Exotenparade 2010 De presentaties zijn samengevoegd tot één print. De soorten die werden besproken staan hier per slide aangegeven; de nummering komt overeen met de slides. N.B. Dit is niet een lijst van nieuw in 2010 aangetroffen soorten, evenmin zijn het allemaal exoten in de strikte zin van het woord en ook mag niet van alle soorten worden verwacht dat ze zich kunnen handhaven. Voor verdere informatie en ontwikkelingen van deze soorten wordt verwezen naar de soorten-informatie op de website van de werkgroep exoten. Sander Wijnhoven: 1. Marphysa sanguinea (Bloedworm) Marco Faasse 2. Intro 3. Haliclystus salpinx 4. Ocinebrellus inornatus 5. Ocinebrellus – economie 6. Synidotea laevidorsalis 7. Ptilohyale sp. 8. Sabellidae Ton van Haaren 9. Verspreidingssnelheid van het naaldkreeftje Sinelobus stanfordi Leni Duistermaat 10. Dryopteris erythrosora 11. Polystichum tsus-simense 12. Camassia cusickii 13. Campanula erinus 14. Corydalis cheilantifolia 15. Digitalis grandiflora 16. Miscanthus chinensis 17. Panicum riparium 18. Thalictrum delavayi 19. Cyperus congestus Roy Kleukers 20. Intro 21. Kraakcicade - Cicada orni 22. Spoorkrekel – Eumodicogryllus bordigalensis 23. Kiezelsprinkhaan – Sphingonotus caerulans 24. Kiezelsprinkhaan – Sphingonotus caerulans – verspreiding in Nederland 25. Exotische muggen (Aedes) 26. gelekoortsmug – Aedes aegypti (eerste vondst) tijgermug – A. albopictus (voor het eerst buiten) Amerikaanse rotspoelmug – A. atropalpus (tweede vondst buiten) 27. Oxythyrea funesta 28. Stictoleptura cordigera 29. Mexicaanse zwartsteel - Isodontia mexicana 30. nieuw boek De Nederlandse biodiversiteit, 1100 gevestigde exoten Karin Didderen 31. – 35 Amerikaanse brulkikker, over het recente voorplantingsucces Remko Andeweg 36. – 42 Artemisia verlotiorum – (Herfstalsem) over bewijs van vegetatieve vermeerdering door maaibeheer
-Themadag exoten, 2 december 2010
-06/12/2010
NIOO - Monitor Taakgroep
Marphysa sanguinea (Bloedworm)
Exoten 2010 marien/estuarien 452 59.00
North Sea 1
Hoek van Holland
The Netherlands
1 cm
Belgium 50 km
1 mm 2 3
Yerseke
5 4
376 31.00
10 km 20 72.00
93 39.00
Haliclystus salpinx • Steelkwal (Staurozoa) • zomer 2010 • Noorwegen, NoordAmerika • kruipende larven • vector?
Ocinebrellus - economie • Predatie op oesters en mossels • aanzienlijke economische verliezen in buitenland
-Exotenparade
Ocinebrellus inornatus • Japanse oesterboorder • 2007 • uitbreiding 2010 • langzaam (20 jaar?)
Synidotea laevidorsalis • 2005 Antwerpen • 2009 Walsoorden (NL) • W. Pacific • hoge dichtheden in buitenland • consequenties ecologie?
-1
-Themadag exoten, 2 december 2010
Ptilohyale sp.
-06/12/2010
Sabellidae
• 2009 Rotterdam • concurrentie Hyale nilssoni?
• 2010 locaal Oosterschelde • concurrentie ruimte, voedsel ?
Dryopteris erythrosora (Japan, China, Korea, Filippijnen) Huvendersven Someren-Lierop (T. Denters) Den Haag (H. van der Meer)
Jong blad rood!
Polystichum tsus-simense (China, Japan, Korea, Thailand, Indochina)
Camassia cusickii (USA)
Edam (K. Ballintijn)
Simpelveld, grazige berm (A.Ph. De Vries)
Zwarte nerven!
-Exotenparade
-2
-Themadag exoten, 2 december 2010
-06/12/2010
Campanula erinus (N Afrika, W Azië, O en Z Europa)
Corydalis cheilantifolia (W en C China)
Eindhoven, langs muurtje, Z. exp. (J. Spronk)
Zaltbommel (T. Denters) Tiel (W. Vuijk) inburgerend; ook in Engeland
Digitalis grandiflora (W Azië, O en M Europa) Eperholt; mogelijk legeradventief (B. te Linde)
Panicum riparium recent beschreven uit Duitsland, mogelijk ontstaan uit neofyt P. capillare met slankere aartjes en armbloemiger bloeiwijze Zwolle, zandoeverwal (E. Weeda)
Miscanthus chinensis (China, Japan, Korea) Vriezenveen (C. Abbink)
Thalictrum delavayi (China, matig winterhard) Voorst, spontaan in tuin en zich langzaam uitbreidend (F.H. Wullink)
P. ripariumP. capillare (Scholz, 2002)
-Exotenparade
-3
-Themadag exoten, 2 december 2010
-06/12/2010
Cyperus congestus In de handel als Cyperus “rotundes”
Exotische insecten 2010
Cyperus rotundus
Kraakcicade - Cicada orni
Roy Kleukers (EIS-Nederland/NCB)
Spoorkrekel – Eumodicogryllus bordigalensis
Foto Jaap Bouwman
Foto Baudewijn Odé
Foto Roy Kleukers
Kiezelsprinkhaan – Sphingonotus caerulans
Kiezelsprinkhaan – Sphingonotus caerulans
Foto Ruud Versijde
-Exotenparade
-4
-Themadag exoten, 2 december 2010
Exotische muggen (Aedes)
-06/12/2010
• Centrum Monitoring Vectoren • Survey bandenhandel Noord-Brabant • gelekoortsmug – Aedes aegypti (eerste vondst) • tijgermug – A. albopictus (voor het eerst buiten) • Amerikaanse rotspoelmug – A. atropalpus (tweede vondst buiten)
Foto Roy Kleukers
Oxythyrea funesta
Foto Hub Corten
Foto Theodoor Heijerman
Mexicaanse zwartsteel - Isodontia mexicana
Stictoleptura cordigera
Foto Wilfried Ernst
Foto Theodoor Heijerman
nieuw boek De Nederlandse biodiversiteit 1100 gevestigde exoten
Foto Wopke Wijngaard
-Exotenparade
-5
-Themadag exoten, 2 december 2010
Herkenningvolwassen kikkers brulkikker • 10-20 cm lang • geen ruglijsten • groot trommelvlies (man)
-06/12/2010
kikkervissen • tot 15 cm • rug olijfgroen tot bruin • zwarte, kleine stipjes op rug en vinzomen • overwinterend! • licht, geelgrijs marmerpatroon op buik
Groene kikker • tot 14 cm lang • twee ruglijsten • twee kwaakblazen Amerikaanse brulkikker
Amerikaanse brulkikker
Groene kikker
Groene kikker
Leefgebieden Baarlo - grote tuinvijvers Waarnemingen
Brulkikker – probleem? •
Internationale lijst 100 gevaarlijkste planten en dieren (IUCN ‘100 worst invasive species of the world’)
•
eet andere soorten, groot en vraatzuchtig
•
concurrent van groene kikkers
•
kikkervissen scheiden een stof af die schadelijk is voor andere soorten
•
vector van schimmelziekte (‘chytrid’)
•
geluidsoverlast
-Exotenparade
-6
-Themadag exoten, 2 december 2010
-Exotenparade
-06/12/2010
-7
