donderdag 16/05/2013 & vrijdag 17/05/2013 KAHO Sint-Lieven Gent Internationale conferentie Dag 1: Hoe werk ik als architect, bestekschrijver of overheid met gelabelde natuurlijke bouwproducten?
Dag 2: Hoe LCA’s gebruiken en een aantal specifieke problemen van LCA’s
Met dank aan
Donderdag 16 mei, 13.00 - 17.00 Hoe werk ik als architect, bestekschrijver of overheid met gelabelde natuurlijke bouwproducten? EPD’s, LCA’s, evalutietools voor gebouwen… Kan u nog volgen? Een label is een gemakkelijke en eenduidige manier om een bouwproduct te vinden dat voldoet aan strenge eisen. Het onafhankelijke internationale label natureplus hanteert strenge eisen voor de impact van een materiaal op leefomgeving en gezondheid. Maar wat test het nu precies? Hoe wordt het gebruikt in aanbestedingen en voor subsidies? Hoe kan u het correct gebruiken in bestekken, overheidsopdrachten, aanbestedingen, subsidiereglementen enz.? Hoe kunnen architecten het gebruiken bij het ontwerpen van een gebouw? Hoe staat Europa tegenover labels? Doelgroep * Het brede spectrum van bestekschrijvers, architecten, projectontwikkelaars, enz. * Lokale en hogere overheden * Subisidiërende overheden * Producenten van bouwmaterialen * Federaties en bedrijven uit de bouwsector * Educatieve en wetenschappelijke instituties Door het internationale karakter van de conferentie voorzien we simultaanvertaling naar het Nederlands, Frans, Duits en Engels.
13.00 Welkomstwoord 13.20 Goed - beter - best? LCA-EPD-labels. Waar, hoe en wanneer kan u wat gebruiken? Wat zijn de verschillen en wanneer zijn ze een meerwaarde? Peter Thoelen, Raad van Bestuur natureplus & Directeur VIBE vzw, Antwerpen (BE - Nederlands)
Een deel van de industrie zou liever EPD’s (Environmental Product Declarations) promoten in plaats van Type I labels. Wat is de meerwaarde van beide systemen? Waarom zijn ze beide nuttig, en onder welke omstandigheden? Wat is de meerwaarde van natureplus?
14.20 Natureplus in certificatietools voor gebouwen, be.ref als voorbeeld Liesbet Temmerman, architecte CERAA (Centre d’Etude, de Recherche et d’Action en Architecture), Brussel (BE - Français) Hoe evalueren we bouwmaterialen in de be-ref tool die BSBC (Belgian Sustainable Building Council) zal gebruiken? Hoe integreren we Type I labels en wat is de waarde van natureplus?
13.40 Natureplus in subsidies en gebouwreglementen: een voorbeeld uit Oostenrijk Hildegund Mötzl, Directrice en onderzoekster IBO (Österreichisches Institut für Bauen und Ökologie), Wenen (AT - Deutsch) Hoe wordt natureplus gebruikt in de bouwreglementen en subisdies in de deelstaat Vorarlberg? Waarom kozen ze voor natureplus en is het succesvol?
14.40 Natureplus in Groot-Brittanië: mogelijkheden en moeilijkheden Gary Newman & Graham Hilton, ASBP, London (UK - English) Hoe zou de Britse ‘Alliance for Sustainable Building Products ‘ (ASBP) natureplus willen gebruiken naast andere tools? Hoe moet men omgaan met de al bestaande (en bekende) tools zoals BREAAM, BRE Environmental profiles etc.?
14.00 Natureplus bij duurzame overheidsaankopen: de situatie in België Jo Versteven, Verantwoordelijke duurzame overheidsaankopen POD Duurzame Ontwikkeling, Brussel (BE - Nederlands)
15.00 - 15.40 Koffiepauze
Hoe gebruikt de POD Duurzame Ontwikkeling natureplus in hun tool om duurzaam bouwen te promoten bij duurzame aankopen? Waarom kozen we voor natureplus? Wie gebruikt de tool en wat is de meerwaarde?
15.40 Hoe past u natureplus toe in bestekken en aanbestedingen, rekening houdend met de EU-wetgeving en regels? Nicolas Carbonnelle, advocaat Bird & Bird LLP, Brussel (BE - Français)
Wat zijn de EU-regels voor het correct gebruiken van Type I labels in officiële documenten? Wat zijn de risico’s en gevolgen? Een aantal relevante en recente juridische uitspraken over het gebruik van labels. 16.00 Duurzame gebouwen - een nieuw initiatief van de Europese Commissie Josefina Lindblom, beleidsmedewerker bij DG Environment, the Unit for Sustainable production and consumption EU-commissie, Brussel (BE - English) Communicatie, context, scope en toegevoegde waarde. 16.20 Wat heeft natureplus bereikt in 10 jaar? Uwe Welteke-Fabricius, Voorzitter natureplus & Thomas SchmitzGünther, Directeur natureplus, Neckargemuend (DE - Deutsch) Groei in aantal bedrijven en aantal gelabelde producten. Evoluties in verkoop en tewerkstelling bij bedrijven die werken met natureplus-gecertificeerde producten. Voordelen van natureplus gelabelde producten voor het milieu en de gezondheid. 16.40 Keynote speaker arch. bOb Van Reeth, AWG Architects en voormalig Vlaamse Bouwmeester voor de Vlaamse overheid (BE - Nederlands) Ingetogen architectuur, sacraliteit en natuurlijke bouwmaterialen. 17.00 Receptie
Optioneel 19.00 - 20.30 Introductie Postgraduaat Duurzaam Bouwen vanuit Bio-Ecologisch perspectief (Nederlands). Inschrijven verplicht: http://www.vibe.be/agenda/vorming_inschrijven.php?id=1043
Architect Alexis Versele
20.00h - ... Conference diner - niet inbegrepen in de prijs Inschrijven verplicht, via het algemene inschrijvingsformulier
Vrijdag 17 mei, 9.30 - 17.00 Hoe LCA’s gebruiken en een aantal speciefieke problemen van LCA’s CAP’EM (cycle assesment procedure for eco-materials) ontwikkelde een internationale LCA-berekeningstool. Binnen dit Interreg IVB project werden meer dan 100 ‘eco’ bouwmaterialen berekend. Tijdens deze conferentie stellen we in primeur de resultaten uitgedrukt in ILCD-impactcategorieën voor. We nemen ook uitgebreid de tijd om een aantal LCA-moeilijkheden te behandelen, om verschillende tools en resultaten uit die tools te vergelijken en om een workshop met praktische voorbeelden door te laten gaan. Doelgroep * LCA-gebruikers en –kenners, wetenschappelijke instituten * Architecten, ingenieurbureaus, bestekschrijvers * Lokale en hogere overheden * Subsidiërende overheden * Federaties en bedrijven in de bouwsector
Voertaal: Engels
9.30 Welkomstwoord 9.50 Voorstelling van het CAP’EM-project, LCA-tool & de officiële ingebruikname van het CAP’EM COMPASS Jodie Bricout, CAP’EM project manager, CD2E, Loos-en-Gohelle (FR) Uitleg over het CAP’EM-project en de LCA-methode die CAP’EM uitwerkte. Demonstratie van het CAP’EM COMPASS (vergelijkingssysteem voor bouwmaterialen). 10.10 De LCA-methode van natureplus Philipp Boogman, IBO/natureplus (AT) Uitleg over de LCA-methode van het label natureplus. De verschillen en overeenkomsten met de CAP’EM-methode. 10.30 Waarom geven verschillende EPD’s of LCA-gegevens en -methodes verschillende resultaten? Voorbeelden en tips om dit op te lossen Els Van de moortel, architect VIBE - project CAP’EM Hoe kan u het theoretische gedeelte van Levenscyclusanalyses combineren en/of integreren in de dagelijkse bouwpraktijk? Welke vragen moet u stellen om LCA’s op de juiste manier te kunnen gebruiken? 10.50 - 11.20 Pauze 11.20 LCA - praktijk LCA in de bouwpraktijk: nuttige tools en resultaten uit België moderator: Alexis Versele, docent Kaho Sint-Lieven en architect
11.20 LCA - experts LCA ontwikkelingen: uiteenlopende criteria moderator: Carolin Spirinckx, project manager VITO
Belgische productbeleid over EPD’s, emissies van bouwmaterialen enz. Dieter De Lathauwer, FOD leefmilieu
CEN TC 350: waar staan we nu? Welke richting gaan we uit? Discussiepunten en tendensen Johan Van Dessel & Laetitia Delem, sector operator for Belgisch spiegelcomité CEN TC 350 ‘Sustainability of construction works’ WTCB
Berekenen van bouwdelen voor de Vlaamse overheid. MMG: bedoeling, voorlopige resultaten en de verdere ontwikkelingen Roos Servaes, dienst Beleidsinnovatie OVAM Vergelijking van twee Belgische evaluatiesystemen voor gebouwen: de Belgisch referentieel en de Vlaamse Maatstaf Duurzaam Bouwen Prof. Frank De Troyer, Departement ASRO KULeuven
Wat is het verschil tussen de CEN-criteria en ILCD-criteria? Waarom zijn ze niet hetzelfde? Zal dit ooit wel zijn?
Het standpunt van de federatie van Belgische Bouwmaterialen Producenten BMP - federatie van Belgische Bouwmaterialen Producenten
Wat met milieulasten en -winsten die buiten de LCA van een bouwmateriaal vallen? De relevantie en moeilijkheden van rekenen met Module D. Wim Debacker (VITO) en Lisa Wastiels (WTCB)
12.50 - 13.50 Lunch Presentatie CAP’EM COMPASS 13.50 LCA - praktijk LCA in de bouwpraktijk: nuttige tools en resultaten uit België moderator: Alexis Versele, docent Kaho Sint-Lieven en architect
13.50 LCA - experts LCA-ontwikkelingen: uiteenlopende criteria moderator: Carolin Spirinckx, project manager VITO
Be.global - toevoegen van LCA-gegevens in de Passiefhuiscalculator PHPP: voorbeelden en toekomstige ontwikkelingen Emmanuelle Rota, PMP (Plateforme Maison Passif), Namur
Hoe zit het met de CO2? Hoe LCA-methodes verschillende milieu-impacten kunnen verbergen Dr. Andrew Norton, Directeur Renuables, Llanllechid (UK)
De PHPP-software berekent en evalueert de energetische performatie
Koolstofopslag en -opname is al vele jaren een delicate kwestie bij
van passiefgebouwen. PMP ontwikkelde een aanvullende tool voor
LCA-experten. In sommige methodes wordt er rekening mee gehou-
energiegerelateerde impacten van verschillende bouwmaterialen. Hoe
den, in andere niet. In nog andere werd het vroeger wel gedaan, maar
werkt dit? Welke LCA-databases werden gebruikt? Wat kan het CAP’EM-
nu niet meer. Waarom? Wie heeft er baat bij en wie lijdt er onder? Hoe
project nog toevoegen?
denken wetenschappers dat het zou moeten worden berekend?
NIBE: milieugerelateerde informatie van bouwmaterialen: methodologie en voorbeelden Rick Scholtes, adviseur NIBE - Nederlands Instituut voor Bouwbiologie en Ecologie (NL)
Wat is de impact van het integreren van de levensduur van bouwmaterialen in LCA-berekeningen ?
NIBE’s milieuclassificaties van bouwmaterialen is gebaseerd op LCA-
Allocatie en/of systemuitbreiding in LCA-methodes berekeningen en wordt vaak gebruikt in België en Nederland. Het wordt Guillaume Georgeton, Onderzoeker Technologische Universiteit regelmatig aangepast waardoor er intrigerende veranderingen ontstaan van Troyes (FR) bij de resultaten. Hoe moet u die veranderingen interpreteren en hoe
Welke methode om allocaties door te voeren in LCA-berekeningen:
moet u keuzes maken op basis van wisselende classificaties?
massa, economische data…? Welke verschillen worden zichtbaar? Met toegepaste voorbeelden voor vlas, hennep en miscanthus.
Praktische pc-workshop met verschillende Belgische tools voor architecten, aannemers, studiebureaus … Alexis Versele, docent Kaho Sint-Lieven en architect Els Van de moortel en Sigrid Van Leemput, inhoudelijk medewerkers VIBE
Discussie met het panel moderator: Carolin Spirinckx, project manager VITO
Pauze 15.40-16.00
16.00 – 16.20 Ontwerpers en bestekschrijvers die hun job goed doen, hebben eigenlijk geen nood aan LCA, indien ze materialen in eerste instantie beoordelen op grondstoffen en toepassing Brian Murphy, architect van opleiding en bestekschrijver door keuze, Peterborough Verrassende en verfrissende keynote lezing van een Britse architect en bestekschrijver.
16.20 Confrontatie: LCA-wetenschappers ontmoeten mensen uit de bouwpraktijk Discussie met het panel en de moderatoren 17.00 Receptie
Praktische informatie Datum Plaats Prijs
16 en 17 mei 2013 KAHO Sint-Lieven Gent, Technologie Campus, Gebroeders De Smetstraat 1 - 9000 Gent 60€ (Early bird dag 1 - tot 30 april - & VIBE-leden) 200€ (Early bird dag 2 - tot 30 april - & VIBE-leden) 220€ (Early bird beide dagen - tot 30 april - & VIBE-leden)
80€ (dag 1 - vanaf 1 mei) 220€ (dag 2 - vanaf 1 mei) 260€ (beide dagen - vanaf 1 mei) Incl. lunch (dag 2) en documentatie Extra informatie Informatie over de bereikbaarheid en hotels vindt u bij het inschrijvingsformulier. Inschrijven http://bit.ly/YC3Gb8 Inschrijvingen zijn pas definitief na ontvangst van de betaling
VIBE vzw, Grotesteenweg 91 * B-2600 Antwerpen-Berchem Tel.: 03-218 10 60 * Fax: 03-218 10 69 www.vibe.be *
[email protected] Reknr: 523-0800593-30 IBAN: BE 15 5230 8005 9330
BIC: TRIOBEBB
natureplus is een onafhankelijke internationale milieuorganisatie die als doel heeft het niveau van duurzaamheid in de bouwsector te verhogen. Om dit te verwezenlijken heeft het een internationaal Type I label voor bouwmaterialen opgemaakt dat de hoogste standaarden hanteert op gebied van mileu en gezondheid.
CAP’EM is een Noord-West-Europees project dat de expertise van 11 partnerorganisaties verzamelt om het productieproces, transport en gebruik van ecologische materialen te verbeteren. Op www.capem.eu kan u de LCA-resultaten vinden van 100 ecologische materialen die gebruiksklaar zijn voor het CAP’EM-COMPASS. Tijdens de conferentie is er de officiële voorstelling en ingebruikname van die tool.
VIBE vzw informeert over gezond en milieuverantwoord bouwen en wonen. VIBE STUDIE & ADVIES is gespecialeerd in ecologische stedenbouw, bio-ecologische constructies en bouwmaterialen, berekenen van LCA’s, bouwadvies enz. VIBE VORMING verzorgt opleidingen in alle maten over al de verschillende thema’s binnen bio-ecologisch bouwen en wonen. VIBE beheert ook het VIBE-label waarmee professionelen in de bouwsector hun kennis van milieuverantwoord en gezond bouwen bewijzen.
