Duurzaamheidsverslag Shanks Group plc 2009/2010
Inleiding
01
Voorwoord van de directie
01
Inleiding: Shanks Group en reikwijdte verslag
02
Duurzaamheidsdoelstellingen
04
Ontwikkeling MVO-beleid
10
Casestudy: IJken van prestaties
11
Milieu
12
Casestudy: Shanks België voorop met superschone vuilniswagens
14
Casestudy: Een tandje erbij
17
Casestudy: Greenmills project Amsterdam -- ‘de keten sluiten’
18
Casestudy: Energie-efficiënter verwerken van gevaarlijk afval
19
De factor mens: welzijn werknemers
20
Casestudy: Preventieve medische keuring
22
Casestudy: Een kwestie van lange adem
23
Casestudy: Reorganiseren, omscholen, verhuizen
26
Casestudy: Motivatie peilen
27
Lokale gemeenschap
30
Casestudy: Feedback is welkom
32
Casestudy: Steun voor wielerinitiatieven
34
Recycling
36
Casestudy: In de markt om te recyclen
37
Casestudy: Duurzame capaciteit ontwikkelen
38
Managementsystemen en compliance
40
Casestudy: Grondige GRI-evaluatie van het Shanks Group Duurzaamheidsverslag 2008/2009
42
Strategie Shanks Group
44
Contactgegevens
45
Inleiding
Voorwoord van de directie Duurzame verandering Verandering is een normaal onderdeel geworden van het moderne zakenleven, en dat geldt nergens sterker dan in de afvalsector. Veranderingen in weten regelgeving met het oog op strengere controle en duurzamere afvalverwerking, veranderende verwachtingen van stakeholders met betrekking tot transparantie, veranderingen in verslaglegging, zoals de opkomst van CO2-uitstoot als een kritieke prestatie-indicator voor bedrijven, en veranderingen in de vereiste vaardigheden en eigenschappen van managers in de afvalsector. Succesvolle bedrijven verwelkomen deze veranderingen en verankeren ze in hun beleid, strategie en systemen. Het is dan ook geen toeval dat een van de belangrijkste expliciete doelstellingen van de Shanks Group is om “onze infrastructuur verder te ontwikkelen om afval duurzaam te verwerken...” De recente veranderingen komen het sterkst naar voren in hoe een organisatie omgaat met haar maatschappelijke verantwoordelijkheid. In ons Duurzaamheidsverslag over 2009 stond ik stil bij de oprichting van de eerste speciale MVOcommissie binnen de Shanks Group, bestaande uit topmensen uit de hele organisatie en direct rapporterend aan de Shanks Group Executive Committee (Centrale Directie). Een van de eerste opdrachten van deze Commissie was het ontwikkelen van een overkoepelend MVO-beleid voor de hele Shanks Group. Op basis daarvan zou in een later stadium de aanpak van specifieke MVO-vraagstukken kunnen worden geformuleerd. Het overkoepelende MVO-beleid beschrijft hoe wij omgaan met MVO en de normen waaraan alle werknemers van Shanks moeten voldoen. Dit beleid is online te lezen op de Shanks Group website. Ik nodig alle stakeholders graag uit hierop te reageren.
Welke MVO-vraagstukken cruciaal zijn voor een bepaalde organisatie, verschilt per organisatie. Shanks richt zich op drie onderwerpen die een goede afspiegeling vormen van de aard van onze activiteiten en de risico’s waar we mee te maken hebben: het milieu en de CO2-uitstoot, en het welzijn van onze werknemers en omwonenden. Het spreekt vanzelf dat er beleid en normen voor deze onderwerpen moeten worden geformuleerd en dat prestaties gerapporteerd worden. Maar organisaties die hun MVO-beleid echt in hun activiteiten willen verankeren, moeten verder gaan en duidelijke doelen stellen voor verandering en verbetering. In 2009 hebben we onszelf negen, voornamelijk kwalitatieve, MVO-doelen gesteld, gericht op het ontwikkelen van beleid en systemen en het beoordelen van onze huidige prestaties en praktijken. Hoever we al gevorderd zijn met deze doelen kunt u elders in deze publicatie lezen. Voortvloeiend uit deze kwalitatieve doelstellingen hebben we onszelf voor 2010 drie kwantificeerbare, lange-termijn doelen gesteld die direct teruggrijpen op ons bedrijfsbrede MVO-beleid en de onderwerpen die wij cruciaal achten in termen van MVO-effect en risico. Deze vijfjaarsdoelstellingen hebben betrekking op het hergebruikpercentage, CO2-reductie en het welzijn van onze werknemers. Hiermee legt Shanks de lat hoog, maar zeker niet te hoog als wij als organisatie onze ambities willen waarmaken en MVO echt in onze dagelijkse praktijk willen inbedden en uitdragen. Verandering geeft onzekerheid omdat het nieuwe uitdagingen en kansen biedt. Maar verandering kan ook goed zijn. De manier waarop Shanks zijn benadering van MVO voortdurend bijstelt en verder ontwikkelt, is een duidelijk voorbeeld van verandering ten goede. Deze aanpak zullen we ook in de toekomst voortzetten.
Tom Drury, Group Chief Executive (Algemeen Directeur) Shanks Group plc
Duurzaamheidsverslag 2009/2010 • Shanks Group plc • 01
Inleiding
Shanks Group en reikwijdte verslag
Shanks is de grootste onafhankelijke en beursgenoteerde afvaldienstverlener in Europa. Wij bieden duurzame oplossingen voor afval en milieuproblematiek. De Shanks Group is een van de grootste marktpartijen in Nederland, België en het Verenigd Koninkrijk. Daarnaast hebben we een groeiend belang op de Canadese markt via de biovergistingsen composteringsactiviteiten van Shanks Nederland. Shanks België stuurt ook enkele vestigingen in Noord-Frankrijk aan, net over de grens met België. De activiteiten van de Shanks Group omvatten afvalinzameling, recycling, hergebruik van materialen, compostering, mechanisch-biologische
afvalverwerking, anaerobe vergisting, thermische reiniging, industriële reiniging, verwerking van gevaarlijk afval en moderne stort van restafval. Shanks verwerkt een groot aantal verschillende types afval, waaronder huisafval, commercieel en industrieel afval en gevaarlijk afval. De gegevens in onderstaande tabel geven een indicatie van de omvang van de activiteiten van Shanks Group en bieden een samenvatting van de belangrijkste prestatiecijfers. De activiteiten van Shanks Frankrijk zijn meegenomen in de cijfers van België en de Canadese activiteiten zijn, behalve in onderstaande tabel, meegeconsolideerd in de cijfers van Shanks Nederland.
ONZE BUSINESS
Nederland
België
VK
Canada
Group
2.236
1.169
816
18
4.239
Aantal locaties
41
20
40
2
103
Aantal locaties met sorteerinstallatie
34
12
17
2
65
1
2
4
0
7
Aantal bedrijfswagens
832
426
184
0
1.442
Hoeveelheid ingezameld & verwerkt afval (in kton)
4,57
1,15
1,57
0,10
7,39
Hoeveelheid herbruikbaar materiaal (in kton)
3,94
0,78
0,67
0,08
5,48
Totaal recyclingpercentage
86%
68%
43%
78%
74%
11.713
75.464
15.043
0
102.220
Gemiddeld aantal werknemers
Aantal stortplaatsen
Hoeveelheid opgewekte energie (in MWh)
02 • Shanks Group plc • Duurzaamheidsverslag 2009/2010
Inleiding
Het Duurzaamheidsverslag 2009/2010 van de Shanks Group is het tweede dat we publiceren. Shanks Group doet al sinds eind jaren tachtig verslag van zijn prestaties op milieu-, arbo- en veiligheidsgebied, maar ons eerste separate Duurzaamheidsverslag dateert van 2009. De cijfers in dit rapport zijn berekend op basis van de volgende gegevens: I
Cijfers hebben betrekking op het boekjaar dat loopt tot 31 maart 2010. Soms zijn echter cijfers over het kalenderjaar 2009 gebruikt, met name in gevallen waar andere eisen gelden, zoals in wettelijk vereiste rapportages. Cijfers van eerdere boekjaren dienen als vergelijkingsmateriaal. I De definities van de prestatie-indicatoren die in deze publicatie worden gebruikt, zijn te vinden op de Shanks Group website. Het adres van de website is elders in dit verslag te vinden, onder ‘Contactgegevens’. I Cijfers die betrekking hebben op joint ventures binnen Shanks Group worden vermeld naar rato van het aandeel dat Shanks in de joint venture heeft, behalve waar dit wegens contractuele verplichtingen niet mogelijk is, zoals in het geval van arbo- en veiligheidscijfers. De joint ventures in dit verslag betreffen in het VK de Avondale stortplaats (voor het deel van het boekjaar voordat de stortplaats verkocht werd – zie hieronder) en de Peckfield stortplaats. In België gaat het om de Silvamo stortplaats.
I
Het verslag bestrijkt alle activiteiten van de Group behalve uitbestede activiteiten. Uitbestede activiteiten betreffen vooral transportdiensten in de landen waar de Group het sterkst aanwezig is, en in het VK ook de exploitatie van de afvalscheidingstations overeenkomstig het Cumbria County Council PFI afvalcontract. I Cijfers worden gerapporteerd aan de hand van een standaard aantal indicatoren en definities – te vinden op de Shanks Group website. Voor het webadres, zie elders in dit verslag onder ‘Contactgegevens’. I De cijfers van Shanks België over 2008/2009 zijn voor sommige indicatoren exclusief de activiteiten van Foronex (overgenomen in april 2008); in de cijfers over 2009/2010 is Foronex volledig meegeconsolideerd in de MVOrapportagesystemen, behalve voor de potentieel vermeden CO2-emissies die per volgend jaar vermeld worden. Evenzo zijn de werknemerscijfers van Orgaworld Canada wel opgenomen in de cijfers over 2009/2010, maar niet over 2008/2009. I In het VK heeft Shanks in mei 2009 zijn belang van 50% in Avondale Environmental Ltd. verkocht. Avondale Environmental Ltd. exploiteert de Avondale stortplaats in Schotland. Shanks verkocht ook zijn belang in de grondreinigingsinstallatie in Kinneil Kerse. Cijfers van deze activiteiten hebben dus slechts betrekking op de paar maanden van het boekjaar 2009/2010 vóór de verkoopdatum.
Duurzaamheidsverslag 2009/2010 • Shanks Group plc • 03
Inleiding
Duurzaamheidsdoelstellingen Ontwikkeling doelstellingen Geen enkele organisatie die MVO daadwerkelijk in zijn operationele activiteiten wil verankeren, ontkomt aan het stellen van doelen. Dat kunnen kwalitatieve doelstellingen zijn die betrekking hebben op het formuleren van beleid en het ontwikkelen van managementsystemen of op het beoordelen van de huidige prestaties en processen. Maar het kunnen ook kwantitatieve doelstellingen zijn, gericht op meetbare verbeteringen. In het Duurzaamheidsverslag over 2009 stelde Shanks zichzelf negen MVO-doelen. Daarvan waren er acht kwalitatief en gericht op
04 • Shanks Group plc • Duurzaamheidsverslag 2009/2010
het ontwikkelen van beleid of het beoordelen van huidige systemen en prestaties. Deze doelen dienden ter voorbereiding op het stellen van kwantitatieve doelen. Op basis van de uitkomst van deze kwalitatieve doelen heeft Shanks zich voor 2010 drie belangrijke kwantitatieve MVOdoelen gesteld voor de lange termijn. Deze drie doelstellingen komen in detail aan de orde op de volgende pagina’s.
Inleiding
Doelen 2009: stand van zaken In het Duurzaamheidsverslag 2008/2009 van de Shanks Group is een volledige beschrijving te vinden van de doelstellingen die het bedrijf zich voor die periode heeft gesteld. Dit verslag is te downloaden van de website van de Shanks Group. Het adres van de website is elders in deze publicatie te vinden, onder ‘Contactgegevens’. In hoeverre deze doelstellingen zijn behaald, valt te lezen in het Duurzaamheidsverslag van dit jaar (2009/2010). Samenvattend, en onder verwijzing naar andere delen van dit verslag waar de resultaten in meer detail worden uitgewerkt, of waar voorbeelden worden gegeven, is de stand van zaken als volgt: Doelstelling: Shanks gaat zijn huidige gedragscode en ethische principes onder de loep nemen met als doel meer aandacht voor MVO-vraagstukken. Deze doelstelling is behaald, zie het verslag op pagina 10. Doelstelling: Shanks gaat zijn duurzaamheidsverslaglegging toetsen aan de GRI-richtlijnen en daarover rapporteren in zijn duurzaamheidsverslag 2010. Deze doelstelling is behaald. Verslaglegging van dit proces is in dit rapport opgenomen als een casestudy onder ‘Managementsystemen en compliance’. Doelstelling: In 2009/2010 zal Shanks zijn MVO-beleid met gebruikmaking van het Business in the Community (BitC) programma door een onafhankelijke partij laten evalueren en daarover kort rapporteren in het duurzaamheidsverslag 2010. Deze doelstelling is behaald en als casestudy opgenomen op pagina 11. Doelstelling: Shanks gaat de methoden die het bedrijf op dit moment gebruikt om zijn CO2voetafdruk te berekenen toetsen aan richtlijnen. Mogelijke hieruit voortvloeiende wijzigingen worden verwerkt in de cijfers over 2010. Deze doelstelling is behaald. Een voorbeeld van wat dit inhoudt, is als casestudy te vinden onder ‘Milieu’.
Doelstelling: In 2009/2010 gaat elke Shanksdochter bepalen welke installaties de meeste energie verbruiken en het energieverbruik daar doorlichten. Aan deze doelstelling wordt gewerkt. Het energieverbruik bij een aantal locaties met een hoog verbruik is doorgelicht en er staan nog meer audits op de rol voor andere locaties. De resultaten van deze metingen zouden gebruikt kunnen worden voor het formuleren van een belangrijke MVOdoelstelling met betrekking tot energieverbruik in een duurzaamheidsverslag van later datum. Doelstelling: Voor 2009/2010 stelt Shanks zich ten doel dat er nul fatale ongevallen plaatsvinden op het werk en dat het aantal ongevallen per 100.000 werknemers met 10% wordt gereduceerd. Deze doelstelling is afgerond. Shanks Group bereikte een reductie van 6% in de 2009/2010 RIDDOR rate, wat 4% onder de doelstelling is. Er was geen sprake van dodelijke ongevallen op het werk. Voor meer details, zie de arbo- en veiligheidscijfers elders in dit rapport, onder ‘De factor mens: welzijn werknemers’. Doelstelling: Shanks gaat op gezette tijden de houding van zijn werknemers in alle landen waar Shanks actief is, peilen en hierover verslag doen in het duurzaamheidsverslag 2010 in de vorm van een korte casestudy. Aan deze doelstelling wordt gewerkt. Hoe deze doelstelling wordt uitgewerkt, is te lezen in een casestudy in het hoofdstuk ‘De factor mens: welzijn werknemers’. Doelstelling: Shanks gaat zijn bestaande systeem voor milieuklachtenafhandeling en -rapportage onder de loep nemen en de resultaten hiervan opnemen als een casestudy in het duurzaamheidsverslag 2010. Deze doelstelling is behaald. Een voorbeeld van hoe deze doelstelling is uitgewerkt, is als casestudy opgenomen in het hoofdstuk ‘Lokale gemeenschap’.
Doelstelling: Vanaf 2009/2010 zullen alle grote nieuwe Shanks installaties al in de ontwerpfase worden beoordeeld op energie-efficiëntie en alle werkbare maatregelen die uit die toetsing voortkomen zullen in het ontwerp van de installatie worden opgenomen. Aan deze doelstelling wordt gewerkt. Hoe dit vordert, is af te lezen aan lopende Shanks bouwprojecten.
Duurzaamheidsverslag 2009/2010 • Shanks Group plc • 05
Inleiding
Duurzaamheidsdoelstellingen Lange-termijn doelen 2010 Voortbouwend op de kwalitatieve doelen van 2009 heeft Shanks zichzelf nu drie belangrijke MVO-doelen gesteld voor de lange termijn. Deze doelen hebben direct betrekking op de bedrijfsstrategie, gelden voor de komende vijf jaar en zijn gericht op die MVO-vraagstukken die Shanks het belangrijkst acht: I I
Recyclingpercentage van de hele Shanks Group Vermijding van CO2-emissies door de activiteiten die Shanks ontplooit I Ongevallenpercentage, als belangrijkste indicator van het welzijn van de werknemers In de Shanks Group duurzaamheidsverslagen van de komende jaren zal worden gerapporteerd over de voortgang van en terugkoppeling op deze cruciale duurzaamheidsdoelen.
Doelstelling: recyclingpercentage Voor een duurzame toekomst moet de maatschappij af van verouderde afvalverwerkingsmethodes zoals storten. Scheiding en hergebruik moeten gemeengoed worden. Deze noodzaak wordt ook erkend in het Europese afvalbeleid en onderschreven door Shanks eigen bedrijfsstrategie: “Onze infrastructuur verder ontwikkelen voor duurzame afvalverwerking en het omzetten van afval in duurzame energie”. Shanks heeft al belangrijke stappen gezet als het gaat om het faciliteren van duurzame afvalverwerking. Kijk bijvoorbeeld naar het hoge recyclingpercentage van de Shanks Group als geheel. Een kanttekening die daarbij geplaatst mag worden, is dat dit percentage niet gelijkmatig verdeeld is over de Group. Zo liggen de percentages van Shanks Nederland (NL) en België (BE) veel hoger dan die van Shanks VK. Dit is een goede afspiegeling van de relatieve koploperspositie die deze landen innemen voor wat betreft duurzame afvalverwerking.
Een ander onderdeel van Shanks Group’s bedrijfsstrategie is “dat we onze kerncapaciteiten en technologieën met elkaar delen”. Het streven naar een hoger algeheel recyclingpercentage is daar een goed praktijkvoorbeeld van: duurzame afvalverwerkingstechnieken die bij een bepaald onderdeel van de Group al veel gebruikt worden, worden beschikbaar gesteld aan een ander onderdeel van de Group om de prestaties daar te verbeteren. Zo kan de introductie van anaerobe vergisting vanuit Shanks NL naar Shanks VK ervoor zorgen dat het recyclingpercentage van de activiteiten van Shanks VK verbetert. Zonder afbreuk te willen doen aan de grote duurzaamheidsvoordelen van scheiding en hergebruik, moet Shanks ook accepteren dat recycling voor sommige soorten afval op dit moment niet de meest milieuvriendelijke oplossing is. We denken daarbij vooral aan sommige soorten gevaarlijk afval, die zo milieugevaarlijk zijn dat ze beter niet gerecycled kunnen worden. Voor zulk gevaarlijk afval blijft vernietiging, bijvoorbeeld door verbranding, de beste oplossing. Shanks ziet het streven naar een hoger recyclingpercentage, met inachtneming van de hierboven beschreven beperkingen en factoren, als een goede manier om bij te dragen aan een duurzamere samenleving. Daarom heeft Shanks zichzelf het volgende belangrijke lange-termijn doel gesteld (zie hieronder). Shanks is van mening dat dit een pittige, maar haalbare doelstelling is. De Group verplicht zich in toekomstige duurzaamheidsverslagen verslag te doen van de stand van zaken met betrekking tot deze doelstelling
MVO hoofddoel: Shanks Group verplicht zich voor eind maart 2015 zijn recyclingpercentage te verbeteren tot meer dan 80% van de totale hoeveelheid afval die op onze locaties wordt ingezameld en verwerkt
06 • Shanks Group plc • Duurzaamheidsverslag 2009/2010
Inleiding
Doelstelling: groter CO2vermijdingspotentieel CO2-uitstoot is een wereldwijd probleem en hoort bij elke organisatie op de agenda te staan. De meeste bedrijven proberen hun bijdrage aan het broeikaseffect te beperken door hun CO2-uitstoot te verminderen (bijvoorbeeld door minder energie te verbruiken, waardoor er minder CO2 vrijkomt bij het produceren van energie uit fossiele brandstoffen). Of ze kiezen voor duurzamere energiebronnen en grondstoffen ter vervanging van de huidige (door bijvoorbeeld over te schakelen op groene stroom of meer producten van gerecycled materiaal te gebruiken). Afvalverwerkings- en recyclingbedrijven zoals Shanks hebben een vrij unieke positie in die zin dat zij het vermijden van CO2-emissies kunnen bevorderen door het produceren van alternatieve brandstoffen en grondstoffen. Artikelen van gerecycled materiaal zijn CO2-vriendelijker dan artikelen vervaardigd uit nieuwe grondstoffen. Ook het gebruik van energie uit afval in plaats van fossiele brandstoffen draagt bij aan het verminderen van de totale CO2-uitstoot. Daarnaast zijn er zelfs afvalverwerkingsprocessen die duurzame energie opleveren, zoals het genereren van elektriciteit uit anaerobe vergisting. Gezien de potentiële CO2-voordelen van afvalverwerking is het ironisch dat de technologieën met het grootste CO2-vermijdingspotentieel zelf vaak een heel hoog energieverbruik hebben. Zo kost het recyclen van een ton afval veel meer energie dan het storten ervan, maar het methaangas dat vervolgens vrijkomt uit de stortplaatsen draagt weer aanzienlijk bij aan het broeikaseffect. Het CO2voordeel is dus een kwestie van de relatieve balans tussen energieverbruik en vermeden CO2-emissies. Shanks heeft het vermijden van CO2-emissies tot een van onze MVO hoofddoelen gemaakt, maar daarnaast richten we ons ook op onderzoek naar efficiënt gebruik van energie en de relatieve
voordelen van verschillende afvalverwerkingsmethoden. We zullen daar op geëigende momenten verslag van doen en aanvullende doelstellingen op dit gebied formuleren. Shanks doet verslag van het CO2-vermijdingspotentieel als onderdeel van de cijfers over onze CO2-voetafdruk. Shanks voert deze cijfers bewust niet op als ‘vermeden emissies’ die simpelweg afgetrokken kunnen worden van de daadwerkelijke emissies van ons bedrijf. Immers, gebruikers van uit afval geproduceerde brandstoffen en consumenten die producten kopen die zijn gemaakt van door Shanks gerecycled materiaal, kunnen met recht aanspraak maken op een deel van die vermeden emissies. Dat neemt echter niet weg dat Shanks een onmisbare rol speelt in het mogelijk maken van CO2-emissievermijding. Shanks Group doet hier dan ook terecht verslag van. Maar Shanks doet meer dan alleen het rapporteren van CO2-voetafdrukcijfers: we zijn ook op zoek naar manieren om onze capaciteit voor het faciliteren van CO2-emissievermijding te vergroten. Om CO2emissievermijding door duurzame afvalverwerking te stimuleren heeft Shanks zich het volgende MVO hoofddoel gesteld (zie hieronder). Shanks gelooft dat dit een sleutelrol speelt in het stimuleren van duurzaamheid voor al zijn stakeholders. De doelstelling van 800 kton is gebaseerd op het CO2-vermijdingspotentieel van 642 kton uit het Shanks Group duurzaamheidsverslag over 2008/2009. Het zal lezers van dit 2009/2010 verslag niet ontgaan zijn dat er al significante vooruitgang is geboekt richting die 800 kton doelstelling. Om te zorgen dat het vermijden van CO2-emissies een uitdaging blijft, zal Shanks de vinger aan de pols houden en deze doelstelling mogelijk naar boven toe bijstellen.
MVO hoofddoel: Shanks Group verplicht zich voor eind maart 2015 zijn CO2-vermijdingspotentieel te verhogen naar meer dan 800 kton
Duurzaamheidsverslag 2009/2010 • Shanks Group plc • 07
Inleiding
Duurzaamheidsdoelstellingen
Doelstelling: Lager ongevallenpercentage als maat voor welzijn werknemers Het beoordelen van het welzijn van werknemers is een complexe zaak. Wat houdt welzijn eigenlijk in en welke indicatoren wegen het zwaarst? Daarover zijn de meningen verdeeld. Aan de ene kant vinden we duidelijke, concrete en kwantificeerbare indicatoren, zoals het percentage ongevallen en letsel onder werknemers. Aan de andere kant vinden we diffusere en abstractere concepten zoals motivatie, plezier in het werk en eigenwaarde. Shanks doet reeds verslag van een breed spectrum aan welzijnsindicatoren, van de verdeling tussen de seksen en de leeftijdsverdeling van zijn werknemers tot ziekteverzuimcijfers en opleidingsmogelijkheden. En natuurlijk van het oude getrouwe ongevallenpercentage. De Group heeft ook gebruik gemaakt van instrumenten zoals een opinie-onderzoek onder de werknemers om zich een beeld te vormen van hun welzijn en heeft intern en extern kort verslag gedaan van de uitkomsten van dit onderzoek. De welzijnsprestatie-indicatoren die in dit duurzaamheidsverslag zijn opgenomen, vormen slechts het topje van de ijsberg. Wat u hier kunt lezen, is slechts een oppervlakkige afspiegeling van een veel gedetailleerdere en specifiekere overweging die ons bedrijf intern heeft gemaakt. Niets ten nadele van meer verfijnde methodes voor het evalueren van het welzijn van werknemers, maar het is een van de basisverplichtingen van elk bedrijf dat zijn werknemers geen letsel mogen oplopen. De
meest fundamentele indicator van het welzijn van werknemers is dat de werkvloer, voor zover praktisch mogelijk, gevrijwaard is van fysieke gevaren voor de werknemer. Bovendien heeft Shanks al meer dan tien jaar ongevallencijfers verzameld volgens een in het VK veelgebruikt systeem. Hierdoor zijn we niet alleen in staat om onze eigen prestaties in de tijd te beoordelen, maar ook om onszelf te vergelijken met andere bedrijven in dezelfde sector en in andere industriële sectoren. Shanks is er in de loop van de tijd in geslaagd het ongevallenpercentage onder werknemers sterk terug te dringen. Zo is het aantal ernstige ongevallen onder werknemers in de laatste tien jaar bijna gehalveerd en die trend zet nog steeds door. We denken echter ook dat het percentage voor sommige activiteiten het laagste risiconiveau in de sector nadert en signaleren een afvlakkende trend in onze verst ontwikkelde activiteiten. Om onze resultaten op het gebied van deze belangrijke maatstaf voor het welzijn van onze werknemers verder te verbeteren, hebben we ons het volgende MVO-hoofddoel gesteld (zie hieronder). Shanks betrekt daarbij in zijn overwegingen dat deze doelstelling zwaarder telt voor die onderdelen van de Group waar nog significante verbeteringen te behalen zijn, en minder zwaar voor onderdelen die hun ongevallenpercentage al sterk teruggedrongen hebben.
MVO hoofddoel: Shanks Group verplicht zich voor eind maart 2015 onze RIDDOR rate voor (ernstige) ongelukken onder werknemers met 25% te verminderen ten opzichte van de in 2010 vermelde ongevallenpercentages
08 • Shanks Group plc • Duurzaamheidsverslag 2009/2010
Inleiding
Duurzaamheidsverslag 2009/2010 • Shanks Group plc • 09
Inleiding
Duurzaamheidsdoelstellingen Ontwikkeling MVO-beleid Een van de doelstellingen die de Shanks Group zichzelf in 2009 stelde, was het kritisch bekijken en herschrijven van zijn ethische gedragscode en principes, die zijn omgedoopt tot het MVO-beleid. Deze taak werd ondergebracht bij de Shanks Group CR Committee (Centrale MVO Commissie), bestaande uit topmensen uit de hele organisatie en direct rapporterend aan de Group Executive Committee (Centrale Directie). Na het inwinnen van uitgebreid advies uit alle lagen van de organisatie werd het nieuwe beleid begin 2010 geformuleerd en door de hele Group verspreid. Het nieuwe MVO-beleid van de Shanks Group moet structuur aanbrengen. Het heeft een overkoepelende functie voor het formuleren en implementeren van toekomstig specifiek MVO-beleid en -systemen en vormt een formele standaard waaraan elke Shanks werknemer zich dient te houden.
Het beleid bevat de volgende onderdelen: I I I
I I
Organisatie, verslaglegging, communicatie en doelstellingen Verantwoordelijkheid Principes en beleidsnormen voor alle werknemers, waaronder normen voor het milieu, personeel, arbo en mensenrechten, omwonenden, klanten en afnemers, aandeelhouders, ketenproblematiek, gedragscode en eerlijke bedrijfspraktijk Feedback, inclusief klokkenluiden Monitoring
De volledige tekst van Shanks nieuwe MVO-beleid kan worden gedownload van de Shanks Group website. Het adres van de website is elders in dit rapport te vinden, onder ‘Contactgegevens’. Commentaar op dit beleid is van harte welkom.
Inbedding MVO-beleid in Shanks-organisatie
Shanks Group plc routinematige MVOrapportage bedrijven
RvC rapporteren MVO-vraagstukken prestaties en advies
Centrale directie algemeen directeur en financieel directeur directeuren Shanks BE, NL en VK
MVO-richting en leiderschap Centrale MVO-commissie topmensen van Shanks BE, NL en VK
Shanks BE
afvalverwerkers
Shanks NL
afvalverwerkers
Shanks VK
afvalverwerkers
rapporteren MVO-vraagstukken en -prestaties
10 • Shanks Group plc • Duurzaamheidsverslag 2009/2010
Inleiding IJken van prestaties: MVO-index Business in the Community
Casestudy
Onderdeel van de voortdurende evaluatie van ons duurzaamheidsbeleid is de opdracht die de Shanks Group in 2009 gaf aan Business in the Community (BitC). Wij vroegen BitC om ons MVObeleid te ijken aan de hand van hun MVO-index. Deze ijking bestond allereerst uit het invullen van een zelfevaluatie. Hiervoor werden lijsten met vragen beantwoord over de verankering van de bedrijfsstrategie in de bedrijfspraktijk, onze managementpraktijken op vier cruciale punten (gemeenschap, milieu, markt en werkvloer) en over onze prestaties op een aantal milieu- en sociale aspecten. Vervolgens werd een validatiesessie gehouden met BitC, waarbij topmensen van ons bedrijf aanwezig waren, waaronder de Support Services Director en de Group Company Secretary. Shanks Group scoorde 74% op de evaluatie. Goed voor een bronzen classificatie op de MVOindex 2008, iets wat volgens BitC maar heel weinig andere bedrijven in een keer lukt. Zoals te verwachten scoorde Shanks het beste op de aspecten die de meeste risico’s met zich meebrengen voor de Group en waar we dus al lang goede zorgsystemen voor gebruiken, namelijk milieu, arbo en veiligheid. BitC liet zich ook lovend uit over ons personeelsbeleid met betrekking tot gelijke kansen, diversiteit en non-discriminatoir gedrag, maar gaf aan dat er ruimte voor verbetering is waar het gaat om de verdeling tussen mannen en vrouwen. Hoewel de management- en staffuncties vrijwel gelijk verdeeld zijn tussen mannen en vrouwen, worden de banen ‘op straat’ (met name chauffeurs en handarbeiders) voornamelijk vervuld door mannen. Het is in de hele afvalverwerkingsindustrie echter een bekend fenomeen dat vrouwen zich meestal niet tot dit soort werk voelen aangetrokken.
Er waren meer aspecten waarvan BitC vond dat er ruimte voor verbetering was, bijvoorbeeld het gebruik van de werkomgeving om werknemers te stimuleren gezond te leven. Daarbij valt te denken aan het invoeren van een preventief medisch programma, zoals Shanks Nederland dat als eerste heeft gedaan (zie casestudy op pagina 22). BitC vond verder dat de opleidingsmogelijkheden van werknemers breder getrokken zouden kunnen worden dan alleen trainingen om te voldoen aan wettelijke eisen (zoals opleidingen op het gebied van arbo, veiligheid en milieu). Daarbij zouden bestaande lokale initiatieven voor andere opleidingen en leertrajecten verder uitgebouwd kunnen worden. Shanks centrale MVO-commissie zal deze en andere verbeterpunten, waaronder een bredere aanpak om stakeholders structureel bij het bedrijf te betrekken, meenemen in haar overwegingen en in mogelijke aanbevelingen voor bedrijfsbrede maatregelen aan de centrale directie. Doordat het centrale MVO-beleid voortdurend wordt geëvalueerd en begin 2010 nog werd bijgesteld, is het mogelijk om enkele van de lacunes die bij de BitC-ijking werden geconstateerd, gaandeweg te verhelpen. De hierboven beschreven ijking door BitC was een van de doelstellingen die de Shanks Group zich in het Duurzaamheidsverslag 2009 gesteld had. Daarmee is deze doelstelling dus afgerond. Maar de echte waarde van de ijking zal zich pas bewijzen als de geconstateerde verbeterpunten zijn doorgevoerd.
Duurzaamheidsverslag 2009/2010 • Shanks Group plc • 11
Milieu
Milieu
Alle activiteiten van Shanks worden uitgevoerd op basis van milieuvergunningen en worden gecontroleerd met milieuzorgsystemen van diverse pluimage. Die zorgen ervoor dat Shanks aan de wet- en regelgeving blijft voldoen. Het niet tijdig aanvragen of verlengen van milieuvergunningen of het overtreden van milieuwetten en regelgeving kan leiden tot gedwongen maatregelen, rechtsvervolging of het opleggen van beperkingen op onze activiteiten. Bedrijven die herhaaldelijk buiten hun boekje gaan, kunnen problemen krijgen bij het aanvragen van nieuwe vergunningen of het wijzigen van bestaande vergunningen met het oog op het invoeren van nieuwe technieken. Maar naast het voldoen aan regelgeving en het minimaliseren van mogelijke schade aan het milieu, draagt Shanks ook in positieve zin bij aan het milieu, met name op het gebied van recycling en hergebruik. Een groot aantal van de belangrijkste milieuaspecten waar vroeger apart verslag van gedaan zou zijn, zijn nu gebundeld onder het kopje CO2-voetafdruk. Brandstofverbruik en -efficiëntie bijvoorbeeld zijn bekende milieuprestatieindicatoren die in oudere duurzaamheidsverslagen waarschijnlijk apart behandeld werden in de vorm van hoeveelheid verbruikte brandstof of een andere meeteenheid. Maar tegenwoordig is er overal sprake van CO2- equivalenten en Shanks heeft deze rekeneenheid, waar relevant, dan ook overgenomen in zijn duurzaamheidsverslaglegging.
12 • Shanks Group plc • Duurzaamheidsverslag 2009/2010
Om lezers inzicht te verschaffen in de bronnen van, en de relatieve bijdrage aan, de CO2-uitstoot van de verschillende activiteiten van Shanks, zijn de CO2-emissies in dit duurzaamheidsverslag uitgesplitst naar procestype. Shanks heeft het afgelopen jaar verbeteringen doorgevoerd in de manier waarop de CO2-cijfers berekend worden. De cijfers in dit verslag zijn op de nieuwe manier berekend. Behalve daadwerkelijke emissies vindt u in dit rapport ook de CO2-emissievermijding die Shanks via zijn activiteiten mogelijk maakt. Shanks is er echter wars van om al deze vermeden uitstoot te claimen als onze eigen verdienste en trekt deze emissies niet klakkeloos af van onze daadwerkelijke uitstoot. Immers, gebruikers van uit afval geproduceerde brandstof of consumenten die producten kopen die (deels) zijn gemaakt van door Shanks gerecycled materiaal, kunnen met recht aanspraak maken op een deel van de vermeden emissies. Dat doet echter niets af aan het feit dat Shanks een cruciale rol speelt in het mogelijk maken van CO2-emissievermijding. Shanks Group doet hier dan ook terecht verslag van.
Milieu
Duurzaamheidsverslag 2009/2010 • Shanks Group plc • 13
Milieu Shanks België voorop met superschone vuilniswagens
Casestudy
Shanks Kortemark loopt voorop bij het invoeren van vuilniswagens met uitzonderlijke lage uitlaatgasemissies. Het bedrijf zet voor alle twaalf gemeenten van MIROM Roeselare nieuwe vuilniswagens in voor het ophalen van restafval. Onderdeel van het hernieuwde contract met MIROM was dat het afval, vooruitlopend op nieuwe EU wetgeving, moest worden opgehaald met nieuwe vuilniswagens met Euro 5 motoren. Euro 5 is een nieuwe Europese emissienorm op uitlaatgassen die fabrikanten straks verplicht voertuigen te bouwen die voldoen aan zeer strenge maxima voor waterstof, koolmonoxide, stikstofoxiden en fijnstof. Na een gedegen studie ging Shanks Kortemark over tot de aanschaf van acht nieuwe vuilniswagens die aan de Euro 5-norm voldoen en bovendien zijn uitgerust met een zeer goed, duurder type roetfilter. Hiermee kan de uitstoot van waterstof, koolmonoxide en fijnstof nog eens 90% extra
14 • Shanks Group plc • Duurzaamheidsverslag 2009/2010
worden verlaagd in vergelijking met de Euro 5normen voor deze stoffen. De superschone vuilniswagens die Shanks Kortemark nu gebruikt, zijn uniek in België en maken eens te meer duidelijk dat wij bij Shanks echt oog hebben voor het milieu. De vuilniswagens dragen er bovendien door hun zeer gunstige brandstofverbruik aan bij dat de CO2voetafdruk van Shanks verder wordt verkleind. Het contract met MIROM vertegenwoordigt een omzet van € 1,6 miljoen per jaar en geldt voor negen jaar (met een optie op drie jaar verlenging). Dit stelt de werkgelegenheid van 25 werknemers voor deze periode zeker. Een uitstekend voorbeeld van hoe mens, milieu en markt hand in hand kunnen gaan.
Milieu CO2-voetafdruk 1. Cijfers zijn afgerond op kton.
EMISSIES IN CO2-EQUIVALENTEN Shanks Nederland CO2-equivalenten (kton)1 2010
CO2-equivalenten (kton)1 20093
Emissies Proces-emissies van anaerobe vergisting van compostering van gft-afval van industriële compostering van de verwerking van gevaarlijk afval van stortplaatsen
0 60 7 234 19
0 62 6 251 19
Transport-emissies van brandstofverbruik door voertuigen
31
33
Energieverbruik-emissies elektriciteitsverbruik (locaties en kantoren) gasverbruik (locaties en kantoren) brandstofverbruik (locaties en kantoren voor verhitting/verwarming)
44 8 16
45 8 16
419
440
Productie duurzame energie2 Productie secundaire brandstoffen Materiaalhergebruik (direct hergebruik of na verwerking door derden)
7 41 331
6 41 311
Totaal emissie-vermijdingspotentieel
379
358
Totaal emissies van significante bronnen
2. Deels voor eigen gebruik op de Shanks locaties, deels teruggeleverd aan het openbare net. 3. Cijfers over 2008/09 herzien, waar relevant berekend met nieuwe conversiefactoren.
Emissie-vermijdingspotentieel
1. Cijfers zijn afgerond op kton.
EMISSIES IN CO2-EQUIVALENTEN Shanks België CO2-equivalenten (kton)1 2010
CO2-equivalenten (kton)1 2009
Proces-emissies van anaerobe vergisting van compostering van gft-afval van stortplaatsen
0 4 56
– – 64
Transport-emissies van brandstofverbruik door voertuigen
27
13
3 0 8
2 0 6
98
85
15 61 34
14 40 34
110
57
Emissies
Energieverbruik-emissies elektriciteitsverbruik (locaties en kantoren) gasverbruik (locaties en kantoren)2 brandstofverbruik (locaties en kantoren voor verhitting/verwarming) Totaal emissies van significante bronnen
2. Gasverbruik en dus ook emissies zijn verwaarloosbaar. 3. Deels voor eigen gebruik op de Shanks locaties, deels teruggeleverd aan het openbare net. 4. Cijfers omvatten slechts een klein deel van het totaal hergebruikte materiaal.
Emissie-vermijdingspotentieel Productie duurzame energie3 Productie secundaire brandstoffen Materiaalhergebruik (direct hergebruik of na verwerking door derden) Totaal emissie-vermijdingspotentieel
Duurzaamheidsverslag 2009/2010 • Shanks Group plc • 15
Milieu vervolg CO2-voetafdruk 1. Cijfers zijn afgerond op kton.
EMISSIES IN CO2-EQUIVALENTEN Shanks VK CO2-equivalenten (kton)1 2010
CO2-equivalenten (kton)1 20094
Proces-emissies2 van industriële compostering van stortplaatsen van mechanisch-biologische verwerking
4 97 12
4 111 12
Transport-emissies van brandstofgebruik door voertuigen
10
11
Energieverbruik-emissies elektriciteitsverbruik (locaties en kantoren) gasverbruik (locaties en kantoren)3 brandstofverbruik (locaties en kantoren voor verhitting/verwarming)
14 0 4
13 0 5
141
156
Productie duurzame energie Productie secundaire brandstoffen Materiaalhergebruik (direct hergebruik of na verwerking door derden)
8 67 173
21 78 128
Totaal emissie-vermijdingspotentieel
248
227
Emissies
Totaal emissies van significante bronnen
2. Emissies zijn inclusief biogeen CO2 3. Gas wordt op slechts 5 locaties gebruikt. Werkelijke emissie 2009/10 = 0,066 kton en 2008/09 = 0,051 kton. 4. 2008/09 emissiecijfers waar relevant opnieuw berekend met nieuwe conversiefactoren.
Emissie-vermijdingspotentieel
1. Cijfers zijn afgerond op kton.
EMISSIES IN CO2-EQUIVALENTEN Shanks Group CO2-equivalenten (kton)1 2010
CO2-equivalenten (kton)1 2009
Proces-emissies van anaerobe vergisting van compostering van gft-afval van industriële compostering van verwerking gevaarlijk afval van stortplaatsen van mechanisch-biologische verwerking
0 64 11 234 172 12
0 62 9 251 194 12
Transport-emissies van brandstofverbruik door voertuigen
68
58
Energieverbruik-emissies elektriciteitsverbruik (locaties en kantoren) gasverbruik (locaties en kantoren) brandstofverbruik (locaties & kantoren voor verhitting/verwarming)
61 8 28
59 8 27
658
680
Productie duurzame energie Productie secundaire brandstoffen Materiaalhergebruik (direct hergebruik of na verwerking door derden)
30 169 538
41 159 442
Total potential avoided emissions
737
642
Emissies
Totaal emissies van significante bronnen Emissie-vermijdingspotentieel
16 • Shanks Group plc • Duurzaamheidsverslag 2009/2010
Milieu Een tandje erbij
Casestudy
Shanks publiceert al meer dan tien jaar openbare verslagen over de emissies die onze activiteiten genereren, maar sinds de Shanks Group in 2009 voor het eerst een separaat Duurzaamheidsverslag uitbracht, besteden we ook aandacht aan onze bijdrage aan het vermijden van CO2-uitstoot. Natuurlijk hebben we onze meetmethoden en verslaglegging in de loop der jaren verder verfijnd, maar naar aanleiding van het groeiend aantal richtlijnen over de CO2-voetafdruk, hebben we in 2009 besloten om onze methoden voor het berekenen en rapporteren van de CO2-uitstoot toch eens af te zetten tegen recente inzichten op dat terrein.
emissies uit hergebruikt materiaal, landspecifiek moeten zijn. Op basis van deze bevindingen, bepaalde Royal Haskoning vervolgens diverse CO2conversiefactoren die specifiek van toepassing zijn op de Nederlandse situatie en soms zelfs specifiek voor bepaalde activiteiten binnen Shanks Nederland. Om een voorbeeld te noemen: houtsnippers zoals die door de Van Vliet Groep worden geproduceerd bieden meer CO2-voordeel als ze verwerkt worden in spaanplaat dan wanneer ze verbrand worden als biomassa. Ook de Icopower-pellets die door Shanks Icova worden geproduceerd bieden meer CO2voordeel in vergelijking met verbranding van commercieel afval.
In de loop van het jaar hebben we verschillende trajecten op dit terrein doorlopen. Shanks Nederland (NL) gaf adviesbureau Royal Haskoning de opdracht bestaande berekeningsmethoden voor de CO2voetafdruk los te laten op de CO2-voetafdruk die Shanks NL voor 2008/2009 had berekend. Hierbij werd gekeken naar variaties in de emissiecijfers als gevolg van het gebruik van verschillende methoden en conversiefactoren. De alternatieve methoden omvatten onder andere PAS 2050 (een openbaar toegankelijke norm voor het meten van broeikasgassen van goederen en diensten van het British Standards Institute), the Greenhouse Gas (GHG) Protocol (ontwikkeld door de WBCSD) en het Entreprises pour l’Environnement (EpE) protocol. EpE is de Franse poot van het World Business Council for Sustainable Development (WBCSD). Het door EpE ontwikkelde protocol is speciaal gericht op het kwantificeren van de uitstoot van broeikasgassen ten gevolge van afvalverwerking.
Het EpE protocol ligt momenteel ter beoordeling bij de FEAD, de vereniging van Europese afvalverwerkers. Shanks is bij deze vereniging betrokken via de nationale vakverenigingen uit het VK en Nederland. Voor komend jaar proberen we in elk geval de Shanks verslaglegging zo goed mogelijk te laten aansluiten bij dit protocol.
Aangezien het EpE protocol speciaal bedoeld is voor de afvalsector, werd geconcludeerd dat dit de meest geëigende rekenmethode was voor de activiteiten van Shanks NL. Als onderdeel van de evaluatie berekende Royal Haskoning de CO2-voordelen van de belangrijkste producten die Shanks Nederland produceert. Hieruit kwam naar voren dat, voor een zo nauwkeurig mogelijke bepaling, bepaalde conversiefactoren voor het berekenen van de
In het VK keken we kritisch naar de richtlijnen van de overheid voor het rapporteren over broeikasgassen (Government’s Greenhouse Gas Reporting guidance, sept. 2009). Speciale aandacht ging uit naar de CO2-conversiefactoren. Tengevolge van deze verschillende evaluaties hebben we de conversiefactoren die worden gebruikt voor het berekenen van de CO2-voetafdruk van onze verschillende activiteiten gemoderniseerd en maken we in bepaalde gevallen gebruik van landspecifieke factoren. De nieuwe conversiefactoren zijn terug te vinden in het nieuwe document over de MVOprestatie-indicatoren, te downloaden van de Shanks Group website. Het adres van de website is te vinden onder ‘Contactgegevens’. Daar waar de conversiefactoren zijn veranderd ten opzichte van vorig jaar, zijn de oude CO2-emissiecijfers over 2008/2009 herrekend aan de hand van de nieuwe factoren, zodat de emissietrend niet beïnvloed wordt door het gebruik van andere conversiefactoren.
MILIEU-INDICATOREN Indicator Hoeveelheid broeikasgas (afkomstig van de voornaamste activiteiten) in CO2- equivalenten (kton) Totaal productie duurzame energie (MWh) Drinkwaterverbruik (x 1.000 m3)1
Nederland 2010 2009
2010
België 2009
2010
VK 2009
2010
Group 2009
658
6802
419
440
98
85
141
156
11.713
10.214
75.464
53.271
15.043
39.074
216
1873
100
78
34
53
102.220 102.559 350
318
1. Cijfers afgerond op 1.000 m3. 2. Herrekening op basis van nieuwe conversiefactoren. 3. Herziene cijfers.
Duurzaamheidsverslag 2009/2010 • Shanks Group plc • 17
Milieu Greenmills Project Amsterdam: ‘De keten sluiten’
Casestudy
Orgaworld, de organische afvalpoot van Shanks Nederland, bouwt op dit moment in de haven van Amsterdam een nieuwe vergistings- (inclusief anaerobe vergisting) en waterzuiveringsinstallatie. De installatie gaat organisch afval verwerken uit particuliere huishoudens en uit de voedingsmiddelenindustrie. Hierbij komt biogas vrij dat bij verbranding elektriciteit en warmte kan genereren, maar dat ook rechtstreeks als brandstof voor motorvoertuigen kan fungeren. De installatie is geheel op zichzelf staand maar wordt gerealiseerd in de directe nabijheid van een aantal fabrieken en installaties van andere bedrijven waaronder een tankenpark, biodieselfabriek en vetsmelterij. Dit initiatief, dat bekend staat als het Greenmills project, is gebaseerd op de integratie van processen van de deelnemende bedrijven, die elkaars reststromen kunnen benutten en in elkaars grondstoffenbehoefte kunnen voorzien. De andere bedrijven die naast Orgaworld in Greenmills deelnemen, zijn Noba, Rotie en Biodiesel Amsterdam.
18 • Shanks Group plc • Duurzaamheidsverslag 2009/2010
Shanks Orgaworld liet voor deze nieuwe installatie zijn oog vallen op deze strategische locatie vanwege de grote synergetische voordelen met de belendende bedrijven op het gebied van warmteherbenutting, logistiek en reststoffenverwerking. Bart Raedts, een van de directeuren van Orgaworld, noemde het Greenmills concept “een schoolvoorbeeld van hoe procestechnologische en industriële processen op een slimme manier gekoppeld kunnen worden. Dat sluit goed aan bij Orgaworld's filosofie van de ‘keten sluiten’. Daarmee zijn we ‘fit for the future’”. Een voorbeeld van de mogelijke synergie tussen de bedrijven is dat bij het vergistingsproces warmte vrijkomt die gebruikt kan worden voor de vetsmelterij, de verwarming van het tankenpark en het slibdroogproces. De glycerine die bij de biodieselproductie vrijkomt kan weer worden vergist in de vergistingsinstallatie. Daarnaast kan Shanks Orgaworld het slib uit de waterzuivering tot organische kunstmestkorrels drogen. Kortom, er wordt op alle fronten gestreefd naar maximaal rendement uit organisch afval.
Milieu Energie-efficiënter verwerken van gevaarlijk afval
Casestudy
Een groot deel van het totale energieverbruik van Shanks Nederland is toe te schrijven aan het verbruik bij ATM (Afvalstoffen Terminal Moerdijk). ATM gebruikt meer dan 60% van alle elektriciteit en ruim 15% van het gas. Bij ATM wordt gevaarlijk afval verwerkt, waaronder verf, slib, scheepsafval en zwaar vervuilde grond. ATM heeft rond de 180 werknemers en verwerkt jaarlijks meer dan 1,5 miljoen ton afval, waarvan 90% direct of na verdere behandeling geschikt is voor hergebruik. De bij ATM aangevoerde afvalstromen worden, al naar gelang hun origine en samenstelling, op verschillende manieren verwerkt. Daarbij kunnen de verschillende soorten afval ook dienen als grondstof voor het behandelingsproces. Gevaarlijk afval wordt verwerkt in de pyrolyse-installatie. Het gas dat daarbij ontstaat wordt weer gebruikt in de Thermische Reinigings Installatie (TRI) voor het reinigen van zwaar verontreinigde grond en teerhoudend asfaltgranulaat. Ook de afvalstromen uit de schepen worden omgezet in secundaire brandstoffen voor de TRI, waardoor het afvalverwerkingsproces volledig geïntegreerd is. Van het totale energieverbruik van ATM in 2009 (2.223.021 GJ) produceert het bedrijf zelf meer dan 80% uit de aangevoerde afvalstromen. De overige energiebronnen (elektriciteit - 18% en aardgas - 1%) worden van buiten betrokken. Het verwerken van gevaarlijk afval is energieverslindend. Daarom is er bij ATM van oudsher veel aandacht voor de energiehuishouding. ATM berekent al sinds 1989 de EEI (Energie-Efficiëntie-Index) van zijn activiteiten. Tussen 1998 en 2003 schommelde de EEI steeds rond de 70% (ten opzichte van het eerste jaar), maar sinds 2004 is er door allerlei
proceswijzigingen vooruitgang geboekt. Onderstaande tabel geeft de EEI van de verschillende verwerkingsinstallaties bij ATM weer. De komende jaren is ATM van plan om nog een aantal andere wijzigingen in het productieproces door te voeren die de energie-efficiëntie verder ten goede zullen komen. Daar staat tegenover dat er strengere milieunormen in de maak zijn die proceswijzigingen nodig maken die de EEI juist negatief gaan beïnvloeden. Daarom is het onmogelijk uitspraken te doen over de EEI van 2012. Wel kunnen we stellen dat ATM trouw blijft aan zijn voornemen om de energie-efficiëntie van zijn activiteiten, met inachtneming van de geldende milieunormen, te verbeteren. De inspanningen van ATM dragen bij aan de duurzaamheidsdoelstelling die Shanks vorig jaar in het Group duurzaamheidsverslag heeft vastgelegd, namelijk om het energieverbruik van zijn activiteiten continu te blijven evalueren. Door de uitkomsten van die energie-evaluaties met andere Shanksbedrijven te bespreken, kunnen we onderling ideeën opdoen voor het doorvoeren van energiebesparende maatregelen. ENERGIE EFFICIËNTIE INDEX Installatie Thermische Reiniging
EEI t.o.v. 1e jaar (%) 78
Afvalwater
67
Scheepsreiniging
13
Pyrolyse
22
Laboratorium en gebouwen
32
Fakkel
10
Duurzaamheidsverslag 2009/2010 • Shanks Group plc • 19
De factor mens: welzijn werknemers
Welzijn werknemers
Shanks is een divers, sterk verspreid bedrijf met meer dan 4.000 werknemers verdeeld over ruim 100 locaties. Shanks is dan ook sterk afhankelijk van de competentie, motivatie en vaardigheden van zijn werknemers om te zorgen dat we blijven voldoen aan de wettelijke eisen voor onze milieuvergunningen en dat we onze werkzaamheden goed en veilig uitvoeren. Op het meest basale niveau is het welzijn van onze werknemers een kwestie van arbeidsomstandigheden en veiligheid. Shanks is er zich van bewust dat we opereren in een sector waar de potentiële risico’s hoog zijn. Shanks publiceert daarom al meer dan 18 jaar zijn ongevallenstatistieken, mede omdat we weten dat het aantonen van trends op dit gebied een kwestie van lange adem is. En zoals de statistieken in dit hoofdstuk laten zien, zit er sinds 2001, ondanks lichte variaties van jaar tot jaar, duidelijk verbetering in het ongevallenpercentage. Het welzijn van onze werknemers hangt natuurlijk nog van andere, vaak complexere factoren af, zoals de communicatie met het personeel, onderling respect, diversiteit, onze ethische principes en de bedrijfscultuur. De overige cijfers in dit hoofdstuk zijn bedoeld om een beeld te schetsen van onze prestaties op deze, wat minder gemakkelijk te becijferen gebieden.
20 • Shanks Group plc • Duurzaamheidsverslag 2009/2010
Niet alle aspecten zijn dus te vangen in harde cijfers, maar we kunnen wel melden dat het Shanks personeels- en opleidingsbeleid voldoet aan alle relevante nationale arbeidswetgeving en andere wettelijke eisen. De Shanks Group is een werkgever die gelijke kansen voor iedereen nastreeft. Dat geldt nadrukkelijk ook voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt (door lichamelijke of geestelijke handicap). Wij nemen hun sollicitaties, arbeidsovereenkomsten, promotiekansen en opleidingstrajecten serieus. Wij maken ons sterk voor een cultuur van open communicatie. Vakbonden, ondernemingsraden en andere personeelsvertegenwoordigingen worden waar mogelijk bij de besluitvorming betrokken. Op centraal niveau zijn ideeën hierover duidelijk uitgewerkt in het Shanks MVO-beleid, te downloaden van de Shanks Group website. Het adres van deze site is elders in dit verslag te vinden, onder ‘Contactgegevens’.
De factor mens: welzijn werknemers
Duurzaamheidsverslag 2009/2010 • Shanks Group plc • 21
De factor mens: welzijn werknemers Preventieve medische keuring
Casestudy
Onze werkzaamheden staan of vallen met het welzijn van onze werknemers. Daarom heeft Shanks Nederland voor zijn personeel een preventief medisch keuringsprogramma opgezet. In plaats van alleen achteraf te reageren op ziekteverzuim wordt hier geprobeerd het ziekteverzuim vóór te zijn door het personeel te stimuleren om gezond(er) te (gaan) leven. De medische keuring bestaat uit een onderzoek naar de fysieke gesteldheid van de werknemer. Dit omvat onder andere het invullen van een vragenlijst over de gezondheid van de werknemer en zijn/haar fysieke belastbaarheid in relatie tot de werkzaamheden. Verder worden lengte, gewicht, buikomvang, bloeddruk en gezichtsvermogen gemeten. Werknemers krijgen ook een echoscopie van de halsslagaders en hun cholesterolwaarden en bloedsuikerspiegel worden bepaald. Bij werknemers die direct betrokken zijn bij het verwerken van afval worden nog andere bloedanalyses uitgevoerd en wordt gekeken naar de lever en de nieren. Na de keuring volgt een gesprek met een arts om de uitkomsten van de tests te bespreken.
Werknemers die de medische keuring gehad hebben, zijn enthousiast. Een groot aantal van hen heeft zijn levensstijl in zekere mate aangepast, bijvoorbeeld door te stoppen met roken, anders te gaan eten of meer te gaan bewegen. Een van de voornaamste triggers daarvoor blijkt de scan van de halsslagaders te zijn. Daarop is een mogelijke vernauwing of dichtslibbing van de aderen te zien, wat een goede indicatie is voor het risico op een hartinfarct of een hersenbloeding. Ook voor mensen die zich verder prima voelen kunnen dit soort technieken een eye-opener zijn omdat ze duidelijk laten zien wat de risico’s voor de toekomst zijn. Daarnaast horen mensen meteen van de dokter wat ze eraan kunnen doen om het risico te verkleinen. De keuring slaat dus twee vliegen in een klap: diagnose en behandeladvies worden tegelijkertijd gegeven. Het preventieprogramma komt zowel de werknemer als het bedrijf ten goede. De werknemers worden er gezonder van en het bedrijf dringt er de kosten van ziekteverzuim mee terug. Met deze keuring is Shanks NL de gezondheid van zijn werknemers fundamenteel anders gaan benaderen. Het gaat niet meer alleen over het terugdringen van ziekteverzuim; het gaat om het proactief stimuleren van de gezondheid en de vitaliteit van het personeel.
Gezondheidsdriehoek: Zowel gezonde werknemers (96%) als zieke werknemers (4%) aanspreken
Terugdringen ziekteverzuim
Ziekteverzuim Ziekte zonder verzuim Preventie
Ongezond gedrag
Deels gezond gedrag
Gezond gedrag en gezonde levensstijl
22 • Shanks Group plc • Duurzaamheidsverslag 2009/2010
Vitaliteit
De factor mens: welzijn werknemers Een kwestie van lange adem
Casestudy
Arbo en veiligheid zijn kritieke factoren in de afvalsector. Uit cijfers van diverse nationale veiligheidsinstanties blijkt dat er in de afvalsector vaak sprake is van een ongevallenpercentage dat ver boven het gemiddelde van de industrie als geheel ligt. Sterker nog, het ligt zelfs hoger dan het percentage in een bekende risicosector als de bouw. Shanks is zich hier bewust van en beschouwt arbo en veiligheid al jaar en dag als een van de belangrijkste en meest zichtbare risicogebieden. Een gebied dat doorlopend onze volle aandacht verdient en waar met behulp van onze risicomanagementinstrumenten verbeteringen mogelijk zijn. De meest elementaire maatstaf voor arbo- en veiligheidsprestaties is het ongevallenpercentage. Dit is het aantal ongevallen waaraan de werknemers jaarlijks worden blootgesteld, uitgedrukt als een percentage per werknemer. Dit percentage is een standaard berekening die ijking binnen en buiten de afvalsector mogelijk maakt. En uit zulke vergelijkingen blijkt al snel dat Shanks binnen de afvalsector een voortrekkersrol vervult op het gebied van arbo en veiligheid. Een ander voordeel van standaardpercentages en -maten is dat bedrijven die hun arbo- en veiligheidsprestaties willen verbeteren zich een duidelijk beeld kunnen vormen over een langere periode. Shanks verzamelt en analyseert zijn ongevallencijfers al meer dan twintig jaar volgens een vast stramien. Deze cijfers worden elke maand op alle niveaus door de hele Group verspreid, tot aan de Shanks Group Board (RvC) toe. De ongevallencijfers in dit verslag zijn slechts een samenvatting. Op landelijk en bedrijfsniveau is veel gedetailleerdere informatie beschikbaar. Die wordt gebruikt om verbeteringen op bepaalde vlakken te monitoren, om te zien waar meer tijd en middelen beschikbaar gesteld zouden moeten worden, en om te beoordelen of bepaalde maatregelen ook het beoogde effect hebben. Ondanks het schetsmatige karakter van de cijfers in dit verslag, valt te constateren dat het ongevallenpercentage van de Shanks Group de laatste tien jaar een duidelijke neerwaartse trend laat zien. Er zijn ook jaren waarin het percentage licht gestegen is, maar dat blijkt vaak het gevolg te zijn van overnames van andere bedrijven die op het moment van de overname nog een hoger ongevallenpercentage vertonen en daardoor het algehele percentage vertekenen. Dit geldt bijvoorbeeld voor Shanks België in 2009. Maar over het algemeen is de trend er een van duurzame verbetering – en daar blijft Shanks zich ook in de toekomst voor inzetten.
Duurzaamheidsverslag 2009/2010 • Shanks Group plc • 23
De factor mens: welzijn werknemers
ARBO- EN VEILIGHEIDSINDICATOREN Aantal en percentage ongevallen
2010
2009
LTA
LTA rate
RIDDOR
RIDDOR rate
LTA
LTA rate
RIDDOR
vergelijking aantal/percentage ongevallen 2009 en 2010
RIDDOR rate
11
500
54
2.600
14
650
50
2.400
Nederland
11
900
60
5.200
7
600
74
5.900
België
17
1.800
18
1.800
19
1.900
18
1.800
VK
39
900
132
3.100
40
900
142
3.300
Group
N.B.: Een aantal cijfers over 2008/2009 is gewijzigd ten opzichte van de cijfers in het Duurzaamheidsverslag 2008/2009 t.g.v. lopend onderzoek naar bepaalde ongevallen, verbeteringen in het vastleggen van cijfers en, in het geval van Shanks België, een grote overname waarvan het ongevallenpercentage pas nu verwerkt is.
Uitgelicht
Shanks Group RIDDOR rate voor ongevallen op de werkvloer is in 2009/2010 met 6% verbeterd. Hoewel dit minder is dan de 10% die we onszelf ten doel gesteld hadden, zijn we niet ontevreden met dit resultaat. Over een langere periode gemeten vertoont de RIDDOR rate van de Shanks Group als geheel nog steeds een stevige neerwaartse trend. Tussen 2001/2002 en 2009/2010 heeft Shanks Group zijn RIDDOR rate met bijna 40% teruggedrongen. RIDDOR RATE PER 100.000 WERKNEMERS 2002 - 2010 Shanks Nederland 4.000 3.000 2.000 1.000 0 2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2007
2008
2009
2010
RIDDOR rate
RIDDOR RATE PER 100.000 WERKNEMERS 2002 - 2010 Shanks België 12.000 10.000 8.000 6.000 4.000 2.000 0 2002
2003
2004
2005
2006 RIDDOR rate
Shanks Group hanteert in al zijn arbo- en veiligheidstabellen en grafieken de volgende twee begrippen: RIDDOR (Reporting of Injuries, Diseases and Dangerous Occurrences Regulations) - RIDDOR is een wet uit het VK die werkgevers verplicht ongevallen van ernstige aard te rapporteren, bijvoorbeeld een verwonding die zo ernstig is dat een werknemer meer dan drie dagen thuis moet blijven. Shanks verplicht zijn verwerkingsbedrijven in alle landen conform deze wetgeving te rapporteren. Zo worden consistente gegevens verkregen en kunnen vergelijkingen worden gemaakt.
24 • Shanks Group plc • Duurzaamheidsverslag 2009/2010
LTA (lost time accident) – Shanks verplicht al zijn verwerkingsbedrijven om alle ongevallen die leiden tot minstens een dag ziekteverzuim, maar die niet ernstig genoeg zijn om onder de RIDDOR rate te vallen, wel te rapporteren, namelijk als LTA’s. De combinatie van RIDDOR en LTA cijfers geeft Shanks een completer en consistenter beeld van zijn prestaties en heft eventuele verschillen in rapporteringspraktijk tussen landen op.
De factor mens: welzijn werknemers
ARBO- EN VEILIGHEIDSINDICATOREN Samenvatting van RIDDOR ongevallenresultaten
Nederland 2010 2009
RIDDOR nummer RIDDOR rate Wijzigingen
2010
België 2009
2010
VK 2009
2009
Group 2009
54
50
60
74
18
18
132
142
2.600
2.400
5.200
5.900
1.800
1.800
3.100
3.300
+ 8%
– 12%
+/– 0%
– 6%
RIDDOR RATE PER 100.000 WERKNEMERS 2002 - 2010 Shanks VK 4.000 3.000 2.000 1.000 0 2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2007
2008
2009
2010
RIDDOR rate
RIDDOR RATE PER 100.000 WERKNEMERS 2002 - 2010 Shanks Group 5.000 4.000 3.000 2.000 1.000 0 2002
2003
2004
2005
2006 RIDDOR rate
Ongevallenpercentages – totaalcijfers zijn geen goede basis voor een betrouwbare vergelijking van het aantal ongevallen over een lange periode omdat het aantal werknemers fluctueert. Daarom worden de ongevallenpercentages per 100.000 werknemers weergegeven. Die cijfers zijn een zuiverder maatstaf voor onze prestaties op dit gebied. Daarbij geldt 2001/2002 als het grondjaar omdat dit het jaar was dat Shanks zijn belang in Nederland verwierf.
Duurzaamheidsverslag 2009/2010 • Shanks Group plc • 25
De factor mens: welzijn werknemers Reorganiseren, omscholen, verhuizen
Casestudy
De reorganisatie van de activiteiten van Shanks in het Belgische Bernissart zijn een schoolvoorbeeld van het poldermodel in de praktijk: een vlekkeloze samenwerking tussen werknemers, vakbondsvertegenwoordigers en management. Deze locatie is gespecialiseerd in industriële reiniging en het verwerken van ziekenhuisafval. Bij het overschakelen van manuele naar gemechaniseerde reiniging in 2009 kwamen er 49 banen op de tocht te staan. Maar er werd met man en macht gestreefd om de reorganisatiekosten zo laag mogelijk te houden, zo veel mogelijk besparingen te realiseren en het banenverlies te beperken. Voor vijf werknemers werd een ontslagvergunning aangevraagd en afgegeven zodat zij konden deelnemen aan een vervroegd pensioenregeling. Twee mensen stapten zelf op en werden niet vervangen. Gezien het grote tekort aan vrachtwagenchauffeurs in België, stemden zes werknemers erin toe omgeschoold te worden tot vrachtwagenchauffeur en als chauffeur bij Shanks aan de slag te gaan. Zeven andere werknemers vonden werk bij andere Shanks locaties in diverse administratieve en operationele functies. Daarnaast stemden alle werknemers in Bernissart in met een tijdelijke loonsverlaging, terwijl het management in Bernissart zelfs instemde met een permanente salarisvermindering.
26 • Shanks Group plc • Duurzaamheidsverslag 2009/2010
Van de 49 dreigende ontslagen vielen er uiteindelijk slechts negen te betreuren. De overige veertig mensen gingen met vervroegd pensioen, namen zelf ontslag, vonden werk op een andere Shankslocatie, lieten zich omscholen of werken nog steeds voor Shanks Bernissart in zijn nieuwe vorm. Het was de eerste keer dat er in Bernissart op deze manier werd samengewerkt. Het doorvoeren van de veranderingen werd gemakkelijker gemaakt doordat zowel werknemers als vakbonden zitting hadden in de commissie die was betrokken bij het reorganisatieplan en het omscholingstraject. Door actief samen te werken met de werknemers die de gevolgen van het nieuwe businessplan aan den lijve gingen ondervinden, kon het management het banenverlies tot een minimum beperken en tegelijkertijd maximaal rendement halen uit de besparende duurzaamheidsmaatregelen.
De factor mens: welzijn werknemers Motivatie peilen
Casestudy
Competentie en motivatie zijn cruciale vereisten voor Shanks werknemers. Het gaat immers om managers en opzichters die aan het werk zijn op locaties zonder centrale ondersteuning, chauffeurs die zelfstandig afval ophalen bij klanten en direct klantcontact hebben, en werknemers van wiens werkzaamheden het afhangt of Shanks voldoet aan bepaalde milieu-, arbo- of veiligheidseisen. Maar competentie alleen is niet genoeg. Werknemers moeten niet alleen weten wat ze moeten doen, maar, en dat is minstens zo belangrijk, ook voldoende gemotiveerd zijn om het echt te doen. In 2009 stelde Shanks zichzelf ten doel om de werknemers uit het hele bedrijf naar hun mening te vragen. Momenteel wordt overal in de Group gewerkt aan de actieplannen die zijn voortgekomen uit deze peiling. Voor sommige onderdelen van Shanks was dit opinie-onderzoek nieuw, voor andere een bekend proces. Zo was de werknemerspeiling 2009 de zesde waaraan de werknemers van Shanks VK mee deden. In de peiling van 2009 stelde Shanks VK dezelfde 25 vragen als in de vorige editie die in 2007 werd gehouden. Dit maakte een directe vergelijking tussen beide onderzoeken mogelijk. Van de 25 vragen vertoonden er 22 verbetering – een resultaat waar we trots op mogen zijn, vooral gezien het economische klimaat en de onzekerheid die dit bij werknemers kan veroorzaken. De actieplannen die gemaakt zijn naar aanleiding van de uitkomsten van het onderzoek zijn gericht op de drie verbeterpunten waarop nog geen vooruitgang was geboekt. Maar daar beperken we ons niet toe. We blijven ook werken aan verdere verbetering van de andere punten. De informatie die we via een werknemerspeiling verzamelen is van grote waarde. Toch is zo’n peiling vooral een momentopname. Zij geeft weer hoe een werknemer zich voelde of over een bepaald onderwerp dacht op het moment dat hij of zij de vragenlijst invulde. Daarbij kunnen factoren van buiten Shanks een rol spelen, of een bepaalde kortdurende fixatie op een onderwerp. Bovendien komen er binnen een bedrijf sterk uiteenlopende meningen voor. Ter illustratie de volgende twee opmerkingen die twee werknemers uit hetzelfde bedrijf onderaan de vragenlijst van 2009 schreven: “Ik heb dit wel ingevuld, maar wat een tijdsverspilling.” naast “Bedankt voor deze opiniepeiling – een tevreden werknemer.” Voor Shanks VK is het de uitdaging om te zorgen dat nummer één de volgende keer de waarde van het onderzoek wel inziet en dat nummer twee net zo tevreden blijft.
Duurzaamheidsverslag 2009/2010 • Shanks Group plc • 27
De factor mens: welzijn werknemers
VERZUIMINDICATOREN Nederland 2010 2009
2010
België 2009
2010
VK 2009
Totaal verzuim (% van werkbare dagen)
5,1
5,1
5,0
4,5
4,0
2,1
Werkgerelateerd verzuim (% van werkbare dagen)
0,5
0,3
0,9
–1
0,3
0,4
Niet-werkgerelateerd verzuim (% werkbare dagen)
4,6
4,8
4,1
–1
3,7
1,7
Gemiddelde duur verzuim (in dagen)
13
13
10
10
19
13
Gemiddelde frequentie verzuim (aantal verzuimperiodes)
1,2
1,2
1,8
1,8
1,2
0,9
Werknemers met meer dan 2 verzuimperiodes (% van voltallig personeel)
14
15
14
9
18
11
Werknemers met 0 verzuimdagen (% van voltallig personeel)
55
32
43
42
76
62
Nederland 2010 2009
2010
België 2009
2010
VK 2009
2010
Group 2009
1. In 2008/09 geen gegevens verzameld voor Shanks België
INDICATOREN PERSONEELSBEZETTING, DOORLOOPSNELHEID EN OPLEIDING
2.0931
2.087
1.169
992
8123
821
4.074
3.900
1.615
1.613
868
718
518
505
3.001
2.836
478
474
301
274
294
316
1.073
1.064
Aantal mannen in vaste dienst
1.867
1.866
1.035
863
673
681
3.575
3.410
Aantal vrouwen in vaste dienst
226
221
134
129
139
140
499
490
1.904
1.917
1.112
913
797
809
3.813
3.639
Totaal aantal werknemers in vaste dienst Aantal operationele werknemers Aantal administratieve krachten en werknemers in andere ondersteunende functies
Aantal fulltime werknemers in vaste dienst Aantal parttime werknemers in vaste dienst
189
170
57
79
15
12
261
261
Doorloopsnelheid werknemers in vaste dienst (% vervanging gedurende het jaar)
9
18
3
–2
16
18
–
–
Gemiddeld aantal dienstjaren
9
6
7
–2
7
74
8
–
2,3
2,0
2,2
2,2
3,2
3,3
2,4
2,3
3. Cijfers m.b.t. het VK zijn inclusief de centrale diensten van Shanks Group, maar exclusief de Group’s directeuren die geen lid zijn van het dagelijks bestuur en die wel zijn meegeteld in de 816 in de tabel ‘Onze Business’. 4. Herziene cijfers.
1. Het verschil tussen dit getal en de cijfers voor Nederland en Canada in de tabel ‘Onze Business’ op pagina 2 zit in het aantal flexibele werknemers die in bovenstaande tabel niet zijn meegeteld. 2. Cijfers niet verzameld voor de activiteiten van Shanks België in 2008/2009.
PERSONEEL Shanks VK
400
300
700
350
250
200 100
150 100
Leeftijdscategorie (in jaren)
28 • Shanks Group plc • Duurzaamheidsverslag 2009/2010
150 100 50
>60
55-59
45-54
35-44
0 25-34
0
<25
>60
55-59
45-54
35-44
25-34
50 <25
0
200
Leeftijdscategorie (in jaren)
>60
300
200
55-59
400
250
45-54
500
300
35-44
600
Aantal werknemers
800
25-34
PERSONEEL Shanks België
Aantal werknemers
Aantal werknemers
PERSONEEL Shanks Nederland
<25
Aantal opleidingsdagen per vaste werknemer
Leeftijdscategorie (in jaren)
De factor mens: welzijn werknemers
Duurzaamheidsverslag 2009/2010 • Shanks Group plc • 29
Lokale gemeenschap
Omwonenden
Afvalscheiding en hergebruik mogen dan wel goed zijn voor het milieu, maar niemand loopt er echt warm voor. Iedereen ziet de noodzaak, maar niemand snapt waarom het nu juist bij hem voor de deur moet. Vrijwel alle milieuvergunningsystemen hebben een ingebouwde bezwaarprocedure die garandeert dat lokale belangen worden meegewogen. Bedrijven moeten hard hun best doen om de relaties met omwonenden goed te houden, anders krijgen ze problemen bij de toewijzing van nieuwe vergunningen of het verlengen of wijzigen van bestaande vergunningen.
Als het gaat om het beoordelen van de impact van onze werkzaamheden kan de Shanks Group niet alleen vertrouwen op de wet- en regelgeving en onze interne zorgsystemen. Het is van groot belang dat we ook rekening houden met de bezorgdheid van de lokale bevolking. Daarom ook heeft Shanks op alle locaties een klachtenafhandelingsysteem waarbij actief op milieuklachten en meldingen wordt gereageerd. Trends worden geanalyseerd op centraal niveau zodat eventuele problemen aangepakt kunnen worden voordat ze een echte bron van overlast gaan vormen voor omwonenden.
Shanks heeft een open-deurenbeleid en moedigt bezoek van omwonenden, klanten en andere belangstellenden aan. Sommige locaties houden open dagen; andere openen een educatiecentrum. Dit soort initiatieven juichen we toe. We zien graag dat er bij locaties die sterk in de belangstelling staan formele contactgroepen worden opgezet. En onze operationele managers zijn verplicht voeling te houden met de lokale politiek.
Wanneer een Shanks-locatie onverhoopt toch overlast veroorzaakt voor omwonenden, dan kiezen we voor een positieve benadering waarin onze betrokkenheid en wil om verbeteringen aan te brengen voorop staat. Zoals gezegd zijn afvalverwerkingslocaties nooit echt populair, maar Shanks is verantwoordelijk voor het beperken van mogelijke overlast voor de omwonenden en voor het aanpakken van de oorzaak ervan. Juiste en volledige feedback van omwonenden is daarbij onmisbaar.
30 • Shanks Group plc • Duurzaamheidsverslag 2009/2010
Lokale gemeenschap
Duurzaamheidsverslag 2009/2010 • Shanks Group plc • 31
Lokale gemeenschap Feedback is welkom
Casestudy
De meeste mensen begrijpen wel dat we niet zonder afvalverwerking kunnen, en dat duurzame technologieën zoals Shanks die bij voorkeur gebruikt, daarbij een streepje voor hebben. Maar niemand woont er graag naast. Alleen al het transport van afval van en naar de verwerkingslocaties kan allerlei verkeersproblemen opleveren. En verder hoeven we er niet omheen te draaien: afvalverwerkingslocaties zijn locaties waar met afval wordt gewerkt. Het wordt er gescheiden, hergebruikt of afgevoerd. En elk soort afval kent zijn eigen problematiek in de vorm van stank, ongedierte etc. Idealiter zouden alle afvalverwerkingslocaties zich ver van de bewoonde wereld bevinden. In de praktijk is dat lang niet altijd mogelijk. In een stedelijke omgeving is de ruimte vaak beperkt, terwijl op het platteland soms nieuwe woonwijken worden gebouwd in de buurt van bestaande afvalverwerkingslocaties. Daarnaast geldt dat het bijna altijd beter is voor de CO2-uitstoot als de afstand tussen bron en verwerkingslocatie van het afval zo kort mogelijk is. Alle Shanks-locaties hebben milieuzorgsystemen, die ook voorzien in processen om eventuele effecten op het lokale milieu te minimaliseren. Maar dat minimaliseren is niet altijd eenvoudig. Soms ontstaan er ongunstige bijwerkingen als we de beheersingsmaatregelen ongebreideld inzetten. Zo verspillen we veel water als we het stofbestrijdingsysteem continu aanzetten, ook als het niet nodig is. Feedback over effecten die zich buiten de locatie afspelen en dus buiten het bereik van onze interne of wettelijk vereiste controlesystemen, is vaak onontbeerlijk voor een effectief, maar niet verspillend gebruik van de beheersingsmaatregelen.
32 • Shanks Group plc • Duurzaamheidsverslag 2009/2010
In het Duurzaamheidsverslag 2008/2009 verplichtte Shanks zich zijn milieuklachtenregeling kritisch te evalueren. Deze doelstelling is behaald. In het VK bijvoorbeeld heeft Shanks de klachten van een aantal jaren op centraal niveau geanalyseerd. Een dergelijke analyse is natuurlijk volkomen afhankelijk van of de diverse locatiemanagers de bij hen binnenkomende klachten meteen en consequent doorgeven. In 2009 heeft Shanks VK zijn klachtenafhandelingsysteem geëvalueerd en verbeterd. De aanpak is nu proactiever. We grijpen de periodieke bezoeken die de arbo- en veiligheidsadviseurs afleggen bij de locaties aan om het management nog eens te wijzen op het belang van het doorgeven en afhandelen van klachten. In veel gevallen kunnen binnenkomende klachten direct verholpen worden. Wij stimuleren onze locatiemanagers om regelmatig contact te houden met direct omwonenden zodat omwonenden ook weten wie hun aanspreekpunt is als ze een klacht hebben. Daardoor kunnen eventuele problemen ook sneller de wereld uit geholpen worden. Natuurlijk zijn er ook problemen die minder makkelijk te verhelpen zijn. Soms is de impact op het lokale milieu complex en kost het veel tijd en moeite om uit te zoeken wat de beste oplossing is. In zo’n geval blijft Shanks vanwege zijn goede klachtenregeling steeds klachten ontvangen terwijl er ondertussen toch hard gewerkt wordt aan het vinden van een oplossing. Klachten zijn en blijven natuurlijk vervelend, maar het is ook een cruciale vorm van terugkoppeling door omwonenden.
Lokale gemeenschap
GOED NABUURSCHAPINDICATOREN Indicator
Nederland 2010 2009
2010
België 2009
2010
VK 2009
2010
Group 2009
Aantal ontvangen milieuklachten
519
264
26
32
218
123
763
419
Gemiddeld aantal klachten per locatie (t.o.v. totaal aantal locaties)
12,1
6,6
1,3
1,6
5,5
2,8
7,4
4,0
Nederland 2010 2009
2010
België 2009
2010
VK 2009 82
Aard van de milieuklachten
5001
242
15
11
1782
Zwerfafval
0
0
0
0
1
2
Ongedierte
1
0
0
0
18
32
Verkeersoverlast
0
1
0
3
0
0
Modder / Stof
4
0
8
2
6
0
Lawaai
12
15
1
0
7
1
Overig
2
6
2
16
8
6
Totaal
519
264
26
32
218
123
Stank
1. Shanks kreeg 385 klachten over de nieuwe tunnelcomposteringsinstallatie in London, Canada. Deze locatie heeft problemen gehad bij de inbedrijfstelling en we zijn nog steeds bezig de klachten te verhelpen. Het grootste deel van de 115 stankoverlastklachten in Nederland hebben betrekking op de stortplaats van Smink. De stankoverlast heeft te maken met het stortgasverwijderingsysteem en de verwerking van onwelriekend zeefzand. Nadat verbeteringen aan de stortgasleidingen zijn doorgevoerd en de procedures voor het verwerken van zeefzand zijn aangepast, is het aantal klachten sterk verminderd. 2. De meeste stankoverlastklachten waren afkomstig van de Peckfield stortplaats, waar we problemen ondervonden met de afvoer van het stortgas. Samen met de regelgevende instanties hebben we een actieplan opgesteld om de problemen het hoofd te bieden. In beide tabellen omvatten de aantallen zowel gestaafde als niet-gestaafde klachten.
Duurzaamheidsverslag 2009/2010 • Shanks Group plc • 33
Lokale gemeenschap Steun voor wielerinitiatieven
Casestudy
Van Vliet Contrans (VVC) in Wateringen, een van de vestigingen van Shanks Nederland, is een van de bekendste afvalverwerkers in Zuid-Holland, waar het bedrijf al zestig jaar actief is. Begonnen in 1944 als familiebedrijf heeft VVC zich in de loop der jaren ontwikkeld tot regionaal marktleider in het recyclen van agrarisch, commercieel en bouw- en sloopafval. Het Westland, waar VVC is gevestigd, kent een lange wielertraditie. Internationaal bekende wielrenners zijn hier geboren en getogen. Dankzij hen zijn er heel wat jongeren in de regio enthousiast geraakt voor de sport. Gezien de reputatie van Shanks Van Vliet Contrans in de streek was het min of meer vanzelfsprekend dat het bedrijf zich inliet met de wielersport en de sport actief ging steunen. Die steun omvat bijvoorbeeld de betrokkenheid van VVC bij “Westland wil Vooruit” en het “Van Vliet Parcours” in Naaldwijk. Deze beide initiatieven zijn erop gericht de wielersport onder de aandacht te brengen bij een breed (jong) publiek. Iedereen die wil kennismaken met de wielersport kan meedoen, je hoeft zelfs geen eigen fiets te hebben. Daarnaast sponsort VVC ook de semiprofessionele Van Vliet-EHB ploeg. Deze ploeg heeft weten uit te groeien tot een kweekvijver voor jonge, getalenteerde wielrenners die zelfs de aandacht van nationale wielerploegen trekken. Vanaf 2010 stopt VVC met het sponsoren van deze wielerploeg, maar het bedrijf blijft wel andere goede initiatieven steunen. De steun van Van Vliet Contrans aan deze maatschappelijke initiatieven is niet puur financieel. Het management neemt ook actief deel aan de sportevenementen. Elk jaar doen werknemers en directie van VVC mee in The Ride for The Roses, een door meervoudig Tour de France winnaar Lance Armstrong opgericht evenement waarmee geld wordt ingezameld voor kankeronderzoek. Afgelopen juni heeft Team Westland (een groep van 28 wielrenners, waaronder Marc van Buijtene, algemeen directeur van VVC, en elf assistenten uit de regio) de Alpe d’Huez zes keer beklommen. Met 21 haarspeldbochten is de Alpe d’Huez de zwaarste en bekendste etappe van de Tour de France. Het team doet mee aan dit slopende evenement om zoveel mogelijk geld in te zamelen voor het Nederlandse KWF Kankerbestrijding.
34 • Shanks Group plc • Duurzaamheidsverslag 2009/2010
Lokale gemeenschap
Duurzaamheidsverslag 2009/2010 • Shanks Group plc • 35
Recycling
Recycling
Het Europese kaderbeleid voor afvalverwerking, hergebruik en recycling is gebaseerd op de afvalhiërarchie. Daarbinnen moet elke EU-lidstaat bepaalde hergebruiktargets halen. Bij Shanks voeren we het beleid dat we ons zoveel mogelijk conformeren aan de afvalhiërarchie. We proberen ons recyclingpercentage steeds verder te verhogen en blijven op zoek naar duurzamere verwerkingsmethodes. Een duidelijke maatstaf voor de vooruitgang die Shanks hierin boekt is het recyclingpercentage van de Group als geheel. Dit is dan ook een van de MVO hoofddoelen die Shanks zich voor de lange termijn heeft gesteld. Recycling is een bekend begrip. Maar de processen die ermee gemoeid zijn, zijn vaak ingewikkeld en hun begin- en eindpunt onduidelijk. Neem bijvoorbeeld producten die zijn vervaardigd uit nieuwe grondstoffen en die, nadat ze door consumenten zijn gebruikt, worden weggegooid. Die producten worden vervolgens opgehaald door een afvalverwerker zoals Shanks. Die scheidt het weggegooide product in de verschillende materialen waaruit het gemaakt is en stuurt die materiaalstromen door voor verwerking in verschillende processen. De secundaire grondstoffen die daaruit ontstaan, kunnen verderop in de keten weer verkocht worden aan fabrikanten, die er andere producten van maken, die weer door consumenten worden gekocht, gebruikt en weggegooid, enzovoorts, enzovoorts.
36 • Shanks Group plc • Duurzaamheidsverslag 2009/2010
Natuurlijk bestaan er ook eenvoudiger processen. Bijvoorbeeld als afval wordt afgevoerd naar een mechanisch-biologische verwerkingsinstallatie waar er secundaire brandstof van gemaakt wordt die wordt verkocht aan klanten die hun CO2voetafdruk proberen te verkleinen. Als afvalverwerker is Shanks soms slechts een kleine schakel in een lange recyclingketen en soms de grootste schakel in een veel korter verwerkingsproces. Het is niet mogelijk om hier in detail in te gaan op deze manier van ketendenken. De hierna volgende informatie heeft dan ook alleen betrekking op de afvalstromen die worden ingezameld en verwerkt door Shanks-bedrijven, deels voor verdere verwerking en deels voor direct gebruik. Maar of Shanks nu een radertje in een grote machine is, of de motor in een kort proces, feit is dat dit soort recycling niet eens mogelijk zou zijn zonder bedrijven als Shanks.
In de markt om te recyclen
Casestudy
De Nederlandse afvalmarkt heeft een turbulent jaar achter de rug. De combinatie van een enorme verbrandingscapaciteit en een stagnerende aanvoer van afval ten gevolge van de economische crisis heeft geleid tot kelderende verbrandingsprijzen. De noodzaak om de aanvoer van afval naar de verbrandingsinstallaties op peil te houden heeft geresulteerd in nieuwe wetgeving waarbij verbrandingsinstallaties een R1 (recycling) status kunnen verwerven en een afvalimportvergunning kunnen aanvragen. Deze R1-status wordt alleen toegekend als de energie-efficiëntie van de installatie hoog genoeg is. Tegelijk met deze nieuwe wet hebben de Nederlandse overheid en de Vereniging Afvalbedrijven (VA) een convenant getekend dat verdere groei in verbrandingscapaciteit een halt toe roept. Er is heftig gediscussieerd over deze problematiek. Uit recyclingoogpunt zijn de lage prijzen voor verbranding moordend voor de concurrentie. De Nederlandse overheid en belangenverenigingen uit de afval- en recyclingbranche zijn van mening dat het recyclen van afvalstromen de voorkeur verdient boven verbranding met energie/warmtewinning, zelfs al doet de nieuwe wetgeving mogelijk anders vermoeden. Onderzoek wijst steeds sterker op een groeiende schaarste aan grondstoffen. Recycling zorgt niet alleen voor duurzaam materiaalgebruik, maar speelt ook een belangrijke rol in het maximaal benutten van de beschikbare bronnen. Een ander discussiepunt het afgelopen jaar was het reinigen van teerhoudend asfaltgranulaat (TAG). De Nederlandse overheid stond jarenlang toe dat dit afvalproduct werd geëxporteerd naar bijvoorbeeld Oost-Europa, waar het gebruikt mocht worden in de wegenbouw zonder de meest schadelijke componenten te verwijderen. Het resultaat van deze discussie is een convenant
waarin de overheden zich verplichten om een bepaling op te nemen in hun tenderdocumenten dat alleen thermisch gereinigde TAG hergebruikt mag worden. In het convenant beloven verder alle TAG-verwerkers in Nederland geen TAG meer te zullen exporteren. Shanks ATM Moerdijk, een van de locaties waar TAG thermisch gereinigd wordt en het restmateriaal gerecycled, is een van de initiatiefnemers van dit convenant. Het afgelopen jaar bedroeg het recyclingpercentage van Shanks Nederland 86%. Dat betekent dat slechts 14% van de totale hoeveelheid ingezameld afval na verwerking op de stort of in de verbrandingsinstallatie belandde. De belangrijkste activiteiten van het bedrijf zijn gericht op het terugbrengen van grondstoffen in de keten. Het sorteren van bouw- en sloopafval, het composteren of vergisten van gft-afval en het reinigen van zwaar vervuilde grond zijn daar voorbeelden van. Onderstaande tabel geeft onze belangrijkste recyclingproducten in Nederland weer. SHANKS NL BELANGRIJKSTE RECYCLINGPRODUCTEN kton 1.148
Aggregaten (puin en korrelmix) Gereinigde grond
685
Gezuiverd afvalwater
501
Gereinigd asfaltgranulaat
291
Houtsnippers
198
Compost
151
Papier en karton
102
Icopower energiepellets
39
Metalen (ijzerhoudend/niet-ijzerhoudend)
50
Plastic
30
Glas
44
Duurzaamheidsverslag 2009/2010 • Shanks Group plc • 37
Recycling Duurzame capaciteit ontwikkelen
Casestudy
Het is de expliciete strategie van de Shanks Group om “zijn infrastructuur verder te ontwikkelen voor duurzame afvalverwerking...”. Toegepast op het ontwikkelen van de recyclinginfrastructuur binnen het bedrijf betekent dit dat deze strategie gekwantificeerd, gedragen en verankerd is ons MVO hoofddoel: “om eind maart 2015 het recyclingpercentage van de Group te verhogen tot minstens 80% van de totale hoeveelheid door alle vestigingen ingezameld afval”. Shanks VK heeft het laagste recyclingpercentage binnen de Group. Dit is een afspiegeling van de relatief late ontwikkeling en invoering van duurzame afvalverwerkingstechnieken in het VK. Hoewel Shanks VK de afgelopen jaren al een flinke inhaalslag heeft gemaakt, moet er in het VK nog heel wat recyclingcapaciteit bij om over vijf jaar onze MVO-doelstelling te halen. Die recyclingcapaciteit kan op verschillende manieren vergroot worden. We kunnen capaciteit overnemen, zoals eind 2007 bij de overname van de Kettering recyclinglocatie. We kunnen ook nieuwe installaties bijbouwen, zoals het in 2009 geopende afvalscheidingstation bij Jenkins Lane in East London. Verder kunnen we de efficiency van bestaande locaties verhogen, zoals in 2009 met de herinrichting en reorganisatie van de sorteerinstallatie in Aylesbury. Daarnaast kunnen we bestaande locaties uitbreiden.
38 • Shanks Group plc • Duurzaamheidsverslag 2009/2010
Blochairn in Glasgow is een van de grootste recyclinglocaties van Shanks VK. In 2009 begon dit bedrijf aan een ingrijpend herontwikkelingstraject waarmee de recyclingcapaciteit ter plaatse uiteindelijk verdubbeld zal worden. De bouwfase is inmiddels afgesloten en in mei 2010 is begonnen met de installatie van de sorteerstraat. Ingebruikname volgt later dit jaar. Voor het nieuwbouwproject wordt gebruik gemaakt van moderne, efficiëntere technieken dan tot nu toe gebruikelijk in het VK, waaronder het automatisch optisch sorteren van afvalstromen en de toepassing van ballistische en andere mechanische scheiders. Blochairn is slechts één voorbeeld van de groei in recyclingcapaciteit die Shanks VK nastreeft. In centraal Schotland is Shanks betrokken bij de bouw van een anaerobe vergistingsinstallatie met technologie die we hebben ‘afgekeken’ van Shanks Nederland. In Cumbria is de bouw van onze vierde Ecodeco mechanisch-biologische installatie in de buurt van Carlisle van start gegaan. En binnenkort start de bouw van een andere installatie bij Barrow. Andere uitbreidingsplannen zijn nog in het tekentafelstadium, maar zullen de komende jaren zeker verder ontwikkeld worden om te garanderen dat Shanks VK zijn steentje bijdraagt aan het behalen van de duurzaamheidsdoelstellingen van de Shanks Group als geheel.
Recycling
RECYCLING-INDICATOREN Indicatoren
Nederland 2010 2009
2010
België 2009
2010
VK 2009
2010
Group 2009
Totale hoeveelheid door Shanks verwerkt afval (kton)
4.668
4.805
1.154
1.320
1.568
1.824
7.390
7.949
Hoeveelheid herbruikbaar materiaal (kton)
4.023
4.1861
782
800
670
595
5.475
5.581
86
87
68
61
43
32
74
70
Percentage van totaal verwerkte hoeveelheid (%)
1. Herziene cijfers
Duurzaamheidsverslag 2009/2010 • Shanks Group plc • 39
Managementsystemen en compliance
Managementsystemen en compliance In dit verslag richten we ons op de belangrijkste MVO-doelen en risico’s waar de Shanks Group mee te maken heeft. We doen verslag van de prestaties van ons bedrijf aan de hand van een groot aantal MVO-indicatoren. Daarbij spelen managementsystemen een sleutelrol. Die garanderen dat we bij Shanks onze MVO-prestaties blijven verbeteren en ons beleid en onze bedrijfsprocessen zo aanpassen dat verbetering en compliance mogelijk zijn. Shanks heeft managementsystemen op alle locaties: milieuzorgsystemen die waken over onze compliance met milieuwetten; rendementsverbeteringsystemen waarmee we het maximum uit onze recyclingactiviteiten halen; arbo- en veiligheidssystemen waarmee we de gezondheid en veiligheid van onze werknemers bewaken; HR systemen die garanderen dat we onze werknemers eerlijk en met respect behandelen; en klachtenafhandelingsystemen voor het doorgeven en verhelpen van klachten van omwonenden. Hoewel dit interne systemen zijn, zijn ze gebaseerd op relevante nationale en internationale normen zoals ISO 14001, op basis waarvan ook toetsing en certificatie plaatsvindt.
40 • Shanks Group plc • Duurzaamheidsverslag 2009/2010
Om onze prestaties ook extern te laten beoordelen, neemt Shanks deel aan diverse bekende ijkings- en evaluatieprogramma’s. Zo is Shanks Group opgenomen in de FTSE4Good VK index en hebben we ons recentelijk door laten lichten door BitC (Business in the Community), een ijking die we in ons vorige duurzaamheidsverslag hadden aangekondigd. Voor de BitC evaluatie zijn alle aspecten van de MVO managementsystemen en het MVO-beleid bij Shanks onder de loep genomen. De resultaten van deze ijking zijn als casestudy opgenomen op pagina 11. Shanks opereert in een sector met hoge risico’s en potentieel verstrekkende gevolgen voor het milieu. Als bedrijf zijn we natuurlijk niet perfect. Als blijkt dat wij ergens een steek hebben laten vallen, dan zijn wij bereid onze fouten in zo veel mogelijk openheid te herstellen en lering te trekken uit het incident. Die transparantie ziet u ook terug in onze jaarverslagen en duurzaamheidsverslagen, waarin we publiekelijk verantwoording afleggen van de arbo- en veiligheidsincidenten en milieuovertredingen waarvoor we beboet zijn. Managementsystemen en compliance: het klinkt misschien droog en mechanisch, maar het is wel de lijm die de theorie van het MVO-beleid verbindt met de praktijk van onze bedrijfsprocessen.
Managementsystemen en compliance
MANAGEMENTSYSTEMEN Indicator
Nederland 2010 20091
2010
België 2009
2010
VK 2009
2010
Group 2009
Aantal locaties/activiteiten gecertificeerd volgens een erkende norm: IS0 14001/EMAS
36
32
4
4
322
312
72
67
ISO 9001
39
37
14
10
322
322
85
79
OSHAS 18001
20
15
0
0
0
0
20
15
SCC/VCA
26
26
8
8
0
0
34
34
Overig
26
23
2
2
0
0
28
25
1. Cijfers 2009 gewijzigd, t.g.v. fout in verslag vorig jaar. 2. Cijfers zijn inclusief certificering van Shanks Dumfries & Galloway, voor het projectmanagement van het afvalcontract van de regio Dumfries and Galloway, geldend voor 11 locaties.
COMPLIANCE Indicator
Nederland 2010 2009
2010
België 2009
2010
VK 2009
2010
Group 2009
Aantal milieuboetes
1
1
1
0
0
0
2
1
Aantal arbo/veiligheidsboetes
1
1
0
0
0
0
1
1
DETAILS MILIEUBOETES 2010
DETAILS ARBO- EN VEILIGHEIDSBOETES 2010
Bedrijf
Van Vliet Groep
Bedrijf
Van Vliet Groep
Datum
Okt. 2009
Datum
Mrt. 2010
Geldboete f40.000
Geldboete f10.800
Details
Mrt. 2009 – Administratieve boete voor het overtreden van de milieuvergunning m.b.t. certificatie van brandalarm en sprinklerinstallatie
Details
Bedrijf
Foronex & Royalspan (gezamenlijke rechtszaak)
Datum
Feb. 2010
Juli 2009: Werknemer liep blijvend letsel op aan vingers tijdens het handmatig bijstellen van de positie van een afvalcontainer. Het hof oordeelde dat het bedrijf onvoldoende maatregelen had genomen om het ongeluk te voorkomen.
Geldboete elk f5.500 plus kosten Details
Aug. 2004 tot juni 2008 (Foronex) & feb. 2006 tot dec. 2008 (Royalspan) – Overtreding van stofoverlastwetgeving (beide) en niet in het bezit zijn van een afdoende milieuvergunning (Royalspan). Beide bedrijven werden in april 2008 overgenomen door Shanks, en de overtredingen hebben vooral betrekking op de periode daarvoor.
Duurzaamheidsverslag 2009/2010 • Shanks Group plc • 41
Managementsystemen en compliance Grondige GRI-evaluatie van het Shanks Group Duurzaamheidsverslag 2008/2009
Casestudy
Shanks kan bogen op een lange geschiedenis van duurzaam en maatschappelijk verantwoord ondernemen. Shanks was een van de eerste afvalverwerkers die een formeel milieubeleid formuleerde. Ook hebben we een benijdenswaardige staat van dienst op het gebied van veiligheid, zeker gezien de risicovolle aard van de sector. Onze prestaties op het gebied van arbo, veiligheid en milieu publiceren we al sinds eind jaren tachtig. In 2008/2009 hebben wij een Centrale MVO-commissie (Group CR Committee) in het leven geroepen en in dat jaar zag ook ons eerste officiële Duurzaamheidsverslag het licht. Shanks ambieert om zijn duurzaamheidsverslaglegging voortdurend te verbeteren. Daartoe is het Duurzaamheidsverslag 2008/2009 grondig geanalyseerd en langs de GRI-richtlijnen voor duurzaamheidsverslagen gelegd. GRI staat voor Global Reporting Initiative. Deze analyse is gemaakt door de directeur van Enviro+, de milieu-adviestak van Shanks België. Als relatieve nieuwkomer bij Shanks, maar met ervaring met GRI-evaluaties in zijn vorige werkkring, kon hij het verslag met frisse blik en zonder vooroordelen bekijken. De analyse is tot in detail uitgevoerd; het verslag is vergeleken met alle eisen voor het voldoen aan het ‘C’ niveau van de GRI-richtlijnen. De analyse leverde de volgende conclusies op: Bevindingen m.b.t. het profiel: I Er is een duidelijk voorwoord van de algemeen directeur van de Shanks Group en de MVOprioriteiten en uitdagingen worden door het hele verslag genoemd, maar bepaalde elementen ontbreken of zijn voor verbetering vatbaar; de beschrijving van de strategie is te beperkt. I Een algemene visie op de risico’s en kansen voor Shanks en een helder gestructureerde evaluatie van de prestaties in relatie tot de MVO-doelstellingen zou een waardevolle toevoeging zijn, maar voor niveau C is dit niet verplicht.
42 • Shanks Group plc • Duurzaamheidsverslag 2009/2010
I
Het profiel van de organisatie is nogal summier, hoewel de meeste informatie er wel in staat. De belangrijkste aspecten die uitgebreider aan de orde zouden moeten komen zijn de operationele structuur, de afzetmarkten en klanteninformatie en enige algemene financiële informatie. I Informatie over de verslagperiode, contactinformatie, berekeningsgrondslagen voor de gegevensmeting en significante veranderingen gedurende de verslagperiode worden duidelijk vermeld, maar het proces voor het bepalen van de reikwijdte en afbakening van het verslag zouden wat uitgebreider kunnen. I Het onderdeel “Bestuursstructuur en managementsystemen” is het minst goed uitgewerkte deel van het rapport, maar veel van de informatie voor dit onderdeel hoeft strikt genomen ook niet vermeld te worden in een verslag op niveau C. Desondanks verdienen de volgende aspecten meer aandacht: de samenstelling van de Shanks Group Board (RvC), de bestaande mechanismen waarmee stakeholders aanbevelingen kunnen doen aan het hoogste bestuursorgaan, de lijst van stakeholders die de organisatie bij zijn reilen en zeilen betrekt en het achterliggende selectieproces. I Disclosures on Management Approach (DMA) worden in het verslag alleen behandeld voor zover ze betrekking hebben op het milieu, arbeidspraktijken en ethiek. Andere DMA’s zijn terzijde gelaten, maar dat is ook niet nodig voor het voldoen aan de criteria voor duurzaamheidsverslagen op niveau C.
Managementsystemen en compliance
Prestatie-indicatoren: I Shanks doet al verslag van zeventien indicatoren, waarvan er twee volledig voldoen aan de GRI-protocollen voor indicatoren. Voor een niveau C classificatie moeten minstens tien indicatoren worden opgevoerd. Voor sommige indicatoren geldt dat de verzamelde gegevens aangepast of aangevuld zouden moeten worden. Voor niveau C is de eis dat er gerapporteerd wordt over minimaal één indicator per aspect, dus een economische, een sociale en een milieu-indicator. Hoewel er uitgebreide financiële informatie voorhanden is in het Jaarverslag van de Shanks Group, moet een deel van deze informatie ook worden opgenomen in het Duurzaamheidsverslag. I Het hoofdstuk gewijd aan de milieuprestatieindicatoren is uitgebreid, zoals te verwachten valt van een afvalverwerkingsbedrijf. Een sterk punt is vooral de gedetailleerde berekening van de CO2-voetafdruk. I Mensenrechtenindicatoren ontbreken, maar dat is ook niet gek, gezien het feit dat Shanks alleen actief is in West-Europa en Canada, waar de mensenrechten keurig worden gerespecteerd. Dit betekent echter niet dat er geen indicatoren zijn om verslag van te doen, denk bijvoorbeeld aan indicatoren die betrekking hebben op onderaannemers en toeleveranciers. I Prestatie-indicatoren die betrekking hebben op arbeidsomstandigheden en zakenethiek zijn goed gedocumenteerd (personeelstatistieken, informatie over ongevallen en opleidingsdagen per werknemer). Zoals hierboven aangegeven zijn kleine aanpassingen nodig om deze indicatoren te laten aansluiten bij de GRIindicatorprotocollen. I Informatie over maatschappelijke indicatoren is summier (klachten en veroordelingen) en er wordt geen melding gemaakt van indicatoren van productaansprakelijkheid. Daarbij moet echter aangetekend worden dat het voor een afvalverwerker niet altijd eenvoudig is om verslag te doen van productaansprakelijkheid.
Een ander sterk punt van het verslag zijn de cases die erin zijn verwerkt om het duurzaamheidstreven van de Shanks Group te illustreren. Deze cases gunnen ons niet alleen een blik op de realiteit achter de cijfers, maar ze maken het verslag ook toegankelijker en leesbaarder. Concluderend kunnen we vaststellen dat Shanks nog niet helemaal voldoet aan de GRI-richtlijnen op C-niveau. Maar dat viel ook te verwachten, omdat het Duurzaamheidsverslag 2008/2009 het eerste separate duurzaamheidsverslag op centraal niveau was. Veel verbeteringen zijn een kwestie van simpelweg toevoegen van informatie die elders al voorhanden is. De uitdaging ligt hier in het presenteren van de relevante informatie aan de stakeholders van de Group zonder dat het verslag ontaardt in een onontwarbare kluwen feitjes en cijfers. Met een helder actieplan en de inzet van alle mensen die de gegevens voor dit verslag verzamelen en vastleggen, kunnen we rekenen op een verslag dat meer in lijn is met de GRI-richtlijnen en dat beter aan de wensen van de stakeholders van Shanks tegemoet komt.
Duurzaamheidsverslag 2009/2010 • Shanks Group plc • 43
Strategie Shanks Group
Strategie Shanks Group
I Investeren waar de winst het hoogst is om autonome groei te genereren I Onze infrastructuur verder ontwikkelen voor duurzame afvalverwerking en de productie van duurzame energie uit afval I Onze kerncapaciteiten en technologieën delen met andere bedrijven in de Group I Onze activa maximaal benutten en de kosten per locatie minimaliseren I Doorgaan met overnames om onze benutting van activa te verbeteren en onze portefeuille af te stemmen op markten met veel groeipotentieel
44 • Shanks Group plc • Duurzaamheidsverslag 2009/2010
Contactgegevens
Contactgegevens
Voor meer informatie over de activiteiten van de Shanks Group en voor andere Shanks-publicaties verwijzen wij u naar www.shanksplc.co.uk, en naar de websites van de dochterbedrijven: www.shanks.nl, www.shanks.be en www.shanks.co.uk. Shanks Group plc Dunedin House Auckland Park Mount Farm Milton Keynes Bucks. MK1 1BU, Engeland Tel: +44 (0)1908 650580 Fax: +44 (0)1908 650651 Feedback Als u opmerkingen heeft over dit rapport, kunt u contact opnemen met: Nederland Jan Thewissen, EHS Country Manager, e-mail:
[email protected] Elias Nieuwenhuis, H&S Manager, e-mail:
[email protected] België Steven Ghysens, directeur Enviro+, e-mail:
[email protected] VK Geoff Smallwood, directeur MVO en risicomanagement, e-mail:
[email protected] Emma Hosany, milieuadviseur VK, e-mail:
[email protected]
Duurzaamheidsverslag 2009/2010 • Shanks Group plc • 45
Design: ingenious. Vertaling: M.F.C. Hoyinck voor Noordhoek Media & Management, Utrecht. Dit rapport is vooral bedoeld om te downloaden. Er zijn zo min mogelijk exemplaren gedrukt. Hiervoor is digitale druk gebruikt, zonder kleurscheiding, drukplaten of fotochemicaliën. De fullcolour inkten worden pas bij het afdrukken toegevoerd, om onnodige verspilling van inkt te voorkomen. Gedrukt door Pureprint Group. Pureprint is milieugecertificeerd volgens de ISO 14001 en EMAS normen, onderscheiden met de Queen’s Award for Enterprise: Sustainable Development en CO2-neutraal.®.
Gedrukt op Revive Pure White Uncoated, kringlooppapier vervaardigd uit 100% post-consumer afval door een ISO 14001-gecertificeerd bedrijf.