2010

Bezpečnostní list podle Nařízení (ES) č. 1907/2006 (REACH) ve znění Nařízení (ES) č. 453/2010 Výrobek:

Cementy pro obecné použití / Cement podle EN 197-1

[Revidováno] Verze 1.0 / CZ ze dne 30.11.2012

Nahrazuje všechny předchozí verze

Datum tisku:

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

ODDÍL 1: Identifikace látky/směsi a společnosti/podniku 1.1

Identifikátor výrobku Obchodní název: Cement podle EN 197-1 Synonyma: Topcement, Supercement, Unicement

1.2.

Příslušná určená použití látky nebo směsi a nedoporučená použití Cementy jsou používány v průmyslových zařízeních na výrobu / zpracování hydraulických pojiv ve stavebnictví a pro stavební práce, jako je beton ready-mix, malty, omítky, zálivky, omítky, stejně jako betonové prefabrikáty. Cementy pro obecné použití a směsi obsahující cement (hydraulická pojiva) se používají průmyslově, jak profesionálními uživateli, tak i spotřebiteli ve stavebnictví a pro vnitřní i venkovní stavební práce. Určená použití cementů a cementových směsí zahrnují suché produkty a produkty v mokrém stavu suspenze, pasty).

PROC

Určená použití – Kategorie procesu

Výroba / zpracování

Profesionální / průmyslové použití

ve stavebnictví a stavebních materiálech

2

Použití v rámci nepřetržitého uzavřeného výrobního procesu s příležitostně kontrolovanou expozicí (např. odběr vzorků)

X

X

3

Použití v rámci uzavřeného dávkového výrobního procesu (syntéza nebo formulace)

X

X

5

Míchání nebo směšování v dávkových výrobních procesech při formulaci přípravků a předmětů (více stadií a/nebo významný kontakt)

X

X

7

Nástřikové techniky v průmyslových zařízeních a aplikacích

X

8a

Přeprava látky nebo přípravku (napouštění/vypouštění) z/do nádob/velkých kontejnerů v nespecializovaných zařízeních

X

8b

Přeprava látky nebo přípravku (napouštění/vypouštění) z/do nádob/velkých kontejnerů ve specializovaných zařízeních

X

X

9

Přeprava látky nebo přípravku do malých nádob (specializovaná plnicí linka, včetně odvažování)

X

X

10

Aplikace lepidel a jiných povrchových materiálů válečkem nebo Štětkou

X

11

Nástřikové techniky mimo průmyslová zařízení a aplikace

X

13

Úprava předmětů máčením a poléváním

X

14

Výroba přípravků nebo předmětů tabletováním, kompresí, vytlačováním, peletizací Ruční míšení, při němž dochází k přímému styku s látkou, k dispozici jsou pouze osobní ochranné pracovní prostředky

19

1 z 25

X

X X





Datum tisku:

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

22

Potenciálně uzavřené zpracovatelské procesy s minerály/kovy za zvýšené teploty.

26

Manipulace s pevnými anorganickými látkami při okolní teplotě.

X X

X

[Složky cementu – struska, sádrovec, popílek a vápenec nepodléhají klasifikaci ani podle nařízení č. NP) 1272/2008 ani podle původní směrnice č. 1999/45/ES]

1.3.

Podrobné údaje o dodavateli bezpečnostního listu Název společnosti: Cement Hranice, akciová společnost Úplná adresa: Bělotínská 288, Hranice I – Město, 753 39 Telefonní číslo: +420 5581 829 111 E-mailová adresa kompetentní osoby odpovědné za bezpečnostní list: [email protected]

1.4.

Telefonní číslo pro naléhavé situace Evropské telefonní číslo: 112 Klinika nemocí z povolání, Toxikologické informační středisko, Na Bojišti1, 128 08 Praha 2, 224 919 293nepřetržitá služba (non stop) 224 915 402, 224 914 570-1, 224 964 234 Telefonní číslo pro naléhavé situace: +420581 829 666 (krizová linka výrobce) Provozní hodiny: non stop Poskytované informace se omezují na: lékaře a členy záchranných týmů Služby se poskytují v následujícím jazyku: český

ODDÍL 2: Identifikace nebezpečnosti 2.1.

Klasifikace látky nebo směsi 2.1.1 Podle Nařízení (ES) č. 1272/2008 Třída nebezpečnosti Dráždivost pro kůži (Skin Irrit. 2) Vážné poškození očí/podráždění očí (Eye Dam 1) Senzibilizace kůže (Skin Sens. 1B) Toxicita pro specifické cílové orgány – jednorázová expozice, Podráždění dýchacích cest (STOT SE 3)

Kategorie nebezpečnosti

Postup klasifikace

2 1

Na základě dat ze zkoušek Na základě dat ze zkoušek

1B 3

Na základě rešerše literatury Na základě rešerše literatury

Výroky o nebezpečnosti H318 Způsobuje vážné poškození očí H315 Dráždí kůži. H317 Může vyvolat alergickou kožní reakci H335 Může způsobit podráždění dýchacích cest 2.1.2 Podle Směrnice č. 1999/45/ES [Zahrne se do 31. května 2015] Xi dráždivý R36/37/38 Dráždí oči, dýchací orgány a kůži R43 Může vyvolat senzibilizaci při styku s kůží

2 z 25





Datum tisku:

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Cement může způsobovat podráždění dýchacích cest.

Když cement reaguje s vodou, například jako beton nebo malta, nebo když cement zvlhne, vzniká silně zásaditý roztok. Vzhledem k vysoké zásaditosti můžou mokrý cement vyvolávat podráždění pokožky a očí. V důsledku obsahu Cr(VI) může také u některých osob vyvolat alergickou reakci.

2.2.

Prvky označení 2.2.1 Podle Nařízení (ES) č. 1272/2008

Nebezpečí H318 Způsobuje vážné poškození očí. H315 Dráždí kůži. H317 Může vyvolat alergickou kožní reakci. H335 Může způsobit podráždění dýchacích cest. P102 Uchovávejte mimo dosah dětí. P280 Používejte ochranné rukavice/ochranný oděv/ochranné brýle/obličejový štít. P305+P351+P338+310 PŘI ZASAŽENÍ OČÍ: Několik minut opatrně oplachujte vodou. Vyjměte kontaktní čočky, jsou-li nasazeny, a pokud je lze vyjmout snadno. Pokračujte ve vyplachování. Okamžitě volejte TOXIKOLOGICKÉ INFORMAČNÍ STŘEDISKO nebo lékaře. P302+P352+P333+P313 PŘI STYKU S KŮŽÍ: Omyjte velkým množství vody a mýdla. Při podráždění kůže nebo vyrážce: Vyhledejte lékařskou pomoc/ošetření. P261+P304+P340+P312 Zamezte vdechování prachu. PŘI VDECHNUTÍ: Přeneste postiženého na čerstvý vzduch a ponechte jej v klidu v poloze usnadňující dýchání. Necítíte-li se dobře, volejte TOXIKOLOGICKÉ INFORMAČNÍ STŘEDISKO nebo lékaře. P501 Odstraňte obsah/obal podle místních předpisů. Doplňující informace Při styku mokrého cementu, čerstvého betonu nebo malty s kůží může dojít k podráždění, vzniku dermatitidy či poleptání. Může dojít k poškození výrobků z hliníku a dalších neušlechtilých kovů. 2.2.2 Podle Směrnice č. 1999/45/ES (Je třeba uvádět do 31. května 2015)

dráždivý Xi R36/37/38 Dráždí oči, dýchací orgány a kůži R43 Může vyvolat senzibilizaci při styku s kůží S2 Uchovávejte mimo dosah dětí. S22 Nevdechujte prach. S26 Při zasažení očí okamžitě důkladně vypláchněte vodou a vyhledejte lékařskou pomoc. S36/37/39 Používejte vhodný ochranný oděv, ochranné rukavice a ochranné brýle nebo obličejový štít S46 Při požití okamžitě vyhledejte lékařskou pomoc a ukažte tento obal nebo označení.

3 z 25





Datum tisku:

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2.3.

Další nebezpečnost Cementy nesplňují kritéria pro PTB nebo vPvB v souladu s Přílohou XIII dokumentu REACH (Nařízení (ES) č. 1907/2006).

ODDÍL 3: Složení/informace o složkách 3.1.

Látky nepoužije se - směs

3.2.

Směsi Cementy pro obecné použití v souladu s normou EN 197-1.

Jméno

Cementový (portlandský) slínek

EINECS CAS Registrační číslo Koncentrační rozpětí (hm.%)

266-043-4 65997-15-1 Nepřiděleno (viz bod 15.1) 5-100 Xi, dráždivý R37/38, R41, R43

Odprašky z výroby portlandského slínku 270-659-9 68475-76-3 01-2119486767-17-0016 0-5 Xi, dráždivý R37/38, R41, R43

Nebezpečí, kat. 1 (Eye Dam 1, Skin Sens. 1B, Skin Irrit. 2, STOT SE 3) H315, H317, H318, H335

Nebezpečí, kat. 1 (Eye Dam 1, Skin Sens. 1, Skin Irrit. 2, STOT SE 3) H315, H317, H318, H335

Klasifikace dle 67/45/EHS

Klasifikace dle CLP (1272/2008)

Dle EN 197-1 -

Vysokopecní struska 266-002-0 65996-69-2 01211948745625-xxxx Dle EN 197-1 -

Dle EN 197-1 -

01211944491826-xxxx Dle EN 197-1 -

-

-

-

-

Jméno

Vápenec

EINECS CAS

215-279-6 1317-65-3

Registrační číslo

Vyňat, příloha IV, REACH

Koncentrační rozpětí (hm.%) Klasifikace dle 67/45/EHS Klasifikace dle CLP (1272/2008)

Popílek

Síran vápenatý / sádrovec

NP)

ODDÍL 4: Pokyny pro první pomoc 4.1.

Popis první pomoci Všeobecné poznámky Poskytovatelé první pomoci nepotřebují žádné osobní ochranné pomůcky. Pracovníci první pomoci by se měli vyvarovat kontaktu s mokrým cementem nebo směsmi obsahujícími cement.

4 z 25





Datum tisku:

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Po kontaktu s očima Nemněte si oči, abyste si mechanickým namáháním nepoškodili rohovku. Používáte-li je, odstraňte kontaktní čočky. Nakloňte hlavu na stranu postiženého oka, rozevřete zeširoka oční víčka a ihned důkladně proplachujte oko (oči) velkým množstvím vody nejméně po dobu 20 minut, abyste odstranili veškeré částice. Zabraňte zanesení částic do nepostiženého oka. Jeli to možné, používejte izotonickou vodu (0.9% NaCl). Navštivte specialistu na nemoci z povolání nebo specializovaného očního lékaře. Po kontaktu s pokožkou V případě suchého cementu ho odstraňte a hojně oplachujte vodou. V případě mokrého/vlhkého cementu pokožku omývejte velkým množstvím vody. Odstraňte kontaminovaný oděv, obuv, hodinky atd. a před jejich dalším užitím je důkladně očistěte. V případě jakéhokoli podráždění nebo popálení vyhledejte lékařské ošetření. Po vdechnutí Přeneste osobu na čerstvý vzduch. Prach (cement) z hrdla (krku) a nosních dutin by měl odejít spontánně. Lékaře vyhledejte, pokud přetrvává nebo se později objeví podráždění nebo přetrvá-li nevolnost, kašel nebo jiné symptomy. Po pozření (požití) Nevyvolávejte zvracení. Je-li osoba při vědomí, vymyjte jí ústa vodou a podejte velké množství vody k pití. Okamžitě vyhledejte lékařskou péči nebo kontaktujte Toxikologické informační středisko.

4.2.

Nejdůležitější akutní a opožděné symptomy a účinky Oči: Kontakt očí s cementem (suchým i mokrým) může způsobit vážná a potenciálně nevratná poranění. Pokožka: Cement může mít po delším kontaktu dráždivé účinky na vlhkou pokožku (v důsledku pocení nebo namočení) nebo může po opakovaném kontaktu způsobovat kontaktní dermatitidu. Delší kontakt pokožky s mokrým cementem nebo betonem může způsobit vážné popáleniny (poleptání), neboť se rozvíjí s počáteční absencí bolesti (např. klečení ve vlhkém betonu a to i přes oděv). Více podrobností viz odkaz (1). Vdechnutí: Dlouhodobé opakované vdechování cementu pro obecné použití zvyšuje nebezpečí rozvinutí plicních chorob. Životní prostředí: Při normálním používání nejsou cementy pro obecné použití nebezpečné pro životní prostředí.

4.3.

Pokyny týkající se okamžité lékařské pomoci a zvláštního ošetření Při návštěvě lékaře vezměte s sebou tento BL.

ODDÍL 5: Opatření pro hašení požáru 5.1.

Hasiva Cementy pro obecné použití nejsou hořlavé.

5.2.

Zvláštní nebezpečnost vyplývající z látky nebo směsi Cementy nejsou vznětlivé/zápalné a nevýbušné a neumožňují ani nepodporují hoření jiných materiálů.

5 z 25





Datum tisku:

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

5.3.

Pokyny pro hasiče Cementy nevyvolávají žádná nebezpečí související s požárem. Hasiči nepotřebují mít žádné speciální ochranné vybavení.

ODDÍL 6: Opatření v případě náhodném úniku 6.1.

Opatření na ochranu osob, ochranné prostředky a nouzové postupy 6.1.1 Pro pracovníky kromě pracovníků zasahujících v případě nouze Noste ochranné vybavení, jak je popsáno v oddíle 8, a dodržujte pokyny pro bezpečnou manipulaci a používání uvedené v oddíle 7. 6.1.2 Pro pracovníky zasahující v případě nouze Nouzové postupy se nevyžadují. Avšak je potřeba ochrana dýchacích cest v situacích, kdy je vysoká úroveň prašnosti. Další viz oddíl 7.1.2

6.2.

Opatření na ochranu životního prostředí Cement nesplachujte do kanalizačních a odvodňovacích systémů ani do vodních ploch (např. vodních toků).

6.3.

Metody a materiál pro omezení úniku a pro čištění Rozsypaný materiál v suchém stavu shromážděte a použijte, není-li znečištěn nebo znehodnocen. Suchý cement Používejte suché metody úklidu jako úklid vysáváním nebo odsávání (průmyslové přenosné jednotky vybavené filtry vzduchu s vysokou účinností vůči částicím (EPA a HEPA filtry, EN 1822-1:2009) nebo obdobná zařízení), které snižují emise prachu do ovzduší a nezpůsobují rozptyl / prášení. Nikdy nepoužívejte stlačený vzduch. Je možné mokré čištění (vodní spray, jemná vodní mlha), zabraňte vznosu prachu, setřete prach a vzniklý kal odstraňte (viz mokrý cement). Při čištění za mokra není možné vysávání a čištění pomocí kartáčů, zajistěte, aby pracovníci nosili vhodné osobní ochranné pomůcky a zabraňte šíření prachu. Předcházejte vdechování cementu i kontaktu s pokožkou. Rozsypaný materiál shromážděte do kontejneru a použijte jej. Před likvidací nechte ztuhnout, jak je popsáno v oddíle 13 Mokrý cement Při čištění mokrého cementu, ho umístěte do kontejneru. Nechejte materiál vysušit a ztuhnout před likvidací, jak je popsáno v oddíle 13.

6.4.

Odkaz na jiné oddíly Další podrobnosti viz oddíly 8 a 13.

ODDÍL 7: Zacházení a skladování 7.1.

Opatření pro bezpečné zacházení 7.1.1 Ochranná opatření Dodržujte doporučení uvedená v oddíle 8. O úklidu suchého cementu viz kapitola 6.3. Opatření pro zabránění požáru Nepoužije se.

6 z 25





Datum tisku:

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Opatření k zabránění vzniku aerosolů a prachu Nezametejte. Používejte suchých metod úklidu jako úklid vysáváním nebo odsávání, které snižují emise prachu do ovzduší. Opatření na ochranu životního prostředí Žádná specifická opatření. 7.1.2 Informace o všeobecné hygieně při práci Nemanipulujte s materiály ani jej neskladujte poblíž potravin a nápojů ani kuřáckých potřeb. V prašném prostředí noste protiprachovou masku, příp. respirátor a ochranné brýle. K zabránění kontaktu s pokožkou noste ochranné rukavice.

7.2.

Podmínky pro bezpečné skladování látek a směsí včetně neslučitelných látek a směsí Sypký cement by měl být skladován v silech, která jsou vodotěsná, suchá (tj. vnitřní kondenzace je minimalizována), čistá a chráněná proti znečištění. Nebezpečí utonutí: Cement se může hromadit na stěnách uzavřených prostor nebo na nich ulpívat. Cement se může nečekaně uvolnit, zhroutit nebo spadnout. Kvůli nebezpečí utonutí nebo udušení nevstupujte do uzavřených prostor, jako jsou sila, zásobníky, nákladní auta na přepravu sypkých materiálů ani do jiných skladovacích obalů či nádob, ve kterých se skladují cementy nebo které je obsahují, aniž byste přijali vhodná bezpečnostní opatření. Kvůli neslučitelnosti materiálů nepoužívejte hliníkové obaly. Balené výrobky by měly být skladovány v originálních dobře uzavřených pytlích, v chladu a suchu, chraňte před znečištěním, aby nedocházelo ke ztrátě kvality. Pytle by měly být skladovány (vrstveny) stálým způsobem. Nepoužívejte hliníkové nádoby kvůli neslučitelnosti materiálů. NP) Způsob a doba skladování – další informace viz národní příloha NA.2 normy ČSN EN 197-1

7.3.

Specifické konečné / specifická konečná užití Pro speciální konečné použití nejsou žádné další informace (viz bod 1.2).

7.4.

Kontrola obsahu rozpustného Cr(VI) Cementy ošetřené redukčním činidlem Cr(VI) se podle předpisů uvedených v oddíle 15 účinnost redukčního činidla s časem snižuje. Proto musí cementové pytle a/nebo dodací dokumentace obsahovat informace o datu balení, podmínky skladovaní a doba skladování, po kterou se zachová aktivita redukčního činidla a je udržen obsah rozpustného šestimocného chromu pod 0,0002% z celkové hmotnosti cementu, ve shodě s normou EN 196-10. Musí být uvedeny odpovídající skladovací podmínky pro zachování účinnosti redukčního činidla.

ODDÍL 8: Omezování expozice / osobní ochranné prostředky 8.1.

Kontrolní parametry 3

DNEL inhalační (8h): 3 mg/m DNEL dermální: neaplikuje se DNEL orální: není relevantní

Hodnoty DNEL se vztahují na respirabilní prach, zatímco odhady expozice pro nástroj MEASE odrážejí vdechnutelnou (inhalovatelnou) frakci. Proto je další bezpečnostní rezerva neodmyslitelně součástí posouzení řízení rizik a odvozených opatření k řízení rizik. Pro pracovníky neexistuje žádná hodnota DNEL pro cementy pro dermální (kožní) expozici, a to ani ze studií bezpečnosti, ani z lidské praxe. Protože jsou cementy klasifikovány jako dráždivé pro pokožku a oči, dermální expozice musí být snížena až na technicky proveditelné minimum. PNEC vodní prostředí: neaplikuje se

7 z 25





Datum tisku:

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

PNEC sediment: neaplikuje se PNEC půdní prostředí: neaplikuje se

Posouzení expozice do vodního životního prostředí je založeno na možných změnách pH. Určování expozice se provádí zhodnocením výsledného dopadu pH. Hodnota pH povrchové vody, podzemní vody a odpadních vod do ČOV by neměla překročit hodnotu 9. NP)

Hygienické limity v pracovním prostředí (NV č. 361/2007 Sb.): Přípustný expoziční limit (PEL) chemické látky nebo prachu je celosměnový časově vážený průměr koncentrací plynů, par nebo aerosolů v pracovním ovzduší, jimž může být podle současného stavu znalostí vystaven zaměstnanec v osmihodinové nebo kratší směně týdenní pracovní doby, aniž by u něho došlo i při celoživotní pracovní expozici k poškození zdraví, k ohrožení jeho pracovní schopnosti a výkonnosti. Přípustný expoziční limit je stanoven pro práci, při které průměrná plicní ventilace zaměstnance nepřekračuje 20 litrů za minutu za osmihodinovou směnu. PEL pro celkovou koncentraci (vdechovatelnou frakci) prachu se označuje PEL c. Vdechovatelnou frakcí prachu se rozumí soubor částic polétavého prachu, které mohou být vdechnuty nosem nebo ústy. 3 Prachy s převážně nespecifickými účinky – cement – PELc 10 mg/m Limity podle směrnice 2000/39/ES a vyhlášky č. 432/2003 Sb. nejsou stanoveny.

Omezování expozice 8.2.1 Vhodné technické kontroly Opatření k omezování vzniku prachu a k zabránění šíření prachu v prostředí jako je odprašování, odtahová ventilace a suché metody úklidu, které nezpůsobují rozptyl ve vzduchu.

Expoziční scénář Průmyslová výroba hydraulických stavebních a konstrukčních materiálů

PROC* 2, 3 14, 26

5, 8b, 9

Průmyslové použití suchých hydraulických stavebních a konstrukčních materiálů (uvnitř, vně)

2 14, 22, 26 5, 8b, 9

Průmyslové použití mokrých suspenzí hydraulických stavebních a konstrukčních materiálů

7

Profesionální použití

2

2, 5, 8b, 9, 10, 13, 14

Expozice

Délka není omezena (až 480 minut za směnu, 5 směn týdně)

8.2.

NP)

Lokální řízení / místní opatření

Efektivita

nepožadováno

-

A) nepožadováno nebo B) běžné lokální odsávání

-

A) plná / celková ventilace nebo B) běžné lokální odsávání

17 %

nepožadováno

-


-


17 %


-

nepožadováno

-

nepožadováno

-

8 z 25

78 %

78 %

78 %

78 %

78 %





Datum tisku:

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

suchých hydraulických stavebních a konstrukčních materiálů (uvnitř, vně)

Profesionální použití mokrých suspenzí hydraulických stavebních a konstrukčních materiálů

9, 26


-

5, 8a, 8b, 14

A) nepožadováno nebo B) integrovaná lokální ventilace

-

19

Lokální opatření nejsou použitelná, pouze v dobře větratelných místnostech nebo venku

50 %

11


-

2, 5, 8a, nepožadováno 8b, 9, 10, 13, 14, 19 * PROC jsou určená použití a jsou definována v bodě 1.2.

72 %

87 %

72 % -

[Pro každého PROC mohou společnosti vybrat buď možnost A) nebo B) v tabulce výše, podle toho, co se nejlépe hodí pro jejich konkrétní situaci. Je-li jedna z možností vybrána, pak stejná možnost má být vybrána v tabulce ze oddílu "8.2.2 Individuální ochranná opatření včetně osobních ochranných prostředků" - Specifikace dýchací ochranné pomůcky]. V ČR: Monitorovací postup obsahu látek v ovzduší pracovišť a specifikaci ochranných pomůcek stanoví pracovník zodpovědný za bezpečnost práce a ochranu zdraví pracovníků. Právnické a fyzické osoby podnikající mají povinnost měřením zjišťovat a kontrolovat hodnoty NP) koncentrací látek v ovzduší pracovišť a zařazovat pracoviště dle kategorií prací.

8.2.2 Individuální ochranná opatření včetně osobních ochranných prostředků Všeobecně: Při práci zamezte klečení v čerstvé maltě nebo betonu, je-li to možné. Pokud se nelze klečení vyvarovat, používejte vhodné vodotěsné osobní ochranné prostředky. Při práci se cementem nejezte, nepijte ani nekuřte, čímž zabráníte kontaktu s pokožkou či ústy. Před zahájením práce s cementem použijte ochranný krém a používejte ho opakovaně v pravidelných intervalech. Ihned po práci s cementem nebo s materiály obsahujícími cement je třeba, aby se pracovníci umyli nebo osprchovali nebo použili přípravky na zvlhčení pokožky. Odložte kontaminovaný oděv, obuv, hodinky atd. a před opětným použitím je důkladně očistěte.

Ochrana očí a obličeje Kvůli zabránění kontaktu s očima noste při manipulaci se suchým nebo mokrým cementem schválené brýle nebo ochranné brýle podle normy EN 166.

9 z 25





Datum tisku:

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Ochrana kůže

Kvůli ochraně pokožky před dlouhodobým kontaktem s mokrými odprašky noste nepropustné rukavice odolné vůči oděru a zásadám (vyrobené z materiálu s malým obsahem rozpustného Cr(VI)), vnitřně podšité bavlnou, vysoké boty, oděv s uzavřenými rukávy a nohavicemi, jakož i prostředky na ochranu pokožky (včetně ochranných krémů). Obzvlášť je třeba zajistit, aby se mokrý cement nedostal do bot. V případech, kdy se nelze vyvarovat kontaktu, např. při pokládce/aplikaci betonové směsi nebo potěrů, používejte voděodolné kalhoty a ochranu kolen. Ochrana dýchacích cest Je-li osoba potenciálně vystavená hladinám prachu vyšším než jsou expoziční limity, používejte ochranu dýchacích cest. Ta by měla být uzpůsobena/přizpůsobena hladině prachu a vyhovovat příslušné normě EN (např. EN 149, EN 140, EN 14387, EN 1827) nebo v souladu s národními normami.

Tepelné nebezpečí Není relevantní

Průmyslová výroba hydraulických stavebních a konstrukčních materiálů

PROC*

RPE efektivita – určený faktor ochrany (APF)

Specifikace dýchací ochranné pomůcky (RPE)

2, 3

nepožadováno

-

14, 26

A) P1 maska (FF, FM) nebo B) nepožadováno

APF = 4

A) P2 maska (FF, FM) nebo B) P1 maska (FF, FM)

APF = 10

nepožadováno

-


APF = 4


APF = 10


APF = 4

nepožadováno

-

P1 maska (FF, FM)

APF = 4


APF = 10

A) P3 maska (FF, FM) nebo

APF = 20

5, 8b, 9


Expozice

2 14, 22, 26 5, 8b, 9


7

Profesionální použití suchých hydraulických stavebních a konstrukčních materiálů (uvnitř, vně)

2

2, 5, 8b, 9, 10, 13, 14 9, 26


Expoziční scénář

5, 8a, 8b, 14

10 z 25

-

APF = 4

-

APF = 4

-

APF = 4





Datum tisku:

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________



B) P1 maska (FF, FM)

RPE efektivita – určený faktor ochrany (APF) APF = 4

19

P2 maska (FF, FM)

APF = 10

11


APF = 10

PROC*

Expozice



APF = 4 -

[Pro každého PROC mohou společnosti vybrat buď možnost A) nebo B) v tabulce výše, podle toho, co se nejlépe hodí pro jejich konkrétní situaci. Je-li jedna z možností vybrána, pak stejná možnost má být vybrána v tabulce z oddílu "8.2.1 Vhodné techniky kontroly" – Lokální řízení / místní opatření]. Přehled APF různých RPE (podle ČSN EN 529:2005) lze nalézt v glosáři MEASE (16). Každá RPE, jak je definováno výše, při nošení se současně musí uplatňovat další zásady – porovnání doby práce se skutečnou dobou expozice, zásady by měly odrážet fyziologický stres (zátěž) pracovníka při nošení – ztížení dýchání, samotná hmotnost RPE, zvýšené tepelné namáhání díky zakrytí hlavy. Navíc se předpokládá, že používání nástrojů a komunikace je během nošení snížena. Z tohoto důvodu by měl být pracovník (i) zdravý (především s ohledem na zdravotní problémy, které mohou mít vliv na používání RPE), (ii) mít vhodné rysy / tvar obličeje pro daný typ RPE, aby se minimalizovaly průniky mezi tvář a masku (s ohledem na jizvy a vousy). Nebude-li doporučený přístroj správně těsnit, nebude bezpečně poskytovat ochranu. Zaměstnavatele a osoby samostatně výdělečně činné mají právní odpovědnost za údržbu a vydávání ochranných prostředků dýchacích orgánů a řízení jejich správném použití na pracovišti. Proto by měly definovat a zdokumentovat vhodné nakládání s dýchacími přístroji včetně školení pracovníků.

8.2.3 Omezování expozice životního prostředí Omezování expozice životního prostředí pro emise částic cementu do ovzduší musí být v souladu s dostupnými technologiemi a předpisy pro emise prachových částic obecně. Omezování expozice životního prostředí je relevantní pro vodní prostředí jako emise cementu v různých fázích životního cyklu (výroba a použití) hlavně vzhledem k podzemní a odpadní vodě. Efekt ve vodním prostředí a hodnocení rizik zahrnuje vliv na organismy / ekosystémy v důsledku případné změny související s pH (rozpouštění hydroxidu). Toxicita dalších rozpuštěných anorganických iontů je očekávaná jako zanedbatelná ve srovnání s možným účinkem změny pH. Pro veškeré účinky, které mohou nastat během výroby a použití, se očekává místní měřítko v souvislosti se změnou pH. pH odpadních vod a povrchové vody by neměla přesáhnout hodnotu 9. V opačném případě by to mohlo dojít k dopadu na městské čistírny odpadních vod a průmyslových odpadních vod (ČOV). Vzhledem k tomuto posouzení expozice se doporučuje postupovat následovně: Stupeň 1: Získat informace o odpadních pH a příspěvku cementu na výsledné pH. Pokud je hodnota vyšší než pH 9, lze tuto změnu přisuzovat cementu, pak jsou zapotřebí další kroky k zajištění bezpečného používání. Stupeň 2: Získat informace o pH vody na vtoku. pH vody na vstupu nesmí překročit hodnotu 9. Stupeň 3: Změřte pH v recipientu na výtoku. Pokud je hodnota pH nižší než 9, je bezpečné používání přiměřeně prokázáno. Je-li zjištěná hodnota pH vyšší než 9, musí být přijata opatření k řízení rizik: odpadní vody musí podstoupit neutralizace, a tak musí být zajištěno bezpečné používání cementu při výrobě nebo jeho používání.

11 z 25





Datum tisku:

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Nejsou nezbytná žádná zvláštní opatření pro regulaci emisí vzhledem k suchozemskému prostředí (půda).

ODDÍL 9: Fyzikální a chemické vlastnosti 9.1.

Informace o základních fyzikálních a chemických vlastnostech Tyto informace platí pro celé směsi. (a) Vzhled: Suché cementy jsou jemně mleté pevné anorganické materiály (šedý nebo bílý prášek). Velikost částic především 5-30 µm. (b) Zápach: Bez zápachu (c) Prahová hodnota zápach: žádná pachová mez, je bez zápachu (d) pH: (T = 20°C ve vodě, poměr voda-pevná látka 1:2): 11-13,5 (e) Bod tání / bod tuhnutí: > 1250 °C (f) Počáteční bod varu a rozmezí bodu varu: Nepoužije se, neboť za normálních atmosférických podmínek je bod tání > 1250 °C (g) Bod vzplanutí: Nepoužije se, neboť není kapalný. (h) Rychlost odpařování: Nepoužije se, neboť není kapalný. (i) Hořlavost (pevná, plynná látka): Nepoužije se, neboť jde o pevnou látku, která není hořlavá a nezpůsobuje požár v důsledku tření, ani k němu nepřispívá. (j) Horní / dolní mezní hodnoty hořlavosti nebo výbušnosti: Nepoužije se, neboť nejde o hořlavý plyn. (k) Tlak páry: Nepoužije se, neboť bod tání je > 1250 °C. (l) Hustota páry: Nepoužije se, neboť bod tání je > 1250 °C. (m) Relativní hustota: 2,75 – 3,20; zdánlivá hustota: 0,9 – 1,5 g/cm³ (n) Rozpustnost(-i) ve vodě (T = 20 °C): nízká 0,1 – 1,5 g/l (o) Rozdělovací koeficient: n-oktanol/voda. Nepoužije se, neboť jde o anorganickou látku. (p) Teplota samovznícení: Nepoužije se (nejsou samozápalné / nemají vlastnost samozápalnost – ve skladbě nejsou obsažena žádná organokovová, organomalloidní či organofosfinová pojiva nebo jejich deriváty ani jiné samozápalné složky). (q) Teplota rozkladu: Nepoužije se, neboť není přítomen žádný organický peroxid (r) Viskozita: Nepoužije se, neboť nejde o kapalinu. (s) Výbušné vlastnosti: Nepoužije se, neboť nejde o výbušninu ani pyrotechniku, neboť látka sama o sobě není schopna chemickou reakcí vytvářet plyn při takové teplotě a tlaku a takovou rychlostí, aby způsobila škody svému okolí. Není schopna samovolné exotermické chemické reakce. (t) Oxidační vlastnosti: nepoužije se, neboť nezpůsobuje hoření jiných materiálů ani k němu nepřispívá.

9.2.

Další informace Nepoužije se.

ODDÍL 10: Stálost a reaktivita 10.1. Reaktivita Po smíchání s vodou cement ztvrdne na stabilní hmotu, která není v normálním prostředí reaktivní.

10.2. Chemická stabilita Suché cementy jsou stabilní, dokud jsou správně skladované (viz oddíl 7) a jsou slučitelné/kompatibilní s většinou ostatních stavebních materiálů. Je třeba uchovávat je v suchu. Je třeba vyloučit kontakt s neslučitelnými materiály. Mokrý cement je zásaditý/alkalický a neslučitelný s kyselinami, s amonnými solemi, s hliníkem či s jinými neušlechtilými kovy. Cement se rozpouští v kyselině fluorovodíkové za vzniku žíravého plynu

12 z 25





Datum tisku:

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

tetrafluoridu křemičitého. Cementy reagují s vodou za vzniku křemičitanů a hydroxidu vápenatého. Křemičitany v cementech reagují se silnými oxidačními činidly jako je fluor, fluorid boritý, fluorid chloritý, fluorid manganitý a difluorid kyslíku.

10.3. Možnost nebezpečných reakcí Cement nezpůsobuje žádné nebezpečné reakce.

10.4. Podmínky, jimž je třeba zabránit Vlhké podmínky při skladování mohou způsobit hrudkovatění a ztrátu kvality produktu.

10.5. Neslučitelné materiály Kyseliny, amonné soli, hliník nebo jiné neušlechtilé kovy. Je třeba se vyhnout nekontrolovanému používání hliníkového prášku, vzniká/vyvíjí se vodík.

10.6. Nebezpečné produkty rozkladu Cementy se nerozkládají na žádné nebezpečné produkty.

ODDÍL 11: Toxikologické informace 11.1. Informace o toxikologických účincích Třída nebezpečnosti Akutní toxicita – dermální

Kat. Účinek

Odkaz

-

(2)

Akutní toxicita – inhalační (plyny, páry, prach a mlha) Akutní toxicita – orální

-

Mezní zkouška, králík, kontakt po 24 hodin, 2 000 mg/kg tělesné hmotnosti neletální. Na základě dostupných dat nejsou kritéria klasifikace splněna. Nebyly pozorovány žádné akutní účinky při vdechování. Na základě dostupných dat nejsou kritéria klasifikace splněna.

Literární rešerše

Žíravost/dráždiv ost pro kůži

2

Vážné poškození očí/podráždění očí

1

Senzibilizace kůže

1B

Ze studií s odprašky z výroby portlandského slínku nevyplývají žádné údaje o toxicitě. Na základě dostupných dat nejsou kritéria klasifikace splněna. Při kontaktu cementu s mokrou pokožkou způsobit zduření, pukání či praskání pokožky. Delší kontakt se současným třením může způsobit silné popáleniny. Portlandský slínek způsobil různorodý obraz vlivů na rohovku a vypočtený index dráždivosti byl cca 128. Cementy pro obecné použití obsahují různá množství portlandského slínku, popílku, vysokopecní strusky a sádry, přírodního pucolánu a kalcinované břidlice, křemičitého prachu a vápence. Přímý kontakt s cementem může způsobit poškození rohovky mechanickou zátěží, okamžité nebo opožděné podráždění nebo zánět. Přímý kontakt s větším množstvím suchého prachu z cementu nebo potřísnění/postříkání mokrým cementem může způsobit účinky od lehkého podráždění očí (např. zánět spojivek či očního víčka) po chemické popáleniny / poleptání a slepotu. Někteří jednotlivci mohou trpět po expozici mokrým cementovým prachem ekzémem způsobeným buď vysokým pH, které vyvolává kontaktní dermatitidu z podráždění po dlouhodobém kontaktu, nebo imunologickou reakcí na rozpustný Cr(VI), který vyvolává kontaktní alergickou dermatitidu. Reakce se může objevit v různých formách od mírné vyrážky až po těžkou dermatitidu a je kombinací obou výše uvedených mechanismů. Pokud cement obsahuje redukční činidlo k redukci obsahu rozpustného

-

13 z 25

(9)

(2), lidské zkušenosti (10), (11)

(3), (4), (17)





Datum tisku:

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Senzibilizace dýchacích cest Mutagenita v zárodečných buňkách Karcinogenita

-

Toxicita pro reprodukci STOT – jednorázová expozice

-

STOT – opakovaná expozice

-

Nebezpečnost při vdechnutí

-

3

Cr(VI) a pokud v době skladovatelnosti není překročen limit pro rozpustný Cr(VI), senzibilizující účinek se neočekává. [odkaz (3) ] Neexistují příznaky přecitlivělosti dýchacích cest. Na základě dostupných dat nejsou kritéria klasifikace splněna. Žádná indikace. Na základě dostupných dat nejsou kritéria klasifikace splněna.

Nebyla potvrzena žádná kauzální souvislost mezi expozicí portlandským cementem a rakovinou. Epidemiologická literatura nepodporuje označení portlandského cementu za možný lidský karcinogen. Portlandský cement není klasifikovaný jako lidský karcinogen (podle ACGIH A4: Činidla, která vyvolávají obavy, že by mohla být karcinogenní pro lidi, ale která nelze definitivně posoudit v důsledku nedostatku dat. Studie in vitro či na zvířatech neposkytují indikace karcinogenity, které jsou dostatečné pro klasifikaci činidla některým z dalších označení). Portlandský cement obsahuje až 5 % odprašků. Na základě dostupných dat nejsou kritéria klasifikace splněna. Na základě dostupných dat nejsou kritéria klasifikace splněna. Prach portlandského cementu může dráždit hrdlo a dýchací cesty. Po vystavení osoby působení koncentrace vyšší než expoziční limity na pracovišti se může projevit kašlání, kýchání a dýchavičnost / dušnost. Celkově struktura důkazů jasně naznačuje, že expozice v pracovním prostředí cementovým prachem způsobuje nedostatečnost dýchací funkce. Avšak dostupné důkazy jsou momentálně nedostatečné ke stanovení určité jistoty ve vztahu velikosti dávky a těchto účinků. Existuje indikace COPD. Účinky jsou akutní a v důsledku vysoké expozice. Nebyly pozorovány žádné chronické účinky nebo účinky při nižších koncentracích. Na základě dostupných dat nejsou kritéria klasifikace splněna. Nepoužije se, neboť cementy se nepoužívají jako aerosol.

(1) (12), (13) (1)

(14)

Žádné lidské zkušenosti (1)

(15)

Na rozdíl od senzibilizace kůže mají portlandský slínek a cementy pro běžné použití stejné toxikologické a ekotoxikologické vlastnosti.

Zdravotní stav zhoršený expozicí Vdechování cementového prachu může zhoršit stávající nemoci dýchacích cest či zdravotní stav jako je emfyzém (rozedma plic) nebo astma či stávající stav pokožky či očí.

ODDÍL 12: Ekologické informace 12.1. Toxicita Výrobek není nebezpečný pro životní prostředí. Ekotoxikologické testy portlandského cementu na Daphnia magna [odkaz (5)] a Selenastrum coli [odkaz (6)] ukázaly jen nízké toxické působení. Proto LC50 a EC50 hodnoty nebylo možné určit [odkaz (7)]. Neexistuje žádný náznak o toxicitě v sedimentu [odkaz (8)]. Přítomnost velkého množství cementu ve vodě však může způsobit zvýšení pH, a proto můžou být za určitých okolností toxické pro život ve vodě (vodní prostředí, vodní organismy).

14 z 25





Datum tisku:

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

12.2. Perzistence a rozložitelnost

Irelevantní, neboť cementy jsou anorganický materiál. Ztvrdlý cement nepředstavuje nebezpečí toxicity.

12.3. Bioakumulační potenciál Irelevantní, neboť cementy jsou anorganický materiál. Ztvrdlý cement nepředstavuje nebezpečí toxicity.

12.4. Mobilita v půdě Irelevantní, neboť cementy jsou anorganický materiál. Ztvrdlý cement nepředstavuje nebezpečí toxicity.

12.5. Výsledky posouzení PBT a vPvB Irelevantní, neboť cementy jsou anorganický materiál. Ztvrdlý cement nepředstavuje nebezpečí toxicity.

12.6. Jiné nepříznivé účinky Irelevantní.

ODDÍL 13: Pokyny pro odstraňování 13.1. Metody nakládání s odpady Cementy mohou být znovu použity, pokud nejsou znečištěny ani nijak jinak znehodnoceny. Metody zpracování odpadu se zde nepoužijí. Neodstraňujte do kanalizace ani do povrchových vod. Výrobek - cement, který přesáhl svou dobu použitelnosti/trvanlivosti/skladovatelnosti (a když se prokázalo, že obsahuje více než 0,0002% rozpustného Cr(VI)): nesmí být použit/prodán jinak než pro použití v kontrolovaných uzavřených a plně automatizovaných procesech nebo by měl být recyklován nebo zlikvidován v souladu s platnými právními předpisy, nebo znovu použít redukční činidlo. Produkt - nepoužité zbytky nebo vysypaný suchý materiál Seberte suché nepoužité zbytky nebo vysypaný suchý materiál, jak je. Označte kontejnery. Je možné materiál znovu použít při zvážení doby použitelnosti a požadavku, aby se zabraňovalo prášení. V případě likvidace, tvrdnou s vodou a likvidovat podle bodu níže "Produkt - po smíchání s vodou/po přidání vody, vytvrdlý". Produkt – kaly Nechte kaly ztuhnout, vyvarujte se pronikání nebo vylívání do odpadních vod a kanalizačních systémů nebo do vodních ploch (např. potoky) a likvidujte, jak je vysvětleno níže v části "Produkt - po smíchání s vodou/po přidání vody, vytvrdlý". Produkt - po smíchání s vodou/po přidání vody, vytvrdlý Zlikvidujte podle místní legislativy. Zabraňte přístupu do systému odpadních vod. Zlikvidujte vytvrdlý výrobek jako konkrétní odpad. Vzhledem k tomu, že vytvrdnutím se stává materiál poměrně inertním, betonové odpad není nebezpečný odpad. Katalogová čísla odpadů: 10 13 14 Odpadní beton a betonový kal (10 Odpady z tepelných procesů, 10 13 Odpady z výroby cementu, vápna a sádry a výrobků z nich vyráběných)

15 z 25





Datum tisku:

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

17 01 01 Beton (17 Stavební a demoliční odpady (včetně vytěžené zeminy z kontaminovaných míst), 17 01 Beton, cihly, tašky a keramika)

Zcela vyprázdněte obal a likvidujte v souladu s právními předpisy 15 01 01 Papírové a lepenkové obaly (15 Odpadní obaly, absorpční činidla, čistící tkaniny, filtrační materiály a ochranné oděvy jinak neurčené, 15 01 Obaly (včetně odděleně sbíraného komunálního obalového odpadu) )

ODDÍL 14: Informace pro přepravu Cementy pro obecné použití nejsou zahrnuty do mezinárodního nařízení o přepravě nebezpečného zboží (IMDG, IATA, ADR/RID); žádná klasifikace se nevyžaduje. Nejsou potřeba žádná speciální preventivní opatření kromě uvedených v oddíle 8.

14.1. Číslo UN Irelevantní

14.2. Příslušný název UN pro zásilku Irelevantní

14.3. Třída/třídy nebezpečnosti pro přepravu Irelevantní

14.4. Obalová skupina Irelevantní

14.5. Nebezpečnost pro životní prostředí Irelevantní

14.6. Zvláštní bezpečnostní opatření pro uživatele Irelevantní

14.7. Hromadná přeprava podle přílohy II MARPOL73/78 a předpisu IBC Irelevantní

ODDÍL 15: Informace o předpisech 15.1. Nařízení týkající se bezpečnosti, zdraví a životního prostředí / specifické právní předpisy týkající se látky nebo směsi Cement je směsí podle Nařízení REACH (ES) 1907/2006 a nepodléhá registraci. Cementový (portlandský) slínek je vyňat z povinnosti registrace (čl. 2 odst. 7 písm. b a příloha V bod 7 nařízení REACH). Uvádění na trh a používání je díky obsahu rozpustného Cr(VI) omezeno – Příloha XVII bod 47 nařízení REACH 1. Cement a přípravky obsahující cement se nesmějí používat ani uvádět na trh, jestliže po smísení s vodou obsahují více než 0,0002 % rozpustného šestimocného chromu vztaženo na celkovou hmotnost suchého cementu. 2. Jestliže se použijí redukční činidla, musí být obal cementu nebo přípravků obsahujících cement čitelně a nesmazatelně označen informacemi o datu balení, jakož i údaji o podmínkách a době skladování vhodných pro

16 z 25





Datum tisku:

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

zachování aktivity redukčního činidla a udržení obsahu rozpustného šestimocného chromu pod limitem uvedeným v odstavci 1, aniž je dotčeno uplatňování ostatních předpisů Společenství o klasifikaci, balení a označování nebezpečných látek a přípravků. 3. Odchylně se odstavce 1 a 2 nepoužijí pro uvádění na trh a používání v kontrolovaných uzavřených a plně automatizovaných procesech, v nichž s cementem a přípravky obsahujícími cement manipulují pouze strojní zařízení a v nichž není možný styk s pokožkou.

V rámci Společenského dialogu „Dohoda o ochraně zdraví pracovníků prostřednictvím správné manipulace a správného používání krystalického křemíku a produktů, které ho obsahují“ oborová sdružení zaměstnanců a zaměstnavatelů (mezi kterými je také CEMBUREAU) přijala tzv. „návody na správnou praxi“, které obsahují rady k praxi bezpečné manipulace (http://www.nepsi.eu/goodpractice-guide.aspx).

15.2. Posouzení chemické bezpečnosti Nebylo provedeno posouzení chemické bezpečnosti směsi. ODDÍL 16: Další informace 16.1

Vývoj a vyznačení změn První vydání: nahrazuje všechny předchozí verze

16.2

Zkratky a akronymy (zkratková slova) ACGIH American Conference of Industrial Hygienists (Kongres amerických průmyslových hygieniků) ADR/RID European Agreements on the transport of Dangerous goods by Road/Railway (Evropská dohoda o přepravě nebezpečného zboží po silnici / železnici) APF Assigned protection factor (přidělený faktor ochrany) BL = SDS Safety Data sheet (bezpečnostní list) CAS Chemical Abstracts Service, Organizace Chemical Abstracts Service vede nejúplnější seznam chemických látek. Každá látka registrovaná v registru CAS má přiděleno registrační číslo CAS. Registrační číslo CAS (běžně uváděné jako číslo CAS) je široce využíváno jako specifické číselné označení chemické látky. CLP Classification, labelling and packaging - klasifikace, označování a balení (Nařízení (ES) č. 1207/2008) COPD Chronic Obstructive Pulmonary Disease (chronická obstrukční plicní nemoc) DNEL Derived no-effect level (stanovená úroveň, při které nedochází k nepříznivým vlivům na lidské zdraví) Eye Dam 1 Serious eye damage (vážné poškození očí) EC50 Half maximal effective concentration (střední účinná koncentrace (koncentrace, která způsobí úhyn nebo imobilizaci 50 % testovacích organismů např. Daphnia magna)) ECHA European Chemicals Agency (Evropská agentura pro chemické látky) EINECS European Inventory of Existing Commercial chemical Substances (Evropský seznam existujících obchodovaných chemických látek) EPA Type of high efficiency air filter (typ vysoce účinného vzduchového filtru) EpiDerm TM Reconstructed human epidermis for testing purposes (rekonstruované lidské epidermis pro účely testování) ES / SE Exposure scenario (expoziční scénář / scénář expozice) GefStoffV Gefahrstoffverordnung (nebezpečné látky) HEPA Type of high efficiency air filter (typ vysoce účinného vzduchového filtru) H&S Health and Safety (zdraví a bezpečnost) IATA International Air Transport Association (Mezinárodní letecká dopravní asociace) IMDG International agreement on the Maritime transport of Dangerous Goods (Mezinárodní dohoda o námořní přepravě nebezpečného zboží)

17 z 25





Datum tisku:

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

LC50

Median lethal concentration (střední letální koncentrace (koncentrace, která způsobí úhyn 50 % testovacích ryb ve zvoleném časovém úseku)) LD50 Median lethal dose (střední letální dávka) LOEL Lowest observed effect level (nejnižší dávka s pozorovaným účinkem, rozumí se nejnižší zkoušená dávka nebo úroveň expozice, při které v určité studii byl pozorován statisticky významný účinek v exponované populaci v porovnání s vhodnou kontrolní skupinou) MEASE Metals estimation and assessment of substance exposure, nástroj na odhad a posouzení expozice látky, EBRC Consulting GmbH pro Eurometaux, http://www.ebrc.de/ebrc/ebrcmease.php MS Member State (členský stát) NOEC No observable effect concentration (nejvyšší testovaná koncentrace toxické látky, při které ještě nedošlo ke statisticky významnému nepříznivému působení na organismy ve srovnání s kontrolou (cca do 5% mortality), koncentrace nevyvolávající viditelný efekt) NOEL No observed effect level (dávka bez pozorovaného nepříznivého účinku - hodnotou dávky bez pozorovaného účinku se rozumí nejvyšší zkoušená hodnota dávky nebo úroveň expozice, při které v určité studii nebyly zjištěny statisticky významné účinky v exponované skupině v porovnání s vhodnou kontrolní skupinou) OECD Organisation for Economic Co-operation and Development (Organizace pro hospodářskou spolupráci a rozvoj) OECD TG OECD Technical Guidance (OECD Technické pokyny) OELV Occupational exposure limit value (hodnota expozičního limitu v pracovním prostředí) PBT Persistent, bioaccumulative and toxic (persistentní, bioakumulativní a toxické) PELc Přípustný expoziční limit PNEC Predicted no-effect concentration (stanovená koncentrace, při které nedochází k nepříznivým vlivům na životní prostředí) PROC Process category (kategorie procesů) REACH Registration, Evaluation and Authorisation of Chemicals - registrace, hodnocení, povolování a omezování chemických látek (Nařízení (ES) č. 1907/2006) SCOEL Scientific Committee on Occupational Exposure Limit Values (Vědecký výbor pro limity expozice) Skin Irrit. Skin irritation (dráždivost pro kůži) Skin Sens. Skin sensitisation (senzibilizace kůže) STOT Specific Target Organ Toxicity (toxicita pro specifické cílové orgány), SE – jednorázová, RE – opakovaná expozice STP = ČOV Sewage treatment plant (čistírna odpadních vod) TLV-TWA Threshold Limit Value-Time-Weighted Average (prahový limit, časově vážená průměrná -3 koncentrace chemické látky v ovzduší (mg.m ), které pracovník může být vystaven po pracovní dobu, obvykle 8 h) TRGS Technische Regeln für Gefahrstoffe (technické pokyny pro nebezpečné látky) UVC Substance of Unknown or Variable composition, Complex reaction products (látky neznámého nebo proměnlivého složení, komplexní reakční produkty) UVCB Substance of Unknown or Variable composition, Complex reaction products or Biological materials (látky neznámého nebo proměnlivého složení, komplexní reakční produkty nebo biologické materiály) VLE-MP Exposure limit value - weighted average in mg by cubic meter of air (Limitní hodnotu expozice - vážený průměr v mg na krychlový metr vzduchu) vPvB Very persistent, very bioaccumulative (vysoce persistentní, vysocebioakumulativní)

16.3

Hlavní odkazy na literaturu a zdroje dat (1) Portland Cement Dust - Hazard assessment document EH75/7, UK Health and Safety Executive, 2006. Available from: http://www.hse.gov.uk/pubns/web/portlandcement.pdf. (2) Observations on the effects of skin irritation caused by cement, Kietzman et al, Dermatosen, 47, 5, 184-189 (1999).

18 z 25





Datum tisku:

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

(3) European Commission’s Scientific Committee on Toxicology, Ecotoxicology and the Environment (SCTEE) opinion of the risks to health from Cr (VI) in cement (European Commission, 2002). http://ec.europa.eu/health/archive/ph_risk/committees/sct/documents/out158_en.pdf.

(4) Epidemiological assessment of the occurrence of allergic dermatitis in workers in the construction industry related to the content of Cr (VI) in cement, NIOH, Page 11, 2003. (5) U.S. EPA, Short-term Methods for Estimating the Chronic Toxicity of Effluents and Receiving Waters to Freshwater Organisms, 3rd ed. EPA/600/7-91/002, Environmental Monitoring and th Support Laboratory, U.S. EPA, Cincinnati, OH (1994a) and 4 ed. EPA-821-R-02-013, US EPA, office of water, Washington D.C. (2002). (6) U.S. EPA, Methods for Measuring the Acute Toxicity of Effluents and Receiving Waters to Freshwater and Marine Organisms, 4th ed. EPA/600/4-90/027F, Environmental Monitoring th and Support Laboratory, U.S. EPA, Cincinnati, OH (1993) and 5 ed. EPA-821-R-02-012, US EPA, office of water, Washington D.C. (2002). (7) Environmental Impact of Construction and Repair Materials on Surface and Ground Waters. Summary of Methodology, Laboratory Results, and Model Development. NCHRP report 448, National Academy Press, Washington, D.C., 2001. (8) Final report Sediment Phase Toxicity Test Results with Corophium volutator for Portland clinker prepared for Norcem A.S. by AnalyCen Ecotox AS, 2007. (9) TNO report V8801/02, An acute (4-hour) inhalation toxicity study with Portland Cement Clinker CLP/GHS 03-2010-fine in rats, August 2010. (10)TNO report V8815/09, Evaluation of eye irritation potential of cement clinker G in vitro using the isolated chicken eye test, April 2010. (11)TNO report V8815/10, Evaluation of eye irritation potential of cement clinker W in vitro using the isolated chicken eye test, April 2010. (12)Investigation of the cytotoxic and proinflammatory effects of cement dusts in rat alveolar macrophages, Van Berlo et al, Chem. Res. Toxicol., 2009 Sept; 22(9):1548-58. (13)Cytotoxicity and genotoxicity of cement dusts in A549 human epithelial lung cells in vitro; Gminski et al, Abstract DGPT conference Mainz, 2008. (14)Comments on a recommendation from the American Conference of governmental industrial Hygienists to change the threshold limit value for Portland cement, Patrick A. Hessel and John F. Gamble, EpiLung Consulting, June 2008. (15)Prospective monitoring of exposure and lung function among cement workers, Interim report of the study after the data collection of Phase I-II 2006-2010, Hilde Notø, Helge Kjuus, Marit Skogstad and Karl-Christian Nordby, National Institute of Occupational Health, Oslo, Norway, March 2010. (16)MEASE, Metals estimation and assessment of substance exposure, EBRC Consulting GmbH for Eurometaux, http://www.ebrc.de/ebrc/ebrc-mease.php. (17)Occurrence of allergic contact dermatitis caused by chromium in cement. A review of epidemiological investigations, Käre Lenvik, Helge kjuus, NIOH, Oslo, December 2011

19 z 25





Datum tisku:

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

16.4

Pokyny ke školení

Kromě programů školení o ochraně zdraví, bezpečnosti při práci a ochraně životního prostředí pro své pracovníky musí společnosti zajistit, aby si pracovníci přečetli tento bezpečnostní list (BL), pochopili jej a jeho požadavky uplatňovali.

16.5

Další informace Viz příloha/y – expoziční scénáře následujících látek Expoziční scénář je součástí bezpečnostního listu Data a zkušební metody používané pro účely klasifikace cementů pro běžné použití jsou uvedeny v bodě 11.1.

16.6

Rozsah odpovědnosti Informace v tomto bezpečnostním listu odrážejí současné dostupné znalosti a jsou spolehlivé za předpokladu, že produkt se používá za předepsaných podmínek a v souladu s určenými použitími uvedenými na balení či v technických návodech/materiálových listech. Jakékoli jiné použití tohoto produktu včetně použití tohoto produktu v kombinaci s jakýmkoli jiným produktem nebo s jakýmikoli jinými procesy je na odpovědnosti uživatele. Z toho vyplývá, že uživatel je odpovědný za určení vhodných bezpečnostních opatření a za uplatňování legislativy pokrývající jeho vlastní aktivity. Příloha BL – Scénáře expozice NP)

Národní poznámky, upřesnění a doplňky

20 z 25



[Revidováno] Verze 1.0 / CZ ze dne 30. 11. 2012


Datum tisku:

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Rozsah odpovědnosti

Tyto pokyny k BL a k formuláři BL byly sestaveny CEMBUREAU na základě informací a dokumentace dodané členy CEMBUREAU. Členové CEMBUREAU mohou dle svého uvážení používat tyto pokyny a tento formulář jako návod a jako základ k vytvoření BL pro své produkty. CEMBUREAU nemůže potvrdit, zajistit či zaručit přesnost, spolehlivost nebo úplnost takových dokumentů ani členům CEMBUREAU, ani třetím stranám. Je na odpovědnosti uživatele, aby vyhověl sobě co do vhodnosti, správnosti a úplnosti takových informací pro své účely, a je na odpovědnosti výrobce, dovozce a distributora, aby poskytoval přesné BL pro slínek, cement a produkty z cementu, které uplatňuje na trhu. Bezpečnostní list v české mutaci byl odborně zpracován Výzkumným ústavem maltovin Praha, s.r.o. pro členy Svazu výrobců cementu ČR.

21 z 25

Příloha: Další tabulky s technickými kontrolami a individuálními ochrannými opatřeními pro kap. 8.2 1. Inhalační DNEL 1 mg/m3 8.2.1 Vhodné technické kontroly Expoziční scénář Průmyslová výroba hydraulických stavebních a konstrukčních materiálů

PROC*

Expozice

nepožadováno

-

14, 26


-

běžné lokální odsávání

78 %

not required

-


-


78 %


-

nepožadováno

-


-


-


72 %


50 %


-

14, 22, 26 5, 8b, 9 7


2

2, 5, 8b, 9, 10, 13, 14

9, 26

5, 8a, 8b, 14 19 (#)

11

Délka není omezena (až 480 minut za směnu, 5 směn týdně): (#) < 240 min

2



Efektivita

2, 3

5, 8b, 9 Průmyslové použití suchých hydraulických stavebních a konstrukčních materiálů (uvnitř, vně)



22 z 25

78 %

78 %

78 %

72 %

72 %

72 % -

8.2.2 Individuální ochranná opatření včetně osobních ochranných prostředků


PROC* 2, 3 14, 26

5, 8b, 9 Průmyslové použití suchých hydraulických stavebních a konstrukčních materiálů (uvnitř, vně)

2 14, 22, 26 5, 8b, 9


7


2

2, 5, 8b, 9, 10, 13, 14

9, 26

5, 8a, 8b, 14 19 (#) Profesionální použití mokrých suspenzí hydraulických stavebních a konstrukčních materiálů

Expozice

11

Délka není omezena (až 480 minut za směnu, 5 směn týdně): (#) < 240 min


nepožadováno A) P2 maska (FF, FM) nebo B) P1 maska (FF, FM)

-

P2 maska (FF, FM)

APF = 10

nepožadováno

-


APF = 10

P2 maska (FF, FM)

APF = 10


APF = 20

nepožadováno

-


APF = 10


APF = 20

P3 maska (FF, FM)

APF = 20

P3 maska (FF, FM)

APF = 20


APF = 20


23 z 25



APF = 10 APF = 4

APF = 4

APF = 4

APF = 4

APF = 10

APF = 10 -

2. Inhalační DNEL 5 mg/m3 8.2.1 Vhodné technické kontroly Expoziční scénář Průmyslová výroba hydraulických stavebních a konstrukčních materiálů

PROC*

Expozice

nepožadováno

-

14, 26


-


-

2

not required

-

14, 22, 26


-


-


-

nepožadováno

-

A) nepožadováno nebo B) plná / celková ventilace

-


-


-

19


50 %

11


-


7


2

2, 5, 8b, 9, 10, 13, 14

9, 26

5, 8a, 8b, 14


5, 8b, 9


Efektivita

2, 3

5, 8b, 9




24 z 25

78 %

82 %

78 %

82 %

78 %

29 %

77 %

72 %

77 % -

8.2.2 Individuální ochranná opatření včetně osobních ochranných prostředků



PROC*



2, 3

nepožadováno

-

14, 26


APF = 4

5, 8b, 9


APF = 10

2

nepožadováno

-

14, 22, 26


APF = 4


APF = 10


APF = 10

nepožadováno

-


APF = 4


APF = 10


APF = 20

19

P2 maska (FF, FM)

APF = 10

11


APF = 10

5, 8b, 9


7


2

2, 5, 8b, 9, 10, 13, 14

9, 26

5, 8a, 8b, 14


Expozice




25 z 25

-

-

-

-

-

-

-

APF = 4

-

Karta bezpe nostných údajov pod a nariadenia (ES) . 1907/2006 (REACH) v znení nariadenia (ES) . 453/2010

Výrobok:

Cementy pre obecné použitie / Cement pod a EN 197-1

[Revidované] Verzia 1.0 / CZ zo d a 30. 11. 2012

Nahrádza všetky predchádzajúce verzie

Dátum tla e:

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

ODDIEL 1: Identifikácia látky/zmesi a spolo nosti/podniku 1.1.

Identifikátor výrobku Obchodný názov: Synonyma:

1.2.

Cement pod a EN 197-1 Topcement, Supercement, Unicement

Relevantné identifikované neodporú ajú

použitia

látky

alebo

zmesi

a

použitia,

ktoré

sa

Cementy sú používané v priemyselných zariadeniach na výrobu / spracovanie hydraulických spojív v stavebníctve a pre stavebné práce, ako je betón ready-mix, malty, omietky, zálievky, omietky, rovnako ako betónové prefabrikáty. Cementy pre všeobecné použitie a zmesi obsahujúce cement (hydraulické spojivá) sa používajú priemyselne, ako profesionálnymi užívate mi, tak i spotrebite mi v stavebníctve a pre vnútorné i vonkajšie stavebné práce. Identifikované použitia cementov a cementových zmesí zah ajú suché produkty a produkty v mokrom stave - suspenzie, pasty).

PROC

Identifikované použitia – Kategória procesu

Výroba / spracovanie

Profesionálne / priemyselné použitie

v stavebníctve a stavebných materiáloch 2

Použitie v rámci nepretržitého uzavretého výrobného procesu s príležitostne kontrolovanou expozíciou (napr. odber vzoriek)

X

X

3

Použitie v rámci uzavretého dávkového výrobného procesu (syntéza alebo formulácie)

X

X

5

Miešanie alebo zmiešavanie v dávkových výrobných procesoch pri formulácii prípravkov a predmetov (viac štádií a/alebo významný kontakt)

X

X

7

Nástrekové techniky v priemyselných zariadeniach a aplikáciách

X

8a

Preprava látky alebo prípravku (napúš anie/vypúš anie) z/do nádob/ve kých kontajnerov v nešpecializovaných zariadeniach

X

8b

Preprava látky alebo prípravku (napúš anie/vypúš anie) z/do nádob/ve kých kontajnerov v špecializovaných zariadeniach

X

X

9

Preprava látky alebo prípravku do malých nádob (špecializovaná plniaca linka vrátane váženie)

X

X

10

Aplikácia lepidiel a iných povrchových materiálov val ekom alebo štetkou

X

11

Nástrekové techniky mimo priemyselné zariadenia a aplikácie

X

13

Úprava predmetov má aním a polievaním

X

14

Výroba prípravkov alebo výrobkov tabletováním, kompresiou, vytlá aním, peletizácia Ru né miešanie, pri ktorom dochádza k priamemu styku s látkou, k dispozícii sú iba osobné ochranné pracovné prostriedky

19

1 z 25

X

X X


Výrobok:




Dátum tla e:

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

22

Potenciálne uzavreté spracovate ské procesy s minerálmi/kovmi za zvýšenej teploty

26

Manipulácia s pevnými anorganickými látkami pri okolitej teplote

X X

X

[Zložky cementu – troska, sadrovec, popol ek a vápenec nepodliehajú klasifikácii ani pod a nariadenia . 1272/2008 ani pod a pôvodnej smernice .1999/45/ES]NP)

1.3.

Údaje o dodávate ovi karty bezpe nostných údajov Názov spolo nosti: Cement Hranice, akciová spole nost Plná adresa: lotínská 288, Hranice I – M sto, 753 39, CZ Telefónne íslo: +420 5581 829 111 Emailová adresa kompetentnej osoby zodpovednej za kartu bezpe nostných údajov: [email protected]

1.4.

Núdzové telefónne íslo Európske telefónne íslo: 112 Národné Toxikologické Informa né Centrum (TIC), Limbová 5, 833 05 Bratislava, +421 (0)2 547 741 66 (24-hodinová konzulta ná služba pri akútnych intoxikáciách) Telefónne íslo pre núdzové situácie: +420 581 829 666 (krízová linka výrobcu) Prevádzkové hodiny: non stop Poskytované informácie sa obmedzujú na: lekára a lenov záchranných tímov Služby sa poskytujú v nasledujúcom jazyku: eský

ODDIEL 2: Identifikácia nebezpe nosti 2.1.

Klasifikácia látky alebo zmesi 2.1.1 Pod a nariadenia (ES) . 1272/2008 Trieda nebezpe nosti Dráždivos pre kožu (Skin Irrit. 2) Vážne poškodenie o í (Eye Dam 1) Senzibilizácia – pokožka (Skin Sens. 1B) Toxicita pre špecifický cie ový orgán – jednorazová expozícia, podráždenie dýchacích ciest (STOT SE 3)

Kategórie nebezpe nosti 2 1 1B 3

Výroky o nebezpe nosti H318 Spôsobuje vážne poškodenie o í H315 Dráždi kožu H317 Môže vyvola alergickú kožnú reakciu H335 Môže spôsobi podráždenie dýchacích ciest 2.1.2 Pod a smernice . 1999/45/ES [Zahrnie sa do 31. mája 2015] Xi dráždivý R36/37/38 Dráždi o i, dýchacie cesty a pokožku R43 Môže spôsobi senzibilizáciu pri kontakte s pokožkou Cement môže spôsobova podráždenie dýchacích ciest.

2 z 25

Postup klasifikácie Na základe dát zo skúšok Na základe dát zo skúšok Na základe rešerše literatúry Na základe rešerše literatúry


Výrobok:




Dátum tla e:

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Ke cement reaguje s vodou, napríklad ako betón alebo malta, alebo ke cement zvlhne, vzniká silne zásaditý roztok. Vzh adom k vysokej zásaditosti môže mokrý cement vyvoláva podráždenie pokožky a o í. V dôsledku obsahu Cr (VI) môže tiež u niektorých osôb vyvola alergickú reakciu.

2.2.

Prvky ozna ovania 2.2.1 Pod a nariadenia (ES) . 1272/2008

Nebezpe enstvo H318 Spôsobuje vážne poškodenie o í H315 Dráždi kožu H317 Môže vyvola alergickú kožnú reakciu H335 Môže spôsobi podráždenie dýchacích ciest P102 Uchovávajte mimo dosahu detí P280 Noste ochranné rukavice/ochranný odev/ochranné okuliare/ochranu tváre P305+P351+P338 PO ZASIAHNUTÍ O Í: Nieko ko minút ich opatrne vyplachujte vodou. Ak používate kontaktné šošovky a ak je to možné, odstrá te ich. Pokra ujte vo vyplachovaní P310 Okamžite volajte NÁRODNÉ TOXIKOLOGICKÉ INFORMA NÉ CENTRUM alebo lekára P302+P352 PRI KONTAKTE S POKOŽKOU: Umyte ve kým množstvom vody a mydla P333+P313 Ak sa prejaví podráždenie pokožky alebo sa vytvoria vyrážky: vyh adajte lekársku pomoc/starostlivos P261 Zabrá te vdychovaniu prachu P304+P340 PO VDÝCHNUTÍ: Presu te postihnutého na erstvý vzduch a nechajte ho oddychova v polohe, ktorá mu umožní pohodlné dýchanie P312 Pri zdravotných problémoch, volajte NÁRODNÉ TOXIKOLOGICKÉ INFORMA NÉ CENTRUM alebo lekára P501 Zneškodnite obsah/nádobu pod a miestnych predpisov Dopl ujúce informácie Pri styku mokrého cementu, erstvého betónu alebo malty s pokožkou môže dôjs k podráždeniu, vzniku dermatitídy alebo poleptanie. Môže dôjs k poškodeniu výrobkov z hliníka a alších neuš achtilých kovov. 2.2.2 Pod a smernice . 1999/45/ES (Je treba uvádza do 31. mája 2015)

dráždivý Xi R36/37/38 Dráždi o i, dýchacie cesty a pokožku R43 Môže spôsobi senzibilizáciu pri kontakte s pokožkou S2 Uchovávajte mimo dosahu detí S22 Nevdychujte prach S26 V prípade kontaktu s o ami je potrebné ihne ich vymy s ve kým množstvom vody a vyh ada lekársku pomoc

3 z 25


Výrobok:




Dátum tla e:

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

S36/37/39 Noste vhodný ochranný odev, rukavice a ochranné prostriedky na o i/ tvár S46 V prípade požitia, okamžite vyh adajte lekársku pomoc a ukážte tento obal alebo ozna enie

2.3.

Iná nebezpe nos Cementy nesp ajú kritériá pre PBT alebo vPvB v súlade s Prílohou XIII dokumentu REACH (nariadenie (ES) 1907/2006).

ODDIEL 3: Zloženie/informácie o zložkách 3.1.

Látky nepoužije sa - zmes

3.2.

Zmesi Cementy pre obecné použitie v súladu s normou EN 197-1.

Meno

Portlandský cement, chemikálie

EINECS CAS Registra né íslo Koncentra né rozpätie (hm.%)

266-043-4 65997-15-1 Nepridelené (pozri oddiel 15.1) 5-100 Xi, dráždivý R37/38, R41, R43

Popol ek z portlandského cementu 270-659-9 68475-76-3 01-2119486767-17-0016 0-5 Xi, dráždivý R37/38, R41, R43

Nebezpe enstvo, kat. 1 (Eye Dam 1, Skin Sens. 1B, Skin Irrit. 2, STOT SE 3) H315, H317, H318, H335

Nebezpe enstvo, kat. 1 (Eye Dam 1, Skin Sens. 1, Skin Irrit. 2, STOT SE 3) H315, H317, H318, H335

Klasifikácia pod a 67/45/EHS

Klasifikácia pod a CLP (1272/2008)

215-279-6 1317-65-3 Vy atý, príloha IV, REACH Pod a EN 197-1 -

Vysokopecná troska 266-002-0 65996-69-2 01211948745625-xxxx Pod a EN 197-1 -

Pod a EN 197-1 -

01211944491826-xxxx Pod a EN 197-1 -

-

-

-

-

Meno

Vápenec

EINECS CAS Registra né íslo Koncentra né rozpätie (hm.%) Klasifikácia pod a 67/45/EHS Klasifikácia pod a CLP (1272/2008) NP)

4 z 25

Popol ek

Síran vápenatý / sadrovec


Výrobok:




Dátum tla e:

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

ODDIEL 4: Opatrenia prvej pomoci 4.1.

Opis opatrení prvej pomoci Všeobecné poznámky Poskytovatelia prvej pomoci nepotrebujú žiadne osobné ochranné pomôcky. Pracovníci prvej pomoci by sa mali vyvarova kontaktu s mokrým cementom alebo zmesami obsahujúcimi cement. Po kontakte s o ami Netrite si o i, aby ste si mechanickým namáhaním nepoškodili rohovku. Ak používate kontaktné šošovky, odstrá te je. Naklo te hlavu na stranu postihnutého oka, roztvorte zoširoka o né vie ka a ihne dôkladne preplachujte oko (o i) ve kým množstvom vody najmenej po dobu 20 minút, aby ste odstránili všetky astice. Zabrá te zaneseniu astíc do nepostihnutého oka. Ak je to možné, používajte izotonickú vodu (0.9% NaCl). Navštívte špecialistu na choroby z povolania alebo špecializovaného o ného lekára. Po kontakte s pokožkou V prípade suchého cementu ho odstrá te a hojne oplachujte vodou. V prípade mokrého/vlhkého cementu pokožku umývajte ve kým množstvom vody. Odstrá te kontaminovaný odev, obuv, hodinky at . a pred ich alším použitím ich dôkladne o istite. V prípade akéhoko vek podráždenia alebo popálenia vyh adajte lekárske ošetrenie. Po vdýchnutí Preneste osobu na erstvý vzduch. Prach (cement) z hrdla (krku) a prínosových dutín by mal odís spontánne. Lekára vyh adajte, ak pretrváva alebo sa neskôr objaví podráždenie alebo ak pretrvá nevo nos , kaše alebo iné symptómy. Po požití (požití) Nevyvolávajte zvracanie. Ak je osoba pri vedomí, vymyte jej ústa vodou a podajte ve ké množstvo vody na pitie. Okamžite vyh adajte lekársku starostlivos alebo kontaktujte Národné toxikologické informa né centrum.

4.2.

Najdôležitejšie príznaky a ú inky, akútne aj oneskorené i: Kontakt o í s cementom (suchým i mokrým) môže spôsobi vážne a potenciálne nevratná poranenia. Pokožka: Cement môže ma po dlhšom kontakte dráždivé ú inky na vlhkú pokožku (v dôsledku potenia alebo namo ení) alebo môže po opakovanom kontakte spôsobova kontaktnú dermatitídu. Dlhší kontakt pokožky s mokrým cementom alebo betónom môže spôsobi vážne popáleniny (poleptanie), pretože sa rozvíja s po iato nou absenciou bolesti (napr. k anie vo vlhkom betóne a to aj cez odev). Viac podrobností pozri odkaz (1). Vdýchnutie: Dlhodobé opakované vdychovanie cementu pre všeobecné použitie zvyšuje nebezpe enstvo rozvinutia p úcnych chorôb. Životné prostredie: Pri normálnom používaní nie sú cementy na všeobecné použitie nebezpe né pre životné prostredie.

4.3.

Údaj o akejko vek potrebe okamžitej lekárskej starostlivosti a osobitného ošetrenia Pri návšteve lekára vezmite so sebou tuto kartu bezpe nostných údajov.

5 z 25


Výrobok:




Dátum tla e:

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

ODDIEL 5: Protipožiarne opatrenia 5.1.

Hasiace prostriedky Cementy pre obecné použitie nie sú hor avé.

5.2.

Osobitné ohrozenia vyplývajúce z látky alebo zo zmesi Cementy nie sú vznetlivé/zápalné a nevýbušné a neumož ujú ani nepodporujú horenie iných materiálov.

5.3.

Rady pre požiarnikov Cementy nevyvolávajú žiadne nebezpe enstvo súvisiace s požiarom. Hasi i nepotrebujú ma žiadne špeciálne ochranné vybavenie.

ODDIEL 6: Opatrenia pri náhodnom uvo není 6.1.

Osobné bezpe nostné opatrenia, ochranné vybavenie a núdzové postupy 6.1.1 Pre pracovníkov mimo pracovníkov zasahujúcich v prípade núdze Noste ochranné vybavenie, ako je popísané v oddielu 8, a dodržujte pokyny pre bezpe nú manipuláciu a používanie uvedené v oddiele 7. 6.1.2 Pre pracovníkov zasahujúci v prípade núdze Núdzové postupy sa nevyžadujú. Avšak je potrebná ochrana dýchacích ciest v situáciách, kedy je vysoká úrove alšie pozri oddiel 7.1.2

6.2.

prašnosti.

Bezpe nostné opatrenia pre životné prostredie Cement nesplachujte do kanaliza ných a odvod ovacích systémov ani do vodných plôch (napr. vodných tokov).

6.3.

Metódy a materiál na zabránenie šíreniu a vy istenie Rozsypaný materiál v suchom stave zhromaždite a použite, ak nie je zne istený alebo znehodnotený. Suchý cement Používajte suché metódy upratovania ako upratovanie vysávaním alebo odsávanie (priemyselné prenosné jednotky vybavené filtrami vzduchu s vysokou ú innos ou vo i asticiam (EPA a HEPA filtre, EN 1822-1:2009) alebo obdobná zariadenia), ktoré znižujú emisie prachu do ovzdušia a nespôsobujú rozptyl / prášenie. Nikdy nepoužívajte stla ený vzduch. Je možné mokré istenie (vodný spray, jemná vodná hmla), zabrá te víreniu prachu, zotrite prach a vzniknutý kal odstrá te (pozri mokrý cement). Pri istení za mokra nie je možné vysávanie a istenie pomocou kief, zaistite, aby pracovníci nosili vhodné osobné ochranné pomôcky a zabrá te šíreniu prachu. Predchádzajte vdychovaniu cementu aj kontaktu s pokožkou. Rozsypaný materiál zhromaždite do kontajnera a použite ho. Pred likvidáciou nechte stuhnú , ako je popísané v oddiele 13. Mokrý cement Pri istení mokrého cementu, ho umiestnite do kontajnera. Nechajte materiál vysuši a stuhnú pred likvidáciou, ako je popísané v oddiele 13.

6.4.

Odkaz na iné oddiely alšie podrobnosti pozri oddiele 8 a 13.

6 z 25


Výrobok:




Dátum tla e:

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

ODDIEL 7: Zaobchádzanie a skladovanie 7.1.

Bezpe nostné opatrenia na bezpe né zaobchádzanie 7.1.1 Ochranné opatrenia Dodržujte odporú ania uvedená v oddielu 8. Upratovanie suchého cementu pozri oddiel 6.3. Opatrenia pre zabránenie požiaru Nepoužije sa. Opatrenia na zabránenie vzniku aerosólov a prachu Nezametajte. Používajte suchých metód upratovania ako upratovanie vysávaním alebo odsávanie, ktoré znižujú emisie prachu do ovzdušia. Opatrenia na ochranu životného prostredia Žiadna špecifická opatrenia. 7.1.2 Informácie o všeobecné hygiene pri práci Nemanipulujte s materiálmi ani ho neskladujte v blízkosti potravín a nápojov ani faj iarskych potrieb. V prašnom prostredí noste proti prachovú masku, príp. respirátor a ochranné okuliare. Na zabránenie kontaktu s pokožkou používajte ochranné rukavice.

7.2.

Podmienky na bezpe né skladovanie vrátane akejko vek nekompatibility Sypký cement by mal by skladovaný v silách, ktorá sú vodotesná, suchá (tj. vnútorná kondenzácia je minimalizovaná), istá a chránená proti zne isteniu. Nebezpe enstvo utopenia: Cement sa môže hromadi na stenách uzavretých priestorov alebo na nich zostáva . Cement sa môže ne akane uvo ni , zrúti alebo spadnú . Kvôli nebezpe enstvu utopenia alebo udusenia nevstupujte do uzavretých priestorov, ako sú silá, zásobníky, nákladné autá na prepravu sypkých materiálov ani do iných skladovacích obalov alebo nádob, v ktorých sa skladujú cementy alebo ktoré ich obsahujú, bez toho, aby ste prijali primerané bezpe nostné opatrenia. Kvôli nezlu ite nosti materiálov nepoužívajte hliníkové obaly. Balené výrobky by mali by skladované v originálnych dobre uzavretých vreciach, v chlade a suchu, chrá te pred zne istením, aby nedochádzalo k strate kvality. Vrecia by mali by skladované (vrstvené) stálym spôsobom. Nepoužívajte hliníkové nádoby kvôli nezlu ite nosti materiálov. NP) Spôsob a doba skladovania – alšie informácie pozri národnú prílohu NA.2 normy EN 197-1

7.3.

Špecifické kone né použitie(-ia) Pre špeciálne kone né použitie nie sú žiadne alšie informácie (pozri oddiel 1.2).

7.4.

Kontrola obsahu rozpustného Cr(VI) Cementy ošetrené reduk ným inidlom Cr (VI) sa pod a predpisov uvedených v oddiele 15 ú innos reduk ného inidla s asom znižuje. Preto musí cementové vrecia a/alebo dodacia dokumentácia obsahova informácie o dátume balenia, podmienky skladovania a dobu skladovania, po as ktorej sa zachová aktivita reduk ného inidla a je udržaný obsah rozpustného šes mocného chrómu pod 0,0002 % z celkovej hmotnosti cementu, v zhode s normou EN 196-10. Musia by uvedené primerané skladovacie podmienky pre zachovanie ú innosti reduk ného inidla.

7 z 25


Výrobok:




Dátum tla e:

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

ODDIEL 8: Kontroly expozície/osobná ochrana 8.1.

Kontrolné parametre DNEL inhala ná (8h): 3 mg/m3 DNEL dermálna: neaplikuje sa DNEL orálna: nie je relevantný Hodnoty DNEL sa vz ahujú na respirabilný prach, zatia o odhady expozície pre nástroj MEAS odrážajú vdýchnute nú (inhalovate nú) frakciu. Preto je alšia bezpe nostná rezerva neodmyslite ne sú as ou posúdenia riadenia rizík a odvodených opatrení na riadenie rizík. Pre pracovníkov neexistuje žiadna hodnota DNEL pre cementy pre dermálnu (kožnú) expozíciu, a to ani zo štúdií bezpe nosti, ani z udskej praxe. Pretože sú cementy klasifikované ako dráždivé pre pokožku a o i, dermálna expozícia musí by znížená až na technicky realizovate né minimum. PNEC vodné prostredie: neaplikuje sa PNEC sediment: neaplikuje sa PNEC pôdne prostredie: neaplikuje sa Posúdenie expozície do vodného životného prostredia je založené na možných zmenách pH. Ur ovanie expozície sa vykonáva zhodnotením výsledného dopadu pH. Hodnota pH povrchovej vody, podzemnej vody a odpadových vôd do OV by nemala prekro hodnotu 9. Hygienické limity v pracovnom prostredí (nariadenie vlády SR . 355/2006 Z.z.): NP) Prípustný expozi ný limit (PEL) chemické látky nebo prachu je celozmenový asove vážený priemer koncentrácie plynov, par alebo aerosólov v pracovnom ovzduší, ktorým môže by pod a sú asného stavu vedomostí vystavený zamestnanec v osemhodinovej alebo kratšie zmene týždenného pracovného asu bez toho, aby u neho došlo aj pri celoživotné pracovnej expozícii k poškodeniu zdravia, k ohrozeniu jeho pracovnej schopnosti a výkonnosti. Prípustný expozi ný limit je stanovený pre prácu, pri ktorej priemerná p úcna ventilácia zamestnanca neprekra uje 20 litrov za minútu za osemhodinovú zmenu. PEL pre celkovú koncentráciu (vdychovate nú frakciu) prachu sa ozna uje NPELc. Vdychovate nou frakciou prachu sa rozumie súbor astíc poletavého prachu, ktoré môžu by vdýchnuté nosom alebo ústami. 3 Prachy s prevažne nešpecifickými ú inkami – cement – NPELc 10 mg/m Limity pod a smernice 2000/39/ES a biologické medzné hodnoty nariadenia vlády SR . 355/2006 NP) Z.z. nie sú stanovené.

8.2.

Kontroly expozície 8.2.1 Primerané technické zabezpe enie Opatrenia na obmedzovanie vzniku prachu a na zabránenie šíreniu prachu v prostredí ako je odprašovanie, od ahová ventilácia a suché metódy upratovania, ktoré nespôsobujú rozptyl vo vzduchu. Expozi ný scenár Priemyselná výroba hydraulických stavebných a konštruk ných materiálov

PROC* 2, 3 14, 26

Expozícia žka nie je obmedzená (až 480 minút za zmenu, 5 zmien týždenne)

Lokálne riadenie / miestne opatrenia

Efektivita

nepožadované

-

A) nepožadované alebo B) bežné lokálne odsávanie

-

8 z 25

78 %


Výrobok:




Dátum tla e:

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

5, 8b, 9

Priemyselné použitie suchých hydraulických stavebných a konštruk ných materiálov (vo vnútri, vonku)

A) plná / celková ventilácia alebo B) bežné lokálne odsávanie

17 %

2

nepožadované

-

14, 22, 26


-


17 %


-

nepožadované

-

nepožadované

-


-

A) nepožadované alebo B) integrovaná lokálna ventilácia

-

19

Miestne opatrenia nie sú uplatnite né, iba v dobre vetrate ných miestnostiach alebo vonku

50 %

11


-

nepožadované

-

5, 8b, 9

Priemyselné použitie mokrých suspenzií hydraulických stavebných a konštruk ných materiálov

7

Profesionálne použitie suchých hydraulických stavebných a konštruk ných materiálov (vo vnútri, vonku)

2

2, 5, 8b, 9, 10, 13, 14

žka nie je obmedzená (až 480 minút za zmenu, 5 zmien týždenne)

9, 26

5, 8a, 8b, 14

Profesionálne použitie mokrých suspenzií hydraulických stavebných a konštruk ných materiálov

2, 5, 8a, 8b, 9, 10, 13, 14, 19

78 %

78 %

78 %

78 %

72 %

87 %

72 %

* PROC sú ur ené použitie a sú definované v oddielu 1.2.

[Pre každého PROC môžu spolo nosti vybra bu možnos A) alebo B) v tabu ke vyššie, pod a toho, o sa najlepšie hodí pre ich konkrétnu situáciu. Ak je jedna z možností vybraná, potom rovnaká možnos má by vybraná v tabu ke z oddielu "8.2.2 Individuálne ochranné opatrenie vrátanie osobných ochranných prostriedkov" – Špecifikácie dýchacie ochranné pomôcky].

9 z 25


Výrobok:




Dátum tla e:

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

8.2.2 Individuálne ochranné opatrenia, ako napríklad osobné ochranné prostriedky Všeobecne: Pri práci zamedzte k aniu v erstvej malte alebo betónu, ak je to možné. Ak sa nemožno k anie vyvarova , používajte vhodné vodotesné osobné ochranné prostriedky. Pri práci s cementom nejedzte, nepite ani nefaj ite, ím zabránite kontaktu s pokožkou alebo ústami. Pred za atím práce s cementom použite ochranný krém a používajte ho opakovane v pravidelných intervaloch. Ihne po práci s cementom alebo s materiálmi obsahujúcimi cement je potrebné, aby sa pracovníci umyli alebo osprchovali alebo použili prípravky na zvlh enie pokožky. Odložte kontaminovaný odev, obuv, hodinky at . a pred opätovným použitím ich dôkladne o istite. Ochrana o í a tváre Kvôli zabráneniu kontaktu s o ami noste pri manipulácii so suchým alebo mokrým cementom schválené okuliare alebo ochranné okuliare pod a normy EN 166. Ochrana kože Kvôli ochrane pokožky pred dlhodobým kontaktom s mokrými popol ekmi postrlandského cementu noste nepriepustné rukavice odolné vo i oderu a zásadám (vyrobené z materiálu s malým obsahom rozpustného chrómu (VI)), vnútorne podšité bavlnou, vysoké topánky, odev s uzavretými rukávmi a nohavicami, ako aj prostriedky na ochranu pokožky (vrátane ochranných krémov). Obzvláš je potrebné zabezpe , aby sa mokrý cement nedostal do topánok. V prípadoch, ke sa nemožno vyvarova kontaktu, napr. pri pokládke / aplikácii betónovej zmesi alebo poterov, používajte vode odolné nohavice a ochranu kolien. Ochrana dýchacích ciest Ak je osoba potenciálne vystavená hladinám prachu vyšším ako sú expozi né limity, používajte ochranu dýchacích ciest. Tá by mala by prispôsobená hladine prachu a vyhovova príslušnej norme EN (napr. EN 149, EN 140, EN 14387, EN 1827) alebo v súlade s národnými normami. Tepelné nebezpe enstvo Nie je relevantný

Expozi ný scenár Priemyselná výroba hydraulických stavebných a konštruk ných materiálov

PROC* 2, 3


RPE efektivita – ur ený faktor ochrany (APF)

Špecifikácia dýchacie ochranné pomôcky (RPE) nepožadované

-

A) P1 maska (FF, FM) alebo B) nepožadované

APF = 4

A) P2 maska (FF, FM) alebo B) P1 maska (FF, FM)

APF = 10

2

nepožadované

-

14, 22, 26


APF = 4

14, 26

5, 8b, 9


Expozícia

10 z 25

-

APF = 4

-


Výrobok:




Dátum tla e:

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

5, 8b, 9




D žka nie je obmedzená (až 480 minút za zmenu, 5 zmien týždenne)


APF = 10


APF = 4

2, 5, 8b, 9, 10, 13, 14

nepožadované

-

2

P1 maska (FF, FM)

APF = 4

9, 26


APF = 10

5, 8a, 8b, 14


APF = 20

19

P2 maska (FF, FM)

APF = 10

11


APF = 10

7

2, 5, 8a, nepožadované 8b, 9, 10, 13, 14, 19 * PROC sú ur ené použitie a sú definované v oddielu 1.2.

APF = 4

-

APF = 4

APF = 4

APF = 4 -

[Pre každého PROC môžu spolo nosti vybra bu možnos A) alebo B) v tabu ke vyššie, pod a toho, o sa najlepšie hodí pre ich konkrétnu situáciu. Ak je jedna z možností vybraná, potom rovnaká možnos má by vybraná v tabu ke z oddielu "8.2.1 Vhodné techniky kontroly“ - Lokálne riadenie / miestne opatrenia]. Preh ad APF rôznych RPE (pod a STN EN 529:2005) možno nájs v slovníku MEAS (16). Každá RPE, ako je definované vyššie, pri nosení sa sú asne musí uplat ova alšie zásady – porovnanie doby práce so skuto nou dobou expozície, zásady by mali odráža fyziologický stres (zá až) pracovníka pri nosení - s aženie dýchania, samotná hmotnos RPE, zvýšené tepelné namáhanie v aka zakrytie hlavy. Navyše sa predpokladá, že používanie nástrojov a komunikácia je po as nosenia znížená. Z tohto dôvodu by mal by pracovník (i) zdravý (predovšetkým vzh adom na zdravotné problémy, ktoré môžu ma vplyv na používanie RPE), (ii) ma vhodné rty / tvar tváre pre daný typ RPE, aby sa minimalizovali prieniky medzi tvár a masku (s oh adom na jazvy a fúzy). Ak nebude odporú aný prístroj správne tesni , nebude bezpe ne poskytova ochranu. Zamestnávate a a samostatne zárobkovo inné osoby majú právnu zodpovednos za údržbu a vydávanie ochranných prostriedkov dýchacích orgánov a riadenia ich správnom použití na pracovisku. Preto by mali definova a zdokumentova vhodné nakladanie s dýchacími prístrojmi vrátane školenia pracovníkov.

8.2.3 Kontroly environmentálnej expozície Obmedzovanie expozície životného prostredia pre emisie astíc cementu do ovzdušia musí by v súlade s dostupnými technológiami a predpisy pre emisie prachových astíc všeobecne. Obmedzovanie expozície životného prostredia je relevantné pre vodné prostredie ako emisie cementu v rôznych fázach životného cyklu (výroba a použitie) hlavne vzh adom k podzemné a odpadovej vode. Efekt vo vodnom prostredí a hodnotenie rizík zah a vplyv na organizmy / ekosystémy v dôsledku

11 z 25


Výrobok:




Dátum tla e:

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

prípadné zmeny súvisiace s pH (rozpúš anie hydroxidu). Toxicita alších rozpustených anorganických iónov je o akávaná ako zanedbate ná v porovnaní s možným ú inkom zmeny pH. Pre všetky ú inky, ktoré môžu nasta po as výroby a použitia, sa o akáva miestna mierka v súvislosti so zmenou pH. pH odpadových vôd a povrchové vody by nemala presiahnu hodnotu 9. V opa nom prípade by to mohlo dôjs k vplyvu na mestskej istiarne odpadových vôd a priemyselných odpadových vôd ( OV). Vzh adom na posúdenie expozície sa odporú a postupova nasledovne: Stupe 1: Získa informácie o odpadových pH a príspevku cementu na výsledné pH. Ak je hodnota vyššia ako pH 9, možno túto zmenu prisudzova cementu, potom sú potrebné alšie kroky na zabezpe enie bezpe ného používania. Stupe 2: Získa informácie o pH vody na vtoku. pH vody na vstupe nesmie prekro hodnotu 9. Stupe 3: Zmerajte pH v recipientu na výtoku. Ak je hodnota pH nižšia ako 9, je bezpe né používanie primerane preukázané. Ak je zistená hodnota pH vyššia ako 9, musia sa prija opatrenia na riadenie rizík: odpadové vody musí podstúpi neutralizácia, a tak musí by zabezpe ené bezpe né používanie cementu pri výrobe alebo jeho používanie. Nie sú potrebné žiadne zvláštne opatrenia pre reguláciu emisií vzh adom k suchozemskému prostrediu (pôda).

ODDIEL 9: Fyzikálne a chemické vlastnosti 9.1.

Informácie o základných fyzikálnych a chemických vlastnostiach Tieto informácie platí pre celé zmesi. (a) Vzh ad: Suché cementy sú jemne mleté pevné anorganické materiály (sivý alebo biely prášok). Ve kos astíc predovšetkým 5-30 µm. (b) Zápach: Bez zápachu (c) Prahová hodnota zápachu: žiadna pachová hranica, je bez zápachu (d) pH: (T = 20 °C vo vode, pomer voda-pevná látka 1:2): 11-13,5 (e) Teplota topenia/tuhnutia: > 1 250 °C (f) Po iato ná teplota varu a destila ný rozsah: Nepoužije sa, pretože za normálnych atmosférických podmienok je bod topenia > 1 250 °C (g) Teplota vzplanutia: Nepoužije sa, pretože nie je kvapalný. (h) Rýchlos odparovania: Nepoužije sa, pretože nie je kvapalný. (i) Hor avos (tuhá látka, plyn): Nepoužije sa, pretože ide o pevnú látku, ktorá nie je hor avá a nespôsobuje požiar v dôsledku trenia, ani k nemu neprispieva. (j) Horné/dolné limity hor avosti alebo výbušnosti: Nepoužije sa, pretože nejde o hor avý plyn. (k) Tlak pár: Nepoužije sa, pretože bod topenia je > 1250 °C. (l) Hustota pár: Nepoužije sa, pretože bod topenia je > 1250 °C. (m) Relatívna hustota: 2,75 – 3,20; zdanlivá hustota: 0,9 – 1,5 g/cm³ (n) Rozpustnos (rozpustnosti) vo vode (T = 20 °C): nízka 0,1 – 1,5 g/l (o) Rozde ovací koeficient: n-oktanol/voda: Nepoužije sa, pretože ide o anorganickou látku. (p) Teplota samovznietenia: Nepoužije sa (nie sú samozápalné / nemajú vlastnos samozápalnos – v skladbe nie sú obsiahnuté žiadne organokovové, organomalloidní i organofosfinová spojiva alebo ich deriváty ani iné samozápalné zložky). (q) Teplota rozkladu: Nepoužije sa, pretože nie je prítomný žiadny organický peroxid (r) Viskozita: Nepoužije sa, pretože nejde o kvapalinu. (s) Výbušné vlastnosti: Nepoužije sa, pretože nejde o výbušninu ani pyrotechniku, pretože látka sama o sebe nie je schopná chemickou reakciou vytvára plyn pri takej teplote a tlaku a takou rýchlos ou, aby spôsobila škody svojmu okoliu. Nie je schopná samovo né exotermické chemické reakcie. (t) Oxida né vlastnosti: nepoužije sa, pretože nespôsobuje horenie iných materiálov ani k nemu neprispieva.

9.2.

Iné informácie Nepoužije sa.

12 z 25


Výrobok:




Dátum tla e:

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

ODDIEL 10: Stabilita a reaktivita 10.1. Reaktivita Po zmiešaní s vodou cement stvrdne na stabilnú hmotu, ktorá nie je v normálnom prostredí reaktívna.

10.2. Chemická stabilita Suché cementy sú stabilné, kým sú správne skladované (pozri oddiel 7) a sú zlu ite né/kompatibilné s vä šinou ostatných stavebných materiálov. Je potrebné uchováva je v suchu. Je potrebné vylú kontakt s nekompatibilnými materiálmi. Mokrý cement je zásaditý/alkalický a nezlu ite ný s kyselinami, s amónnymi so ami, s hliníkom i s inými neuš achtilými kovmi. Cement sa rozpúš a v kyseline fluorovodíkové za vzniku žieravého plynu tetrafluoridu kremi itého. Cementy reagujú s vodou za vzniku kremi itanov a hydroxidu vápenatého. Kremi itany v cementoch reagujú so silnými oxida nými inidlami ako je fluór, fluorid boritý, fluorid chlority, fluorid manganity a difluorid kyslíku.

10.3. Možnos nebezpe ných reakcií Cement nespôsobuje žiadne nebezpe né reakcie.

10.4. Podmienky, ktorým sa treba vyhnú Vlhké podmienky pri skladovaní môžu spôsobi hrudkovatenie a stratu kvality produktu.

10.5. Nekompatibilné materiály Kyseliny, amónne soli, hliník alebo iné neuš achtilé kovy. Je potrebné sa vyhnú nekontrolovanému používaní hliníkového prášku, vzniká/vyvíja sa vodík.

10.6. Nebezpe né produkty rozkladu Cementy sa nerozkladajú na žiadne nebezpe né produkty.

ODDIEL 11: Toxikologické informácie 11.1. Informácie o toxikologických ú inkoch Trieda Kat. inok nebezpe nosti Akútna toxicita Hrani ná skúška, králik, kontakt po 24 hodín, 2 000 mg / kg telesnej – dermálna hmotnosti - neletálna. Na základe dostupných údajov nie sú kritériá klasifikácie splnené. Neboli pozorované žiadne akútne ú inky pri vdychovaní. Akútna toxicita Na základe dostupných údajov nie sú kritériá klasifikácie splnené. – Inhala ná (plyny, páry, prach a hmla) Akútna toxicita Zo štúdií s popol ekom z výroby portlandského slinku nevyplývajú žiadne – orálna údaje o toxicite. Na základe dostupných údajov nie sú kritériá klasifikácie splnené. 2 Pri kontakte cementu s mokrou pokožkou môže spôsobi zdurenie, pukanie Poleptanie a praskanie pokožky. Dlhší kontakt so sú asným trením môže spôsobi kože/ silné popáleniny. podráždenie kože

13 z 25

Odkaz (2)

(9)

Literárna rešerše (2), udské skúsenosti


Výrobok:




Dátum tla e:

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Vážne poškodenie í/ podráždenie í

1

Kožná senzibilizácia

1B

Respira ná senzibilizácia Mutagenita zárodo ných buniek Karcinogenita

-

-

Reproduk ná toxicita

-

STOT – jednorazová expozícia

3

STOT – opakovaná expozícia

-

Aspira ná nebezpe nos

-

Portlandský slinok spôsobil rôznorodý obraz vplyvov na rohovku a vypo ítaný index dráždivosti bol cca 128. Cementy pre všeobecné použitie obsahujú rôzne množstvá portlandského slinku, popol eka, vysokopecnej trosky a sadry, prírodného puzolánu a kalcinované bridlice, kremi itého prachu a vápenca. Priamy kontakt s cementom môže spôsobi poškodenie rohovky mechanickou zá ažou, okamžité alebo oneskorené podráždenie alebo zápal. Priamy kontakt s vä ším množstvom suchého prachu z cementu alebo potriesnenia / postriekania mokrým cementom môže spôsobi ú inky od ahkého podráždenie o í (napr. zápal spojiviek alebo o ného vie ka) po chemickej popáleniny / poleptanie a slepotu. Niektorí jednotlivci môžu trpie po expozícii mokrým cementovým prachom ekzémom spôsobeným bu vysokým pH, ktoré vyvoláva kontaktnú dermatitídu z podráždenia po dlhodobom kontakte, alebo imunologickou reakciou na rozpustný Cr (VI), ktorý vyvoláva kontaktnú alergickú dermatitídu. Reakcia sa môže objavi v rôznych formách od miernej vyrážky až po ažkú dermatitídu a je kombináciou oboch vyššie uvedených mechanizmov. Ak cement obsahuje reduk né inidlo na redukciu obsahu rozpustného chrómu (VI) a ak v ase skladovate nosti nie je prekro ený limit pre rozpustný Cr (VI), senzibilizujúci ú inok sa neo akáva. [odkaz (3)] Neexistujú príznaky precitlivenosti dýchacích ciest. Na základe dostupných údajov nie sú kritériá klasifikácie splnené. Žiadna indikácie. Na základe dostupných údajov nie sú kritériá klasifikácie splnené

(10), (11)

(3), (4), (17)

(1) (12), (13)

Nebola potvrdená žiadna kauzálna súvislos medzi expozíciou portlandským (1) cementom a rakovinou. Epidemiologická literatúra nepodporuje ozna enie portlandského cementu za možný udský karcinogén. (14) Portlandský cement nie je klasifikovaný ako udský karcinogén (pod a ACGIH A4: inidlá, ktoré vyvolávajú obavy, že by mohla by karcinogénne pre udí, ale ktoré nemožno definitívne posúdi v dôsledku nedostatku dát. Štúdie in vitro alebo na zvieratách neposkytujú indikácie karcinogenity, ktoré sú dostato né pre klasifikáciu inidlá niektorým z alších ozna ení). Portlandský cement obsahuje až 5% prachu. Na základe dostupných údajov nie sú kritériá klasifikácie splnené. Na základe dostupných údajov nie sú kritériá klasifikácie splnené. Žiadne udské skúsenosti (1) Prach portlandského cementu môže dráždi hrdlo a dýchacie cesty. Po vystavení osoby pôsobenie koncentrácie vyššie ako expozi né limity na pracovisku sa môže prejavi kaš anie, kýchanie a dýchavi nos . Celkovo štruktúra dôkazov jasne nazna uje, že expozícia v pracovnom prostredí cementovým prachom spôsobuje nedostato nos dýchacie funkcie. Avšak dostupné dôkazy sú momentálne nedostato né na stanovenie ur itej istoty vo vz ahu ve kosti dávky a týchto ú inkov. Existuje indikácie COPD. Ú inky sú akútne a v dôsledku vysokej expozície. (15) Neboli pozorované žiadne chronické ú inky alebo ú inky pri nižších koncentráciách. Na základe dostupných údajov nie sú kritériá klasifikácie splnené. Neuplat uje sa, pretože cementy sa nepoužívajú ako aerosól.

14 z 25


Výrobok:




Dátum tla e:

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Na rozdiel od senzibilizácie kože majú portlandský slinok a cementy pre bežné použitie rovnaké toxikologické a ekotoxikologické vlastnosti. Zdravotný stav zhoršený expozíciou Vdychovanie cementového prachu môže zhorši existujúce choroby dýchacích ciest i zdravotný stav ako je emfyzém (rozdutie p úc) alebo astmu i sú asný stav pokožky i o í.

ODDIEL 12: Ekologické informácie 12.1. Toxicita Výrobok nie je nebezpe ný pre životné prostredie. Ekotoxikologické testy portlandského cementu na Daphnia magna [odkaz (5)] a Selenastrum coli [odkaz (6)] ukázali len nízke toxické pôsobenie. Preto LC50 a EC50 hodnoty nebolo možné ur [odkaz (7)]. Neexistuje žiadny náznak o toxicite v sedimente [odkaz (8)]. Prítomnos ve kého množstva cementu vo vode však môže spôsobi zvýšenie pH, a preto môžu by za ur itých okolností toxické pre život vo vode (vodné prostredie, vodné organizmy).

12.2. Perzistencia a degradovate nos Irelevantné, pretože cementy nebezpe enstvo toxicity.

sú

anorganický

materiál.

Stvrdnutý

cement

nepredstavuje

sú

anorganický

materiál.

Stvrdnutý

cement

nepredstavuje

sú

anorganický

materiál.

Stvrdnutý

cement

nepredstavuje

anorganický

materiál.

Stvrdnutý

cement

nepredstavuje

12.3. Bioakumula ný potenciál Irelevantné, pretože cementy nebezpe enstvo toxicity.

12.4. Mobilita v pôde Irelevantné, pretože cementy nebezpe enstvo toxicity.

12.5. Výsledky posúdenia PBT a vPvB Irelevantné, pretože cementy nebezpe enstvo toxicity.

sú

12.6. Iné nepriaznivé ú inky Irelevantné.

ODDIEL 13: Opatrenia pri zneškod ovaní 13.1. Metódy spracovania odpadu Cementy môžu by znovu použité, pokia nie sú zne istené ani nijak inak znehodnotené. Metódy spracovania odpadu sa tu neuplatnia. Neodstra ujte do kanalizácie ani do povrchových vôd. Výrobok - cement, ktorý presiahol svoju dobu použite nosti / trvanlivosti / skladovate nosti (a ke sa preukázalo, že obsahuje viac ako 0,0002% rozpustného chrómu (VI)): nesmie by použitý / predaný inak ako na použitie v kontrolovaných uzatvorených a úplne automatizovaných procesoch, alebo by mal by recyklovaný alebo zlikvidovaný v súlade s platnými právnymi predpismi, alebo znova použi reduk né inidlo. Produkt - nepoužité zvyšky alebo vysypaný suchý materiál.

15 z 25


Výrobok:




Dátum tla e:

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Zoberte suché nepoužité zvyšky alebo vysypaný suchý materiál, ako je. Ozna te kontajnery. Je možné materiál znovu použi pri zvážení doby použite nosti a požiadavky, aby sa zabra ovalo prášeniu. V prípade likvidácie, tvrdnú s vodou a zlikvidujte pod a bodu nižšie "Produkt - po zmiešaní s vodou / po pridaní vody, vytvrdnutý". Produkt – kaly Nechajte kaly stuhnú , vyvarujte sa prenikaniu alebo vylievaniu do odpadových vôd a kanaliza ných systémov alebo do vodných plôch (napr. potoky) a zneškodnite, ako je vysvetlené nižšie v asti "Produkt - po zmiešaní s vodou / po pridaní vody, vytvrdnutý". Produkt - po zmiešaní s vodou / po pridaní vody, vytvrdnutý Zneškodnite pod a miestnej legislatívy. Zabrá te prístupu do systému odpadových vôd. Zneškodnite vytvrdnutý výrobok ako konkrétny odpad. Vzh adom k tomu, že vytvrdnutím sa stáva materiál pomerne inertným, betónový odpad nie je nebezpe ný odpad. Katalógové ísla odpadov: 10 13 14 odpadový betón a betónový kal (10 Odpady z tepelných procesov, 10 13 Odpady z výroby cementu, páleného vápna a sadry a výrobkov z nich) 17 01 01 betón (17 Stavebné odpady a odpady z demolácií (vrátane výkopovej zeminy), 17 01 Betón, tehly, dlaždice, obklada ky a keramika) Úplne vyprázdnite obal a likvidujte v súlade s právnymi predpismi 15 01 01 obaly z papiera a lepenky (15 Odpadové obaly, absorbenty, handry na istenie, filtra ný materiál a ochranné odevy inak nešpecifikované, 15 01 Obaly (vrátane odpadových obalov zo separovaného zberu komunálnych odpadov)

ODDIEL 14: Informácie o doprave Cementy pre obecné použitie nie sú zahrnuté do medzinárodného nariadenia o preprave nebezpe ného zboží (IMDG, IATA, ADR/RID); žiadna klasifikácia sa nevyžaduje. Nie sú potrebná žiadna špeciálna preventívna opatrenia okrem uvedených v oddielu 8.

14.1.

íslo OSN Irelevantné

14.2. Správne expedi né ozna enie OSN Irelevantné

14.3. Trieda(-y) nebezpe nosti pre dopravu Irelevantné

14.4. Obalová skupina Irelevantné

14.5. Nebezpe nos pre životné prostredie Irelevantné

14.6. Osobitné bezpe nostné opatrenia pre užívate a Irelevantné

16 z 25


Výrobok:




Dátum tla e:

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

14.7. Doprava hromadného nákladu pod a prílohy II k dohovoru MARPOL 73/78 a Kódexu IBC Irelevantné

ODDIEL 15: Regula né informácie 15.1. Nariadenia/právne predpisy špecifické pre látku alebo zmes v oblasti bezpe nosti, zdravia a životného prostredia Cement je zmesou pod a nariadenia REACH (ES) . 1907/2006 a nepodlieha registrácii. Cementový (portlandský) slinok je vy atý z povinnosti registrácie ( lánok 2 odst. 7 písm. B a príloha V bod 7 nariadenia REACH). Uvádzanie na trh a používanie je v aka obsahu rozpustného chrómu (VI) obmedzené - Príloha XVII bod 47 nariadenia REACH: 1. Cement a prípravky obsahujúce cement sa nesmú používa ani uvádza na trh, ak po zmiešaní s vodou obsahujú viac ako 0,0002% rozpustného šes mocného chrómu z celkovej istej hmotnosti cementu. 2. Ak sa používajú reduk né inidlá, musí by obal cementu a prípravkov obsahujúcich cement itate ne a nezmazate ne ozna ený informáciami o dátume balenia, ako aj údajmi o podmienkach a dobe skladovania vhodných pre zachovanie aktivity reduk ného inidla a udržanie obsahu rozpustného šes mocného chrómu pod limitom uvedeným v odseku 1, aby bolo dotknuté uplat ovanie iných ustanovení Spolo enstva o klasifikácii, balení a ozna ovaní nebezpe ných látok a prípravkov. 3. Odchylne sa odseky 1 a 2 neuplat ujú na uvádzanie na trh a používanie v kontrolovaných uzatvorených a úplne automatizovaných procesoch, pri ktorých s cementom a prípravkami obsahujúcimi cement manipulujú len stroje a pri ktorých nie je možný styk s pokožkou.

V rámci Spolo enského dialógu "Dohoda o ochrane zdravia pracovníkov prostredníctvom správnej manipulácie a správneho používania kryštalického kremíka a produktov, ktoré ho obsahujú" odborová združenia zamestnancov a zamestnávate ov (medzi ktorými je aj CEMBUREAU) prijala tzv. "návody na správnu prax", ktoré obsahujú rady k praxi bezpe nej manipulácie (http://www.nepsi.eu/goodpractice-guide.aspx).

15.2. Hodnotenie chemickej bezpe nosti Nebolo vykonané posúdenie chemickej bezpe nosti zmesi. ODDIEL 16: Iné informácie 16.1

Vývoj a vyzna enie zmien Prvé vydanie: nahrádza všetky predchádzajúce verzie

16.2

Skratky a akronymy (skratkové slová) ACGIH

American Conference of Industrial Hygienists (Kongres amerických priemyselných hygienikov) ADR/RID European Agreements on the transport of Dangerous goods by Road/Railway (Európska dohoda o preprave nebezpe ného tovaru po ceste / železnici) APF Assigned protection factor (pridelený faktor ochrany) BL, KBÚ = SDS Safety Data sheet (karta bezpe nostných údajov) CAS Chemical Abstracts Service, Organizace Chemical Abstracts Service vedie najúplnejší zoznam chemických látok. Každá látka registrovaná v registru CAS má pridelené registra né íslo CAS. Registra né íslo CAS (bežne uvádzané ako íslo CAS) je široko využívané ako špecifické íselné ozna enie chemickej látky. CLP Classification, labelling and packaging - klasifikácia, ozna ovanie a balenie (nariadenie (ES) . 1207/2008)

17 z 25


Výrobok:




Dátum tla e:

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

COPD DNEL

Chronic Obstructive Pulmonary Disease (chronická obštruk ná p úcna choroba) Derived no-effect level (stanovená úrove , pri ktoré nedochádza k nepriaznivým vplyvom na udské zdravie) Eye Dam 1 Serious eye damage (vážne poškodenie o í) EC50 Half maximal effective concentration (stredná ú inná koncentrácia (koncentrácia, ktorá spôsobí úhyn alebo imobilizáciu 50 % testovacích organizmov napr. Daphnia magna)) ECHA European Chemicals Agency (Európska agentúra pre chemické látky) EINECS European Inventory of Existing Commercial chemical Substances (Európsky zoznam existujúcich obchodovaných chemických látok) EPA Type of high efficiency air filter (typ vysoko ú inného vzduchového filtru) EpiDerm TM Reconstructed human epidermis for testing purposes (rekonštruované udské pokožky pre ú ely testovania) ES / SE Exposure scenario (expozi ný scenár / scenár expozície) GefStoffV Gefahrstoffverordnung (nebezpe né látky) HEPA Type of high efficiency air filter (typ vysoko ú inného vzduchového filtru) H&S Health and Safety (zdravie a bezpe nos ) IATA International Air Transport Association (Medzinárodná letecká dopravní asociácia) IMDG International agreement on the Maritime transport of Dangerous Goods (Medzinárodní dohoda o námornej preprave nebezpe ného tovaru) LC50 Median lethal concentration (stredná letálna koncentrácia (koncentrácie, ktorá spôsobí úhyn 50 % testovacích rýb vo zvolenom asovom úseku)) LD50 Median lethal dose (stredná letálna dávka) LOEL Lowest observed effect level (najnižší dávka s pozorovaným ú inkom, rozumie sa najnižší skúšaná dávka alebo úrove expozície, pri ktoré v ur itej štúdii bol pozorovaný štatisticky významný ú inok v exponovanej populácii v porovnaní s vhodnou kontrolnou skupinou) MEASE Metals estimation and assessment of substance exposure, nástroj na odhad a posúdenie expozície látky, EBRC Consulting GmbH pro Eurometaux, http://www.ebrc.de/ebrc/ebrcmease.php MS Member State ( lenský štát) NOEC No observable effect concentration (najvyšší testovaná koncentrácia toxické látky, pri ktoré ešte nedošlo ku štatisticky významnému nepriaznivému pôsobeniu na organizmy v porovnaní s kontrolou (cca do 5% mortality), koncentrácia nevyvolávajúca vidite ný efekt) NOEL No observed effect level (dávka bez pozorovaného nepriaznivého ú inku - hodnotou dávky bez pozorovaného ú inku sa rozumie najvyšší skúšaná hodnota dávky alebo úrove expozície, pri ktoré v ur itej štúdii neboli zistené štatisticky významné ú inky v exponovanej skupine v porovnaní s vhodnou kontrolnou skupinou) OECD Organisation for Economic Co-operation and Development (Organizácia pre hospodársku spoluprácu a rozvoj) OECD TG OECD Technical Guidance (OECD Technické pokyny) OELV Occupational exposure limit value (hodnota expozi ného limitu v pracovnom prostredí) PBT Persistent, bioaccumulative and toxic (persistentné, bioakumulativne a toxické) PELc Prípustný expozi ný limit PNEC Predicted no-effect concentration (stanovená koncentrácia, pri ktoré nedochádza k nepriaznivým vplyvom na životné prostredie) PROC Process category (kategórie procesov) REACH Registration, Evaluation and Authorisation of Chemicals - registrácia, hodnotenie, povo ovanie a obmedzovanie chemických látok (nariadenie (ES) . 1907/2006) SCOEL Scientific Committee on Occupational Exposure Limit Values (Vedecký výbor pre limity expozície) Skin Irrit. Skin irritation (dráždivos pre kožu) Skin Sens. Skin sensitisation (senzibilizácia kožu) STOT Specific Target Organ Toxicity (toxicita pre špecifický cie ový orgán), SE – jednorazová, RE – opakovaná expozícia STP = OV Sewage treatment plant ( istiare odpadových vôd)

18 z 25


Výrobok:




Dátum tla e:

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

TLV-TWA

TRGS UVC UVCB VLE-MP vPvB

16.3

Threshold Limit Value-Time-Weighted Average (prahový limit, asovo vážená priemerná koncentrácia chemickej látky v ovzduší (mg.m-3), ktoré pracovník môže by vystavený po pracovnú dobu, zvy ajne 8 h) Technische Regeln für Gefahrstoffe (technické pokyny pre nebezpe né látky) Substance of Unknown or Variable composition, Complex reaction products (látky neznámeho alebo premenlivého zloženia, komplexné reak né produkty) Substance of Unknown or Variable composition, Complex reaction products or Biological materials (látky neznámeho alebo premenlivého zloženia, komplexné reak né produkty alebo biologické materiály) Exposure limit value - weighted average in mg by cubic meter of air (Limitné hodnoty expozície - vážený priemer v mg na kubický meter vzduchu) Very persistent, very bioaccumulative (vysoko persistentné, vysoko bioakumulativne)

Hlavné odkazy na literatúru a zdroje údajov (1) Portland Cement Dust - Hazard assessment document EH75/7, UK Health and Safety Executive, 2006. Available from: http://www.hse.gov.uk/pubns/web/portlandcement.pdf. (2) Observations on the effects of skin irritation caused by cement, Kietzman et al, Dermatosen, 47, 5, 184-189 (1999). (3) European Commission’s Scientific Committee on Toxicology, Ecotoxicology and the Environment (SCTEE) opinion of the risks to health from Cr (VI) in cement (European Commission, 2002). http://ec.europa.eu/health/archive/ph_risk/committees/sct/documents/out158_en.pdf. (4) Epidemiological assessment of the occurrence of allergic dermatitis in workers in the construction industry related to the content of Cr (VI) in cement, NIOH, Page 11, 2003. (5) U.S. EPA, Short-term Methods for Estimating the Chronic Toxicity of Effluents and Receiving Waters to Freshwater Organisms, 3rd ed. EPA/600/7-91/002, Environmental Monitoring and Support Laboratory, U.S. EPA, Cincinnati, OH (1994a) and 4th ed. EPA-821-R-02-013, US EPA, office of water, Washington D.C. (2002). (6) U.S. EPA, Methods for Measuring the Acute Toxicity of Effluents and Receiving Waters to Freshwater and Marine Organisms, 4th ed. EPA/600/4-90/027F, Environmental Monitoring and Support Laboratory, U.S. EPA, Cincinnati, OH (1993) and 5th ed. EPA-821-R-02-012, US EPA, office of water, Washington D.C. (2002). (7) Environmental Impact of Construction and Repair Materials on Surface and Ground Waters. Summary of Methodology, Laboratory Results, and Model Development. NCHRP report 448, National Academy Press, Washington, D.C., 2001. (8) Final report Sediment Phase Toxicity Test Results with Corophium volutator for Portland clinker prepared for Norcem A.S. by AnalyCen Ecotox AS, 2007. (9) TNO report V8801/02, An acute (4-hour) inhalation toxicity study with Portland Cement Clinker CLP/GHS 03-2010-fine in rats, August 2010. (10) TNO report V8815/09, Evaluation of eye irritation potential of cement clinker G in vitro using the isolated chicken eye test, April 2010. (11) TNO report V8815/10, Evaluation of eye irritation potential of cement clinker W in vitro using the isolated chicken eye test, April 2010.

19 z 25


Výrobok:




Dátum tla e:

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

(12) Investigation of the cytotoxic and proinflammatory effects of cement dusts in rat alveolar macrophages, Van Berlo et al, Chem. Res. Toxicol., 2009 Sept; 22(9):1548-58. (13) Cytotoxicity and genotoxicity of cement dusts in A549 human epithelial lung cells in vitro; Gminski et al, Abstract DGPT conference Mainz, 2008. (14) Comments on a recommendation from the American Conference of governmental industrial Hygienists to change the threshold limit value for Portland cement, Patrick A. Hessel and John F. Gamble, EpiLung Consulting, June 2008. (15) Prospective monitoring of exposure and lung function among cement workers, Interim report of the study after the data collection of Phase I-II 2006-2010, Hilde Notø, Helge Kjuus, Marit Skogstad and Karl-Christian Nordby, National Institute of Occupational Health, Oslo, Norway, March 2010. (16) MEASE, Metals estimation and assessment of substance exposure, EBRC Consulting GmbH for Eurometaux, http://www.ebrc.de/ebrc/ebrc-mease.php. (17) Occurrence of allergic contact dermatitis caused by chromium in cement. A review of epidemiological investigations, Käre Lenvik, Helge kjuus, NIOH, Oslo, December 2011

16.4

Pokyny pre školenie Okrem programov školenia o ochrane zdravia, bezpe nosti pri práci a ochrane životného prostredia pre svojich pracovníkov musí spolo nosti zabezpe , aby si pracovníci pre ítali túto kartu bezpe nostných údajov (KBÚ), pochopili ju a jej požiadavky uplat ovali.

16.5

Iné informácie Pozri prílohu/y - expozi né scenáre nasledujúcich látok Expozi ný scenár je sú as ou karty bezpe nostných údajov Dáta a skúšobné metódy používané na ú ely klasifikácie cementov pre bežné použitie sú uvedené v oddielu 11.1.

16.6

Rozsah zodpovednosti Informácie v tejto karte bezpe nostných údajov odrážajú sú asné dostupné znalosti a sú spo ahlivé za predpokladu, že produkt sa používa za predpísaných podmienok a v súlade s identifikovanými použitiami uvedenými na obale alebo v technických návodoch / materiálových listoch. Akéko vek iné použitie tohto produktu vrátane použitia tohto produktu v kombinácii s akýmko vek iným výrobkom alebo s akýmiko vek inými procesmi je na zodpovednosti užívate a. Z toho vyplýva, že používate je zodpovedný za ur enie vhodných bezpe nostných opatrení a za uplat ovanie legislatívy v jeho vlastnej aktivity. Príloha KBÚ – Scenáre expozície NP)

Národné poznámky, spresnenie a doplnky

20 z 25


Výrobok:




Dátum tla e:

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Rozsah zodpovednosti

Tieto pokyny na KBÚ a formulári KBU boli zostavené CEMBUREAU na základe informácií a dokumentácie dodané lenmi CEMBUREAU. lenovia CEMBUREAU môžu pod a svojho uváženia používa tieto pokyny a tento formulár ako návod a ako základ na vytvorenie KBÚ pre svoje produkty. CEMBUREAU nemôže potvrdi , zaisti i zaru presnos , spo ahlivos alebo úplnos takýchto dokumentov ani lenom CEMBUREAU, ani tretím stranám. Je na zodpovednosti užívate a, aby vyhovel sebe o do vhodnosti, správnosti a úplnosti týchto informácií pre svoje ú ely, a je na zodpovednosti výrobcu, dovozcu a distribútora, aby poskytoval presné KBÚ pre slinok, cement a výrobky z cementu, ktoré uplat uje na trhu. Karta bezpe nostných údajov v slovenskej mutácii bola odborne preložená spolo nos ou Ekoline, s.r.o. na základe eského podkladu spracovaného Výskumným ústavom maltovín Praha, s.r.o. pre lenov Zväzu výrobcov cementu SR.

21 z 25

Príloha: alšie tabu ky s technickými kontrolami a individuálnymi ochrannými opatreniami pre oddiel 8.2 1. Inhala né DNEL 1 mg/m3 8.2.1 Vhodné technické kontroly Expozi ný scenár Priemyselná výroba hydraulických stavebných a konštruk ných materiálov


PROC*

Expozícia



Efektivita

2, 3

nepožadované

-

14, 26


-

5, 8b, 9

bežné lokálne odsávanie

78 %

2

nepožadované

-

14, 22, 26


-


78 %


-

nepožadované

-

nepožadované

-


-

5, 8a, 8b, 14


72 %

19 (#)


50 %

11


-

2, 5, 8a, 8b, 9, 10, 13, 14, 19

nepožadované

-

5, 8b, 9 Priemyselné použitie mokrých suspenzií hydraulických stavebných a konštruk ných materiálov


7

2, 5, 8b, 9, 10, 13, 14 2 9, 26

žka nie je obmedzená (až 480 minút za zmenu, 5 zmien týždenne) (#) < 240 min


22 z 25

78 %

78 %

78 %

72 %

72 %

8.2.2 Individuálne ochranné opatrenia vrátane osobných ochranných prostriedkov

Expozi ný scenár Priemyselná výroba hydraulických stavebných a konštruk ných materiálov

PROC*

Expozícia

2, 3

nepožadované

-

14, 26


APF = 10

P2 maska (FF, FM)

APF = 10

5, 8b, 9 Priemyselné použitie suchých hydraulických stavebných a konštruk ných materiálov (vo vnútri, vonku)





Špecifikácia dýchacie ochranné pomôcky (RPE)

APF = 4

2

nepožadované

-

14, 22, 26


APF = 10

5, 8b, 9

P2 maska (FF, FM)

APF = 10

7

2, 5, 8b, 9, 10, 13, 14 2

9, 26

A) P3 maska (FF, FM) alebo žka nie je B) P1 maska (FF, FM) obmedzená nepožadované (až 480 minút za zmenu, 5 zmien A) P2 maska (FF, FM) týždenne) alebo (#) < 240 B) P1 maska (FF, FM) min A) P3 maska (FF, FM) alebo B) P2 maska (FF, FM)

APF = 4 APF = 20 APF = 4 -

APF = 10 APF = 4 APF = 20 APF = 10

5, 8a, 8b, 14

P3 maska (FF, FM)

APF = 20

19 (#)

P3 maska (FF, FM)

APF = 20

11


APF = 20

2, 5, 8a, nepožadované 8b, 9, 10, 13, 14, 19 * PROC sú ur ené použitie a sú definované v oddielu 1.2.

23 z 25

APF = 10 -

2. Inhala né DNEL 5 mg/m3 8.2.1 Vhodné technické kontroly Expozi ný scenár Priemyselná výroba hydraulických stavebných a konštruk ných materiálov

PROC*

Expozícia

nepožadované

-

14, 26


-


-

2

nepožadované

-

14, 22, 26


-

5, 8b, 9


-


-

nepožadované

-

A) nepožadované alebo B) plná / celková ventilácia

-


-


-

19


50 %

11


-

nepožadované

-


7


2

2, 5, 8b, 9, 10, 13, 14

9, 26

5, 8a, 8b, 14


Efektivita

2, 3

5, 8b, 9



2, 5, 8a, 8b, 9, 10, 13, 14, 19



24 z 25

78 %

82 %

78 %

82 %

78 %

29 %

77 %

72 %

77 %

8.2.2 Individuálne ochranné opatrenia vrátane osobných ochranných prostriedkov Expozi ný scenár Priemyselná výroba hydraulických stavebných a konštruk ných materiálov


PROC*

Expozícia

2, 3

nepožadované

-

14, 26


APF = 4

5, 8b, 9


APF = 10

2

nepožadované

-

14, 22, 26


APF = 4


APF = 10


APF = 10

nepožadované

-


APF = 4

9, 26


APF = 10

5, 8a, 8b, 14


APF = 20

19

P2 maska (FF, FM)

APF = 10

11


APF = 10

2, 5, 8a, 8b, 9, 10, 13, 14, 19

nepožadované

-

5, 8b, 9


7


2



Špecifikácia dýchacie ochranné pomôcky (RPE)

2, 5, 8b, 9, 10, 13, 14



25 z 25

-

-

-

-

-

-

-

APF = 4

-

KARTA CHARAKTERYSTYKI

według Rozporządzenia (WE) nr 1907/2006 (REACH) w brzmieniu Rozporządzenia (WE) nr 453/2010

Produkt:

Cementy do ogólnego zastosowania / Cement według EN 197-1

[poddano rewizji] Wersja 1.0 / CZ z dnia 30. 11. 2012

Zastępuje wszystkie poprzednie wersje

Data druku:

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

SEKCJA 1: Identyfikacja substancji/mieszaniny i identyfikacja przedsiębiorstwa 1.1

Identyfikator produktu Nazwa handlowa: Równoznaczniki:

1.2.

Cement według EN 197-1 Topcement, Supercement, Unicement

Istotne zidentyfikowane zastosowania substancji lub mieszaniny oraz zastosowania odradzane Cementy są stosowane w urządzeniach przemysłowych do produkcji / przeróbki spoiw hydraulicznych w budownictwie oraz do prac budowlanych, jak beton ready-mix, zaprawy, tynki, masy do zasycania, jak również prefabrykaty betonowe. Cementy do zastosowania ogólnego oraz mieszanki zawierające cement (spoiwa hydrauliczne) używane są na skalę przemysłową przez użytkowników profesjonalnych, jak też użytkownikami w budownictwie do prac budowlanych wewnętrznych i zewnętrznych. Przeznaczone stosowanie cementów i mieszanin cementowych zawiera produkty suche oraz produkty w stanie mokrym suspensje, pasty).

PROC

Przeznaczenie zastosowania – Kategorie procesu

Produkcja / obróbka

Profesjonalne / przemysłowe stosowanie

W budownictwie i v materiałach budowlanych

2

Stosowanie w ramach kontynualnego zamkniętego procesu produkcyjnego z okazyjnie kontrolowaną ekspozycją (np. odbiór próbek)

X

X

3

Stosowanie w ramach zamkniętego dawkowego procesu produkcyjnego (synteza lub formulacje)

X

X

5

Mieszanie w dawkowych procesach produkcyjnych przy formułowaniu przypraw i przedmiotów (więcej stadiów i/lub znaczący kontakt)

X

X

7

Techniki natryskowe w urządzeniach przemysłowych oraz aplikacjach

X

8a

Transport substancji lub przyprawy (napuszczanie / spuszczanie) ze/do zbiorników / dużych kontenerów w nie specjalizowanych urządzeniach

X

8b

Transport substancji lub przyprawy (napuszczanie / spuszczanie) ze/do zbiorników / dużych kontenerów w specjalizowanych urządzeniach

X

X

9

Transport substancji lub przyprawy do małych zbiorników (specjalizowana linia napełniania, łącznie z odważaniem)

X

X

10

Aplikacja klejów oraz innych materiałów stosowanych na powierzchni przy pomocy wałeczka lub szczotki

X

11

Techniki natryskowe poza urządzeniami przemysłowymi oraz aplikacje

X

13

Kondycjonowanie przedmiotów przez maczanie i polewanie

X

1 z 24



Produkt:




Data druku:

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

14

19

22 26

Wytwarzanie przypraw lub przedmiotów tabletowaniem, stłaczaniem, tłoczeniem, paletyzacją Ręczne mieszanie, u którego dochodzi do bezpośredniego kontaktu z substancją, do dyspozycji są tylko osobiste robocze środki ochronne Stosunkowo zamknięte procesy obróbki minerałów / metali przy podwyższonej temperaturze.

X

Manipulacja stałymi substancjami nieorganicznymi przy temperaturze otoczenia.

X

X

X

X X

[Składniki cementu – szlaka, dyhydrat, popiół i dehydrat nie podlegają klasyfikacji ani na podstawie NP) rozporządzenia nr 1272/2008 ani na podstawie pierwotnej wytycznej nr 1999/45/WE] 1.3.

Dane dotyczące dostawcy karty charakterystyki Nazwa spółki: Cement Hranice, akciová společnost Kompletny adres: Bělotínská 288, Hranice I – Město, 753 39 Telefon: +420 5581 829 111 E-mail kompetentnej osoby odpowiedzialnej za opracowanie karty bezpieczeństwa: [email protected]

1.4.

Numer telefonu alarmowego Europejski numer telefoniczny: 112 +48 12 4119999 – Klinika Toksykologii w Krakowie (informacja dla lekarzy 24 h). +48 22 623 3683 – Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy, Ośrodek Promocji ul. Czerniakowska 16, 00-701 Warszawa

SEKCJA 2: Identyfikacja zagrożeń 2.1.

Klasyfikacja substancji lub mieszaniny 2.1.1 według rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1272/2008 Klasa niebezpieczeństwa Drażniące na skórę (Skin Irrit. 2) Poważne uszkodzenie oczu (Eye Dam. 1) Działanie uczulające na skórę (Skin Sens. 1B) Działanie toksyczne na narządy docelowe – narażenie jednorazowe, działanie drażniące na drogi oddechowe (STOT SE 3)

Kategoria zagrożenia 2 1 1B 3

Rodzaje niebezpieczeństwa H318 Powoduje poważne uszkodzenie oczu. H315 Działa drażniąco na skórę. H317 Może powodować reakcję alergiczną skóry. H335 Może powodować podrażnienie dróg oddechowych. 2.1.2 według dyrektywy 1999/45/WE [Będzie implikowane do 31. maja 2015] Xi Produkt drażniący R36/37/38 Działa drażniąco na oczy, drogi oddechowe i skórę. R43 Może powodować uczulenie w kontakcie ze skórą.

2 z 24

Metoda klasyfikacji Na podstawie danych z prób Na podstawie danych z prób Na podstawie kwerendy literatury Na podstawie kwerendy literatury



Produkt:




Data druku:

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Cement może spowodować podrażnienie dróg oddechowych. Gdy cement reaguje z wodą, na przykład jako beton lub zaprawa, albo przy zwilgotnieniu cementu, powstaje roztwór o silnym dzałaniu zasadowym. Ze względu na silną zasadowość może mokry cecment wywołać podrażnienie skóry i oczu. W następstwie zawartości Cr(VI) może u niektórych osób wywołać alergiczną reakcję. 2.2.

Elementy oznakowania 2.2.1 według rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1272/2008

Niebezpieczeństwo H318 Powoduje poważne uszkodzenie oczu. H315 Działa drażniąco na skórę. H317 Może powodować reakcję alergiczną skóry. H335 Może powodować podrażnienie dróg oddechowych. P102 Chronić przed dziećmi. P280 Stosować rękawice ochronne/odzież ochronną/ochronę oczu/ochronę twarzy. P305+P351+P338 W PRZYPADKU DOSTANIA SIĘ DO OCZU: Ostrożnie płukać wodą przez kilka minut. Wyjąć soczewki kontaktowe, jeżeli są i można je łatwo usunąć. Nadal płukać. P310 Natychmiast skontaktować się z OŚRODKIEM ZATRUĆ lub lekarzem. P302+P352 W PRZYPADKU KONTAKTU ZE SKÓRĄ: Umyć dużą ilością wody z mydłem. P333+P313 W przypadku wystąpienia podrażnienia skóry lub wysypki: Zasięgnąć porady/zgłosić się pod opiekę lekarza. P261 Unikać wdychania pyłu. P304+P340 W PRZYPADKU DOSTANIA SIĘ DO DRÓG ODDECHOWYCH: wyprowadzić lub wynieść poszkodowanego na świeże powietrze i zapewnić warunki do odpoczynku w pozycji umożliwiającej swobodne oddychanie. P312 W przypadku złego samopoczucia skontaktować się z OŚRODKIEM ZATRUĆ lub z lekarzem. P501 Zawartość/pojemnik usuwać według przepisów miejscowych. Informacje uzupełniające W razie kontaktu mokrego cementu, świeżego betonu lub zaprawy ze skórą może dojść do podrażnienia, powstania dermatitis lub do nadtrawienia. Może dojść do uszkodzenia wyrobów z aluminium oraz innych metali nie szlachetnych. 2.2.2 według dyrektywy 1999/45/WE (Należy cytować do 31maja 2015)

Produkt drażniący Xi R36/37/38 Działa drażniąco na oczy, drogi oddechowe i skórę. R43 Może powodować uczulenie w kontakcie ze skórą. S2 Chronić przed dziećmi. S22 Nie wdychać pyłu. S26 Zanieczyszczone oczy przemyć natychmiast dużą ilością wody i zasięgnąć porady lekarza. S36/37/39 Nosić odpowiednią odzież ochronną, odpowiednie rękawice ochronne i okulary lub ochronę twarzy. S46 W razie połknięcia niezwłocznie zasięgnij porady lekarza — pokaż opakowanie lub etykietę.

3 z 24



Produkt:




Data druku:

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2.3.

Inne zagrożenia Cementy nie spełniają kryteriów dla PTB lub vPvB w zgodzie z Aneksem XIII dokumentu REACH (Rozporządzenie (WE) nr 1907/2006).

SEKCJA 3: Skład/informacja o składnikach 3.1.

Substancje Nie są używane – mieszanina

3.2.

Mieszaniny Cementy do stosowania ogólnego według normy EN 197-1. Identyfikator produktu

Cementový (portlandski) klinkier

Numer WE Numer CAS Numer rejestracyjny Przedziały stężeń (% masy)

266-043-4 65997-15-1 Nie przydzielono (patrz p. 15.1) 5-100 Xi; R37/38-41 R43

Odpyły z produkcji klinkeru portlandskiego 270-659-9 68475-76-3 01-2119486767-17-0016 0-5 Xi; R37/38-41 R43

Eye Dam. 1, H318 Skin Sens. 1B, H317 Skin Irrit. 2, H315 STOT SE 3, H335

Eye Dam. 1, H318 Skin Sens. 1B, H317 Skin Irrit. 2, H315 STOT SE 3, H335

Klasyfikacja zgodnie z dyrektywą 67/548/EWG

Klasyfikacja zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1272/2008

NP)

Wg EN 197-1

Żużel wielkopiecowy 266-002-0 65996-69-2 01211948745625-xxxx Wg EN 197-1

Wg EN 197-1

01211944491826-xxxx Wg EN 197-1

-

-

-

-

-

-

-

-

Identyfikator produktu

Wapień

Numer WE Numer CAS

215-279-6 1317-65-3

Numer rejestracyjny

Wyjęto, aneks IV, REACH

Przedziały stężeń (hm.%) Klasyfikacja zgodnie z dyrektywą 67/548/EWG Klasyfikacja zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1272/2008

4 z 24

Popiół

Siarczan wapnia / gips



Produkt:




Data druku:

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

SEKCJA 4: Środki pierwszej pomocy 4.1.

Opis środków pierwszej pomocy Uwagi ogólne Usługodawcy perwszej pomocy nie potrzebują żadne osobiste pomoce ochronne. Pracownicy pierwszej pomocy powinni unikać kontaktów z mokrym cementem lub mieszaninami zawierającymi cement. Po kontakcie z oczami Nie miąć oczu, mechaniczne tarcie może uszkodzić rogówkę. Usunąć soczewki kontaktowe. Nachylić głowę na stronę palącego oka, szeroko otworzyć powieki i natychmiast przepłukiwać oko (oczy) dużą ilością wody podczas conajmniej 20 minut, w celu usunięcia cząsteczek pyłu. Nie dopuścić do wniknięcia cząsteczek do zdrowego oka. W razie możliwości stosować wodę izotoniczną (0.9% NaCl). Skorzystać z wizyty specjalisty chorób zawodowych lub lekarza wyspecjalizowanego– okulisty. Po kontakcie ze skórą Suchy cement usunąć i obficie płukać wodą. Mokry/wilgotny cement – skórę płukać dużą ilością wody. Usunąć kontaminowaną odzież, obuwie, zegarek i przed ich dalszym użyciem je dobrze oczyścić. W razie jakiegokolwiek podrażnienia lub oparzenia odszukać pomoc lekarską. Po wchłonięciu Poszkodowanego przenieść na świeże powietrze. Pył (cement) z gardła (karku) i jam nosowych odchodzi zwykle spontanicznie. Przy trwaniu podrażnienia lub innych dolegliwości (mdłości, kaszel lub inne objawy) skorzystać z pomocy lekarza. Po spożyciu Nie wywoływać wymiotów. Jeżeli osoba jest przytomna, wypłukać jej usta wodą i podać dużą ilość wody do picia lub kontaktować toksykologiczny ośrodek informacyjny.

4.2.

Najważniejsze ostre i opóźnione objawy oraz skutki narażenia Oczy: Kontakt oczu z cementem (suchym i mokrym) może spowodować poważne oparzenia albo potencjalnie niezwrotne poranienia. Skóra: Cement po dłuższym styku ze skórą może spowodować podrażnienia wilgotnej skóry (w następstwie pocenia lub namoknięcia) albo może po powtórnym styku spowodować kontaktowe zapalenie skóry (dermatitis). Dłuższy kontakt skóry z mokrym cementem lub betonem może wywołać poważne nadtrawienia przy początkowym braku bólu (na przykład przy klęczeniu w wlgotnym betonie, nawet przez odzież). Więcej szczegółów patrz odsyłacz (1). Wdychanie: Częste wdychanie cementu do zwykłego użycia powstania płucnych chorób.

zwiększa niebezpieczeństwo

Środowisko: Przy normalnym stosowaniu cementy do zwykłego użycia nie są niebezpieczne dla środowiska. 4.3.

Wskazania dotyczące wszelkiej postępowania z poszkodowanym

natychmiastowej

pomocy

Przy wizycie lekarza należy ze sobą zabrać tę Kartę charakterystyki.

SEKCJA 5: Postępowanie w przypadku pożaru 5.1.

Środki gaśnicze Cementy do zwykłego użycia nie są palne.

5 z 24

lekarskiej

i

szczególnego



Produkt:




Data druku:

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

5.2.

Szczególne zagrożenia związane z substancją lub mieszaniną Cementy nie są zapalne, nie są wybuchowe i nie wspomogają palenia innych materiałów.

5.3.

Informacje dla straży pożarnej Cementy nie wywołują żadnego niebezieczeństwa związanego z pożarem. Straży pożarnej nie jest potrzebne żadne specjalne wyposażenie ochronne.

SEKCJA 6: Postępowanie w przypadku niezamierzonego uwolnienia do środowiska 6.1.

Indywidualne środki ostrożności, wyposażenie ochronne i procedury w sytuacjach awaryjnych 6.1.1 Pracownicy, oprócz interweniujących w przypadkach awaryjnych Nosić pomoce ochronne, jak opisano w rozdz. 8 oraz dotrzymywać wytyczne dla bezpiecznej manipulacji wymienione w rozdz. 7. 6.1.2 Pracownicy interweniujący w przypadkach awaryjnych Postępowanie awaryjne nie jest wymagane. Wymagana jest ochrona dróg oddechowych w sytuacjach, w których dochodzi do wysokiego poziomu zapylenia. Patrz rozdz. 7.1.2.

6.2.

Środki ostrożności w zakresie ochrony środowiska Cement nie spłukiwać do systemów kanalizacyjnych i odwadniających, ani do powierzchni wodnych (np. potoków , rzek, zbiorników).

6.3.

Metody i materiały zapobiegające rozprzestrzenianiu się skażenia i służące do usuwania skażenia Rozsypany materiał w stanie suchym pościągać i użyć (jesli nie jest zanieczyszczony). Suchy cement Stosować suche metody sprzątania jak odkurzanie lub odsysanie (przenośne przemysłowe odkurzacze stosujące filtry powietrza z wysoką sprawnością (EPA i HEPA filtry, EN 1822-1:2009) lub podobne urządzenia), które obniżają emisje pyłu do atmosfery i nie powodują rozpraszania pyłu. Nigdy nie stosować do czyszczenia sprężonego powietrza. Możliwe jest użycie mokrego czyszczenia (wodny sprej, miałka mgła wodna), nie dopuścić do podniesienia się pyłu. Pył pościerać i powstałe zanieczyszczenie usunąć (patrz mokry cement). Przy mokrym czyszczeniu nie jest możliwe odsysanie i stosowanie szczotek. Zapewnić, aby personel nosił odpowiednie osobiste pomoce ochronne, zabronić w rozszerzaniu pyłu. Nie dopuścić do wchłonięcia cementu i kontaktu ze skórą. Rozsypany materiał zgromadzić do konteneru jako materiał do dalszego użycia. Przed likwidacją jest potrzebne stężenie materiału, jak opsano w rozdz. 13. Mokry cement Przy czyszczeniu umieścić mokry cement do konteneru, wysuszyyć i stężyć likwidowaniem, jak opsano w rozdz. 13.

6.4.

przed jego

Odniesienia do innych sekcji Dalsze szczegóły – patrz rozdz. 8 i13.

SEKCJA 7: Postępowanie z substancjami i mieszaninami oraz ich magazynowanie 7.1.

Środki ostrożności dotyczące bezpiecznego postępowania 7.1.1 Posunięcia ochronne Dotrzymywać polecenia wymienione w rozdz. 8. Sprzątanie suchego cementu patrz rozdz. 6.3.

6 z 24



Produkt:




Data druku:

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Posunięcia prewencyjne przed pożarem Nie są stosowane. Posunięcia do nie dopuszczenia powstania aerosoli i pyłu Nie zamiatać. Stosować suche metody sprzątania (odkurzanie, odsysanie), które obniżają emisje pyłu do powietrza. Posunięcia do ochrony środowiska Brak specyficznych posunięć. 7.1.2 Informacje dotyczące ogólnej higieny podczas pracy Nie manipulować materiałami i nie magazynować je w pobliżu artykułów spożywczych, napoi i potrzeb dla palaczy. W zakurzonym środowisku nosić maseczkę przeciwpyłową lubb respirator i okuláry ochronne. Nie dopuścić do kontaktu ze skórą – nosić rękawice ochronne. 7.2.

Warunki bezpiecznego magazynowania, łącznie z informacjami dotyczącymi wszelkich wzajemnych niezgodności Sypki cement należy magazynować w silosach, które są wodoszczelne i suche (z minimalną kondensacją wewnętrzną), czyste i chronione przed zanieczyszczeniem. Niebezpieczeństwo uduszenia lub zatonięcia : Cement może się gromadzić na ścianach zamkniętych przestrzeni i przystawać do nich. Cement może się nieoczekiwanie uwolnić i spaść. Ze względu na niebezpieczeństwo zatonięcia lub uduszenia nie wchodzić do zamkniętych obszarów, jak silosów, kontenerów, ciężarówek do transportu sypkich materiałów, ani do innych pojemników do magazynowania cementu bez zastosowania odpowiednich posunięć dotyczących bezpieczeżstwa. Ze względu na niekompatybilność materiałów nie stosować opakowania aluminiowe. Zapakowane wyroby należy magazynować w oryginalnych, dobrze zamkniętych workach, w chłodnym i suchym miejscu, chronionych przed zanieczyszczeniem, aby nie doszło do obniżenia jakości. Worki należy magazynować (staplować) w sposób zdefiniowany. Za względu na niekompatybilność materiałową nie stosować pojemniki alumimiowe. Sposób i czas magazynowania – dalsze informacje patrz Aneks narodowy NA.2 normy ČSN EN 197NP) 1

7.3.

Szczególne zastosowanie(-a) końcowe Dla specjalnego użycia końcowego brak dalszych informacji (patrz punkt 1.2).

7.4.

Kontrola zawartości rozpuszczalnego Cr(VI) Cementy impregnowane czynnikiem redukcyjnym Cr(VI) według przepisów wymienionych w rozdz. 15 sprawność czynnika redukcyjnego po pewnym czasie obniża się. Dlatego worki cementowe i/lub dokumtacja dostawcy zawierać informacje o dacie pakowania , warunkach magazynowania i czasie magazynowania, podczas którego zachowana jest aktywność czynnika redukcyjnego i utrzymuje się poziom Cr(VI) poniżej 0,0002% z calkowitej masy cementu według normy EN 196-10. Powinny być podane odpowiednie warunki magazynowania w celu zachowania sprawności czynnika redukcyjnego.

SEKCJA 8: Kontrola narażenia/środki ochrony indywidualnej 8.1.

Parametry dotyczące kontroli 3

DNEL inhalacyjna (8h): 3 mg/m DNEL dermalna: nie jest aplikowana DNEL oralna: nie jest stosowana Wartości DNEL dotyczą wdychanego pyłu, oceny ekspozycji dla narzędia MEASE dotyczą wchłoniętej (inhalowanej) frakcji. Dlatego dalsza rezerwa bezpieczeństwa jest niepodzielną częścią oceny sterowania ryzykami i z tego wynikających posunięć do ich sterowania.

7 z 24



Produkt:




Data druku:

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Dla pracowników brak wartości DNEL dermalnej ekspozycji dla cementów, nie są znane ani ze studiów bezpieczeżsta, ani z praktyki. Ze względu na to, że cementy są klasifikowane Protože jsou cementy klasifikovány jako drażnięce dla skóry i oczu, należy dermalną ekspozycję obniżyć aż do technicznie wykonalnego minimum. PNEC środowisko wodne, PNEC sedyment: nie jest stosowane PNEC środowisko glebowe: nie jest stosowane Ocena ekspozycji do środowiska wodnego bazuje na możliwych zmianach pH. Ocenę ekspozycji przeprowadza się na podstawie wynikowych danych pH. Wartość pH wody powierzchniowej, podziemnej i wód ściekowych do COV nie powinna być większa niż 9. 3

Polskie regulacje o najwyższych dopuszczalnych stężeniach wyrażone w mg/m w zależności od czasu narażenia w ciągu zmiany roboczej. Dz.U.02.217.1833 Rozporządzenie MpiPS – brak danych Limitowe wartości wskaźników biologicznych testów ekspozycyjnych nie są ustalone – dyrektywa 98/24/WE. 8.2.

Kontrola narażenia 8.2.1 Stosowne techniczne środki kontroli Posunięcia do ograniczania powstawania pyłu i rozszerzania pyłu w środowisku zawierają odpalanie, odciągową wentylację i suche metody sprzątania, które nie powodują rozpylania w powietrzu.

2, 3 14, 26

Scenariusz ekspozyccji Produkcja przemysłowa hydraulicznych materiałów budowlanych i konstrukcyjnych

5, 8b, 9

2 14, 22, 26

Stosowanie przemysłowe suchych hydraulicznych materiałów konstrukcyjnych i budowlanych (wewnątrz, na zewnątrz)

5, 8b, 9

7

2, 5, 8b, 9, 10, 13, 14 2 9, 26

Stosowanie przemysłowe mokrych suspensji hydraulicznych budowlanych i konstrukcyjnych materiałów Profesjonalne stosowanie suchych hydraulicznych budowlanych i konstrukcyjnych materiałów (wewnątrz, na

Expozycja Długość nie jest ograniczona, 5 zmian tygodniowo (do 480 minut w ciągu zmiany) ) .)

PROC*

8 z 24

Sterowanie lokalne / posunięcia miejscowe

Efektywność

Nie jest wymagane

-

A) nie jest wymagane Lub zwykłe lokalne odsysanie

78 %

A) pełna /całkowita ventylacja albo B) zwykłe lokalne odsysanie

17 %

nie jest wymagane

-

A) nie jest wymagane albo B) zwykłe lokalne odsysanie

-

A) pełna /całkowita ventylacja albo B) zwykłe lokalne odsysanie

17 %


-

nie jest wymagane

-

nie jest wymagane

-


-

78 %

78 %

78 %

78 %

72 %



Produkt:




Data druku:

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

zewnątrz)

5, 8a, 8b, 14

19

11

2, 5, 8a, 8b, 9, 10, 13, 14, 19

Profesjonalne stosowanie mokrych suspensji hydraulicznych budowlanych i konstrukcyjnych materiałów

A) nie jest wymagane albo B) integrowana lokalna wentylacja

-

Lokalne zabiegi nie są przydatne, tylko w dobrze wietrzonych pomieszczeniach lub na zewnątrz

50 %


-

nie jest wymagane

-

87 %

72 %

* PROC- przeznaczone stosowania, są zdefiniowane w p. 1.2.

[Dla każdego PROC może być wybrana możliwość A) bub B) w powyższej tabelce w zależności od tego, co najlepiej odpowiada konkretnej sytuacji. Po wybraniu jednej z możliwości należy taką samą możliwość wybrać w tabelce rozdziału „8.2.2 Indywidualne posunięcia ochronne oraz osobiste środki ochronne“ – Specyfikacja - oddechowe pomoce ochronne]. 8.2.2 Indywidualne środki ochrony, takie jak indywidualny sprzęt ochronny Ogólnie: W czasie pracy nie klęczeć na świeżym tynku lub betonie (w ramach możliwości). Jeśli to nie jest możliwe, stosować odpowiednie wodoszczelne osobiste środki ochronne. Przy pracy z cementem nie jeść, nie pić, nie palić, aby nie doszło do kontaktu ze skórą lub ustami. Przed rozpoczęciem pracy z cementem stosować ochronny krem i powtarzać jego aplikację w regularnych odstępach czasu. Zaraz po skończeniu pracy z cementem lub materiałami zawierającymi cement trzeba się umyć lub wziąć prysznic i stosować środki do nawilżania skóry. Zdjąć kontaminowaną odzież, obuwie, zegarki i przed ich ponownym użyciem starannie oczyścić. Ochrona oczu i twarzy Aby nie doszło do kontaktu z oczami nosić przy manipulacji z suchym lub mokrym cementem przepisane okulary lub okulary ochronne według normy EN 166. Ochrona skóry Do ochrony skóry przed dłuższym kontaktem skóry z mokrymi pyłami nosić nieprzepuszczalne rękawice przeciwścierne i zasadoodporne (produkowane z materiału z niską zawartością rozpuszczalnego Cr(VI)), wewnątrz podszyte bawełną, wysokie buty, odzież z zamkniętymi rękawami i nogawkami oraz stosować środki do ochrony skóry (również kremy ochronne). Szczególnie dbać o to, aby mokry cement nie przeniknął do obuwia. Gdy kontakt ze skórą jest niezbędny, na przykład przy układaniu / aplikowaniu mieszaniny betonowej lub rozmazu, stosować wodoodporne pantalony i ochronę kolan. Ochrona dróg oddechowych Przy ekspozycji pyłu wyższej niż limity ekspozycyjne, stosować ochronę dróg oddechowych. Ta powinna być dostosowana do poziomu pyłu i odpowiadać stosownej normie EN (na przykład EN 149, EN 140, EN 14387, EN 1827) lub normom krajowym. Niebezpieczeństwo cieplne Nie jest aktualne

9 z 24



Produkt:




Data druku:

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Scenariusz ekspozycji Produkcja przemysłowa hydraulicznych budowlanych i konstrukcyjnych materiałów

Specyfikacje oddechowej pomocy ochronnej (RPE)

RPE efektywność – ustalony czynnik ochrony (APF)

2, 3

Nie jest wymagane

-

14, 26

A) P1 maska (FF, FM) albo B) Nie jest wymagane

APF = 4

A) P2 maska (FF, FM) albo B) P1 maska (FF, FM)

APF = 10

2

Nie jest wymagane

-

14, 22, 26


APF = 4


APF = 10


APF = 4

Nie jest wymagane

-

P1 maska (FF, FM)

APF = 4


APF = 10


APF = 20

P2 maska (FF, FM)

APF = 10


APF = 10

PROC*

Ekspozycja

Przemysłowe zastosowanie suchych hydraulicznych budowlanych i konstrukcyjnych materiałów (wewnętrznie, zewnętrznie)

5, 8b, 9

Przemysłowe zastosowanie mokrych hydraulicznych budowlanych i konstrukcyjnych materiałów

7

Profesjonalne stosowanie suchych hydraulicznych budowlanych i konstrukcyjnych materiałów (wewnętrznie, zewnętrznie)

2

2, 5, 8b, 9, 10, 13, 14 9, 26

5, 8a, 8b, 14 19 Profesjonalne stosowanie suspensji suchych hydraulicznych budowlanych i konstrukcyjnych materiałów

11

Długość nie jest ograniczona (do 480 minut za szmianę, (5 zmian tygodniowo)

5, 8b, 9

2, 5, 8a, Nie jest wymagane 8b, 9, 10, 13, 14, 19 * PROC - przeznaczone zastosowania , zdefiniowane w p.1.2.

-

APF = 4

-

APF = 4

-

APF = 4

APF = 4

APF = 4 -

[Dla każdego PROC spółki mogą wybrać wariant A) lub B) w powyższej tabelce w zależności od tego, co najlepiej odpowiada ich konkretnej sytuacji. Po wybraniu jednej z możliwości, należy identyczną możliwość wybrać w tabelce rozdziału „8.2.1 Odpowiednie techniki kontroli“ – Sterowanie lokalne / lokalne posunięcia]. Przegląd APF różnych RPE (według ČSN EN 529:2005) można znależć w glosariuszu MEASE (16). Dla każdej RPE, według powyższej definicji, należy przy noszeniu ochrony uwzględnić dalsze zasady – porównać czas pracy z rzeczywistym czasem ekspozycji, zasady by miały odpowiadać fizjologicznemu obciążeniu (stresowi) pracownika przy noszeniu ochrony – utrudnione oddychanie, ciężar RPE, zwiększone obciążenie cieplne spowodowane okryciem głowy. Należy liczyć się też z tym, że stosowanie narzędzi i komunikacja są podczas noszenia ochrony utrudnione. Dlatego

10 z 24



Produkt:




Data druku:

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

pracownik powinien być zdrowy (i), przede wszystkim z uwzględnieniem problemów zdrowotnych, które mogą wpływać na używanie RPE), (ii) maska powinna być odpowiednio ukształtowana / kształt twarzy dla danego typu RPE, w celu minimalizowania przenikania substancji między twarzą i maską (uwzględnić należy blizny i wąsy). Nieszczelna maska nie może zapewnić bezpiecznej ochrony. Pracodawcy i osoby zarobkowo zajęte posiadają odpowiedzialność prawną za konserwację i wydawanie środków ochronnych i odpowiadają za organizację ich właściwego zastosowania w miejscu pracy. Są odpowiedzialni za zdefiniowanie i zadokumentowanie właściwego posługiwania sIę aparatami oddechowymi i za szkolenie pracowników. 8.2.3 Kontrola narażenia środowiska Ograniczanie ekspozycji środowiska w następstwie emisji pyłu cementowego do powietrza powinno odpowiadać dostępnym technologiom i przepisom dotyczącym emisji cząsteczek pyłowych. Ograniczanie ekspozycji środowiska fukcjonalnie odpowiada w środowisku wodnym emisjam cementu w różnych fazach cyklu produkcyjnego i użycia głównie ze względu na ich działanie na wody podziemne i ściekowe. Efekt w środowisku wodnym i ocena ryzyk zawiera wpływ na organizmy / ekosystemy w następstwie ewentualnych zmian związanych z pH (rozpuszczanie wodorotlenku). Toksyczność innych rozpuszczonych jonów nieorganicznych jest pomijalna w porównaniu z możliwym skutkiem zmiany pH. Dla następstw ewentualnie powstałych w ciągu produkcji i użycia oczekiwana jest skala lokalna w porównaniu ze zmianą pH. Oczekiwane pH wód ściekowych i powierzchniowych wynosi maks. 9. W odwrotnym przypadku by mogło ujemnie pływać na pracę miejskiej oczyszczalni wód świekowych i przemysłowych wód ściekowych (COV). Ze względu na skutki wymienione wyżej zalecane jest następne postępowanie: Stopień 1: Uzyskać informacje o pH wód ściekowych i cementu na wynikowe pH. Przy wartości wyższej niż 9 może być taka wartość spowodowana cementem i będą potrzebne dalsze kroki do zapewnienia bezpiecznej eksploatacji. Stopień 2: Uzyskać informacje o pH wody na wlocie. pH vody na wlocie nie może być wyższe niż 9. Stupeň 3: Zmierzyć pH w odbiorniku na wylocie. Przy wartości pH mniejszej niż 9 jest stosowanie wody względnie bezpieczne. Przy stwierdzeniu pH vyższym niż 9 niezbędne są posunięcia do sterowania ryzykowego: wody ściekowe należy neutralizować, co zapewni bezpieczne stosowanie cementu w czasie produkcji i stosowania. Nie są niezbędne żadne specjalne posunięcia regulacji emisji ze względu na łądowe środowisko (gleba).

SEKCJA 9: Właściwości fizyczne i chemiczne 9.1.

Informacje na temat podstawowych właściwości fizycznych i chemicznych Te informacje dotyczą kompletnych mieszanin. (a) Wygląd: suche cementy są drobno mielone stałe materiały nieorganiczne (szary lub biały proszek). Wielkość cząstek 5-30 µm. (b) Zapach: Bez odoru (c) Próg zapachu: brak granicy odoru, bez odoru (d) pH: (T = 20°C w wodzie, stosunek woda-substancja stała 1:2): 11-13,5 (e) Temperatura topnienia/krzepnięcia: > 1250 °C (f) Początkowa temperatura wrzenia i zakres temperatur wrzenia: nie jest stosowane, w normalnych warunkach atmosferycznych punkt topnienia wynosi > 1250 °C (g) Temperatura zapłonu: nie jest stosowane, substancja nie jest ciekła. (h) Szybkość parowania: nie jest stosowane, substancja nie jest ciekła. (i) Palność (ciała stałego, gazu): nie jest stosowane, substancja nie jest palna, nie powoduje pożar w następstwie tarcia, ani do niego nie dopomaga. (j) Górna/dolna granica palności lub górna/dolna granica wybuchowości: nie jest stosowane, nie chodzi o palny gaz. (k) Prężność par: nie jest stosowane, punkt topienia wynosi > 1250 °C. (l) Gęstość par: nie jest stosowane, punkt topienia wynosi > 1250 °C. (m) Gęstość względna: 2,75 – 3,20; gęstość pozorna: 0,9 – 1,5 g/cm³ (n) Rozpuszczalność w wodzie (T = 20 °C): niska 0,1 – 1,5 g/l

11 z 24



Produkt:




Data druku:

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

(o) Współczynnik podziału: n-oktanol/woda: nie jest stosowane, substancja jest nieorganiczna. (p) Temperatura samozapłonu: nie używa się (substancja nie jest samozapalna / – skład nie zawiera żadnych organometalowych, organomalloidnych lub organofosfinowych spoiw lub ich derywatów oraz innych składników samozapalnych). (q) Temperatura rozkładu: nie używa się, nie jest obecny żadny nadtlenek organiczny ® Lepkość: nie używa się, nie chodzi o ciecz. (s) Właściwości wybuchowe: nie używa się, nie chodzi o substancję wybuchową lub pirotechnikę, substancja sama nie jet zdolna przy pomocy reakcji chemicznej wytwarzać gazu przy takiej temperaturze i ciśnieniu oraz tak szybko, aby spowodowała szkody dla okolicy. Nie jest zdolna do samowolnej egzotermicznej reakcji chemicznej. (t) Właściwości utleniające: nie używa się, nie powoduje palenie się innych materiałów, nie przyczynia się do niego. 9.2.

Inne informacje Nie jest stosowane.

SEKCJA 10: Stabilność i reaktywność 10.1.

Reaktywność Po zmieszaniu z wodą cement stwardnieje, powstaje stabilna masa, która w normalnym środowisku nie jest reaktywna.

10.2.

Stabilność chemiczna Suché cementy są stabilne przy właściwymm magazynowaniu (patrz rozdz.7) i są kompatybilne z większością innychh materiałów budowlanych. Należy je przechowywać w suchu i nie dopuścić do kontaktu z materiałami niekompatybilnymi. Mokry cement jest alkaliczny i nie kompatibilny z kwasami, solami amonowymi, z auminium lub innymi nie szlachetnymi metalami. Cement rozpuszcza się w kwasie fluorowodorowym przy powstawaniu płynu żrącego czterfluorku krzemu. Cementy reagują z wodą przy płowstawaniu krzemianów i wodorotlenku wapniowego. Krzemiany w cementach reagują z mocnými czynnikami utleniającymi jak fluor, fluorek borowy, fluorek chloru, fluorek manganowy i dwufluorek tlenowy.

10.3.

Możliwość występowania niebezpiecznych reakcji Cement nie powoduje żadnych niebezpiecznych reakcji.

10.4.

Warunki, których należy unikać Wilgoć przy magazynowaniu może spłowodować zbrylanie i utratę jakości wyrobu.

10.5.

Materiały niezgodne Kwasy, sole amonowe, aluminium, lub inne metale nieszlachetne. Nie kontrolowane stosowanie proszku aluminiowego powoduje powstawanie wodoru.

10.6.

Niebezpieczne produkty rozkładu Cementy nie rozkładają się na żadne niebezpieczne produkty.

SEKCJA 11: Informacje toksykologiczne 11.1.

Informacje dotyczące skutków toksykologicznych

Klasa Niebezpieczeństwa

Toksyczność ostra skórą

Kat.

Działanie

Odkaz

-

Próba graniczna, królik, kontakt w ciągu 24 godin, 2 000 mg/kg masy ciała – nie prowadzi do śmierci. Na podstawie dostępnych danych nie są spełnione kryteria klasyfikacji.

(2)

12 z 24



Produkt:




Data druku:

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Toksyczność ostra narażenie inhalacyjne Toksyczność ostra pokarmowa

-

Działanie żrące /drażniące na skórę Poważne uszkodzenie oczu /działanie drażniące na oczy

2

Działanie uczulające na skórę

1B

-

1

Działanie uczulające na drogi oddechowe Działanie mutagenne na komórki rozrodcze Rakotwórczość -

Nie obserwowano żadnego ostrego działania przy wziewaniu. Na podstawie dostępnych danych nie są spełnione kryteria klasyfikacji. Ze studiów z odpylaniem w produkcji klinkieru portlandskiego nie wynikają żadne dane dotyczące toksyczności. Na podstawie dostępnych danych nie są spełnione kryteria klasyfikacji. Kontakt cementu z mokrą skórą może spowodować obrzęki, pękanie skóry. Dłuższy kontakt przy równoczesnym tarciu może spowodować oparzenia. Portlandski klinker spowodował różne podrażnienia rogówki i obliczony indeks drażliwości wynosi około 128. Cementy do ogólnego użycia zawierają różne ilości portlandskiego klinkiera, popiołu, żużla wielkopiecowego oraz gipsu, naturalnej pucolany oraz kalcynowanego łupku, pyłu krzemowego i wapnia. Bezpośredni kontakt z cementem może spowodować uszkodzenie rogówki przez mechaniczne obciążenie, natychmiastowe lub opóźnione zapalenie. Bezpośredni kontakt z większą ilością suchego pyłu cementowego lub spryskanie mokrym cementem może spowodować lekkie podrażnienia oczu (np. zapalenie spojówki lub powiek) a nawet oparzenia chemiczne / i ślepotę. Niektóre jednostki po ekspozycji mokrym pyłem cementowym mogą nabawić się egzemy spowodowanej wysokim pH, które wywołuje chorobę skóry z podraźnienia po długotrwałym kontakcie, albo reakcję immunologiczną na rozpuszczalny Cr(VI), który wywołuje po kontakcie alergiczną chorobę skóry. Reakcja może się pojawić w różnych formach od lekkiej wysypki aż po ciężkie zapalenie skóry, które jest kombinacją obu mechanizmów wymienionych wyżej. Gdy cement zawiera czynnik redukcyjny do redukcji zawartości rozpuszczalnego Cr(VI) i limit dozwolony dla magazynowania nie jest przekroczony dla rozpuszczalnego Cr(VI), to uczulające działanie nie jest oczekiwane. [odsyłacz (3) ] Brak symptomów przeczulenia dróg oddechowych. Na podstawie dostępnych danych kryteria klasyfikacji nie są spełnione. Brak symptomów. Na podstawie dostępnych danych kryteria klasyfikacji nie są spełnione.

(9)

Nie potwierdzono żadnego związku między ekspozycją portlandskim cementem i rakiem. Literatura epidemiologiczna nie uważa portlandskiego cementu za możliwy ludzki karcinogen. Portlandski cement nie jest zaklasyfikowany jako ludzki karcinogen. (według ACGIH A4: czynniki, które są podejrzane z możliwości, że przedstawiają rakotwórcze działanie dla ludzi, nie można ze względu na brak danych definytywnie ocenić.) (Studia in vitro lub na zwierzętach nie dostarczają dostatecznych dowodów do klasyfikacji czynnika jako rakotwórczego, co dotyczy również niektórych oznaczeń.). Portlandský cement zawiera do 5 % pyłów. Na podstawie dostępnych danych kryteria klasyfikacji rakotwórczości nie są spełnione.

(1)

13 z 24

Kwerendy literackie (2), doświdczenia u ludzi (10), (11)

(3), (4), (17)

(1) (12), (13)

(14)



Produkt:




Data druku:

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Szkodliwe działanie na rozrodczość

-

Na podstawie dostępnych danych nie są kryteria klasyfikacji rakotwórczości spełnione.

Działanie toksyczne na narządy docelowe narażenie jednorazowe

3

Działanie toksyczne na narządy docelowe narażenie powtarzane Zagrożenie spowodowane aspiracją

-

Pył portlandskiego cementu może drażnić gardło i drogi oddechowe. Po działaniu stężenia wyższego niż limity ekspozycyjne w miejscu pracy może dochodzić do kaszlania, kichania i duszności. Całkowita struktura dowodów wyraźnie naznacza, że ekspozycja cementowym pyłem w środowisku roboczym powoduje niedostateczność funkcji oddychania. Dostępne argumenty są na razie niedostateczne do ustalenia stosunku wielkości dawki i następnego oddziaływania. Istnieje indykacja COPD. Działania są ostre w następstwie wysokiej ekspozycji. Nie obserwowano żadnego działania przewlekłego lub działania przy niższych stężeniach. Na podstawie dostępnych danych kryteria klasyfikacji nie są spełnione.

-

Brak ludzkich doświadczeń (1)

(15)

Nie jest stosowane, cementy nie są używane w formie aerosoli.

W odróżnieniu od sensybilizacji skóry posiada portlandski klinkier i cementy do zwykłego stosowania jednakowe toksykologiczne i ekotoksykologiczne właściwości. Pogorszenie stanu zdrowia w następstwie ekspozycji Wdychanie pyłu cementowego może pogorszyć istniejące choroby dróg oddechowych lub stan zdrowia, jak rozedma płuc, astma czy aktualny stan skóry i oczu.

SEKCJA 12: Informacje ekologiczne 12.1.

Toksyczność Wyrób nie jest niebezpieczny dla środowiska. Ekotoksykologiczne testy portlandskiego cementu na Daphnia magna [odsyłacz (5)] i Selenastrum coli [odsyłacz (6)] pokazały tylko niskie działanie toksyczne. Dlatego wartości LC50 i EC50 nie było możliwe stanowić [odsyłacz (7)]. Nie istnieje żadne podejrzenie na toksyczność osadów [odsyłacz (8)]. Obecność dużej ilości cementu w wodzie może jednak spowodować podwyższenie pH, co może być w pewnych okolicznościach toksyczne dla życia w wodzie (środowisko wodne, organizmy wodne).

12.2.

Trwałość i zdolność do rozkładu Bez znaczenia, cementy przedstawiają materiał nieorganiczny. Stwardnięty cement nie jest toksyczny.

12.3.

Zdolność do bioakumulacji Bez znaczenia, cementy przedstawiają materiał nieorganiczny. Stwardnięty cement nie jest toksyczny.

12.4.

Mobilność w glebie Bez znaczenia, cementy przedstawiają materiał nieorganiczny. Stwardnięty cement nie jest toksyczny.

12.5.

Wyniki oceny właściwości PBT i vPvB Bez znaczenia, cementy przedstawiają materiał nieorganiczny. Stwardnięty cement nie jest toksyczny.

14 z 24



Produkt:




Data druku:

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

12.6.

Inne szkodliwe skutki działania Bez znaczenia

SEKCJA 13: Postępowanie z odpadami 13.1.

Metody unieszkodliwiania odpadów Cementy mogą być użyte ponownie, jeśli nie są zanieczyszczone lub w inny sposób zdeprecjonowane. Metody przeróbki odpadu nie są u cementu stosowane. Nie usuwać do kanalizacji ani do wód powierzchniowych. Produkt - cement, po upłynięciu terminu stosowalności / trwałości / dozwolonego magazynowania (po stwierdzeniu, że zawiera więcej niż 0,0002% rozpuszczalnego Cr(VI)): powinien być stosowany / sprzedany tylko w kontrolowanych zamkniętych automatyzowanych procesach albo powinien być recyklowany lub zlikwidowany w brzmieniu ważnych przepisów prawnych, albo ponowne użyty po dodaniu czynnika redukcyjnego. Produkt – nie wykorzystane resztki lub wysypany suchy materiał Pozbierać suche nie wykorzystane resztki lub wysypany suchy materiał. Oznaczyć kontenery. Materiał można zastosować ponownie po zważeniu terminu przydatności i warunku, aby nie dochodziło do powstawania pyłu. W razie likwidowania pozostawić do stwardnięcia w obecności wody i postępować według poniższego punktu „Produkt - po zmieszaniu z wodą /dodaniu wody -stwardnięty“. Produkt – muły Szlamy pozostawić do stwardnięcia, nie dopuścić do przenikania lub wylewania do wód ściekowych, systemów kanalizacyjnych lub powierzchni wodnych (potoków) i zlikwidować – patrz „Produkt - po zmieszaniu z wodą /dodaniu wody -stwardnięty“. Produkt - po zmieszaniu z wodą /dodaniu wody -stwardnięty Zlikwidować w ramach według miejscowego ustawodawstwa. Zabronić w dostępie do systemu wód ściekowych. Zlikwidować stwardnięty wyrób jako konkretny odpad. Ze względu na to, że po stwardnięciu powstaje materiał chemicznie bierny, odpad betonowy nie jest odpadem niebezpiecznym. Numery katalogowe odpadów: 10 13 14 Beton odpadowy i muł betonowy (10 Odpady z procesów termicznych, 10 13 Odpady z produkcji cementu, wapna i gipsu oraz wyrobów z nich) 17 01 01 Beton (17 Odpady budowlane i odpady rozbiórkowe (łącznie z ziemią wyeksploatowaną z kontaminowanych miejsc), 17 01 Beton, cegły, dachówki i ceramika) Kompletnie opróżnić OMP opakowanie i likwidować w zgodzie z przepisami prawnymi. 15 01 01 Opakowania papierowe i tekturowe (15 Opakowania odpadowe, czynniki absorpcyjne, tkaniny do czyszczenia, materiały filtracyjne i odzież ochronna nie zdefiniowane, 1501 Opakowania (łącznie z oddzielnie zbieranym odpadem komunalnym)

SEKCJA 14: Informacje dotyczące transportu Cementy do zwykłego stosowania nie są zawarte w zarządzeniu międzynarodowym o transporcie niebezpiecznego towaru (IMDG, IATA, ADR/RID); żadna klasyfikacja nie jest wymagana. Nie są potrzebne żadne specjalne posunięcia prewencyjne oprócz tych, które są wymienione w rozdz. 8. 14.1.

Numer UN (numer ONZ) Bez znaczenia

14.2.

Prawidłowa nazwa przewozowa UN Bez znaczenia

15 z 24



Produkt:




Data druku:

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

14.3.

Klasa(-y) zagrożenia w transporcie Bez znaczenia

14.4.

Grupa pakowania Bez znaczenia

14.5.

Zagrożenia dla środowiska Bez znaczenia

14.6.

Szczególne środki ostrożności dla użytkowników Bez znaczenia

14.7.

Transport luzem zgodnie z załącznikiem II do konwencji MARPOL 73/78 i kodeksem IBC Bez znaczenia

SEKCJA 15: Informacje dotyczące przepisów prawnych 15.1.

Przepisy prawne dotyczące bezpieczeństwa, zdrowia i ochrony środowiska specyficzne dla substancji i mieszanin Cement jest mieszaniną według rozporządzenia REACH (ES) 1907/2006 i nie podlega rejestracji. Cementowy klinkier (portlandski) nie podlega obowiązkowej rejestracji (art. 2 ust. 7 lit. b oraz aneks V p. 7 zarządzenia REACH). Marketing i stosowanie cementu jest ze względu na zawartość rozpuszczalnego Cr(VI) ograniczone – patrz aneks XVII p.47 zarządzenia REACH 1. Cement i pomoce zawierające cement – ich stosowanie i wprowadzanie na rynek jest wzbronione, jeżeli po zmieszaniu z wodą zawierają więcej niż 0,0002 % ropuszczalnego CrVI w stosunku do całkowitego ciężaru suchego cementu. 2. Przy stosowaniu czynników redukcyjnych powinno być opakowanie cementu lub preparatów zawierających cement czytelnie i nieścieralnie oznaczone. Oznaczenie powinno zawierać informacje o dacie pakowania oraz dane o warunkach i czasie magazynowania ze względu na zachowanie aktywności czynnika redukcyjnego i utrzymania zawartości rozpuszczalnego Cr VI pod granicą podaną w rozdz. 1 i nie powinno być naruszone wymaganie pozostałych przepisów UE dotyczących klasyfikacji, pakowania i oznaczania niebezpiecznych substancji i utensylii. 3. Inaczej są interpretowane rozdz. 1 i 2 (wprowadzanie na rynek i stosowanie) w przypadku kontrolowanych i zamkniętych i kompletnie automatyzowanych procesów, u których cementem i utensyliami zawierającymi cement manipulują tylko urządzenia maszynowe i w których nie dochodzi do kontaktu ze skórą. W ramach społecznego dialogu „Porozumienie o ochronie zdrowia pracowników przy pomocy właściwej manipulacji i właściwego stosowania krystalicznego krzemu i produktów krzem zawierających“, związkowe organizacje pracowników i pracodawców (między którymi jest też CEMBUREAU) akceptowały też „instrukcje właściwej praktyki“, które zawierają praktyczne rady dotyczące bezpiecznej manipulacji (http://www.nepsi.eu/good-practice-guide.aspx).

15.2.

Ocena bezpieczeństwa chemicznego Nie została wykonana ocena chemicznego niebezpieczeństwa mieszaniny.

SEKCJA 16: Inne informacje 16.1

Przebieg zmian oraz ich oznaczanie Piersze wydanie: zastępuje wszystkie poprzednie wersje

16 z 24



Produkt:




Data druku:

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

16.2

skróty i akronimy ACGIH

American Conference of Industrial Hygienists (Kongres amerykańskich przemysłowych higieników) ADR/RID European Agreements on the transport of Dangerous goods by Road/Railway (Porozumienie europejskie o transporcie niebezpiecznego towaru na drogach / kolejach) APF Assigned protection factor (przydzielony czynnik ochrony) BL = SDS Safety Data sheet (karta bezpieczeństwa) CAS Chemical Abstracts Service, Organizacja Chemical Abstracts Service prowadzi najkompletniejszy wykaz substancji chemicznych. Każda substancja rejestrowana w rejestrze CAS posiada przydzielony numer rejestracyjny CAS. Numer rejestracyjny CAS (zwykle jako numer CAS) jest szeroko stosowany i wykorzystywany jako specyficzne cyfrowe oznaczenie substancji chemicznej CLP Classification, labelling and packaging - klasyfikacja, oznaczanie i pakowanie (Rozporządzenie (UE) nr 1207/2008) COPD Chronic Obstructive Pulmonary Disease (chroniczne obstrukcyjne schorzenie płuc) DNEL Derived no-effect level (ustalony poziom, przy którym nie dochodzi do ujemnych wpływów na ludzkie zdrowie) Eye Dam 1 Serious eye damage (poważne uszkodzenie oczu) EC50 Half maximal effective concentration (średnie efewktywne stężenie (stężenie, które spowoduje śmierć lub imobilizację 50 % testovanych organizmów np. Daphnia magna)) ECHA European Chemicals Agency (Europejska agencja dla substancji chemicznych) EINECS European Inventory of Existing Commercial chemical Substances (Wykaz europejski istniejących komercyjnych substancji chemicznych) EPA Type of high efficiency air filter (typ bardzo efektywnego filtru powietrznego) EpiDerm TM Reconstructed human epidermis for testing purposes (rekonstruowane ludzkie naskórki do celów testowania) ES / SE Exposure scenario (scenariusz ekspozycyjny / scenariusz ekspozycji) GefStoffV Gefahrstoffverordnung (substancje niebezpieczne) HEPA Type of high efficiency air filter (typ bardzo efektywnego filtru powietrznego) H&S Health and Safety (zdrowie i bezpieczeństwo) IATA International Air Transport Association (Międzynarodowa lotnicza asocjacja transportowa) IMDG International agreement on the Maritime transport of Dangerous Goods (Porozumienie międzynarodowe o transporcie morskim towaru niebezpiecznego) LC50 Median lethal concentration (średnie letalne stężenie (stężenie, które spowoduje śmierć 50 % testowanych ryb w wybranym odcinku czasowym)) LD50 Median lethal dose (średnia letalna dawka) LOEL Lowest observed effect level (najniższa dawka u której obserwowano jej działanie, tj. Najniższa dawka lub poziom ekspozycji, u których u pewnego eksperymentu obserwowano statystycznie znaczące działanie w eksponowanej populacji w porównaniu z grupą kontrolną) MEASE Metals estimation and assessment of substance exposure, Narzędzie do taksacji i oceny ekspozycji substancji, EBRC Consulting GmbH pro Eurometaux, http://www.ebrc.de/ebrc/ebrc-mease.php MS Member State (państwo członkowskie) NOEC No observable effect concentration (najwyższe testowane stężenie substancji toksycznej, przy którym jeszcze nie doszło do statystycznie znaczącego ujemnego działania na organizmy w porównaniu z kontrolą (cca do 5% śmiertelności), stężenie nie wywołujące widzialnego efektu) NOEL No observed effect level (dawka bez obserwowanego ujemnego działania – wartością dawki bez obserwowanego efektu rozumie się najwyższa wartość dawki lub poziom ekspozycji, przy którym w pewnym eksperymencie nie były stwierdzone statystycznie znaczące działania w eksponowanej grupie w porównaniu z odpowiednią grupą kontrolną) OECD Organisation for Economic Co-operation and Development (Organizacja dla współpracy gospodarczej i rozwoju) OECD TG OECD Technical Guidance (OECD Instrukcje techniczne)

17 z 24



Produkt:




Data druku:

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

OELV

Occupational exposure limit value (wartość limitu ekspozycyjnego w środowisku roboczym) PBT Persistent, bioaccumulative and toxic (wytrzymałość, akumulacja biologiczna oraz toksyczność) PNEC Predicted no-effect concentration (ustalone stężenie, przy którym nie dochodzi do ujemnych wpływów na środowisko) PROC Process category (kategorie procesów) REACH Registration, Evaluation and Authorisation of Chemicals - rejestracja, ocena, zezwalanie i ograniczanie substancji chemicznych (Rozporządzenie ES nr 1907/2006) SCOEL Scientific Committee on Occupational Exposure Limit Values (Komitet naukowy dla limitów ekspozycji) Skin Irrit. Skin irritation (drażliwość dla skóry) Skin Sens. Skin sensitisation (uczulanie skóry) STOT Specific Target Organ Toxicity (toksyczność dla specyficznych celowych organów), SE – jednorazowa, RE – powtarzana ekspozycja STP = ČOV Sewage treatment plant (oczyszczalnia wód ściekowych) TLV-TWA Threshold Limit Value-Time-Weighted Average (limit progowy, czasowo ważone średnie -3 stężenie chemicznej substancji w powietrzu (mg.m ), którym może być pracownik narażony podczas czasu pracy, zwykle 8 h) TRGS Technische Regeln für Gefahrstoffe (Instrukcje techniczne dla substancji niebezpiecznych) UVC Substance of Unknown or Variable composition, Complex reaction products (substancje o nieznanym lub zmiennym składzie, kompleksowe produkty reakcyjne) UVCB Substance of Unknown or Variable composition, Complex reaction products or Biological materials (substancje o nieznanym lub zmiennym składzie, kompleksowe produkty reakcyjne lub materiały biologiczne) VLE-MP Exposure limit value - weighted average in mg by cubic meter of air (wartość graniczna 3 ekspozycji – ważona średnia w mg / m powietrza) vPvB Very persistent, very bioaccumulative (bardzo wytrzymałe, bardzo biologicznie akumulacyjne -odsyłacz) 16.3

Główne odsyłacze do literatury i źródła danych (1) Portland Cement Dust - Hazard assessment document EH75/7, UK Health and Safety Executive, 2006. Available from: http://www.hse.gov.uk/pubns/web/portlandcement.pdf. (2) Observations on the effects of skin irritation caused by cement, Kietzman et al, Dermatosen, 47, 5, 184-189 (1999). (3) European Commission’s Scientific Committee on Toxicology, Ecotoxicology and the Environment (SCTEE) opinion of the risks to health from Cr (VI) in cement (European Commission, 2002). http://ec.europa.eu/health/archive/ph_risk/committees/sct/documents/out158_en.pdf. (4) Epidemiological assessment of the occurrence of allergic dermatitis in workers in the construction industry related to the content of Cr (VI) in cement, NIOH, Page 11, 2003. (5) U.S. EPA, Short-term Methods for Estimating the Chronic Toxicity of Effluents and Receiving rd Waters to Freshwater Organisms, 3 ed. EPA/600/7-91/002, Environmental Monitoring and th Support Laboratory, U.S. EPA, Cincinnati, OH (1994a) and 4 ed. EPA-821-R-02-013, US EPA, office of water, Washington D.C. (2002). (6) U.S. EPA, Methods for Measuring the Acute Toxicity of Effluents and Receiving Waters to th Freshwater and Marine Organisms, 4 ed. EPA/600/4-90/027F, Environmental Monitoring th and Support Laboratory, U.S. EPA, Cincinnati, OH (1993) and 5 ed. EPA-821-R-02-012, US EPA, office of water, Washington D.C. (2002). (7) Environmental Impact of Construction and Repair Materials on Surface and Ground Waters. Summary of Methodology, Laboratory Results, and Model Development. NCHRP report 448, National Academy Press, Washington, D.C., 2001. (8) Final report Sediment Phase Toxicity Test Results with Corophium volutator for Portland clinker prepared for Norcem A.S. by AnalyCen Ecotox AS, 2007.

18 z 24



Produkt:




Data druku:

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

(9) TNO report V8801/02, An acute (4-hour) inhalation toxicity study with Portland Cement Clinker CLP/GHS 03-2010-fine in rats, August 2010. (10)TNO report V8815/09, Evaluation of eye irritation potential of cement clinker G in vitro using the isolated chicken eye test, April 2010. (11)TNO report V8815/10, Evaluation of eye irritation potential of cement clinker W in vitro using the isolated chicken eye test, April 2010. (12)Investigation of the cytotoxic and proinflammatory effects of cement dusts in rat alveolar macrophages, Van Berlo et al, Chem. Res. Toxicol., 2009 Sept; 22(9):1548-58. (13)Cytotoxicity and genotoxicity of cement dusts in A549 human epithelial lung cells in vitro; Gminski et al, Abstract DGPT conference Mainz, 2008. (14)Comments on a recommendation from the American Conference of governmental industrial Hygienists to change the threshold limit value for Portland cement, Patrick A. Hessel and John F. Gamble, EpiLung Consulting, June 2008. (15)Prospective monitoring of exposure and lung function among cement workers, Interim report of the study after the data collection of Phase I-II 2006-2010, Hilde Notø, Helge Kjuus, Marit Skogstad and Karl-Christian Nordby, National Institute of Occupational Health, Oslo, Norway, March 2010. (16)MEASE, Metals estimation and assessment of substance exposure, EBRC Consulting GmbH for Eurometaux, http://www.ebrc.de/ebrc/ebrc-mease.php. (17)Occurrence of allergic contact dermatitis caused by chromium in cement. A review of epidemiological investigations, Käre Lenvik, Helge kjuus, NIOH, Oslo, December 2011 16.4

Instrukcje dotyczące szkolenia Oprócz programów szkoleniowych o ochronie zdrowia, bezpieczeństwie podczas pracy oraz wytycznych dotyczących ochrony środowiska dla swoich pracowników spółka powinna postarać się o to, aby pracownicy przeczytali tę Kartę Bezpieczeństwa (BL), prawidłowo zrozumieli i respektowali jejj wymagania

16.5

Inne informacje Patrz Aneks/ksy – scenariusze ekspozycyjne dla następujących substancji Scenariusz ekspozycyjny jest częścią karty bezpieczeństwa Dane i metody próbne stosowane do celów klasyfikacji cementów do zwykłego stosowania wymienione są w p.11.1.

16.6

Zakres odpowiedzialności Informacje w niniejszej karcie bezpieczeństwa reagują na współczesne dostępne umiejętności i są niezawodne pod warunkiem, że produkt stosowany jest w przepisanych warunkach i w zgodzie z instrukcjami podanymi na opakowaniu lub w instrukcjach technicznych/kartach materiałowych. Jakiekolwiek inne używanie tego produktu łącznie z jego używaniem w kombinacji z jakimkolwiek innym produktem lub jakimikolwiek innymi procesami pozostaje na odpowiedzialności użytkownika. Z tego wynika, że użytkownik odpowiada za przeznaczenie odpowiednich posunięć bezpieczeństwa i za stosowanie przepisów prawnych dotyczących jego aktywności własnej. Aneks Karta Charakterystyki – scenariusze ekspozycji NP)

Uwagi narodowe, uściślenia i uzupełnienia

19 z 24



Produkt:




Data druku:

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Zakres odpowiedzialności Te instrukcje dotyczące BL oraz formularza BL zestawiono w CEMBUREAU na podstawie informacji oraz dokumentacji dostarczonej członkami CEMBUREAU. Członkowie CEMBUREAU mogą według swojego rozmysłu stosować te instrukcje i ten formularz jako podstawę do wytworzenia BL dla swoich produktów. CEMBUREAU nie może potwierdzić, zapewnić lub gwarantować dokładność, niezawodność lub kompletność takich dokumentów nawet dla członków CEMBUREAU, ani dla stron trzecich. Pozostaje na odpowiedzialności użytkownika, aby osądził przydatność, poprawność i kompletność takich informacji dla swoich potrzeb i zależy od odpowiedzialności producenta, importera oraz dystrybutora, aby dał do dyspozycji dokładne BL dla klinkieru, cementu i produktów z cementu, które sprzedaje na rynku. Kartę bezpieczeństwa fachowo opracował w wersji czeskiej Instytut Badawczy Spoiw Praha, s.r.o. dla członków Związku Producentów Cementu R Cz.

20 z 24

Aneks: Poniższe taabelki zawierają kontrole techniczne oraz indywidualne posunięcia ochronne dla rozdz. 8.2 1. Inhalacyjne DNEL 1 mg/m3 8.2.1 Odpowiednie kontrole techniczne

Produkcja przemysłowa hydraulicznych budowlanych i konstrukcyjnych materiałów

PROC*

Nie jest wymagane

-

14, 26


-

zwykłe lokalne odsysanie

78 %

Nie jest wymagane

-


-


78 %


-

Nie jest wymagane

-


-


-


72 %

Lokalne posunięcia nie są przydatne, wyłącznie w dobrze wietrzonych pomieszczeniach lub na zewnątrz

50 %


-

2 14, 22, 26 5, 8b, 9

Przemysłowe stosowanie mokrych suspensji hydraulicznych budowlanych i konstrukcyjnych materiałów

7

Profesjonalne stosowanie suchych hydraulicznych budowlanych i konstrukcyjnych materiałów (wewnątrz, z zewnątrz )

2

2, 5, 8b, 9, 10, 13, 14

9, 26

5, 8a, 8b, 14 19 (#)


Efektywność

2, 3

5, 8b, 9 Przemysłowe stosowanie suchych hydraulicznych budowlanych i konstrukcyjnych materiałów (wewnątrz, z zewnątrz)

Sterowanie lokalne / posunięcia miejscowe

zmianę

11

Długość nie jest ograniczona (do 480 minut za zmianę, 5 zmian tygodn.): (#) < 240 min

Scenariusz ekspozycji

2, 5, 8a, Nie jest wymagane 8b, 9, 10, 13, 14, 19 * PROC – przeznaczone stosowania, zdefiniowane w p. 1.2.

21 z 24

78 %

78 %

78 %

72 %

72 %

72 % -

8.2.2 Indywidualne ochronne posunięcia oraz osobiste środki ochronne

Produkcja przemysłowa hydraulicznych budowlanych i konstrukcyjnych materiałów

PROC* 2, 3 14, 26

5, 8b, 9 Profesjonalne stosowanie suchych hydraulicznych budowlanych i konstrukcyjnych materiałów (wewnątrz, z zewnątrz)

2 14, 22, 26 5, 8b, 9


7

Profesjonalne stosowanie suchych hydraulicznych budowlanych i konstrukcyjnych materiałów (wewnątrz, z zewnątrz)

2

2, 5, 8b, 9, 10, 13, 14

9, 26

5, 8a, 8b, 14 19 (#) Profesjonalne stosowanie mokrych suspensji hydraulicznych budowlanych i konstrukcyjnych materiałów

Ekspozycja

11

Długość nie jet ograniczona (do 480 minut na zmianę, 5 zmian tygodn.): (#) < 240 min

Scenariusz ekspozycji

Specyfikacja ochrony oddychania (RPE) Nie jest wymagane A) P2 maska (FF, FM) albo B) P1 maska (FF, FM)

-

P2 maska (FF, FM)

APF = 10

Nie jest wymagane

-


APF = 10

P2 maska (FF, FM)

APF = 10


APF = 20

Nie jest wymagane

-


APF = 10


APF = 20

P3 maska (FF, FM)

APF = 20

P3 maska (FF, FM)

APF = 20


APF = 20

2, 5, 8a, Nie jest wymagane 8b, 9, 10, 13, 14, 19 * PROC– przeznaczone stosowania, zdefiniowane w p. 1.2.

22 z 24

RPE efektywność – przeznaczony czynnik ochrony (APF) APF = 10 APF = 4

APF = 4

APF = 4

APF = 4

APF = 10

APF = 10 -

2. Inhalacyjne DNEL 5 mg/m3 8.2.1 Odpowiednie kontrole techniczne Scenariusz ekspozycji Produkcja przemysłowa hydraulicznych budowlanych i konstrukcyjnych materiałów

PROC*

Ekspozycja

2, 3ę

Nie jest wymagane

-

14, 26


-


-

Nie jest wymagane

-


-

A) kompletna / całkowita wentylacja albo B) zwykłe lokalne odsysanie

-


-

Nie jest wymagane

-

A) nie jest wymagane albo B) kompletna / całkowita wentylacja

-


-


-

Lokalne posunięcia nie są stosowne, tylko w dobrze wietrzonych pomieszczeniach lub z zewnątrz

50 %


-

2 14, 22, 26 5, 8b, 9


7


2

2, 5, 8b, 9, 10, 13, 14

9, 26

5, 8a, 8b, 14 19


11

Długość nie jest ograniczona (do 480 minut na zmianę, 5 zmian tygodn.)

5, 8b, 9


Efektywność

Sterowanie lokalne / lokalne posunięcia

2, 5, 8a, Nie jest wymagane 8b, 9, 10, 13, 14, 19 * PROC – przeznaczone stosowania, zdefiniowane w p. 1.2.

23 z 24

78 %

82 %

78 %

82 %

78 %

29 %

77 %

72 %

77 % -

8.2.2 Indywidualne posunięcia ochronne oraz osobiste środki ochronne Scenariusz ekspozycji Produkcja przemysłowa hydraulicznych budowlanych i konstrukcyjnych materiałów

PROC*

Ekspozycja

Nie jest wymagane

-

14, 26

A) P1 maska (FF, FM) albo B) nie jest wymagane

APF = 4


APF = 10

Nie jest wymagane

-


APF = 4

A) P2 maska (FF, FM) nebo B) nie jest wymagane

APF = 10


APF = 10

Nie jest wymagane

-


APF = 4


APF = 10


APF = 20

19

P2 maska (FF, FM)

APF = 10

11


APF = 10

14, 22, 26


7


2

2, 5, 8b, 9, 10, 13, 14

9, 26

5, 8a, 8b, 14

Długość nie jest ograniczona (do 480 minut na zmianę, 5 zmian tygodn.)

2

5, 8b, 9


RPE efektywność – przeznaczony czynnik ochrony (APF)

2, 3

5, 8b, 9


Specyfikacja ochronnej pomocy oddechowej (RPE)

2, 5, 8a, Nie jest wymagane 8b, 9, 10, 13, 14, 19 * PROC przeznaczone stosowania, zdefiniowane w p. 1.2.

24 z 24

-

-

-

-

-

-

-

APF = 4

-

2010

Recommend Documents