratis aan te vragen voor uw catechisanten. Kijk voor meer informatie of het bestellen van de belijdenismap op www.belijdenismap.nl

16-02-11 16:08