2/04/2012
Nieuwe decreten, nieuwe mogelijkheden?
GREGORY VERCAUTEREN FARO. Vlaams steunpunt voor cultureel erfgoed
Er beweegt wat in erfgoedland…
Typologie erfgoed
“Cultureel erfgoed”
Tastbaar
Decreet op de Planlastvermindering
Niet verplaatsbaar (onroerend)
Voorontwerp van Cultureel-erfgoeddecreet
Historische sites, historische steden, monumenten, molens, landschappen, kanalen, archeologische sites …
Voorontwerp van Onroerend-erfgoeddecreet
Verplaatsbaar (roerend)
Schilderijen, beelden, juwelen, munten, zegels, meubels, tapijten, boeken, foto’s, films, muziekinstrumenten, documenten…
Niet tastbaar –immaterieel Ambachten, technieken, rituelen, verhalen, gebruiken, recepten, feesten, talen, rites, overtuigingen, liederen, podiumkunsten, sport-spelen …
1
2/04/2012
Planlastvermindering PLANLASTVERMINDERING
Enkele basisprincipes: Minder
plannen voor lokale besturen (meerjarenplanning) stuurt minder BBC als instrument om dit mogelijk te maken Vlaanderen
Lokaal bestuur: gemeenten, OCMW’s en provincies (geen intergemeentelijk samenwerkingsverband) Aanpassing van de decreten (bv. Lokaal cultuurbeleid, Cultureel-erfgoeddecreet …)
Cultureel-erfgoedconvenants vandaag
CULTUREEL-ERFGOEDDECREET
Overeenkomst tussen Vlaamse Gemeenschapscommissie met stad Intergemeentelijk samenwerkingsverband Vlaamse Gemeenschapscommissie
Cultureel-erfgoedcellen en cultureelerfgoedconvenants
Stimuleren van het lokaal cultureel-erfgoedbeleid:
Stimuleren van samenwerking en vergroten draagvlak Ondersteuningsbeleid
2
2/04/2012
Ondersteuning lokale erfgoedactoren Inhoudelijke steun bv. vorming, trajectbegeleiding, advies … Logistieke steun bv. uitleendienst
Vergroten draagvlak
Cultureel erfgoed onder de aandacht brengen
Sensibiliseren van bevolking
Hoe?: door projectwerking…
Financiële steun bv. subsidiereglement; werkingssubsidies
Kennisdeling & samenwerking Behoud en beheer
Erfgoedwandelingen
Erfgoeddag
Lespaketten voor scholen
Beeldbanken
3
2/04/2012
Cultureel-erfgoedconvenants vandaag
}
Voor lokale besturen die stevig werk willen maken van hun cultureel-erfgoedbeleid.
Aanpassing decreet?
Aanvraag via apart cultureel-erfgoedbeleidsplan
Vlaamse Gemeenschap verwacht dat een deel van de Vlaamse werkingsmiddelen worden ingezet voor extra personeel (dat de erfgoedcel vormt).
Intergemeentelijke samenwerkingsverbanden: status quo (convenanten) Hasselt, Kortrijk, Aalst → intergemeentelijke uitbreiding (convenanten) Antwerpen, Gent, Mechelen, Leuven, Brugge → beleidsprioriteiten (meerjarenplanning)
PLANLAST?
Timing?
Voorjaar 2012: nieuw Cultureel-erfgoeddecreet Najaar 2012: vastleggen beleidsprioriteiten Beleidsprioriteiten: vanaf 2014 (5 steden) Convenanten: vanaf 2015 (intergemeentelijke samenwerkingsverbanden)
ONROEREND-ERFGOEDDECREET Onroerend-erfgoedgemeente en intergemeentelijke onroerend-erfgoeddiensten
→ Actuele informatie: www.kunstenenerfgoed.be
4
2/04/2012
Naar één decreet voor onroerend erfgoed?
Meer integrale benadering van onroerend erfgoed
Harmonisering regelgeving
Samenwerking versterken tussen bestuursniveaus
…
Onroerend erfgoedgemeente
Erkenning onroerend erfgoedgemeente: Extra
Intergemeentelijke Onroerend Erfgoeddienst
Kan erkend worden onder enkele voorwaarden (mogelijk: inwonersaantallen; omvang van de regio… )
Wat: “beoordelen van sloopaanvragen van onroerend erfgoed op de vastgestelde inventaris en het verlenen van toelatingen bij ruimtelijk en financieel minder ingrijpende beslissingen” (cf. memorie van toelichting, 1ste ontwerp)
bevoegdheden inzake beheer van beschermd geïnventariseerd erfgoed; adviezen verlenen
Voorwaarden:
duidelijke visie, voldoende personeel
Opportuniteit? Cultureel-erfgoedcel + intergemeentelijke onroerend-erfgoeddienst
één intergemeentelijk samenwerkingsverband
Experiment loopt al in ZOLAD+ (Limburg), TERF: ook sensibiliseren, draagvlakverbreding…
5
2/04/2012
Contact: Gregory Vercauteren, FARO (ivm erfgoedcellen en cultureel-erfgoedconvenants)
[email protected]
02 213 10 72 Maar zeker ook: Agentschap binnenlands bestuur (planlast) Agentschap kunsten en erfgoed (cultureel erfgoed) Agentschap onroerend erfgoed (onroerend erfgoed) VVSG
Inhoudstafel
Van TERF over BROERE over IOED naar … ?
1. Erfgoed in de regio 2. Uitgangspunten opstart TERF 3. TERF wordt geboren 4. Succesfactoren 5. Bedreigingen 6. Toekomst 7. Toegepaste projectwerking
Projectvereniging Roeselare ° 2006
6
2/04/2012
1. Erfgoed in de regio
2. Uitgangspunten opstart TERF Beleidsvisie
Versnipperd
Beleidsvisie
Onbekend Financiering Klassieke benadering
2. Uitgangspunten opstart TERF Hernieuwde belangstelling ▫ Vintage / Nostalgie ▫ Vlaams beleid ▫ Provinciale steun • Musea • Samenwerking centrumstad en regio • Ambities
3. TERF wordt geboren ▫ ▫ ▫ ▫ ▫
7 gemeenten Betrokkenheid verenigingen Personeelsinvestering Financiering Evolutie:
Erfgoedcel TERF BROERE (Bibliotheken Roeselaarse Regio) IOED (Intergemeentelijk Onroerend Erfgoed Dienst) Archief ? Cultuur ?
7
2/04/2012
Financiering • Erfgoedcel ▫ Inkomsten: Steden: € 150.000 (€ 1,09 per inwoner) Subsidies: € 314.536 van Vlaamse Overheid
▫ Uitgaven:
Personeelskosten: € 241.329,55 (incl. ondersteunend) Werkingskosten: € 38.628,32 Communicatie: € 65.272,30 Projectkosten: € 55.669,68 Subsidies: € 53.656,34
Financiering
Financiering • BROERE ▫ Inkomsten: € 16.839,90 ▫ Uitgaven: € 10.247,59
• IOED: ▫ Inkomsten: € 124.999,98 ▫ Uitgaven: € 96.370,42
Personeelsbestand Projectvereniging TERF
Ondersteunend
• Totaal werking projectvereniging jaarlijks: ▫ In: € 606.375,88 ▫ Uit: € 561.174,20
Kim Van Belleghem Coördinator
Astrid Himpens Administratief Medewerker
Project ‘Wiel van Odiel’
Erfgoedcel
Hugo Verhenne
Aline Verbeeck
Communicatief Stafmedewerker
Inhoudelijk Stafmedewerker
Broere (Bibliotheken Roeselare en Regio)
Margaretha Van Huele Projectmedewerker
Sofie Viaene Educatief Medewerker
IOED
Willem Hantson Stafmedewerker Archeologie
Sofie Moeykens Stafmedewerker Bouwkundig Erfgoed
8
2/04/2012
4. Succesfactoren • • • • • •
WieMu en Borstelmuseum Ondersteuning beleid Autonomie Professionaliteit Uitbreiding werkveld Communicatie
6. Toekomst • • • •
Intergemeentelijke samenwerking Cultuur en archief Projectwerking of continue werking Subsidiariteit
5. Bedreigingen • • • •
Beleidsondersteuning (financiering) Betrokkenheid middenveld Communicatie Afstemming steden vb. onroerend erfgoed / dubbelwerk / besparingsoperaties
7. Voorbeelden Erfgoedcel
Erfgoeddag
Lessenreeks Heraldiek
Open Monumentendag
Museumnacht
9
2/04/2012
7. Voorbeelden Erfgoedcel
7. Voorbeelden Erfgoedcel
Kinderen in bezet gebied Project 14-18 Socio Economische Streekstudie 150 jaar kanaal
Zonder Ondertitels Zoom @ regio Vlastheater
7. Voorbeelden Erfgoedcel
Uitbouw Erfgoedbank
7. Voorbeelden IOED
Archeologiebeleid
Theaterproject Odiel Defraeye
Week van de begraafplaatsen
Rondleiding leerlingen opgraving In het Wiel van Odiel
Opvolging Cinema De Keizer
Inventaris Bouwkundig Erfgoed
Website Versteende Getuigenissen
10
2/04/2012
7. Voorbeelden Broere
Historisch Informatie Punt
Dialectproject verder zetten
1. Situering CO7
Wat betekent het cultureel-erfgoedconvenant CO7 voor een stad als Mesen? Steven Reynaert, cultuurbeleidscoördinator Stad Mesen
• • • • • • •
zuidelijke Westhoek 7 gemeenten perifere ligging in België gunstig t.o.v. Noord-Frankrijk (Rijsel) landelijk (85%) én uitgestrekt gem. 171 inwoners/km² (VL:434) Ieper en Poperinge: stedelijke centra
Mesen: 3,6 km² - 953 inwoners kleinste stad van Vlaanderen ………………………………………..……………….………………………….......
………………………………………..……………….………………………….......
11
2/04/2012
2. Opstart IGS - overgang van stedelijk naar regionaal • 2003: OMD • 2004: WAK – ontstaan Erfgoedcel Ieper • 2005: ‘HEUVELLAND verbeeldt’ (vrijwilligers) – start CO7 – Cultureel-erfgoedconvenant Ieper 2005-2008: “samenwerkingsprojecten te gaan realiseren met gemeenten uit de regio zuidelijke Westhoek als onderzoek naar de mogelijkheden om als intergemeentelijk samenwerkingsverband een erfgoedconvenant te sluiten” ………………………………………..……………….………………………….......
• 2006: Archeo7 en Asem voor Cultuur • 2007: opmaak regionaal cultuurbeleidsplan 2008-2013 • 2008: coördinator CO7 – Cultuurdienst CO7 – Biblio7 • 2009: Erfgoedcel CO7 • opvolging initiatieven Erfgoedcel Ieper, o.m. Ieperse vlaggen en Geheugen van Ieper • nieuwe initiatieven ………………………………………..……………….………………………….......
………………………………………..……………….………………………….......
3. Evenwicht tussen de 7 gemeenten • maatwerk: verschil in grootte en verschil per gemeente in het aantal personeelsleden voor het lokale erfgoed • dagelijkse aandacht voor spreiding van acties over de regio • gemeentelijke voorbeeldprojecten – criteria: o.a. intergemeentelijk potentieel ………………………………………..……………….………………………….......
12
2/04/2012
4. Meerwaarde als lokale ambtenaar
vb. project ‘Red het museum: Collectie Geschiedkundig Museum Mesen’
• gezamenlijke communicatie en promotie vb. regionale Erfgoeddagbrochure • functioneren binnen netwerk • geven en nemen: actieve betrokkenheid • deskundigheidsbevordering ………………………………………..……………….………………………….......
Begeer het behoud – 30 maart 2012
………………………………………..……………….………………………….......
7 jaar ervaring. Erfgoedwerking in het Waasland Ode De Zutter coördinator Erfgoedcel Waasland
13
(2de) C-ERFGOEDCONVENANT LAND VAN WAAS SINDS 2005 Op basis van een cultureelerfgoedconvenant, afgesloten tussen Interwaas en de Vlaamse Gemeenschap – ondertekening 14 maart 2005 Interwaas (dienstverlenende intercommunale sinds 1968): als juridische structuur én moederorganisatie voor Erfgoedcel Waasland Erfgoedcel Waasland in 2005 eerste intergemeentelijke erfgoedcel in Vlaanderen 3 VTE personeel
Cover Waas erfgoed à la carte © Erfgoedcel Waasland en Toerisme Waasland
Begeer het behoud – 30 maart 2012
Begeer het behoud – 30 maart 2012
2/04/2012
Interne organisatie erfgoedcel: praktische organisatie, administratie… Beleid: visie, actieplannen, jaarverslagen… Werking op basis van 5 strategische doelstellingen duurzame processen gecombineerd met projectwerking en omgekeerd
+ projectmatig: Hamme Moerbeke Wachtebeke Zele Zwijndrecht
ENKELE VOORBEELDEN Begeer het behoud – 30 maart 2012
Begeer het behoud – 30 maart 2012
C-ERFGOEDWERKING
8 gemeenten: Beveren Kruibeke Lokeren Sint-Gillis-Waas Sint-Niklaas Stekene Temse Waasmunster
14
2/04/2012
WODE
KT: bv. (project)begeleiding op maat (10tal/jaar), vraag en antwoord (meer dan 300/jaar), vormingen… LT: bv. kennismanagement, Tips voor erfgoedzorgers…
Workshop fotograferen van voorwerpen © Erfgoedcel Waasland Studiedag Fondsenwerving – dag 1 Rupelmonde © Erfgoedcel Waasland
Begeer het behoud – 30 maart 2012
Begeer het behoud – 30 maart 2012
WAAS ERFGOEDLOKET
KT: bv. (project)begeleiding op maat, ontmoetingsmomenten… LT: bv. netwerkvorming, professionalisering…
Studie-uitstap Brussel op 27/11/10 © Lieven Muësen
ERFGOEDBANK WAASLAND Begeer het behoud – 30 maart 2012
Begeer het behoud – 30 maart 2012
VRIJWILLIGERSWERKING
KT: overzicht Waas Erfgoedland LT: bv. databank met collectiegegevens, formuleren doelstellingen, keuzes maken…
KT: bv. kranten, oproep part. erfgoed rond thema, schoolgeschiedenis… LT: bv. inventarisering, digitalisering, ontsluiting…
15
2/04/2012
FINANCIËLE ONDERSTEUNING
Wase griezelverhalen => inventaris volksverhalen Samenwerking scholen => Wase erfgoedklapper 2009 Waas Reuzenjaar => Jaarlijks reuzenoverleg
Begeer het behoud – 30 maart 2012
Begeer het behoud – 30 maart 2012
PROJECTWERKING en meer
Fin. ondersteuning
1. 1 lokaal erkend museum
€ 12 500 sinds 2009
2. projectsubsidiereglement
€ 15 000 sinds 2009
3. publicatiebeleid:
€ 16 500
- 3 doorstortingen
€ 4 000
sinds 2009
- 10 jaarlijkse toelagen
€ 5 000
sinds 2010
- publicatiesubsidiereglement
€ 7 500
vanaf 2011
€ 500
sinds 2006
4. lidmaatschappen
2011
2012
2013
2014
2009-14
TOTAAL
32 000
37 000
44 500
44 500
44 500
44 500
247 000
1. Erkend lokaal museum - doorstorting Stedelijk Museum Lokeren (sinds 2009)
12 500
12 500
12 500
12 500
12 500
12 500
75 000
2. Projectsubsidiereglement (sinds 2009)
15 000
15 000
15 000
15 000
15 000
15 000
90 000
3. Publicatiebeleid
4 000
9 000
16 500
16 500
16 500
16 500
79 000
3.1 Doorstorting jaarlijkse subsidie (sinds 2009)
4 000
4 000
4 000
4 000
4 000
4 000
24 000
Heemkring De Souvereinen
1 000
1 000
1 000
1 000
1 000
1 000
Hertogelijke Heemkundige Kring het Land van Beveren
1 000
1 000
1 000
1 000
1 000
1 000
6 000
Koninklijke Oudheidkundige Kring van het Land van Waas
2 000
2 000
2 000
2 000
2 000
2 000
12 000
3.2 Jaarlijkse toelage (sinds 2010)
0
5 000
5 000
5 000
5 000
5 000
25 000
Heemkundige Kring Braem
0
500
500
500
500
500
2 500
Heemkundige Kring De Kluize
0
500
500
500
500
500
2 500
Heemkundige Kring Den Dissel
0
500
500
500
500
500
2 500
Heemkundige Kring d'Euzie
0
500
500
500
500
500
2 500
Heemkundige Kring Nieuwkerken 200/700
0
500
500
500
500
500
2 500
Heemk. Kring Wissekerke
0
500
500
500
500
500
2 500
Tinelmuseum
0
500
500
500
500
500
2 500
Beheerraad Gemeentemuseum Temse
0
500
500
500
500
500
2 500
Sint-Nicolaasgenootschap – Tijdingen
0
500
500
500
500
500
Reynaertgenootschap – Tiecelyn
0
500
500
500
500
500
2 500
3.3 Publicatiesubsidiereglement (vanaf 2011)
0
0
7 500
7 500
7 500
7 500
30 000
500
500
500
500
500
500
3 000
6 000
www.erfgoedcelwaasland.be Begeer het behoud – 30 maart 2012
2010
Begeer het behoud – 30 maart 2012
€ 44 500
MEER WETEN?
2009
4. Lidmaatschappen (sinds 2006)
TOTAAL jaarlijks
2 500
16
2/04/2012
Erfgoedcel Waasland Interwaas Lamstraat 113 9100 Sint-Niklaas www.erfgoedcelwaasland.be
[email protected] 03 780 52 10
Begeer het behoud – 30 maart 2012
Begeer het behoud – 30 maart 2012
CONTACTEER ONS! Interwaas Directeur Bart Casier Lamstraat 113 9100 Sint-Niklaas 03 780 52 00
[email protected] http://www.interwaas.be
17
