2010

JAARVERSLAG

NL

09 | 10

Jaarverslag Wereld Natuur Fonds 2009/2010

Reprehenderit


WNF Jaarverslag 2009/2010 1

Reprehenderit

INHOUD Vooraf

5

1. Doelstelling en missie

6

2.1 Natuurbescherming

10

2.2.1 Beschermde gebieden en soorten

18

2.2.2 Bossen

24

2.2.3 Oceanen en kusten

30

2.2.4 Waterrijke gebieden

36

2.2.5 Natuur en ontwikkeling

42

2.2.6 Klimaat

46

2.2.7 Voetafdruk en duurzame markten

50

2.2.8 Natuur in Nederland

56

2.3

60

Bestedingen aan natuurbescherming

3 Marketing en communicatie

64

3.1

Fondsenwerving en donateurs

66

3.2

Communicatie en educatie

68

3.3

Samenwerking met derden

72

3.4

Vrijwilligers

74

4 Organisatie en bestuur

76

5 Financiën

92

6 Jaarrekening

106

Tekst: Wereld Natuur Fonds Redactionele realisatie: Label, Arnhem Vormgeving: Ykeswerk, Amsterdam Lithografie: Willem Grafische Bewerkingen, Halle Drukwerkbegeleiding: Graphic, Leusden Fotografie cover: Jari Peltomaki / Wild Wonders of Europe Papier: Het jaarverslag Wereld Natuur Fonds 2009/2010 is geprint op Reprint, een FSC-gecertificeerde papiersoort.


© Frans Schepers / WNF

Reprehenderit

Vooraf

In tijden van economisch zwaar weer lijkt het verleidelijk om verlies aan natuurwaarden voor lief te nemen. Dat zou een grote vergissing zijn.

Natuurbehoud vergt een lange adem. En internationale afspraken werken alleen als je ze vertaalt naar concrete acties. Acties voor de bescherming van de laatste 3.200 tijgers, bijvoorbeeld. Of voor de mensapen, die ook in zulke grote aantallen teruglopen. Bij ongewijzigd beleid zullen deze apen nog deze eeuw met uitsterven worden bedreigd. Dankzij een geslaagde mensapencampagne in 2009 kon het Wereld Natuur Fonds 10 projecten starten of versterken. Projecten in gebieden waar alle 6 nog in het wild voorkomende mensapensoorten in Azië en Afrika leven. De internationale gemeenschap heeft 2010 uitgeroepen tot het jaar van de biodiversiteit. Dit jaar zou een keerpunt moeten zijn. Helaas gaat 2010 de boeken in als het jaar waarin internationale afspraken onder regeringsleiders opnieuw niet zijn gehaald. Wereldwijd gaat het biodiversiteitverlies gewoon door, al zijn er her en der hoopvolle tekenen van een eerste kentering. 2010 Is ook het Chinese Jaar van de Tijger, de grootste kat ter wereld, waarvan er nog maar 3.200 in het wild voorkomen. Het Wereld Natuur Fonds spant zich in om de welig tierende stroperij van tijgers tegen te gaan, verlies en versnippering van hun leefgebied te stoppen, de illegale handel in tijgerproducten aan banden te leggen en het aantal in het wild levende tijgers de komende 12 jaar te verdubbelen. Onze WNFRangers voerden het afgelopen jaar actie voor de tijger en haalden bijna een half miljoen euro op! Een trouwe achterban van 910.000 donateurs, waaronder 120.000 jongeren, zorgde ervoor dat we tot nu toe zonder grote schade door de financieel-economische crisis konden laveren. Onze baten groeiden licht (met 1,5%) ten opzichte van het vorig boekjaar en de kosten bleven in de hand. Van elke uitgegeven euro kon hierdoor 81 cent aan de doelstelling worden besteed. Wij zijn donateurs, vrijwilligers, medewerkers, relaties uit het bedrijfsleven en de overheid, onze collega-ngo’s en niet in het minst de Nationale Postcode Loterij bijzonder dankbaar voor hun enorme steun en inzet in het afgelopen jaar. Natuur beschermen is vooral de samenwerking zoeken en verbanden leggen daar waar anderen deze soms (nog) niet zien. In tijden van economisch zwaar weer lijkt het verleidelijk om verlies aan natuurwaarden maar voor lief te nemen. Dat zou een grote vergissing zijn. De oude economie trekt een te grote wissel op ecosystemen wereldwijd. We moeten slimmer omspringen met onze gronden hulpstoffen, meer halen uit minder en met grote vastberadenheid de laatste aaneengesloten wildernissen op aarde beschermen.

Johan van de Gronden Algemeen Directeur Antony Burgmans Voorzitter Raad van Toezicht WNF Jaarverslag 2009/2010 4


Reprehenderit

Een wereld waarin mens en natuur in harmonie leven: dat is waar het Wereld Natuur Fonds zich sinds 1962 voor inzet.



Sandra Bartocha / Wild Wonders of Europe

1 Doelstelling en missie

Reprehenderit

Doelstelling en missie

Doelstelling en missie

Het Wereld Natuur Fonds

Het Wereld Natuur Fonds zet zich sinds 1962 actief en met succes in voor natuurbescherming over de Folder 4 Het WNF streeft ernaar hele wereld. de prachtige rijkdom aan dieren plantensoorten op aarde te bescherInformation men en samen met anderen een graphics wereld tot stand te brengen waarin mensIllustrations: en natuur inanimals harmonie leven.

voor het nageslacht. Veldwerk dat vaak plaatsvindt ver van Nederland, niet zelden in gebieden die worden getekend door grote menselijke armoede. Dichter bij huis probeert het Wereld Natuur Fonds burgers, bedrijven en overheid bewust te maken van de problematiek en vooral om samen oplossingen te ontwikkelen waarmee het Wereld Natuur Fonds concreet kan bijdragen aan de bescherming van de natuur wereldwijd. Het terugdringen van onze eigen, te grote, ecologische voetafdruk speelt daarbij een belangrijke rol. Zo kon het Wereld Natuur Fonds het afgelopen boekjaar, mede dankzij de hulp van het Nederlandse publiek, 10 nieuwe extra projecten opstarten voor de bescherming van mensapen. Tijdens de mensapencampagne vroeg het Wereld Natuur Fonds het publiek om steun voor de bescherming van de leefgebieden van de bergen laaglandgorilla’s, chimpansees, bonobo’s en orang-oetans.

These graphics have been created for Tegenover de vele miljarden die overheden en bedrijven jaarlijks investeren in infraWWF’s use in order to ensure consistency structuur en economie, is de bestedingskracht van het Wereld Natuur Fonds across all communications. Choosebescheifrom den. Daarom zoekt het Wereld Natuur Fonds in al haar projecten de samenwerking met any of these illustrations and alter the andere partijen, zoals overheden, bedrijven, partnerorganisaties en de lokale bevolcolour using the colour palette or use the king. Want alleen kan het Wereld Natuur Fonds de natuur niet beschermen.

style of these graphics as a guide to Het werk van het Wereld Natuur Fondscreating is een combinatie met de.laarzen in de your ownvan artwork If you think modder staan en in pak deelnemen aan vergaderingen of onderhandelingen over een your graphics would be a useful resource internationaal verdrag. Door te zoeken naar slimme oplossingen en door in voorbeeldfor thewerken, Network, added to the asset projecten te laten zien hoe deze in de praktijk vindtand natuurbescherming navolbank, Brand Unitdoor at WWF ging bij de lokale bevolking en de overheid. Decontact projectenthe worden altijd mensen uit het desbetreffende land uitgevoerd en altijd samen met de lokale bevolking en de overInternational.

heid. Want alleen als zij ‘eigenaar’ worden van WNF-projecten is er een goede kans op succes. Het Wereld Natuur Fonds is onafhankelijk, niet religieus en niet partijpolitiek gebonden. Het is kritisch en gaat harde confrontaties niet uit de weg als het belang van de natuur dat vraagt. Dialoog met gevoel voor realiteit heeft daarbij altijd de voorkeur. Met deze houding probeert het Wereld Natuur Fonds overheden, het publiek en het bedrijfsleven te inspireren en te overtuigen van noodzakelijke veranderingen.

Albatross

KEURMERK VOOR Ape

kweekvis

Elephant

Fish

Het tegengaan van klimaatverandering had het afgelopen boekjaar ook de aandacht van het Wereld Natuur Fonds. In de aanloop naar de klimaattop in Kopenhagen heeft het Wereld Natuur Fonds samen met de Nationale Postcode Loterij 1,6 miljoen ledlampen uitgedeeld aan de Nederlandse bevolking. Ook vond in ons land de actie Earth Hour opnieuw plaats, waarbij het licht een uur wordt uitgedaan als symbolische daad voor het klimaat. Er deden dit jaar meer gemeenten, bedrijven en particulieren mee Chinese tiger Dolphin fin Cow Dolphin dan vorig jaar. Omdat de wereldwijde consumptie van kweekvis die van wilde vis heeft overschreden, is er met partners hard gewerkt aan de introductie van een onafhankelijk keurmerk voor kweekvis, het Aquaculture Stewardship Council (ASC)-keurmerk. ASC beoordeelt kwekerijen onder meer op waterzuivering, antibioticagebruik, het gebruik van visvoer (gemaakt van wildgevangen vis) en eventuele competitie met de wilde vis bij ontsnapping. Introductie van dit keurmerk zal in het boekjaar 2011/2012 plaatsvinden. De promotie van het Forest Stewardship Council (FSC)-keurmerk gaat onverminderd door. Het komende boekjaar zet het Wereld Natuur Fonds zich met FSC Nederland dan ook in om het marktaandeel (volume) FSC-gecertificeerd hout in Nederland te vergroten, met als streven een marktaandeel van 50% in 2015.

Grey whale

Hippo

Labrador

Leopard

Beleid Doelstelling

De wereldwijde verschraling van de natuurlijke rijkdom is groot. Dat blijkt uit langetermijnonderzoek onder meer dan 3.600 populaties van ruim 1.300 gewervelde diersoorten over de hele wereld. De conclusies van dit onderzoek zijn te vinden in het Living Planet Report van het Wereld Natuur Fonds. Het onderzoek wijst in de periode tussen 1970 en 2003 op een gemiddelde afname van maar liefst 30% onder de onderzochte populaties. In tropische gebieden is er zelfs sprake van een daling van 55% over dezelfde periode. In het Living Planet Report is daarnaast in kaart gebracht welk beroep de mens doet op natuurlijke en hernieuwbare hulpbronnen om in zijn levensonderhoud te voorzien. Dat huishoudboekje ziet er onevenwichtig uit. Als de mensheid zo doorgaat, hebben we tegen het midden van deze eeuw twee aardbollen nodig om in ons onderhoud te voorzien. We hebben er echter samen maar één. Door boven onze stand te leven, bouwen we als het ware een ecologische schuld op. We nemen een hypotheek op de toekomst, zonder te weten hoe deze in te lossen.

Orang-utan

Otter

Het Wereld Natuur Fonds kiest voor een constructieve, oplossingsgerichte aanpak. Aan de hand van concrete voorbeeldprojecten wordt duidelijk gemaakt dat het anders kan. Deze methode werkt zowel in Nederland als in het buitenland en bereikt (lokale) overheden, het bedrijfsleven, partnerorganisaties en burgers. Het Wereld Natuur Fonds is afhankelijk van samenwerking met anderen. Natuurbescherming is een taak van natuurbeschermingsorganisaties, maar werkt alleen als het een zaak is van ons allemaal.

Het Wereld Natuur Fonds vindt dat we onze (klein)kinderen niet kunnen opzadelen met schulden die ze zelf niet hebben gemaakt. Daarom zet het Wereld Natuur Fonds zich meer dan ooit in om kwetsbare en bedreigde planten diersoorten te beschermen

Format: • JPEGs for PowerPoint and Illustrator eps


You can access the asset bank via WWF’s Basecamp (email Neil Morgan at [email protected] for access)

Het beleid van het Wereld Natuur Fonds is erop gericht de biodiversiteit op aarde te beschermen. Het Wereld Natuur Fonds doet dit door: • de belangrijkste leefgebieden wereldwijd te beschermen en waar mogelijk te herstellen. Speciale aandacht gaat hierbij uit naar tropische en andere bossen, waterrijke natuurgebieden (wetlands) en zeeën en oceanen; • de belangrijkste bedreigingen van deze gebieden aan te pakken, zoals ontbossing, verdroging, overbevissing, klimaatverandering en de illegale handel in dieren en planten; • de Nederlandse samenleving bewust te maken dat ook zij actief kan bijdragen aan de bescherming van de natuur door het bieden van financiële handelingsperspectieven (donateurschap, giften) en niet-financiële handelingsperspectieven (deelname acties, Panda worden, het kopen Penguin Pelican vrijwilliger van FSC-hout, het afnemen van groene energie e.d.).Penguin baby


Baby penguin/egg

Piglet

Polar bear/ice

Polar bear

Rhino front view

Rhino

Reprehenderit

In februari 2010 startte het Chinese Jaar van de Tijger. Reden voor het Wereld Natuur Fonds om de onzekere positie van de tijger onder de aandacht te brengen.

WNF Jaarverslag 2009/2010 10 10

WNF WNFJaarverslag Jaarverslag2009/2010 2009/2010 11 11

Lynn M. Stone / WWF-Canon

2.1 Natuurbescherming

Reprehenderit

Reprehenderit Natuurbescherming

Natuurbescherming Reprehenderit

Aandacht voor de natuur

2010 is door de Verenigde Naties uitgeroepen als het Jaar van de Biodiversiteit. Het is ook het Chinese Jaar van de Tijger. De natuur heeft deze extra aandacht hard nodig omdat de achteruitgang van ecosystemen en het verlies van leefgebieden voor soorten verder heeft doorgezet.

Iets wat het Wereld Natuur Fonds ook al aantoonde in het Living Planet Report van 2008. Er zijn bijvoorbeeld nog maar zo’n 3.200 tijgers in het wild, een verlies van ongeveer 95% sinds begin 1900. Bovendien zijn in de afgelopen 70 jaar 3 van de 9 ondersoorten uitgestorven.

• In de Zuidelijke Oceaan werden de wateren bij het Antarctisch Schiereiland aangewezen als beschermd gebied, het eerste in deze zuidelijke regio. Het gebied heeft een oppervlakte van 94.000 km2, meer dan twee keer zo groot als Nederland. • De ‘Jardines de la Reina’, een koraalrif in de Caribische Zee, heeft na jarenlang lobbyen een beschermde status gekregen. De tandbaars, snapper, haai en de met uitsterving bedreigde karetschildpad zijn bewoners van het gebied. • De Russische overheid bood aan om in de tweede helft van 2010 een internationaal congres voor de tijger te organiseren. Doel: aandacht vestigen op en nieuwe initiatieven ontwikkelen voor dit ernstig bedreigde dier. Het World Wide Fund for Nature voerde ook een tijgercampagne, ‘Double or Nothing’, met als doel om samen met overheden van tijgerlanden de populaties te verdubbelen tussen nu en 2022, het volgende jaar van de tijger. 18 Gebieden hebben de hoogste prioriteit bij het Wereld Natuur Fonds.

5

Het Wereld Natuur Fonds heeft het afgelopen jaar belangrijke stappen kunnen zetten om de onzekere positie van tijgers onder de aandacht te brengen. Ook zijn er succesvolle voorbeelden van behoud van prioriteitsgebieden, herstel van soorten en beheer van de menselijk voetafdruk. Dit geeft reden voor hoop. Een aantal van deze resultaten is gepresenteerd in dit hoofdstuk. Het succes van het Wereld Natuur Fonds is afhankelijk van het werk van vele mensen: zij die in het gebied zelf wonen en werken en politici en ondernemers in het betreffende land en andere landen. Maar ook de link tussen wat ‘hier’ wordt gekocht en hoe producten ‘daar’ – duizenden kilometers ver weg – worden gemaakt, speelt een belangrijke rol bij het in stand houden van kostbare ecosystemen. En niet te vergeten de donateurs, vrijwilligers en WNF-werknemers in Nederland. Samen kunnen we een verschil maken voor mensen en kostbare natuur wereldwijd.

MEER zebra’s IN ZAMBIA

Soorten en leefgebieden

In boekjaar 2009/2010 zijn belangrijke resultaten behaald op het gebied van de instandhouding van diersoorten en leefgebieden. Enkele voorbeelden: • In de Altai Sayan (Rusland, Mongolië en Kazachstan) is een reeks nieuwe natuurreservaten opgezet, dat een veilig onderkomen biedt aan de sneeuwpanter, het argalischaap en de Aziatische steenbok. • In het zuiden van Afrika heeft het Wereld Natuur Fonds met overheden en lokale partners gewerkt aan een netwerk van grensoverschrijdende beschermde gebieden. Met succes! Een goed voorbeeld is Liuwa-Mussuma, een natuurpark in Zambia en Angola. Dankzij een goede samenwerking zijn hier de populaties van de gnoe, de zebra en de elandantilope aanzienlijk vergroot en als gevolg daarvan ook de populaties van roofdiersoorten zoals de cheeta en de wilde hond. • Het Poyangmeer in China is een van de belangrijkste meren in het stroomgebied van de rivier de Yangtze. Hierin leven onder meer de Indische bruinvis en de Siberische kraanvogel. Mede dankzij advies van het Wereld Natuur Fonds zijn de plannen om een dam tussen het meer en de Yangtze te bouwen, voorlopig van tafel.


4

2

18

11

9 8

3

17

1

7

12 15

13 14

10

6 16

Belangrijke gebieden 1. Afrikaanse Slenkmeren 2. Altai Sayan 3. Amazone en Guyana’s 4. Amoer/ Heilong 5. Noordpoolgebied 6. Atlantische Bossen 7. Borneo 8. CerradoPantanal 9. Chocó-Darien 10. Oost-Afrikaans kustgebied 11. Stroomgebied van de Congo 12. Koraaldriehoek 13. Miombo-savannas 14. Namib-KarooKaokoveld 15. Nieuw-Guinea & eilanden 16. Zuidelijke Oceaan 17. Sumatra 18. Stroomgebied van de Yangtze




Frans Schepers / WNF

Markten en producten

Het beïnvloeden van bedrijven en overheden speelt een belangrijke rol binnen de werkzaamheden van het Wereld Natuur Fonds. Zo werden in het WNF-rapport ‘Watervoetafdruk van Nederland’ overheden en bedrijven opgeroepen hun beleid en bedrijfsvoering aan te passen om zo de impact van waterverbruik op vitale ecosystemen te verkleinen. Een noodzakelijk oproep, want de teelt en productie van dagelijkse producten zoals koffie, vlees, zuivel en katoen hebben een enorme weerslag op ecosystemen. Voor één kopje koffie is bijvoorbeeld 200 liter water nodig! Door samenwerking met de detailhandel, supermarkten en productmerken komt de verduurzaming van grondstofketens dichterbij. Dit geeft het WNF een sterke hefboom om verandering op gang te brengen in natuurgebieden die belangrijk zijn om te behouden. De belangrijkste ketens voor het Wereld Natuur Fonds zijn in Nederland hout, papier, vis en kweekvis, palmolie en soja. De Forest Stewardship Council (FSC) Nederland werd in 1999 opgericht en levert een belangrijke bijdrage aan het tegengaan van wereldwijde ontbossing. Het Wereld Natuur Fonds is een van de initiatiefnemers. FSC timmert goed aan de weg. Wereldwijd is het afgelopen jaar 15 miljoen hectares natuurlijk bos onder FSC-beheer gebracht. Het aandeel FSC-hout op de Nederlandse markt was begin 2010 gegroeid naar 21%, een toename van ongeveer 50% ten opzichte van 2007. In het WNF-rapport ‘Mensapen en houtkap’ van september 2009, wordt de nadruk gelegd op de verbanden tussen ‘hier’ en ‘daar’. Het rapport laat zien dat bossen met een FSC-keurmerk die liggen binnen een netwerk van beschermde gebieden, een positief effect hebben op het leefgebied van mensapen, zoals westelijke gorilla’s en orang-oetans. Onze keuze voor het kopen van FSC-papier of -hout ‘hier’ heeft dus invloed op het in stand houden van de mensapen ‘daar’.

Folder 4

Information graphics Illustrations: the natural world

Een WNF-project in Zambia heeft ervoor gezorgd dat er minder conflicten zijn tussen mens en krokodil.

Mens en natuur

Zonder de steun van de lokale bevolking zouden veel resultaten die het Wereld Natuur Fonds heeft behaald slechts van korte duur of helemaal niet mogelijk zijn. In het 4 jaar durende ‘Linking Futures’-programma, dat de Nederlandse regering financiert, heeft het WNF manieren onderzocht waarop natuurbeschermingsacties het welzijn van de lokale bevolking kunnen vergroten - en vice versa. Een goed voorbeeld is het project in Zambia, waar 2.500 huishoudens toegang tot water kregen. Hierdoor hoeven de dorpsbewoners geen water meer uit rivieren te halen, waardoor er minder conflicten zijn tussen mens en krokodil. Goed voor mens en dier!

15 MILJOEN

Bamboo

hectare FSCbos erbij

Met behulp van het Wereld Natuur Fonds konden 12 gemeenschappen in Campo Ma’an (Kameroen) het hout uit de door hen duurzaam beheerde bossen op de markt brengen. Goed voor de welvaart van de bevolking en voor het bos. Deze en overige lessen van het ‘Linking Futures’-programma worden nu ook toegepast in andere WNF-programma’s.

Er is ook aanzienlijke vooruitgang geboekt met palmolie die wordt gebruikt in bijvoorbeeld margarine, zeep en shampoo. Om aan de groeiende vraag naar palmolie te voldoen, moeten oerbossen vaak plaatsmaken voor oliepalmplantages. Medio 2010 is bijna Chilli pepper Coral Forest 1 4% van alle palmolie gecertificeerd en voldoet aan de richtlijnen van de mondiale Ronde Tafel voor Duurzame Palmolie, RSPO. Palmolie die aan de richtlijnen voldoet, is duurzaam geproduceerd en de aanleg van de plantage is niet ten koste gegaan van oerbossen. De mondiale Ronde Tafel voor Verantwoorde Soja (RTRS) riep afgelopen jaar een wereldwijde voorlopige standaard voor duurzame sojaproductie in het leven. Het WWF is een van de initiatiefnemers van de RTRS. Daarnaast was het Wereld Natuur Fonds betrokken bij het ‘Actieprogramma voor duurzame handel’, dat in juni 2010 werd gelanceerd en door meer dan 70 Nederlandse bedrijven en goededoelenorganisaties werd gesteund.

Logging WNF Jaarverslag 2009/2010 14

Het keurmerk van de Marine Stewardship Council (MSC) voor duurzaam gevangen wilde vis, is in supermarkten heel succesvol. In het afgelopen boekjaar werd als aanvulling daarop de Aquaculture Stewardship Council (ASC) opgericht, die een keurmerk voor duurzaam gekweekte vis afgeeft. Het slagen van ASC is belangrijk, omdat ongeveer de helft van de mondiaal geconsumeerde vis van viskwekerijen komt en dit aandeel snel toeneemt. Producenten die in aanmerking willen komen voor het keurmerk moeten aan strikte normen voldoen op het gebied van onder meer watervervuiling, het gebruik van antibiotica en visvoer. Dankzij de combinatie van ASC en MSC is de verwezenlijking van duurzame vis weer een stap dichterbij gekomen.

Seedling

Swamp

Tomato

Jungle


Fores



1. Afrikaanse olifant 2. afrikaanse mensapen 3. afrikaanse neushoorn 4. aziatische grote katten 5. aziatische olifant 6. aziatische neushoorn 7. orang-oetan 8. zeeschilpadden 9. reuzenpanda 10. walvisachtigen 11. ijsbeer 12. rivierdolfijnen


12 flagship diersoorten

Klimaatverandering

De strijd tegen klimaatverandering heeft het afgelopen jaar ups en downs gekend. De verwachtingen van de klimaattop in Kopenhagen in december 2009 waren hooggespannen: alle aanwezigen hoopten op een eerlijke, ambitieuze en bindende overeenkomst, waarmee klimaatverandering kon worden tegengegaan. Hoewel de inspanningen van de VS, China en India op het allerlaatste moment resulteerden in het ‘Akkoord van Kopenhagen’, leidde dit niet tot de benodigde doorbraak. Beter nieuws was er in Nederland waar het Wereld Natuur Fonds en de Ondernemersorganisaties voor de Technologische Sector (FME) in 2009 een agenda lanceerden om schone technologie (Clean Energy Technology of CET) te stimuleren. De vraag naar duurzame technologie neemt steeds verder toe. Nederland heeft de kennis in huis om schone technologie te ontwikkelen én te exporteren, maar buit dit maar mondjesmaat uit. In de wereldwijde CET-sector staat Nederland slechts op een 17e plaats. Het doel is om vóór 2015 in de top 10 te staan. Die oproep kreeg bijval van diverse belangrijke medespelers, zoals de Sociaal-Economische Raad. Toekomst strategie en focus

In juli 2010 gaat de herziene natuurbeschermingsstrategie van start. De belangrijkste langetermijndoelen voor 2020 zijn: 1. H et leveren van een wezenlijk bijdrage aan het in stand houden van 15-18 belangrijke gebieden (van de 35 gebieden die door het WWF zijn vastgesteld).

Doelstellingen voor

2020

2. H et beschermen van 12 zogenaamde ‘flagship’ soorten (zie hierboven): bedreigde diersoorten die worden beschouwd als het symbool voor het behoud van grote landschappen. 3. Het verminderen van de dreiging van klimaatverandering en bevordering van oplossingen gebaseerd op schone energie. 4. H et verkleinen van de menselijke voetafdruk en het promoten van duurzame productie van goederen en gebruik van hernieuwbare grondstoffen. In de natuurbeschermingsstrategie wordt aandacht besteed aan het bewust maken van lokale gemeenschappen, zodat ook zij het belang van natuurbescherming inzien. Daarnaast onderzoekt het Wereld Natuur Fonds hoe leefgebieden en soorten zich kunnen aanpassen aan een versneld opwarmend klimaat.



Reprehenderit

Strategie

Het Wereld Natuur Fonds richt zich op het aanwijzen van nieuwe beschermde gebieden die onderling met elkaar zijn verbonden. Om voldoende ruimte te creëren voor planten- en diersoorten, de verwachte effecten van klimaatverandering op te vangen en de natuurlijke hulpbronnen voor mensen veilig te stellen, moeten grootschalige ecologische netwerken worden gevormd: goed functionerende, al dan niet beschermde gebieden die fysiek met elkaar in verbinding staan.



Lonneke Bakker / WNF

2.2.1 Beschermde gebieden en soorten

Reprehenderit



Nieuwe beschermde gebieden aanwijzen

Het Wereld Natuur Fonds werkt aan de bescherming van natuurgebieden en de planten en dieren die daarin leven. Het aanwijzen van nieuwe beschermde gebieden is een belangrijk onderdeel van het WNF-werk.

Resultaten


Tijgers – nieuwe internationale impuls In de Verenigde Staten leven meer tijgers in gevangenschap dan er wereldwijd nog in het wild voorkomen. De situatie geeft goed weer hoe moeilijk de ongeveer 3.200 tijgers in het wild het hebben. In februari 2010, het begin van het Chinese Jaar van de Tijger, begon het Wereld Natuur Fonds de noodklok te luiden voor de koning van de Aziatische jungle. Kort daarna zegden de Russische premier Poetin en de Wereldbank toe een internationaal congres te zullen organiseren voor het behoud van de tijger. Deze tijgertop vond in november 2010 plaats in St. Petersburg en had als doel nieuwe initiatieven op te zetten en geld te mobiliseren voor tijgerbescherming.

Erkenning voor Namibische aanpak Het succes van de Namibische conservancy-aanpak (een conservancy is een reservaat gerund door een lokale gemeenschap) is ook de Wereldraad voor Toerisme en Reizen (WTTC) opgevallen. De WTTC heeft het programma uit 160 aanmeldingen geselecteerd als een van de drie finalisten voor de Tourism for Tomorrow Award 2010. Een wereldwijde erkenning van Namibië’s leidende en baanbrekende rol in de ontwikkeling van deze vorm van toerisme, waarbij lokale gemeenschappen de natuur beheren en daar zelf de vruchten van plukken. Het Wereld Natuur Fonds is al ruim 10 jaar betrokken bij de oprichting van conservancies.

Succesvolle strijd tegen stroperij Dankzij inspanningen van het Wereld Natuur Fonds waren de sneeuwpanter en het argali-bergschaap in het Mongoolse deel van Altai Sayan voor het eerst sinds lange tijd niet meer massaal slachtoffer van stroperij en illegale handel. Een groot succes. Ook wees de Mongoolse regering een nieuw beschermd gebied aan van ruim 88.000 hectare: Altan Khukhii Mountain Nature Reserve.

Grensoverschrijdende natuurparken In verschillende delen van de wereld zijn goede resultaten geboekt bij de ontwikkeling van grensoverschrijdende natuurparken. In Zuidelijk Afrika liggen de zogeheten Transfrontier Conservation Areas (TFCA’s). In de Kavango-Zambezi, een van de grootste TFCA’s ter wereld (zo groot als Italië), is het Wereld Natuur Fonds door Zambia, Zimbabwe, Namibië, Angola en Botswana erkend als een belangrijke uitvoeringspartner en zijn diverse projecten gestart. In het Zambiaanse deel werkt het WWF rondom het Sioma Ngwezi Nationaal Park aan het overdragen van de ervaringen en lessen die in Namibië zijn opgedaan bij de oprichting van gemeenschapsreservaten.

Spectaculaire groei saiga-populatie Spectaculair nieuws komt uit Kazachstan waar de populatie saiga-antilopen is toegenomen van 2.900 in 2003 tot 54.400 in 2010 (in 2009: 45.200). Het resultaat van inspanningen van het Wereld Natuur Fonds en partners. Vroeger liepen er miljoenen saiga’s over de Kazachse steppen. Het project laat zien dat herstel goed mogelijk is.

Het beschermen van de Iberische lynx is een prioriteit van het Wereld Natuur Fonds.

Doelstellingen tot 2011

• Inrichting en implementatie van 6 (ecologische) netwerken van beschermde gebieden, waar natuurbescherming prioriteit heeft. Deze netwerken dienen als modelprogramma’s voor andere internationale WWF-programma’s. • Kennis en expertise over netwerken van beschermde gebieden en soortenbescherming ontwikkelen en delen. • Ondersteunen bij de uitvoering van beschermings- en actieplannen voor diersoorten met prioriteit: tijgers, mensapen, ijsberen, reuzenpanda’s, neushoorns, olifanten, Iberische lynxen, Europese grote grazers en carnivoren, Afrikaanse wilde honden en leeuwen. • Werken tegen illegale handel en niet-duurzaam gebruik van producten van bedreigde planten en dieren, samen met TRAFFIC (samenwerkingsverband van het Wereld Natuur Fonds en de internationale unie voor natuurbescherming IUCN).


Aantal zwarte neushoorns groeit Het aantal zwarte neushoorns in KwaZulu-Natal dat door bemiddeling van het WWF werd verhuisd naar nieuwe leefgebieden, is gestegen tot 80 dieren. Sinds de start van het project in 2005 zijn 25 kalfjes geboren.

Gebied waar de reuzenpanda een eeuw geleden voorkwam Gebied waar de reuzenpanda nu voorkomt

Ecologisch netwerk voor reuzenpanda Het WWF heeft in China een ecologisch netwerk opgezet voor de bescherming van panda’s, dat bestaat uit 62 officieel beschermde reservaten en corridors om deze reservaten te verbinden. Het ecologische netwerk beschermt nu 81% van de totale pandapopulatie en 60% van het pandaleefgebied. Uit een analyse is gebleken dat de populatie panda’s in dit netwerk verder kan groeien met 30 tot 40%. Op een aantal plekken zijn plannen in de maak om fysieke verbindingen tussen deelgebieden tot stand te brengen, zodat de dieren zich daadwerkelijk van het ene naar het andere reservaat kunnen verplaatsen. WNF Jaarverslag 2009/2010 21



De Wereld Natuur Fonds-coördinator voor Aziatische olifanten en neushoorns meldt een verontrustende toename van stroperij in een groot aantal gebieden waar deze zwaar bedreigde soorten voorkomen. Vermoedelijk bestaat er een verband met de nog steeds voorkomende stroperij van tijgers. Zorgwekkend is dat de stroperij van neushoorns in delen van Zuid-Afrika en in Zimbabwe ook weer flink toeneemt. Vanaf 1991 werden in KwaZulu-Natal jaarlijks 3 tot 5 dieren gestroopt. In 2007 helemaal geen, maar vanaf 2008 is er een toename, met een voorlopig dieptepunt van 28 dieren in 2009 (waarvan 26 witte en 2 zwarte neushoorns). Medio 2010 stond de teller op 13. Alle zeilen worden bijgezet om de stropers in Zuidelijk Afrika te pakken en de syndicaten die hier achter zitten op te rollen. Een samenwerking met de autoriteiten in Vietnam, waar veel producten van gestroopte neushoorns terechtkomen, moet structurele oplossingen bieden, terwijl de waakzaamheid in het veld maximaal dient te zijn.

© Staffan Widstrand / Wild Wonders of Europe

Wat ging minder goed?

Wat gaat het Wereld Natuur Fonds hieraan doen?

Het WWF-netwerk heeft de handen nog steviger ineen geslagen en heeft in korte tijd een noodplan opgesteld om de stroperij in Azië aan te pakken. De financiering daarvan is al voor een groot deel rond. De extra inzet van het WWF voor de tijger is aangekondigd in het najaar van 2010 tijdens een ministerieel overleg van alle landen waar de tijger nog voorkomt (tiger range states), ter voorbereiding van de Tiger Summit in november, de topontmoeting van staatshoofden van tiger range states. De tiger range states hebben tijdens de Summit aangekondigd dat zij hun inspanningen om tijgers te beschermen drastisch zullen vergroten. Toekomst

Het Wereld Natuur Fonds gaat zich nog harder inzetten om te zorgen dat de WWFprogramma’s voor de 12 flagship-soorten (dieren met prioriteit) een succes worden. Daarnaast legt het WNF nadruk op de promotie van het verbinden van beschermde gebieden, ecologische netwerken, als belangrijke strategie om de natuur te beschermen. Kennisuitwisseling, innovatie en de opbouw van een wereldwijde ‘Econet Portfolio’ van zo’n 15 tot 20 (bestaande) programma’s wordt voortvarend aangepakt. Ook zal een nieuwe invulling van het natuurbeschermingswerk in Nederland gestalte krijgen. Het Wereld Natuur Fonds richt zich daarbij onder meer op 1 of 2 nieuwe veldprogramma’s en de herintroductie van diersoorten in de Nederlandse natuur, waaronder de otter. Tevens heeft het Wereld Natuur Fonds, samen met een aantal partners, het initiatief genomen voor een groot programma voor de ontwikkeling van 10 omvangrijke wildernisgebieden in Europa.



Reprehenderit

Strategie

Ruim 80% van alle planten- en diersoorten en bijna een miljard mensen zijn direct afhankelijk van bos voor hun levensonderhoud. Maar bossen zijn kwetsbaar. Het Wereld Natuur Fonds wil mensen ervan doordringen dat bossen een belangrijke waarde hebben, ook op economisch vlak. Alleen dan kan de bescherming van beschermde planten- en diersoorten volgens het Wereld Natuur Fonds worden gewaarborgd. Bossen zijn immers leveranciers van producten en diensten, zoals schoon water, hout, leefomgeving, voedsel, CO2-opslag en biodiversiteit. Als de waarde van bossen wordt aangetoond, kan de strijd worden aangegaan met de grote, economische belangen die ontbossing veroorzaken: onverantwoorde houtkap, landen mijnbouwactiviteiten en de aanleg van infrastructuur. Het uitgangspunt van WNFprojecten in de grote tropische bosgebieden in Zuid-Amerika, Afrika en Azië is verantwoord bosbeheer. Een belangrijke randvoorwaarde is dat de lokale bevolking meedoet en profiteert van de projecten. De meest waardevolle bossen krijgen speciale bescherming, bijvoorbeeld als Nationaal Park. Het Wereld Natuur Fonds zet zich tevens in voor afspraken en regels ter verduurzaming van de productie van hout, papier, soja- en palmolie wereldwijd. En dan is er nog een bijzondere uitdaging: klimaatverandering. Bossen zijn belangrijk voor een stabiel klimaat. Bosbehoud zou dus tot dubbele winst moeten leiden: voor het klimaat én voor de biodiversiteit.



Iñaki Relanzon / Wild Wonders of Europe

2.2.2 Bossen

Reprehenderit



Leveranciers van duurzame diensten

li pepper

Bossen zijn de longen van de aarde. Maar naast zuurstof leveren ze ook voedsel en hout én ze herbergen veel planten en dieren. Bos is onmisbaar. Doelstellingen tot 2011

Toename productie FSC in tropische landen – Het keurmerk van de Forest Stewardship Council (FSC) is momenteel het enige keurmerk voor hout dat wordt ondersteund door het Wereld Natuur Fonds. Het WNF stimuleert de omschakeling naar FSC-productie in commerciële bossen in met name Azië, Midden-Afrika en Zuid-Amerika. Klimaat en Bossen – Door ontbossing komt meer CO2 rechtstreeks in de atmosfeer terecht. Het verminderen van ontbossing is dus belangrijk voor het tegengaan van klimaatverandering. Tevens kunnen bossen ook CO2 opnemen. Landen die hun bossen laten staan en actief strijden tegen ontbossing, moeten daarvoor compensatie krijgen. In politiek jargon heet dit compensatie-instrument REDD: ‘Reduced Emissions from Deforestation and Forest Degradation’. Het Wereld Natuur Fonds wil dit instrument mede verder ontwikkelen, zodat het voor bosrijke landen interessant wordt hun bossen te beschermen.

Groei gebruik FSC in Nederland naar 50% – Het Wereld Natuur Fonds wil samen met FSC-NL dat FSC-producten in 2015 in Nederland een marktaandeel (in volume) van 50% hebben. Het Wereld Natuur Fonds promoot daarom de aankoop van FSCproducten bij consumenten, bedrijven en lokale overheden, zoals gemeenten en waterschappen. Tevens kijkt het WNF kritisch naar andere keurmerken op de Nederlandse markt die claimen duurzaam te zijn.

Coral

Forest 1

Strenge EU-wetgeving tegen invoer ‘fout’ hout – Bijna 20% van het in Europa ingevoerde hout is illegaal gekapt. Het Wereld Natuur Fonds zet zich al meer dan 10 jaar in voor een strenge Europese wet.

Resultaten

Aanzienlijke toename van goed hout In Rusland werd maar liefst 1,1 miljoen hectare bos onder FSC-beheer gebracht, in Peru 440.000 hectare en in Kameroen 80.000 hectare. Het FSC-certificeringstraject van houtkapbedrijven in tropische bossen wordt vaak begeleid door het Wereld Natuur Fonds. In het najaar van 2009 toonde de studie Houtkap & Mensapen aan dat FSCgecertificeerde houtkap, in tegenstelling tot andere vormen van houtkap, een goede garantie geeft op het behoud van de juiste leefomstandigheden voor mensapen. Ook werd het FSC-gebruik van gemeenten onderzocht. Hieruit bleek dat 4 op de 5 gemeenten een FSC-beleid voeren.

Meer verantwoorde teelt van palmolie en soja – Het Wereld Natuur Fonds is lid van de Ronde Tafel voor Duurzame Palmolie (RSPO) en Soja (RTRS), waarin de organisatie samenwerkt met bedrijven uit deze productieketens. Soja- en oliepalmbedrijven in productielanden als Brazilië, Maleisië en Indonesië moeten zo snel mogelijk overschakelen op duurzame teelt, zodat er geen waardevol bos meer hoeft te wijken voor nieuwe soja- en oliepalmplantages. Hans Beukeboom / WNF

Om aan de vraag naar palmolie te voldoen, levert de orang-oetan ongewild leefgebied in.

21% Aandeel

FSC-hout in Nederland WNF Jaarverslag 2009/2010 26

dling

Swamp

Duurzame palmolie loopt gesmeerd In 2008 arriveerde de eerste duurzaam geproduceerde palmolie in Nederland. Sinds die tijd is de hoeveelheid RSPO-gecertificeerde palmolie gestegen van 0% tot ruim 4% van de wereldproductie. Hoewel nog klein, is dit een sterke groei in zeer korte tijd. Het WWF werkt samen met bedrijven, overheden en maatschappelijke organisaties aan het overschakelen op duurzame productie. Meer bemoedigende resultaten • Het aandeel FSC-hout in Nederland is in begin 2010 gegroeid naar 21%. • In Papoea-Nieuw-Guinea is een oppervlak van 70.000 hectare dorpsbossen FSCgecertificeerd. • Diverse landen, waaronder de Democratische Republiek Congo, Indonesië, PapoeaNieuw-Guinea en Brazilië, hebben klimaatcompensatiestrategieën (REDD+) opgesteld met hulp van het WWF. • In Guyana is overeenstemming bereikt om 75% van het bestaande oerwoud te beschermen met klimaatcompensatiegelden.

Tomato


Jungle



Het Nederlands inkoopbeleid lijkt minder duurzaam te worden. Dit jaar zijn 2 houtcertificeringssystemen die niet voldoen aan de eisen die het Wereld Natuur Fonds stelt aan duurzaam bosbeheer, door een overheidsadviesraad voorgedragen als systemen voor duurzaam hout. Zij hebben echter aantoonbare gebreken, vooral op het gebied van behoud van biodiversiteit. Een van de 2 is inmiddels door de Nederlandse overheid als duurzaam geaccepteerd. Verder is er door de tegenvallende resultaten van de Kopenhagen Klimaatconferentie nog steeds geen bindend verdrag voor het reduceren van CO2-uitstoot door wereldwijde ontbossing. Hierdoor zijn overheden terughoudend om te investeren in bosbescherming.

© Edward Parker / WWF-Canon



• Het Wereld Natuur Fonds heeft samen met nog 4 andere Nederlandse natuurbeschermingsorganisaties bezwaar aangetekend tegen het advies van de overheidsraad voor hout over de 2 houtcertificeringssystemen. Tegelijkertijd is de samenwerking met FSC versterkt om de meerwaarde van FSC beter naar voren te brengen bij doelgroepen in de bouw, retail en papier. • Daarnaast zal het Wereld Natuur Fonds zich blijven inzetten voor de ontwikkeling van een financieel instrument waarmee de CO2-uitstoot die vrijkomt door ontbossing, gereduceerd kan worden. Een internationaal bindende overeenkomst laat nog op zich wachten. Het WNF wil niet wachten op een mondiaal akkoord en neemt daarom het voortouw in het opzetten van pilot-projecten in bosrijke landen. Toekomst

promotie

fsc blijft

belangrijk

• De promotie van FSC-certificering in houtproductielanden in de tropen wordt onverminderd voortgezet. Nieuwe programma’s in de Amazone en het Congobekken – met steun van de Nederlandse overheid en het bedrijfsleven – zijn een belangrijke impuls voor FSC-certificering en verduurzaming van de handel in Nederland. • Voor palmolie en soja werkt Het Wereld Natuur Fonds in de belangrijkste productielanden Indonesië, Brazilië en Maleisië samen met plantage-eigenaren om tot duurzaam beheerde oliepalmplantages te komen. Ondertussen zullen Nederlandse bedrijven worden gestimuleerd om alleen nog maar duurzame palmolie in hun producten te verwerken. • Het is lastig in te schatten wanneer er een bindend systeem komt voor compensatie van CO2-uitstoot. Het WWF blijft zich actief inzetten voor een effectief systeem dat zowel bossen beschermt als garanties biedt voor de biodiversiteit en de lokale bevolking. • Het is belangrijk dat met een goede invoering van de nieuwe Europese wet in 2012 de illegale houthandel een flinke slag wordt toegebracht. Het Wereld Natuur Fonds werkt de komende tijd met partners aan een snelle opvolging van deze wet voor de Nederlandse handel en consument. Maar legaal is nog niet duurzaam. Voor de komende jaren heeft het Wereld Natuur Fonds de ambitie dat in Nederland alleen duurzaam geproduceerd hout wordt verkocht en gebruikt in de bouw en door particulieren. Ook voor papier is het streven het aandeel FSC te vergroten.



Reprehenderit

Strategie

Onze aarde bestaat voor tweederde deel uit zee. De onderwaternatuur is waardevol voor ecosystemen en tegelijkertijd van economisch belang. In de Koraaldriehoek (de tropische wateren tussen Indonesië, Maleisië, Papoea-Nieuw-Guinea, Filippijnen, Salomonseilanden en Oost-Timor) zijn zo’n 120 miljoen mensen voor hun levensonderhoud afhankelijk van de zee. Maar het leven in zee staat onder druk. Verduurzaming van de visvangst en een netwerk van beschermde gebieden zijn daarom belangrijke actiepunten voor het Wereld Natuur Fonds. Het Wereld Natuur Fonds richt zich primair op het beschermen van de zogeheten kraamkamers van de zee. Dit zijn onder meer gebieden met koraalriffen, zeegrasvelden, mangrovebossen, opgaande zeestromingen, onderwatergebergten, wadplaten en schelpenbanken. Het Wereld Natuur Fonds kiest de programma’s zo uit dat samen met andere kantoren van het World Wide Fund for Nature (WWF) kan worden geïnvesteerd in de belangrijkste kraamkamers. Binnen elk programma worden meerdere beschermde gebieden opgericht als onderdeel van een mondiaal netwerk van effectief beheerde beschermde zeegebieden. Om de visserij te verduurzamen en de bijvangsten van vis, zeezoogdieren en schildpadden terug te dringen, werkt het Wereld Natuur Fonds zowel binnen als buiten deze beschermde gebieden samen met lokale vissers en andere partijen. Een aantal invloedrijke bedrijven en overheden stimuleert samen met het Wereld Natuur Fonds vissers, handelaren, verwerkers, supermarkten, viswinkels en horeca om consumenten van duurzame vis te voorzien. Dit om het proces van verduurzaming te versnellen. Eén van de middelen om dit te bereiken is de VISwijzer: een klein boekje waarin staat vermeld welke vissoorten duurzaam zijn gevangen en welke worden overbevist of op een milieuvriendelijke manier worden gekweekt. De VISwijzer helpt consumenten een goede keuze te maken bij de aankoop van vis.



Nuno Sá / Wild Wonders of Europe

2.2.3 Oceanen en kusten

Reprehenderit



Een zee vol leven

Aeroplane

Gebieden met mangrovebossen, koraalvelden, zeegrasvelden, opgaande zeestromingen, onderwatergebergten, wadplaten Anchor of schelpenbanken zijn de kraamkamers van de zee. Het WNF richt zich primair op de bescherming van deze gebieden.

Resultaten

Eerste beschermde open zeegebied in Zuidelijke Oceaan Een gebied in de Zuidelijke Oceaan, iets groter dan Portugal, bij het Antarctisch Schiereiland, heeft de beschermde status gekregen. Sinds mei 2010 mag er niet meer worden gevist en geen (scheeps)afval meer worden geloosd. Wetenschappers hebben toestemming om de effecten van klimaatverandering in het gebied te onderzoeken. Met 1.200 landen zeesoorten is het gebied ‘rijker’ dan de Galápagos-eilanden. Het is voor het eerst dat een gebied dat buiten de territoriale wateren ligt een beschermde status krijgt in de Zuidelijke Oceaan.

Bath tub


Beschermde gebieden • Het Wereld Natuur Fonds heeft 6 gebieden voorgedragen die beschermd dienen te worden. • De Nederlandse overheid start met een ruimtelijke planning, die moet leiden tot een netwerk van beschermde gebieden. • De ecologische samenhang tussen beschermde zeegebieden waarborgen. Herstel van visbestanden en terugdringen bijvangst • 3 Visserijen verduurzamen: platvisvisserijen (Noordzee), tonijnvisserij (Eastern Pacific en Coral Triangle) en garnalenvisserij (Suriname). • Maatregelen voor visstandbeheer en vermindering van bijvangst van schildpadden, walvissen, dolfijnen en haaien worden geïmplementeerd in 10 veldprojecten. • Europese visserijen worden zo beheerd dat het ecosysteem er geen schade van ondervindt. Aankoop van duurzame vis • Ontwikkeling van Aquaculture Stewardship Council (ASC)-aanbod van duurzaam gekweekte vis. • Verduurzaming van vis in de horeca. • Het vergroten van het gebruik van de VISwijzer. • Verbetering van de standaard van het Marine Stewardship Council (MSC)certificeringsysteem en het vergroten van de bekendheid ervan.

Candle

Er is een kans van 25% dat de vis op uw broodje tonijn uit de Koraaldriehoek komt. Waar op de wereld u dit broodje ook eet! Dankzij de afspraak van 8 landen rond de Grote Oceaan om 40% van hun skipjacktonijnvisserijen te verduurzamen, heeft straks een aanzienlijk deel hiervan het MSC-keurmerk.

Fishing hook 40% Tonijn volgens MSC-normen

Fishing boat WNF Jaarverslag 2009/2010 32

Diver

Mobile phone

Tap

Battery

Billboard

Nieuw Cuba-programma Sinds januari 2010 werkt het Wereld Natuur Fonds samen met een Cubaanse medewerker aan het mariene programma in het zuiden van Cuba. Diverse schildpadsoorten nestelen op de Cubaanse stranden. Door stijging van de zeewaterspiegel en ontwikkelingen in het kustgebied zijn er steeds minder geschikte stranden voor de schildpadden om hun eieren te leggen. Ook zeekoeien, haaien en koralen worden bedreigd door onder meer visserij en niet-duurzaam toerisme. Het is van belang dat de Cubaanse kusten worden voorbereid op klimaatverandering en – minstens zo belangrijk – op massatoerisme, dat wordt verwacht als het Amerikaanse embargo wordt opgeheven.

Indonesië: Geen vergunning voor vissers met sleepnetten

Echo location

Na MSC nu ook ASC In navolging van het succes van MSC-vis (duurzaam gevangen vis) is er nu ook een standaard ontwikkeld voor gekweekte vis door de Aquaculture Stewardship Council (ASC). ASC beoordeelt kwekerijen onder meer op waterzuivering, antibioticagebruik, het gebruik van visvoer en eventuele competitie met de wilde populatie bij ontsnapping. Het slagen van ASC is belangrijk, omdat ongeveer de helft van de mondiaal geconsumeerde vis gekweekt is en dit aandeel snel verder toeneemt. Tonijnsandwich wordt duurzaam Eind februari 2010 hebben 8 landen rond de Grote Oceaan aangekondigd 40% van hun skipjacktonijnvisserijen te laten certificeren volgens MSC-normen. Skipjacktonijn is vooral verkrijgbaar in blik en een populair ingrediënt in salades en sandwiches. Dankzij dit voornemen is straks een aanzienlijk deel van de skipjack afkomstig van duurzame bronnen. Door advies te geven tijdens het certificeringproces zorgt het Wereld Natuur Fonds ervoor dat er goede beschermings- en beheermaatregelen worden afgesproken.

Power

Fishing hook

En verder • Jardines de la Reina, een van de meest ongerepte koraalriffen in de Cariben, is na een jarenlange lobby van het Wereld Natuur Fonds officieel tot beschermd gebied verklaard. • Vissers die met sleep- en ringnetten willen vissen in de Indonesische wateren, krijgen hiervoor sinds maart 2010 geen vergunning meer. Een stap in de goede richting vindt het Wereld Natuur Fonds. • Na een jarenlange WNF-lobby start de Nederlandse overheid met de ruimtelijke planning van de Noordzee. Hierbij wordt rekening gehouden met het functioneren van ecosystemen in de Noordzee. • Verduurzaming van vis in de horeca heeft verder doorgezet. Inmiddels hebben 20 grote restaurants het MSC-certificaat; zij halen vis die in de rode kolom van de VISwijzer staat van het menu.

Fishing net

Thermometer

Tractor WNF Jaarverslag 2009/2010 33


menu kaart


• De CITES-conferentie in maart 2010 over de handel in bedreigde planten en dieren is uitermate teleurstellend afgesloten. Alle belangrijke voorstellen om vissen en koraal te beschermen werden weggestemd. Er komt daardoor geen verbod op de vangst van de Atlantische blauwvintonijn. En ook de handel in haaien en rood en roze koraal wordt niet aan banden gelegd. Zelfs een vangstbeperking voor haringhaai werd op het laatste moment teruggedraaid. Het Wereld Natuur Fonds vindt het beschamend dat aangesloten landen kortetermijn economische belangen zwaarder laten wegen dan wetenschappelijke feiten.

© Iñaki Relanzon / WILD WONDERS OF EUROPE

Nog steeds paling op de


• De Nederlandse consument is er zich nog altijd niet van bewust dat de paling ernstig met uitsterven wordt bedreigd. De overheid heeft de palingvisserij (nog) niet stilgelegd en bij veel horecagelegenheden staat paling nog steeds op het menu. Wat gaat het Wereld Natuur Fonds hieraan doen?

• Het Wereld Natuur Fonds zet alle zeilen bij om blauwvintonijn voor uitsterven te behoeden. De bescherming en het herstel van deze vissoort zal moeten worden geregeld via regionale visserijbeheerorganisaties zoals ICCAT. Ook moet er meer worden ingezet op de beïnvloeding van consumenten. • Het Wereld Natuur Fonds voerde in 2010 samen met Stichting De Noordzee en MSC een campagne gericht op horecaondernemers. De doelstelling: haal ‘foute’ vis, zoals paling en andere soorten uit de rode kolom van de VISwijzer, van het menu en vervang ze door MSC-vissoorten. Tevens zal het Wereld Natuur Fonds een campagne voor visdetaillisten financieren en stevig doorlobbyen bij de overheid om palingvisserij een halt toe te roepen. Toekomst

Het zeegebied ‘Alps of the Atlantic’ wordt officieel aangewezen als beschermd gebied. Deze keten van bergen in de diepzee ten noorden van de Azoren en ten westen van Ierland is belangrijk als leefgebied van onder andere walvissen, haaien en koudwaterkoralen. Het gebied heeft een omvang van 300.000 km2, vergelijkbaar met de oppervlakte van Italië. De eerste stap tot het aanwijzen van een beschermde status wordt verwacht van de Europese landen. Daarna zullen hopelijk Canada en de Verenigde Staten volgen. Eind 2011 zijn ASC-producten verkrijgbaar. Consumenten kunnen dan kiezen voor duurzaam gekweekte vis. Bijna de helft van de geconsumeerde vis wordt gekweekt. Het is daarom belangrijk duurzaam gekweekte vis te kunnen onderscheiden van vis die is gekweekt op onverantwoorde wijze. De biodiversiteit in Nederland neemt aanzienlijk toe door de toetreding van de nieuwe gemeenten Bonaire, St. Eustatius en Saba op 10 oktober 2010. De toenemende verantwoordelijkheid van de Nederlandse overheid wordt aangewend om de natuurbescherming op deze BES-eilanden te versterken. In 2011 moet paling uit de schappen van de supermarkten verdwijnen.



Reprehenderit

Strategie

Water is een product dat de natuur ons levert; de eerste levensbehoefte van mensen en alle planten- en diersoorten op aarde. Water is nodig voor het verbouwen van gewassen en het fabriceren van producten. Water is met zijn kracht ook leverancier van energie. Kortom, water is een absolute voorwaarde voor economische en sociale welvaart, het in stand houden van natuurgebieden, de biodiversiteit en voedselproductie. Maar zoetwater is schaars. En behalve waterschaarste is ook wateroverlast een toenemend wereldwijd probleem. Zo kampt Pakistan dit jaar met grote overstromingen die ongeveer een vijfde deel van het land onder water zetten. Door klimaatverandering neemt de kans op zowel extreme droogte als overstromingen verder toe. Op veel plekken op de wereld reageert de mens op deze wereldwijde watercrisis door onder meer hogere dijken te bouwen en meer dammen aan te leggen: klassieke infrastructurele oplossingen. Deze maatregelen beperken vaak de natuurlijke veerkracht van de waterrijke ecosystemen (wetlands). Er vindt geen waterberging meer plaats aan de bron en in de uiterwaarden van rivieren, en de natuurlijke sedimentaanvoer uit rivieren en de zee wordt in deltagebieden aan banden gelegd. Uiteindelijk bepaalt de rivier toch de gang van zaken. En dat heeft weer gevolgen voor de veiligheid op de langere termijn. Het Wereld Natuur Fonds pleit voor natuurlijker waterbeheer en ontwikkelt daarom oplossingen gericht op het herstel van de veerkracht van waterrijke ecosystemen. Deze ‘soft engineering’ oplossingen dragen bij aan veiligheid en aan herstel en behoud van biodiversiteit. Natuur waar het kan, techniek waar het moet. De strategie van het Wereld Natuur Fonds op het gebied van water bestaat uit 4 punten: 1) Het laten zien van de waarde van water en waterrijke natuurgebieden. 2) Rivierenprogramma’s opzetten in onder meer de Nederlandse delta, de Yangtze in China en de Zambezi in Zambia en Mozambique. Ontwikkelen van voorbeelden hoe rivieren van bron tot monding duurzaam ingericht en beheerd kunnen worden. Met speciale aandacht voor delta’s, aangezien Nederland zelf een deltaland is en de gevolgen van slecht rivierbeheer goed merkbaar zijn in deze vaak economische centra. 3) Beschermen van waterrijke natuurgebieden, dammenvrij houden van ecologisch waardevolle rivieren en natuurlijker beheer van bestaande dammen. 4) Natuurlijke oplossingen genereren tegen de gevolgen van klimaatverandering, waarbij mens en natuur sterker worden.



Peter Cairns / Wild Wonders of Europe

2.2.4 Waterrijke gebieden

Reprehenderit



Water: schaarste en overlast

Door klimaatverandering neemt de kans op extreme droogte of extreme regenval steeds verder toe. Het Wereld Natuur Fonds pleit voor natuurlijk waterbeheer, waarbij de veerkracht van waterrijke ecosystemen ten volste wordt benut.

Resultaten

Martin Falklind / Wild Wonders of Europe


• Kennis opbouwen en delen over succesvolle, natuurlijke oplossingen voor het goed beheren van deltagebieden door middel van de World Estuary (Delta) Alliance. • Dammen die worden aangelegd voor elektriciteitsopwekking en landbouw hebben desastreuze effecten op de loop van een rivier en de hoeveelheid water die erdoor stroomt. Daardoor verdwijnen er unieke planten- en diersoorten. Voor de Yangtze en de Zambezi, waar al dammen liggen, werkt het Wereld Natuur Fonds aan het aanpassen van het dammenbeheer voor een meer natuurlijke rivierstroom. • De 7 grote rivieren van Azië, waaronder de Yangtze, de Indus en de Gele Rivier, ontspringen allen op het Tibetaanse Plateau. Miljoenen mensen benedenstrooms zijn afhankelijk van het water van dit enorme gebied. Voor goed rivierbeheer moeten we ‘beginnen bij de bron’. Het Wereld Natuur Fonds werkt aan goede bescherming en duurzaam beheer van de moerassen en meren op het plateau en zoekt internationale erkenning voor onder meer de kwetsbaarheid van deze gebieden voor klimaatverandering. • Ontwikkeling van de watervoetafdrukmethode: een methode die het directe en indirecte watergebruik van bedrijven, producten en landen meetbaar maakt.


Natuurlijk beheer van dammen • Met het Chinese staatsbedrijf dat de Drieklovendam in de Yangtze beheert, is een overeenkomst ondertekend voor de ontwikkeling van een natuurlijker beheer van de grootste dam ter wereld. Relevant voor de Yangtze én tevens van grote betekenis wereldwijd, want China is de grootste dammenbouwer ter wereld. • Met de overheid en dam- en rivierbeheerders in Zambia en Mozambique is een overeenkomst getekend voor natuurlijk beheer van de grote waterkrachtdammen in de Zambezi. Deze overeenkomst zorgt voor natuurlijk beheer van de rivier. Na jarenlang niet te hebben samengewerkt, zijn dambeheerders in beide landen begonnen het beheer van de dammen in het stroomgebied van de Zambezi op elkaar af te stemmen. • Een van de belangrijkste meren aan de Yangtze is het Poyang-meer, waar de Indische bruinvis (rivierdolfijn) en de Siberische kraanvogel voorkomen. Er bestond een vergevorderd plan om een dam te bouwen tussen het meer en de Yangtze. Dit zou desastreus zijn voor het ecosysteem! Mede door advies van het Wereld Natuur Fonds is een dam voorlopig van tafel. Het Wereld Natuur Fonds blijft de ontwikkelingen nauwlettend volgen. • Bij een ander belangrijke meer, het Dongting-meer, is 2.000 hectare cruciaal natuurgebied toegevoegd aan het Dongting-meer reservaat (een belangrijk gebied voor de Indische bruinvis). De Chinese overheid heeft 1,8 miljoen euro geïnvesteerd in het Poyang- en Dongting-meer voor beschermingsmethoden, zoals die zijn ontwikkeld door het Wereld Natuur Fonds.

Watervoetafdruk. De cijfers spreken voor zich: de Nederlander gebruikt 2,3 miljoen liter water per jaar. Slechts 11% komt uit eigen bodem. Maar liefst 89% verbruiken we middels de waterbehoefte van producten die we importeren. De boodschap van het Wereld Natuur Fonds richt zich met name op bedrijven die het watergebruik in hun productieketens en in landen van herkomst een stuk efficiënter kunnen aanpakken. De aandacht onder media en publiek voor de publicatie was groot. Voorbeeld: het CITO heeft het rapport gebruikt voor een opdracht in de Eindexamens Wiskunde.

Roof of the world Het High Altitude Wetlands-project in het Himalayagebied is uitgegroeid tot een regionaal programma, met projecten in landen als Nepal, China, Pakistan en India. De samenwerking tussen de landen is hierdoor versterkt. Voor het eerst is er een inventarisatie gedaan van de hoge wetlands van Bhutan. Wetlands-beheerders in India volgden een uitgebreid trainingsprogramma. Magnus Lundgren / Wild Wonders of Europe

De aarde bestaat voor ongeveer 2/3 uit water. Slechts 2% hiervan is zoet water.

Delta voor herstel ecosystemen Voor riviermondingen in India, China en Nederland heeft het World Wide Fund for Nature (WWF) nieuwe visies ontwikkeld op hoe deze gebieden zich kunnen voorbereiden op de gevolgen van klimaatverandering met winst voor mens én natuur. Op basis van deze visies worden voorbeeldprojecten opgezet. Bij Sjanghai heeft dit al tot een concreet succes geleid: 12.000 hectare bouwgrond tussen stad en kust wordt waarschijnlijk een natuurgebied. Dat kan de stad beschermen tegen hoog water vanuit zee en geeft ruimte voor herstel van zwaar aangetaste ecosystemen. Tijdens de World Expo in Sjanghai is dit symbolisch gevierd door het bedreigde Chinees waterhert na 100 jaar afwezigheid weer in het gebied uit te zetten.

Aandacht voor de watervoetafdruk Op Wereldwaterdag, 22 maart 2010, publiceerde het Wereld Natuur Fonds een rapport over de Nederlandse



politieke spanningen

Esther Blom / WNF

last van



In het High Altitude Wetlands-programma is het moeilijk gebleken om de geplande grensoverschrijdende activiteiten uit te voeren. Er zijn tussen de landen veel politieke spanningen en zelfs politiek neutrale natuurbeschermingsactiviteiten blijken lastig. Een studiereis van Nepalese overheidsdienaren naar het Tibetaanse Plateau kon niet doorgaan en de ontwikkeling van een beheerplan voor een grensoverschrijdend natuurreservaat tussen China en Pakistan lag ook te gevoelig. Daarnaast speelden de elementen het programma parten. Eerst vond er een aardbeving plaats in het projectgebied op het Tibetaanse plateau en later volgden nog op verschillende plekken overstromingen. Wat gaat het Wereld Natuur Fonds hieraan doen?

De lokale teams van het WWF beperkten zich noodgedwongen vaak tot activiteiten binnen de eigen landsgrenzen. Zo werd alleen voor het Pakistaanse deel een beheerplan opgesteld en hebben de Chinese partners later voor hun deel van het reservaat een vergelijkbaar plan opgesteld. Het WWF bood diverse malen noodhulp bij de natuurrampen die hebben plaatsgevonden. Op termijn – als de politieke situaties het toelaten – worden de grensoverschrijdende activiteiten weer opgepakt. Toekomst

Het Wereld Natuur Fonds blijft zich inzetten om de dreigende wereldwijde watercrisis onder de aandacht te brengen. Met een grotere focus op deltagebieden, aangezien de kracht van verbeterd rivierbeheer vaak benedenstrooms begint. Ook gaat het Wereld Natuur Fonds zich nog harder inzetten om de Nederlandse watersector alert te maken op natuurlijker oplossingen tegen klimaatverandering. Deze sector is wereldwijd actief, vooral in delta’s, en kan fungeren als voorbeeld om tot natuurvriendelijker waterbeheer te komen. Markus Varesvuo / Wild Wonders of Europe



Reprehenderit

Strategie

Mens en natuur zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. De natuur levert voedsel, water en producten waar met name de arme plattelandsbevolking van afhankelijk is om te kunnen overleven. De lokale bevolking is dus een belangrijke partner in de bescherming van de natuur en het duurzaam beheer van de natuurlijke leefomgeving. De gebieden met een uitzonderlijke soortenrijkdom waar het Wereld Natuur Fonds zich mee bezighoudt, zijn vaak afgelegen. Dit zijn tevens de gebieden waar de mensen arm zijn en verstoken van economische ontwikkelingsmogelijkheden. Natuurlijke hulpbronnen in de directe omgeving – hout, vis, medicinale planten – vormen de basis van hun bestaan en zijn vaak de enige economische middelen. Het Wereld Natuur Fonds streeft naar een vorm van duurzaam beheer waarbij de plaatselijke bevolking direct wordt betrokken en hun bestaanszekerheid niet wordt aangetast. Waar mogelijk ontwikkelt het Wereld Natuur Fonds nieuwe economische mogelijkheden, zoals ecotoerisme. De bescherming van de natuur draagt ook indirect bij aan het vergroten van de bestaanszekerheid. Denk aan het veiligstellen van de drinkwatervoorziening of het vergroten van de veiligheid tegen overstromingen of verdroging. Bedrijven en overheden onderkennen steeds meer het belang van goed natuurbeheer. Bij een aantal projecten betalen bedrijven en overheid lokale boeren om hun landgebruik zo aan te passen dat het bijdraagt aan duurzaam beheer van wateren bosgebieden. Zo wordt natuurbescherming een instrument voor lokale ontwikkeling en snijdt het mes aan twee kanten.




2.2.5 Natuur en ontwikkeling

Reprehenderit



Lokale bevolking als partner

Natuurbescherming wordt door de lokale bevolking steeds vaker gezien als een middel om inkomsten veilig te stellen. Het mes snijdt zo aan twee kanten. Doelstellingen tot 2011

• Het Wereld Natuur Fonds betrekt de lokale bevolking actief bij natuurbeschermingswerk en ontwikkelt tegelijkertijd economische mogelijkheden om hun bestaanszekerheid te verbeteren. Met het opzetten van community-bosbouwprojecten bijvoorbeeld, kunnen lokale gemeenschappen op kleine schaal zelf hout verhandelen. • Het WNF heeft in Peru, Guatemala, Tanzania en Indonesië bedrijfsplannen ontwikkeld, waarbij grote bedrijven en de overheid kleine boeren betalen voor het duurzaam beheer van het bovenstroomse riviergebied. Zo krijgen bedrijven en overheid toegang tot meer en schoner (drink)water en verdienen lokale boeren een extra inkomen. • Nederland is altijd een voorloper geweest op het gebied van internationaal natuur- en milieubeleid. Het Wereld Natuur Fonds streeft ernaar dat de Nederlandse overheid deze positie internationaal behoudt.

Lokale bevolking wordt internationale marktpartij In het Campo Ma’an-gebied in Zuidwest-Kameroen hebben 12 gemeenschappen nu formeel toestemming om op kleine schaal een productiebos te beheren. Een van de gemeenschappen verkoopt nu hout op de internationale markt.

18 dorpen

betalen voor schoon water

Betalen voor water In de gemeente Teculutan in Guatemala zijn 18 dorpen (zo’n 13.000 inwoners) afhankelijk van de watervoorziening in het Teculutan-afwateringsgebied. Deze 18 gemeenschappen zijn de gezamenlijke ‘koper’ in de zakelijke overeenkomst met ADICOMTEC, een associatie van kleine boeren in het bovenstroomse gebied. Deze boeren zijn de ‘verkoper’ in de overeenkomst. ADICOMTEC heeft 75.000 bomen geplant in het waterwingebied. De boeren hebben hun landbouwmethoden aangepast om milieuvriendelijker te boeren. Met de verbouw van nieuwe gewassen en groenten verdienden de boeren het afgelopen jaar 70.000 dollar. Verder hebben de veranderingen in landgebruik geleid tot een systeem voor brandcontrole. Natuur en armoedebestrijding Het Wereld Natuur Fonds heeft steeds meer inzicht in en ervaring met de relatie tussen natuurbescherming en armoedebestrijding en is in staat om dit in de toekomst goed te gaan integreren in veldprogramma’s. Het World Wide Fund for Nature (WWF) heeft in Afrika een Conservation and Poverty-netwerk opgezet, dat gericht is op uitwisseling van ervaringen tussen WWF-kantoren, training van staf en samenwerking met nieuwe partners. Het belang van het behoud van de natuur voor armoedebestrijding wordt steeds meer onderkend, onder meer door de positieve voorbeelden uit het veld, en vindt ook zijn weerslag in het werk van het Wereld Natuur Fonds.

Resultaten Wat ging minder goed?

Veiligheid voor mens en dier In de delta van de Zambezi-rivier in Mozambique verwonden – en soms doden – krokodillen jaarlijks honderden mensen. Het Wereld Natuur Fonds heeft samen met de lokale bevolking een plan opgesteld om deze conflicten het hoofd te bieden. Zo profiteren 2.574 huishoudens van 18 waterputten en 72 watertanks die zijn geïnstalleerd. De bevolking heeft nu veilig toegang tot (drink)water en wordt niet meer aangevallen door krokodillen. Voorkomen van droogte Door de droogte in Kenia was de waterstand in Lake Naivasha vorig jaar uitzonderlijk laag. Dit leidde tot wildsterfte, tekort aan drinkwater voor de lokale bevolking en economisch verlies voor bloemenboeren. Met steun van het Wereld Natuur Fonds is een noodplan opgesteld. Extreem lage waterstanden worden in de toekomst voorkomen door de wateronttrekking uit het meer te beperken en afspraken te maken over waterverdeling. Hier profiteren zowel de 2.000 nijlpaarden in het meer van als de tienduizenden bewoners rond het meer. Plastic afval verandert in goud De lokale ondernemer Lorna Rutto uit Kenia heeft dit jaar de Nature Challenge Business-prijs gewonnen met haar bedrijf Global Bio Energy. Geïnspireerd door een initiatief van het Wereld Natuur Fonds in Kenia en Mozambique om kleine, lokale ondernemers te ondersteunen in het opzetten van milieuvriendelijke bedrijven die zowel de mensen ten goede komen (door het creëren van werkgelegenheid) als de natuur. Lorna verwezenlijkte haar droom met het opzetten van een bedrijf waar polyetheen afval wordt hergebruikt om palen voor afrasteringen te maken. Het bedrijf biedt werkgelegenheid aan 100 jongeren en draagt bij aan vermindering van plastic afval.


• Het opzetten van overeenkomsten voor de betaling van ecosysteemdiensten verloopt vooral in Indonesië trager dan verwacht. • Het Wereld Natuur Fonds heeft nog niet genoeg ervaring vergaard om zowel natuurbehoud als sociale ontwikkeling altijd goed te combineren in zijn programma’s. Wat gaat het Wereld Natuur Fonds hieraan doen?

• Het programma in Indonesië wordt aangepast om beter aan te sluiten bij de lokale omstandigheden in het land. • In het nieuwe strategische plan van het Wereld Natuur Fonds wordt de sociale kant van het natuurbeschermingswerk steviger verankerd. Tevens worden indicatoren ontwikkeld om de resultaten hiervan te meten. Toekomst

Het Wereld Natuur Fonds neemt de verbetering van de bestaanszekerheid van de lokale bevolking consequent mee in het natuurbeschermingswerk. De lokale bevolking wordt hierbij actief betrokken als partner. Het Wereld Natuur Fonds blijft nationaal en internationaal aandacht vragen voor het behoud van de natuur als noodzakelijke voorwaarde voor armoedebestrijding en een duurzame toekomst voor iedereen.


Reprehenderit

Strategie

De aarde warmt op en verandert het klimaat. Dit heeft invloed op het weer: er is meer kans op langdurige droogtes, hittegolven, extreme regenval, overstromingen en krachtige orkanen. Klimaatverandering heeft ook gevolgen voor planten, dieren en mensen. Zo wordt het jachtseizoen van de ijsbeer steeds korter en zijn jachtgebied steeds kleiner door het smelten van het ijs, en sterven koraalriffen af door de opwarming van het water. Veranderingen gaan zo snel dat ecosystemen zich niet meer kunnen aanpassen en soorten uitsterven. Het Wereld Natuur Fonds vindt dat de wereldwijde temperatuurstijging ruim onder de 2°C moet blijven, omdat het anders gevaarlijk wordt. Daarvoor moet de uitstoot van broeikasgassen drastisch worden beperkt. Effectief klimaatbeleid, energiebesparing en de toepassing van schone energietechnologieën zijn van groot belang. Het Wereld Natuur Fonds zet zich middels beleidsbeïnvloeding, publiekscampagnes en samenwerking met het bedrijfsleven in om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen en daarmee de schadelijke gevolgen van klimaatverandering te beperken. Tevens werkt de organisatie aan klimaatadaptatie: het aanpassen van ecosystemen aan klimaatverandering. Om met meer dan 50% zekerheid onder de grens van 2°C te blijven, moet de wereldwijde CO2-uitstoot in 2050 met 80% zijn gedaald. Het streven is dat in 2012 effectieve, internationale afspraken zijn gemaakt en maatregelen zijn genomen om klimaatverandering tegen te gaan.



Kai Jensen / Wild Wonders of Europe

2.2.6 Klimaat

Reprehenderit



Klimaatmaatregelen nemen

Om klimaatverandering tegen te gaan, moeten er nu maatregelen genomen worden.

Investeren in technologieondernemers Samen met Rabobank en de universiteiten van Delft en Wageningen heeft het Wereld Natuur Fonds het ‘Dutch Greentech Fund’ geïnitieerd. Dit fonds investeert in jonge, veelbelovende en innovatieve Nederlandse startende technologieondernemers op het terrein van schone energie en milieuaspecten van landbouw.

Doelstellingen tot 2011 Wat ging minder goed?

• Eén of meer Climate Savers-overeenkomsten (waarin afspraken staan met bedrijven om hun CO2-uitstoot te verlagen) zijn getekend binnen bestaande en/of nieuwe samenwerkingsovereenkomsten met het bedrijfsleven. • Meer politieke steun voor het klimaatvriendelijker maken van de financiële sector. • Een Gold Standard-ontwikkelingsprogramma wordt opgesteld om meer projecten Gold Standard-gecertificeerd te krijgen. Gold Standard is een duurzaamheidskeurmerk voor CO2-reductie projecten. • In Kopenhagen is een vervolg op het Kyoto Protocol afgesproken met een financieringsparagraaf. • De Europese Commissie en lidstaten stemmen in met 30% CO2-reductie in eigen land in 2020.

Resultaten

Climate Savers Het Wereld Natuur Fonds heeft 2 Climate Savers-overeenkomsten in voorbereiding die naar verwachting in de tweede helft van 2010 worden getekend. Actieplan voor bevordering Cleantech Staatssecretaris Frank Heemskerk van Economische Zaken heeft op 25 november 2009 het Cleantech-actieplan in ontvangst genomen. Het actieplan moet er voor zorgen dat Nederland in 2015 tot de top 10 van schoonste technologiesectoren ter wereld behoort. Nu staat Nederland op de 17e plaats. Een van de actiepunten is het integreren van CO2reductiecriteria in het investeringsbeleid van financiële instellingen. De belangrijkste actiepunten en de lage score (17e) van Nederland werden ook overgenomen door de Sociaal-Economische Raad en in het duurzaamheidsoverleg van de politieke partijen. Standaard voor klimaatcompensatie Het Wereld Natuur Fonds heeft het Gold Standard-keurmerk als kwaliteitsstandaard voor klimaatcompensatie gepositioneerd door een informatie-toolkit te ontwikkelen en te verspreiden. Daarbij committeerden ontwikkelingsorganisaties ICCO en HIVOS zich aan Gold Standard als keurmerk voor hun projecten. De grootste aanbieder van vrijwillige compensatie, Climate Neutral Group, werkt nu 100% Gold Standard. Klimaatvriendelijke financiering Holland Financial Center heeft tijdens de ‘Cleantech Round Table’ van het Wereld Natuur Fonds toegezegd om de Nederlandse financiële sector te stimuleren tot klimaatvriendelijker financiering. Prijs voor klimaatinnovatie Tijdens dezelfde Round Table heeft het Wereld Natuur Fonds de eerste ‘CleanTech Star’-prijs uitgereikt aan Priva, een bedrijf dat is gespecialiseerd in innovatieve oplossingen voor klimaatbeheersing en procesbeheer in de agrarische sector (glastuinbouw) én in de gebouwde omgeving.


• De klimaattop in Kopenhagen heeft niet geresulteerd in bindende afspraken, een sterke campagne van het WWF en vele andere Non Governmental Organizations (NGO’s) ten spijt. Ten eerste konden de twee sleutellanden voor een mondiaal akkoord – China en de Verenigde Staten – het niet met elkaar eens worden. De impact hiervan werd versterkt door onder meer Venezuela dat zware kritiek op het proces en de inspanningen van de rijke landen had. Ten tweede was er in verschillende landen te weinig steun van met name het bedrijfsleven voor vergaande klimaatafspraken op internationaal niveau. Dit beperkte de onderhandelingsruimte voor de onderhandelaars. • De eerste Wereld Natuur Fonds-contracten voor Climate Savers met bedrijven laten langer op zich wachten dan verwacht. Dit ligt enerzijds aan de Nederlandse bedrijven en de economisch moeilijk tijd. Anderzijds leert het Wereld Natuur Fonds beter in te spelen op de zakelijke belangen van het bedrijfsleven.

< stijging 2°C


• Het Wereld Natuur Fonds wil politiek draagvlak creëren door inzichtelijk te maken dat het ontwikkelen van schone energie en energiebesparende technieken een economische meerwaarde heeft. Tevens wil het Wereld Natuur Fonds de schone energietechnologie-markt meer bekendheid geven bij de consument en in overleg met marktpartijen en de overheid obstakels voor groei weg nemen. • Om Climate Savers in Nederland van de grond te krijgen, moeten de voorwaarden op elkaar worden afgestemd en een zogenoemde value proposition (unieke eigenschap van een product of dienst) worden ontwikkeld. Dit gebeurt in samenwerking met het internationale WWF-netwek. Toekomst

Al voor de klimaattop in Kopenhagen heeft het Wereld Natuur Fonds een strategische herpositionering ingezet: minder aandacht voor internationale beleidsprocessen en meer aandacht voor het stimuleren van de schone technologiemarkt. Dit doet het Wereld Natuur Fonds onder meer door samen te werken met het bedrijfsleven en te lobbyen. De herpositionering uit zich in een aantal facetten: zo wordt jaarlijks een vergelijking gemaakt tussen landen op basis van het marktaandeel schone technologie. Tevens zal er een symposium worden gehouden, waar de positie van Nederland op de internationale markt wordt geëvalueerd en maatregelen worden voorgesteld om deze positie te versterken. Ook zal het Wereld Natuur Fonds de ‘WNF CleanTech Star Award’ uitreiken aan het bedrijf dat het meest bijdraagt aan de Nederlandse schone technologiemarkt. Tot slot publiceert het een visie op cleantech om tot een volledig hernieuwbare energievoorziening te komen. Het Wereld Natuur Fonds zoekt hiervoor samenwerking met progressieve bedrijven.


Reprehenderit

Strategie

We hebben maar één aarde. Zij kan in ons levensonderhoud voorzien, maar haar capaciteit heeft grenzen. In het Living Planet Report 2008 staat dat de mens een gemiddelde voetafdruk heeft van 2,7 hectare terwijl, er maar 2,1 hectare per inwoner beschikbaar is. Met een groeiende wereldbevolking wordt de gemiddelde biocapaciteit per persoon steeds kleiner. Vooral rijke landen leven ver boven hun stand. Ook Nederland behoort tot een van de grootverbruikers van natuurlijke grondstoffen. Nederland is sterk afhankelijk van de natuur elders ter wereld. De winning en productie van goederen en diensten die we in ons land consumeren, veroorzaken toenemende schade aan de natuur wereldwijd. De ecologische voetafdruk van de gemiddelde Nederlander is voor de helft het gevolg van energieverbruik. Het Wereld Natuur Fonds is daarom een programma gestart om de grootste energieverbruikers te bewegen tot een absolute reductiedoelstelling. Het Wereld Natuur Fonds wil samen met (inter)nationale bedrijven de grondstofketens verduurzamen die een belangrijke rol spelen bij het verlies van biodiversiteit, zoals die van vis, soja en palmolie. Verduurzamen is een zaak van iedereen: overheid, bedrijven, maatschappelijke organisaties én burgers. Het Wereld Natuur Fonds publiceert daarom onder meer rapporten ter vergroting van bewustwording, die tevens dienen als startpunt voor een dialoog waarin het bevorderen van verdere verduurzaming van onze consumptie centraal staat.



Tim Laman / WWF-Canon

2.2.7 Voetafdruk en Duurzame markten

Reprehenderit



Er is maar één aarde

De gemiddelde ecologische voetafdruk van de mens is 2,7 hectare, terwijl er maar 2,1 hectare per inwoner beschikbaar is. We leven boven onze stand en dat moet anders.

Echo location

Tap

Fishing hook

Resultaten

Meten is weten Het Wereld Natuur Fonds pleit ervoor dat duurzaamheidsindicatoren worden meegenomen in het formuleren en toetsen van overheidsbeleid. Daarom maakte het Wereld Natuur Fonds zich hard voor het opnemen van de Ecologische Voetafdruk als een van de indicatoren in de duurzaamheidsmonitor van de Nederlandse overheid. Het resultaat: goede contacten met het Plan Bureau voor het Leefomgeving (PBL) en het Ministerie van VROM, kamervragen en een toezegging van voormalig minister Jacqueline Cramer om onderzoek te doen naar de haalbaarheid.

Fishing net


Voetafdruk • L obby bij Nederlandse overheid om de ecologische voetafdruk op te nemen als indicator om beleid te toetsen. • Bedrijven stimuleren de watervoetafdruk te gebruiken als onderdeel van hun waterbesparingsprogramma’s. • Het verlagen van de CO2-voetafdruk van grote energieverbruikers, zoals chemische industrie of energieproducenten. Natuurlijke hulpbronnen • De markt voor duurzame palmolie, volgens de bestaande RSPO-standaard, op gang helpen. Het bedrijfsleven wordt gestimuleerd duurzame palmolie aan te kopen en te verwerken in producten. Hiermee wil het Wereld Natuur Fonds voorkomen dat bos in Indonesië en Maleisië wordt gekapt en de leefruimte voor dieren zoals orangoetans afneemt voor de aanleg van oliepalmplantages. • Een internationale standaard opzetten voor verantwoorde soja (RTRS) en hiervoor een markt ontwikkelen om te voorkomen dat waardevolle gebieden, zoals Amazone en Cerrado, worden vernietigd voor de sojateelt. • De Nederlandse markt voor vis verduurzamen volgens de standaarden van MSC (Marine Stewardship Council) voor wildgevangen vis en ASC (Aquaculture Stewardship Council) voor gekweekte vis. De nadruk ligt op het vergroten van de hoeveelheid duurzame visproducten in Nederlandse supermarkten, horeca en bij visdetaillisten.

Thermometer

Power

Tractor

CO 2-afdruk verlagen bij grote

De ecologische voetafdruk van de gemiddelde Nederlander is voor de helft het gevolg van energieverbruik. Het WNF voert daarom gesprekken met grote energieverbruikers in Nederland om hun CO2-afdruk te verlagen.

energieverbruikers

Arctic ice measuring WNF Jaarverslag 2009/2010 52

Power station

Drop graphic

Watervoetafdrukrapport Het rapport ‘Water - een kostbaar goed. De Nederlandse voetafdruk nader bekeken’ is op Wereldwaterdag gepubliceerd. De watervoetafdruk is een maat voor de hoeveelheid water die nodig is voor de vervaardiging van een product, van teelt tot eindproduct. Veel van dit water wordt verbruikt in landen ver weg, waar water een schaars goed is. Doel van het rapport is de relatie tussen het gebruik van water en de impact op natuur voor het voetlicht te brengen. Dit is gelukt. Het rapport is breed opgepikt door de media en het heeft geleid tot meer dialoog met bedrijven en overheid.

Weight

CO2-afdruk verlagen Gesprekken met grote energieverbruikers in Nederland om de CO2-afdruk te verlagen, hebben geleid tot vergaande stappen van enkele grote energieverbruikers in het kader van het Climate Savers-programma (waarin zij afspraken maken om hun CO2-uitstoot te verlagen). Doel: laten zien dat vooraanstaande bedrijven door reductie van hun CO2-afdruk een belangrijk voorbeeld kunnen zijn in de overgang naar een economie met lagere CO2uitstoot, in Nederland en elders. Scorekaart voor duurzame palmolie Vanaf einde 2008 kwam de eerste RSPO-gecertificeerde palmolie op de Europese markt. Omdat dit aanbod amper werd afgenomen, dreigde de prikkel voor de producenten voor verdere verduurzaming te verdwijnen. Het Wereld Natuur Fonds bracht daarom eind 2009 internationaal een scorekaart uit waarin belangrijke bedrijven werden beoordeeld op hun beleid en genomen maatregelen. Ook werden diverse belangrijke bedrijven benaderd om tot actie over te gaan. Deze activiteiten stimuleerden bedrijven extra stappen te zetten. Veel bedrijven werden lid van RSPO en startten met het aankopen van verantwoorde palmolie. Mede door de activiteiten van het

Wereld Natuur Fonds nam de aankoop van duurzame palmolie wereldwijd flink toe: van 80.000 ton tot zo’n 850.000 ton. Door de groei van het aantal plantages dat aan de eisen voldoet, nam het aanbod van duurzame palmolie verder toe tot ruim 4% van de wereldproductie. Afspraken over verantwoorde soja In juni 2010 werden definitieve afspraken gemaakt waarmee producenten kunnen aantonen dat ze verantwoord soja verbouwen. Het Nederlandse bedrijfsleven werd verder gestimuleerd zich bij het proces aan te sluiten. Veel Nederlandse spelers hebben zich nu gecommitteerd om vanaf 2015 alleen nog verantwoorde soja te kopen en zullen nu de eerste stappen zetten. FrieslandCampina steunde als eerste grote bedrijf de productie van verantwoorde soja in India en Brazilië door bij te dragen aan veldprojecten. Duurzame vis in winkel en horeca Het Wereld Natuur Fonds wil de verduurzaming van de meest schadelijke visserijen in de wereld versnellen. Daarom werkt de organisatie samen met een aantal invloedrijke bedrijven die – vaak via meerdere schakels in de keten – de consument voorziet van vis. Dit jaar lag de nadruk op de verduurzaming van het aanbod in supermarkten, viswinkels en horeca. Samen met onder meer Albert Heijn werkte het Wereld Natuur Fonds aan het vergroten van het aanbod duurzame vis in de winkel. De naamsbekendheid van het MSC-keurmerk (duurzaam gevangen) in Nederland is gegroeid naar 22%. Ruim 500 producten hebben nu het MSC-keurmerk. In 2009 werd mede op initiatief en met steun van het Wereld Natuur Fonds ASC opgericht. ASC is het nieuwe programma en keurmerk voor duurzaam gekweekte vis. De eerste ASCgecertificeerde producten worden eind 2010 op de markt verwacht. Er werd ook een stap gezet naar verduurzaming van de Nederlandse markt. Verschillende Nederlandse visverwerkers, importeurs en exporteurs zijn benaderd en gesteund om een duurzaam inkoopbeleid te hanteren. Door deze bedrijven te interesseren voor duurzame vis uit WWF-projecten, wordt het aanbod MSC-gecertificeerde (en straks ook ASC) producten vergroot.

Arrow device WNF Jaarverslag 2009/2010 53


Anchor

ne

Bath tub

Battery

Billboard

Video came

Echo location

Fishing hook

Fishing net

Thermometer

Tractor

Weight


Hartmut Jungius / WWF-Canon

boat


De voortgang in het maken van afspraken met bedrijven over de inkoop van hernieuwbare grondstoffen ging langzamer dan verwacht. Voor een deel is dit te verklaren door de economische crisis die het Nederlandse bedrijfsleven zwaar onder druk heeft gezet. Wat gaat het Wereld Natuur Fonds hieraan doen?

In de komende maanden en jaren zal het Wereld Natuur Fonds meer prioriteit geven aan partnerschappen met bedrijven, en ook meer communicatiekracht inzetten om tot verduurzaming van de Nederlandse economie te komen. Toekomst

Hoe zorgen we ervoor dat de toenemende vraag naar land niet ten koste gaat van natuur waarvan mens en dier afhankelijk zijn? Het Wereld Natuur Fonds gaat ook komend jaar een constructieve dialoog aan met bedrijven en overheid en werkt aan oplossingen die duurzaam zijn voor mens en natuur. Voor nu en voor toekomstige generaties. Komende jaren daagt het Wereld Natuur Fonds het bedrijfsleven verder uit over te gaan op duurzame palmolie (RSPO). Het WNF streeft ernaar dat vanaf 2015 alle palmolie die in Nederland wordt gebruikt en/of verhandeld duurzaam is. Binnenkort liggen de eerste producten waarin deze palmolie is verwerkt in de winkels. Ook voor soja is het doel dat in 2015 de handelaren, veevoederbedrijven en verwerkende industrie volledig zijn overgeschakeld op verantwoorde soja (RTRS). In 2011 komt de eerste gecertificeerde soja op de markt. Het Wereld Natuur Fonds pleit ervoor dat Nederland een voorloperrol speelt en deze soja in 2011 al in aanzienlijke hoeveelheden gaat kopen. Het Wereld Natuur Fonds wil dat in 2013 driekwart van alle vis in de Nederlandse supermarkten duurzaam is. Het aandeel van MSC-gecertificeerde vis op de Nederlandse import- en exportmarkt moet in 2013 minimaal de helft zijn. En de markt voor duurzame kweekvis moet een impuls krijgen door vooraanstaande Nederlandse vishandelaren ASC-gecertificeerde producten te laten inkopen.

Diver

Tap

Communiceren voor een duurzame

Het Wereld Natuur Fonds gaat meer prioriteit geven aan partnerschappen met bedrijven en meer communicatie inzetten om de Nederlandse economie te verduurzamen.

Nederlandse economie Mobile phone


Power


Reprehenderit

Strategie

Het Wereld Natuur Fonds maakt zich ook in Nederland sterk voor meer natuur. Zo pleitte de organisatie in de jaren 90 voor natuurherstel in het rivierengebied. Met ‘ruimte voor de rivier’ zijn grote delen van het rivierengebied in 20 jaar veranderd van weinig bezochte uithoeken tot gebieden waar jaarlijks miljoenen bezoekers komen die genieten van vrij toegankelijke, begraasde natuur. Honderden planten- en diersoorten profiteren van deze nieuwe natuur. Het Nederlandse rivierengebied heeft laten zien dat economische groei en toename van de biodiversiteit heel goed samengaan. Als het aan Wereld Natuur Fonds ligt, blijft het daar niet bij. Hoe gaan we om met de gevolgen van het veranderende klimaat? De antwoorden op die vraag geeft het Wereld Natuur Fonds met projecten over de hele wereld, van de Himalaya tot de Noordpool. En in Nederland. Gelegen tussen zee en rivieren is Nederland gevoelig voor gevolgen van klimaatverandering en zal zich daarop moeten voorbereiden. Nederland heeft met een sterke watersector veel invloed in internationale delta’s. Ook in de Nederlandse delta is nog veel ecologisch herstel te winnen. Nederland kan een inspirerend voorbeeld zijn door te laten zien dat werken mét natuur uiteindelijk meer veiligheid en plezier oplevert voor minder geld. Daarmee is de winst voor de natuur enorm. Het Wereld Natuur Fonds werkt samen met organisaties die dit ondersteunen en die in de praktijk verschil kunnen maken, waaronder Rijkswaterstaat, het instituut Deltares, Zeeuwse schelpdiervissers en partner-NGO’s zoals ARK en Bureau Stroming.



Hartnut Jungius / WWF-Canon

2.2.8 Natuur in Nederland

Reprehenderit



Meer natuur in ons eigen land

De Nederlandse natuur heeft ook de aandacht van het Wereld Natuur Fonds. Vooral in het rivierengebied en de Nederlandse delta is nog veel ecologisch herstel mogelijk.

Resultaten

Bence Mate / Wild Wonders of Europe

1. Vanaf voorjaar 2009 zijn buitenlessen en struintochten voor scholen uit de omgeving van Loevestein gestart. Duizenden kinderen maakten op een leuke manier kennis met natuur en klimaat. Het succes heeft ertoe geleid dat wordt onderzocht hoe een dergelijk programma in Nederland grootschalig navolging kan krijgen. 2. Partners als Gemeente Barendrecht en Waterschap Hollandse Delta zijn bereid gevonden mee te werken aan een proefproject voor een natuurlijke zoetwaterbuffer in IJsselmonde. 3. Natuurlijk sluisbeheer werkt. Een proef die het Wereld Natuur Fonds heeft uitgevoerd met de schelpdiersector, de provincie en Rijkswaterstaat in Zeeland is bijzonder succesvol verlopen. Het inlaten van extra zoet water bij 2 sluizen in de zoute Oosterschelde heeft een positief effect op de migratie van vissoorten die zoet én zout water nodig hebben om zich te kunnen voortplanten, de waterkwaliteit en de groei van oesters. Het resultaat zal worden opgeschaald. Rijkswaterstaat onderzoekt naar aanleiding van de resultaten de mogelijkheden om het natuurlijk sluisbeheer te integreren bij een aantal bestaande sluizen en bij nieuwe overgangen tussen zoet en zout water. Wat ging minder goed?

Deskundigen en beleidsmakers zijn inmiddels bewust en overtuigd van de noodzaak om de ecologie in de delta te herstellen. Beladen discussies over ontpoldering en het wel of niet openen van een kier in het Haringvliet laten echter zien dat het publieke draagvlak vaak nog achterblijft. Daardoor komt echt herstel in de delta nog moeilijk van de grond. Wat gaat het Wereld Natuur Fonds hieraan doen?

Het Wereld Natuur Fonds gaat het belang van een delta met gezonde natuur vertalen naar een groter publiek. Enerzijds door te wijzen op de economische voordelen ervan, anderzijds door de steur als voorbeeld te nemen van een soort die kan overleven als het systeem gezond is. Toekomst


• Samen met Staatsbosbeheer en Stayokay ontwikkelt het Wereld Natuur Fonds in Munnikenland/Loevestein een avontuurlijk jeugdprogramma. Doel: jongeren dichter bij de natuur brengen en laten zien hoe natuur kan bijdragen aan veiligheid. • Het Wereld Natuur Fonds werkt met andere natuurbeschermingsorganisaties samen aan een test voor een natuurlijke zoetwaterbuffer in droge tijden. De organisatie wil in IJsselmonde een proefproject inrichten. • Natuurlijkere zoet-zout overgangen: het Wereld Natuur Fonds test het effect van natuurlijkere overgangen tussen zee en rivier op de natuur en economie. In Zeeland moet een proef uitwijzen of natuurlijk sluisbeheer zin heeft voor de schelpdiersector en de natuur. Rijkswaterstaat gaat daarvoor een aantal sluizen iets vaker en iets langer open zetten.


Het Wereld Natuur Fonds gaat de praktijkervaring met projecten gebruiken om natuurherstel in de zuidwestelijke delta hoog op de agenda te houden. Het belang van een open delta wordt benadrukt met nieuwe gegevens over de financiële voordelen van open verbindingen tussen rivier en zee. Ook wil het Wereld Natuur Fonds de steur weer terug in Nederland zien. De laatste Atlantische steur is in 1950 uit de Rijn gevist. Deze soort leeft in rivier, delta en zee. Als deze soort hier weer kan overleven, is ons ecosysteem gezond. Inmiddels zijn de omstandigheden rijp voor herintroductie. Het Wereld Natuur Fonds bespreekt met partners hoe een dergelijk meerjarig programma opgezet kan worden.


Reprehenderit

Dankzij een trouwe achterban heeft het Wereld Natuur Fonds de financieeleconomische crisis tot nu toe goed doorstaan. In het afgelopen boekjaar ging daarom van elke uitgegeven euro maar liefst 81 cent naar natuurbescherming.




2.3 Bestedingen aan natuurbescherming

Reprehenderit



Over 2009/2010 is een bedrag van € 39,5 miljoen besteed aan natuurbescherming in het buitenland, ongeveer € 1,9 miljoen minder dan het voorgaande jaar. In 2008/2009 bedroegen de bestedingen aan natuurbescherming in het buitenland € 41,5 miljoen. De hogere besteding in 2008/2009 werd met name mogelijk gemaakt door de opbrengsten uit een extra trekking van de Nationale Postcode Loterij. Deze opbrengst bedroeg € 3,2 miljoen en werd besteed aan een project in Papoea-Nieuw-Guinea: ‘A future for Papua’.


Natuurbescherming buitenland

In onderstaand diagram is weergegeven hoe de bestedingen over de internationale natuurbeschermingsprogramma’s zijn verdeeld.

2%

1% Beschermde gebieden en soorten Bossen

6%

Oceanen & Kusten

9% 37%

10%

Natuur, Armoede & Duurzame Financiering Organisatieontwikkeling

12% 23%

Klimaat Duurzame markten Overige

Natuurbescherming Nederland

In 2009/2010 is een bedrag van € 0,9 miljoen besteed aan natuurbescherming in Nederland. Dit is € 0,5 miljoen meer dan vorig boekjaar. De voornaamste activiteiten in Nederland betroffen de voorbereidingen voor een natuureducatiecentrum bij kasteel Loevestein en het ontwerp van een visie voor Nederlandse rivierdelta’s. Toekomst

Met de afronding begin 2011 van het door het Ministerie van Buitenlandse Zaken gefinancierde ‘Linking Futures’-programma (MFS), is in het komende boekjaar een daling zichtbaar in de inkomsten uit overheidssubsidies en daarmee samenhangend in de natuurbeschermingsbestedingen. Eind 2011 wordt ook het door het Ministerie van Buitenlandse Zaken gefinancierde ‘Equitable Payments for Watershed Services - phase II’-programma (PESII) afgerond en is er geen sprake meer van door overheidsgelden gefinancierde natuurbeschermingsprogramma’s. Ter compensatie zal het Wereld Natuur Fonds zich in de jaren daarna inzetten om inkomsten uit privé-bronnen (donateurs, stichtingen, bedrijven en nalatenschappen) te vergroten.



Reprehenderit

Aandacht in de pers, de steun van donateurs of de hulp van bedrijven en vrijwilligers: voor het Wereld Natuur Fonds is dit van groot belang. Want, hoe meer aandacht voor natuurbescherming, hoe meer het WNF kan doen.




3 Marketing en communicatie

Reprehenderit

Reprehenderit Marketing en communicatie

Marketing en Reprehenderit communicatie

3.1 Fondsenwerving en donateurs Ondanks de financieel-economische crisis van het afgelopen jaar stegen de inkomsten van donateurs licht. Strategie

Voor het Wereld Natuur Fonds is structurele en regelmatige steun van donateurs onmisbaar. Het Wereld Natuur Fonds streeft ernaar donateurs zo lang mogelijk aan zich te binden. Het Wereld Natuur Fonds wordt gesteund door 910.000 donateurs, inclusief 120.000 jongeren. Hiermee is het aantal mensen dat het Wereld Natuur Fonds steunt gelijk gebleven ten opzichte van het vorige jaar. Intensieve communicatie met een zo groot mogelijke, betrokken achterban is belangrijk. Voor het vergroten van de bewustwording van de pracht van de natuur en van het belang van natuurbehoud, maar ook om mogelijkheden te bieden om zelf een bijdrage te leveren. Het Wereld Natuur Fonds is een van de bekendste en meest gewaardeerde organisaties van Nederland. Dit vormt de basis voor de inzet van diverse wervingsmiddelen en -kanalen om met zo laag mogelijke kosten zo veel mogelijk mensen donateur te maken. Doelstellingen tot 2011

• Inkomsten uit contributies stabiel houden • Met nieuwe innovatieve methoden werven • L oyaliteit van de achterban behouden Resultaten

De donateursinkomsten zijn het afgelopen jaar licht gestegen. De economische crisis van het afgelopen jaar heeft gelukkig (nog) geen invloed gehad op de betrokkenheid van de achterban. De lichte stijging komt onder meer door een toename van periodieke schenkingen met 7%. Tevens blijkt dat trouwe donateurs bereid zijn jaarlijks iets meer te doneren. Volwassen donateurs, WNF-LifeGuards, WNF-Rangers en WNF-Bamboeclubleden hebben via donaties, donateursacties en verkoop van artikelen een totaal van € 26,3 miljoen bijeengebracht en hiermee een belangrijke bijdrage geleverd aan natuurbescherming over de hele wereld. Het bedrag is 1% hoger dan voorgaand boekjaar. Wervingsmethoden De belangrijkste wervingskanalen voor donateurs zijn op straat, huis-aan-huis en via internet. Op 1 september is het Bel-me-niet-register ingevoerd. Mensen kunnen zich hier afmelden voor telefonische werving door alle partijen, inclusief goede doelen. Het gevolg is dat telefonische werving niet langer rendabel is. De plannen voor het komende jaar laten een versnelde uitrol zien van mogelijkheden om via andere kanalen nieuwe donateurs te werven. Om mensen te werven kan de achterban van het Wereld Natuur Fonds nu ook zelf in actie komen, of een actie van iemand anders steunen. De eerste acties zijn gevoerd en te volgen geweest via www.wnf.nl/inactie.


Succesvolle sms-acties De wervingsactiviteiten zijn uitgebreid met 2 sms-acties. Tijdens de kerstperiode konden mensen een metershoge kerstboom vol led-lampjes in de hal van Utrecht Centraal met een sms (1 euro per verstuurd bericht) van kleur doen veranderen. De opbrengst van de sms-actie ging naar het Wereld Natuur Fonds. De actie was tevens bedoeld om led-verlichting verder onder de aandacht te brengen van het grote publiek. Ook mensen thuis konden de boom van kleur laten veranderen door een sms te sturen. De boom was dag en nacht in beeld via een webcam. Met de tweede actie werd aandacht gevraagd voor de strijd tegen ontbossing. Mensen werden opgeroepen ‘BOOM’ te sms’en naar 4333 (1 euro per verstuurd bericht). De opbrengst kwam ten goede aan de bescherming van bossen in Indonesië, Midden-Afrika en de Amazone. Na ontvangst van de sms kregen mensen een unieke sms-code waarmee op www.wnf.nl/redeenboom virtueel kon worden gekeken welke boom werd beschermd. Eind juni waren er 26.500 sms’jes verstuurd. Communicatie via sociale netwerken Om in gesprek te zijn en blijven met donateurs en mensen die de passie van het Wereld Natuur Fonds delen is het WNF 2 nieuwe samenwerkingen aangegaan: met Zoom.nl (het online platform voor amateurfotografen) en met WaarBenJij.nu (de grootste online reiscommunity van Nederland). Inmiddels zijn 2.500 fotografen met passie voor natuurfotografie actief op de WNF-groep. De beelden van de fotografen worden ook gebruikt in onze publicaties zoals Panda. Op WaarBenJij.nu zijn medewerkers van het Wereld Natuur Fonds te volgen tijdens hun werk. WNF-LifeGuard groeit gestaag Het in september 2008 geïntroduceerde jongerenprogramma WNF-LifeGuard (12 tot 18 jaar) bestaat inmiddels uit meer dan 15.000 WNF-LifeGuards. Via missies zetten zij zich in om samen met het Wereld Natuur Fonds de wereld in de gaten te houden. Ze namen onder meer deel aan een Bruinvistelling in de Oosterschelde. WNF-LifeGuard Martine gaf het startsein voor Earth Hour door de lichten van de Amsterdam ArenA te doven. De WNF-Rangers (tot 12 jaar) vroegen in het Chinese Jaar van de Tijger aandacht voor de tijger en zamelden via een landelijke actie bijna € 0,4 miljoen in. Dit geld wordt geïnvesteerd in de leefgebieden van tijgers in Rusland, India en Maleisië. Nationale Postcode Loterij Van de Nationale Postcode Loterij ontving het Wereld Natuur Fonds afgelopen jaar een bijdrage van 14,1

miljoen euro. De Loterij blijft daarmee een grote en zeer gewaardeerde partner. De Nationale Postcode Loterij draagt tevens bij aan het Oceanenproject. Dit is een initiatief van de Nationale Postcode Loterij. Het Wereld Natuur Fonds, Greenpeace en de Marine Stewardship Council zijn onder meer beneficiënten. Binnen het project richt het Wereld Natuur Fonds zich op extra inspanning om zeeschildpadden en tonijn te beschermen. Met de extra gelden van de loterij kan het Wereld Natuur Fonds de bescherming in de Middellandse zee en Stille Oceaan versterken. Telefonisch contact met de achterban Hoe kan ik mijn adresgegevens wijzigen? Kunt u een VISwijzer opsturen? Ik heb veel gehoord over het duurzame kantoorpand van het Wereld Natuur Fonds, mag ik een keer langskomen? Ik wil mijn spreekbeurt houden over het Wereld Natuur Fonds, heeft u informatie voor mij? Dit soort vragen komt dagelijks binnen bij het Wereld Natuur Fonds. De WNF-medewerkers staan iedereen enthousiast en gemotiveerd te woord. Zo hoort het WNF wat er leeft in de samenleving en kan het goed inspelen op verwachtingen en wensen ten opzichte van het Wereld Natuur Fonds. Het WNF informeert donateurs en andere geïnteresseerden graag over het werk en de mogelijkheden om hier aan bij te dragen. De afgelopen jaren zijn alle medewerkers intensief begeleid in het voeren van telefonische contacten met de achterban van het Wereld Natuur Fonds. De dienstverlening is zo ingericht dat 95% van de klanten de dienstverlening als hoogwaardig ervaart. Dit wordt periodiek gemeten aan de hand van een klanttevredenheidsonderzoek. Efficiënte communicatie Het Wereld Natuur Fonds voerde afgelopen jaar 54.715 telefonische gesprekken, beantwoordde 41.825 mails en nam 18.501 poststukken in behandeling. Het streven is om altijd binnen 2 dagen een antwoord te geven, wat bijna altijd lukt. Vanwege klachten over de bezorging van de magazines van het Wereld Natuur Fonds is het het afgelopen jaar overgestapt naar een andere postbezorger. Het aantal klachten is sindsdien zichtbaar gedaald. Om meer tijd te kunnen besteden aan kwalitatief inhoudelijke gesprekken stimuleert het Wereld Natuur Fonds donateurs om kleine, administratieve wijzigingen via de website door te geven. Door het Twitterwebcareteam kan snel en effectief worden gereageerd op berichten en vragen aan het Wereld Natuur Fonds via dit kanaal. Ook gaat het Wereld Natuur Fonds een klanttevredenheidsonderzoek inzetten om te kijken wat er leeft bij de donateurs om daarmee de kwaliteit van de communicatie te optimaliseren.




3.2 Communicatie, educatie en voorlichting

Resultaten Populariteit gemeten

Merkbekendheid en Merkvoorkeur (%) volgens Charicom-onderzoek (2 keer per jaar)

Communicatie is voor het Wereld Natuur Fonds een manier om bewustwording en gedragsbeïnvloeding te bewerkstelligen, om fondsen te werven en om het WNF onder de aandacht te brengen bij specifieke doelgroepen.

2006 2007 2007 2008 2008 2009 2009 2010 -2 7-1 7-2 8-1 8-2 -1 -2 -1

Spontane bekendheid

12,9 19,1 13,9 15,0 13,6 15,5 15,0 15,8

Geholpen bekendheid

99,4 98,6 98,7 98,5 91,7 99,0 99,0 99,0

Strategie

Het Wereld Natuur Fonds staat midden in de Nederlandse samenleving. Met aansprekende campagnes informeert de organisatie het publiek over natuurbeschermingswerk en de mogelijkheden om er zelf aan bij te dragen. Door de enorme achterban is het Wereld Natuur Fonds een serieuze gesprekspartner voor bedrijven, de overheid en andere organisaties. Ook in het maatschappelijke debat laat het Wereld Natuur Fonds zich zien en horen. Communicatie is een manier om bewustwording en gedragsbeïnvloeding te bewerkstelligen, maar ook om fondsen te werven en het Wereld Natuur Fonds onder de aandacht van specifieke doelgroepen te brengen. Hiervoor heeft het Wereld Natuur Fonds tal van mogelijkheden tot zijn beschikking. De meeste zichtbare communicatie vindt plaats via massamediale campagnes, gericht op het grote publiek. Met kleinere campagnes richt het Wereld Natuur Fonds zich op specifieke doelgroepen met een specifieke boodschap. De campagnes, groot en klein, schetsen eerst het probleem en bieden tegelijkertijd een oplossingsrichting en één of meer handelingsperspectieven. Bijvoorbeeld: door een keuze voor duurzame vis draagt u bij aan een levende zee, door uw bijdrage aan de WNF-Rangeractie financiert u programma’s van het Wereld Natuur Fonds om tijgers en hun leefgebied te beschermen en door het licht uit te doen tijdens Earth Hour laat u zien dat u het klimaat belangrijk vindt. De communicatie moet altijd bijdragen aan: het werven van fondsen, het realiseren van natuurbeschermingsdoelstellingen en/of het versterken van het merk. Doelstellingen tot 2011

Merk - Vergroten van de merkbekendheid en merkvoorkeur voor het Wereld Natuur Fonds. Dit uit zich onder meer in het nieuwe centrale gedachtegoed dat het Wereld Natuur Fonds de komende jaren in alle communicatie een plek geeft: geef de aarde door. Zichtbaarheid - Vergroten van de zichtbaarheid van het Wereld Natuur Fonds in de samenleving. Gedrag - Realiseren van gedrag ten gunste van het Wereld Natuur Fonds en diens natuurbeschermingsdoelen.

Merkvoorkeur 8 11 7

6 10 10 10 10

Geefpenetratie

5,8

4,2

6,5

4,8

4,3

6,0

8,0

6,6

Naast het Charicom-onderzoek zijn er ook andere instanties die de aantrekkingskracht en reputatie van goede doelen op een rijtje zetten. Incompany 500 is daar een voorbeeld van.

Tabel Top 500 aantrekkingskracht (nader gespecificeerd voor goede doelen) 2010 2009 2008 2007 2006 Organisatie

Werkgever Zakenpartner Investering

30 44 33 29 27 WNF 20 (25) 47 46 32 53 47 Oxfam Novib 42 (20) 36 40 29 35 31 Greenpeace 22 (29) 53 37 50 40 55 Unicef 43 (27) 61 47 50 48 37 Artsen zonder Grenzen 39 (26) 46 70 39 51 79 Natuurmonumenten 38 (47)

44 (44) 46 (67) 59 (52) 69 (31) 105 (142) 115 (122)

33 (59) 49 (38) 40 (30) 57 (53) 142 (66) 36 (100)

Bron: Incompany 500

Na jaren van een dalende trend is het Wereld Natuur Fonds sterk teruggekomen. Na plaats 44 in 2009 is het Wereld Natuur Fonds nu het hoogst genoteerde goede doel op plaats 30. Het laat Greenpeace (36), Dierenbescherming (40), Oxfam (47) en Unicef (53) achter zich. De reputatie van Wereld Natuur Fonds als werkgever is gestegen van 25 in 2009 naar 20 in 2010, en ook als zakenpartner en als investeringspartner leidt het Wereld Natuur Fonds de lijst van goede doelen. Zichtbaarheid De zichtbaarheid van het Wereld Natuur Fonds is aanzienlijk toegenomen. Van alle Nederlanders heeft 83% het afgelopen jaar iets over het Wereld Natuur Fonds gezien of gehoord. Dankzij dit resultaat heeft de organisatie weer eenzelfde zichtbaarheid gerealiseerd als in 2006. De gestegen zichtbaarheid is mede te danken aan de gevoerde publiekscampagnes:






• Het Wereld Natuur Fonds heeft aandacht gevraagd voor de mensapen via de campagne ‘Sta voor Aap!’. De aansprekende, intrigerende, aaibare, maar tevens ook ernstig bedreigde mensapen zijn als ambassadeurs ingezet om aandacht te vragen voor hun bedreiging en om donateurs te werven. Hiermee konden 10 extra projecten voor de bescherming van mensapen worden opgezet. • Om het belang van het behoud van biodiversiteit onder de aandacht te brengen, vertelt het Wereld Natuur Fonds verhalen over een levende aarde. Verhalen over ontbossing, overbevissing en dieren in het nauw. Het publiek wordt opgeroepen bij te dragen aan een ‘happy end’ voor deze verhalen. Deze verhalen zijn het afgelopen boekjaar veelvuldig via televisie, kranten en radio verteld. WNF-ambassadeur Carice van Houten speelde de hoofdrol in een internetfilmpje over de het behoud van biodiversiteit. • Miljoenen mensen uit 126 landen over de hele wereld deden op 27 maart 2010 mee aan de vierde editie van Earth Hour, de actie van het Wereld Natuur Fonds om de aandacht te vestigen op klimaatverandering. In Nederland nam de deelname van gemeenten, bedrijven en particulieren toe ten opzichte van het voorgaande jaar. Ruim 5.400 personen, 135 bedrijven en 13 gemeenten registreerden zich op www.wnf.nl. Van groot belang is dat deze campagnes zo efficiënt mogelijk worden opgezet, zodat het merendeel van het beschikbare budget in de natuur kan worden geïnvesteerd. Het Wereld Natuur Fonds creëerde de meeste mediawaarde van alle goede doelen in Nederland ten opzichte van de investeringen die ervoor zijn gedaan (bron: BBC). In de Nederlandse pers was het Wereld Natuur Fonds het afgelopen boekjaar regelmatig terug te zien. Het Wereld Natuur Fonds stuurde ruim 100 persberichten uit en stond dagelijks met gemiddeld 2,4 berichten in de Nederlandse kranten. Het eerste kwartaal van 2010 was wat betreft bereik in de media het allerbeste kwartaal ooit voor het Wereld Natuur Fonds. De rode draad door het jaar heen was de berichtgeving over tijgers (Jaar van de Tijger). De opzet om het thema bossen zichtbaarder te maken, slaagde: ‘bossen’ bereikte de vierde plaats als WNF-onderwerp in de media, na klimaat, oceanen en kusten en corporate nieuws. En verder… • Het Wereld Natuur Fonds ontwikkelde samen met onder meer Natuur & Milieu en Natuurmonumenten de Groene Kieswijzer om het Nederlandse publiek te stimuleren ‘groen’ te stemmen. 230.000 Mensen bezochten de website, waarvan 160.000 mensen de Kieswijzer voltooiden. • In de aanloop naar de klimaatconferentie in Kopenhagen in december 2009 bracht het Wereld Natuur Fonds de urgentie van klimaatverandering veelvuldig onder de aandacht van het publiek. WNF-klimaatdeskundige Donald Pols kreeg tijdens de top meer dan 10 keer de mogelijkheid om het standpunt van het Wereld Natuur Fonds via de media toe te lichten. • Het Wereld Natuur Fonds publiceerde een rapport over de Watervoetafdruk van Nederland in samenwerking met de Universiteit Twente. De Nederlander gebruikt maar liefst 2,3 miljoen liter water per jaar. Slechts 11% komt van eigen bodem. Het watervoetafdrukrapport bereikte ruim 3 miljoen televisiekijkers. • Het Wereld Natuur Fonds is ook in de Nederlandse natuur te vinden. Het natuurbelevingsprogramma Expeditie Loevestein bood ruim 1.500 basisschoolleerlingen een inspirerende, avontuurlijke struintocht door de (nieuwe) natuur rond Slot Loevestein bij Zaltbommel. Het Wereld Natuur Fonds sloot afgelopen jaar een overeenkomst met Staatsbosbeheer om samen in de nabije toekomst op meerdere plekken in Nederland een zelfde natuurbelevingsprogramma te ontwikkelen.





3.3 Samenwerking met Derden

Resultaten

• De aankondiging en uitvoering van de eerste vlucht op biobrandstoffen door partner KLM is groots ondersteund door het Wereld Natuur Fonds en heeft de landelijke en internationale pers gehaald.

Het Wereld Natuur Fonds werkt met vele partijen samen om zijn natuurbeschermingsdoelen te bereiken.

• De KLM biedt op internationale vluchten een Wereld Natuur Fonds Ranger Kidsbox aan voor de jonge reizigers

Strategie

De strategie van bedrijvenpartners richt zich op de impact die in de core business van de partner kan worden gerealiseerd, en resulteert in een zeer ambitieus resultatenplan. Voor maximale effectiviteit richt het Wereld Natuur Fonds zich op marktleiders die een grote invloed op de sector en ook een breed consumentenbereik hebben. Het afgelopen jaar is veel geïnvesteerd in het opzetten van nieuwe samenwerkingen met bedrijven en de verwachting is dat een aantal nieuwe, grote overeenkomsten in de 2e helft van 2010 wordt afgesloten. Gebaseerd op de natuurbeschermingsdoelen treedt het Wereld Natuur Fonds samen met de partner desgewenst naar buiten om de samenwerking aan een breder publiek uit te dragen. Het sterke WNF-merk, gevisualiseerd door het pandalogo, is daar zeer waardevol bij. De inzet gebeurt nu nog selectiever dan in voorgaande jaren, zodat de waarde van de samenwerking voor de partner ook optimaal is. Uit onafhankelijk consumentenonderzoek blijkt dat een geloofwaardige samenwerking tussen een bedrijf en een geschikte en relevante NGO als onderscheidend ervaren wordt. Een partnerschap met het Wereld Natuur Fonds kan een belangrijke pijler zijn om het duurzaamheidskarakter van de partner naar diverse belanghebbenden te vertalen. Één van de voornaamste partnerschappen in dit boekjaar is de samenwerking met KLM, waarbij grote stappen zijn gemaakt op het gebied van de ontwikkeling van biobrandstoffen. Met retailer Albert Heijn is verder geïnvesteerd in het MSC-visassortiment.

• Samen met Albert Heijn werkt het Wereld Natuur Fonds verder aan het vergroten van het aanbod duurzame vis in de winkel. • Samen met Rabobank en de universiteiten van Delft en Wageningen is het ‘Dutch Greentech Fund’ opgericht. Dit fonds investeert in jonge, veelbelovende ondernemers op het terrein van schone energie en milieuaspecten van landbouw. • Met 7 supermarktketens (Deen, Coop, MCD/Boon, Jan Linders, Sanders, Poiesz, Boni) is een landelijke actie gehouden in het najaar van 2009. In meer dan 500 winkels hebben kinderen Suske en Wiske-stickers gespaard. De opbrengst van de actie kwam ten gunste van het Wereld Natuur Fonds. • Voortkomend uit de ‘Aap in Nood’-campagne in het voorafgaande jaar is een succesvolle major-donorreis naar Uganda georganiseerd in maart 2010. Deze foto is gemaakt door Karina Kleijn, amateurfotograaf en lid van de WNFCommunity op Zoom.nl

• De traditionele voorjaarsbrunch voor erflaters en major donors in Zeist heeft een overweldigende opkomst opgeleverd. Het Wereld Natuur Fonds benadrukte tijdens de lunch de noodzaak van het schildpaddenbeschermingswerk in Costa Rica en toonde deze belangrijke doelgroep de resultaten van hun financiële bijdragen.

Major donors, Vermogensfondsen en Nalatenschappen Major donors en vermogensfondsen investeren samen met het Wereld Natuur Fonds in veldprojecten om daar concrete natuurbeschermingsresultaten te boeken. De voornaamste partners zijn de Nationale Postcode Loterij, de Turing Foundation en de Adessium Foundation. Betrokkenheid bij het veldwerk is van essentieel belang om samen het verschil te maken. Met het opzetten van diverse persoonlijke netwerken heeft het Wereld Natuur Fonds nieuwe contacten opgedaan. Major-donorreizen, als onderdeel van een bredere campagne, bieden grote giftgevers de mogelijkheid de behaalde resultaten met eigen ogen te aanschouwen. Als afsluiter van het jaar heeft het Wereld Natuur Fonds voor al zijn belangrijke partners een Global Dinner georganiseerd, waar zowel de relevantie van het natuurbeschermingswerk als het unieke Nederlandse netwerk van partners samen kwamen. Het Wereld Natuur Fonds tracht met zijn erflaters in contact te komen en een persoonlijke relatie op te bouwen, zodat het zowel zijn erkentelijkheid als het veldwerk bij leven kunnen tonen. Inkomsten van Nalatenschappen en Major Donors zijn wederom gestegen in het afgelopen boekjaar.





3.4 Vrijwilligers Vrijwilligers zijn onmisbaar voor het Wereld Natuur Fonds: zij mobiliseren mensen en zijn de verbindende schakel tussen het Wereld Natuur Fonds en de samenleving. Strategie

Vrijwilligers zorgen ervoor dat het Wereld Natuur Fonds dichtbij komt en dat mensen een goed gevoel krijgen bij de organisatie en graag iets voor het Wereld Natuur Fonds doen. Eén ding is zeker: met vrijwilligers kan het Wereld Natuur Fonds veel meer betekenen voor natuur en dier. Vrijwilligers geven informatie over het werk van het Wereld Natuur Fonds, ze maken mensen enthousiast voor de organisatie en ze ondersteunen en organiseren WNFacties: vrijwilligers zijn onmisbaar! Zonder vrijwilligers zou het onmogelijk zijn om veel mensen rechtstreeks te bereiken en persoonlijk contact te maken. Vrijwilligers zijn ambassadeurs van het Wereld Natuur Fonds die hun tijd en kwaliteiten geheel belangeloos ter beschikking stellen. Er zijn diverse vormen van vrijwilligerswerk binnen het Wereld Natuur Fonds: • WNF-Regioteam: voor het vergroten van de zichtbaarheid en het clubgevoel van het Wereld Natuur Fonds op lokaal niveau. • WNF-Actieteam: voor promotionele en logistieke activiteiten bij grote evenementen. • WNF-Talentenbank: voor vrijwilligers die hun speciale (vaktechnische) competenties inzetten.

Groei aantal en soorten vrijwilligers Aan het einde van dit boekjaar kende het Wereld Natuur Fonds: • 460 vrijwilligers in de Regioteams (442 vorig jaar) • 405 vrijwilligers in de Talentenbank (328 vorig jaar) • 1.360 vrijwilligers in het Actieteam (1.260 vorig jaar) Samen met de vrijwilligers die zich op ad hoc-basis hebben ingezet en de particuliere initiatieven, zijn dit jaar in totaal ruim 2.500 vrijwilligers (2.200 vorig jaar) actief geweest voor het Wereld Natuur Fonds. Wie zijn de vrijwilligers? Van alle vrijwilligers is 30% man en 70% vrouw. Ruim 41% is tussen de 20 en 40 jaar. De groep vrijwilligers jonger dan 20 jaar is gestegen van 2% naar 10%. Per week besteden de Regioteamvrijwilligers ruim 550 uur (vorig jaar 650) aan het vrijwilligerswerk voor de organisatie. Op jaarbasis komt dit op circa 26.000 uur voor het Wereld Natuur Fonds. Ondersteunen en organiseren acties Vrijwilligers van het Wereld Natuur Fonds in de Regioteams en het Actieteam hebben ruim 350 acties zelf georganiseerd of ondersteund. Deze acties liepen uiteen van speciale Rangerdagen, wandel- en hardloopevenementen en kunstprojecten tot gastlessen op scholen, sponsorlopen en speurtochten in de natuur. In het kader van de WNF-Rangeractie voor de tijger gaven vrijwilligers gastlessen op basisscholen waardoor kinderen en docenten werden gemotiveerd om voor de tijger de straat op te gaan. In totaal is via de acties van de Regioteams ruim € 85.000 (vorig jaar € 102.000) aan giften binnengekomen. Dat de giften beduidend minder zijn dan vorig jaar wijt het Wereld Natuur Fonds aan een verminderde verkoopopbrengst van artikelen. Vanwege het faillissement van het fulfillmentbureau verkochten vrijwilligers minder artikelen op bijeenkomsten en braderieën. Naast de vrijwilligers in de Regioteams en het Actieteam heeft het WNF-kantoor dit jaar ook mogen rekenen op de hulp van natuurtalenten uit de WNF-Talentenbank. Dit jaar hebben 21 talenten op projectbasis uiteenlopende werkzaamheden uitgevoerd op het gebied van onder meer communicatie, financiën en campagneondersteuning.

Doelstellingen tot 2011 Toekomst

• Versterken van de structuur en de impact van vrijwilligers door middel van een herinrichting van het vrijwilligersnetwerk. • Groei van het aantal én soorten vrijwilligers door middel van een gerichte vrijwilligerswervingscampagne. • Ondersteunen en organiseren van minimaal 500 fondsenwervende- en zichtbaarheidsacties met een totale opbrengst van € 95.000,-. Resultaten

Herinrichting Afgelopen jaar is een andere structuur binnen de regioteams doorgevoerd met een indeling die beter aansluit op de wensen en eisen van (nieuwe) vrijwilligers. Met een nieuwe website en sites van regioteams is vanuit het kantoor in Zeist een effectievere ondersteuning mogelijk gemaakt. Bovendien is een groot aantal toolkits ontwikkeld die de vrijwilligers helpen bij hun werk.


Om de ambitie van groei in impact, aantallen en verscheidenheid te verwezenlijken, wil het vrijwilligersteam van het Wereld Natuur Fonds de komende jaren onder meer: • Nog meer bijdragen aan grotere zichtbaarheid van het Wereld Natuur Fonds in Nederland; • Een verbreding van het vrijwilligerswerk en ontwikkeling van programma’s hiervoor realiseren (doelgroepsegmentatie), zodat het netwerk een nog grotere bijdrage levert aan de marketing- en communicatiedoelen en het natuurbeschermingsresultaat van het Wereld Natuur Fonds; • Social media als communicatiekanaal meer en beter benutten in het activeren van mensen die ‘iets’ voor het Wereld Natuur Fonds willen doen; • Een aantal partnerschappen opzetten met partijen die zich in een bepaalde markt bewegen. Voorbeeld: cycloteam.nl, een wielerclub die deuren weet te openen in de snelgroeiende markt van fietsers (wieler en MTB). Voor komend jaar wil het Wereld Natuur Fonds onderzoeken of een dergelijk partnerschap kan worden aangegaan met een partij in de allochtone doelgroep. In 2013 heeft het Wereld Natuur Fonds idealiter 4 van dergelijke ‘partners’; • Vrijwilligers meer op projectbasis inzetten op kantoor, zodat dat een kostenbesparing kan opleveren.


Reprehenderit

Het Wereld Natuur Fonds werd opgericht in 1962 en is een onderdeel van de internationale WWF-organisatie. Gezamenlijk doel: werken aan de wereldwijde natuurbeschermingsstrategie.




4. Organisatie en bestuur

Reprehenderit

Reprehenderit Organisatie en bestuur

Organisatie Reprehenderit en bestuur

Wereld Natuur Fonds

Het Wereld Natuur Fonds is een zelfstandige stichting, opgericht in 1962 en gevestigd in Zeist. Het Wereld Natuur Fonds is georganiseerd in 4 afdelingen: Natuurbescherming, Marketing & Communicatie, Financiën & Bedrijfsondersteuning en Human Resources.

Om het internationale beleid te beïnvloeden heeft het WWF tevens een kantoor in Brussel en in Washington DC. Vanuit het kantoor in Brussel werkt het aan de beïnvloeding van Europese richtlijnen en activiteiten, vanuit Washington DC aan beïnvloeding van internationale organisaties – zoals de Wereldbank – die zich bezighouden met wereldwijde economische onderwerpen.

samenwerking met

china

Al meer dan 20 jaar heeft het World Wide Fund for Nature projecten in Cuba. Deze richten zich met name op bescherming van de zee en kusten. Tot eind vorig jaar was WWF-Canada verantwoordelijk voor het WWF-kantoor in Cuba. Na reorganisatie van de WWF-activiteiten in Latijns-Amerika is deze verantwoordelijkheid overgedragen aan het Nederlandse Wereld Natuur Fonds. Door de aanwezigheid in Cuba kunnen projecten in het Caribische gebied breder en doeltreffender worden aangepakt.

Pal Hermansen /Wild Wonders of Europe

Het Wereld Natuur Fonds in Nederland maakt deel uit van de wereldwijde WWForganisatie (World Wide Fund For Nature). De WWF-organisatie heeft kantoren in meer dan 90 landen. Gezamenlijk werken de kantoren aan de uitvoering van de wereldwijde natuurbeschermingsstrategie. In totaal lopen ongeveer 1.700 natuurbeschermingsprojecten in zowel tropische gebieden als in Europa en op de Noord- en Zuidpool. Het internationale secretariaat van WWF is gevestigd te Gland in Zwitserland. Wereldwijd steunen ongeveer 5 miljoen donateurs het werk van het WWF.

Samen met Marketing en Communicatie houdt de unit Voetafdruk en Markten zich bezig met het mobiliseren van bedrijven om duurzaamheid op te nemen in de bedrijfsvoering en om te zetten in daden. Dit heeft als doel de impact van bedrijven op de natuur en het klimaat te verminderen en de biodiversiteit te behouden door het werk van het Wereld Natuur Fonds te steunen.

In de landen waar de economie exponentieel groeit, de zogenaamde BRIC landen (Brazilië, Rusland, India en China) draagt het Wereld Natuur Fonds bij aan de lokale organisatieontwikkeling. Met het WWF-kantoor in Brazilië is het Wereld Natuur Fonds onder de naam Twinning een verdergaande samenwerking aangegaan. Zowel op het gebied van natuurbescherming als op het gebied van campagnes, donateurwerving, Human Resource (HR) en Information Technology (IT) zijn Twinning-paren gevormd om kennis tussen beide kantoren te delen en capaciteit op te bouwen. Ten behoeve van de verdere ontwikkeling van het WWF-kantoor in China ondersteunt het Nederlandse Wereld Natuur Fonds met name de ontwikkeling van de online strategie van WWF-China. De samenwerking heeft inmiddels geresulteerd in ongeveer 1 miljoen ‘online friends’ in China. Afdeling natuurbescherming

De afdeling Natuurbescherming van het Wereld Natuur Fonds bestond het afgelopen jaar uit 7 thematische units: Beschermde Gebieden en Soorten, Bossen, Oceanen en Kusten, Waterrijke Gebieden, Natuur en Ontwikkeling, Klimaat en Voetafdruk en Markten. Daarnaast is in een aantal van deze units ook specifiek aandacht gegeven aan natuur in Nederland. Vanaf juli 2010 zal de WNF-unit die zich richtte op Natuur en Ontwikkeling geïntegreerd worden binnen de 6 andere units. Logisch, want lokale gemeenschappen en hun levensonderhoud spelen een belangrijke rol bij het al dan niet slagen van alle natuurbeschermingsprojecten, binnen elk thema.





Medewerkers

In de missie en aanpak van het Wereld Natuur Fonds is de rol van de mens evident. Het Wereld Natuur Fonds wil samenwerking bevorderen en de capaciteiten van medewerkers combineren met gewenste kennis en vaardigheden in de organisatie. Tevens streeft het Wereld Natuur Fonds ernaar talenten van medewerkers optimaal te benutten, medewerkers te stimuleren en ze de mogelijkheid te bieden zich binnen de organisatie te ontwikkelen.

Het Wereld Natuur Fonds groeit qua inkomsten en daarmee groeien de resultaten voor de natuur. Om deze groei in goede banen te leiden is het gemiddeld aantal fte ten opzichte van vorig jaar gegroeid van 102,1 over 2008/2009 naar 106,3. Het totaal aantal medewerkers per 30 juni 2010 bedraagt 125. Het afgelopen boekjaar heeft het Wereld Natuur Fonds 18 nieuwe medewerkers geworven en aangenomen. Het Wereld Natuur Fonds investeert in de ontwikkeling van medewerkers. Zo hebben interne kandidaten de voorkeur bij een vacature. Het afgelopen jaar zijn 6 medewerkers doorgestroomd naar een nieuwe functie. Dit is 25% van het totaal aantal vervulde vacatures. Het wereldwijde netwerk van het WWF biedt medewerkers unieke mogelijkheden voor internationale ontwikkeling. Het afgelopen jaar zijn 2 medewerkers voor kortere (3 maanden) tot langere tijd (2 jaar) werkzaam geweest in een van de buitenlandse kantoren, of vanuit het buitenland naar Nederland gekomen. De personeelsopbouw van het Wereld Natuur Fonds is niet wezenlijk gewijzigd ten opzichte van voorgaande jaren. Zowel de verhouding man-vrouw, de gemiddelde leeftijd en het gemiddeld aantal jaren dienstverband is nagenoeg ongewijzigd ten opzichte van voorgaande jaren. Het aantal fulltimers is met meer dan 10% gegroeid naar 34%. Het ziekteverzuimcijfer (exclusief zwangerschaps- en bevallingsverlof) daalde van 4,21% in het vorige boekjaar naar 3,9 % dit verslagjaar. Hiermee ligt het verzuimpercentage iets onder het landelijk gemiddelde van 4,4%. De verzuimbegeleiding wordt ondersteund door ArboNed. Er wordt met name gebruikgemaakt van ondersteuning door de bedrijfsarts en bedrijfsmaatschappelijk werker.

Personeel in cijfers

2005/2006 2006/2007 2007/2008 2008/2009 2009/2010

Aantal fte Aantal medewerkers Uitstroom medewerkers Percentage vrouw/man Gemiddelde leeftijd Percentage parttime/fulltime Gemiddeld aantal dienstjaren Ziekteverzuim (excl. zwangerschapsverlof)

87,9 110 10% 75/25 38,5 73/27 5,5 3,1


88,1 109 23% 69/31 39,3 68/32 5,3 2,6

94,2 117 16% 69/31 39,2 73/27 5,3 3,1

99,0 120 15% 66/34 40,1 78/22 3,9 4,2

106,3 125 16% 67/33 40,2 66/34 5,3 3,9

Vertrouwenspersoon

Het Wereld Natuur Fonds beschikt over een interne en een externe vertrouwenspersoon. Beiden zijn het afgelopen jaar eenmaal geconsulteerd. Er is geen gebruikgemaakt van de vorig jaar geïmplementeerde klokkenluidersregeling.

Organisatiewijziging

In een ambitieuze meerjarenstrategie 2011-2013 heeft het Wereld Natuur Fonds een groei van 4% tot 5% als doelstelling geformuleerd. Bovendien wil het de achterban beter mobiliseren en inhoudelijke thema’s nog beter verbinden dan voorheen. Ook ziet het Wereld Natuur Fonds de noodzaak om te investeren in social media, public affairs en beter doelgroepenmanagement. Om dit te bereiken waren ingrepen in de organisatie onvermijdelijk en heeft het Wereld Natuur Fonds eind juni 2010 besloten om een organisatieverandering door te voeren. Bij dit besluit zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd: • de organisatieverandering draagt bij aan het realiseren van het strategisch resultaat • de totale formatie van ongeveer 100 fte blijft behouden • als het verval van functies leidt tot een beëindiging van de arbeidsovereenkomst zal het Wereld Natuur Fonds collega’s zo veel mogelijk van werk naar werk begeleiden • interne kandidaten krijgen een gerede kans om te reflecteren op nieuwe posities. Nieuwe posities zijn in het leven geroepen voor de strategisch belangrijke onderwerpen. De Ondernemingsraad (OR) is gedurende het hele proces betrokken geweest. Functiewaardering

Het afgelopen jaar heeft het Wereld Natuur Fonds zijn functiehuis vernieuwd. Doel: het meer resultaatgericht beschrijven van de functies en de veranderingen die de organisatie heeft doorgemaakt verankeren in de profielen. Bij de daadwerkelijke waardering en doorvertaling naar salarisbenchmarkgegevens in de markt heeft het Wereld Natuur Fonds gebruikgemaakt van de expertise van Hay en ervoor gekozen de beloning aan te laten sluiten bij de gemiddelde beloning in de markt. Zowel de medewerkers als de ondernemingsraad zijn betrokken geweest bij het proces, dat begin 2010 is afgerond. Functioneren en beoordelen

Het Wereld Natuur Fonds kent een vaste functionerings- en beoordelingscyclus. De functioneringsgesprekken vinden in oktober/november plaats. In deze gesprekken wordt vooral vooruit gekeken. In mei vinden beoordelingsgesprekken plaats, waarin beoordeeld wordt of de vastgestelde individuele doelstellingen zijn behaald. De salarisverhoging is gebaseerd op de periodiektoekenning in de beoordelingsronde. Het Wereld Natuur Fonds wil bovengemiddelde prestaties bovengemiddeld belonen met maximaal 2 periodieken of, in het geval van een specifieke bijzondere prestatie, een bescheiden bonus (tussen 500 en 1500 euro bruto). Gezien de organisatorische veranderingen en de economische crisis zijn het afgelopen boekjaar overigens geen bonussen toegekend. Ontwikkeling en opleiding

Het Wereld Natuur Fonds organiseert interne trainingen op het gebied van ‘feedback geven’ (gericht op het creëren van een open, lerende cultuur) en ‘persoonlijke effectivi-




teit’ (gebaseerd op de theorie van Stephen Covey). Ook zijn trainingen gegeven op het gebied van beoordelings- en functioneringsgesprekken en diverse teambuildingdagen georganiseerd en gefaciliteerd. Aan individuele trainingen opleidingsvragen is in totaal €100.000 besteed.

Directie

Arbeidsvoorwaarden

Tijdens het boekjaar heeft het Wereld Natuur Fonds, met instemming van de OR, enkele wijzigingen in de arbeidsvoorwaarden doorgevoerd, waaronder het implementeren van een reisbeleid en een nieuwe verhuisregeling.

Benoeming

De directeur wordt benoemd door de Raad van Toezicht. De directeur van het Wereld Natuur Fonds is benoemd voor onbepaalde tijd.

Ondernemingsraad

Het Wereld Natuur Fonds beschikt over een ondernemingsraad die een goede afspiegeling is van de medewerkers. Bij zowel het organisatieveranderings- als het functiewaarderingstraject is de OR nauw betrokken geweest.

Vooruitblik 2010/2011

Het Wereld Natuur Fonds heeft één algemeen directeur, Johan (J.A.) van de Gronden. Johan van de Gronden is sinds 1 juli 2006 directeur bij het Wereld Natuur Fonds. De taken en bevoegdheden van de directeur zijn vastgelegd in de statuten en het bestuursreglement. De directeur wordt in de uitvoering van zijn functie ondersteund door het managementteam.

Komend jaar zal de focus worden verlegd naar de waarden van het Wereld Natuur Fonds. De vertaalslag van de extern gepercipieerde waarden naar intern gewenste waarden wordt op dit moment gemaakt. Hieraan wil het Wereld Natuur Fonds de competenties in de functiebeschrijvingen koppelen. Ook zal een medewerkerstevredenheidsonderzoek worden uitgevoerd.

Voor het Wereld Natuur Fonds is het belangrijk om te blijven innoveren. Innovatie kan worden behaald door mensen aan te trekken met een andere achtergrond, zowel qua opleiding als culturele achtergrond. Een cultural awareness-training zal bijdragen aan de culturele innovatie. Nieuwe e-learning methoden versnellen innovaties bij medewerkers. Op het gebied van mobiel werken zal verder beleid worden ontwikkeld. Dit houdt in dat medewerkers altijd en overal hun werk kunnen doen en niet langer afhankelijk zijn van plaats en tijd. Hiermee sluit het project ‘Mobiel werken’ aan in het verbeteren van de balans tussen werk en privé.

Beloning

De commissie Wijffels heeft in 2005 een advies uitgebracht over de grondslagen voor beloning van directeuren van goede doelen. Dit advies is overgenomen in de ‘VFI Adviesregeling Beloning Directeuren van Goede Doelen’. De adviesregeling bevat een aantal op de functie toegesneden criteria, zoals omvang van de organisatie, complexiteit van de organisatie, organisatorische context en directiemodel. Hiermee kan de zwaarte van de functie worden gewaardeerd en de inschaling van de functie worden bepaald. Ten behoeve van de inschaling in de juiste functiegroep heeft het WNF advies ingewonnen van een extern onafhankelijk adviesbureau. Conform de ‘VFI Adviesregeling’ is de zwaarte van de directeursfunctie bepaald op functiegroep J. Het maximum salaris voor functiegroep J voor 2010 bedraagt € 140.046 (conform de Adviesregeling). Het brutosalaris van de algemeen directeur van het Wereld Natuur Fonds over de periode 1 juli 2009 – 30 juni 2010 bedroeg € 127.466. Het Wereld Natuur Fonds draagt ten behoeve van de directeur sociale lasten en pensioenpremie af. Deze bedroegen over de periode 1 juli 2009 – 30 juni 2010 respectievelijk € 7.225 en € 15.705. Per jaar ontvangt de directeur een vaste onkostenvergoeding van € 1.500. Functioneren

Eenmaal per jaar beoordeelt de voorzitter van de Raad van Toezicht het functioneren van de algemeen directeur. Hij vraagt hiertoe input van de overige leden van de Raad van Toezicht en een aantal medewerkers. De voorzitter licht de beoordeling toe in een persoonlijk gesprek en legt de beoordeling vast in een schriftelijk beoordelingsformulier. Nevenfuncties

Per 30 juni 2010 bekleedt Johan van de Gronden de volgende nevenfuncties: • Lid redactieraad ‘The Broker’ • Lid Ronde Tafel voor internationale ontwikkelingsvraagstukken, ‘Worldconnectors’ • Lid Policy Advisory Committee van NWO-WOTRO (Netherlands Organisation for Scientific Research - Netherlands Foundation for the Advancement of Tropical Research) • Lid Bestuurlijk Adviescomité natuuractiviteitencentrum Oostvaardersplassen van Staatsbosbeheer • Jurylid Edgar Doncker Prijs voor natuurbehoud in Nederland





Raad van Toezicht

De Raad van Toezicht houdt integraal toezicht op het beleid van de directie en de algemene gang van zaken in de organisatie. Daarnaast staat de Raad van Toezicht de directie met advies terzijde. De taken en bevoegdheden van de Raad van Toezicht zijn vastgelegd in de statuten en het reglement ‘Raad van Toezicht’. Samenstelling Raad van Toezicht

De Raad van Toezicht bestaat in totaal uit 8 leden. Per 30 juni 2010 wordt de Raad van Toezicht gevormd door de dames Lokke Moerel en Teresa Fogelberg en de heren Antony Burgmans, Tom Heidman, Ila Kasem, Sjoerd van Keulen, Adriaan Nühn en Gerard Persoon. Gedurende het boekjaar is de samenstelling van de Raad niet gewijzigd. Ieder lid van de Raad van Toezicht heeft een bepaalde portefeuille, waarbij de volgende indeling wordt gehanteerd: Algemene Zaken, Natuurbescherming, Marketing & Communicatie en Financiën & Bedrijfsondersteuning. De heer Burgmans is voorzitter van de Raad van Toezicht en tevens verantwoordelijk voor de portefeuille Algemene Zaken. Mevrouw Fogelberg en de heer Persoon zijn verantwoordelijk voor de portefeuille Natuurbescherming. De heren Heidman (vicevoorzitter) en Nühn zijn verantwoordelijk voor de portefeuille Marketing & Communicatie. Mevrouw Moerel en de heren Kasem en van Keulen zijn verantwoordelijk voor de portefeuille Financiën & Bedrijfsondersteuning en vormen samen de auditcommissie. Benoeming

Nieuwe leden worden benoemd door de Raad van Toezicht. Vanaf 1 januari 2008 worden leden van de Raad van Toezicht benoemd voor een periode van 5 jaar, conform het nieuwe Reglement CBF-Keur. Leden die reeds per 1 januari 2008 zitting hadden in de Raad zijn benoemd voor een periode van 4 jaar. Leden van de Raad van Toezicht kunnen eenmaal worden herbenoemd. Beloning

Leden van de Raad van Toezicht ontvangen geen bezoldiging. Functioneren

De Raad van Toezicht evalueert één keer per jaar zijn eigen functioneren. Om de kwaliteit en een evenwichtige samenstelling van de Raad te waarborgen, heeft de Raad een profielschets opgesteld. De profielschets stelt specifieke eisen aan de ervaring en expertise van individuele leden, alsmede aan de gezamenlijke Raad en Voorzitter.


Nevenfuncties Raad van Toezicht

Naam: A. (Antony) Burgmans Functie: Voorzitter Portefeuille: Algemene Zaken Aftredend per: 10 juni 2015 Herbenoembaar: Nee Nevenfuncties: • Lid Raad van Commissarissen Akzo Nobel N.V. • Lid Raad van Commissarissen AEGON N.V. • Lid Raad van Commissarissen SHV Holdings N.V. • Non-Executive Director BP plc • Voorzitter Raad van Toezicht Maurits Museum • Voorzitter Raad van Toezicht De Nederlandse Opera Naam: T. (Tom) Heidman Functie: Vicevoorzitter Portefeuille: Marketing en Communicatie Aftredend per: 1 juli 2011 Herbenoembaar: Nee Hoofdfunctie: Directievoorzitter C1000 B.V. Nevenfuncties: • Lid Bestuur Stichting Leerstoel Detailhandelsmarketing Amsterdam • Lid Raad van Commissarissen Bol.com B.V. Naam: T.C. (Teresa) Fogelberg Functie: Lid Portefeuille: Natuurbescherming Aftredend per: 17 september 2011 Herbenoembaar: Ja Hoofdfunctie: Deputy Chief Executive The Global Reporting Initiative Nevenfuncties: • Lid Raad van Toezicht Cordaid • Lid Board International Institute for Environment and Development (IIED) • Voorzitter Board ILEIA, Centre for Information on Low External Input and Sustainable Agriculture • Lid Ronde Tafel voor internationale ontwikkelingsvraagstukken, ‘Worldconnectors’ • Lid van expert panel – Transparency Benchmark van het Ministerie van Economische Zaken Naam: G.A. (Gerard) Persoon Functie: Lid Portefeuille: Natuurbescherming Aftredend per: 24 november 2014 Herbenoembaar: Nee Hoofdfunctie: Hoogleraar Universiteit Leiden (Milieu en Ontwikkeling) Nevenfuncties: • Lid van de Nederlandse Antropologische en Sociologische Vereniging • Lid van de Programma Advies Commissie van Tropenbos International • Lid van de Redactieraad van Focaal, European Journal of Anthropology • Lid van de Redactieraad van het Journal of Human Ecology • Lid van het Timber Procurement Assessment Committee (TPAC) van het Ministerie van VROM. WNF Jaarverslag 2009/2010 85



Naam: A. (Ila) Kasem Functie: Lid, auditcommissie Portefeuille: Financiën en Bedrijfsondersteuning Aftredend per: 24 november 2014 Herbenoembaar: Nee Hoofdfunctie: Directievoorzitter Van de Bunt adviseurs voor organisatie en beleid. Nevenfuncties: • Bestuurslid Handels- en Investeringscentrum Marokko • Voorzitter Marokko Fonds • Voorzitter Marmoucha • Bestuurslid Nederlandse Stichting voor Psychotechniek • Lid Raad van Toezicht Nederlands Fonds voor de Podiumkunsten • Lid Stuurgroep Cultural Emergency Response (CER) van het Prins Claus Fonds • Bestuurslid Stichting Giving Back • Lid Raad van Toezicht Mondriaan Onderwijsgroep • Bestuurslid Raad van Organisatieadviesbureaus Naam: S. (Sjoerd) van Keulen Functie: Voorzitter auditcommissie Portefeuille: Financiën en Bedrijfsondersteuning Aftredend per: 15 september 2013 Herbenoembaar: Ja Hoofdfunctie: Voorzitter Holland Financial Centrum Nevenfuncties: • Lid Raad van Commissarissen Heijmans N.V. • Lid Raad van Commissarissen APG Groep • Bestuurslid Stichting Health Insurance Fund (HIF) • Voorzitter Stichtingsbestuur Investment Funds for Health in Africa (IFHA) • Lid Raad van Toezicht Stichting Natuur en Milieu • Voorzitter Raad van Commissarissen Mediq Naam: L. (Lokke) Moerel Functie: Lid, auditcommissie Portefeuille: Financiën en Bedrijfsondersteuning Aftredend per: 17 september 2011 Herbenoembaar: Ja Hoofdfunctie: Partner De Brauw Blackstone Westbroek, advocaten notarissen en belastingadviseurs Nevenfuncties: • Adviseur Raad van Toezicht Stichting Pink Ribbon • A rbiter Stichting Geschillenoplossing Automatisering • A rbiter en mediator World Intellectual Property Organization (WIPO) • Bestuurslid Vereniging Rembrandt Naam: A. (Adriaan) Nühn Functie: Lid Portefeuille: Marketing en Communicatie Aftredend per: 15 december 2013 Herbenoembaar: Ja Nevenfuncties: • Lid Raad van Commissarissen AlpInvest Partners N.V. • Lid Raad van Commissarissen Leaf International B.V.


• • • •

Lid Raad van Commissarissen Heiploeg B.V. President-commissaris Macintosh N.V. President-commissaris Sligro N.V. Lid Raad van Commissarissen Anglovaal Industries

• • • •

Voorzitter Raad van Toezicht Medical Knowledge Institute Lid Raad van Toezicht Holland America Friendship Foundation Lid Raad van Commissarissen Delta Wines Lid Raad van Commissarissen Plukon Royale B.V.

(Zuid-Afrika)

Verantwoordingsverklaring Eén van de eisen die het Centraal Bureau Fondsenwerving stelt aan organisaties met het CBF-keurmerk is dat directie en Raad van Toezicht een gezamenlijke verantwoordingsverklaring opnemen in het jaarverslag. In de verantwoordingsverklaring onderschrijft het gezamenlijke bestuur dat: • de functie toezicht houden duidelijk is gescheiden van de functie besturen dan wel uitvoeren; • de organisatie haar middelen optimaal besteedt zodat effectief en efficiënt gewerkt wordt aan het realiseren van de doelstelling; • de organisatie streeft naar optimale relaties met belanghebbenden, met gerichte aandacht voor de informatieverschaffing en de inname en verwerking van wensen, vragen en klachten. Het Wereld Natuur Fonds onderschrijft deze principes. Besturen en toezicht houden

De Raad van Toezicht adviseert – gevraagd en ongevraagd – de directie en houdt integraal toezicht op het beleid van de directie en de algemene gang van zaken in de organisatie. De Raad van Toezicht keurt de strategie, het jaarplan, de begroting, de jaarrekening en het jaarverslag goed. Conform het vereiste van het CBF is in 2008 tevens een auditcommissie opgericht. Deze bestaat uit 3 leden van de Raad van Toezicht. De taken en bevoegdheden van de directeur, Raad van Toezicht en de auditcommissie zijn vastgelegd in de statuten en het huishoudelijk reglement. Belangenverstrengeling

De directie en de Raad van Toezicht waken voor belangenverstrengeling tussen het Wereld Natuur Fonds en zijn medewerkers, directie en leden van de Raad van Toezicht. Zowel de directeur als ieder lid van de Raad van Toezicht legt daarom jaarlijks een schriftelijke verklaring af aan de Raad van Toezicht, waaruit blijkt of sprake is van een verstrengeling van belangen. Ook doen de directie en alle leden van de Raad van Toezicht jaarlijks schriftelijk opgave van hun hoofdfunctie en van hun nevenfuncties aan de voorzitter van de Raad van Toezicht. Voor het aanvaarden van nevenfuncties moeten bestuursleden vooraf toestemming krijgen van de Raad van Toezicht.




Optimalisatie effectiviteit en efficiencybestedingen

De directie stelt jaarlijks het meerjarenbeleidsplan op, alsmede een jaarplan en begroting voor het betreffende verslagjaar. Zowel het meerjarenbeleidsplan als de jaarplannen en begroting worden door de Raad van Toezicht goedgekeurd. De plannen en begroting hebben betrekking op de gehele organisatie en bevatten plannen voor de afdelingen Natuurbescherming, Marketing & Communicatie, Financiën & Bedrijfsondersteuning en Human Resources. Over de voortgang van inkomsten en de bestedingen aan de doelstelling, werving baten en administratie en beheer wordt maandelijks aan de directie gerapporteerd. Waar nodig worden het beleid of de uitvoering aangepast. De formele rapportage aan de Raad van Toezicht vindt tweemaal per jaar plaats. De externe accountant toetst jaarlijks de opzet, het bestaan en de werking van de administratieve organisatie en interne controle. Over het afgelopen verslagjaar heeft de accountant geconcludeerd dat de administratieve organisatie en interne controle van het Wereld Natuur Fonds in voldoende mate is verankerd in de interne beheersing en bedrijfsvoering. Om inzicht te verkrijgen in de resultaten van natuurbescherming worden de bestedingen aan de doelstelling zowel inhoudelijk als financieel systematisch gevolgd en gerapporteerd. Ook vindt periodiek een accountantscontrole plaats op de kosten van internationale projecten. De evaluatie omtrent de effectiviteit van natuurbeschermingsprojecten en programma’s vindt systematisch plaats. De bevindingen van de evaluaties worden vastgelegd en dienen als input voor te vervolgen of nieuw op te starten projecten. Optimalisatie omgang met belanghebbenden

Het Wereld Natuur Fonds bouwt aan een toekomst waarin de mens leeft in harmonie met de natuur. In het bouwen aan deze doelstelling ziet het Wereld Natuur Fonds zich gesteund door 910.000 donateurs. Hiermee is het Wereld Natuur Fonds een brede maatschappelijke organisatie. Het Wereld Natuur Fonds ziet het dan ook als zijn plicht om de communicatie met al zijn belanghebbenden zo transparant mogelijk vorm te geven. Onder belanghebbenden verstaat het Wereld Natuur Fonds niet alleen donateurs, internationale project partners, het WWF-netwerk, bedrijvenpartners, de Nationale Postcode Loterij en de overheid, maar ook het Nederlands publiek, politiek en werknemers. Om de tevredenheid van de diverse doelgroepen te meten, gebruikt het Wereld Natuur Fonds diverse instrumenten. Periodiek voert het WNF een tevredenheidsonderzoek uit onder zijn donateurs, webbezoekers en werknemers. Zowel voor donateurs als partnerorganisaties hanteert het Wereld Natuur Fonds een formele klachtenregeling. Het hanteert hierbij de eisen die het CBF stelt aan de administratie en afhandeling van klachten. Om de omgang met belanghebbenden te optimaliseren, maakt het Wereld Natuur Fonds gebruik van alle moderne communicatiemiddelen: televisie, radio, gedrukte media – zoals de donateursmagazines ‘Panda’, ‘Watch the World’, ‘Tam Tam’ en ‘PipaPanda’ – website, e-mail, internet, social media en persberichten. De communicatie varieert van het informeren van het Nederlands publiek over bijvoorbeeld klimaatverandering tot meer formele rapportages, zoals het jaarverslag en de jaarrekening.

Overleg en besluitvorming

De Raad van Toezicht vergadert 4 maal per jaar. Elke reguliere vergadering wordt voorafgegaan door de presentatie en bespreking van een natuurbeschermingsonderwerp. In dit kader zijn het afgelopen boekjaar besproken: de klimaattop in Kopenhagen, het campagneconcept 2010, ecologische netwerken, de strategie van WWF-Turkije en de Afrika-strategie. 2 Weken voor de plenaire Raad van Toezicht-vergadering vindt een portefeuilleoverleg plaats tussen de betreffende leden van de Raad en het verantwoordelijke lid van het managementteam. In deze vergaderingen worden de rapportages van de diverse afdelingen meer in detail besproken en worden de agendapunten voor de Raad van Toezicht voorbereid.

Eenmaal per jaar bespreekt de Raad van Toezicht uitgebreid de strategie van het Wereld Natuur Fonds. Eenmaal per 2 jaar bezoekt de Raad van Toezicht (op eigen kosten) een aantal internationale natuurbeschermingsprojecten. De voorzitter van de Raad van Toezicht overlegt minimaal eenmaal per jaar met de Ondernemingsraad. Vergaderingen

Voorafgaand aan de plenaire Raad van Toezicht-vergadering besprak de auditcommissie op 5 oktober 2009 de jaarrekening, het jaarverslag en het accountantsverslag in bijzijn van de externe accountant. In de vergadering van 5 november 2009 keurde de Raad van Toezicht de door de directie opgemaakte jaarrekening 2008/2009 goed. De jaarrekening is gecontroleerd door KPMG Accountants NV en voorzien van een goedkeurende accountantsverklaring. De Raad verleende decharge aan de directie voor het gevoerde beheer over het verstreken boekjaar. In de vergadering kwamen eveneens de jaarlijkse bijdrage aan het internationale WWF-netwerk, de geplande veldreis van de Raad van Toezicht en de voorbereiding van een subsidieaanvraag uit hoofde van het Medefinancieringsstelsel (Directoraat-Generaal Internationale Samenwerking) aan de orde. De heer Persoon werd herbenoemd als lid van de Raad van Toezicht. In de vergadering van 7 december besprak de Raad van Toezicht de strategische thema’s voor de komende 3 jaar: gedifferentieerde groei, invloed en zichtbaarheid, en synergie en slagkracht. Tevens besprak de Raad van Toezicht een voorlopige financiële meerjarenraming. Daarnaast besprak de Raad van Toezicht het CleanTech Rapport en de toetreding van het Wereld Natuur Fonds tot het Dutch Greentech Fonds. De auditcommissie werd herbenoemd. De heer van Keulen werd herbenoemd als voorzitter van de auditcommissie. In de vergadering van 12 april keurde de Raad van Toezicht de strategie voor de periode 1 juli 2010 – 30 juni 2013 goed, alsmede de financiële meerjarenraming. Tevens werden de halfjaarrapportage en de prognose uitgebreid besproken. De vergadering van 10 juni vond plaats in Zambia tijdens de veldreis van de Raad van Toezicht. De Raad keurde de jaarplannen en het budget goed. Ook besprak de Raad de rekrutering van kandidaten voor de functies van Chief Marketing en Chief Conser-





vation Officer. De heer Burgmans werd herbenoemd als voorzitter van de Raad van Toezicht. De Raad stelde het salaris van de directeur voor het komende boekjaar vast en evalueerde zijn functioneren. Tijdens de veldreis bezocht de Raad diverse natuurbeschermings- en educatieprojecten in Zambia, waaronder een jeugdeducatiecentrum, een project tot het behoud van carnivoren, een anti-stroperijproject en het lokale WWF-kantoor. De aan de veldreis verbonden reiskosten werden door de leden van de Raad van Toezicht zelf betaald.

Multifunctionals

Door het afsluiten van een nieuw contract worden de printers en kopieerapparaten vervangen door modernere apparatuur. Bovendien wordt het aantal apparaten verminderd, waardoor het energieverbruik daalt. Andere instelling van de apparaten en gedragsverandering bij de medewerkers zorgen voor een reductie van het papierverbruik. Vliegkilometers

Milieujaarverslag

Het Wereld Natuur Fonds heeft 3 jaar geleden een beleid (‘Van Ambitie naar Actie’) geformuleerd, waarmee het de bedrijfsvoering en -processen wil verduurzamen. Het WNF en de medewerkers willen ook in eigen land een voorbeeld zijn voor een duurzame maatschappij. De bedrijfsprocessen waarbinnen maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) wordt toegepast, zijn onderverdeeld in: fondsenwerving, natuurbescherming, inkoop, milieu, HR en financiën. Elk jaar worden concrete projecten geformuleerd. Het afgelopen jaar is er onder meer gewerkt aan de volgende onderwerpen.

Pandamobiel

De Landrover is vervangen door een Toyota Prius. Met deze wijziging wordt het benzineverbruik en de CO2-uitstoot van de Pandamobiel gehalveerd. Met een afstand van 18.000 kilometer per jaar bekent dit een jaarlijkse besparing van 900 liter benzine en 1.500 kg CO2.

Door steeds vaker te kiezen voor video- of teleconference worden vliegkilometers en de daarmee gepaard gaande CO2-uitstoot teruggedrongen. De gemaakte vliegkilometers worden gecompenseerd met Gold Standard, een compensatiemethode die mede door het WNF is ontwikkeld. Gold Standard realiseert nieuwe duurzame projecten in de energiesector in onder andere ontwikkelingslanden. Per jaar wordt gestreefd 5% minder kilometers te vliegen, met als doel in de periode 2008-2013 het aantal kilometers en de CO2-uitstoot met een kwart te verminderen. In het afgelopen jaar is er helaas beduidend meer gevlogen dan de doelstelling voorschrijft: het aantal vliegkilometers en de daarbij behorende CO2-uitstoot is met 29% toegenomen. Inkoop

Naast prijs, kwaliteit en service is ook duurzaamheid een inkoopcriterium van het Wereld Natuur Fonds. Tijdens het inkoopproces worden potentiële leveranciers gevraagd naar en getoetst op het nemen van maatschappelijke verantwoordelijkheid en hun bijdrage aan verduurzaming van de maatschappij. Daarnaast worden leveranciers gestimuleerd hun eigen bedrijfsvoering te verduurzamen. Doorlopende projecten

Bedrijfsrestaurant

Naar aanleiding van de gebruikersenquête in 2009 over het bedrijfsrestaurant is in samenwerking met het cateringbedrijf SAB een concept ontwikkeld om het aanbod en de presentatie daarvan in het bedrijfsrestaurant te verduurzamen. Zo bestaat het assortiment voor bijna 90% uit biologische- of ‘ik kies bewust’-producten, wordt er gebruikgemaakt van lokale leveranciers en heeft per stuk verpakt beleg plaatsgemaakt voor presentatieschalen. Daarbij is het cateringbedrijf MSC-gecertificeerd en worden uiteraard deze MSC-producten aangeboden. Energiebeheer

Het energiebeheer en -verbruik binnen het pand wordt verder geanalyseerd en geoptimaliseerd. Op basis van metingen en voortschrijdende technologieën worden waar mogelijk aanpassingen en verbeteringen doorgevoerd die het comfort van de medewerkers verbeteren en het energieverbruik verminderen. Vanaf volgend jaar zullen de prestaties in cijfers uit te drukken moeten zijn. Koerierszendingen

Met de overstap naar Valid Express kiest het Wereld Natuur Fonds naast een groene koerier ook voor een op personeelsbeleid maatschappelijk verantwoorde koerier. CO2-uitstoot wordt gecompenseerd en medewerkers met een lichamelijke beperking kunnen sneller aan de slag.


Tot slot lopen enkele projecten die in voorgaande jaren zijn gestart, gewoon door. Zo is voor het duurzame kantoorpand gebruikgemaakt van zonnepanelen, een warmtekoude-installatie en duurzame en milieuvriendelijke materialen als FSC-hout, gerecyclede vloerbedekking en leemstuc. Het park Schoonoord waarin het pand staat, wordt in samenwerking met het Utrechts Landschap in ere hersteld. In de AVR zijn duurzame mogelijkheden voor de werknemers opgenomen, zoals een verhuispremie als men dichterbij komt wonen en fietskilometers die gedeclareerd kunnen worden. Bezoekers die met het openbaar vervoer komen, kunnen op het station gratis fietsen lenen om van het station naar het hoofdkantoor te reizen en vice versa. Het Wereld Natuur Fonds heeft een duurzaam beleggingsbeleid en partners worden gestimuleerd en geholpen om ketens te verduurzamen. Toekomst

Het komende jaar wordt er doorgewerkt aan de bovengenoemde projecten. Daarnaast staat er een aantal nieuwe onderwerpen op de agenda. Zo wordt de afvalverwerking onder de loep genomen, waarbij niet alleen gekeken zal worden naar een duurzamere verwerking, maar ook naar vermindering van het afval. Op dit moment wordt er gewerkt aan de formulering van beleid voor mobiel werken. In het komende jaar zouden hierin de eerste stappen genomen moeten worden.


Reprehenderit




Magnus Elander / Wild Wonders of Europe

5 Financiën

Reprehenderit

Financiën Reprehenderit

Reprehenderit Financiën

Vermogens beleiD

Continuïteitsreserve

Het Wereld Natuur Fonds streeft ernaar de gerealiseerde inkomsten zo snel mogelijk te besteden aan de doelstelling. Daarom is er continu aandacht voor het beperken van het vermogen. Uiteraard dient het voortbestaan van de organisatie wel te worden gewaarborgd. Het Wereld Natuur Fonds stelt zich daarom ten doel om het totaal vrij besteedbaar vermogen, de zogenaamde continuïteitsreserve, niet hoger te laten uitkomen dan eenmaal de jaarlijkse kosten van de werkorganisatie. Hiermee voldoet het Wereld Natuur Fonds ruim aan de richtlijn ‘Reserves Goede Doelen’ van de VFI en het CBF. Conform deze richtlijn mag de continuïteitsreserve niet meer bedragen dan anderhalf maal de jaarlijkse kosten van de werkorganisatie.

Bestemmingsreserve

Naast de continuïteitsreserve houdt het Wereld Natuur Fonds een bestemmingsreserve aan, de zogenaamde reserve financiering activa. De reserve financiering activa wordt aangehouden ter financiering van de (im)materiële vaste activa, die met eigen vermogen zijn gefinancierd.

Internationale natuurbeschermingsprojecten

Het Wereld Natuur Fonds streeft ernaar de prachtige rijkdom aan dieren plantensoorten op aarde te beschermen. Dit doet het over de hele wereld door meerjarige natuurbeschermingsprogramma’s op te zetten. Van elk natuurbeschermingsprogramma legt het WNF de natuurbeschermingsdoelstellingen en begroting vast in een projectcontract. Het Wereld Natuur Fonds wil goed inzicht houden in de resultaten van de natuurbeschermingsprogramma’s. Daarom vraagt het alle internationale teams te rapporteren over zowel de bereikte natuurbeschermingsresultaten als de uitgaven. De inhoudelijke rapportage vindt tweemaal per jaar plaats. De financiële rapportage viermaal. De rapportages worden besproken met de natuurbeschermers en het managementteam en waar nodig worden beleid en/of uitvoering aangepast. Periodiek vindt er accountantscontrole op de kosten van internationale natuurbeschermingsprojecten plaats. Het Wereld Natuur Fonds evalueert de effectiviteit van natuurbeschermingsprojecten en programma’s systematisch. De evaluaties worden vastgelegd en besproken en dienen als input voor te vervolgen of nieuw op te starten projecten. Management Informatie

Beleggingsbeleid

Het beleggingsbeleid van het Wereld Natuur Fonds legt de nadruk op maatschappelijke verantwoordelijkheid. De selectie van beleggingen is daarom niet alleen gebaseerd op financiële voorwaarden, maar ook op strikte duurzaamheidscriteria. Om de gevoeligheid voor koersfluctuaties te beperken, belegt het Wereld Natuur Fonds maximaal 20% van zijn portfolio in aandelen. De overige effecten worden belegd in obligaties en liquiditeiten. Om de missie van het WNF verder te ondersteunen is de beleggingsportefeuille het afgelopen boekjaar uitgebreid met een participatie in het Dutch Greentech Fund. De beleggingsportefeuille van het WNF heeft een internationaal karakter. Niet alleen vanwege het verwachte rendement, maar ook om duurzaamheidsredenen kijkt het WNF over de landsgrenzen heen. Eventuele valutarisico’s worden meegenomen in de algehele risicorendementsafweging. Natuurbescherming is een zaak van een lange adem. De meest effectieve en kwalitatief beste wijze van natuurbescherming wordt gerealiseerd door meerjarige programma’s op te zetten. Het Wereld Natuur Fonds start pas met zijn natuurbeschermingsprogramma’s op het moment dat het een hoge mate van zekerheid heeft over de financiering. De beleggingen geven deze zekerheid en het Wereld Natuur Fonds belegt daarom nadrukkelijk voor de lange termijn. Het beheer van de beleggingsportefeuille is in handen van een professionele vermogensbeheerder. Tijdens regelmatig overleg met de vermogensbeheerder wordt het beleggingsbeleid geëvalueerd.

Het Wereld Natuur Fonds stelt jaarlijks een jaarplan en een begroting op waarin 6de beleidsvorming, planning en aansturing van de organisatie zijn vastgelegd. De jaarplannen en begroting hebben betrekking op de gehele organisatie en bevatten plannen voor de afdelingen Natuurbescherming, Marketing & Communicatie, Financiën & Bedrijfsondersteuning en Human Resources. Zowel de jaarplannen als de begroting worden door de Raad van Toezicht goedgekeurd.

6

Om gedurende het jaar de inkomsten en besteding van middelen te sturen en te bewaken, stelt het Wereld Natuur Fonds maandelijks een financiële managementrapportage op. Daarnaast stellen alle budgethouders elk halfjaar een uitgebreide inhoudelijke rapportage op. Hierin geven zij een overzicht van de uitgevoerde activiteiten en behaalde resultaten. Zowel de maandrapportages als de halfjaarrapportages worden besproken met het managementteam en waar nodig worden beleid en/ of uitvoering aangepast. Ook de formele rapportage aan de Raad van Toezicht vindt tweemaal per jaar plaats. Na afloop van het boekjaar verantwoordt het Wereld Natuur Fonds de behaalde inhoudelijke en financiële resultaten in het externe jaarverslag. Externe accountant

Gedurende het jaar toetst de externe accountant de opzet, het bestaan en de werking van de administratieve organisatie en interne controle. Aan het einde van het boekjaar wordt de jaarrekening door de externe accountant gecontroleerd. Auditcommissie

Conform de CBF-eis heeft het Wereld Natuur Fonds in 2008 een auditcommissie opgericht, die bestaat uit drie leden van de Raad van Toezicht. De auditcommissie is verantwoordelijk voor het toezicht op de inrichting en werking van de administra-





tieve organisatie en interne controle, naleving van relevante weten regelgeving, de financiële informatieverschaffing en het beleid met betrekking tot vermogensbeheer, fondsenwerving en belastingen. De auditcommissie vergadert minimaal vier maal per jaar en voert minimaal eenmaal per jaar een gesprek met de externe accountant. Risico management

Zoals bij elke organisatie zijn ook de activiteiten van het Wereld Natuur Fonds aan risico onderhevig. Niet alleen de activiteiten in Nederland, maar ook de wereldwijde activiteiten van het internationale WWF zijn blootgesteld aan uiteenlopende risico’s en onzekerheden. Te denken valt aan risico’s op het gebied van inkomsten, juridische aansprakelijkheid, imago en bedrijfsvoering. De leden van het managementteam zijn ieder verantwoordelijk voor de risico’s op hun vakgebied.

Voldoen aan het

CBF keurmerk

Het voornaamste risico voor het Wereld Natuur Fonds is zijn reputatie. Het Wereld Natuur Fonds geniet als organisatie een solide reputatie. Het management besteedt daarom voortdurend aandacht aan de onderliggende waarden hiervan: betrouwbaarheid, herkenbaar ideaal, heldere noodzaak, financiële verantwoording en een effectieve aanpak. Ook besteedt het WNF veel aandacht aan de capaciteitsontwikkeling van internationale WWF-kantoren. Centraal Bureau Fondsenwerving (CBF)

Het Centraal Bureau Fondsenwerving (CBF) houdt toezicht op alle goede doelen in Nederland. Het CBF beoordeelt het bestuur en het beleid van deze goede doelen. Hoe krijgen ze geld binnen? Hoe wordt dit geld besteed? En hoe wordt daar verslag over uitgebacht? Als de goede doelen aan de criteria van het CBF voldoen, krijgen ze een stempel van goedkeuring: het CBF-keurmerk voor grote goede doelen en het CBFCertificaat voor kleine goede doelen. Zo bevordert het CBF de transparantie van de goededoelensector in Nederland. Het Wereld Natuur Fonds voert het CBF-keurmerk en voldoet hiermee aan de gestelde eisen.

Goed bestuur en compliance

Het Wereld Natuur Fonds heeft het begrip kwaliteit op alle fronten hoog in het vaandel staan en voert daarom het CBF-keurmerk en is lid van een aantal brancheverenigingen en -organisaties.

Per 1 juli 2008 is het nieuwe Reglement CBF-Keur van kracht geworden. Hierin is de Code Goed Bestuur voor Goede Doelen (Code Wijffels) vervlochten met het CBF-keurmerk. Eén van de eisen die het nieuwe CBF-keurmerk stelt, is dat de drie hoofdprincipes voor goed bestuur – organisatie van intern toezicht, effectiviteit van de organisatie en de omgang met belanghebbenden – worden onderschreven. Het Wereld Natuur Fonds onderschrijft de uitgangspunten van het nieuwe reglement. Vereniging van Fondsenwervende Instellingen (VFI)

De Vereniging van Fondsenwervende Instellingen (VFI) is de branchevereniging van landelijk wervende goede doelen. De VFI heeft als doelstelling om het vertrouwen van het publiek in fondsenwervende instellingen te vergroten. De VFI heeft daarom voor de leden een aantal richtlijnen opgesteld, waaronder de VFI-richtlijn reserves goede doelen, de adviesregeling beloning directeuren van goede doelen, de code goed bestuur voor goede doelen en de VFI gedragscode. Het Wereld Natuur Fonds is lid van de VFI en past de door de VFI opgestelde richtlijnen en adviesregeling toe. Ook onderschrijft het WNF van harte de VFI gedragscode met als belangrijkste uitgangspunten respect, openheid, betrouwbaarheid en kwaliteit. Algemeen nut beogende instelling (ANBI)

Het Wereld Natuur Fonds is door de belastingdienst erkend als algemeen nut beogende instelling (ANBI). Dit betekent dat het geen successierecht of schenkingsrecht betaalt over erfenissen en schenkingen die het ontvangt en ook de bijdragen aan natuurbescherming zijn vrijgesteld van schenkingsrecht. Deze komen daardoor volledig ten goede aan het werk van het Wereld Natuur Fonds. Bovendien kunnen donateurs hun giften aan het Wereld Natuur Fonds aftrekken van de inkomsten- of vennootschapsbelasting. Overige

Het Wereld Natuur Fonds is lid van het Nederlands Genootschap van Fondsenwervers, DDMA en Logeion. Ook onderschrijft het de uitgangspunten van de Reclame Code Commissie. Verbonden partijen

Een medewerker van het Wereld Natuur Fonds heeft namens het WNF zitting in het bestuur van WWF-Rusland. In totaal kent het bestuur van WWF-Rusland acht bestuursleden. In 2009/2010 heeft het Wereld Natuur Fonds voor een totaal bedrag





van € 3,8 miljoen aan nieuwe natuurbeschermingscontracten met WWF-Rusland afgesloten. Uit hoofde van deze nieuwe en bestaande contracten is in 2009/2010 een bedrag van € 1,8 miljoen aan WWF-Rusland betaald. Een medewerker van het Wereld Natuur Fonds is lid van de Advisory Council Large Herbivore Foundation. In 2009/2010 heeft het Wereld Natuur Fonds voor een totaal bedrag van € 50.000 aan nieuwe natuurbeschermingscontracten afgesloten. Uit hoofde van dit contract is in 2009/2010 eenzelfde bedrag aan The Large Herbivore Foundation betaald. Een medewerker van het Wereld Natuur Fonds heeft namens het Wereld Natuur Fonds zitting in het bestuur van de Prins Bernhard leerstoel Universiteit Utrecht. In 2009/2010 is een bedrag van € 20.000 aan de Prins Bernhard leerstoel betaald. Uit hoofde van de afhandeling van een nalatenschap is een medewerker van het Wereld Natuur Fonds namens het WNF commissaris bij Custodia Agris BV. Jaarrekening

Het Wereld Natuur Fonds stelt elk jaar een jaarrekening op. De jaarrekening wordt goedgekeurd door de Raad van Toezicht en gecontroleerd door KPMG Accountants NV. Het verslagjaar loopt elk jaar van 1 juli tot en met 30 juni. De jaarrekening is opgesteld conform de Richtlijn 650 Fondsenwervende instellingen die door de Raad voor de Jaarverslaggeving is gepubliceerd. In de Richtlijn 650 is aansluiting gezocht bij internationale standaarden, algemene richtlijnen en het CBF-keurmerk. Doel is de transparantie van de verslaggeving van fondsenwervende goede doelen te bevorderen en helder inzicht te geven in de besteding van middelen aan doelstelling, werving en administratie en beheer. Ook bevordert de toepassing van de richtlijn de onderlinge vergelijkbaarheid van jaarverslagen van fondsenwervende instellingen.

Onderstaand overzicht geeft in vogelvlucht de staat van baten en lasten weer. Bedragen x € 1.000 Totaal baten Besteed aan doelstellingen Werving van baten Beheer en administratie Totaal lasten Resultaat

Samenvatting financiële resultaten WNF Jaarverslag 2009/2010 98

63.979 51.231 8.731 3.216 63.178

61.333 49.654 8.994 3.066 61.714

62.985 52.070 7.984 3.082 63.136

801 -381 -151

Baten

Over boekjaar 2009/2010 bedroegen de totale baten € 64,0 miljoen, een groei van 1,6% ten opzichte van 2008/2009 en € 2,6 miljoen meer dan begroot. De groei is voornamelijk te danken aan hogere opbrengsten uit beleggingen (€ 2,5 miljoen) en nalatenschappen (€ 1,9 miljoen). Bedragen x € 1.000

2009/2010 2009/2010 2008/2009 werkelijk begroot werkelijk

Contributies, giften en 30.990 32.032 29.161 donateursacties Nalatenschappen 8.455 6.000 6.565 Baten uit acties van derden 14.995 15.000 19.592 Subsidies overheden 3.359 3.112 3.085 Beleggingen 3.435 734 901 Overige 2.745 4.455 3.681 Totaal baten

Het Wereld Natuur Fonds heeft een financieel succesvol jaar achter de rug. Nooit eerder in zijn bestaan ontving het Wereld Natuur Fonds € 64 miljoen aan inkomsten. Het afgelopen jaar is dat gelukt, dankzij de steun van velen. Een record om trots op zijn!

2009/2010 2009/2010 2008/2009 werkelijk begroot werkelijk

63.979

61.333

62.985

In totaal (contributies, giften en donateursacties) droegen donateurs, WNFLifeGuards, WNF-Rangers, WNF-Bamboeclubleden en giftgevers samen een bedrag van € 31,0 miljoen bij aan het Wereld Natuur Fonds. € 1,8 miljoen meer dan vorig jaar, toen zij gezamenlijk € 29,2 miljoen bijeen brachten. Nog steeds laat een groot aantal personen zijn vermogen na aan het Wereld Natuur Fonds. De inkomsten uit nalatenschappen zijn in het afgelopen boekjaar uitgekomen op een niveau van € 8,5 miljoen. Van de baten uit acties van derden heeft € 14,1 miljoen betrekking op de Nationale Postcode Loterij, € 5,5 miljoen minder dan vorig jaar. Dit is een gevolg van een korting op de reguliere bijdrage en lagere inkomsten uit extra trekkingen. Ook dit jaar is het Wereld Natuur Fonds de Nationale Postcode Loterij bijzonder erkentelijk voor de donatie en de bijdrage die daarmee geleverd kan worden aan het natuurbeschermingswerk.



39,5 miljoen

voor natuur bescherming buitenland


Besteed aan doelstellingen

Bestedingen aan natuurbescherming Nederland

In totaal heeft het Wereld Natuur Fonds € 51,2 miljoen besteed aan zijn doelstelling. Hiervan kon € 39,5 miljoen worden besteed aan natuurbescherming buitenland, € 0,9 miljoen aan natuurbescherming in Nederland en € 10,8 miljoen aan voorlichting en educatie.

In 2009/2010 is een bedrag van € 0,9 miljoen besteed aan natuurbescherming in Nederland. Dit is € 0,5 miljoen meer dan vorig boekjaar. De voornaamste activiteiten in Nederland betroffen de voorbereidingen voor een natuureducatiecentrum bij kasteel Loevestein en het ontwerp van een visie voor Nederlandse rivierdelta’s.

Bedragen x € 1.000 Natuurbescherming buitenland Natuurbescherming Nederland Voorlichting & Educatie

Bestedingen aan voorlichting en educatie 2009/2010 2009/2010 2008/2009 werkelijk begroot werkelijk 39.537 906 10.788

Totaal

37.608 409 11.637

41.456 432 10.182

51.231 49.654 52.070


Over 2009/2010 is een bedrag van € 39,5 miljoen besteed aan natuurbescherming in het buitenland, ongeveer € 1,9 miljoen minder dan het voorgaande jaar. In 2008/2009 bedroegen de bestedingen aan natuurbescherming buitenland € 41,5 miljoen. De hogere besteding in 2008/2009 werd met name mogelijk gemaakt door de opbrengsten uit een extra trekking van de Nationale Postcode Loterij ten behoeve van een project in Papoea Nieuw-Guinea: ‘a future for Papua’. In onderstaand diagram is weergegeven hoe in 2009/2010 de bestedingen over de internationale natuurbeschermingsprogramma’s zijn verdeeld.

Het Wereld Natuur Fonds is van mening dat voorlichting en educatie van wezenlijk belang zijn voor de bescherming van de natuur. Hieraan werd daarom in 2009/2010, naast de inzet van de vele vrijwilligers, in totaal € 10,8 miljoen besteed. Ook in het komende boekjaar zal het Wereld Natuur Fonds veel aandacht aan voorlichting en educatie besteden. Werving baten

Om ook in de toekomst succesvol te zijn en het Wereld Natuur Fonds onder de aandacht van mogelijke geldgevers te blijven brengen, heeft het WNF over boekjaar 2009/2010 een bedrag van € 8,7 miljoen uitgegeven aan fondsenwervende activiteiten. Te denken valt aan donateurswerving en delen van grote publiekscampagnes zoals de campagne ‘Geef de Aarde Door’. Deze richtte zich met name op voorlichting en educatie. Beheer en administratie

De kosten van beheer en administratie zijn die kosten die het Wereld Natuur Fonds maakt in het kader van de (interne) beheersing en administratievoering. In totaal bedroegen de kosten voor beheer en administratie in boekjaar 2009/2010 € 3,2 miljoen. Resultaat

2%


6%

Oceanen & Kusten

9% 37%

10%


12% 23%



Het Wereld Natuur Fonds heeft het boekjaar afgesloten met een resultaat van € 0,8 miljoen. Dit bedrag zal grotendeels worden toegevoegd aan de continuïteitsreserve en in komende jaren worden besteed aan natuurbescherming en voorlichting & educatie. Kengetallen

Conform Richtlijn 650 neemt het Wereld Natuur Fonds in dit jaarverslag kengetallen op voor de bestedingen aan de doelstelling en kosten eigen fondsenwerving. Conform de aanbeveling van de VFI heeft het WNF ook de kosten voor beheer en administratie als percentage van de totale kosten opgenomen als kengetal. Percentage besteed aan doelstellingen Percentage eigen fondsenwerving Percentage beheer en administratie

2009/2010 2009/2010 2008/2009 werkelijk begroot werkelijk 80,1% 18,7% 5,1%

81,0% 18,8% 5,0%

82,7% 17,9% 4,9%




Het percentage besteed aan doelstellingen wordt berekend door de totale besteding aan de doelstellingen te relateren aan het totaal van de baten. Het Wereld Natuur Fonds heeft zich als norm gesteld dat het percentage besteed aan doelstellingen minimaal 75% moet bedragen. Het percentage eigen fondsenwerving wordt berekend door de kosten van eigen fondsenwerving te relateren aan de baten eigen fondsenwerving. Het Wereld Natuur Fonds heeft zich als norm gesteld dat het percentage eigen fondsenwerving maximaal 16% mag bedragen. Zowel in 2008/2009 als in 2009/2010 heeft het Wereld Natuur Fonds meer uitgegeven aan eigen fondsenwerving. Een bewuste keuze om in economisch mindere tijden meer te investeren in donateurswerving en het belang van natuurbescherming te blijven benadrukken. Op deze manier verwacht het WNF een stabiele inkomstenstroom veilig te kunnen stellen, ook in de toekomst. Met een percentage van 18,7% eigen fondsenwerving voldoet het Wereld Natuur Fonds nog steeds ruimschoots aan de CBF-norm die stelt dat gemiddeld over drie jaar maximaal 25% van elke uit eigen fondsenwerving ontvangen euro mag worden besteed aan kosten eigen fondsenwerving. Het percentage beheer en adminstratie wordt berekend door de totale kosten van beheer en administratie te relateren aan de totale kosten van het Wereld Natuur Fonds. Het WNF heeft zich als norm gesteld dat het percentage beheer en administratie niet meer mag bedragen dan 7,5%. Het werkelijk percentage beheer en administratie over 2009/2010 bedraagt 5,1%. Waar blijft uw euro?

Van elke euro die het Wereld Natuur Fonds uitgeeft, gaat in 2009/2010 in totaal 81 cent naar de doelstellingen van het Wereld Natuur Fonds: 63 cent naar natuurbescherming in het buitenland, 1 cent naar natuurbescherming in Nederland en 17 cent naar voorlichting en educatie. In totaal besteedt het WNF 14 cent aan werving van baten: 12 cent ten behoeve van de eigen fondsenwerving en 2 cent ten behoeve van overige fondsenwerving, zoals verkrijging van subsidies, gezamenlijke acties met de Nationale Postcode Loterij en vermogensbeheer. De overgebleven 5 cent wordt besteed aan beheer en administratie.

1% 5%


13%

Voorlichting & Educatie Overige fondsenwerving

17%

63%

Natuurbescherming Nederland Eigen fondsenwerving

1%


Beheer en administratie

Begroting 2010/2011 Bedragen x € 1.000 2010/2011 2009/2010 2009/2010 begroot werkelijk begroot BATEN Baten uit eigen fondsenwerving 43.401 41.972 42.287 Baten uit acties van derden 13.500 14.995 15.000 Subsidies van overheden 1.995 3.359 3.112 Baten uit beleggingen 1.200 3.435 734 Overige baten 125 218 200 Totaal baten 60.221 63.979 61.333 LASTEN Besteed aan doelstellingen Natuurbescherming buitenland 33.654 39.537 37.608 Natuurbescherming Nederland 1.753 906 409 Voorlichting & Educatie 11.906 10.788 11.637 47.313 51.231 49.654 Werving baten Kosten eigen fondsenwerving 8.849 7.858 7.929 Kosten acties derden 653 434 681 Kosten verkrijging subsidies overheden 279 270 250 Kosten van beleggingen 166 169 134 9.947 8.731 8.994 Beheer en administratie Kosten beheer en administratie 3.361 3.216 3.066 Totaal lasten 60.621 63.178 61.714 Resultaat -400 801 -381 Resultaatbestemming Toevoeging/onttrekking aan: - continuïteitsreserve 1.850 873 701 - bestemmingsreserves -361 -191 -374 - bestemmingsfonds -1.889 119 -708 -400 801 -381 WNF Jaarverslag 2009/2010 103



De bijdrage van de Nationale Postcode Loterij is voor 2010/2011 begroot op € 13,5 miljoen. Dit betreft de verwachte bijdrage uit de reguliere trekkingen van de Nationale Postcode Loterij. In 2009/2010 bedroegen de reguliere baten van de Nationale Postcode Loterij € 14,1 miljoen. Het verschil wordt veroorzaakt door een verlaging van de reguliere bijdrage.

Staffan Widstrand / Wild Wonders of Europe

Het Wereld Natuur Fonds verwacht voor 2010/2011 opnieuw meer inkomsten uit eigen fondsenwerving te realiseren. De stijging van de baten uit eigen fondsenwerving is begroot op 3,4%. Deze stijging denkt het WNF voornamelijk te behalen uit een toename van de contributies van volwassen donateurs, WNF-LifeGuards en bedrijven. Door de verlaging van de structurele bijdrage van de Nationale Postcode Loterij, voorzichtig begrote baten uit beleggingen en lagere subsidie-inkomsten, komen de totale baten naar verwachting in 2010/2011 in totaal € 3,8 miljoen lager uit dan in 2009/2010.

Het Wereld Natuur Fonds heeft voor 2010/2011 onder projectgelden overheid en anderen een bedrag van € 2,0 miljoen aan inkomsten begroot. Hier is met name inbegrepen een bijdrage van het Ministerie van Buitenlandse Zaken in het kader van het in 2007 gestarte Medefinancieringsstelstel (MFS). Het beleggingsresultaat is voor 2010/2011 begroot op € 1,2 miljoen. Dit komt overeen met een verwacht rendement van 3% over het gemiddeld belegd vermogen. Vanwege de aanhoudende onzekerheid op de internationale financiële markten, heeft het Wereld Natuur Fonds het verwachte rendement op beleggingen relatief bescheiden begroot. De besteding aan de doelstelling is voor 2010/2011 begroot op € 47,3 miljoen. Hiervan zal ongeveer 75% (€ 35,4 miljoen) worden besteed aan natuurbeschermingsprojecten in binnen- en buitenland. Ongeveer een kwart (€ 11,9 miljoen) zal worden besteed aan voorlichting aan en bewustmaking van het Nederlandse publiek. De lagere bestedingen aan natuurbescherming buitenland vergeleken met vorig boekjaar, hebben een direct verband met de lagere baten uit acties van derden waaronder de Nationale Postcode Loterij en de lagere overheidssubsidie. Het percentage besteed aan de doelstelling komt hiermee naar verwachting uit op 78,6% versus 80,1% in 2009/2010. Het Wereld Natuur Fonds heeft zich als norm gesteld dat het percentage besteed aan doelstellingen minimaal 75% moet bedragen. De kosten eigen fondsenwerving die nodig zijn voor het realiseren van de hogere inkomsten uit eigen fondsenwerving, zullen naar verwachting uitkomen op € 8,8 miljoen. Dat is 20,3% van de verwachte inkomsten. De kosten eigen fondsenwerving blijven hiermee ruim onder de VFI-norm van 25%. Wel overschrijden de kosten, evenals in 2009/2010, de norm van 16% die het Wereld Natuur Fonds zichzelf heeft gesteld. De reden hiervoor is dat het WNF in deze economisch lastige tijden het belang van natuurbescherming wil blijven benadrukken en zo een stabiele inkomstenstroom wil veiligstellen. Ook voor in de toekomst. Voor het jaar 2010/2011 zijn de kosten voor beheer en administratie begroot op € 3,4 miljoen. Het percentage beheer en adminstratie komt hiermee uit op 5,5%. Het Wereld Natuur Fonds heeft zich als norm gesteld dat het percentage beheer en administratie niet boven de 7,5% mag uitkomen. Het resultaat over het jaar 2010/2011 zal naar verwachting uitkomen op € 0,4 miljoen negatief. Een bewuste keuze om zo een maximum bedrag beschikbaar te stellen voor natuurbescherming.



Reprehenderit




Diego López Álvarez / Wild Wonders of Europe

6 Jaarrekening

Reprehenderit

Reprehenderit Jaarrekening


Toelichting behorende tot de jaarrekening 2009/2010

Algemeen

De jaarrekening is opgesteld conform Richtlijn 650 Fondsenwervende instellingen die door de Raad voor de Jaarverslaggeving is gepubliceerd. In de Richtlijn is aansluiting gezocht bij internationale standaarden, algemene richtlijnen en het CBF-Keur. Het doel is de transparantie van de verslaggeving van fondsenwervende instellingen te bevorderen en helder inzicht te geven in de besteding van de middelen aan de doelstelling, werving en administratie en beheer. Ook bevordert de toepassing van de Richtlijn de onderlinge vergelijkbaarheid van jaarverslagen van fondsenwervende instellingen. De jaarrekening is opgesteld uitgaande van een verslagperiode van één jaar. Het verslagjaar van het Wereld Natuur Fonds loopt van 1 juli tot en met 30 juni.

Grondslagen voor de waardering van activa en passiva en de resultaatbepaling Algemeen

De grondslagen die worden toegepast voor de waardering van de activa en passiva en de resultaatbepaling zijn gebaseerd op historische kosten. Daar waar het Wereld Natuur Fonds afwijkt van waardering op historische kosten, wordt dit in het verslag vermeld. Voor zover niet anders is vermeld, worden activa en passiva opgenomen tegen nominale waarde.

Grondslagen voor de waardering van activa en passiva Financiële instrumenten

Financiële instrumenten omvatten investeringen in aandelen en obligaties, overige vorderingen, geldmiddelen, handelsschulden en overige te betalen posten. Financiële instrumenten worden bij de eerste opname gewaardeerd tegen reële waarde. In de eerste periode van waardering worden toerekenbare transactiekosten als last in de staat van baten en lasten verwerkt. Na de eerste opname worden financiële instrumenten op de hierna beschreven manier gewaardeerd. Materiële en immateriële vaste activa

De waarde van de vaste activa is gebaseerd op de verkrijgings- dan wel vervaardigingsprijs, verminderd met afschrijvingen. De hoogte van de afschrijving wordt bepaald door de aanschafwaarde en de verwachte levensduur. Onderhoud aan een actief wordt alleen geactiveerd als door het onderhoud de marktwaarde stijgt of de economische levensduur wordt verlengd. Voor de berekening van de hoogte van de afschrijving op nieuwe investeringen wordt verondersteld dat alle investeringen halverwege het boekjaar zijn gedaan. Voor des6investeringen gaat het Wereld Natuur Fonds uit van dezelfde veronderstelling. Op de balansdatum wordt beoordeeld of er sprake is van een zogenaamde bijzondere waardevermindering van vaste activa. Daarmee wordt bedoeld dat de boekwaarde van een actief hoger is dan de opbrengstwaarde. Indien daarvan sprake is, wordt de waardering van het actief aangepast aan de opbrengstwaarde en het verlies in de staat van baten en lasten verwerkt. Financiële vaste activa

Transacties in vreemde valuta

Transacties luidend in vreemde valuta worden omgerekend tegen de geldende wisselkoers per transactiedatum. In vreemde valuta luidende monetaire activa en verplichtingen worden per balansdatum omgerekend tegen de op die datum geldende wisselkoers. Niet-monetaire activa en passiva in vreemde valuta worden naar euro’s omgerekend tegen de geldende wisselkoers per transactiedatum. De bij omrekening optredende valutakoersverschillen worden in de staat van baten en lasten verantwoord. Gebruik van schattingen

De opstelling van de jaarrekening vereist dat de directie oordelen vormt en schattingen en veronderstellingen maakt die van invloed zijn op de toepassing van grondslagen en de gerapporteerde waarde van activa en verplichtingen en baten en lasten. De daadwerkelijke uitkomsten kunnen afwijken van deze schattingen. De schattingen en onderliggende veronderstellingen worden voortdurend beoordeeld. Indien herziening van een schatting noodzakelijk is, wordt deze in de jaarrekening opgenomen in de periode waarop deze betrekking heeft.


De op de beurs genoteerde beleggingen worden gewaardeerd tegen beurswaarde per balansdatum. Deze beurs- of marktwaarde kan verschillen van de oorspronkelijke aanschafwaarde. Zowel gerealiseerde als niet-gerealiseerde waardeveranderingen worden verantwoord in de staat van baten en lasten. De niet op de beurs genoteerde beleggingen worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs of lagere marktwaarde. De eventuele lagere marktwaarde wordt per fonds vastgesteld. Dividenden worden verantwoord in het boekjaar waarin zij betaalbaar worden gesteld. Rentebaten worden verantwoord in het boekjaar waarop zij betrekking hebben. Vorderingen en overlopende activa

Vorderingen en overlopende activa worden gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs op basis van de effectieve-rentemethode, verminderd met bijzondere waardeverminderingsverliezen.





Langlopende en kortlopende schulden

Om de continuïteit van de organisatie te waarborgen acht de directie van het Wereld Natuur Fonds het noodzakelijk om een continuïteitsreserve aan te houden. Tegelijkertijd streeft het Wereld Natuur Fonds ernaar de gerealiseerde inkomsten zo snel mogelijk te besteden aan de doelstelling. Daarom is er continu aandacht voor het beperken van het vermogen. Uiteraard dient het voortbestaan van de organisatie wel te worden gewaarborgd. Het Wereld Natuur Fonds stelt zich daarom ten doel om de continuïteitsreserve niet hoger te laten uitkomen dan eenmaal de jaarlijkse kosten van de werkorganisatie. Hiermee voldoet het Wereld Natuur Fonds ruim aan de richtlijn ‘Reserves Goede Doelen’ van de VFI en het CBF-reglement. Conform deze richtlijn mag de continuïteitsreserve niet meer bedragen dan anderhalf maal de jaarlijkse kosten van de werkorganisatie.

Langlopende en kortlopende schulden worden tegen geamortiseerde kostprijs gewaardeerd op basis van de effectieve-rentemethode.

Bestemmingsreserve

Naast de continuïteitsreserve houdt het Wereld Natuur Fonds een bestemmingsreserve aan, de zogenaamde reserve financiering activa. De reserve financiering activa wordt aangehouden ter financiering van de (im)materiële vaste activa die met eigen vermogen zijn gefinancierd. Deze beperkte bestedingsmogelijkheid is door de directie bepaald en betreft geen verplichting. De directie kan deze beperking zelf opheffen. De hoogte van de reserve financiering activa wordt bepaald door de waarde van de (im)materiële vaste activa per balansdatum.

Grondslagen voor de resultaatbepaling

Bestemmingsfondsen

Algemeen

Het resultaat is het verschil tussen het totaal van baten en het totaal van lasten. Baten en lasten worden toegerekend aan de periode waarop ze betrekking hebben. Contributies, giften, donateursacties

Contributies, giften en donaties worden verantwoord in het jaar waarin ze worden ontvangen. Nalatenschappen

Baten uit nalatenschappen worden verantwoord in het jaar waarin de omvang van de nalatenschap betrouwbaar kan worden vastgesteld. Voorlopige uitbetalingen op nalatenschappen, in de vorm van voorschotten, worden verantwoord als baten uit nalatenschappen in het boekjaar waarin ze worden ontvangen. Nalatenschappen waarop vruchtgebruik rust, worden als baten verantwoord in het jaar waarin het vruchtgebruik eindigt.

Het Wereld Natuur Fonds ontvangt regelmatig donaties, giften of nalatenschappen waaraan een specifieke bestemming wordt gegeven door de giftgever of donateur. Conform de wens van de giftgever of donateur dienen deze giften aan een specifieke doelstelling te worden besteed. Zoals bijvoorbeeld natuurbescherming in ZuidAfrika, bescherming van de panda of een andere specifieke doelstelling. Voor het gedeelte van deze donaties, giften of nalatenschappen dat aan het einde van het boekjaar nog niet is uitgegeven, wordt een bestemmingsfonds gevormd.

Sponsoring en royalty’s

Voorzieningen

Verkoop artikelen

De voorzieningen worden opgenomen voor de nominale waarde van de verplichtingen. Voorzieningen worden getroffen voor verplichtingen waarvan de omvang op betrouwbare wijze kan worden bepaald. De op de balans van het Wereld Natuur Fonds opgenomen voorziening betreft een VUT-voorziening. Daarnaast is er een voorziening opgenomen voor de kosten van een voorgenomen reorganisatie.

De brutowinst uit de verkoop van artikelen wordt toegerekend aan het boekjaar waarin het artikel wordt verkocht. De brutowinst is de netto-omzet van de verkochte artikelen verminderd met de kostprijs.

Pensioenregeling

De ontvangen bijdragen van de Nationale Postcode Loterij worden verantwoord als baten uit acties van derden. Baten uit acties van derden worden toegerekend aan het boekjaar waarin ze zijn toegezegd.

Voor de pensioenregeling van het Wereld Natuur Fonds is, in overeenstemming met Richtlijn 271, geen voorziening getroffen. De pensioenregeling bestaat onder meer uit een (voorwaardelijk geïndexeerde) middelloonregeling en is ondergebracht bij een verzekeringsmaatschappij. In de jaarrekening is de pensioenregeling verwerkt als een toegezegde bijdrageregeling, omdat het Wereld Natuur Fonds – op basis van de met de verzekeringsmaatschappij afgesloten overeenkomst – geen actuarieel en beleggingsrisico loopt.


Baten uit sponsoring en royalty’s worden toegerekend aan het boekjaar waarop ze betrekking hebben.

Baten uit acties van derden

Subsidies van overheden

Subsidies van overheden worden verantwoord in het boekjaar waarop ze betrekking hebben. Reeds ontvangen subsidievoorschotten, waar in het boekjaar nog geen lasten tegenover staan, worden als vooruit ontvangen bedragen onder de kortlopende schulden opgenomen.




Baten uit beleggingen

Dividenden worden verantwoord in het boekjaar waarin zij betaalbaar worden gesteld. Rentebaten worden verantwoord in het boekjaar waarop zij betrekking hebben. Zowel gerealiseerde als niet-gerealiseerde waardeveranderingen worden verantwoord in de staat van baten en lasten. Bestedingen aan natuurbescherming

Het Wereld Natuur Fonds streeft ernaar de prachtige rijkdom aan dieren plantensoorten op aarde te beschermen. Daarom zet het wereldwijd meerjarige natuurbeschermingsprogramma’s op. Van elk natuurbeschermingsprogramma worden de natuurbeschermingsdoelstellingen en de financiering – de besteding aan natuurbescherming – vastgelegd in een projectcontract. De bestedingen aan natuurbescherming worden verantwoord in het boekjaar waarin het projectcontract wordt aangegaan. Lasten

Lasten worden verantwoord in het jaar waarin ze zijn te voorzien. Lasten worden verdeeld in lasten besteed aan de doelstelling, lasten voor de werving van baten en lasten van beheer en administratie. Onder lasten besteed aan de doelstelling worden verstaan bestedingen aan natuurbescherming buitenland, bestedingen aan natuurbescherming Nederland en bestedingen aan voorlichting & educatie. Onder lasten voor de werving van baten worden verstaan de kosten eigen fondsenwerving, de kosten acties derden, de kosten benodigd voor de verkrijging van subsidies en de kosten van beleggingen. Conform de aanbeveling van de VFI zijn de kosten voor bedrijfsvoering en financiën voor 100% toegerekend aan beheer en administratie. Overige kosten ter ondersteuning van de organisatie, zoals kosten voor de directie, ICT, huisvesting, personeelszaken en juridische kosten, zijn op basis van een verdeelsleutel toegerekend aan de kosten voor beheer en administratie. Op blz. 135 is deze verdeelsleutel nader toegelicht.


Balans Bedragen x € 1.000

30 juni 2010 30 juni 2009

ACTIVA Immateriële vaste activa A 350 401 Materiële vaste activa B 8.686 8.826 Financiële vaste activa C 45.942 36.703 54.978 45.930 Vorderingen en overlopende activa D 7.650 9.100 Liquide middelen E 3.225 9.696 10.875 18.796 Totaal 65.853 64.726 PASSIVA Reserves en fondsen Reserves F • continuïteitsreserve 8.255 7.382 • bestemmingsreserve 9.036 9.227 17.291 16.609 Fondsen G • bestemmingsfondsen 8.522 8.403 25.813 25.012 Voorzieningen H 582 253 Langlopende schulden I 10.037 12.011 Kortlopende schulden J 29.421 27.450 Totaal 65.853 64.726




Staat van baten en lasten

Kasstroomoverzicht

Bedragen x € 1.000 2009/2010 2 009/2010 2008/2009 werkelijk begroot werkelijk BATEN Baten uit eigen fondsenwerving K 41.972 42.287 38.947 Baten uit acties van derden L 14.995 15.000 19.592 Subsidies van overheden M 3.359 3.112 3.085 Baten uit beleggingen N 3.435 734 901 Overige baten O 218 200 460 Totaal baten 63.979 61.333 62.985 LASTEN Besteed aan doelstellingen P Natuurbescherming buitenland 39.537 37.608 41.456 Natuurbescherming Nederland 906 409 432 Voorlichting & Educatie 10.788 11.637 10.182 51.231 49.654 52.070 Werving baten Q Kosten eigen fondsenwerving 7.858 7.929 6.954 Kosten acties derden 434 681 633 Kosten verkrijging subsidies overheden 270 250 249 Kosten van beleggingen 169 134 148 8.731 8.994 7.984 Beheer en administratie R Kosten beheer en administratie 3.216 3.066 3.082 Totaal lasten 63.178 61.714 63.136 Resultaat 801 -381 -151 Resultaatbestemming Toevoeging/onttrekking aan: • continuïteitsreserve 873 701 -3.562 • bestemmingsreserve -191 -374 -818 • bestemmingsfonds 119 -708 4.229 Resultaat 801 -381 -151

Kengetallen


Aanpassingen voor posten die geen mutatie in het werkkapitaal teweeg brengen -529 Bruto kasstroom uit bedrijfsoperaties 272

1.564 1.413

• Mutaties vorderingen en overlopende activa 1.450 788 • Mutaties kortlopende schulden 1.971 870 Veranderingen in werkkapitaal

3.421

1.658

Kasstroom uit operationele activiteiten 3.693 3.071 Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen in vaste activa -829 -393 Desinvesteringen in vaste activa 0 18

Kasstroom uit investeringsactiviteiten -829 -375 Kasstroom uit financieringsactiviteiten • Mutaties langlopende schulden -1.974 2.423 • Saldo aan- en verkopen financiële vaste activa -7.361 -3.401

Kasstroom uit financieringsactiviteiten -9.335 -978 Kasstroom uit bedrijfsactiviteiten -6.471 1.718 Saldo liquide middelen begin boekjaar 9.696 7.978 Saldo liquide middelen einde boekjaar 3.225 9.696

2009/2010 2 009/2010 w erkelijk begroot Percentage besteed aan doelstellingen Percentage eigen fondsenwerving Percentage beheer en administratie

Bedragen x € 1.000 2009/2010 2008/2009 Kasstroom uit operationele activiteiten Resultaat boekjaar 801 -151 • Afschrijvingen 1.020 1.123 • Mutaties voorzieningen 329 39 • Waardemutaties financiële vaste activa -1.878 402

80,1% 18,7% 5,1%

81,0% 18,8% 5,0%

Mutatie in liquide middelen

-6.471

1.718

2008/2009 werkelijk 82,7% 17,9% 4,9% WNF Jaarverslag 2009/2010 115

Jaarrekening Reprehenderit


Toelichting kasstroomoverzicht

Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode en geeft inzicht in het beschikbaar komen en benutten van geldmiddelen gedurende het boekjaar. Feitelijk wordt de staat van baten en lasten ontdaan van de invloeden die de waarderingsgrondslagen hebben op het resultaat. Uit operationele activiteiten is in 2009/2010 een netto kasstroom gerealiseerd van € 3,7 miljoen. De investeringsactiviteiten resulteerden in een netto kasstroom van - € 0,8 miljoen, met name als gevolg van investeringen in materiële vaste activa. De financieringsactiviteiten leidden in 2009/2010 tot een mutatie in de geldmiddelen van - € 9,3 miljoen, met name door de aankoop van effecten. Het totaal van de bedrijfsactiviteiten van het Wereld Natuur Fonds in 2009/2010 resulteert in een liquiditeitspositie per 30 juni 2010 van € 3,2 miljoen.

Toelichting op de balans De immateriële vaste activa bestaan met name uit het relatiebeheersysteem voor de bediening van onze donateurs en giftgevers, een beheersysteem voor onze website en een financieel pakket. De immateriële vaste activa zijn zowel intern door medewerkers van het Wereld Natuur Fonds ontwikkeld, als aangekocht bij externe leveranciers. Immateriële vaste activa worden lineair afgeschreven in drie jaar. Het verloop van de immateriële vaste activa in 2009/2010 is als volgt:

Boekwaarde per 1 juli

• Gebouw (incl. grond)

25 jaar

• Verbouwing

10 jaar

• Groot onderhoud

5 jaar

• Elektronische bedrijfsinventaris

3 jaar

• Overige bedrijfsinventaris

5 jaar

Activa in gebruik voor de doelstelling

A: Immateriële vaste activa

Bedragen x € 1.000 Aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen

tegen de verkrijgingsprijs, verminderd met de cumulatieve afschrijvingen. Onderhoudsuitgaven worden slechts geactiveerd, indien door het onderhoud de marktwaarde stijgt en de economische gebruiksduur van het object wordt verlengd. De afschrijving is lineair bepaald en wordt gebaseerd op de verwachte levensduur. Hierbij is uitgegaan van de volgende termijnen:

Om de voorlichtings- en educatiedoelstelling te realiseren, heeft het Wereld Natuur Fonds geïnvesteerd in een driedimensionale film en de optimalisatie van de attractie PandaDroom in de Efteling. De investeringen in de film en de attractie zijn gewaardeerd tegen de aanschafwaarde, verminderd met lineaire afschrijvingen. De afschrijvingen zijn gebaseerd op de verwachte levensduur van tien jaar, rekening houdend met de toekomstige opbrengstverwachtingen. Verloop overzicht

Het verloop van de materiële vaste activa in 2009/2010 is als volgt:

2009/2010 2008/2009 1.961 1.864 -1.560 -1.113 401

751

• Investeringen 244 97 • Afschrijvingen -295 -447 • Aanschafwaarde 2.205 1.961 • Cumulatieve afschrijvingen -1.855 -1.560 Boekwaarde per 30 juni

350

401

B: Materiële vaste activa

Bedrijfsmiddelen De bedrijfsmiddelen betreffen met name het gebouw van het Wereld Natuur Fonds in Zeist alsmede de (elektronische) inventaris. De bedrijfsmiddelen zijn gewaardeerd





Bedragen x € 1.000 Bedrijfsmiddelen 2009/2010 2008/2009 Activa in Totaal Totaal Gebouw/ Andere Totaal gebruik materiële materiële Verbouwing vaste voor vaste activa vaste activa bedrijfs- doel middelen stelling Aanschafwaarde 9.516 2.042 11.558 2.240 13.798 13.520 Cumulatieve afschrijvingen -1.322 -1.479 -2.801 -2.171 -4.972 -4.296 Boekwaarde per 1 juli 8.194 563 8.757 69 8.826 9.224 Investeringen 317 268 585 0 585 296 Desinvesteringen 0 0 0 0 0 -18 Afschrijvingen -424 -286 -710 -15 -725 -676 Aanschafwaarde 9.833 2.310 12.143 2.240 14.383 13.798 Cumulatieve afschrijvingen -1.746 -1.765 -3.511 -2.186 5.697 -4.972 Boekwaarde per 30 juni 8.087 545 8.632 54 8.686 8.826

De stand van de beleggingen per 30 juni 2010 kan als volgt worden gespecificeerd: Bedragen x € 1.000 Aanschafwaarde Ongerealiseerd Beurswaarde resultaat Obligaties • looptijd minder dan 5 jaar 11.989 47 12.036 • looptijd 5 tot 15 jaar 15.695 1.093 16.788 • overige 68 -1 67 Totaal obligaties 27.752 1.139 28.891 Aandelen • gezondheidszorg 984 55 1.039 • informatietechnologie 614 177 791 • industriële goederen en diensten 1.735 -162 1.573 • niet-duurzame consumptiegoederen 1.003 -144 859 • basisindustrie 905 -38 867 • financiële dienstverlening 1.512 -647 865 • nutsbedrijven 908 -51 857 • duurzame consumptiegoederen 358 138 496 • overige 330 -18 312 • telecommunicatiediensten 839 -64 775

C: Financiële vaste activa De financiële vaste activa bestaan uit beleggingen. Het verloop van deze beleggingen gedurende het boekjaar is als volgt weer te geven:

Bedragen x € 1.000 2009/2010 2008/2009 Balans per 1 juli 36.703 33.704 • Aankoop aandelen en obligaties 15.419 5.632 • Verkoop aandelen en obligaties -6.276 -2.582 • Mutatie liquiditeiten -1.782 421 • Aflossing doelstellingslening 0 -70 • Waardeveranderingen 1.878 -402 Balans per 30 juni 45.942 36.703

Totaal aandelen 9.188 -754 8.434 Participatie in het Dutch Greentech Fund 15 0 15 Liquiditeiten 8.602 0 8.602 Totaal beleggingen per 30 juni 2010 45.557 385 45.942

Het ongerealiseerde resultaat van de beleggingen bestaat uit het verschil tussen de oorspronkelijke aanschafwaarde van de effecten en de beurswaarde op 30 juni 2010.

D: Vorderingen en overlopende activa

De vorderingen en overlopende activa kunnen per einde boekjaar als volgt worden gespecificeerd: De waardeveranderingen betreffen waardeveranderingen als gevolg van valutakoersverschillen en waardeveranderingen als gevolg van dalende of stijgende beurskoersen. De waardeverandering als gevolg van valutakoersverschillen bedraagt € 0,5 miljoen positief, de waardeverandering als gevolg van stijgende beurskoersen bedraagt € 1,4 miljoen positief.


Bedragen x € 1.000 30 juni 2010 30 juni 2009 • Nog te ontvangen bijdrage Nationale Postcode Loterij 3.910 4.925 • Nog te ontvangen nalatenschappen 1.770 1.743 • Overige vorderingen 753 1.559 • Vooruitbetaalde kosten 628 334 • Te ontvangen rente 589 539 Totaal vorderingen en overlopende activa 7.650 9.100




De onder deze post opgenomen nalatenschappen betreffen toegezegde nalatenschappen waarvan de omvang op basis van een aangifte successierecht betrouwbaar kan worden vastgesteld. Het Wereld Natuur Fonds is per 30 juni 2010 erfgenaam van 31 nalatenschappen die belast zijn met vruchtgebruik. Conform de Richtlijn 650 Fondsenwervende instellingen zijn deze nalatenschappen op nul gewaardeerd.

E: Liquide middelen

Dit betreft saldi van rekeningen-courant bij banken, evenals het kassaldo.

F: Reserves

Bestemmingsreserve Het verloop van de bestemmingsreserves is als volgt: Bedragen x € 1.000

Reserve Reserve 2009/2010 2008/2009 financiering financiering activa activa bedrijfsvoering doelstelling

Stand per 1 juli 9.158 Onttrekking via resultaatbestemming -176 Stand per 30 juni 8.982

69 -15

9.227 -191

10.045 -818

54

9.036

9.227

De reserves kunnen per einde boekjaar als volgt worden gespecificeerd: G: Bestemmingsfondsen Bedragen x € 1.000 30 juni 2010 30 juni 2009 • Continuïteitsreserve 8.255 7.382 • Bestemmingsreserve 9.036 9.227 Totaal reserves 17.291 16.609

Het Wereld Natuur Fonds houdt twee reserves aan. Een continuïteitsreserve en een bestemmingsreserve. Om de continuïteit van de organisatie te waarborgen, acht het bestuur van het Wereld Natuur Fonds het noodzakelijk om een continuïteitsreserve aan te houden. Het bestuur heeft de continuïteitsreserve per 30 juni 2010 vastgesteld op een bedrag van € 8,3 miljoen. Het Wereld Natuur Fonds stelt zich ten doel om de continuïteitsreserve niet hoger te laten uitkomen dan eenmaal de jaarlijkse kosten van de werkorganisatie. Onder kosten van de werkorganisatie verstaan we de kosten van eigen personeel, huisvesting, administratie en beheer, bestuur en fondsenwerving. De jaarlijkse kosten van de werkorganisatie van het Wereld Natuur Fonds bedragen € 11,6 miljoen. Het Wereld Natuur Fonds houdt een bestemmingsreserve aan ter grootte van de boekwaarde van de (im)materiële vaste activa die met eigen vermogen zijn gefinancierd. Deze beperkte bestedingsmogelijkheid is door de directie bepaald en betreft geen verplichting. De directie kan deze beperking zelf opheffen. De hoogte van de bestemmingsreserve voor (im)materiële vaste activa wordt bepaald door de waarde van de (im)materiële vaste activa per balansdatum.

Het Wereld Natuur Fonds ontvangt regelmatig donaties, giften of nalatenschappen waaraan door de giftgever of donateur een specifieke bestemming wordt gegeven. Conform de wens van de giftgever of donateur dienen deze giften aan een specifieke doelstelling te worden besteed, zoals bijvoorbeeld natuurbescherming in Zuid-Afrika, bescherming van de panda of een andere specifieke doelstelling. Voor het gedeelte van deze donaties, giften of nalatenschappen dat aan het einde van het boekjaar nog niet is uitgegeven, vormt het Wereld Natuur Fonds een bestemmingsfonds. De stand van de bestemmingsfondsen is als volgt: Bedragen x € 1.000 30 juni 2010 30 juni 2009 • Fondsen op Naam 4.380 4.249 • Overige donaties en giften 4.142 4.154 Totaal bestemmingsfondsen 8.522 8.403


Het verloop van de continuïteitsreserve is als volgt: Bedragen x € 1.000 2009/2010 2008/2009 Stand per 1 juli 7.382 10.944 Resultaatbestemming 873 -3.562 Stand per 30 juni 8.255 7.382





Fondsen op Naam

Overige donaties en giften

De post Fondsen op Naam bestaat uit acht fondsen waaraan de giftgever of erflater zijn naam verbonden heeft. Kenmerk van deze fondsen is dat ze bestaan uit ter beschikking gestelde bedragen, waarvan de netto beleggingsopbrengsten dienen te worden aangewend voor specifieke natuurbeschermingsdoeleinden. Voor het MaasMaassen Fonds en het Hoeks en Zantman Fonds geldt dat het ingelegde vermogen – gecorrigeerd voor inflatie – in stand dient te worden gehouden.

Hieronder worden de gelden verantwoord waaraan de giftgever een specifieke bestemming heeft gegeven. Het fonds bestaat per einde boekjaar uit die bijdragen die gedurende het boekjaar nog niet aan de betreffende bestemming zijn uitgegeven.

Bedragen x € 1.000 Balans per Toevoeging Uitgaven Saldo Balans per 1 juli 2009 mutaties 30 juni 2010 • MaasMaassen 1.965 208 -208 0 1.965 • Hoeks en Zantman 126 30 -15 15 141 • Althuisius-Geefhuysen 80 8 -5 3 83 • C.J. Uriot 1.325 50 -31 19 1.344 • Knoppie 681 72 -35 37 718 • Van Trier 40 23 -1 22 62 • Dinkgreve Natuur Beheer 20 22 0 22 42 • PAN 12 13 0 13 25 Totaal Fondsen op Naam 4.249 426 -295 131 4.380

Het verloop van de overige donaties en giften in 2009/2010 is als volgt: Bedragen x € 1.000 Programma Balans per Toevoeging Uitgaven Saldo Balans per 1 juli 2009 mutaties 30 juni 2010 • Beschermde gebieden en soorten 0 1.863 -1.853 10 10 • Klimaat 1.154 244 -1.376 -1.132 22 • Bossen 2.950 2.623 -3.521 -898 2.052 • Oceanen en kusten 0 2.961 -2.081 880 880 • Duurzame markten 0 1.996 -1.011 985 985 •N atuur, armoede en duurzame ontwikkeling 0 2.653 -2.653 0 0 • Waterrijke natuurgebieden 0 1.115 -1.105 10 10 • Diversen 50 798 -665 133 183 Totaal overige donaties en giften 4.154 14.253 -14.265 -12 4.142

De toevoegingen bestaan uit (periodieke) schenkingen en het netto gerealiseerd en ongerealiseerd beleggingsresultaat. H: Voorzieningen

In onderstaande tabel wordt het specifieke natuurbeschermingsdoel per Fonds op Naam weergegeven. Fonds op Naam Natuurbeschermingsdoel MaasMaassen Natuurbescherming in Nederland en in Zuid-Afrika Hoeks en Zantman Natuurbescherming in het buitenland Althuisius-Geefhuysen Natuurbeschermingswerk van het WNF en het zoetwaterwerk in de Pantanal in Brazilië C.J. Uriot Aankoop van grond ten behoeve van natuurbescherming, bij voorkeur voor de bescherming van katachtige roofdieren Knoppie Natuurbeschermingswerk van het WNF en werk ter bescherming van de panda en de Aziatische olifant Van Trier Natuurbeschermingswerk van het WNF en mensgerelateerde natuurprojecten als het LIFE Namibië project Dinkgreve Natuurbeschermingswerk van het WNF en Siberische tijgers PAN Natuurbeschermingswerk van het WNF en bossen

De op de balans opgenomen voorzieningen betreffen de voorziening voor VUTverplichtingen en de voorziening voor kosten in verband met een voorgenomen reorganisatie. Het verloop van de voorzieningen kan als volgt worden weergegeven: Bedragen x € 1.000 VUT-voorziening Voorziening reorganisatie Totaal voorzieningen

Balans per Toevoeging Ontrekking Balans per 1 juli 2009 30 juni 2010 253 0

54 280

-5 0

302 280

253

334

-5

582

In verband met zowel de geringe omvang als het aflopen van de VUT-regeling is besloten om bij de waardering van de VUT-voorziening niet uit te gaan van Richtlijn 271 inzake personeelbeloningen. Bij de vaststelling van de hoogte van de voorziening is voorzichtigheidshalve uitgegaan van een nominale waarde van de toekomstige verplichtingen en een maximale deelnamegraad (twee personen). De voorziening is per 30 juni 2010 volgestort. Van de voorziening per 30 juni 2010 zal naar verwachting een bedrag van € 0,1 miljoen binnen één jaar worden uitgekeerd. Het overige deel van de voorziening, zijnde € 0,2 miljoen, heeft een looptijd langer dan één jaar. De voorziening in verband met de voorgenomen reorganisatie zal naar verwachting binnen een jaar worden uitgekeerd.





I: Langlopende schulden

De langlopende schulden bestaan uitsluitend uit het gedeelte van de meerjarige toezeggingen aan natuurbeschermingsprojecten die per balansdatum een resterende looptijd hebben van meer dan een jaar. Projectverplichtingen worden doorgaans aangegaan voor een periode van drie jaar. Het verloop van het totaal van de projectverplichtingen is opgenomen onder de kortlopende schulden.

J: Kortlopende schulden

Deze post kan als volgt worden gespecificeerd: Bedragen x € 1.000 30 juni 2010 30 juni 2009 • Kortlopende projectverplichtingen 24.405 22.360 • Crediteuren 2.445 1.650 • Schulden ter zake van personeel 605 350 • Belastingen, sociale premies 222 185 • Vooruit ontvangen, vooruit gefactureerd 416 906 • Overige schulden en overlopende passiva 1.328 1.999 Totaal kortlopende schulden 29.421 27.450

Niet in de balans opgenomen rechten en verplichtingen

Voorwaardelijke vorderingen en verplichtingen

Het Wereld Natuur Fonds heeft uit hoofde van een beschikking van het Ministerie van Buitenlandse Zaken in het kader van het Medefinancieringsstelsel een meerjarige niet in de balans opgenomen vordering en een meerjarige niet in de balans opgenomen verplichting. De vordering bedraagt € 1,5 miljoen en heeft een looptijd van een half jaar. De totale voorwaardelijke verplichting bedraagt € 1,0 miljoen en heeft eveneens een looptijd van een half jaar. Daarnaast heeft het Ministerie van Buitenlandse Zaken aan het Wereld Natuur Fonds een subsidiebijdrage toegekend voor het programma ‘Equitable Payments for Watershed Services – phase II: Facilitating Service Delivery, a Public Private Partnership Programme (PES)’. De hieruit voortvloeiende, niet in de balans opgenomen vordering bedraagt € 1,1 miljoen en heeft een looptijd van anderhalf jaar. De totale voorwaardelijke verplichting bedraagt € 0,9 miljoen en heeft eveneens een looptijd van anderhalf jaar.

Meerjarige financiële verplichtingen

Het verloop van het totaal van lang- en kortlopende projectverplichtingen is als volgt: Bedragen x € 1.000 2009/2010 2008/2009 Balans per 1 juli 34.371 30.562 • Nieuw afgesloten contracten 37.218 40.286 • Betaald op contracten -36.586 -35.901 • Vrijval -561 -576 Balans per 30 juni 34.442 34.371

Uit hoofde van een project op het gebied van voorlichting en educatie (PandaDroom) heeft het Wereld Natuur Fonds een meerjarige, niet in de balans opgenomen verplichting van € 1,0 miljoen. Dit betreft een verplichting om ook de komende twee jaar in samenwerking met de Efteling de natuur onder de aandacht te brengen bij jonge gezinnen. Tevens is sprake van een investeringsverplichting voor een bedrag van € 0,1 miljoen.

De totale verplichting van € 34,4 miljoen bestaat voor € 24,4 miljoen uit verplichtingen met een looptijd korter dan één jaar en voor € 10,0 miljoen uit verplichtingen met een looptijd langer dan één jaar. In 2009/2010 is voor € 3,1 miljoen minder aan nieuwe contracten afgesloten dan in het voorgaand boekjaar. Er is € 0,7 miljoen meer naar projecten overgemaakt dan in 2008/2009.





Toelichting op de staat van baten en lasten Totaal Baten Bedragen x € 1.000 2009/2010 2009/2010 2008/2009 werkelijk begroot werkelijk Baten uit eigen fondsenwerving K 41.972 42.287 38.947 Baten uit acties van derden L 14.995 15.000 19.592 Subsidies van overheden M 3.359 3.112 3.085 Baten uit beleggingen N 3.435 734 901 Overige baten O 218 200 460 Totaal baten 63.979 61.333 62.985

K: Baten uit eigen fondsenwerving Bedragen x € 1.000 2009/2010 2009/2010 2008/2009 werkelijk begroot werkelijk Contributies K1 24.802 25.600 24.628 Giften K2 4.707 4.582 3.050 Donateursacties 1.481 1.850 1.483 Nalatenschappen K3 8.455 6.000 6.565 Sponsoring 1.480 2.800 1.862 Royalty’s 594 1.200 1.160 Verkoop artikelen K4 39 255 163 Overige baten eigen fondsenwerving 414 0 36 Totaal baten eigen fondsenwerving

De totale baten over boekjaar 2009/2010 bedragen € 64,0 miljoen, een groei van 1,6% ten opzichte van 2008/2009 en € 2,6 miljoen meer dan begroot. De groei is onder andere te danken aan een stijging van de opbrengsten uit eigen fondsenwerving. De opbrengsten uit giften stijgen met € 1,7 miljoen en de opbrengsten uit nalatenschappen stijgen met € 1,9 miljoen. Verder stijgen de baten uit beleggingen met € 2,5 miljoen. De daling in de baten uit acties van derden wordt veroorzaakt door de extra trekking van € 4,3 miljoen die het Wereld Natuur Fonds in het voorgaande boekjaar 2008/2009 van de Nationale Postcode Loterij mocht ontvangen. In 2009/2010 is een bedrag van € 0,9 miljoen ontvangen van Svenska PostkodStiftelsen (de Zweedse Postcode Loterij). Tevens is de structurele bijdrage van de Nationale Postcode Loterij verlaagd. De samenstelling van de baten over boekjaar 2009/2010 was als volgt:

5%

1%

5%

41.972

42.287

38.947

De baten uit eigen fondsenwerving zijn afgelopen jaar met € 3,0 miljoen (7,8%) gestegen ten opzichte van 2008/2009. Dit is met name het gevolg van hogere opbrengsten uit giften (€ 1,7 miljoen) en nalatenschappen (€ 1,9 miljoen). De inkomsten uit contributies stijgen licht met € 0,2 miljoen (0,7%) tot in totaal € 24,8 miljoen. Inkomsten uit sponsoring, royalty’s en de verkoop van artikelen zijn met € 1,1 miljoen gedaald ten opzichte van vorig jaar. In vergelijking met de verwachting aan het begin van het boekjaar, stellen de baten uit eigen fondsenwerving enigszins teleur. Deze blijven met € 0,3 miljoen achter ten opzichte van de begroting. Vooral de opbrengsten uit contributies (€ 0,8 miljoen), sponsoring (€ 1,3 miljoen) en royalty’s (€ 0,6 miljoen) vallen lager uit dan begroot. De opbrengsten uit nalatenschappen zijn juist fors (€ 2,5 miljoen) hoger dan begroot. Verder vallen de overige baten uit eigen fondsenwerving € 0,4 miljoen hoger uit dan begroot. Van onschatbare waarde voor het Wereld Natuur Fonds is de aanzienlijke bijdrage van vrijwilligers, die veel tijd en energie besteden aan het organiseren van activiteiten ten behoeve van het WNF. Deze bijdrage is niet in geld uit te drukken. De bijdrage van vrijwilligers in natura is daarom niet meegenomen in de baten. K1: Contributies

Baten uit eigen fondsenwerving Baten uit acties derden

23% 66%

Subsidies van overheden Baten uit beleggingen Overige baten

De contributies van het Wereld Natuur Fonds zijn afkomstig van volwassen donateurs en de jongeren- en kinderclubs WNF-Bamboeclub, WNF-Rangerclub en WNF-LifeGuard. Bedragen x € 1.000 2009/2010 2009/2010 2008/2009 werkelijk begroot werkelijk Volwassen donateurs 21.360 22.000 21.307 WNF-LifeGuard 257 500 47 WNF-Rangerclub 2.431 2.200 2.434 WNF-Bamboeclub 754 900 840 Totaal contributies

24.802

25.600

24.628

De inkomsten uit contributies stegen over de hele linie licht, met uitzondering van de WNF-Bamboeclub. De totale achterban van het Wereld Natuur Fonds bedraagt per 30 juni 2010 910.000 donateurs. WNF Jaarverslag 2009/2010 126




K2: Giften

M: Subsidies van overheden

Het totaalbedrag aan giften bedraagt € 4,7 miljoen en is daarmee € 1,7 miljoen hoger dan vorig jaar. K3: Baten uit nalatenschappen

Subsidies van overheden worden verantwoord in het boekjaar waarop ze betrekking hebben. Reeds ontvangen subsidievoorschotten, waar in het boekjaar nog geen lasten tegenover staan, worden als vooruit ontvangen bedragen onder de kortlopende schulden opgenomen.

De totale baten uit nalatenschappen bedragen € 8,5 miljoen, € 2,5 miljoen meer dan begroot en € 1,9 miljoen meer dan vorig jaar. De baten uit nalatenschappen worden verantwoord in het jaar waarin de omvang ervan betrouwbaar kan worden vastgesteld. Voorlopige uitbetalingen op nalatenschappen in de vorm van voorschotten, worden verantwoord als baten uit nalatenschappen in het boekjaar waarin ze worden ontvangen. Nalatenschappen waarop vruchtgebruik rust, worden verantwoord in de baten in het jaar waarin het vruchtgebruik eindigt.

Eind 2007 heeft het Ministerie van Buitenlandse Zaken een subsidiebijdrage toegekend aan het Wereld Natuur Fonds voor het programma ‘Equitable Payments for Watershed Services – phase II: Facilitating Service Delivery, a Public Private Partnership Programme (PES)’. Dit programma loopt van 1 januari 2008 tot en met 31 december 2011 en bevat projecten in Peru, Guatemala en Indonesië. In het huidige boekjaar bedragen de baten met betrekking tot dit programma € 0,9 miljoen.

K4: Verkoop van artikelen

De subsidiebijdrage op grond van het Medefinancieringsstelsel (MFS) is eind 2006 door het Ministerie van Buitenlandse Zaken toegekend voor het programma ‘Linking Futures; Economy Growth, Poverty Reduction and Environmental Sustainability’. De looptijd van dit programma is 1 januari 2007 tot en met 31 december 2010. Het MFS-programma bevat projecten in Kenia, Kameroen en Mozambique. De baten in boekjaar 2009/2010 bedragen bijna € 2,3 miljoen.

Conform Richtlijn 650 worden opbrengsten uit de verkoop van artikelen onder de baten tegen de brutowinst opgenomen. De brutowinst is de netto-omzet verminderd met de kostprijs van de verkochte artikelen. Onder de netto-omzet wordt verstaan de opbrengst onder aftrek van kortingen en over de omzet geheven belastingen. Onder de kostprijs wordt verstaan de inkoopwaarde of productiewaarde van de artikelen. De in dit verband gemaakte eigen kosten worden als kosten van fondsenwerving verantwoord. Bedragen x € 1.000 2009/2010 2009/2010 2008/2009 werkelijk begroot werkelijk Netto-omzet 380 600 694 Kostprijs -341 -345 -531 Totaal verkoop artikelen 39 255 163

De overheidssubsidies kunnen als volgt worden gespecificeerd: Bedragen x € 1.000 2009/2010 2009/2010 2008/2009 werkelijk begroot werkelijk PES 901 825 838 MFS 2.271 2.111 2.074 Overig 187 176 173 Totaal subsidies overheid 3.359 3.112 3.085

L: Baten uit acties van derden N: Baten uit beleggingen

De baten uit acties van derden bestaan uit de bijdragen van de Nationale Postcode Loterij en de bijdrage die het Wereld Natuur Fonds ontvangt uit overige, door derden georganiseerde, acties. Bedragen x € 1.000 2009/2010 2009/2010 2008/2009 werkelijk begroot werkelijk Reguliere bijdrage Nationale Postcode Loterij 14.050 15.000 15.283 Extra bijdragen Nationale Postcode Loterij 20 0 4.309 Bijdrage Svenska PostkodStiftelsen 833 0 0 Overig 92 0 0 Totaal baten acties derden 14.995 15.000 19.592


De baten uit beleggingen kunnen als volgt worden gespecificeerd: Bedragen x € 1.000 2009/2010 2009/2010 2008/2009 werkelijk begroot werkelijk Rente 1.212 1.100 1.433 Dividend 206 0 121 Gerealiseerde koersresultaten -608 -366 -1.045 Ongerealiseerde koersresultaten 2.629 0 423 Resultaat vreemde valuta -4 0 -31 Totaal baten beleggingen 3.435 734 901 Kosten van beleggingen -169 -137 -148 Netto beleggingsresultaat 3.266 597 753




Het beleggingsbeleid van het Wereld Natuur Fonds legt de nadruk op maatschappelijke verantwoordelijkheid. De selectie van beleggingen is daarom niet alleen gebaseerd op financiële voorwaarden, maar ook op strikte duurzaamheidscriteria. De totale baten van beleggingen over het boekjaar 2009/2010 bedragen € 3,4 miljoen. Een rendement van gemiddeld 8% over de uitstaande beleggingen. Een aardig rendement gezien de internationale kredietcrisis. Het totale rendement op beleggingen bestaat uit rente, dividend, valutaresultaten en koersresultaten. Het gerealiseerde koersresultaat betreft koersresultaten als gevolg van de verkoop van beleggingen. Het gerealiseerde koersresultaat over 2009/2010 bedraagt € 0,6 miljoen negatief. Het in de staat van baten en lasten verantwoorde ongerealiseerde resultaat op beleggingen bestaat uit de mutatie in het verschil tussen de beurswaarde en de aanschafwaarde van de effecten per balansdatum. Per 30 juni 2010 is er sprake van een positief verschil van € 0,4 miljoen tussen de beurswaarde en de oorspronkelijke aanschafwaarde. Per 30 juni 2009 bedroeg dit verschil € 2,2 miljoen negatief. Het ongerealiseerde resultaat over boekjaar 2009/2010 bedraagt derhalve € 2,6 miljoen positief. Het netto beleggingsresultaat is het beleggingsresultaat na aftrek van de kosten voor vermogensbeheer. Het netto beleggingsresultaat over 2009/2010 bedraagt € 3,3 miljoen. O: Overige baten

De overige baten kunnen als volgt worden gespecificeerd: Bedragen x € 1.000 2009/2010 2009/2010 2008/2009 werkelijk begroot werkelijk Filmverhuur 180 200 251 Overige baten 38 0 209 Totaal overige baten 218 200 460

De filmverhuur betreft inkomsten uit de verhuur van de driedimensionale film die ook wordt vertoond in de Pandadroom attractie in de Efteling.

Totaal Lasten Bedragen x € 1.000 2009/2010 2009/2010 2008/2009 werkelijk begroot werkelijk Besteed aan doelstellingen P 51.231 49.654 52.070 Werving van baten Q 8.731 8.994 7.984 Beheer en administratie R 3.216 3.066 3.082 Totaal lasten 63.178 61.714 63.136


Lasten worden verdeeld in lasten besteed aan de doelstelling, lasten voor de werving van baten en lasten van beheer en administratie. Onder lasten besteed aan de doelstelling worden verstaan bestedingen aan natuurbescherming buitenland, bestedingen aan natuurbescherming in Nederland en bestedingen aan voorlichting & educatie. Onder lasten voor de werving van baten worden verstaan de kosten eigen fondsenwerving, de kosten acties derden, de kosten benodigd voor de verkrijging van subsidies en de kosten van beleggingen. Conform de aanbeveling van de VFI worden de kosten voor bedrijfsvoering en financiën voor 100% toegerekend aan beheer en administratie. Overige kosten ter ondersteuning van de organisatie – zoals kosten voor de directie, ICT, huisvesting, personeelszaken en juridische kosten – zijn op basis van een verdeelsleutel toegerekend. Op blz. 135 is deze verdeelsleutel nader toegelicht. P: Bestedingen aan doelstelling Bedragen x € 1.000 2009/2010 2009/2010 2008/2009 werkelijk begroot werkelijk Natuurbescherming buitenland P1 39.537 37.608 41.456 Natuurbescherming Nederland P2 906 409 432 Voorlichting & educatie P3 10.788 11.637 10.182 Totaal besteed aan doelstelling 51.231 49.654 52.070

In totaal heeft het Wereld Natuur Fonds € 51,2 miljoen besteed aan zijn doelstelling, bijna € 2,0 miljoen meer dan begroot. P1: Bestedingen natuurbescherming buitenland Bedragen x € 1.000 2009/2010 2009/2010 2008/2009 werkelijk begroot werkelijk Natuurbescherming buitenland 39.537 37.608 41.456

Over 2009/2010 is een bedrag van € 39,5 miljoen besteed aan natuurbescherming in het buitenland, € 1,9 miljoen minder dan in het voorgaande jaar. In 2008/2009 kon een recordbedrag van ruim € 41,4 miljoen aan natuurbescherming in het buitenland worden besteed. Dit record werd in 2008/2009 vooral mogelijk gemaakt door de extra bijdragen van de Nationale Postcode Loterij van € 4,3 miljoen. In het volgende diagram is weergegeven hoe de bestedingen over de internationale natuurbeschermingsprogramma’s zijn verdeeld.




2%


6%

Oceanen & Kusten

9% 37%

10%


12% 23%


P3: Voorlichting en educatie Bedragen x € 1.000 2009/2010 2009/2010 2008/2009 werkelijk begroot werkelijk Campagnes 4.005 4.344 4.140 Magazines 5.307 5.756 4.634 Efteling 759 759 759 Tv-producties 717 778 649 Totaal voorlichting en educatie

10.788

11.637

10.182

Het Wereld Natuur Fonds is van mening dat voorlichting en educatie van wezenlijk belang is voor de bescherming van de natuur. Hieraan is daarom in 2009/2010 – naast de grote inzet van de vele vrijwilligers – in totaal € 10,8 miljoen besteed. In de kosten voor voorlichting en educatie zijn onder meer de kosten voor de donateursmagazines ‘Panda’, ‘Watch the world’, ‘Tam Tam’ en ‘PipaPanda’ begrepen. Q: Werving baten

Bedragen x € 1.000 Bestedingen per cluster in 2009/2010 Bedrag Percentage Beschermde Gebieden & Soorten 14.472 37% Bossen 9.082 23% Oceanen & Kusten 4.880 12% Natuur, Armoede & Duurzame Financiering 3.814 10% Organizational Development 3.546 9% Klimaat 2.431 6% Duurzame markten 674 2% Miscellaneous 638 1% 39.537 100%

De bestedingen aan natuurbescherming buitenland worden deels in het lopende boekjaar en deels in volgende boekjaren betaald. Voor zover de aan projecten toegezegde bijdragen aan het einde van het jaar nog niet zijn betaald, worden ze in de balans opgenomen onder langlopende of kortlopende schulden, al naar gelang de termijn waarop ze tot uitbetaling zullen leiden.

Bedragen x € 1.000 2009/2010 2009/2010 2008/2009 werkelijk begroot werkelijk Kosten eigen fondsenwerving Q1 7.858 7.929 6.954 Kosten acties derden 434 681 633 Kosten verkrijging subsidies overheden 270 250 249 Kosten beleggingen 169 134 148 Totaal werving baten 8.731 8.994 7.984

Om ook in de toekomst succesvol te zijn en het Wereld Natuur Fonds onder de aandacht van mogelijke geldgevers te blijven brengen, heeft het WNF over boekjaar 2009/2010 een bedrag van € 8,7 miljoen uitgegeven aan fondsenwervende activiteiten. Te denken valt aan donateurswerving en gedeelten van grote publiekscampagnes zoals de ‘Happy End’-campagne. Om acties van de Nationale Postcode Loterij te ondersteunen, heeft het Wereld Natuur Fonds in 2009/2010 € 0,4 miljoen besteed, € 0,2 miljoen minder dan vorig jaar. Voor het verkrijgen van subsidies heeft het Wereld Natuur Fonds in 2009/2010 een bedrag van € 0,3 miljoen besteed. De kosten van vermogensbeheer bedragen over 2009/2010 € 0,2 miljoen. Q1: Kosten eigen fondsenwerving

P2: Bestedingen natuurbescherming Nederland Bedragen x € 1.000 2009/2010 2009/2010 2008/2009 werkelijk begroot werkelijk Natuurbescherming Nederland 906 409 432

In 2009/2010 is een bedrag van € 0,9 miljoen besteed aan natuurbescherming in Nederland. Dit is € 0,5 miljoen meer dan vorig boekjaar. Voornaamste activiteiten in Nederland betreffen voorbereidingen voor een natuureducatiecentrum bij kasteel Loevestein en het ontwerp van een visie voor Nederlandse rivierdelta’s. WNF Jaarverslag 2009/2010 132

Bedragen x € 1.000 2009/2010 2009/2010 2008/2009 werkelijk begroot werkelijk Donateurswerving 6.362 6.421 5.710 Donateursbinding 1.135 1.145 1.048 WNF-LifeGuard 14 14 0 WNF-Rangerclub 149 150 38 WNF-Bamboeclub 198 199 158 Totaal kosten eigen fondsenwerving 7.858 7.929 6.954




De kosten eigen fondsenwerving betreffen de kosten van alle activiteiten van het Wereld Natuur Fonds die als doel hebben donateurs van alle leeftijden te werven en te binden. De kosten ten behoeve van de werving en binding van volwassenen donateurs bedragen over 2009/2010 respectievelijk € 6,4 en € 1,1 miljoen. De totale kosten eigen fondswerving stegen met € 1,1 miljoen ten opzichte van 2008/2009 tot in totaal € 7,8 miljoen. R: Kosten beheer en administratie Bedragen x € 1.000 2009/2010 2009/2010 2008/2009 werkelijk begroot werkelijk Kosten beheer en administratie 3.216 3.066 3.082

Onder kosten van beheer en administratie verstaat het Wereld Natuur Fonds de kosten die het maakt in het kader van de (interne) beheersing en administratievoering en die niet worden toegerekend aan de doelstelling of de werving van baten. Conform de aanbeveling van de VFI zijn de kosten voor bedrijfsvoering en financiën voor 100% toegerekend aan beheer en administratie. Overige kosten ter ondersteuning van de organisatie – zoals kosten voor de directie, ICT, huisvesting, personeelszaken en juridische kosten –zijn op basis van een verdeelsleutel toegerekend. Op blz. 135 is deze verdeelsleutel nader toegelicht.

Kostenverdeelstaat Besteding Bedragen x € 1.000

Besteed aan doelstellingen

Werving baten


Natuurbescherming Nederland

Voorlichting & educatie

Eigen fondsenwerving

Acties derden

Verkrijging subsidies overheden

Beheer en administratie

Werkelijk 2009/2010

Begroot 2009/2010

Kostentoerekening

Zoals voorgeschreven in Richtlijn 650 worden kosten toegerekend aan de doelstelling, werving baten en beheer en administratie. Toerekening vindt plaats op basis van de volgende grondslagen: • direct toerekenbare kosten worden direct toegerekend • niet direct toerekenbare kosten worden toegerekend. De toerekeningsmethodiek wordt hieronder toegelicht. Bij de toerekening is de VFI-aanbeveling ‘Toepassing van Richtlijn 650 voor Kosten Beheer & Administratie’ gevolgd. Kostentoerekening niet direct toerekenbare kosten Kostensoort

Toerekening aan Toelichting beheer en administratie

Bijdragen internationaal netwerk

gedeeltelijk De bijdrage van het Wereld Natuur Fonds aan het Internationale Netwerk is, waar van toepassing, toegerekend aan internationale natuurbescherming, voorlichting & educatie en eigen fondsenwerving. Toegerekend aan beheer en administratie zijn die kosten die betrekking hebben op de operationele kosten van de internationale WWF-organisatie.

Publiciteit en communicatie

gedeeltelijk Kosten voor publiciteit en communicatie zijn zo veel mogelijk toegerekend aan het onderwerp waarop deze betrekking hebben. De direct aan publiciteit en communicatie gerelateerde porti- en productiekosten zijn toegerekend aan beheer en administratie.

Personeelskosten

naar rato Personeelskosten zijn op basis van geschatte urenbesteding toegerekend aan het onderwerp waarop deze betrekking hebben. Conform de VFI-aanbeveling zijn de personeelskosten van de afdeling Financiën geheel toegerekend aan beheer en administratie. De personeelskosten met betrekking tot de directie, juridische zaken, ICT, Human Resources en de facilitaire medewerkers zijn naar rato van het aantal medewerkers toegerekend.

Kantoor- en algemene kosten

naar rato Kantoor- en algemene kosten zijn toegerekend naar rato van het aantal medewerkers. Dit met uitzondering van de accountantskosten en kosten van juridisch adviseurs. Deze zijn volledig toegerekend aan beheer en administratie. Notariskosten zijn toegerekend aan kosten eigen fondsenwerving aangezien deze kosten voornamelijk de afhandeling van nalatenschappen betreffen.

Huisvestingskosten

naar rato Huisvestingskosten zijn toegerekend naar rato van het aantal medewerkers.

Afschrijvingen en financiële lasten

gedeeltelijk De afschrijvingskosten zijn zo veel mogelijk toegerekend aan het onderwerp waarop deze betrekking hebben. De afschrijvingskosten van het financiële systeem zijn geheel toegerekend aan beheer en administratie. De afschrijvingskosten met betrekking tot het gebouw zijn toegerekend naar rato van het aantal medewerkers. De kosten van vermogensbeheer zijn toegerekend aan kosten van beleggingen. De kosten van inkomend betalingsverkeer zijn toegerekend aan de kosten eigen fondsenwerving, aangezien dit voornamelijk de kosten van de donateursincasso’s betreft.

Werkelijk 2008/2009

Beleggingen

Bestedingen internationale projecten Bijdragen internationaal netwerk Publiciteit en communicatie Personeelskosten Kantoor- en algemene kosten Huisvestingskosten Afschrijving en financiële lasten

33.685

688

0

0

0

0

0

0

34.373

32.969

2.259

0

237

237

0

0

0

1.473

4.206

4.086

36.914 4.062

702

-25

6.268

5.003

278

0

0

50

12.276

13.774

11.205

2.318

197

3.398

1.780

125

216

0

1.254

9.288

8.036

7.900

302

26

456

311

18

33

0

271

1.417

1.006

1. 323

51

5

78

42

4

5

0

23

208

192

233

220

15

351

485

9

16

169

145

1.410

1.651

1.499

Totaal

39.537

906 10.788 7.858 434

270

169 3.216 63.178 61.714 63.136





Personeelskosten, kantoor- en algemene kosten, huisvestingskosten, afschrijvingen en financiële lasten

De personeelskosten, kantoor- en algemene kosten, huisvestingskosten, afschrijvingen en financiële lasten kunnen als volgt worden gespecificeerd:

Bedragen x € 1.000 2009/2010 2009/2010 2008/2009 werkelijk begroot werkelijk Salarissen 5.974 5.370 5.125 Sociale lasten 747 670 653 Pensioenen 646 583 552 Inhuur derden 947 866 992 Overige personeelskosten 830 440 454 Reiskosten 144 107 124 Totaal personeelskosten 9.288 8.036 7.900 Onderhoud en schoonmaak 290 275 401 Verzekeringen 17 10 15 Telefoon en internet 163 67 78 Accountants-, notaris- en advieskosten 349 227 407 Overige kantoor- en algemene kosten 598 427 422 Totaal kantoor- en algemene kosten 1.417 1.006 1.323 Onderhoudslasten 105 68 113 Verzekeringen, belastingen en bewaking 58 54 54 Water, gas, elektra 45 70 66 Totaal huisvestingskosten 208 192 233 Afschrijvingen immateriële vaste activa 294 415 447 Afschrijvingen materiële vaste activa 726 900 676 Financiële lasten 390 336 376 Totaal afschrijvingen en financiële lasten 1.410 1.651 1.499

Bezoldiging directie

Het bruto salaris van de algemeen directeur van het Wereld Natuur Fonds over de periode 1 juli 2009 – 30 juni 2010 bedraagt € 127.466. Het Wereld Natuur Fonds draagt ten behoeve van de directeur sociale lasten en pensioenpremie af. Deze bedragen over de periode 1 juli 2009 – 30 juni 2010 respectievelijk € 7.225 en € 15.705. Per jaar ontvangt de directeur een vaste onkostenvergoeding van € 1.500. Er zijn geen leningen, voorschotten of garanties beschikbaar gesteld of verstrekt aan de directie. Bezoldiging Raad van Toezicht

De Raad van Toezicht verricht de werkzaamheden onbezoldigd. Er zijn geen leningen, voorschotten of garanties beschikbaar gesteld of verstrekt aan de leden van de Raad van Toezicht. Ondertekening

Zeist, 11 november 2010 Directie: De Raad van Toezicht:

Het gemiddeld aantal werknemers over boekjaar 2009/2010 bedraagt 106 FTE. Over boekjaar 2008/2009 bedroeg het gemiddelde 99 FTE. Het aantal FTE per 30 juni 2010 bedraagt 106. Deze medewerkers zijn als volgt verdeeld over de verschillende afdelingen: • Directie (inclusief secretariaat) 2 • Natuurbescherming 28 • Marketing & Communicatie 45 • Financiën & Bedrijfsondersteuning 26 • Human Resources 4 • External Affairs 1





Overige gegevens Accountantsverklaring Aan: De Raad van Toezicht en de directie van Stichting Het Wereld Natuur Fonds Nederland. ACCOUNTANTSVERKLARING Wij hebben de in dit verslag (op de pagina’s 108 tot en met 137) opgenomen jaarrekening 2009/2010 van Stichting Het Wereld Natuur Fonds Nederland te Zeist, bestaande uit de balans per 30 juni 2010 en de staat van baten en lasten over het op die datum eindigende boekjaar, met de toelichting gecontroleerd. Verantwoordelijkheid van de directie De directie van de stichting is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag. Beide in overeenstemming met de Richtlijn voor de jaarverslaggeving Fondsenwervende Instellingen (RJ 650). Deze verantwoordelijkheid omvat onder meer: het ontwerpen, invoeren en in stand houden van een intern beheersingssysteem, relevant voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat, zodanig dat deze geen afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten bevat, het kiezen en toepassen van aanvaardbare grondslagen voor financiële verslaggeving en het maken van schattingen die onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht. Dienovereenkomstig zijn wij verplicht te voldoen aan de voor ons geldende gedragsnormen en zijn wij gehouden onze controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controleinformatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De keuze van de uit te voeren werkzaamheden is afhankelijk van de professionele oordeelsvorming van de accountant, waaronder begrepen zijn de beoordeling van de risico’s van afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. In die beoordeling neemt de accountant in aanmerking het voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat relevante interne beheersingssysteem, teneinde een verantwoorde keuze te kunnen maken van de controlewerkzaamheden die onder de gegeven omstandigheden adequaat zijn, maar die niet tot doel hebben een oordeel te geven over de effectiviteit van het interne beheersingssysteem van de entiteit. Tevens omvat een controle onder meer een evaluatie van de aanvaardbaarheid van de toegepaste grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van schattingen


die de directie van de entiteit heeft gemaakt, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel. Oordeel Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van Stichting Het Wereld Natuur Fonds Nederland per 30 juni 2010 en van het resultaat over op die datum eindigende boekjaar in overeenstemming met de Richtlijn voor de jaarverslaggeving Fondsenwervende Instellingen (RJ 650). Wij melden dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening. Amstelveen, 11 november 2010 KPMG ACCOUNTANTS N.V. S. Haringa RA

resultaatbestemming De Raad van Toezicht heeft de door de directie voorgestelde resultaatbestemming goedgekeurd. Deze resultaatbestemming is als volgt: Toevoeging/onttrekking aan: • continuïteitsreserve 873 • bestemmingsreserves -191 • bestemmingsfonds 119 Resultaat 801

Het Wereld Natuur Fonds kent overigens geen statutaire bepalingen omtrent de resultaatbestemming. Gebeurtenissen na balansdatum

Er hebben zich na de balansdatum tot aan de goedkeuring van de jaarrekening door de Raad van Toezicht op 11 november 2010 geen gebeurtenissen voorgedaan die nadere informatie geven over de feitelijke situatie per balansdatum.


100%

•

JAARVERSLAG 2009/2010

Jaarverslag WNF 2009/2010: de belangrijkste cijfers

RECYCLED

39,5 MILJOEN In totaal ging 39,5 miljoen euro naar natuurscherming buitenland.

910.000 Het WNF werd gesteund door 910.000 donateurs, waaronder 120.000 jongeren.

81 CENT Van elke uitgegeven euro ging in totaal 81 cent naar de doelstellingen van het WNF.

WWW.WNF.NL

www.wnf.nl

Aan natuurbescherming in Nederland werd 0,9 miljoen euro besteed.

© NASA

Onze missie Bouwen aan een toekomst waarin de mens leeft in harmonie met de natuur, dat is wat het Wereld Natuur Fonds doet. In het belang van de natuur en in het belang van de mens die de natuur nodig heeft.

0,9 MILJOEN

2010

Recommend Documents