Overleg werkgroep WOI 23/04/2013 Aanwezig: Paul Neirinck, Herman Van Den Bulcke, Jan Olsen, Theo Van Damme, Daniel Lemmens, Mieke Penninck, Henk Tyberghein, Marc Kellens, Rolande Van Heede, Peter Van Gansbeke, Adeline De Graeve, Jan Tusschans, Michel De Roeck Verontschuldigd: Ans Van De Cotte (Erfgoedcel), Roos Coppens (Erfgoedcel), Hilde Du Ville (werkt aanbod uit voor haar school; kan zich niet verder engageren op gemeentelijk vlak), Sofie Verspeeten, Paul Bruynooghe, Mieke D’Hont (Pojedu) 1) Wie zit er rond de tafel en wie is er waar mee bezig? -‐Herman Van Den Bulcke: toneelstuk/ totaalspektakel met zoveel mogelijk mensen en verengingen. Het is de bedoeling hiermee tot een opvoering te komen in 2016. -‐ Henk Tyberghein: vooral betrokken bij de bunker van Gontrode. -‐ Marc Kellens: heeft samen met zijn zoon een wandeling uitgewerkt; deze zou door wandelclub Aktivia worden ingericht op de dag van de herdenking van de Franse Marinefuseliers (11 oktober 2014) -‐ Daniel Lemmens -‐ Rolande Van Heede Werkt rond Kwatrecht, archief van Wetteren – verzamelt documentatie; werkt ook naar een publicatie toe. Gezien de nabijheid is ze ook geïnteresseerd in de Melse oorlogsgeschiedenis. -‐ Theo Van Damme: verbonden aan Mars en Mercurius. Organiseren op 11 en 12 oktober 2013 herdenking Franse Marinefuseliers 1) Militaire plechtigheid 2) Tentoonstelling 3) Wandelactiviteit samen met Activia Zij zijn al volop bezig met de uitwerking hiervan. Er komen nog wat vragen over de tentoonstelling. Mars en Mercurius zal de tentoonstelling uitzetten. Als er inbreng is vanuit de gemeente kan dat zeker. In 2004 heeft de tentoonstelling 2 dagen gestaan, na de militaire plechtigheid wordt die geopend na de plechtigheid door het gemeentebestuur.
De wandelroute: hier is er plek voor de route die door Marc Kellens is uitgewerkt. Er is mogelijkheid tot 18 km of 8 km; iedereen wandelt op eigen kracht. Er zou informatie bijhoren, maar de vorm waarin deze wordt aangereikt aan de wandelaars moet nog bepaald worden. Mensen van Mars en Mercurius Brugge zijn bezig met ‘Nooit meer Oorlog’ en stappen daarmee naar scholen; In die zin is Mars en Mercurius ook zelf bezig met een pedagogisch project. Eventueel kunnen zij materiaal aanreiken wanneer er vanuit onze werkgroep pedagogische pakketten worden gemaakt. -‐ Peter Van Gansbeke is leraar in Evergem maar inwoner van Melle. Hij werkt aan een educatief pakket rond WOI voor kinderen en jongeren van het 1e leerjaar tot het zesde middelbaar. Inhoudelijk wil hij hiermee aansluiten bij anderen projecten die worden uitgewerkt. Hij is ook op zoek gegaan naar een reenactment-‐groep. Hij heeft er 12 aangesproken waarvan er 6 gereageerd hebben. Het probleem bij vele van zulke groepen is dat er 4 à 5 jaar op voorhand moet geboekt worden. Toch zijn er nog mogelijkheden voor Melle in de periode van 14-‐18. -‐ Adeline De Graeve en Jan Tusschans (VOS) Adeline zal verbond VOS vragen wat de plannen zijn. -‐ Michel De Roeck (NSB) De NSB wil graag een monument oprichten ter ere van alle oudstrijders op het kerkhof van Melle, niet ver van de graven van de vlootfuseliers. Er zou een alfabetische lijst opstaan met alle namen van oudstrijders; Michel heeft hier al veel opzoekingswerk naar gedaan. Het gaat hierbij om oudstridjers die in Melle begraven zijn. Hij gaat binnenkort een prijsofferte vragen voor de stenen, het metsen zouden ze zelf doen. Ze zouden dit eventueel kunnen realiseren aan het einde van de periode, in 2018. VOS is geïnteresseerd om dit in samenwerking te doen. -‐ Paul Neirinck wilde eigenlijk een verhaal schrijven over de oorlog in Melle, maar is bij zijn opzoekingen gestoten op een aantal verhalen die hem boeiden, gruwelverhalen, oorlogspropaganda, oorlogstoerisme, verhalen van publieke, bekende figuren. Zijn doel is om deze teksten te publiceren; dat kan in kader van één van de initiatieven of projecten, maar eventueel in eigen beheer. We zouden graag de activiteiten spreiden over de periode van 4 jaar; bovendien wil schepen De vis graag dat er elk jaar zeker rond 11 november iets speciaal te doen is. Dit jaar 11 november vragen we professor Luc De Vos in kader van de vredesweek en wordt er en uitstap naar Flanders Fields georganiseerd; tijdens de misviering zal koor Sapukay optreden (uit Merelbeke).
2) Werkingsbudget De werkgroep WOI krijgt van de gemeente een werkingsbudget van 1000 euro. 3) Aankoop Bunker Gontrode op de rechte Ree De gemeente is al een tijdje bezig om een bunker aan te komen uit de eerste wereldoorlog. Het gaat om een Duitse bunker die verbonden was aan een vliegveld voor zeppelins en later gevechtsvliegtuigen. De aankoop moet normaalgezien nu kunnen doorgaan; daarna wordt de bunker ingericht. Er is hiervoor bij de provincie en Europa een aanvraag ingediend om gesubsidieerd te worden als PDPO-‐project (plattelandsontwikkeling). De Erfgoedcel is hierin een drijvende kracht geweest. Dit project voorziet het volgende: -‐ panoramatafel op de bunker met afbeeldingen, een scherm en ook QR-‐codes waarmee bijkomend informatie kan worden ontsloten. -‐ een fietslus, die aansluit op de Rodelandroute en zo verbinding maakt met de stad; aan de hand van een brochure, ook met QR-‐codes, met educatief luik waarbij het cultuurhistorisch erfgoed geduid en leesbaar gemaakt wordt voor kinderen -‐ een wandelroute vanaf het station van Gontrode, ook met QR-‐codes, met educatief luik waarbij het cultuurhistorisch erfgoed geduid en leesbaar gemaakt wordt voor kinderen -‐ instap in de website ‘kinderen in bezet gebied’, ontwikkeld door erfgoedcel Terf. Het evrhaal van WOI wordt verteld door kidneren van toen aan kinderen van nu aan de hand van kant en klare lesfiches, een quiz, spelelementen,… -‐ inschakeling van de erfgoedbank in het project. Al het verzamelde materiaal wordt via de erfgoedbank ontsloten en toegankelijk gemaakt voor een breed publiek. De erfgoedbankautomaat is hier een verplaatsbare versie van. Dit maakt de erfgoedbank mobiel. Het is de bedoeling dat deze reist tussen de rust-‐ en verzorgingstehuizen en de psychiatrische centra van het Land van Rode en de Gentse rand. -‐ Horeca worden aangesproken om toeristische arrangementen in dit kader aan te bieden -‐ Publieksmoment (opening) in voorjaar 2015 -‐ Lezingencyclus door lokale heemkundige kringen, bibs, archiefdienst Merelbeke, museum Melle,… Dit project zou voor 60.000 euro gesubsidieerd worden; dan moet er nog 14.000 euro door de gemeente bijgelegd worden; ook de erfgoedcel draagt zo’n deel.
4) Doelgroep jeugd Zoals bij de presentatieronde is gebleken is Peter Van Gansbeke hierme bezig. Hij heeft al veel materiaal verzameld en samengesteld. Het is de bedoeling om op een kindgerichte manier iets te vertellen over de oorlog. Bij zijn opzoekingen heeft hij ondervonden dat er wel veel beschikbaar is over de tweede wereldoorlog, maar niet over de eerste. Hij wil dat zijn educatief pakket volledig is: dat het eigenlijk alles omvat, en dat eigenlijk elke vakleerkracht er iets mee kan doen en niet alleen de leerkracht geschiedenis. Onderwerpen die behandeld worden: ‘Waarom 11 november’ Welke feiten zijn er gebeurd? Wat gebeurt er tijdens de bezetting? Dwangarbeid, smokkel, spionage, … Wat met de kinderen in de oorlogsjaren? Wapenwedloop Einde van de oorlog De gevolgen van de oorlog. Materiaal wordt geselecteerd per graad. Er wordt naargelang de leeftijd aangepast. Doel is te werken met tekst, papier, powerpoint. Leerkrachten die willen kunnen daar iets uitnemen en kunnen hier zelf in kiezen. Peter heeft het vredeshuis in Gent al gecontacteerd – materiaal specifiek rond de eerste wereldoorlog hebben ze niet. Jeugd en Vrede (Brussel) heeft wel verschillende mappen uitgewerkt. Zij starten in september met een spellenbox (vooral middelbaar gericht). Die zouden we kunnen opvragen. Peter vermeldt ook twee theaterproducties
Farce Cancan ‘De Gekke Soldaat’ (vanaf 13 jaar)
De Groote Oorlog en de kleine Vrede (10 tot 14 jaar)
Ook deze zouden geprogrammeerd kunnen worden. Een reenactment-‐spektakel zou hier ook bij kunnen helpen. Battleground Belgium vond Peter heel goed.
Paul Neirinck merkt op dat er bij de figuren waar hij rond werkt ook geschikt materiaal te vinden is. Het pakket zou moeten af zijn in juni. Misschien is het nuttig om al eens eerder af te toetsen bij de scholen? Dan zouden we kunnen weten waar ze zelf al mee bezig zijn en wat hun noden zijn. Mieke zal dit voorleggen aan de schepen van onderwijs en de leerkracht van de GBS; zij plande toch een scholenoverleg. Het verwondert ons dat er geen overkoepelende initiatieven komen vanuit de nationale/ vlaamse koepels. Schepen De Vis wil graag dat de leerlingen aan de slag gaan met de namen van de slachtoffers die op de monumenten, de graven staan. Ze moeten opzoeken waar ze vandaan kwamen, wie ze waren, hoe oud ze waren, in welk bataljon… Kinderen zouden op 11 november een stuk hiervan kunnen voorlezen. Dit geeft een gezicht aan de oorlog. 5) Publicaties Beperktere onderwerpen kunnen ook in Melina aan bod komen. Hiervoor kunnen we een rubriek voorzien. Mieke legt dit voor aan de redactieraad van de Melina. Ook de Gonde is een mogelijkheid. Christoph Baele is aan werken rond de slag van Melle, 7 sept 1914 omdat één van zijn familieleden hierbij gesneuveld is. Jan vraagt hem na wat de stand van zaken is. Rolande Van Hede Paul Neirinck Deze drie mensen zijn voorlopig meest actief bezig met werken naar publicaties toe. Naast publiceren in de Melina en in de Gonde kunnen we in de loop van de vier jaar nog zien wat de meest geschikte vorm is voor de rest van ons materiaal. 6) Concert Pojedu Pojedu is gevraagd om een vredesconcert te geven, op 11 november 2014. Ze zijn hiervoor nog op zoek naar repertoire. Suggesties zijn zeker welkom. Peter Van Gansbeke heeft wel een suggestie van Gentse liedjes uit 14-‐18.
7) Toneelproject Herman Van Den Bulcke Herman heeft met ‘Alleen op de Wijde Wereld’ ervaring opgedaan met het opzetten van toneel/spektakel voor en door een brede doelgroep. De tekst zelf moet nog geschreven worden, maar het zal gaan over dingen die gebeurd zijn in Melle, met mensen van Melle. Hij hoopt om een beroep te kunnen doen op de know-‐how van mensen rond tafel die ervaring hebben met schrijven. 8) Tentoonstelling De vraag komt of het mogelijk zou zijn om via de Melina ea een oproep te doen naar mensen die relicten hebben? Misschien is het wel de moeite om een tentoonstelling uit te bouwen met wat de mellenaren nog hebben. Een dergelijke tentoonstelling zou kunnen plaatsvinden op het gemeentehuis. Misschien is ook Philmella geïnteresseerd om hieraan mee te werken. Henk merkt op dat mensen zich niet altijd bewust zijn wat ze hebben en soms niet beseffen dat wat ze hebben de moeite is. Vaak beseffen mensen pas eens de tentoonstelling staat dat zij ook thuis nog zulke voorwerpen hebben. Dat is een goede reden om zoiets niet in het begin van de periode te plannen. Op de verschillende evenementen die plaatsvinden tussen 14 en 18 kunnen mensen dan warm gemaakt worden. Henk heeft nog een suggestie: de gemeente Merelbeke heeft nog al die affiches die uitgehangen werden ten tijde van de oorlog. Deze zouden kunnen gereproduceerd worden en opnieuw één voor één opgehangen worden, 100 jaar na datum. Op die manier kan de oorlog wat levend gehouden worden in het straatbeeld. Dit lijkt een goed idee. Mieke zal eens contact opnemen hiervoor met Katrien Arnaut van de gemeente Merelbeke. 9) Rol van de gemeente De gemeente wil graag zicht hebben op waarvoor haar medewerking allemaal gevraagd wordt. Vandaar de vraag aan alle partners om hun project goed te bekijken en een oplijsting te maken van wat financieel en logistiek nodig is. Eventuele inkomsten moeten ook in kaart gebracht worden. Dan kan de afweging gemaakt worden wat mogelijk is. 10) Varia
Henk heeft nog een potentieel winstgevend voorstel. Duitse musea zouden potentieel geïnteresseerd kunnen zijn grond van onze bunker in kleine bokalen te kopen. Hij weet dat dit soms wordt gedaan met grond van andere belangrijke plekken uit de oorlog. Dit kan interessant zijn en we vragen Henk of hij hier wat meer concrete informatie over kan inwinnen. Volgende vergadering is gepland op 12 november.
