2088

Aan:

Gedeputeerde Staten van Limburg, Postbus 5700, 6202 MA Maastricht

Kenmerk:

Wet milieubeheer, ontwerp deelrevisievergunning Sitech - 10/2088

Onderwerp:

Schriftelijke zienswijze

Geacht College, De Stadspartij is geschrokken van Uw voornemen, vastgelegd in de ontwerp deelrevisievergunning Sitech, om wederom een stijging toe te staan van het vervoer van gevaarlijke stoffen van en naar Sitech/Chemelot via de bestaande spoorinfrastructuur in onze stad. Deze spoorinfrastructuur voert dwars door de woongebieden van de gemeente Sittard-Geleen. Over deze aanwezige spoorlijnen vindt nu reeds vervoer van gevaarlijke stoffen plaats. Dit herbergt het gevaar in zich van een ongeval met deze stoffen zoals enige tijd geleden in Barendrecht (september 2009) of in Viareggio Italië (juli 2009) Een indicatie van de gevolgen van een calamiteit met LPG-vervoer op een bepaalde plek in onze stad is weergegeven in onderstaand figuur:

Langs de goederenspoorlijnen in de stadsdelen Sittard, Geleen en Born wonen volgens opgave van de gemeente Sittard-Geleen (febr. 2010) ongeveer 44.000 inwoners binnen de directe gevarenzones (zie tabel risicozones).

Risicozones Februari 2010

100%

2,50%

1%

sterftekans sterftekans

letsel

226 m

384 m

896 m

5960

12829

31723

3676

6790

12098

9636

19619

43821

1) Krawinkel-Hoogveld 2) Sittard-Buchten Totaal inwoners (geen dubbeltelling *)

*vanwege situering aan beide spoorlijnen lopen sommige buurten dubbel risico (o.m. Eisenhowerflats 1 en 2). Deze zijn opgenomen onder 1)

Bron: gemeente Sittard-Geleen

De veiligheid en de leefbaarheid voor een zeer groot deel van de inwoners van Sittard-Geleen wordt door de voorgenomen uitbreiding extra in gevaar gebracht. Uit cijfers 1998 (bron: risicoatlas 2001) blijkt dat over de trajecten Chemelot-Sittard en Maastricht-Sittard in 1998(!) 1800 wagons LPG vergund waren. In de nieuwe vergunning wil U toekomstig naar ongeveer 15900 wagons. Daarmee zou sprake zijn van een verNEGENvoudiging van het vervoer van gevaarlijke stoffen ten opzichte van 1998. De Stadspartij heeft in het voorjaar van 2010 een handtekeningenactie gehouden met de titel “Geen vervoer gevaarlijke stoffen door de woonwijken”. Deze actie vond grotendeels plaats onder bewoners tot een afstand van slechts 150 meter aan weerszijde van de bedoelde spoorlijnen. Er was in deze gebieden een positieve respons op onze actie van circa 90%. Er werden in totaal ruim 2500 handtekeningen ontvangen. Ook de Gemeenteraad van Sittard-Geleen gaf op 28 januari 2010 in een unaniem aangenomen motie aan alles te doen om de gevraagde uitbreidingen van de LPG spoorbewegingen naar Chemelot te voorkomen indien deze leiden tot een toename van veiligheidsrisico’s voor bewoners en/of toename van milieuoverlast (geluid) voor de omgeving. Bovendien sprak de Gemeenteraad uit alles te doen binnen de wettelijke mogelijkheden om te voorkomen dat er een toename gaat ontstaan van gevaarlijke stoffen over de huidige spoorlijn Sittard-Haven Born. Als overweging werd hierbij onder andere aangehouden dat door het College wordt ingezet op het alternatief om de woonkernen heen. De Stadspartij is tegen een verdere uitbreiding van het vervoer van gevaarlijke stoffen van en naar Sitech/Chemelot over de bestaande spoorinfrastructuur in onze stad. Hierbij bedoelen wij zeker ook de spoorlijn 526, die dwars door en vlak langs bewoonde gebieden loopt. Het is voor ons onbegrijpelijk dat U over deze lijn een verdere toename van gevaarlijke stoffen wil toestaan.

Een nieuwe hoofdstructuur voor vervoer van goederen per spoor in onze stad en regio De Stadspartij is zich uiteraard bewust van het grote economische en maatschappelijke belang van de aanwezigheid van het industriegebied Chemelot. Wij hebben daarom in een algehele heroverweging van het goederenvervoer per spoor gezocht naar een haalbaar, duurzaam en veilig alternatief dat zowel voor Sitech/Chemelot als ook voor de bewoners toekomstperspectief biedt. Onderstaande overwegingen hebben hierbij een belangrijke rol gespeeld:

Structuur goederenvervoer Huidige situatie 1) Op dit moment vindt goederenvervoer plaats over het spoor Sittard-Chemelot. Over deze lijn zal, indien de uitbreidingsplannen doorgaan, toekomstig een verdrievoudiging van het vervoer van gevaarlijke stoffen richting Chemelot v.v. plaatshebben ten opzichte van september 2009. Op dit tracé is nu al nachtvervoer noodzakelijk in verband met capaciteitsproblemen op het hoofdtracé. Bovendien is er een stijging te verwachten in het reguliere goederenvervoer over de spoorlijn Roermond-Maastricht. Langs deze spoorlijnen wonen in onze gemeente 31.723 inwoners binnen de directe gevarenzones (tabel 1). 2) Over de spoorlijn Sittard-Haven Born is in 2009 vervoer van gevaarlijke stoffen hervat. Deze spoorlijn loopt letterlijk langs de tuinen van de bewoners in Hoogveld, Limbricht, Born en Buchten. Bovendien komt deze spoorlijn rakelings langs de hoogbouwflats in Limbrichterveld. Langs deze spoorlijn wonen in onze gemeente 12.098 inwoners exclusief dubbel risico binnen de directe gevarenzones (tabel 1). 3) Spoorlijn Sittard-Heerlen wordt eveneens gebruikt voor goederenvervoer. Deze spoorlijn is niet meegenomen in het door ons ontwikkelde alternatief. Ons is evenwel bekend dat een initiatief ontwikkeld wordt waardoor ook dat tracé ontlast kan worden. 4) De Chemelotsite heeft een aantal knelpunten. “De Chemelotsite heeft op dit moment alleen een rechtstreekse spoorontsluiting naar het noorden. Voor het spoorvervoer vormt het ontbreken van een rechtstreekse spooraansluiting richting zuiden vanaf de Chemelotsite uit oogpunt van externe veiligheid en betrouwbaarheid een belangrijk knelpunt. De wens tot een zuidelijke ontsluiting wordt nog versterkt door de te verwachten groei van vervoerstromen. Verder vormt lawaai ten gevolge van rangeren een knelpunt op de chemelotsite.” (bron Logistieke visie knooppunt Zuid Limburg); 5) De hoofdstructuur van de aanwezige spoorlijnen is meer dan 100 jaar geleden gerealiseerd in een tijd dat er slechts zeer beperkte bebouwing aanwezig was en er daardoor weinig overlast was van deze lijnen.

Probleemstelling: 1) Door met name vervoer gevaarlijke stoffen is de veiligheid van een zeer groot deel van de bevolking voortdurend in het geding. Niet alleen ter hoogte van het chemisch complex Chemelot, maar langs de hele spoorzone in onze stad. 2) Het goederenvervoer zorgt bovendien voor aantasting van leefbaarheid en gezondheid vanwege geluidsproductie en trillingen, waardoor bijvoorbeeld mensen uit hun slaap worden gewekt en gehouden. Voor deze mensen kan dit ook economische nadelen opleveren. 3) De stedelijke ontwikkeling in de risicozones langs de spoorlijnen wordt beperkt, getuige projecten als ontwikkeling Bedrijvenstad Fortuna en Mediamarkt. 4) Het vervoer van gevaarlijke stoffen langs woongebieden heeft consequenties voor de waarde van woningen langs de routes.

5) De bedrijventerreinen zijn momenteel onvoldoende ontsloten vanwege bereikte maximale capaciteit binnen de milieu- en gevarenzones. 6) Bij een calamiteit op het hoofdspoor is er geen alternatieve spoorverbinding tussen ZuidLimburg en de rest van Nederland, waardoor producten niet kunnen worden aan- en afgevoerd. 7) Opname van de huidige spoorlijnen in het Basisnet. Na vaststelling mag degene die veiligheidsruimte creëert door veiliger te vervoeren méér gaan vervoeren. Dit houdt in dat het dus nooit meer veiliger zal worden, terwijl de ervaring leert dat limiteringen t.a.v. geluid worden opgerekt indien dat aan de orde is. 8) In de structuurvisie Sittard-Geleen, in juni j.l. vastgesteld, wordt expliciet vermeld ‘de gemeente zelf beschikt niet over beleid op het gebied van goederentransport’.

Huidig beleid: 1) De ambitie in het Provinciaal Verkeer- en Vervoerplan (PVVP) is een betrouwbaar, vlot, veilig en doelmatig vervoer van goederen van en naar, binnen en door Limburg, vooral door een optimale benutting van alle modaliteiten. Die ambitie is vertaald naar drie beleidspijlers: multimodaal vervoer, infrastructuur en logistieke organisatie. Gestreefd wordt naar een robuust multimodaal netwerk tussen de Mainports en de knooppunten onderling voor weg, water, spoor en buis, waarbij de (middel)lange en transitostromen optimaal gebundeld worden. 2) Het handelen van de gemeente en provincie is er op gericht om de economische belangen van goederenvervoer zoveel mogelijk te dienen en waar mogelijk goederenvervoer per spoor te stimuleren. Op de spoorlijn Sittard-Chemelot gedoogt de Provincie vergaande overschrijding van de landelijke vastgestelde geluidsnormen (piekgeluiden van 80 dB de gehele dag i.p.v. 70/ 65 / 60 dB overdag / avond / nacht). 3) “Sabic laat momenteel een haalbaarheidsstudie verrichten naar de mogelijkheid om een aantal gevaarlijke stoffen, die momenteel via rail getransporteerd worden (MethanolEthanol en grondstof LPG) of gaan worden (C6 raffinaat), via het water te laten vervoeren. Hiervoor zijn aanzienlijke investeringen noodzakelijk. De modal shift van gevaarlijke goederen via rail naar water is niet in alle gevallen voor 100% realiseerbaar.” (bron Logistieke visie knooppunt Zuid Limburg)

4) “Mede met het oog op de toenemende congestie op de weg is het spoor noodzakelijk om groeiende stromen te kunnen blijven afwikkelen, waarbij bijzondere aandacht geschonken moet worden aan de externe veiligheidsproblematiek in relatie tot mogelijke ontwikkelingen in het stedelijk gebied.” (bron Logistieke visie knooppunt Zuid Limburg) 5) Op meerdere plaatsen in Nederland wordt er naar gestreefd het goederenvervoer, met name vervoer van gevaarlijke stoffen, buiten de woonkernen om te leiden. 6) Externe veiligheid en luchtkwaliteit zijn actuele thema’s. Er is een formele koppeling met ruimtelijke ordening en met verkeer en vervoer. Ze zijn daarmee medebepalend voor het al dan niet realiseren van stedelijke ontwikkelingen. 7) De marktverwachting vervoer gevaarlijk stoffen van Prorail geeft aan dat er ca 5% groei per jaar verwacht wordt. 8) Voor de spoorlijn Sittard-Haven Born is inmiddels een traject in gang gezet om een alternatief te ontwikkelen in de vorm van een ongehinderd logistiek systeem (OLS). (Opmerking: Dit alternatief dient ons inziens op minimaal 300 meter afstand van de bewoonde gebieden te worden gerealiseerd).

9) Voor de hoofdspoorlijn Maastricht-Roermond, meer specifiek binnen onze gemeente Hoogveld-Chemelot wordt gekoerst op verhoging van de intensiteit binnen de bestaande normeringen over het bestaande tracé. 10) Medewerking verlenen aan een particulier initiatief genaamd Fenix om de goederenverbindingen in de Euregio te verbeteren. 11) Realisatie van een railterminal op terrein Chemelot met een voorgenomen sanering van de woonbuurt Mauritspark. 12) In de structuurvisie Sittard-Geleen, in juni j.l. vastgesteld, wordt expliciet vermeld dat er nog géén integraal gemeentelijk beleid is ontwikkeld voor goederenvervoer per spoor.

Alternatief Stadspartij: Visie: De hoofdstructuur van het goederenvervoer per spoor is gericht op een optimale ontsluiting van de bedrijventerreinen, waarbij welzijn en veiligheid van de bewoners wordt gewaarborgd. Missie: Ontwerp een hoofdstructuur voor goederenvervoer per spoor die voor meerdere decennia in deze regio toepasbaar is en voldoende groeicapaciteit biedt voor de bedrijven. Doelen: 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7)

Verankering van grootschalige bedrijvigheid in deze regio door optimale ontsluiting; Vervoer van gevaarlijke stoffen niet meer door de woonwijken van onze stad; Voorkomen van saneren van woonwijken als gevolg van uitbreiding goederenvervoer; Bevorderen van de leefbaarheid en gezondheid van onze inwoners; Additionele stedelijke ontwikkelingen mogelijk maken; Ontlasting van het hoofdtracé ter bevordering van intensiever personenvervoer; Het creëren van een alternatieve route in geval van calamiteiten op het hoofdspoor.

Randvoorwaarden: 1) Goederenvervoer dient zo ver mogelijk, minimaal 300 meter, van bewoonde gebieden plaats te hebben; 2) Zoek een hoofdstructuur die aansluit bij de A2-uitbreiding; 3) Sluit een PPS-ontwikkelovereenkomst met betrokken partijen; 4) Financiering van een nieuwe hoofdstructuur zou kunnen gebeuren middels bijdragen van overheid, bedrijfsleven (o.m. Sabic als alternatief voor waterroute) en particuliere investeerders. Het gemeentelijk aandeel zou ondermeer gefinancierd kunnen worden met potentiële opbrengsten uit stedelijke ontwikkelingen die door de nieuwe structuur mogelijk worden; 5) aansluitend en passend binnen de Logistieke visie knooppunt Zuid Limburg.

Bovenstaande overwegingen hebben geleid tot het alternatief in bijlage 1 met het zoekgebied voor een nieuwe hoofdstructuur voor goederenvervoer en vervoer gevaarlijke stoffen in onze stad en regio via spoor. Dit alternatief voldoet ons inziens aan de genoemde uitgangspunten. Bovendien is dit een betaalbaar en toekomstbestendig alternatief dat bijdraagt aan een structurele verbetering van het welzijn, de leefbaarheid en de veiligheid voor onze inwoners. De Stadspartij verzoekt Uw College om dit alternatief te betrekken bij het opstellen van integraal beleid voor goederenvervoer per spoor en dit alternatief tevens in te brengen in de logistieke visie knooppunt Zuid-Limburg/ontwikkelvisie A2-zone Maasbracht-Beek. Bovendien menen wij dat dit alternatief voldoende aanleiding biedt om af te zien van de deelrevisievergunning Sitech aangezien in deze ontwerp-vergunning een uitbreiding wordt toegestaan van het vervoer gevaarlijke stoffen over de bestaande spoorlijnen, inclusief spoor 526. Stadspartij Sittard-Geleen, 10 oktober 2010 Dit onderwerp wordt in onze fractie behandeld door: Ton Raven, raadslid Jack Renet, commissielid

Bijlage 1

Alternatief Stadspartij: zoekgebied voor toekomstig goederenvervoer per spoor in onze stad en regio: