2012 van Unique en TNO

Nieuwe TijdeN

Nieuwe Tijden

MKB Marktmonitor 2011/2012 van Unique en TNO


www.unique.nl/nieuwetijden

Omzet van meer dan helft MKB’ers groeit in 2011 www.tno.nl

www.unique.nl

Baas wordt aantrekkelijker door

flexibel werken

Social media v eranderen

de arbeidsmoraal

Inhoud

16

Bedrijfseconomische ontwikkelingen

10

Resultaten Wat gebeurde er het afgelopen jaar? Wat zijn de toekomstverwachtingen?

6-9 12-15

“Crisis? Recessies prikkelen juist om zaken slimmer aan te pakken!”

10

“Nu niet op veilig spelen, maar verantwoord risico’s blijven nemen”

18

Keuzes maken op gevoel!

16

Positief denken leidt tot business opportunities

21

38

Aantrekkelijk werkgeverschap

32

Resultaten Hoe werven MKB’ers nieuwe medewerkers?

22-25

“Een goede baas heeft eerder goede werknemers”

32

“Goede bedrijfscultuur? Zoek de juiste mix van mensen!”

38

Wat hebben MKB’ers de werknemer te bieden?

26-27

Verwend worden op het werk: zó ver kan het gaan!

35

“Vaste werktijden zijn geen must. Dat alles op tijd af is wel.”

41

Wat vinden MKB’ers van Het Nieuwe Werken?

28-31

Het Nieuwe Werken: Unique kijkt naar zichzelf!

36

Wat moet een MKB’er doen om een medewerker te boeien en te binden?

42

53

Social media Resultaten Wat vinden MKB’ers van social media?

44-45

50

Hoe gaat de MKB’er om met social media?

46-49

“Hiërarchie wordt straks bepaald door de kennis die je deelt!”

50

Do’s en Don’ts van social media: hoe hoort het en hoe niet?

54

In welke mate gebruiken MKB’ers social media?

46-49

Social media leveren geld op. “Maar hou het wel authentiek”

53

Creativiteit helpt werkgever en werkzoeker verder

56

Concept, design en realisatie: Commond - Content for brands | Fotografie: Arno Massee, Christian van der Mey en iStockphoto Analyse en samenstelling: Hanneke Kooij-de bode, Anneke goudswaard, suzanne hiemstra-van mastrigt (TNO) | Coördinatie: Marieke Roël (unique nederland)

... en nog 3.817 andere respondenten

Unique Nederland bedankt alle respondenten, de eigen medewerkers én de medewerkers van TNO voor hun medewerking

Nieuwe tijden vragen om nieuwe inzichten

V

oor u ligt de derde editie van de MKB Markt monitor. Het onderzoek is bijzonder in haar soort en uitgegroeid tot een belangrijke informatiebron voor het midden- en kleinbedrijf. Bovendien blijkt het een goede voorspeller te zijn. Veel verwachtingen die MKB’ers vorig jaar hadden, bleken dit jaar ook te zijn uitgekomen. Het aantal deelnemers is dit jaar wederom gestegen, tot bijna 4.000. In 2009 onder zochten we hoe het MKB omging met de crisis, in 2010 lag de focus op de vraag welke maatregelen er getroffen werden om weer groei te realiseren en dit jaar staan nieuwe tijden centraal. Een breed be grip, waarbij we niet alleen kijken naar economische vooruitzichten, maar ook naar het g ebruik van social media en de aantrekkelijkheid van MKB’ers op de arbeidsmarkt. Voor het eerst hebben we in de Markt monitor daarin ook onderzoek gedaan onder werk zoekenden. De resultaten hiervan zijn samengevat in een eerder verschenen infographic en deels ook terug te vinden in deze uitgave.

De onderzoeksperiode beslaat enkele maanden en loopt van begin juni tot eind september 2011. Een periode waarin de omvang van de eurocrisis steeds zichtbaarder werd. En o ndanks dat de MKB’er ver wacht te groeien in omzet, werd wel zichtbaar dat het optimisme deze periode licht is afgenomen. In juni was de MKB’er positiever dan eind september. Met de eurocrisis lijken we d efinitief in nieuwe tijden te zijn aanbeland. Ook op de arbeidsmarkt en in het zakenleven is dit het geval. Het gebruik van social media verandert volgens veel MKB’ers het zakenleven substantieel. Je bedrijf profileren met een Fanpage op Facebook en twilliciteren in plaats van solliciteren. Het is steeds vaker regel dan uitzondering. Nieuwe tijden vragen om nieuwe inzichten. Hoe ga je hier als MKB’er mee om? Gelukkig is niet alles nieuw. Cultuur blijft de belang rijkste factor als het gaat om de aantrekkelijkheid van een werkgever en de meeste medewerkers werken nog altijd vanuit kantoor in v aste werktijden. Ik ben er trots op dat diverse experts, wetenschappers en ‘echte MKB’ers’ hun visie hebben gegeven op de nieuwe tijden die voor ons liggen. Deze aanvulling op en verdieping van de feitelijke onderzoeksanalyse resulteerden in een leerzaam en vooral ook plezierig te lezen totaalverslag. Graag bedank ik dan ook alle experts, MKB’ers, werkzoekenden, TNO en collega’s van Unique voor hun bijdrage. Raymond Puts Algemeen directeur Unique Nederland

MKB Marktmonitor 2011/2012

3

Verantwoording onderzoek

Aantal respondenten per branche Aantal respondenten per branche Aantal 3.673 respondenten per branche 3.673 3.673 592 592 592 314 314 314 676 676 676 68 68 68 145 145 145 53 53 53 60 60 60 45 45 45 213 213 213 644 644 644 25 25 25 558 558 558 90 90 90 65 65 65 125 125 125

Aantal respondenten per provincie Aantal respondenten per provincie Aantal 3.673 respondenten per provincie Groningen Groningen Groningen Friesland Friesland Friesland Drenthe Drenthe Drenthe Overijssel Overijssel Overijssel Flevoland Flevoland Flevoland Gelderland Gelderland Gelderland Utrecht Utrecht Utrecht Noord-Holland Noord-Holland Noord-Holland Zuid-Holland Zuid-Holland Zuid-Holland Zeeland Zeeland Zeeland Noord-Brabant Noord-Brabant Noord-Brabant Limburg Limburg Limburg

3.673 3.673 66 66 66 173 173 173 63 63 63 214 214 214 154 154 154 398 398 398 414 414 414 731 731 731 585 585 585 42 42 42 606 606 606 227 227 227

MKB Markt Van juni tot en met september 2011 hebben medewerkers van Unique in totaal 3.880 MKB’ers persoonlijk geïnterviewd. De getallen hiernaast geven de verdeling van respondenten naar branches, provincies en bedrijfsomvang. Net als voorgaande jaren richtte het onderzoek zich primair op MKB-bedrijven met maximaal 500 werknemers. De 207 grotere bedrijven die zijn bezocht, vallen buiten de analyses voor branches en provincies. Dat betekent dat de analyses zijn uitgevoerd bij 3.673 bedrijven. De vragenlijst en deze rappor tage zijn tot stand gekomen dankzij een nauwe samenwerking tussen Unique en TNO.

Aantal respondenten naar bedrijfsomvang Aantal respondenten naar bedrijfsomvang Aantal 3.880 respondenten naar bedrijfsomvang 0-9 0-9 100- -249 10 - 24 10 25 -- 24 49 25 - 49 25 50 -- 49 99 50 - 99 99 10050- -249 100 100 --- 249 249 250 499 250 250 --> 499 499 500 >> 500 500

4

3.880 3.880 465 465 465 872 872 872 751 751 751 683 683 683 640 640 640 262 262 262 207 207 207

Nieuwe Tijden

Samenvatting

monitor 2011/2012 D

e MKB Marktmonitor 2011 onderzoekt hoe onderne mend Nederland zich het afgelopen jaar ontwikkelde en hoe zij verwacht zich de komende twee jaar te ontwikkelen. Hierbij is gekeken naar personele- en omzetontwikkelingen en maatregelen die MKB’ers van plan zijn te nemen. Daarnaast is onderzocht hoe zij staan tegenover social media, flexibel werken en aantrekkelijk werkgeverschap. Het afgelopen jaar was een goed jaar. De omzet van ruim de helft van de MKB’ers is gegroeid. Dit komt overeen met de verwachting die MKB’ers vorig jaar hadden: in 2010 ver wachtte driekwart van de MKB’ers tot 2012 een groei door te maken. De overheid en de bouw zagen de toekomst toen minder rooskleurig in. Dit beeld wordt dit jaar bevestigd: krimp heeft zich vooral voorgedaan in de bouw, de over heid, het onderwijs en de gezondheidsen welzijnszorg. Net als vorig jaar valt op dat de MKB’er positief is over de toekomst; driekwart verwacht te gaan groeien. Evenals vorig jaar zijn de bouw en de overheid minder positief over de komende twee jaar. Daarnaast zijn het o nderwijs, de gezondheidsen welzijnszorg, en verhuur en handel in onroerend goed, minder positief over de toekomst. Ook landelijk gezien zijn er wat verschillen. Friesland, Groningen en Noord-Holland verwachten minder groei. Iets meer dan de helft van de MKB’ers verwacht ook qua aantal werknemers te gaan groeien. Groei van de flexibele schil wordt door ruim een kwart van de MKB’ers verwacht, het merendeel verwacht dat de flexibele schil stabiel zal blijven. Alhoewel tweederde denkt een aantrekkelijkere werkgever te zijn als ze flexibel werken aanbieden, zijn flexibele werktijden en flexibele werkplekken nog niet helemaal ingeburgerd bij alle branches. Net als vorig jaar is er enigszins ruimte om de begin- en eindtijden flexibel af te spreken. Er is – hoewel nog steeds beperkt – meer zeggenschap over de eigen werktijden in de gezondheidsen welzijnszorg, de overheid en bij adviesbureaus. Flexibele werkplekken komen ook nog niet zoveel voor. Werknemers bij de overheid, de adviesbureaus en de zakelijke dienstverlening werken wel af en toe thuis. Vooral de overheid en de banken en kredietverstrekkers willen meer flexibiliteit in werkplekken.


Net als vorig jaar zien we het voornemen van MKB’ers om te investeren in nieuwe producten en diensten, en nieuwe markten. Ook maatregelen gericht op netwerken en persoonlijk contact hebben de aandacht van de MKB’er. Nieuw dit jaar is het thema social media. De MKB’er ziet dit fenomeen als een kans en verwacht dat social m edia het zakenleven substantieel gaan veranderen. Ook met privégebruik van social media tijdens werktijd heeft een groot deel van de MKB’ers geen probleem. Wel vindt bijna heel Nederland sms’en, twitteren, pingen of mailen tijdens een vergadering ongepast. Om nieuwe medewerkers te werven, maakt de MKB’er vooral gebruik van de eigen website en het eigen netwerk. LinkedIn is het meest populair als er social media worden ingezet. In de vacature benoemt de MKB’er vooral de cultuur van het bedrijf en de inhoud van de functie. Door informele omgangsvormen, sfeer en persoonlijke ontwikke lingsmogelijkheden, geeft de MKB’er vorm aan het aan trekkelijk werkgeverschap.

Wat kan de MKB’er hiermee? Evenals vorig jaar ontvangen deelnemende bedrijven een maatwerkrapport waarin ze hun eigen situatie en meningen kunnen vergelijken met die van hun branchegenoten. Maar ook andere MKB’ers kunnen natuurlijk hun eigen ideeën spiegelen aan de onderzoeksresultaten en inzicht krijgen in de stand van zaken in het MKB in Nederland. Kortom, we gaan er vanuit dat de resultaten van deze MKB Marktmonitor u inspireren en nieuwe inzichten geven om ook in nieuwe tijden succesvol te zijn.

“De omzet van ruim de helft van de MKB’ers is gegroeid. Dit komt overeen met de verwachting die MKB’ers vorig jaar hadden.”

5

Resultaten | het afgelopen jaar

Hoe heeft het totale personele bestand zich ontwikkeld (in aantal medewerkers)? * (in %)

groei

14

stabiel

51

35

33

17

32 35

krimp

44

39

26

31

19

50

31

43

25

43

32

20

35

45

22

33

45

Wat was de omzetontwikkeling? * (in %)

groei

11 23

stabiel krimp

28 66

38

34

16 20 64

15 22

63

15 24 61

13 21

13

20 66

22

58

48

39

In het afgelopen jaar werd uw flexibele schil van officemedewerkers...: (in %)

groter

11

stabiel

28

61

kleiner

20 19 61

11

27

62

9 22

13 24

23

69

63

41

36

20 25 55

15 16 69

Wat is de huidige verhouding tussen vaste en flexibele medewerkers bij officemedewerkers? (in %)

vast

9

flexibel

9 91

12 91

88

8

10

27 73

92

90

8

13

92

87

Het aantal medewerkers bij MKB-bedrijven in Nederland: *

groeide 41% bleef stabiel 37% kromp 22%

industrie

6

bouw

handel

horeca

vervoer en opslag

banken en kredietverstrekkers

verzekeringswezen en pensioenfondsen

assurantie-

Nieuwe Tijden

24

36

24

38

28

38

40

16

18 47

37

17 26

29

53

13 26

57

61

12

14

24

20 20

22

42

50

28

51

22 22

28

16 25

26

30

14

24 38

36 23

18

41

44

15

32

40

56

59

52

29 21

36

21 60

20 28

47 88

48

12 22

38

85

86

43

39

19 28

11 42

17

66

53

48

13

15

23

87

41

38

53

86

21

85

23

35

42

47

77

35

41

22

46

32

35

24

22

45

33

15 20

11

65

62

11

9

89

27

91

De omzet van MKBbedrijven in Nederland: *

groeide 54% bleef stabiel 28% kromp 18%

en vermogensadviseurs (financieel adviseurs)


verhuur en handel in (on)roerend goed

organisatie-, bedrijfs-, ict-, communicatie- en juridisch advies (adviesbureaus)

7

24

37

19 36

39

15 52

33

14 23

20

45

37

14 19

14

27

24

38

28

31

13

22

39

50

25

40

38

22

19 60

24 37

38

15 25

67

8

43

31

49

30

21

43

36

16 26

14 26

26

19

44

37

40

21

50

28

29

29

16 24

60

15 25

63

65

58

62

58

60

45

60

10

15

13

13

15

13

9

12

90

85

87

87

85

87

91

15 48

37

11 19 70

14 23 63

10 88

90

13%

Bleef flexibel

10

verhouding 90

87%

tussen vaste en flexibele officemedewerkers*

Bleef vast * tussen augustus 2010 en juni/september 2011

callcenter/contactcenter

overige zakelijke dienstverlening


overheid

onderwijs

gezondheidsen welzijnszorg

8

Het afgelopen jaar Om de toekomst van het MKB goed te begrijpen is het noodzakelijk eerst te kijken naar het verleden. Wat gebeurde er in het afgelopen jaar? De verwachtingen waren in elk geval positief, maar zijn ze ook uitgekomen?

Positieve groei Het afgelopen jaar is voor veel MKB’ers een goed jaar geweest. Minder dan 18% heeft zijn omzet zien dalen. Meer dan de helft is in omzet gegroeid en 38% van de MKB’ers zelfs met meer dan 5%. De groei gaat voor het hele land redelijk gelijk op, alleen Limburg steekt er iets boven uit. Vorig jaar bleek uit de MKB Marktmonitor dat juist daar de hardste klappen w aren gevallen. De industrie en handel geven bovengemiddeld vaak aan dat ze zijn gegroeid. Krimp heeft zich vooral voorgedaan in de bouw, het onder wijs en de overige zakelijke dienstverlening.

Flexibele schil Het aantal flexibele medewerkers is bij het merendeel van de bedrijven stabiel gebleven. Bij ruim 25% van de MKB’ers is de flexibele schil het afgelopen jaar gegroeid. Hoewel er weinig verschil is te zien tussen de branches zien we dat de flexibele schil in de bouw en bij de overheid vaker kleiner werd dan groter. Ook tussen de provincies zijn weinig opvallende verschillen op te merken. Zeeland geeft, ten opzichte van andere provincies, wel vaker aan dat de flexibele schil is gekrompen.

Personele ontwikkelingen 41% van de MKB’ers heeft zijn personele bestand het afgelopen jaar zien groeien. De groot ste groei zien we in de industrie en in de branche vervoer en opslag. Handel laat geen opvallende groei zien, terwijl deze branche wel in omzet is gestegen. Krimp zien we vooral in de bouw en bij banken en kredietverstrekkers. Landelijk zien we dat de groei redelijk gelijk opgaat, alleen Limburg geeft net als bij de omzet ook relatief vaker aan te zijn g egroeid dan de overige provincies.

41% van de MKB’ers heeft zijn personele bestand het afgelopen jaar zien groeien.

Nieuwe Tijden

9

Klaar voor de omslag? Hans de Boer over ondernemen in crisistijd

10

Nieuwe Tijden


Ondanks de financiële crisis zien MKB’ers hun eigen toekomst positief in. Hans de Boer, ondernemer én econoom, kijkt daar niet van op. “Ondernemers zijn onverbeterlijke optimisten, ikzelf ook. En dat moet ook. De samenleving mag ondernemers dankbaar zijn, want zonder hun durf en optimisme gebeurde er niets.”

H

ans de Boer is econoom, was voorzitter van MKB-Nederland, de Taskforce Jeugdwerkloosheid, lid van de SER en initiatiefnemer van een keten van 60 Vakcolleges. Maar vooral is hij altijd ondernemer geweest. Op dit moment is hij bij verschillende bedrijven betrokken, als aandeelhouder, commissaris én als CEO van project ontwikkelaar LSI Project Investment. Ook is hij president van PPS- initiatief Rotterdam Central District. Functies waarin hij als geen ander merkt hoe onzekerheid op de kapitaalmarkten kan doordreunen in de reële economie. “Als wij geen financiering kunnen krijgen voor een project, heeft dat impact op een hele reeks bedrijven in de keten.” Toch is De Boer bepaald niet somber gestemd. Recessies, benadrukt hij, horen erbij. “Maar een slechte economie duurt geen eeuwigheid. Ik verwacht dat we de eerste helft van 2012 nog problemen zullen hebben, maar dat er in de tweede helft van het jaar een opleving volgt. De monetaire crisis zál worden opgelost. Ik vind de aanpak ervan prima. We staan niet te snel met geld klaar, de situatie wordt benut om broodnodige veranderingen af te dwingen. En Europa is simpelweg too big to fail. Als puntje bij paaltje komt, zal de wereld te hulp schie ten. Zodra dat gebeurt, zullen de onderliggende positieve krachten de overhand krijgen. Die zijn er namelijk genoeg.”

Investeren in Nederland Een belangrijke driver van die toekomstige groei is volgens De Boer het feit dat we nu last hebben van uitgestelde vraag. “Dat mensen nu niet investeren in nieuwe huizen, betekent niet dat er geen behoefte aan is.” Ook voor de Nederlandse maakindustrie en op het grensvlak van publieke en private verantwoordelijkheid ziet hij kansen. “Je ziet nu al dat er in de zorg meer en meer particulier initiatief komt. Die ontwikkeling zal zich ook doortrekken naar bijvoorbeeld onderwijs en veiligheid.” Financiering zou het probleem in elk geval niet mogen zijn, vindt hij. “Er is bijna geen land waar zo veel geld voor de oude dag is belegd als in Nederland: 800 miljard euro. Het probleem is alleen dat maar vijf procent daarvan in Nederland zelf is geïnvesteerd. Dat vind ik een grof schandaal, zeker als je bedenkt hoeveel geld ondernemers aan die pensioenvorming bijdragen, ten koste van hun concurrentiepositie. Mijn pleidooi is: óf we verlichten die last van ondernemers, óf we investeren een fatsoenlijk percentage van dat geld in de Nederlandse economie. Zeker in slechte tijden.”

Kijk voor een een indruk van het interview met Hans de Boer op www.unique.nl/nieuwetijden of scan de QR-code met een smartphone.


Denkkracht mobiliseren Het optimisme van de deelnemers aan de MKB Marktmonitor is dus gerechtvaardigd, lijkt het. “Tegelijkertijd moet je niet doen alsof de crisis niet bestaat”, nuanceert De Boer. “Probeer niet te afhankelijk te zijn van banken. Zorg dat je je organisatie zo flexibel mogelijk organi seert – maar sta wel open voor het aannemen van talentvolle mensen, want nú kun je profiteren van een ruime arbeidsmarkt. Als je aanvoelt dat er iets niet optimaal loopt binnen je organisatie, benut deze tijd dan om er iets aan te doen. En als je het écht moeilijk hebt: maak het bespreekbaar met de betere medewerkers binnen je bedrijf. Als je het deelt, mobiliseer je meer denkkracht en vergroot je de betrokkenheid.” Daarnaast is het volgens De Boer zaak om te blijven investeren in innovatie. Dat er in het MKB te weinig geïnnoveerd zou worden, wil er bij hem niet in. “Er wordt juist nergens zo veel geïnvesteerd in innovatie als in het MKB. Alleen is er geen apart budget en geen aparte functionaris voor en komt het niet expliciet in een jaarverslag terug. Maar de ontwikkeling van geheel nieuwe producten en diensten, dat is bijna per definitie een MKB-aangelegenheid: dat gebeurt vaak in een kleinschalige omgeving.”

Spreeuwenzwerm Al met al kunnen recessies volgens De Boer een louterende werking hebben. “Het vormt een prikkel voor bedrijven om zaken weer wat slimmer aan te pakken.” Je houdt er dus gezondere bedrijven aan over, die op het moment dat de economie omslaat beter en efficiënter k unnen opereren. “Die cyclus loopt al sinds de industriële revolutie, en heeft tot enorme welvaartsgroei geleid.” En die omslag, die zullen juist ondernemers als eerste aanvoelen, besluit De Boer. Niet als enkeling, maar en masse. “Anton Dreesmann, van wie ik veel geleerd heb, noemde dat de Spreeuwenzwermtheorie. Hij zei: ‘Als er op een dag plotseling in Groningen veel groene truitjes verkocht worden, kun je er donder op zeggen dat dat in Maastricht ook gebeurt.’ Zo werkt de economie, en zo zal het straks ook gaan. Zodra jij als ondernemer plotseling het gevoel krijgt dat het tijd is om weer wat extra te gaan investeren, dan kun je ervan op aan dat héél veel andere ondernemers op dat moment hetzelfde gevoel hebben.”

“Een belangrijke driver van toekomstige groei is de uitgestelde vraag van nu.”

11

Bedrijfseconomische ontwikkelingen Resultaten | De toekomst

Verwachting totale jaarlijkse personele ontwikkeling tot augustus 2013 (in %)

groei

6 32

stabiel krimp

48

42

4

7

10 62

36

9 47

49

57

37

28

54

32

15

42

43

40

4 49

47

Verwachting ontwikkeling flexibele schil officemedewerkers komende twee jaar (in %)

groter

7

11 25

blijft gelijk

66

64

kleiner

6

10 29

27

5

27

67

61

23

25

70

24

53

9

12 18 70

56

5

11 16

35

Verwachte jaarlijkse omzetontwikkeling tot augustus 2013 (in %)

groei

16

stabiel

3

11 81

krimp

31

12

5

58

12

4

83

22

6

21

4 75

72

84

17

78

73

Omzetverwachting tot augustus 2013 (ten opzichte van de markt) (in %)

groter

2

2

3 48

gelijk

49

50

48

38

6 44

60

4

4 50

46

50

41

0

3 55

29

68

39

61

kleiner

Wat doen MKB’ers om optimaal bedrijfsresultaat te behalen? nieuwe producten/diensten ontwikkelen een-op-een contact met relaties intensiveren nieuwe markten aanboren werkproces structureel veranderen snijden in kosten LinkedIn-netwerk vergroten/uitnutten verkoopafdeling uitbreiden meer investeren in reclame, beurzen, etc personele bestand verkleinen

(in %) 62 54 53 42 41 32 28 22 14 13 10 2

actieve deelname/opzetten online fora/discussies anders dan bovenstaand niets

62%

van de MKB’ers ontwikkelt nieuwe producten en diensten om optimaal bedrijfsresultaat te behalen

industrie

12

bouw

handel

horeca

vervoer en opslag



assurantie-

Nieuwe Tijden

17

38

8

26

9

24

8 33

16

12

35

25

48

21

30

56

29

23

26 73

0

4 70

48

27

32

26

48

37

23

20 20

45

36

2

8 20 72

Wat verwacht u de komende vijf jaar als gevolg van vergrijzing? ik verwacht geen krapte ik verwacht krapte, maar geen bezettingsproblemen ik verwacht bezettingsproblemen waar nu al op wordt geanticipeerd

47

28

70

33

6 61

20 53

11

38

33

30

15 61

48

38

11

59

18

48

44

48

41

7 75

6

7

4

33

26

14

48

65

9 50

47

14 21

51

65

17

17

17 30

16 19

60

29

39

38

37

45

6

71

48

17 60

63

4

79

4 41

8

36

52

5

59

6 53

32 76

56

56

8

4

66

45

20

20

49

32

62

(in %) 38 29 22 11

ik verwacht bezettingsproblemen, maar los die t.z.t. op

6%

Jaarlijks natuurlijk verloop onder officemedewerkers bij MKB’ers (tot augustus 2013)





13

7 60

33

63

18

56

14

7

18

3 59

39

%

73

49

47

8

65

7

10 14

22

9

29

0 46

64

12

20

15 25

32

60

5

7 75

46

79 14

3

36

56

32

59

76

3 51

34

59

71

47

49

2 69

4 50

50

40

9 26

70

3

3 48

58

22

7

10 55

38

57

5

76

54

14 29

27

67

22

7

12 34

56

6

29

6

79

1

35

61

78

40

10

65

4

53

34

9 26

11 26

9

13

11

33

2 51

49

49

EFFECT EUROCRISIS De verwachte jaarlijkse omzetontwikkeling tot augustus 2013 (afgezet tegen de week waarin het interview werd afgenomen)

100

groei stabiel krimp

80

60

40

20

0 23


24

25

26

27

29

30

1

28 2

Discussie over staatsschuld Griekenland barst los.

Zorgen over Italië nemen toe en overschaduwen de Europese top over tweede steunpakket aan Griekenland.



overheid

31 3

32

33

34

35

36

37

38

39 week

Het IMF waarschuwt dat de wereldeconomie in een neerwaartse spiraal dreigt te komen.

onderwijs


14

De toekomst Terugkijken is interessant. Vooruitkijken vaak nog veel interessanter. Wat zijn de verwachtingen van MKB Nederland? Positief, zoals afgelopen jaar, of zorgen de recente Europese ontwikkelingen ook bij de MKB’er voor minder optimisme?

Groei! Net als vorig jaar is ondernemend Nederland positief over de toekomst. Bijna driekwart verwacht te gaan groeien in omzet. In de industrie, handel en horeca verwacht zelfs iets meer dan 80% groei in omzet. De branches bouw, verhuur en handel in onroerend goed, overheid, onderwijs en gezondheidsen welzijnszorg zijn daarentegen aanzienlijk minder positief. Landelijk zien we dat Friesland, Groningen en Noord-Holland relatief minder vaak groei verwachten. In alle provincies is echter een ruime meerderheid positief. Meer dan de helft van de ondervraagde MKB’ers verwacht meer te gaan groeien dan collega-ondernemers. Het effect van de eurocrisis De vragen zijn beantwoord in de periode van juni tot en met september 2011. Precies in de periode dat de eurocrisis op ging spelen. Heeft dit invloed op het optimisme van de MKB’er? Wij waren benieuwd en hebben de groeiverwachting afgezet tegen de week waarin de vragenlijst is ingevuld. Hoewel gering zien we inderdaad een lichte daling in het optimisme. De MKB’er lijkt minder positief te antwoorden al naar gelang de onzekerheid over de euro toenam. Zie ook pagina 14. Personele verwachting De verwachte personele groei blijft achter op de verwachte omzetgroei. Een normaal ver schijnsel. De MKB’er wil eerst wil kijken of de verwachte omzetgroei daadwerkelijk gerealiseerd gaat worden voor hij meer personeel gaat aannemen. Toch geeft meer dan 50%

van de MKB’ers aan dat ze de komende jaren verwacht te groeien in personeel. Ook hier zien we wel weer grote verschillen per branche. Bij de overheid verwacht zelfs het merendeel (56%) te gaan krimpen. Van de meer commerciële branches verwachten vooral banken en kredietverstrekkers te gaan krimpen.

Friesland verwacht krimp Bij de provincies zien we min der uiteenlopende resultaten. Alleen Friesland springt eruit. In deze provincie verwacht 20% van de MKB’ers dat hun per soneelsbestand gaat krimpen. Ter vergelijking: gemiddeld is dit 10%. De flexibele schil blijft als het aan de MKB’ers ligt de komende jaren redelijk stabiel. 61% verwacht stabiel te blijven, 28% verwacht groei. Netwerken populair De meest genoemde maatregel van MKB’ers om een optimaal bedrijfsresultaat te behalen is het ontwikkelen van nieuwe producten en diensten. Daarnaast is het opvallend dat maatregelen gericht op net werken en persoonlijk contact populair zijn. Zo noemt ruim 30% als maatregel het uitbreiden en beter benutten van hun LinkedIn-netwerk, wil bijna 13% meer actief worden op online fora en geeft meer dan 50% aan dat ze het een-opeen-contact met relaties wil intensiveren. Kortom, onder nemend Nederland wordt sociaal, zowel on- als offline.

De industrie, handel en horeca verwachten meer dan 80% groei in omzet. MKB Marktmonitor 2011-2012

15


De staat van onze economie lijken we steeds meer af te lezen aan cijfers die het vertrouwen van mensen weerspiegelen: van het beurssentiment tot de kooplust van consumenten. Is dat terecht, of praten we elkaar zo een crisis aan? Esther-Mirjam Sent, hoogleraar Economische Theorie en Economisch Beleid aan de Radboud Universiteit, over de risico’s van ‘begrensde rationaliteit’.

Vertrouwen als economische motor Hoe rationeel zijn onze plannen en verwachtingen? Als er iets is wat de huidige financiële crisis ons leert, is het wel hoezeer ons economisch perspectief beheerst wordt door emoties. Hoe kijkt u daar als onderzoeker tegenaan? “Feit is dat vertrouwen een belangrijke economische motor is, veel belangrijker dan we lang hebben gedacht. De klassieke gedachte was dat burgers en on dernemers koel en calculerend zijn, en dat je hun gedrag netjes in een mooi economisch model kon stoppen. Maar dat is helemaal niet zo. Wij hebben als mensen last van ‘begrensde rationaliteit’. Als je mensen vraagt waaróm ze een taak op een bepaalde manier hebben aangepakt, krijg je meestal een heel rationeel antwoord. Maar als je naar de hersenactiviteit kijkt tijdens het uitvoeren van die taak, dan zijn het vooral de gebieden die te maken hebben met onze emoties die actief zijn.”

Welke impact heeft dat op onze economie? “Het betekent dat je de echte economie niet los kunt zien van het gevoel dat mensen hebben. Als je puur naar de objectieve indicatoren kijkt, doet de Nederlandse economie het op dit moment gewéldig. Natuurlijk zijn er ook grote onze kerheden, die je niet mag uitvlakken. Maar die krijgen onevenredig veel aandacht. En als je blijft zeggen dat het slecht gaat en je gaat ernaar handelen, dan kan de economie een flinke deuk krijgen. Lans Bovenberg (hoogleraar economie in Tilburg, red.) heeft een paar jaar geleden bere kend dat een heel sombere troonrede, in 2004, ons destijds 0,75% economische groei heeft gekost. Discussies en sentimenten hebben dus invloed op de daadwerkelijke economische uitkomsten.”

Dat wil gek genoeg niet zeggen dat we ons ook veel zorgen over onszélf maken. De deelnemers aan de MKB Marktmonitor zien ondanks alle berichtgeving hun eigen toekomst behoorlijk positief in. Is dat realistisch? “Objectief gezien kun je inderdaad

kwaad je bewust te zijn van die neiging. Ook dat is een voorbeeld van begrensde rationaliteit.”

Is iedereen daar even bevattelijk voor? “Grofweg kun je onderscheid maken tussen twee soorten mensen: de maximizers, die heel nauwkeurig optimale beslissingen maken, en de satisficers, die meer op basis van vuistregels en gevoel handelen – al zullen ze dat niet altijd zelf zo erkennen. 80% van ons behoort tot die tweede groep.”

Heeft het zin om mensen op dat verschijnsel te wijzen? “Het heeft zeker nut, maar je moet niet de illusie hebben dat je het p robleem daar mee oplost. Het kan je helpen om jezelf tot de orde te roepen. Aan de andere kant verdwijnt dat bewustzijn ook snel weer naar de achtergrond. Daarom denk ik dat het zeker voor ondernemers belangrijk is om tegen kracht te organiseren binnen hun bedrijf. Zorg ervoor dat er mensen zijn die het oneens met je durven zijn, die je prikkelen door te vragen of je aannames wel kloppen. In die krachtenwisseling ontstaan de beste ideeën. En zorg voor diversiteit binnen je organisatie. Gemengde teams, blijkt uit onderzoek, leveren betere resultaten op.”

En als ik de volgende peiling van het producenten- of consumentenvertrouwen in de krant lees: wel of niet van wakker liggen? “Sluit je ogen niet voor de realiteit, want ook die peilingen zijn een vorm van tegenkracht en je moet je ervan bewust zijn dat je last kunt hebben van onrealistisch optimisme. Maar neem ze tegelijkertijd met een korrel zout, trek je eigen plan en wees je ervan bewust dat zulke peilingen een eigen leven kunnen gaan leiden. Ze zijn belangrijk, maar misschien meten ze wel niet wat er écht gaande is.”

zeggen dat onze economische situatie goed is. De werkloosheid is laag, we hebben een fantastische concurrentiepositie, de export groeit. Aan de andere kant moeten we ons ook bewust zijn van een ander psychologisch fenomeen, dat van onrealistisch optimisme. We zijn geneigd te denken dat als het goed gaat, dat het onze eigen verdienste is. Bij de concurrent zal het wel slecht gaan, maar ík heb alles onder controle. Het kan geen Kijk voor een een indruk van het interview met Esther-Mirjam Sent op www.unique.nl/nieuwetijden of scan de QR-code met een smartphone.

16

Nieuwe Tijden

Volg Esther-Mirjam Sent op twitter: @emsent


17


Leendert-Jan Visser, directeur MKB-Nederland, over de r esultaten van de MKB Marktmonitor

“MKB’ers slepen ons door de crisis” Het MKB is ondanks de financiële crisis positief gestemd, hecht waarde aan goed werkgeverschap, ziet kansen voor social media en maakt zich nog niet zo veel zorgen over de verkrappende arbeidsmarkt. Enkele hoofdconclusies uit de MKB Marktmonitor 2011, die we voor commentaar voorleggen aan Leendert-Jan Visser, directeur van MKB-Nederland. Herkent hij dit beeld?

18

Nieuwe Tijden


19


MKB’ers waren ondanks de financiële crisis behoorlijk positief gestemd over de toekomst. 93% verwacht dat de omzet het komend jaar stabiel blijft, driekwart voorspelt zelfs groei. “Met die conclu sie mag je van mij gauw de landelijke media bellen. Het is logisch dat de media veel aandacht besteden aan problemen rondom de euro, de beurskoersen en de pensioenfondsen. Maar dat er een pensioenakkoord is, dat we sterk profiteren van de lage eurokoers en dat er veel ondernemers zijn die via innovatie of samenwerking hun omzet zien groeien, daar lees of hoor ik nauwelijks iets over. Natuurlijk moeten we reëel zijn. Maar we zijn ook niet reddeloos verloren. Neder land moet vertrouwen hebben in die duizenden toponderne mers binnen het MKB, die ons altijd door tijden van crisis heen hebben gesleept. Waar ik me meer zorgen over maak, is juist de neiging om op zeker te willen spelen. Ondernemen is verantwoord risico nemen. Ik moet er niet aan denken dat onze banken zich helemaal terug gaan trekken achter veilige ratio’s, of dat we doorschieten in toezicht. Laten we wel de koopmansnatie blijven die we altijd zijn geweest.”

Om een optimaal bedrijfsresultaat te behalen, verwacht men het meest van nieuwe producten en diensten (61%), intensief contact met relaties (53%) en het aanboren van nieuwe markten (52%). “In deze tijd gaat het om puur ondernemerschap. Vechten voor je omzet, heel scherp zijn, nieuwe producten en product-markt combinaties durven ontwikkelen. MKB’ers hebben daarbij het voordeel dat ze flexibel zijn. Een goed MKB’er kan heel scherp de ontwikkelingen op de markt volgen en erop inspelen. Hij is bovendien creatief én stabiel, doet geen on verantwoorde dingen. Wat wij zelf merken, is daarnaast dat MKB’ers enorm veel behoefte hebben aan het leren van el kaars ervaringen en verhalen. Wij faciliteren dat met onder meer congressen, en de zalen puilen elke keer weer uit.”

Tweederde van de deelnemers verwacht zelf geen problemen te ondervinden van een vergrijzende en verkrappende arbeidsmarkt. “Dat is een beetje wishful thinking. We vergrijzen gewoon. Als MKB’er zul je de komen de jaren nieuwe manieren moeten vinden om je van echt goede mensen te verzekeren. Natuurlijk snap ik dat je als MKB’er nu je handen vol hebt aan de markt van nú, en wat minder tijd hebt om je druk te maken over de middellange termijn. Daarom zien wij het als onze taak om zulke aan komende problemen tijdig te analyseren en MKB’ers te adviseren. Wij werken bijvoorbeeld met Sociale Zaken aan een project om ondernemers te helpen hun werknemers langer fit en energiek te houden. We denken ook na over de mogelijkheden van een talentenpool voor het MKB, van

“In deze tijd gaat het puur om ondernemerschap. Vechten voor je omzet, scherp zijn en nieuwe producten durven te ontwikkelen.”

vakmensen die je specifiek voor het MKB kunt inzetten. Kortom: ik heb zeker geen paniekverhaal. Natuurlijk gaan we het oplossen. Maar je moet op alle terreinen, en dus ook met je personeelsbeleid, op de toekomst zijn voorbereid.”

75% van de MKB’ers ziet social media als een kans. “Dat is het ook, al moeten we niet overdrijven. Sowieso geldt dat er winst te behalen valt op het gebied van digitalisering. Uit een onderzoek dat we samen met Google hebben gedaan, blijkt dat Nederlandse MKB’ers heel a ctief zijn op dit gebied. Maar het rendement van die inspanningen is relatief laag, vergeleken met omringende landen.”

Kandidaten zoeken in een werkgever vooral een cultuur waarin successen benoemd en gevierd worden, en de mogelijkheid van begeleiding door een in- of externe coach. “Ik denk dat in het MKB al een heel goede basis ligt wat betreft goed werkgeverschap. Dat het niet in een sociaal jaarverslag staat, betekent niet dat er niets gebeurt. Het MKB draait om ondernemen op menselijke schaal. Een goed MKB’er is dagelijks bezig met zijn team en wil dat zijn bedrijf topmensen in huis heeft. Ik heb er dan ook een hekel aan als dit thema wordt aangeduid als ‘socia le innovatie’, alsof het losstaat van je zakelijk belang. Het is een vorm van investeren in je bedrijf. Dat kan via scholing, coaching, maar ook door mensen te betrekken bij de koers die je bedrijf vaart. Ben Verwaayen, voormalig topman van British Telecom, KPN en Lucent Technologies, zei ooit dat hij het beleid namens de Raad van Bestuur overal in de onder neming zélf wilde vertellen. ‘Mijn werknemers moeten dat van mij persoonlijk horen, waar ze in het bedrijf ook werken’. Een echte MKB-mentaliteit, wat mij betreft.”

Volg Leendert-Jan Visser op twitter: @LJ_Visser

20

Kijk voor een een indruk van het interview met Leendert-Jan Visser op www.unique.nl/nieuwetijden of scan de QR-code met een smartphone.

Nieuwe Tijden

BEdrijfseconomische ontwikkelingen | in de praktijk

Verhoef Service Company Personenvervoer Aantal medewerkers: 122 (vanaf 2012: 140)

Wouter Giebing:

“Laat je niet gek maken door de recessie” Verhoef Service Company is een full service vervoersbedrijf waar kwaliteit, normen en waarden en service voorop staan. Verhoef verwacht naast de groei in 2011, het komende jaar zeker 10% in omzet te kunnen groeien. Zoveel optimisme in een tijd waarin het weinig bedrijven economisch voor de wind gaat, is reden voor een bezoek. Hoe doen zij dat? “Positief blijven”, is het korte maar duidelijke antwoord van Wouter Giebing, bedrijfsleider en verantwoordelijk voor het P&O-beleid. “Door de crisis hadden wij het bij Verhoef rustiger. Er was geen reden voor paniek, maar de opdrachten liepen wel terug. Daar kun je van balen, maar je kunt die extra tijd ook gebruiken om achterstallig werk weg te werken en eens goed na te denken. Dat


nadenken resulteerde bij ons in een nieuw product: MijnTaxi. Een heldere, kwalitatief goede en betaalbare taxiservice via internet.” Het idee ontstond toen ze een oplossing zochten voor oude directiewagens. “Na een paar jaar kunnen we die wagens niet meer gebruiken voor directievervoer en in economisch slechte tijden krijg je deze dure wagens ook niet gemakkelijk verkocht”, vertelt Giebing. Met MijnTaxi hebben deze wagens een bestemming gekregen. MijnTaxi bood daarnaast een oplossing voor chauffeurs die door de teruglopende opdrachten minder werk hadden. “Zo heeft het hele bedrijf er iets aan. Meer omzet, tevreden medewerkers en meer werkgelegenheid. Met recht een win-win-situatie”, aldus Giebing.

Hoe zorg je voor een positieve sfeer in tijden dat het minder gaat? “Aandacht voor je personeel is het allerbelangrijkste. We winnen het in deze branche niet op

arbeidsvoorwaarden, maar oprechte persoon lijke aandacht is minstens zo belangrijk. Luisteren en geïnteresseerd zijn in je mede werkers, zijn sleutels tot succes. Daarnaast moet je jezelf niet gek laten maken door de recessie. Je moet die angst omzetten in optimisme. Als je in zo’n tijd gaat werken aan een nieuw product geef je het personeel iets positiefs. En dat krijg je terug. Ik heb zoveel e-mail gekregen van medewerkers die ideeën hadden hoe we geld konden besparen. Dat is fantastisch om te zien.”

Wat is jullie gouden tip? ”Hou jezelf eens een spiegel voor. Ken je de namen van je medewerkers? Hoeveel persoonlijke aandacht geef je en hoe oprecht is die aandacht? Daar kan je morgen iets aan veranderen en het levert uiteindelijk veel op. Het is niet voor niets dat we een laag ziekteverzuim hebben en een positieve sfeer.” 21

Resultaten | werving nieuwe medewerkers

Welke middelen zet een werkzoekende in om een baan te vinden?

(in %) 95 83 62 61 61 55 54 50 22 18 13

vacaturesites uitzendbureau werk.nl (UWV) krant Google via via direct via website organisatie werving- en selectiebureau via zoekfunctie social networks

95% 81%

vakblad oproep mijn social networks

van de werkzoekenden gebruikt vacaturesites

van de werkzoekenden

gaat af op de eerste indruk

van medewerkers

Welke middelen zet een MKB’er in om nieuwe medewerkers te werven?

(in %)

website

65 53 51 35 29 28 25 20 12 7 7

persoonlijk netwerk werkgever uitzendbureau vacaturebank vacature posten op social media werving- en selectiebureau krant via zoekfunctie in social media

38% van de werkzoekenden

gebruikt LinkedIn

83% van de werkzoekenden

zoekt een baan via het uitzendbureau

werk.nl (UWV) vakblad anders

Belangrijkste wervingsmiddel 65% website van MKB’ers 22

industrie

bouw

handel

horeca

vervoer en opslag



assurantie-

Nieuwe Tijden

Voor werkzoekenden en MKB’ers zijn de eerste indruk van de medewerker en de website het belangrijkst Waarop baseert werkzoekende de eerste indruk van een organisatie? eerst indruk van de medewerkers de website vacaturetekst informatie op social media/flora of blogs het bedrijfspand

(in %) 81 49 46 37 27 26 13

imago/informatie van vrienden en kennissen huisstijl

Aan welke aspecten besteedt de MKB’er de meeste aandacht om cultuur te laten zien? eerste indruk van medewerkers website imago vacaturetekst bedrijfspand

(in %) 71 49 46 36 34 24 8

huisstijl informatie die te vinden is over bedrijf op social media Unique en TNO hebben in juni 2011 meer dan 4.000 werkzoekenden gevraagd wat een werkgever aantrekkelijk maakt in deze nieuwe tijden.

en vermogensadviseurs (financieel adviseurs) MKB Marktmonitor 2011/2012


organisatie-, bedrijfs-, ict-, communicatie- en juridisch advies (adviesbureaus) 23

Welke social media zet een werkzoekende in voor het vinden van een baan? zet geen social media in LinkedIn Facebook Twitter

(in %) 51 38 12 8 6 4

Hyves

Welke social media zet een MKB’er in voor werving? *

overig (in %)

LinkedIn

90 52 39 26 7

zet geen social media in Twitter Facebook Hyves

* 1.792 respondenten hebben deze vraag beantwoord

Wat noemt een MKB’er, bijvoorbeeld in de vacature, om zich te onderscheiden in de arbeidsmarkt? cultuur/sfeer inhoud van de functie veel eigen verantwoordelijkheden arbeidsvoorwaarden (salaris, secundaire arbeidsvoorwaarden) vrijheid en vertrouwen opleidingsmogelijkheden doorgroeimogelijkheden mogelijkheid om parttime te werken

(in %) 67 66 47 34 32 27 23 15 9 6 5

mogelijkheid om (in overleg) zelf werktijden te bepalen mvo-beleid mogelijkheid om vanuit huis te werken




overheid

onderwijs


24

Werving nieuwe medewerkers Aantrekkelijk werkgeverschap begint al bij de werving. Weten wat je als bedrijf aantrekkelijk maakt en hoe je dat het beste kunt communiceren is daarbij essentieel. Ook de keuze voor middelen is belangrijk. Maken werkzoekenden het liefst in 140 tekens hun interesse kenbaar, het zogenoemde twilliciteren, of voert de zorgvuldig geformuleerde motivatiebrief nog steeds de lijst aan? Krant wint van social media De krant is met een zevende plek niet heel erg populair onder MKB’ers. Toch wint dit traditionele medium het vooralsnog van social media. Het meest gebruikt wordt echter de eigen website en het eigen netwerk. Bij werkzoekenden zien we dat zij vooral gebruik maken van vacaturesites en uitzendbureaus. Ook de krant staat opvallend hoog op plek 4. Social media worden al wel ingezet, maar die winnen het ook hier niet van traditionele m iddelen. Bij de branches zien we dat vooral de horeca, banken en kredietverstrekkers, en adviesbureaus social media inzetten. Meer dan 40% van de MKB’ers uit deze branches geeft dit antwoord tegenover een ruime 28% landelijk. LinkedIn meest populair Als er social media worden ingezet, is LinkedIn veruit het meest populair. 90% van de MKB’ers zet dit in. Twitter doet het ook goed met bijna 40%. Vooral de overheid en het onderwijs zijn actief op Twitter. In beide branches zegt ongeveer 60% van de MKB’ers die social media inzetten voor werving, op Twitter actief te zijn. Hyves wordt relatief veel gebruikt door de horeca (24%) en callcenters (31%). Landelijk is dit 7%. Onder werkzoekenden is LinkedIn ook het meest populair en op nummer twee staat Facebook.

Cultuur om te overtuigen De vacature uitzetten is één, maar wat benoem je in de vacature om de werkzoekende te overtuigen? De bedrijfscultuur wordt het vaakst genoemd door de MKB’er. Het benoemen van secundaire arbeidsvoor waarden is vooral bij de overheid (58%) en bij banken en kredietverstrekkers (49%) populair. Landelijk is dit 33,5%

Alle resultaten van het onderzoek onder werkzoekenden zijn samengevat in een infographic die te vinden is op www.unique.nl/infographic.

90% van de MKB’ers zet LinkedIn in bij de werving van nieuwe medewerkers MKB Marktmonitor 2011-2012

25

Resultaten | wat hebben de MKB’ers de werknemers te bieden?

Wat hebben de MKB’ers de werknemer te bieden? Arbeidsvoorwaarden zijn belangrijk, maar om echt een aantrekkelijke werkgever te zijn is meer nodig. Denk aan een goede sfeer, leuke collega’s, prettige omgangs vormen en opleidingsmogelijkheden. Elementen die lang niet allemaal staan omschreven in de arbeidsvoorwaarden, maar wel bepalend kunnen zijn voor de werksfeer. Wat hebben MKB’ers in Nederland op dit gebied te bieden? Vrijdagmiddagborrel minst populair Bijna alle MKB’ers

Coach versus opleiding Op het gebied van persoonlijke

geven aan dat ze elkaar met de voornaam aanspreken, dat de deuren van de leiding altijd open staan en dat er veel aandacht is voor persoonlijke gebeurtenissen en vrijheid om de werkplek zelf aan te kleden. Ook het kerstpakket is nog steeds populair, 90% van de MKB’ers deelt dit jaarlijks uit aan vaste medewerkers. Onder uitzendmedewerkers is dit 84%. De vrijdagmiddagborrel is minder populair. Minder dan de helft van de MKB’ers sluit op deze manier de week af. Opvallend is dat de vrijdagmiddagborrel in de bouw relatief populair is (60% voor vaste m edewerkers). Voor de werk zoekende is de afwezigheid van de vrijdagmiddagborrel overigens geen struikelblok. Zij geven aan het vooral belang rijk te vinden dat successen worden b enoemd en gevierd (66%). Gelukkig komt ondernemend Nederland aan deze wens tegemoet. 82% van de MKB’ers zegt successen te benoemen en te vieren.

ontwikkeling zien we wel een verschil. Waar de MKB’er vaker aangeeft een opleiding aan te bieden, geeft de werkzoekende vaker aan behoefte te hebben aan een coach. Toch is dit verschil niet heel zorgwekkend. Ondanks dat MKB’ers vaker opleidingen aanbieden, biedt 75% ook de mogelijkheid voor een interne coach en 44% voor een externe coach.


(in %) 66 47 31 19 11 6 4 3 3 3 2 2 1 1

Wat vinden werkzoekenden belangrijke gebruiken en extra’s bij een baan? iedereen wordt met de voornaam aangesproken deuren van de bedrijfsleiding staan altijd open aandacht voor persoonlijke gebeurtenissen vrijheid om persoonlijke elementen toe te voegen aan werkplek kerstpakket jaarlijks een personeelsfeest voor het hele bedrijf muziek aan tijdens het werken dat successen benoemd en gevierd worden vrijheid in kledingkeuze gezamenlijke lunch vrijheid om tijdens werktijd privémail of social media te checken regelmatig een uitje met het eigen team interne nieuwsbrief vrijdagmiddagborrel

26

industrie

bouw

handel

horeca

vervoer en opslag



assurantie-

Nieuwe Tijden

Wat vindt een werkzoekende belangrijk op het gebied van persoonlijke ontwikkeling? Unique en TNO hebben in juni 2011 meer dan 4.000 werkzoekenden gevraagd wat een werkgever aantrekkelijk maakt in deze nieuwe tijden.

mogelijkheid begeleiding door externe coach mogelijkheid begeleiding door interne coach gestructureerd beoordelingssysteem regelmatig één-op-één-gesprek met leidinggevende

(in %) 52 37 21 12 6 3

extern opleidingen/trainingen volgen intern opleidingen/trainingen volgen

Welke mogelijkheden biedt een MKB’er voor persoonlijke ontwikkeling van werknemers? mogelijkheid om extern opleidingen/trainingen te volgen in de komende 2 jaar regelmatig een één-op-één-gesprek met leidinggevende mogelijkheid om intern opleidingen/trainingen te volgen in de komende 2 jaar een gestructureerd beoordelingssysteem

(in %) 86 86 84 82 75 44

mogelijkheid om begeleid te worden door een interne coach mogelijkheid om begeleid te worden door een externe coach

(in %)

Welke gebruiken en extra's bieden MKB’ers? successen worden benoemd en gevierd vrijheid in werktijd privémail en social media checken interne nieuwsbrief deuren leiding staan altijd open muziek aan tijdens werk

98 97 96 90 90 84 82 82 78 71 69 65 56 45

vrijheid persoonlijke elementen toevoegen werkplek iedereen met voornaam aanspreken jaarlijks personeelsfeest hele bedrijf regelmatig uitje met team kerstpakket aandacht persoonlijke gebeurtenissen vrijheid kledingkeuze vrijdagmiddelborrel gezamenlijke lunch

en vermogensadviseurs (financieel adviseurs) MKB Marktmonitor 2011/2012


organisatie-, bedrijfs-, ict-, communicatie- en juridisch advies (adviesbureaus) 27

Resultaten | plaatsen tijdonafhankelijk werken

Kunnen kantoormedewerkers zelf hun werktijden bepalen? (in %)

nee, vaste werktijden

4

5

5

ja, flexibel af te spreken

45

50

53

42

54

ja, zelf in te delen

2

6

15

42

39

39

46

55

5

26

72

34

61

49

51

Wilt u de flexibiliteit in werktijden in de toekomst vergroten? (in %)

ja

22 17

nee

55

61

misschien

23 17

25 20

20 20

60

20 18 62

60

14 40

46

20

29

51

15 27 58

Waar werken de medewerkers in kantoorfuncties doorgaans? (in %)

altijd vanuit kantoor vaak vanuit kantoor

21 30

min. 1 dag p.w. thuis

67

21 30

27

2 71

67

62 24

22

1 28 68

71

45

2

5 51

37

58

38

60

[E] Plaats- en tijd son zelf te bepalen locatie

Wilt u de flexibiliteit in werkplekken in toekomst vergroten?

(in %)

ja

25 20

nee

24

55

misschien

23 18

21

55

59

18 15

13

24 17

67

32

59

55

27

42

31

15

29

56

Stelling: bedrijven zijn aantrekkelijker voor nieuwe medewerkers/talent als zij plaatsen tijdonafhankelijk kunnen (in %)

mee eens neutraal

14 20

oneens

15 66

20

65

18 20

62

15 13

Welke mogelijkheden biedt de MKB’er om op verschillende locaties te werken? automatisering is ingericht op gebruik externe locaties laptop smartphone geen van bovenstaande

13 16

72

71

11 19

10 12 70

20 18

78

62

(in %) 65 57 45 25 5

anders

industrie

28

bouw

handel

horeca

vervoer en opslag



assurantie-

Nieuwe Tijden

3

12

30

48

49

58

19 26

23 21 56

21 28

64 69

25

16

62

47

46

83

53

41

32

62

73

42

17

6

16 11

18 20

75

44

41

51

54

55

8

17 29

37

58

28 17

9

35

56

67

9

29

62

31

53

42

8 51

41

66

15

10 23

54

55

7 3 24

17 25

42

52

51

41

42 33

53 61

52

40

nafhankelijk werken 25 25 50

25 26

17

37

46

49

22 24 54

18

57

25

29 23 48

20

34

46

werken 15 19

66

12 18

25 70

4 71

15 19

10 66

7

10 17

12 17 83

71

15 73

9 76

13 20

67

14 18

68

65%

65% van de MKB’ers heeft de automatisering zo ingericht dat extern kan worden gewerkt en vermogensadviseurs (financieel adviseurs)




29

9

5 43

48

11 33

14 19

49

50

63

37

67

35

43

21

11 65

9

7

46

11 21

16 15

68

52

34

51 58

15 13 69

72



40

21

52

42

31 54

37

64

13 23

15

Willen MKB’ers in de toekomst de flexibiliteit in werkplekken vergroten? callcenter/contactcenter

37 55

53 60

6

8

39

6

12 43

45

21

3

59

76

21 64

5 74

42

32 29

7 52

66

14 17 69

44

49

11 34 64

14 18 68

24% ja 53% nee 24% misschien overheid

onderwijs


30

Plaats- en tijdonafhankelijk werken Vrijheid, zelf kiezen waar en wanneer je werkt. Met de huidige technologische ontwikkelingen staat niets ons meer in de weg, of toch wel? Hoe werkt Het Nieuwe Werken bij MKB’ers in Nederland? Overheid meest flexibel De helft van de MKB’ers geeft aan dat begin- en eindtijden flexibel zijn af te spreken. De overheid springt er echt uit met 73%. Ruim 15% van de ondervraagden uit deze branche geeft zelfs aan dat de werknemers hun werktijden volledig zelf kunnen indelen. Landelijk is dit 7%. Ook banken en kredietverstrekkers en adviesbureaus zijn relatief flexibel als het gaat om werktijden. Bij de provincies zien we dat Groningen en Noord-Holland relatief flexibel zijn en Noord-Brabant en Limburg het minst flexibel. In die laatste twee provincies geeft ongeveer de helft van de ondervraagden aan dat ze werken met vaste werktijden. Landelijk is dit 42%. Een meerderheid van de MKB’ers (58%) geeft aan de flexibiliteit in werktijden in de toekomst niet te willen vergroten. De overheid (37,5%), banken en kredietverstrekkers (46%) en de gezondheidsen welzijnszorg (31%) vallen in vergelijking met andere branches op door dit wél te willen.

Locatie Het merendeel van de MKB’ers (60%) geeft aan dat hun medewerkers altijd vanuit kantoor werken. Ook hier valt de overheid op. Daar zegt nog geen kwart van de onder vraagden dat de medewerkers altijd vanuit kantoor werken. Bij de provincies zien we dat Drenthe, Groningen en NoordHolland minder vaak aangeven dat medewerkers altijd vanuit kantoor werken. In deze provincies wordt relatief vaker van uit huis gewerkt. Minder dan een kwart van de MKB’ers wil in de toekomst de flexibiliteit in werkplekken vergroten. De overheid (57%), banken en kredietverstrekkers (55%) en de gezondheidsen welzijnszorg (34%) vallen ook hier op in vergelijking met andere branches door dit wél te willen.

Technische hulpmiddelen 65% van de MKB’ers biedt medewerkers de mogelijkheid om extern toegang te krijgen tot het bedrijfsnetwerk. De laptop is daarna het meest populair met 57%. Een kwart van de ondervraagden stelt helemaal geen hulpmiddelen ter b eschikking om flexibel te werken.

60% van de MKB’ers geeft aan dat hun medewerkers ltijd vanuit kantoor werken. a MKB Marktmonitor 2011/2012

31

aantrekkelijk werkgeverschap

Rob Gründemann (TNO) over het rendement van investeringen in arbeidsrelaties

“Juist in mindere tijden wordt goed werkgeverschap echt zichtbaar” Met een krappere arbeidsmarkt in het verschiet, krijgt het thema ‘aantrekkelijk werkgeverschap’ steeds meer aandacht. Juist het MKB kan zich daar succesvol mee onderscheiden, denkt Rob Gründemann, senior onderzoeker bij TNO en lector aan de Hogeschool Utrecht. “Zolang het maar geen trucje is. Je moet er oprecht in geloven.”

32

Nieuwe Tijden


33

aantrekkelijk werkgeverschap Kijk voor een een indruk van het interview met Rob Gründemann op www.unique.nl/nieuwetijden of scan de QR-code met een smartphone.

Hoe definieert u goed werkgeverschap anno 2011?

Goed werkgeverschap vergt natuurlijk wel investeringen. Is het voor kleine organisaties daarom lastiger om goed werkgeverschap in de praktijk te brengen dan voor grote bedrijven met veel faciliteiten? “Ik zou eerder zeggen dat het andersom is.

“Uit onderzoek blijkt dat salaris in deze tijd weer één van de belangrijkste factoren is om voor een werkgever te kiezen. Maar als je vraagt naar de reden waarom mensen ergens weggaan bij een werkgever of daar juist willen blij ven werken, worden andere zaken genoemd: dan blijkt dat mensen behoefte hebben aan meer aandacht, meer ruimte om zichzelf te ontwikkelen en om hun stempel te drukken op de organisatie en het werk. De bedrijfscultuur is dus enorm belangrijk. Daarnaast biedt een goed werkgever mensen de ruimte om werk en privé op elkaar af te stemmen, en om zich te blijven ontwikkelen.”

Voor grote organisaties is het inderdaad makkelijker om een goed, professioneel HR-beleid en secundaire arbeids voorwaarden op poten te zetten. Maar goed werkgeverschap gaat steeds meer over cultuur, over hoe je als leidinggeven de invulling geeft aan de arbeidsrelatie. Voor een groot be drijf is het lastiger om daarop te sturen dan voor een kleine organisatie.”

Is dat een andere definitie dan pakweg tien, vijftien jaar geleden? “Je ziet in elk geval dat de nadruk van life

De manager is dus de cruciale factor. Zijn bedrijven daar volgens u voldoende van doordrongen? “Daar

time employment is verschoven naar lifetime employability. Vroeger bood een goed werkgever vooral werkzekerheid. Nu gaat het er meer om mensen te helpen om tot het einde van hun arbeidscarrière gezond, gemotiveerd, productief en competent te kunnen blijven werken.”

heb ik eerlijk gezegd wel eens mijn vraagtekens bij. De vraag is: op grond waarvan geef je iemand een leiding gevende functie? Omdat die persoon goed met mensen kan omgaan, of primair vanwege inhoudelijke vakkennis of commerciële vaardigheid? Als je wilt dat de leidinggevende meer oog heeft voor de kwaliteit van de arbeidsrelatie, dan zul je dat element ook in de beoordeling van die manager moeten meenemen.”

Daar heb je als werkgever zelf natuurlijk ook baat bij. “Natuurlijk, goed werkgeverschap is geen liefdadigheid. Je krijgt er iets voor terug. Goed werkgeverschap, zo blijkt uit onderzoek, bevordert goed werknemerschap. Het verhoogt de productiviteit van het team en straalt af op de kwaliteit van de dienstverlening aan de klant. Tegelijkertijd moet je het niet alleen uit eigenbelang doen. Als het een kunstje is, heeft het niet hetzelfde rendement als wanneer het authentiek gedrag is. Je moet er zelf in geloven.”

Is er in een periode van recessie wel ruimte voor goed werkgeverschap? “Juist nu, zou ik zeggen. Ik weet dat er werkgevers zijn die onder de huidige economische omstandigheden de noodzaak niet zo sterk zien. Er is immers voldoende aanbod op de arbeidsmarkt. Maar goed werk geverschap is het meest geloofwaardig als je óók in mindere tijden laat zien dat je de arbeidsrelatie belangrijk vindt en goed gestalte wilt geven. In die zin kun je zeggen dat het zelfs pas zichtbaar wordt in tijden van recessie. Nú kun je je er echt mee onderscheiden.”

Bijvoorbeeld via Het Nieuwe Werken? “Dat is één manier om mensen werk en privé beter te laten combineren. Die behoefte leeft sterk. Maar er zijn genoeg werkgevers waar plaatsen tijdonafhankelijk werken geen optie is, en waar je die ruimte op een andere manier moet bieden. Bij voorbeeld door medewerkers zelf roosters te laten opstellen. Overigens heb ik het idee dat er momenteel meer over Het Nieuwe Werken gepraat en geschreven wordt dan daadwer kelijk in praktijk wordt gebracht. Plaats- en tijdonafhankelijk werken betekent nu vaak dat mensen vanuit huis vooral éxtra werk doen, omdat ze zich verantwoordelijk voelen. Dat vind ik meer een voorbeeld van goed werknemerschap.”

34

Het cultuuraspect krijgt wel steeds meer aandacht van MKB’ers, blijkt uit de MKB Marktmonitor. In elk geval in personeelsadvertenties, waar het het meest genoemde ‘verkoopargument’ is. Is het ook een geloofwaardig argument? “Laat ik het zo zeg gen: als het niet klopt wat je in een advertentie beweert, hebben mensen dat heel snel in de gaten. En mensen gaan dat doorvertellen. Probeer dat dan maar eens ongedaan te maken. Je hebt er als MKB’er dus heel veel belang bij om je beloften waar te maken.”

Ook richting tijdelijk personeel? “Bij goed werkgever schap past geen verschillende benadering van vast en tijdelijk personeel. Je opereert als werkgever op een trans parante arbeidsmarkt. Als je onderscheid maakt, wordt je imago daar niet beter van. Juist door te laten zien dat je tijdelijke arbeidskrachten waardeert, profileer je je als een goed werkgever. Bovendien bouw je zo een goede relatie op met mensen die je straks misschien wel graag als vaste kracht wilt hebben. Want die krapte op de arbeidsmarkt, die komt er wel degelijk, zij het wellicht in mindere mate dan wel eens is voorspeld. Als je nu geen oog hebt voor goed werkgeverschap, plaats je jezelf op de lange termijn buitenspel.”

“Als goed werkgeverschap een kunstje is, heeft het niet hetzelfde rendement als wanneer het authentiek gedrag is.”

Nieuwe Tijden

aantrekkelijk werkgeverschap | praktisch gezien

Tijdens de lunch even naar

de kapper of het zwembad

Een werknemer wil zich happy voelen op het werk. Is dat niet het geval, dan hopt hij of zij zo naar een andere job. Reden genoeg voor werkgevers dus om werknemers af en toe in de watten te leggen met gezondheidsprogramma’s, cadeaus of zelfs een zwembad op het werk. Waar houdt een extraatje van de baas op?

Even een koele Iets te vieren? duik nemen Een grote organisatie heeft doorgaans meer te besteden voor een personeels feest. Dat hebben ook de medewerkers van het AMC in Amsterdam geweten. Vorig jaar hield het ziekenhuis namelijk een bedrijfs uitje in de Amsterdam RAI, ter waarde van maar liefst 2,8 miljoen euro! De hele dag traden artiesten op, zoals Marco Borsato, Karin Bloemen en Liesbeth List.

Wat betreft extraatjes voor werknemers spant internet bedrijf Google de kroon. Het terrein rond de Amerikaanse thuisbasis is namelijk een volwaardige campus. Met een kapsalon, dokter, wasserette, volleybalveld, fitnessruimte, zwembad en tal van cafés en restaurants. En alles uiter aard op kosten van de baas. Op de Nederlandse vestiging van Google wordt – hetzij iets minder – ook veel aandacht besteed aan het welzijn van werknemers. Zo zijn er onder andere tafelvoetbaltafels en massages op de werkplek.

Luxe

vakantie Gezondheid is een groot goed. Dat vinden ook werkgevers. Zo nemen steeds meer mede werkers op kosten van de baas deel aan fitness- of wellnessprogramma’s. Een eigenaar van een reisagentschap ging hierin wel erg ver. Als zijn werknemers een bepaald aantal kilo’s zouden afvallen, beloonde hij ze met een luxe vakantie op kosten van de zaak.

(On)gewenste

intimiteiten?

Werk of ik blaf! Een werknemer wil zich op zijn gemak voelen op het werk. In Amerika is het idee ontstaan om mensen hun hond te laten mee nemen naar het werk. Resultaat: er lopen bij steeds meer bedrij ven huisdieren rond. Niet alleen voor het belang van de hond en het baasje, ook voor het bedrijf. Met een hond naast het bureau schijnt iemand namelijk harder, beter en langer te werken.

Werknemers van een bedrijf uit het Friese Noordwolde werden vorig jaar wel op een heel bijzondere manier verwend door hun baas. In het kerstpakket van de vrouwelijke medewerkers zat een vibrator, de mannelijke medewerkers kregen een glijmiddel. Het was overigens niet de eerste keer dat de baas deze kerstcadeaus uitdeelde. Zeven jaar geleden gaf hij de seksspeeltjes ook al bij wijze van grap, maar nu kreeg hij te horen dat ze onderhand versleten waren…


35


Vertrouwen en loslaten Margriet Kanik

programmamanager Het Nieuwe Werken Werkt Het Nieuwe Werken? “Het is misschien een modewoord, maar de bewe ging en behoefte daarachter zijn blijvend. Het Nieuwe Werken betekent niet altijd plaatsen tijdonafhankelijk, maar vooral luisteren naar je medewerker en kijken hoe je aan die wensen tege moet kan komen. Er is niet één definitie, het gaat erom dat je kunt kiezen.” Is het mislukt als iemand toch gewoon van 9 tot 5 op kantoor zit? “Niet als dat is wat die persoon wil. Het is wel belangrijk dat je als organisatie doelen stelt en die integreert in je strategie. Vervolgens moet je naden ken of en hoe Het Nieuwe Werken hieraan een bijdrage kan leveren.” Hoe borg je nu een begrip als vertrouwen? ”Dat begint bij de manager. Je moet weten wat voor stijl van leidinggeven hij of zij heeft, zodat hij/zij ook weet waar aan gewerkt moet worden. Daarnaast moet de manager oude patronen los durven te laten en consequent op resultaat sturen. De bege leiding bij dit proces vind ik essentieel en bepaalt voor 80% het succes. Daar wordt mijn inziens te snel overheen gestapt.”

36

Peter Benschop

consultant in Rotterdam Werkt Het Nieuwe Werken? “Jazeker! Ik vind de verantwoordelijkheid en het vertrouwen fijn en ook praktische zaken gaan makkelijker. Ik kan me nu thuis even afzonderen als ik veel administratie moet wegwerken. Ik werk nog steeds het merendeel op kantoor en tussen 9 en 5, maar het is prettig dat ik kan kiezen.” Vertrouwen jullie elkaar in je team? “Dat gaat goed. We weten goed wie wanneer werkt. Wel geven we altijd door waar we zijn. Van mij mag er nog meer op resultaat worden gestuurd. Je merkt toch dat als het even weer iets minder gaat we weer worden gestuurd op inspanningen. Ik denk dat je op resultaat moet blijven sturen. Dat is ook vertrouwen.” Stel het is heerlijk weer. Pak je een terrasje en log je later nog even in? “Helemaal vrij voel ik me nog niet. Op papier kan alles, maar het is een knop die we om moeten zetten. Daarnaast hebben we ook met praktische zaken te maken. Er moet nou eenmaal iemand op de vestiging zijn en omdat we in een team werken zijn we ook écht afhankelijk van elkaar.”

Nieuwe Tijden

Medewerkers vertrouwen en loslaten. Het lijkt een voorwaarde voor Het Nieuwe Werken. Maar hoe borg je zo’n m oeilijk meetbaar en subjectief begrip nu in de praktijk? Unique Nederland houdt zich zelf een spiegel voor en neemt al sinds 2010 de proef op de som. Het Nieuwe Werken, van drie kanten bekeken: de programmamanager, de medewerker en de manager.

Ingrid de Graaf

manager Unique Finance Werkt Het Nieuwe Werken? “Ik heb eigenlijk altijd zo gewerkt en mijn ideeën hierover geventileerd naar mijn manager. Het is voor mij dus eigenlijk niet nieuw, maar gewoon mijn manier van werken. Het werkt met name, omdat je je tijd effi ciënter in kan delen, waar door je productiviteit stijgt.” Vind je het moeilijk om zoveel vertrouwen te geven? “Helemaal niet. Ik heb veel contact met mijn team, weet wat er speelt en zodra de resultaten dalen, ga ik in gesprek en kijk ik waar het aan ligt. Mijn ervaring is dat als je mensen verantwoor delijkheid geeft, ze deze ook nemen.” Zijn jouw medewerkers vrij om met lekker weer een terrasje te pakken? “Wat mij betreft wel. In de praktijk merk ik echter dat ze dat niet doen en zich toch bezwaard voelen. Maar als de resultaten goed zijn, maakt het mij niet zoveel uit wanneer en waar iemand dat doet. Ik zou niet meer anders kunnen en willen werken. Het is de toekomst.”


37


MKB’er moet zich meer verdiepen in zijn medewerkers

“Zorg voor een goede flow op de werkvloer” Zowel werknemers als MKB’ers vinden een goede sfeer op het werk belangrijk, zo blijkt uit de MKB Marktmonitor. Maar hoe krijg je nu de juiste bedrijfscultuur en belangrijker nog: hoe behoud je die? Pieter Paul Verheggen, directeur van onderzoeksbureau Motivaction, verklapt het geheim: een goede mix van verschillende typen mensen.

38

Nieuwe Tijden


39


M

otivaction is de bedenker van het Mentality Model, dat mensen indeelt in acht milieus. Mensen uit deze milieus hebben hun eigen drijfveren, motivaties, be hoeftes en eigenschappen. Een handig instrument voor werkgevers. Volgens Verheggen moet je als bedrijf eerst zelf goed weten waar je voor staat en uit welke type milieu de mensen bij je passen. “En daarna kijk je naar de functie. Medewerkers van de afdeling Sales moeten immers resul taatgericht en outgoing zijn, zoals de Opwaarts Mobielen of Kosmopolieten. Hun collega’s van de backoffice zullen eerder punctueel moeten zijn, bijvoorbeeld personen uit de Traditionele of M oderne Burgerij.”

Geld of ontwikkeling Als je eenmaal weet welke type mensen geschikt zijn, moet je ze nog weten te vinden. Volgens Verheggen vooral een kwestie van transparantie: “Als je als bedrijf helder laat zien waar je voor staat, komen de juiste mensen vaak vanzelf. Verder kun je in je vacaturetekst inspelen op de behoeftes van die personen. Zoek je mensen die voor de carrière en het geld gaan – zoals Opwaarts Mobielen – dan doe je er goed aan doorgroeimogelijkheden en bonussen aan te bie den. Zoek je iemand die zichzelf wil ontwikkelen – zoals de Postmaterialisten – dan benoem je de mogelijkheid om in terne opleidingen te volgen. Soms kan het zelfs zo ver gaan dat je specifiek gaat kijken naar verschillende typen lease auto’s voor werknemers.”

Type medium Verder is ook het medium dat je gebruikt voor je advertentie belangrijk. “Een bepaald type persoon leest een bepaalde krant”, legt Verheggen uit. “En de Traditionele B urgerij gebruikt internet bijvoorbeeld nog heel weinig voor dit soort dingen, dus een oproep via social media zullen zij niet zo snel zien.” Wie wel veel social media gebruiken zijn Kosmo polieten, Post-moderne Hedonisten en Opwaarts Mobielen. “Naast hun Facebook-pagina gebruiken zij bijvoorbeeld ook LinkedIn voor zakelijke doeleinden. De Traditionele Burgerij heeft eerder een Hyves-profiel en gebruikt dat vooral voor privédoeleinden.

Flow Volgens Verheggen is een groep van allemaal dezelfde mensen op het werk ook weer niet wenselijk. “Het geheim zit in een goede balans. De verschillen tussen personen moeten niet té groot zijn. Dan ga je langs elkaar heen praten en is er geen eenheid en geen goede flow.” De juiste be drijfscultuur behouden is volgens Verheggen tegenwoordig een lastige klus. “Mensen hechten steeds minder waarde aan merken en aan bedrijven. Ze zijn zo weer weg. De oplossing hiervoor? Praten en luisteren. Als werkgever moet je weten wat er speelt bij je medewerkers. Twee keer per jaar een functioneringsgesprek is niet genoeg. De werkgever moet hiervoor meer initiatief tonen.” Daarnaast blijkt dat 42%

Kijk voor een een indruk van het interview met Paul Verheggen op www.unique.nl/nieuwetijden of scan de QR-code met een smartphone.

40

van de werknemers, vooral in de commerciële en ict- branche, meer werkplezier heeft door het gebruik van social media tijdens het werk. Daar zou een werkgever dus ook iets mee kunnen. “Je moet er alleen wel duidelijk afspraken over maken. Ook wat betreft de inhoud van die online berichten. Negatieve opmerkingen plaatsen over je bedrijf is waarschijnlijk niet zo slim. Aan de andere kant kunnen positieve berichten van je medewerkers wel een goed beeld geven van het bedrijf.”

Successen Ten slotte is ook het vieren van successen van belang voor behouden van je bedrijfscultuur. Ruim tweederde van de werknemers vindt dit namelijk het belangrijkste op het werk. “Zo creëer je veel meer company pride en commitment onder de werknemers. Tegenover bijvoorbeeld Amerika doen wij dat veel te weinig. We zijn nuchtere Nederlanders en vinden het allemaal niet zo nodig. Als we het meer zouden doen, worden werknemers vanzelf trotser op het bedrijf.”

Welk type ben jij? Unique gebruikt het Mentality Model voor het vinden van een goede match tussen werkgever en werknemer. Het model deelt mensen in de volgende acht milieus in: • Traditionele Burgerij: mensen die veel waarde hechten aan respect, harmonie, rechtvaardigheid en het in stand houden van vertrouwde gewoontes. • Gemaksgeoriënteerd: jonge mensen die streven naar een onbezorgd, plezierig en comfortabel leven zonder al te veel verplichtingen en verantwoordelijkheden. • Kosmopolieten: ambitieuze, hardwerkende mensen die sociaal betrokken zijn en het liefst met hun werk een maatschappelijk doel dienen. • Moderne burgerij: mensen die waarde hechten aan zekerheid, regelmaat en vaak alles ‘met mate’ doen. • Nieuwe conservatieven: hardwerkende mensen die veel waarde hechten aan hun carrière, normen en waar den, discipline, respect én aan een traditioneel gezin. • Opwaarts mobielen: carrièregerichte, materialistische en hardwerkende mensen met weinig ruimte voor een echt privéleven. • Postmaterialisten: wereldverbeteraars die veel waarde hechten aan onderlinge verbondenheid, zelfont plooiing, solidariteit en sterk sociaal bewogen zijn. • Post-moderne hedonisten: individualistische, posi tieve, o nafhankelijke, impulsieve mensen die in het hier en nu leven.

Om een goede Mentality Match te kunnen maken, gebruikt Unique, naast het Mentality Model, de Culture Scan om de cultuur van een bedrijf in kaart te brengen. Wilt u ook uw cultuur in kaart brengen of weten tot welk Mentality-milieu u behoort? Kijk op: www.unique.nl/mentalitymodel

Nieuwe Tijden

aantrekkelijk werkgeverschap | in de praktijk

Richard Driessen:

“Vrijheid is een waarde die je ook terug moet zien in het werk” New Release is een ICT-bedrijf dat zich onder andere heeft gespecialiseerd in de techniek van Het Nieuwe Werken. ”Iedereen werkt bij ons volledig flexibel. De baas die zijn medewerker een schouderklopje geeft, omdat hij om zeven uur is begonnen en pas om acht uur naar huis gaat, zie je bij ons niet”, aldus eigenaar Richard Driessen.

“D

e druk om privé en zakelijk te com bineren wordt steeds groter en door deze manier van werken verminder je dat enorm. Mensen hoeven niet altijd fysiek aanwezig te zijn. En als je van maandag tot en met vrijdag van 9 tot 5 op kantoor wil zitten is dat ook geen probleem. Zolang het maar je eigen keuze is”, licht Driessen toe. Volgens hem past het ook goed bij onze samenleving. “De allerhoogste waarde in de westerse samenleving is vrijheid. Dat moet ook worden gereflecteerd in je werk. We zit

ten steeds hoger in de piramide van Maslov en dat betekent dat mensen anders worden ge motiveerd. Het is zonde om Het Nieuwe Werken af te doen als een modegril. Daarachter zit wel degelijk een behoefte en een maatschappelijke verandering die blijvend is.”

Hoe werkt het voor jou als leidinggevende? “Mensen zijn vaak bang dat je alle controle verliest. Dat is een misverstand. Het verschil is dat je niet stuurt op aanwezigheid, maar op resultaat. Het blijft belangrijk dat iemand zijn werk af heeft of, in het geval van sales, vol doende omzet binnenhaalt. Wanneer en waar dat gebeurt, maakt niet uit. Iemand die veertig uur achter zijn bureau zit kan ook de hele dag met andere dingen bezig zijn.”

Maakt Het Nieuwe Werken jullie tot een aantrekkelijkere werkgever? “Jazeker. Naast het gemak van flexibel werken hebben onze medewerkers ook echt het gevoel dat ze vertrouwen en verantwoordelijkheid krij gen. Dat werkt prettig en geeft het gevoel dat je

serieus wordt genomen. Vergeet ook niet dat je er veel voor terug krijgt. Een van onze collega’s zat onlangs thuis met zweepslag. Via videoconferencing kon hij gewoon bij ver gaderingen aanwezig zijn. En ook ontmoet niet iedereen elkaar altijd fysiek, collega’s zijn nog steeds betrokken bij elkaar. Bij ons ging dat vanzelf, mensen zoeken het contact op met elkaar. De waarde van elkaar fysiek ontmoeten wordt steeds minder. Daarbij kun je altijd eens in de zoveel tijd een vergadering verplicht stellen of een borrel organiseren, zodat iedereen elkaar toch even ziet.”

Is het voor iedereen geschikt? “Niet iedere functie of type mens leent zich ervoor, maar het een hoeft het ander niet te bijten. Als werkgever weet je snel genoeg of iemand de verantwoordelijkheid aan kan en daar pas je de manier van werken op aan. Voor iedere organisatie en persoon is het anders, er is niet één juiste manier.”

New Release Full service ICT-dienstverlener Aantal medewerkers: 20

Volg Richard Driessen op twitter: @RichardDriessen


41


‘Ben je niet moe?’ ‘Huh, waarvan?’ ‘Van het rondrennen in mijn dromen’. Een van de meest foute openingszinnen ooit bedacht. Toegegeven, versieren is een hele kunst. En als het dan al lukt, dan moet je ook nog zorgen dat iemand bij je blijft. Eigenlijk is dat niet anders tussen werkgevers en werknemers. Wat moet een MKB’er doen om een potentiële medewerker binnen te halen, bij zich te houden en bovenal tevreden te houden? Kortom, wat zorgt ervoor dat een MKB’er aantrekkelijk is? We vroegen het aan drie mensen aan het begin van hun carrière.

De werkgever als lekker ding Naam: Chanine Verdonk Leeftijd: 27 jaar Werkt bij: MeesPierson als commercieel assistent Waar knap je op af? Als een werkgever geen interesse heeft in de persoon achter de ‘sollicitant’. Dat hij dus alleen een standaard praatje houdt en niet werkelijk geïnteresseerd is. Wat trekt je aan? Als een werkgever zich ingelezen heeft in mijn sollicitatiebrief en CV en goed weet wie er voor hem zit. Oprechte interesse vind ik heel belang rijk, net als een fijne ambiance. Zo niet? Dan wordt het lastig voor me om daar dan te gaan werken. Beste versiertruc? Als een werkgever enorm enthousiast is: over het bedrijf, het werk, over zichzelf en natuurlijk over mij als sollicitant. Als hij het bedrijf en de vacature dus goed aan me weet te ‘verkopen’ en dat hij tegelijkertijd goed de gang van zaken uit kan leggen aan me. Hoe leer je iemand kennen? Via internet. Persoonlijk vind ik het prettig als

42

je direct in contact komt met de toekomstige werkgever in plaats van via een uitzend- of wer ving- en selectiebureau. Helaas ontkom je er bijna niet meer aan in deze markt. Meestal stuur ik een e-mail met mijn motivatie, maar om het persoon lijker te maken staat de ouderwetse brief nog op nummer 1 natuurlijk! Hoe houd je het spannend? Door voldoende vrijheid tussen jou en je werkge ver. Dat eigen initiatief gewaardeerd wordt. Ook met Het Nieuwe Werken, wat steeds meer speelt, moet je elkaar die vrijheid ook wel echt toever trouwen. Dat wordt steeds belangrijker. Hoe belangrijk is vrijheid in een relatie? Openheid en eerlijkheid zijn voor mij de belang rijkste ingrediënten voor een goede relatie. Dat je elkaar gewoon eerlijk kunt zeggen als je vindt dat iets beter kan of dat je het ergens niet mee eens bent en er ook open wordt gecommuniceerd. Korte flirt of partner voor het leven? Een beetje van beide. Het leukste vind ik om bij dezelfde werkgever verschillende functies te bekleden om zo alles van het bedrijf te weten te komen en mezelf te blijven ontwikkelen in verschillende disciplines.

Nieuwe Tijden

werkzoekenden

Naam: Tom Heines Leeftijd: 22 jaar Werkzaam bij: ABN Amro als Adviseur Particuliere Relaties

zoals Twitter. Twilliciteren heet het, geloof ik. Kort, in 140 tekens, je interesse kenbaar maken en iemand doorverwijzen naar je online profiel of LinkedIn-pagina. De ouder wetse motivatiebrief van de babyboomers is wat mij betreft achterhaald.

Waar knap je op af? Als een werkgever niks meer van zich laat horen nadat je tijd en moeite hebt gestoken Hoe houd je het spannend? Dat komt van twee kanten. Je moet zelf in een sollicitatie. met initiatieven komen en je mening blijven uiten. Een werkgever moet hier vervolgens Wat trekt je aan? Ik ga in eerste instantie af op de uitstraling wel naar willen luisteren. En ook al kan niet altijd alles, een werkgever moet je wel van een bedrijf. De huisstijl, de uitingen, serieus nemen. wie ze zijn en wat ze doen. Daar moet ik achter staan en het moet bovendien goed Hoe belangrijk is vrijheid in een relatie? bij me passen als persoon. Een bepaalde mate van flexibiliteit vind ik superbelangrijk. Vertrouwen en, als je func Beste versiertruc? tie dat toelaat, de ruimte krijgen om zelf je Als ik echt de indruk krijg dat een werk werktijden te bepalen. Net als in een relatie gever op zoek is naar mij. Dat ze bereid is het erg belangrijk om goed te overleggen zijn om me echt verder te helpen en mee en te weten waar de grenzen liggen. te denken over hoe ik mij optimaal kan ontwikkelen. Korte flirt of partner voor het leven? Het laatste. Tenminste, zolang het van twee Hoe leer je iemand kennen? Dat gaat tegenwoordig via internet! Ik ben kanten goed voelt. fan van de mogelijkheden van social media,

Naam: Emma van der Sluijs Leeftijd: 24 jaar Werkzaam bij: zoekt een baan in de media en communicatie

ik dat altijd ontzettend moeilijk vind. Het wordt namelijk al gauw een standaardbrief die veel formeler is dan ik zou willen. Het liefst zou ik gewoon de telefoon pakken.

Waar knap je op af? Als een bedrijf erg haar best doet om zich zelf te verkopen en het werk mooier maakt dan het is. Ik vind het belangrijk dat een werkgever eerlijk is en authentiek.

Hoe houd je het spannend? Voor mij is het belangrijk dat ik mezelf kan uitdagen en op zoek kan gaan naar nieuwe kansen. Het is erg prettig als een werkgever hier de ruimte voor geeft. Als je heel strak binnen de lijntjes moet werken ben ik gauw verveeld.

Wat trekt je aan? Flexibiliteit, vertrouwen en goede commu nicatie.

Hoe belangrijk is vrijheid in een relatie? Heel belangrijk. Het gaat soms misschien wel meer om een gevoel van vrijheid. In de praktijk zal ik er niet eens zoveel gebruik van maken.

Beste versiertruc? Veel bespreekbaar maken, elkaar tege moet komen en mijn ideeën serieus nemen. Bereid zijn om te luisteren en samen na te denken. Dat begint wat mij betreft al bij het Korte flirt of partner voor het leven? Uiteindelijk voor het leven, maar ik ben sollicitatiegesprek. net afgestudeerd dus ik weet niet of ik al helemaal weet hoe mijn levenspartner er uit Hoe leer je iemand kennen? Via Internet. Via social media volg ik bedrij moet komen te zien. Ik denk dat ik begin ven waar ik graag zou willen werken en zo met een flirt, maar wie weet is het meteen dra er een vacature langskomt, reageer ik. de ware. Ik schrijf dan een sollicitatiebrief, hoewel


43

Resultaten | sentiment social media

Sentiment social media Zoals vaak met nieuwe ontwikkelingen is er ook over social media veel enthousiasme en tegelijkertijd veel scepsis. De fanatiekeling die er niet genoeg van kan krijgen tegenover de criticus die het eerst wil zien en dan pas gelooft. Wie er gelijk heeft, laten we in het midden, maar dát men een mening heeft over social media is duidelijk. Groningen ziet kansen Het overgrote deel, bijna 75% van de ondervraagden, ziet social media als een kans. Groningen springt er uit met meer dan 90%. In Zeeland daarentegen zien we een ander beeld, 67% ziet het als een kans en 10% ziet social media zelfs als een bedreiging. Ter vergelijking: van alle MKB’ers zegt 1,5% social media als bedreiging te zien. Bij de branches valt op dat vooral de overheid, de horeca, de adviesbureaus en de overige zakelijke dienst 17 18 20 24 de kansen 1van verlening social media 1 4 zien.

25 75

2 67

31

1

75

76

82

Hoe MKB’er, zakelijk zakelijk Hoe ziet ziet u als MKB’er, (in %) 1

15

81

blijvend zijn en het zakenleven substantieel gaan veranderen. Het verzekeringswezen heeft een iets afwijkende mening. Een relatief hoog percentage, 15% tegenover 1,5% landelijk, zegt dat ze social media als hype ziet en denkt dat het van 3 4 7 tijdelijke7aard is. 60

68

29

65

31

65

1

21

kans

27 35

bedreiging

24 33 1 1

63 2 91

78

78

84

Hype? De meeste MKB’ers (65%) denken dat social media

33

22

weet het nog niet

66 75

Wat Wat isis uw uw visie visie als MKB’er op (in %) 3

28

is hype, dus 2 tijdelijk

3

18 71

79

18

is 26 blijvend, verandert weinig

58 81

80

is blijvend en verandert zakenleven substantieel

45

1718 35

60 67

28 36

zetten?

(in %) 26 51 8

Hoe ziet u als MKB’er, zakelijk gezien, social media? (in %)

kans bedreiging weet het nog niet

35

33 63

2

66

1

4

12

15

29 2

69

34 63

3

85

Wat is uw visie als MKB’er op de toekomst van social media? (in %)

is hype, dus tijdelijk is blijvend, verandert weinig

6

4

7 58

35

36

60

is blijvend en verandert zakenleven substantieel

65

3 29

6

21 62

76

32

industrie bouw handel horeca vervoer en opslag banken en kredietverstrekkers verzekeringswezen en pensioenfondsen assurantieorganisatie-, bedrijfs-, ict-, communicatie- en juridisch advies (adviesbureaus) callcenter/contactcenter(in %) overige dienstverlening overheid Wat iszakelijke de reden voor MKB’ers om social

44

m

wil het wel gaan doen, maar weet nog niet hoe (g

26

doet het zelden, want heeft geen tijd om het bij te Nieuwe Tijden

51 8

ziet er het nut niet van in

Wat is uw visie als MKB’er op de toekomst van social media?

)

k 58

6

4

7

g

35

36

60

65

t l

(in %)

3 29

6

21 62

76

2 32

2

15

26

47

72

38

7 31

67

60

33

68

Wat is de reden voor MKB’ers om social media niet of nauwelijks in te zetten? wil het wel gaan doen, maar weet nog niet hoe (geen tijd om me in te verdiepen)

26

doet het zelden, want heeft geen tijd om het bij te houden 51

ziet er het nut niet van in

8 4

te risicovol, voor je het weet gaat er iets fout en zijn de gevolgen niet te overzien

12

niet van toepassing

jkgezien, gezien,social socialmedia? media? 2121 33 7676

2020 11 7979

2828 3 3 6969

2727 1 1 7272

2121 11 7878

2323 11

3030 7676

22

6868

2424 9 9 6767

2828 2 2 7070

1212 5959 2929

6464

3030 6969

11

pdedetoekomst toekomstvan vansocial socialmedia? media? 66 1919

11 2525

55 2828 6767

7474

7575

88 3131

6161

55 3030 6565

44 2929 6767

77 3636

5757

66 3030

44 3434

6262

H 2525

2929

2525 7575

7171

7575

2424 1 1 7575

1717 1 1 8282

2020 4 4 7676

1818 1 1 8181

1515 1 1 8484

2222 7878

2121 1 1 7878

W 2 2 2626 7272

1515 4747 3838

2 2 3131 6767


7 7 3333 6060

3 3 2929 6868

4 4 3131 6565

7 7 2828 6565

3 3 1818 7979

3 3 2626 7171

2 2 1818 8080


onderwijs gezondheidsen welzijnszorg media l media niet nietofofnauwelijks nauwelijks inintete zetten? zetten?

geen (geen tijdtijd omom meme in in te te verdiepen) verdiepen)

je te houden houden


45

Resultaten | social media op de werkvloer + gebruik social media

Mag een medewerker Verwachting totale jaarlijkse van eenpersonele MKB’er onder ontwikkeling werktijd social tot augustus media gebruiken? 2013 (in %)

groei nee 32 50

alleen zakelijk stabiel mag zowel krimp privé als zakelijk social media checken

6 24 62 26

10 23 48 48 42 29

7 55 36

22 57 23

40 49

4

24 47 36

57 37

9 26 54 17

28 1332 57 30 40

15 25 42 44 43 31

47 61

412 49 27

Verwachting ontwikkeling flexibele schil officemedewerkers komende twee jaar

(in %)

groter

7

11 25

blijft gelijk kleiner

(in %)61

66

64

5

27

25

23

24

9

12 18

Indien mijn67medewerkers 70social media zakelijk inzetten... 70 53

35

56

wil ik graag precies weten wat medewerkers schrijven

4 6

heb ik daarvoor strakke procedures opgesteld

Verwachte jaarlijkse omzetontwikkeling tot augustus 2013 35

geef ik een paar grove richtlijnen mee laat ik medewerkers bewust volkomen vrij

18

(in %)

groei

16

stabiel krimp

6

10 29

27

3

119 8110

18

31

12

5

58

6

4

ontwikkel ik12 daar momenteel 22 beleid voor 72 83 heb ik daar nog 84 niet over nagedacht

21

4

17

5

75

11 16

78

73

[E] Social media niet van toepassing

Omzetverwachting tot augustus 2013 (ten opzichte van de markt)

(in %)

groter gelijk kleiner

(in %) (in %)

2

2

3

48

49

48

50

38

6

44

60

4

4

50

46

50

41

0

3

55

29

68

39

61

HoeHoe actief actief bentbent u als u als MKB’er MKB’er op social op social media? media?

intensief intensief (dagelijks) (dagelijks) regelmatig regelmatig (wekelijks) (wekelijks) af enaftoe en (maandelijks) toe (maandelijks)

9 9 12 12 15 23 15 23 23 23 (in %) 50 50 53 5315 15 21 21 31 31 nieuwe22producten/diensten 31 31 20 20 62 32 32ontwikkelen 18 18 22 54 een-op-een contact met relaties intensiveren 53 nieuwe markten aanboren 42 41 werkproces structureel veranderen (in %) (in %) 32 social Gebruikt Gebruikt u als u als MKB’er MKB’er passief passief of actief of actief social media? media? snijden in kosten 28 passief: passief: checken checken wat wat er gezegd er gezegd wordt wordt 22 LinkedIn-netwerk vergroten/uitnutten 14 wordt reactief: reactief: reageren reageren op wat op wat er (over er (over ons)ons) gezegd gezegd wordt verkoopafdeling uitbreiden 13 actief: actief: twitteren, twitteren, bloggen bloggen en/ofen/of starten starten discussies discussies 10 36 36 meer investeren in reclame, beurzen, etc 2 Niet Niet van van toepassing toepassing

8 8 7 7 12 te 12 behalen? 16 16 Wat doen MKB’ers om optimaal41bedrijfsresultaat 17 17 12 1244 25 25 41 44 49 49 26 26

zelden zelden of nooit of nooit

21 21

42 42 26 26

20 20 42 42 22 22 16 16

personele bestand verkleinen

28 28

actieve deelname/opzetten online fora/discussies 15 15

anders dan bovenstaand niets

62%

van de MKB’ers ontwikkelt nieuwe producten en diensten om optimaal bedrijfsresultaat te behalen

industrie

46

bouw

handel

horeca

vervoer en opslag



assurantie-

Nieuwe Tijden

89 26 21 70 66

1710 38 60 30 45

20

9

24

254 20 58 17 76

(in %)

4 4

812 22 60

617 24 27

56 70

8

12

35

56

56

32 66

23 32 29 van bijvoorbeeld Ik36vind het gebruik 63 52sms, mail, Twitter of pingen45tijdens een vergadering of overleg ongepast.

8 26 37 27 65 37

23 1539 63 22 38

20 20

16 19

Mee oneens

33

59

mee oneens

5

25

4

6

26 73

71

79

92

21

29

45

17

17

47

36

33

50

38

51

65

mee eens

16

11

20%

60

neutraal 8

17 9 6130 30 53

4

6

41

22 29 Wat 26 23

30

48

48

0

4

48

70

48

72

19 u29 20 jaar als 22 verwacht de komende gevolg 27 van vergrijzing? 30 33 36 vijf 20

24

32

20

22 ik verwacht geen 15 22krapte 29

ik verwacht krapte, maar geen bezettingsproblemen ik verwacht bezettingsproblemen waar nu al op wordt geanticipeerd

Op welke social media ik verwacht bezettingsproblemen, maar los die t.z.t. op (in %) zijn MKB’ers actief? LinkedIn Twitter helemaal niet Facebook Hyves

Ik vind het geen probleem om in mijn privétijd zakelijke mail te 9 checken of te 15 30 reageren61op een 26 zakelijk bericht via social media.

blogs

28

70

6

48

61

%) 35(in 23 23 38 19 29 22 11

45 20 16 19

38

Waarvoor zetten MKB’ers social media in?

werving medewerkers niet van toepassing kennis delen relatiebeheer verhogen servicelevel

anders

productinnovatie

vergelijkingssites

profilering van respondent als persoon




33

11 48

59

18

16 48

41

7 75

Mee eens 6

7 49

44

38

11 18

sales

Jaarlijks natuurlijk verloop onder officemedewerkers bij MKB’ers (tot augustus 2013)

48

38 75

80%

4

33

profilering van bedrijf

59 39 30 26 13 12 9 7 6

6%

forums en communities

2

8 20

14 9

14 21 65

op de werkvloer 53

20 23 47 64 13 33

11 22 29

32

62

30 21 25 24

(in %) 49 35 34 30 28 24 16 13 12 3

vergelijkingssites


47

7 16 33 58

9 26

11 26 63

9 15 18 35 67 56

13 18 51 53 34 31

11 17 53 56 33 30

26 60

61

6

54 34

57 40

2

9

14 29 26 27 29 het voor de aantrekkelijkheid Is van een werkgever 67 social media belangrijk om 65 57te mogen gebruiken tijdens werktijd (privé of zakelijk)?

(in %)

7 21

10 17 50 26

38 62

6

10

65

7 16 22 55

12 16 24 54

60 34

9

29

69

59 25

12 18 51 56 32 31

32

15 25

59

60

ja, heel belangrijk ja, het verhoogt werkplezier, maar is niet heel belangrijk

52 18

4

14

7 42

27 20 22 31

22

39

5

49

47

8

22

71

3

4 50

47

49

10 14

7

70

3

3 48

58

22

73

76

3

1 59

nee, het maakt me niets uit

6

79

78

40

18

51

0 46

64

18 30 17 31 23 29 16 EFFECT EUROCRISIS 37 35 25 27 28 26 22 24tot augustus 26 jaarlijkse omzetontwikkeling 27 De verwachte 20 20 19 2013 % (afgezet tegen de week waarin het interview werd afgenomen)

43

Unique en TNO hebben in 5 7 79 juni 201120meer dan 4.000 werkzoekenden gevraagd 76 75 14 wat een werkgever aantrekkelijk maakt in deze nieuwe tijden.

3

36

17 24 24

2 51

46

36

18

24

22

49

49

44

10 25 21

100

stabiel

Wat zijn de resultaten voor een MKB’er als deze social media inzet?

krimp

niet van toepassing

groei

80

(in %) 40 34 27 18 13 10 10 8 8 4 2

uitbreiding netwerk 60

grotere naamsbekendheid nieuwe medewerkers

40

nieuwe prospects nieuwe opdrachtgevers

20

geen

ideeën voor product-/dienstinnovaties omzet

0 23

24 1

25

27

betere toeleveranciers

Discussie over staatsschuld Griekenland barst los.


26

anders

29

30

Zorgen over Italië nemen toe en overschaduwen de Europese top over tweede steunpakket aan Griekenland.



28 2

overheid

31 3

32

33

34

35

36

37

38

39 week

Het IMF waarschuwt dat de wereldeconomie in een neerwaartse spiraal dreigt te komen.

onderwijs


48

Social media op de werkvloer Met de komst van social media, smartphones en andere digitale noviteiten lijkt ook de arbeidsmoraal te veranderen. Stond een paar jaar geleden tijdens werktijd alleen je mobiele telefoon aan als je vrouw elk moment kon bevallen, tegenwoordig sms, tweet of ping je gewoon wanneer het uitkomt. Hoe gaat de MKB’er hiermee om? Vrijheid in Drenthe en bij de overheid Ondernemend Nederland lijkt zich aan te passen aan de nieuwe tijden en laat hun medewerkers overwegend vrij om tijdens werktijd social media ook privé te checken. Bijna 60% vindt dit geen probleem. Positieve uitschieters zijn de overheid (71%), advies bureaus (70%) en overige zakelijke dienstverlening (66%). Daar geeft ruim 70% aan dat medewerkers vrij zijn om social media ook privé te gebruiken tijdens werktijd. Landelijk zien we dat vooral de MKB’ers in Drenthe (70%) hun medewerkers vrij laten. Ondanks de veranderende moraal, is een zeer ruime meerderheid (92%) van de MKB’ers het erover eens dat sms’en, twitteren, pingen of mailen tijdens vergaderingen ongepast is.

te zien, lijken de meningen verdeeld. De meeste MKB’ers lijken te kiezen voor grove richtlijnen (17%).

Wat vindt de werkzoekende? Hoe belangrijk is het om social media te mogen gebruiken tijdens werktijd? Redelijk: 42% van de werkzoekenden geeft aan dat dit het werkplezier weliswaar verhoogt, maar niet heel belangrijk is. Ook geeft bijna 80% aan dat ze het geen probleem vinden om in privétijd op een zakelijke mail of een zakelijke tweet te reageren.


Richtlijnen Met de opkomst van social media is ook het besef gekomen dat een verkeerd geplaatst bericht veel impact kan hebben. Veel MKB’ers vragen zich dan ook af of ze hier beleid voor moeten ontwikkelen. Over hoe dit beleid eruit moet komen

Gebruik social media Je kunt geen blad open slaan, website bezoeken of tv-programma bekijken of je wordt geconfronteerd met social media. Stilaan raakt het medium ingeburgerd en wordt het niet alleen ingezet voor sociale contacten, maar ook voor werving van nieuwe medewerkers, het binnenhalen van nieuwe klanten en om op de hoogte te blijven van het laatste nieuws. Iedereen weet dat de mogelijkheden er zijn, maar benutten we deze ook? Verzekeringswezen minst actief Veruit het meest p opulair is LinkedIn. 59% van de ondervraagden geeft aan hierop actief te zijn. Daarna volgen Twitter (39%) en Facebook (26%). Ook is nog steeds een groep MKB’ers, bijna 30%, helemaal niet aanwezig op social media. In de branche verzekeringswezen en pensioenfondsen is dit ruim 45%. Dit geldt ook voor branches waar over het algemeen niet de hele dag achter de computer wordt gewerkt, zoals de industrie, de bouw, gezondheidsen welzijnszorg en vervoer en opslag.

Groningen vergelijkt Als we kijken naar de provincies dan zien we dat Limburg minder actief is dan de rest van het land. 37% geeft hier aan helemaal niet aanwezig te zijn op social media. Facebook wordt relatief weinig gebruikt in Friesland en vergelijkingssites doen het relatief goed in Groningen. De intensiteit van het gebruik vertoont eenzelfde soort beeld. Opvallend is dat in Groningen eenderde aangeeft een intensieve gebruiker te zijn van social media, dit tegen over een landelijk gemiddelde van 19%.


49

social media

50

Nieuwe Tijden

Social media: méér dan een marketingtool

“Hiërarchie wordt straks bepaald door de kennis die je deelt” Social media zijn geen hype, maar vertonen soms wel de kenmerken ervan. Tot die conclusie komt Menno Lanting, zelfstandig strategisch adviseur met bijzondere belangstelling voor het onderwerp. “Het gevaar is dat we het als een middel zien, terwijl social media symbool staan voor veel bredere veranderingen in de manier waarop we werken en communiceren.”


51

social media

“Mij valt telkens weer op dat bij organisaties de kennis bij wijze van spreken over de plinten klotst.”

D

at social media meerwaarde hebben voor bedrijven, staat volgens Menno Lanting als een paal boven water. “Als dat niet zo was, waren we er allang mee opgehou den.” Tegelijkertijd snapt hij wel waarom social media vaak als een hype worden gezien. “Het is vaak een middel waar men ‘iets’ mee moet zonder te weten wát precies. Daardoor lopen initiatieven al gauw op een teleurstelling uit.”

Netwerktijdperk Een deel van het probleem is volgens Lanting ook dat social media vaak worden teruggebracht tot een nieuw marketing kanaal. Dat is echter maar één kant van het verhaal. Social media zijn symptomatisch voor veel bredere en diepere ver anderingen: van de manier waarop we werken, communice ren, onszelf organiseren en kennis delen. “We zitten middenin de overgang van een industrieel tijdperk naar een netwerk tijdperk, waarin meer nadruk komt te liggen op zaken als transparantie, kennis delen, gelijkheid en vertrouwen. Die onderliggende veranderingen, die interesseren mij het meest. En als je die achterliggende ontwikkelingen goed begrijpt, dan zul je ook makkelijker de praktische toepassingen van social media zien.”

Klotsende kennis Die praktische toepassingen gaan veel verder dan de afde ling marketing. Ook op het gebied van werving en selectie en de ontwikkeling van nieuwe producten hebben social media hun meerwaarde ruimschoots bewezen. Maar mis schien wel de voornaamste functie van social media is volgens Lanting kennis delen, te beginnen bínnen het bedrijf. “Mij valt telkens weer op dat bij organisaties de kennis bij wijze van spreken over de plinten klotst. Maar vaak heeft men er erg veel moeite mee die kennis te verbinden en aan de buitenwereld te laten zien. Dat lukt kennelijk niet meer met de bestaande middelen.” Social media zijn dé manier om daar iets aan te doen. Te meer omdat mensen - mede werkers, maar ook klanten – er steeds meer aan gewend raken om relevante informatie te vinden via de sociale kant van internet. “Kijk maar hoe we inmiddels reizen organiseren. Niet meer via het reisbureau, maar via online netwerken waarbij anderen ons vertellen wat een goed hotel is. Of denk aan het bijhouden van vakkennis. Ik lees zelf al een tijdje geen vakbladen meer, omdat ik nieuws en achtergronden al lang voor de verschijningsdatum van zo’n blad op social media heb gezien.”

Manager verdwijnt Tegelijkertijd is kennis delen niet voor elke organisatie en elke medewerker een natuurlijke reflex. “Vaak is men juist geneigd kennis af te schermen. Omdat dat beter lijkt voor

je carrière, of doordat je immers met die kennis je geld verdient.” Die houding is echter op de lange termijn niet houdbaar, waarschuwt Lanting, want onze omgeving veran dert in een netwerkeconomie. “En daarin wordt de hiërarchie onder mensen steeds meer bepaald door de kennis die je deelt of de mensen die je met elkaar in contact brengt.” De steeds betere vindbaarheid en transparantie van kennis leidt er volgens Lanting onherroepelijk toe dat organisaties platter worden. “Als wij elkaar prima kunnen vinden en weten wat we doen, wat is dan nog de primaire rol van de manager. Die wordt steeds minder belangrijk. Er zijn al organisaties die geen managers meer hebben.” Zo’n vaart zal het niet overal lopen, maar volgens Lanting zal de rol van managers ook daar fundamenteel veranderen. “Het gaat steeds meer om leiderschap, inspireren. En minder om faciliteren, het bij elkaar brengen van mensen en middelen. Dat kunnen mensen steeds beter zelf organiseren.”

Heftige reacties Dit soort veranderingen zijn er volgens Lanting mede debet aan dat social media zulke heftige reacties oproepen. “We voelen aan dat het symbool staat voor veranderingen die heel dicht bij ons komen. Het zet vraagtekens bij onze eigen toekomst en ons aanpassingsvermogen. Daardoor roept het onderwerp vooral stellingnames op, positief of negatief. Wat mij betreft moeten we terug naar een wat neutralere houding. Objectief beoordelen welke mogelijkheden het biedt, en dan een gefundeerde beslissing nemen over wat je er in je werk of bedrijf mee kunt.” Dat wil niet zeggen dat elke manager of directeur zelf per se actief moet zijn op social media. “In elke organisatie zijn mensen die er feeling mee hebben en er mee bezig zijn. Daar moet je gebruik van maken. Het is wat mij betreft niet zo relevant of de CEO zelf Twittert of Facebookt. Wel belang rijk is dat hij of zij de achterliggende ontwikkelingen snapt en tot een weloverwogen strategie komt. Je moet een duide lijke visie hebben op de rol die je in deze digitale wereld wilt spelen. En ja, dan is het wel handig om het zelf een tijdje gedaan te hebben, om te ervaren wat het is. Dat kan namelijk geen adviseur je vertellen.”

Volg Menno Lanting op twitter: @mlanting

52

Kijk voor een een indruk van het interview met Menno Lanting ook op www.unique.nl/nieuwetijden of scan de QR-code met een smartphone.

Nieuwe Tijden

Social media | in de praktijk

Toob Alers:

Keiharde euro’s verdienen Sinds 2010 is Toob Alers zakelijk gestart met social media. “Ik werd 50 dat jaar. En hoewel ik had verwacht dat ik alles zou moeten leren van de jongere generatie binnen mijn bureau, was het eerder andersom”, aldus de directeur van Buro Toob. Een jaar en meer dan 1.000 volgers later kan hij oprecht zeggen dat social media iets opleveren. En dan heeft hij het niet alleen over leuke contacten, maar ook over keiharde euro’s.

A

lers zegt in 2011 zeker 20.000 euro aan omzet via social media binnen te hebben gehaald. Een voorbeeld. “Laatst verzorgden we een campagne rondom een evenement in Alphen aan den Rijn. We hadden tradi tionele middelen ingezet, maar waren daarnaast ook actief met social media. Een van de hoofdsponsors volgde onze activiteiten via Twitter en Facebook en was zo enthousiast dat hij mij benader de. Uiteindelijk rolt daar een nieuwe opdracht uit, inclusief bijbehorende omzet.”

Zou iedereen het moeten doen? “Ik vind het persoonlijk ontzettend leuk om te doen en ben overtuigd van de kracht van social media. Keer op keer krijg ik dat bevestigd. Maar je moet er wel écht voor willen gaan. Half werk heeft geen zin. Van tevoren moet je jezelf afvragen of het bij je past en zo ja, in welke vorm.”

Kost het niet heel veel tijd? “Dat valt wel mee. Één á twee uur per dag. Als je het slim regelt en je investeert in handigheidjes, zoals programma’s en apps naast een smartphone en een tablet, maak je het jezelf gemakkelijk en hoeft het helemaal niet veel tijd te kosten.”

Wat is het geheim van jullie succes op Twitter? Buro Toob Reclame- en mediabureau Aantal medewerkers: 11


“Dingen teruggeven, sociaal zijn. Dat is ontzettend belangrijk. Niet alleen zenden, ook de dialoog zoeken. Reageer bijvoorbeeld altijd als je naam in ie mand anders zijn tweet wordt genoemd. Daarnaast is de ‘persoonlijke touch’

e ssentieel, ook al twitter je vooral zake lijk. Wat je verder niet moet vergeten, is dat gebruikerservaringen veel worden gedeeld op social media. Als je daar handig mee omgaat, kan het positief voor je uitpakken. Zo had ik op vakantie een abonnement voor internet afgesloten en alles ingedekt zodat ik achteraf niet voor onverwacht hoge kosten zou komen te staan. Toch vond ik na de vakantie een hoge rekening in de bus. Ik ver stuurde hier een tweet over en binnen een paar dagen pakte Vodafone het op. Tien tweets later had ik het volledige bedrag terug. Dit beloonde ik uiteraard weer met positieve tweets over Vodafone, want zo werkt het.”

Wat moet je vooral wel doen? “Om te beginnen moet je de grenzen verkennen tussen zakelijk en privé en bedenken wat bij je past. Ten tweede is het heel belangrijk dat je de dialoog opzoekt en aanwezig bent. En verder moet je vooral volhouden. Denk niet na een week, ‘ik stop ermee’. Je moet eerst een naam krijgen voor het iets op gaat leveren.”

En niet doen? “Wat je absoluut niet moet doen is social media alleen als verkoopinstru ment gebruiken. Dan val je zo door de mand. Maak het sociaal en authentiek. Verder moet je ervoor zorgen dat je on line je zaakjes goed op orde hebt. Als je twittert en je website is vervolgens dramatisch, dan sla je de plank mis.” Volg Toob Alers op twitter: @buro_toob en @toob_alers

53

social media

Bij social media gaat het al lang niet meer over het gesprek tussen goeroes en experts. Iedere MKB’er heeft er dagelijks mee te maken. Het is dan ook dé manier waarop mensen vandaag de dag informatie zoeken en delen. Maar hoe hoort het eigenlijk?

Luister. Naar volgers, klanten, maar ook naar ‘wat er speelt in de markt’. Monitor social media op relevante steekwoorden.

Ga gesprekken aan. Dan leer je mensen kennen waar je wat aan hebt én leren mensen jou kennen.

Do’s Wees waardevol. Plaats links naar interessante artikelen of websites die je volgers aanspreken.

Kwaliteit gaat boven kwantiteit. Hoeveel volgers je hebt is niet interessant. Geïnteresseerde volgers, daar gaat het om.

Bundel al je activiteiten. Twitter, website, LinkedIn én offline activiteiten: zie het als één geheel.

Wees persoonlijk en wees jezelf. Met een foto en een biografie. Dan weet de ander immers met wie hij of zij in gesprek is.

54

Maak er routine van. Reserveer, net als voor e-mail, dagelijks een vaste hoeveelheid tijd om je social media bij te lezen.

Nieuwe Tijden

Slecht nieuws doodzwijgen. Als er een boze klant belt, gooi je de hoorn er toch ook niet op? Stel je kwetsbaar op en ga in gesprek.

Teveel verwachten. Social media zijn een aanvulling, maar maken van middelmatige producten geen kassucces.

Over jezelf praten. Je klinkt als die vertegenwoordiger, die alleen maar over zijn product praat. Slaapverwekkend!

Instrueer medewerkers in wat ze wel en niet kunnen doen met social media. Maar gun ze wel de vrijheid zichzelf te zijn.

Dont’s Spammen. Alleen maar links tweeten en veelgelezen #hashtags overspoelen met informatie die niet terzake doet, maakt je niet populair.

Denken dat ‘privé’ en ‘zakelijk’ volledig gescheiden zijn. Die scheidslijn bestaat niet, juist omdat social media het contact persoonlijker moeten maken.

Het niet leuk vinden. Een verkoper die baalt van zijn baan, verkoopt ook niks. De oplossing: zoek in het bedrijf een social media junkie, die de taak als een eer beschouwt!


55

social media | praktisch gezien

‘Twilliciteren’

Ranking the stars

Er zijn signalen dat ook het ‘ranken’ van collega’s op de werkvloer populair gaat worden. Dat bewijst de komst van pro gramma’s als SilkRoad. Hiermee kun je je collega direct punten geven voor z’n werk. Het resul taat: een complete inventarisatie van talent en capaciteiten van alle werknemers. Handig voor de baas, maar zou het objectief zijn?

Hand op

de knip

Bedrijven kunnen social media inzetten voor zaken waar ze an ders misschien veel geld aan uit zouden geven. Zo ook bij het VU Medisch Centrum, dat het over een andere boeg gooide. De afdeling Recruitment zette social media in voor doelgerichte arbeidsmarkt communicatie en personeelswer ving en bespaarde daarmee maar liefst 1 miljoen euro. Het aantal sollicitaties steeg met 60%.

De hoofdredacteur van een Britse uitgeverij, Alan Geere, besloot mensen te laten sollici teren via Twitter. Alleen mensen die hem in 140 karakters konden overtuigen, maakten kans op de baan. Op deze manier kwam Geere makkelijk onder alle formele brieven en ellenlange cv’s uit.

Wat is jouw Werkzoekenden vinden tegenwoordig een baan via Google of Twitter. MKB’ers vinden geschikte kandidaten op LinkedIn. Creativiteit met social media kan je carrière ineens een boost geven…

invloed?

Nieuw: ‘online influence’. Vooral bij de werving van marketeers is het van belang dat de medewer ker die je aan wilt nemen veel invloed heeft via social media. Dat is nu in één oogopslag te zien aan iemands Klout-score. Die wordt automatisch op www. klout.com berekend op basis van de grootte van het netwerk dat iemand bereikt, de hoeveelheid berichten die men doorstuurt én het aantal spontane volgers. Blogger Jan Willem Alphenaar stond een tijd in de Top 10 van meest invloedrijke Nederlanders op Twitter en kreeg zo talloze aanbiedingen van bedrijven. Of dergelijke social media ranking tools belangrijk worden, is overigens nog maar de vraag. Criticasters stellen dat gegevens eenvoudig gemanipuleerd kunnen worden.

Jezelf googelen Een copywriter uit Amerika besloot zichzelf te koop te zetten via Google Adwords. Hij selecteerde vijf grote namen uit de wereld van creative directors en zorgde ervoor dat zijn advertentietekst zichtbaar werd als zij zichzelf googelden. En die tekst loog er niet om: ‘Googling yourself is a lot of fun. Hiring me is fun, too’. Uiteindelijk boden twee van de vijf hem een baan aan.

56

Nieuwe Tijden

Inhoud

16


10

Resultaten Wat gebeurde er het afgelopen jaar? Wat zijn de toekomstverwachtingen?

6-9 12-15

“Crisis? Recessies prikkelen juist om zaken slimmer aan te pakken!”

10

“Nu niet op veilig spelen, maar verantwoord risico’s blijven nemen”

18

Keuzes maken op gevoel!

16

Positief denken leidt tot business opportunities

21

38

Aantrekkelijk werkgeverschap

32

Resultaten Hoe werven MKB’ers nieuwe medewerkers?

22-25

“Een goede baas heeft eerder goede werknemers”

32

“Goede bedrijfscultuur? Zoek de juiste mix van mensen!”

38

Wat hebben MKB’ers de werknemer te bieden?

26-27

Verwend worden op het werk: zó ver kan het gaan!

35

“Vaste werktijden zijn geen must. Dat alles op tijd af is wel.”

41

Wat vinden MKB’ers van Het Nieuwe Werken?

28-31

Het Nieuwe Werken: Unique kijkt naar zichzelf!

36

Wat moet een MKB’er doen om een medewerker te boeien en te binden?

42

53

Social media Resultaten Wat vinden MKB’ers van social media?

44-45

50

Hoe gaat de MKB’er om met social media?

46-49

“Hiërarchie wordt straks bepaald door de kennis die je deelt!”

50

Do’s en Don’ts van social media: hoe hoort het en hoe niet?

54

In welke mate gebruiken MKB’ers social media?

46-49

Social media leveren geld op. “Maar hou het wel authentiek”

53

Creativiteit helpt werkgever en werkzoeker verder

56

Concept, design en realisatie: Commond - Content for brands | Fotografie: Arno Massee, Christian van der Mey en iStockphoto Analyse en samenstelling: Hanneke Kooij-de bode, Anneke goudswaard, suzanne hiemstra-van mastrigt (TNO) | Coördinatie: Marieke Roël (unique nederland)

... en nog 3.817 andere respondenten

Unique Nederland bedankt alle respondenten, de eigen medewerkers én de medewerkers van TNO voor hun medewerking

Nieuwe TijdeN

Nieuwe Tijden



www.unique.nl/nieuwetijden

Omzet van meer dan helft MKB’ers groeit in 2011 www.tno.nl

www.unique.nl

Baas wordt aantrekkelijker door

flexibel werken

Social media v eranderen

de arbeidsmoraal

2012 van Unique en TNO

Recommend Documents