2009

Jaarverslag Wereld Natuur Fonds 2008/2009

2 Jaarverslag WNF 2008/2009

Inhoud

Vooraf

pagina 02

Vooraf

Als op 15 september 2008 blijkt dat een faillissement van Lehman Brothers onafwendbaar is, gaat er wereldwijd een schok door de financiële markten. Een jaar na dato weten we dat de ondergang van een icoon in de Amerikaanse bankwereld een keerpunt vormt in onze recente economische geschiedenis. De wereldeconomie tuimelt daarna in een diepe economische recessie.

02

Al in 1972 voorspelde de Club van Rome in hun rapport ‘Grenzen aan de Groei’, dat een toenemende schaarste aan natuurlijke hulpbronnen en een enorme groei van de wereldbevolking op termijn gepaard zouden gaan met grote schokgolven. Er loopt weliswaar geen directe lijn van dit rapport naar de gebeurtenissen op Wallstreet 36 jaar later, maar de huidige crisis vertoont wel veel trekken van het ‘Club van Rome’-scenario. Ook voor de aarde geldt, dat we te veel op de pof leven en te weinig rekening houden met de natuurlijke veer- en herstelkracht van ecosystemen. Dat gaat ten koste van de soortenrijkdom en brengt het welzijn van toekomstige generaties in het geding. Een fikse crisis noopt tot bezinning. Daarom biedt een crisis ook kansen. Verantwoord ondernemerschap en natuurbehoud kunnen hand in hand gaan. Er is innovatief ondernemerschap nodig om de achteruitgang van planten- en diersoorten een halt toe te roepen. Het Wereld Natuur Fonds bepleit een duurzaam gebruik van natuurlijke hulpbronnen, zoals bijvoorbeeld visserij onder MSC-normen en bosbeheer onder FSC-criteria. Alleen al in Centraal-Afrika valt nu een areaal tropisch bos ter grootte van Nederland onder FSC-beheer. Een mijlpaal. Als we verantwoord gebruik koppelen aan een solide bescherming van een groot netwerk aan beschermde natuurgebieden wereldwijd, zowel op land als op zee, dan ligt er een toekomst in het verschiet waarin de mens niet op voet van oorlog hoeft te leven met de natuur, maar juist in harmonie zijn weg zoekt. Alle ogen zijn dit najaar gericht op de klimaattop in Kopenhagen. Zullen wereldleiders in staat blijken om in december 2009 een verstandig vervolg af te spreken op het Kyotoprotocol? Wereld Natuur Fonds kantoren lobbyen in meer dan 90 landen voor een ambitieus klimaatakkoord. In Nederland zal het WNF vooral de kansen belichten voor de ‘clean tech’ sector. Met zijn kennisintensieve economie kan Nederland wereldleider zijn in nieuwe, klimaatvriendelijke technologie. En de introductie van LED-lampen op grote schaal in een gezamenlijke campagne met de Nationale Postcode Loterij moedigt burgers aan om zelf, huishouden voor huishouden, het verschil te maken. Het afgelopen boekjaar hebben 910.000 donateurs, onder wie 120.000 jongeren, ruim 2.000 vrijwilligers, tientallen partners uit overheids- en bedrijfsleven, alsmede tal van maatschappelijke organisaties ons in staat gesteld om ons steeds urgenter wordende natuurbeschermingswerk te verrichten. Die trouwe steun, alsmede een extra trekking van de Nationale Postcodeloterij ten behoeve van Papoea boven op een toch al genereuze bijdrage, leidden tot een recordresultaat in ons internationale projectenwerk. Wij zijn allen - waaronder natuurlijk het voltallige, toegewijde personeel - zeer erkentelijk voor hun steun en inzet.

pagina 04

1 Doelstelling & missie pagina 07

207 Natuurbescherming Resultaten voor de natuur 08 12 16 20 24 28 32

Bossen Oceanen & kusten Beschermde gebieden & soorten Waterrijke gebieden Klimaat Natuur & ontwikkeling Duurzame markten & voetafdruk

pagina 36

3 Marketing & communicatie 38 Fondsenwerving & donateurs

40 Communicatie, educatie & voorlichting 42 Samenwerking met derden 44 Vrijwilligers pagina 46

4 Organisatie & bestuur pagina 56

5 Financiën pagina 66

6 Jaarrekening Dit jaarverslag heeft betrekking op de periode 1 juli 2008 - 30 juni 2009.

Om toegankelijkheid en inzicht nog verder te vergroten, hebben we ons jaarverslag dit jaar in een nieuw jasje gestoken. De interactieve versie op het internet bevat meer informatie dan ooit, met directe links naar onze projecten in het veld, video’s en resultaten, terwijl het gedrukte verslag qua lay-out beter overeenstemt met de multimediale versie. Wij hopen dat dit jaarverslag u een goede en getrouwe indruk geeft van de reikwijdte van ons werk. Zeist, 5 november 2009 Johan van de Gronden Algemeen Directeur

Antony Burgmans, Voorzitter Raad van Toezicht

03


Doelstelling & missie

1 Doelstelling & missie Het Wereld Natuur Fonds Het Wereld Natuur Fonds zet zich sinds 1962 actief en met succes in voor natuurbescherming over de

plaatsvindt ver van Nederland, niet zelden in gebieden die worden getekend door grote menselijke armoede. Dichter bij huis probeert het Wereld Natuur Fonds burgers, bedrijven en overheid bewust te maken van de problematiek en vooral om samen oplossingen te ontwikkelen waarmee we concreet kunnen bijdragen aan de bescherming van de natuur wereldwijd. Het terugdringen van onze eigen, te grote, ecologische voetafdruk speelt daarbij een belangrijke rol.

hele wereld. Het streeft ernaar de prachtige rijkdom aan dieren plantensoorten op aarde te beschermen en samen met anderen een wereld tot stand te brengen waarin mens en natuur in harmonie leven. Tegenover de vele miljarden die overheden en bedrijven jaarlijks investeren in infrastructuur en economie, is de bestedingskracht van het Wereld Natuur Fonds bescheiden. Daarom zoekt het Wereld Natuur Fonds in al zijn projecten de samenwerking met andere partijen, zoals overheden, bedrijven, partnerorganisaties en de lokale bevolking. Want alleen kan het Wereld Natuur Fonds de natuur niet redden.

Het Wereld Natuur Fonds heeft het afgelopen jaar campagne gevoerd voor het behoud van de laatste nog in het wild levende populaties mensapen. Als de huidige trend zich doorzet, dan kennen we onze naaste evolutionaire verwanten tegen het midden van deze eeuw alleen nog maar uit de dierentuin. Er is grote haast geboden bij de bescherming van de leefgebieden van berg- en laaglandgorilla’s, chimpansees, bonobo’s en orang-oetans.

Het werk van het Wereld Natuur Fonds is een combinatie van met de laarzen in de modder staan en in pak deelnemen aan vergaderingen of onderhandelingen over een internationaal verdrag. Door te zoeken naar slimme oplossingen en door in voorbeeldprojecten te laten zien hoe deze in de praktijk werken, vindt natuurbescherming bij de lokale bevolking, bedrijven en de overheid navolging. De projecten worden altijd door mensen uit het desbetreffende land uitgevoerd en altijd samen met de lokale bevolking en de overheid. Want alleen als zij ‘eigenaar’ worden van WNF-projecten is er goede kans op succes.

In het komende boekjaar zet het Wereld Natuur Fonds nog eens zwaar in op het thema klimaatverandering, met de klimaattop in december 2009 in Kopenhagen als tijdelijk hoogtepunt. Samen met de Nationale Postcode Loterij deelt WNF meer dan 2,5 miljoen led-lampen uit, juist nu de traditionele gloeilamp van overheidswege langzaam maar zeker wordt uitgefaseerd. Na de successen ter verduurzaming van het visassortiment van wild gevangen vis, pakt het WNF samen met partners door in het opzetten van een onafhankelijk keurmerk voor kweekvis, want aan het kweken van vis op grote schaal kleven nog grote nadelen voor natuur en milieu. Daar komt bij dat de wereldwijde consumptie van kweekvis die van wilde vis inmiddels heeft overschreden. Reden om het succes van Marine Stewardship Council (MSC) uit te breiden naar een Aquaculture Stewardship Council (in oprichting).

Het Wereld Natuur Fonds is onafhankelijk, niet religieus en niet partijpolitiek gebonden. Het is kritisch en gaat harde confrontaties niet uit de weg als het belang van de natuur dat vraagt. Dialoog met gevoel voor realiteit heeft daarbij altijd de voorkeur. Met deze houding probeert het Wereld Natuur Fonds overheden, het publiek en het bedrijfsleven te inspireren en te overtuigen van noodzakelijke veranderingen.

Beleid Het beleid van het Wereld Natuur Fonds is erop gericht de biodiversiteit op aarde te beschermen.

Doelstelling De wereldwijde verschraling van de natuurlijke rijkdom is groot, blijkt uit langetermijnonderzoek onder

Het Wereld Natuur Fonds doet dit door: · de belangrijkste leefgebieden wereldwijd te beschermen en waar mogelijk te herstellen. Speciale aandacht gaat hierbij uit naar tropische en andere bossen, waterrijke natuurgebieden (wetlands) en zeeën en oceanen; · de belangrijkste bedreigingen van deze gebieden aan te pakken, zoals ontbossing, verdroging, overbevissing, klimaatverandering en de illegale handel in dieren en planten; · de Nederlandse samenleving bewust te maken dat ook zij actief kan bijdragen aan de bescherming van de natuur door het bieden van financiële handelingsperspectieven (donateurschap, giften) en niet-financiële handelingsperspectieven (deelname acties, vrijwilliger worden, het kopen van FSChout, het afnemen van groene energie e.d.).

meer dan 3.600 populaties van ruim 1.300 gewervelde diersoorten over de hele wereld. De conclusies van dit onderzoek zijn te vinden in het Living Planet Report van het Wereld Natuur Fonds. Het onderzoek wijst in de periode tussen 1970 en 2003 op een gemiddelde afname van maar liefst 30% onder de onderzochte populaties. In tropische gebieden is er zelfs sprake van een daling van 55% over dezelfde periode. In het Living Planet Report is daarnaast in kaart gebracht welk beroep de mens doet op natuurlijke en vernieuwbare hulpbronnen om in zijn levensonderhoud te voorzien. Dat huishoudboekje ziet er onevenwichtig uit. Als de mensheid zo doorgaat, hebben we tegen het midden van deze eeuw twee aardbollen nodig om in ons onderhoud te voorzien. We hebben er echter samen maar één te verdelen. Door boven onze stand te leven, bouwen we als het ware een ecologische schuld op. We nemen een hypotheek op de toekomst, zonder te weten hoe deze in te lossen. Het Wereld Natuur Fonds vindt dat we onze (klein)kinderen niet kunnen opzadelen met schulden die ze zelf niet hebben gemaakt. Daarom zet het Wereld Natuur Fonds zich meer dan ooit in om kwetsbare en bedreigde planten diersoorten te beschermen voor het nageslacht. Met veldwerk dat vaak

04

05

Het Wereld Natuur Fonds kiest voor een constructieve, oplossingsgerichte aanpak. Aan de hand van concrete voorbeeldprojecten wordt duidelijk gemaakt dat het anders kan. Deze methode werkt zowel in Nederland als in het buitenland en bereikt (lokale) overheden, het bedrijfsleven, partnerorganisaties en burgers. Het Wereld Natuur Fonds is afhankelijk van samenwerking met anderen. Natuurbescherming is een taak van natuurbeschermingsorganisaties, maar werkt alleen als het een zaak is van ons allemaal.


Natuurbescherming

2 Natuurbescherming Resultaten voor de natuur Ook dit jaar weer zijn – mede door de inspanningen en inzet van WNFmedewerkers en partners – vele mooie natuurbeschermingsresultaten geboekt. Zo is in het Kongobekken een bosgebied zo groot als Nederland FSCgecertificeerd en is na jaren lobby eindelijk een wetsvoorstel tegen illegale houtkap door het Europees Parlement aangenomen. In Guatemala worden sinds afgelopen jaar lokale gemeenschappen betaald voor het duurzaam beheer van natuur via een innovatief betalingsmechanisme. In Zambia herstelt de natuur in het Liuwa Plain Nationaal Park onwaarschijnlijk goed en lopen de wildebeesten, zebra’s, elanden en buffels weer volop rond. Ook de cheeta, hyena en wilde hond zijn teruggekomen in het park. In Nederland zelf is dankzij een samenwerking tussen natuurbeschermingsorganisaties en de schelpdiersector in Zeeland een eerste belangrijke stap gezet voor natuurbehoud in estuaria; plekken waar een rivier uitmondt in zee. De 1.600 panda’s van papier-maché op het Museumplein in Amsterdam, die werden ingezet tijdens de lancering van de eerste Nederlandse editie van het Living Planet Report, is een beeld dat velen is bijgebleven. Ook op het gebied van oceanen en kusten is veel voortgang geboekt. Vier nieuwe beschermde zeegebieden zijn door de Nederlandse overheid aangemeld bij de Europese Commissie. Bij twee grote Nederlandse supermarkten is het aantal visproducten uit de groene kolom van de VISwijzer gestegen tot ruim 50%. Daarnaast is bijna alle haring die in Nederland te koop is MSC-gecertificeerd.

06

Op weg naar concrete oplossingen voor klimaatverandering is het aantal Gold Standard-gecertificeerde projecten verzesvoudigd. Mede dankzij de Noordpoolcampagne van het Wereld Natuur Fonds heeft het Nederlandse kabinet aangekondigd de realisatie van windenergieparken op de Noordzee te versnellen. Tot slot stond het afgelopen jaar in het teken van de mensapen. Er is campagne gevoerd voor de gorilla, orang-oetan, bonobo en chimpansee. Voor de bescherming van deze dieren zijn door het Wereld Natuur Fonds onder andere vijf nieuwe projecten gedefinieerd en vijf bestaande projecten uitgebreid door middel van extra investeringen.

07

Focus De komende jaren focust het Wereld Natuur Fonds nog meer op de aan-

scherping van de projectenportfolio. De strategie hiervoor is het afgelopen jaar ontwikkeld en afgerond. Meer dan de helft van de bestedingen zal de komende jaren naar vier landen en één regio gaan: Indonesië, Brazilië, China, Rusland en Zuidelijk Afrika. Het afgelopen jaar is gewerkt aan het uitrollen en ontwikkelen van de strategische samenwerking met Indonesië en Brazilië. Voor Indonesië was het afgelopen jaar het tweede jaar van deze samenwerking. Voor Brazilië zijn de voorbereidingen voor de samenwerking zo goed als afgerond. Volgend jaar zal extra aandacht worden besteed aan de relatie tussen Nederland en Rusland.

Transformeren van internationale markten Het Wereld Natuur Fonds speelt sinds vorig jaar een belangrijke rol in

WWF’s mondiale ‘Market Transformation Initiative’, dat zich richt op de verduurzaming van een aantal internationale grondstofketens door samen te werken met de invloedrijkste bedrijven wereldwijd. Het Wereld Natuur Fonds is namens het WWF-netwerk ‘gastheer’ van het initiatief.

Organisatie De afdeling Natuurbescherming heeft na de reorganisatie van vorig jaar

voor het eerst in een nieuwe en gestroomlijnde vorm gewerkt, op basis van het Strategische 3-jaren Plan. Als laatste onderdeel van de reorganisatie is de afdeling Voetafdruk geïntegreerd met afdeling Bedrijven. De nieuwe afdeling heet Duurzame Markten en Voetafdruk en richt zich op de verlaging van de voetafdruk in Nederland en op de verduurzaming van waardeketens met betrekking tot bijvoorbeeld palmolie, soja, vis en klimaat. Deze verduurzaming vormt de primaire reden voor de samenwerking van het Wereld Natuur Fonds met bedrijven. Met de afdeling Audit & Evaluatie is gewerkt aan de ontwikkeling van een nieuw monitorings- en evaluatieprotocol voor het Strategische 3-jaren Natuurbescherming Plan. Het afgelopen jaar is dit nieuwe protocol voor het eerst toegepast in de resultaatmetingen. Het komende jaar zal het verder worden verfijnd en aangescherpt.


Natuurbescherming

Bossen

Strategie

onmisbaar voor stabiel klimaat Ruim 80% van alle planten- en diersoorten heeft bos nodig om te kunnen leven. En dat geldt ook voor de mens. Maar bossen zijn kwetsbaar. Het Wereld Natuur Fonds wil mensen ervan doordringen dat bos veel waarde heeft en dus moet blijven bestaan. Bossen leveren duurzame diensten: ze fungeren als leverancier van schoon water, voedsel, verantwoord geproduceerd hout, opslag van CO2 en biodiversiteit. Kortom, bossen zijn onmisbaar. De biodiversiteit kan volgens het Wereld Natuur Fonds alleen worden gewaarborgd als er meer gewicht wordt gegeven aan de economische waarde van de duurzame diensten van de bossen. Als die waarde wordt aangetoond en benut, kan de strijd aan worden gegaan met grote economische belangen die ontbossing veroorzaken, zoals de onverantwoorde houtkap, ontwikkeling van landbouw en de aanleg van infrastructuur. Het Wereld Natuur Fonds stimuleert verantwoord bosbeheer in de grote oerwoudgebieden in Latijns-Amerika, Afrika en Azië met diverse projecten. Belangrijke randvoorwaarde: de lokale bevolking doet mee en profiteert zelf ook van de projecten. Daarbij zet het Wereld Natuur Fonds zich in voor Europese en wereldwijde afspraken en regels ter verduurzaming van de productie van hout, soja en palmolie. Tot slot is klimaatverandering een bijzondere uitdaging: bossen zijn belangrijk voor een stabiel klimaat en dus moet bosbehoud leiden tot dubbele winst, te weten voor het klimaat én voor de biodiversiteit.

08

09


Natuurbescherming

10

Resultaten

Vier miljoen hectare De productie van FSC-hout stijgt wereldwijd. In Midden-Afrika (Kongobekken) is de productie zelfs verviervoudigd. Er is een bosgebied zo groot als Nederland FSC-gecertificeerd, in totaal vier miljoen hectare. In Gabon bijvoorbeeld werd een houtkapconcessie gecertificeerd dat grenst aan Nationaal Park Louango. Twee vliegen in één klap: het bos zelf wordt verantwoord beheerd en vormt tegelijk een belangrijke buffer voor het Nationaal Park. In Maleisië heeft de overheid van de provincie Sabah aangekondigd dat al haar concessies in 2012 aan de FSC-criteria moeten voldoen. In Peru kregen concessies met een oppervlakte van 136.000 hectare (vergelijkbaar met de provincie Overijssel) het FSC-certificaat. Het FSC-certificeringstraject van houtkapbedrijven in tropische bossen wordt vaak begeleid door het Wereld Natuur Fonds. Wetsvoorstel tegen illegale houtkap De lobby van het Wereld Natuur Fonds samen met andere milieuorganisaties voor wetgeving tegen illegale houtkap heeft geresulteerd in een wetsvoorstel. Op 23 april 2009 stemde het Europees Parlement onder voorwaarden in met wetgeving die de import en handel van illegaal gekapt hout in Europa verbiedt. In dit nieuwe wetsvoorstel ligt de verantwoordelijkheid voor het controleren van de herkomst van hout niet alleen bij de producerende landen, maar ook bij bedrijven en overheden in de EU-landen zelf. Bemoedigende resultaten · Het aandeel FSC-hout in Nederland is in 2009 gegroeid naar 20%. · Er wordt inmiddels al 1,75 miljoen ton duurzame palmolie op jaarbasis geproduceerd. Hiermee zou een derde van de Europese vraag naar palmolie kunnen worden bediend. · In Afrika, Azië en Zuid-Amerika zijn 22 ‘Community Forests’ – bossen die mede door de lokale bevolking worden beheerd – gestart. · Het Wereld Natuur Fonds bereidde REDD-pilots voor die nu zijn gestart in onder meer Peru, Indonesië en Suriname. Middels deze pilots worden de toepassingsmogelijkheden van REDD onderzocht.

Doelstellingen tot 2011

Duurzaamheid voor alles Toename productie FSC in tropische landen – FSC is het enige keurmerk dat wordt ondersteund door het Wereld Natuur Fonds. FSC staat voor verantwoord bosbeheer en stimuleert de productie van FSC-hout in met name Zuidoost-Azië, Midden-Afrika en de Amazonelanden. Groei gebruik FSC in Nederland naar 30% – Het Wereld Natuur Fonds wil dat FSC-producten in 2011 een marktaandeel (in volume) van 30% in Nederland hebben gerealiseerd. In 2010 moet dat zo’n 25% zijn. Het Wereld Natuur Fonds promoot daarom de aankoop van FSC-producten bij consumenten en bedrijven. Duurzame palmolie voor Nederlandse markt – Het Wereld Natuur Fonds is lid van de Ronde Tafel voor Duurzame Palmolie (RSPO), waarin de organisatie samenwerkt met bedrijven uit de productieketen. In de RSPO zijn criteria opgesteld voor duurzame palmolie. Nu is er bijna geen markt voor duurzame palmolie. Voor 2010 streeft WNF naar een zichtbaar marktaandeel. EU-wetgeving tegen invoer ‘fout’ hout – Bijna 20% van het in Europa ingevoerde hout is illegaal gekapt. Het Wereld Natuur Fonds zet zich in voor snelle invoer van een strenge Europese wet. Minstens 18 nieuwe ‘community forests’ – In 70% van de bossen ter wereld wonen mensen. Het Wereld Natuur Fonds heeft hier sociale bosbouw als doel: de lokale bevolking zodanig bij duurzaam bosbeheer betrekken dat dit leidt tot zowel betere bosbescherming als economisch profijt voor de lokalen. Ontwikkeling van REDD – Door ontbossing komt 20% CO2 rechtstreeks in de atmosfeer terecht. Het verminderen van ontbossing is dus belangrijk voor het tegengaan van klimaatverandering. Landen die hun bossen laten staan en actief strijden tegen ontbossing, moeten daarvoor compensatie krijgen. In politiek jargon heet dit compensatie-instrument REDD: ‘Reduced Emissions from Deforestation and Forest Degradation’. Het Wereld Natuur Fonds wil dit instrument mede ontwikkelen zodat het bij de veldprogramma’s kan worden ingezet.

Toekomst

FSC blijft belangrijk speerpunt

11

De onderwerpen FSC en illegale houthandel blijven hoog op de prioriteitenlijst van het Wereld Natuur Fonds staan. Immers, ontbossing gaat ten koste van veel bedreigde diersoorten. Denk aan de tijger in Indonesië, de gorilla in Afrika en de jaguar in de Amazone. De Nederlands overheid heeft de ambitie dat haar inkoopbeleid vanaf 2010 enkel nog op duurzaam hout gericht is. Het Wereld Natuur Fonds maakt zich er sterk voor dat de overheid daarbij kiest voor het FSC-keurmerk. Er zijn belangrijke stappen genomen voor een scherpe EU-wet tegen illegaal hout. De WNF-lobby wordt komend jaar voortgezet tot de wet ook daadwerkelijk is ingediend en goedgekeurd. Vanaf 2009 is duurzame palmolie beschikbaar voor Europa. Het is nu aan de bedrijven om er gebruik van te maken in hun productie. Het Wereld Natuur Fonds blijft bedrijven op hun verantwoordelijkheden wijzen. Verantwoorde soja staat ook hoog op de lijst met speerpunten. Een samenwerkingsverband van bedrijven en milieuorganisaties, waaronder het Wereld Natuur Fonds, wordt getest. Voor de ontwikkeling van REDD is 2009 een belangrijk jaar. Klimaatonderhandelingen in Kopenhagen zullen het instrument hopelijk mogelijk maken, zodat het Wereld Natuur Fonds het in veldprogramma’s kan toepassen. Ook het aantal ‘community forests’ – bossen die mede door de lokale bevolking worden beheerd – zal verder worden uitgebreid.


Natuurbescherming

Oceanen & kusten

Strategie

Bescherming van de kraamkamers van de zee Tweederde van onze aarde bestaat uit zee. De pracht en rijkdom is niet alleen waardevol voor ecosystemen, ze zijn ook economisch van belang. Alleen al in de Koraaldriehoek bijvoorbeeld zijn 120 miljoen mensen afhankelijk van producten uit de zee. Het leven onder water staat echter onder druk. Het Wereld Natuur Fonds werkt daarom wereldwijd aan de verduurzaming van alle visvangst en een netwerk van beschermde gebieden. Het Wereld Natuur Fonds focust op het beschermen van de zogeheten kraamkamers van de zee: gebieden met koraalriffen, zeegrasvelden, mangrovebossen, opgaande zeestromingen, onderwatergebergten, wadplaten en schelpenbanken. Het Wereld Natuur Fonds kiest zijn veldprogramma’s zo dat samen met andere WWF-kantoren kan worden geïnvesteerd in de belangrijkste kraamkamers. Binnen elk programma worden meerdere beschermde gebieden opgericht als onderdeel van een mondiaal netwerk van effectief beheerde, beschermde gebieden. Zowel binnen als buiten deze gebieden werkt het Wereld Natuur Fonds samen met lokale vissers en andere ondernemers om de visserij te verduurzamen en bijvangsten van vis, zeezoogdieren en schildpadden terug te dringen. Samen met het Wereld Natuur Fonds stimuleert een aantal invloedrijke bedrijven en overheden duurzame vis bij de vissers, handelaren, verwerkers, supermarkten, viswinkels en horeca. Dit om het proces van verduurzaming te versnellen. De VISwijzer is één van de middelen om dit te bereiken.

12

13

Natuurbescherming



Toekomst

Driejarenplan

Beschermen & behouden

Het Wereld Natuur Fonds heeft drie hoofddoelen opgesteld die in 2011 moeten zijn gerealiseerd: 1) Er zijn tien nieuwe beschermde gebieden aangewezen. In vijf van de gebieden wordt een effectief beheerplan uitgevoerd en voor drie gebieden is een plan voor duurzame financiering ontwikkeld. 2) Zes visbestanden zijn op weg naar herstel, waaronder witvis, heek, kreeften, week- en schelpdieren en sardines. De bijvangst van schildpadden, walvissen, dolfijnen en haaien is in vijf programma’s met 25% teruggedrongen. 3) Door de keuze voor duurzame vis is de negatieve impact van de Nederlandse consument met ruim 25% afgenomen.

Het Wereld Natuur Fonds blijft grote programma’s in het buitenland steunen, begeleiden en versterken. In het Argentinië-programma hoopt het een belangrijk beschermd zeegebied buiten territoriale wateren te realiseren. In Nederland zal worden bekeken hoe de visserijsector ook zelf een rol kan spelen bij het beschermen en herstellen van bijzondere zeebodems in de Noordzee. Eveneens blijft de bescherming van de bruinvis hoog op de agenda staan. Tevens gaat het Wereld Natuur Fonds lobbyen voor herziening van het Europese visserijbeleid. Het verkleinen van de Nederlandse voetafdruk gaat een spannende fase in: samen met de MSC-organisatie werkt het Wereld Natuur Fonds aan een groter aanbod van duurzame vis in de horeca en bij visdetaillisten. Ook bij Albert Heijn en Superunie ligt meer MSC-vis in de schappen en samen met het Wereld Natuur Fonds zorgen zij voor betere communicatie hierover naar de consument. Tot slot zal WNF zich inspannen voor de ontwikkeling van een wereldwijde standaard voor duurzame kweekvis: Aquaculture Stewardship Counsil (ASC).

14 Resultaten

Succesvol microkredietsysteem In Cayar in Senegal heeft het door het Wereld Natuur Fonds opgezette microkredietsysteem inmiddels een kas van bijna € 500.000,- opgeleverd. In Popenguine (Senegal) is dat nu ruim € 110.000,-. Doel van het systeem: mensen meer en alternatieve inkomsten bezorgen, zodat de visserijdruk minder wordt. In beide gebieden is het systeem een groot succes. Met vrouwen in de projectgebieden is gekeken naar mogelijkheden om visproducten op de Senegalese én Europese markt af te zetten. Dit kan een enorme verbetering betekenen voor hun inkomstenpositie. Zeeschildpadden beschermd In Kiunga (Kenia) zijn 138 nesten van zeeschildpadden gered en daarmee ongeveer 14.000 jonge zeeschildpadjes. De lokale gemeenschap speelde een belangrijke rol bij de bescherming en is mede verantwoordelijk voor dit succes. Het Wereld Natuur Fonds hielp de bevolking en heeft 35 zeeschildpadden voorzien van een zender, zodat ze via een satelliet kunnen worden gevolgd. Dit levert belangrijke informatie op voor de verdere bescherming van zeeschildpadden. MSC-vis in Nederland De eerste MSC-gecertificeerde Noordzeeschol is een feit! Op 4 juni 2009 ontving de Urker Ekofish Group Noordzeescholvisserij het keurmerk. Het Wereld Natuur Fonds was nauw betrokken bij het proces. Er zijn afspraken gemaakt met de vissers om de kabeljauwbijvangst te verminderen door netten te gebruiken met een grotere maaswijdte. Daarnaast wordt in zeven kwetsbare gebieden niet gevist, zodat het bodemleven hier op den duur kan herstellen. Na aansporing van het Wereld Natuur Fonds, MSC en de firma Ouwehand heeft ook de Noorse haringvloot het MSC-certificaat behaald. Hierdoor is bijna alle haring die in Nederland te koop is MSC-gecertificeerd.

Het Wereld Natuur Fonds is samen met Albert Heijn, visleverancier Marine Harvest en visafslag Hollands-Noorden een project gestart: Vis van Dichtbij. Hiermee promoten ze verse platvis uit de Noordzee dat door de korte afstand een lage ecologische voetafdruk heeft. De ongeveer 25 deelnemende schol- en tongvissers gaan voor het behalen van het MSC-certificaat. Hoopvolle resultaten · Er zijn vier nieuwe beschermde zeegebieden door de Nederlandse overheid aangemeld bij de Europese Commissie. · De grootste exporteur van levende koraalvis in Indonesië heeft ingestemd met het opzetten en promoten van duurzame visserij in vier veldlocaties van het Wereld Natuur Fonds. · Filippijnse handelaren in levende koraalvis hebben ingestemd met een plan om de vangst met 27% te verminderen (zo’n 200 ton per jaar), zodat de instorting van de populatie kan worden voorkomen. · Door intensieve lobby zijn alle schepen met sleepnetten in de wateren van Frans-Guyana sinds januari 2009 verplicht om ontsnappingsluiken in hun netten te hebben om zeeschildpadden te beschermen. · 47 Nieuwe tonijnvissersboten in Indonesië hebben hun traditionele haken vervangen door C-haken. Hiermee kan de schildpaddenbijvangst met 80% worden verminderd. · In Wakatobi Nationaal Park (Sulawesi, Indonesië) is de illegale visserij teruggedrongen van 33% tot 8%. · De Tweede Kamer heeft op aandringen van het Wereld Natuur Fonds de Motie Bruinvis aangenomen. Hierin wordt opgeroepen binnen een jaar de onbedoelde bijvangst van de bruinvis met 90% te reduceren. · Albert Heijn en de Superunie-supermarkten werken samen met het Wereld Natuur Fonds aan een duurzamer visaanbod in hun schappen. Ruim 50% van alle visproducten bij deze supermarkten behoort in de groene kolom van de VISwijzer. · 6 Nederlandse restaurants zijn MSC-gecertificeerd.

15


Natuurbescherming

Beschermde gebieden & soorten

Strategie

Ecologische netwerken creëren Het Wereld Natuur Fonds richt zich op het aanwijzen van nieuwe beschermde gebieden die onderling met elkaar zijn verbonden. Om voldoende ruimte te creëren voor allerlei planten- en diersoorten, de verwachte effecten van klimaatverandering op te vangen én om natuurlijke hulpbronnen voor mensen veilig te stellen, moeten grootschalige ecologische netwerken worden gevormd: goed functionerende, al dan niet beschermde gebieden die fysiek met elkaar in verbinding staan en onderdeel zijn van grotere landschappen. Ook de ontwikkeling van vernieuwende beheer-, financierings- en bestuursvormen van deze ecologische netwerken heeft de sterke aandacht. Zo werkt het Wereld Natuur Fonds samen met partnerorganisaties, parkautoriteiten, private sector en lokale gemeenschappen om beschermde gebieden duurzaam en rendabel te beheren. Ook traint WNF parkwachters en financiert het een goede wetshandhaving in parken en reservaten, zoals anti-stroperijbrigades. Samen met de lokale bevolking wordt in en om deze beschermde gebieden gezocht naar alternatieve, duurzame inkomstenbronnen. Voor bepaalde groepen bedreigde dierensoorten heeft het Wereld Natuur Fonds een apart programma dat is gericht op de bescherming van deze dieren, zoals voor mensapen, de ijsbeer, de Aziatische en Afrikaanse olifant, de Aziatische en Afrikaanse neushoorn, de Afrikaanse wilde hond, de Afrikaanse leeuw, de tijger en de Iberische lynx. In nauwe samenwerking met TRAFFIC ondersteunt het Wereld Natuur Fonds initiatieven die zich richten op het vermijden en verminderen van overexploitatie van planten- en diersoorten.

16

17

Natuurbescherming


Hoe is het met de panda? Door de zware aardbeving in China in 2008 heeft de bescherming van WWF’s boegbeeld de reuzenpanda ernstige hinder ondervonden. Het leefgebied van de panda is voor een groot deel verwoest en maandenlang niet toegankelijk geweest vanwege naschokken. WWF richtte zich daarom vooral op ‘groene’ wederopbouw van het gebied om roofbouw op de nog intacte natuur te voorkomen tijdens het herstel van woningen en infrastructuur. In oktober konden de monitorings- en patrouillewerkzaamheden door WWF en partners worden hervat. Hoewel er gelukkig geen stoffelijke resten van reuzenpanda’s zijn gevonden, wordt wel gevreesd dat de verwoestingen in hun leefgebied en blokkeringen van trekroutes hun voortplanting negatief beïnvloeden. Grip op illegale handel TRAFFIC, een zusterorganisatie van het Wereld Natuur Fonds, heeft in Zuid-Azië en Centraal-Afrika nieuwe kantoren en nieuwe programma’s opgezet. Hierdoor kunnen de twee regio’s beter samenwerken en de toegenomen handel in bedreigde soorten vanuit Afrika naar Azië beter in de gaten houden en reguleren. WWF-China werkt samen met universiteiten die traditionele Chinese geneeskunst onderwijzen. Het doel is om tekstboeken van studenten aan te passen, zodat zij leren dat alternatieve producten van bronnen die niet bedreigd zijn net zo efficiënt zijn als ingrediënten die afkomstig zijn van bedreigde diersoorten zoals tijgers. En verder… · De Russische overheid wees een nieuw beschermd gebied aan van 1,5 miljoen hectare op en rond Nova Zembla, Barentszzee en Karazee; onderdeel van een groot aantal gebieden die WWF-Rusland heeft genomineerd voor bescherming. · In de Mongools-Russische Altai Sayan is een oppervlakte van 225.000 hectare nieuw beschermd gebied aangewezen, belangrijk leefgebied van onder meer de sneeuwpanter. · Als vervolg op de mensapencampagne in 2009 zijn vier projecten goedgekeurd en gecontracteerd voor behoud van gorilla’s, chimpansees, bonobo’s en orang-oetans. · Ondanks de burgeroorlog in de Democratische Republiek Kongo is in Virunga National Park de populatie berggorilla’s gegroeid met 10 jongen. · Mede door het Afrikaanse Neushoorn Programma groeide het aantal zwarte neushoorns van 2.599 in 1997 naar 4.180 in 2009; het aantal witte neushoorns groeide in dezelfde periode van 8.466 tot 17.480. · Door het uitzetten van konijnen door WNF in Spanje zijn er nu zes Iberische-lynx territoria. In 2003 waren er nog geen. De populatie lynxen is hierdoor in Andalusië verder gegroeid.

18 Doelstellingen tot 2011

Ontwikkelen, uitbreiden & ondersteunen 1) Inrichting en implementatie van minimaal zes ecologische netwerken, waar natuurbescherming prioriteit heeft. Deze netwerken zullen dienen als modelprogramma’s voor andere WWF-programma’s. 2) Kennis en expertise over netwerken van beschermde gebieden en soortenbescherming delen met andere WWF-programma’s en relevante doelgroepen, zowel binnen als buiten het WWF-netwerk. 3) Ontwikkelen van en ondersteunen bij de uitvoering van beschermingsof actieplannen (Species Action Plans) voor zogeheten prioritaire diersoorten: tijgers, mensapen, ijsberen, reuzenpanda’s, neushoorns, olifanten, Iberische lynxen, Europese grote grazers en carnivoren, wilde honden en leeuwen. 4) Samen met TRAFFIC werken aan beleids- en veldprogramma’s tegen illegale handel en niet-duurzaam gebruik van producten van bedreigde planten en dieren.

Resultaten

ECONET ECONET, het enorme Centraal-Aziatische ecologische netwerk van beschermde en duurzaam beheerde gebieden, is in 2009 een stap dichterbij gekomen. Het Wereld Natuur Fonds is de grote drijvende kracht achter ECONET en beoogt de biodiversiteit in Centraal-Azië voor de lange termijn te beschermen. In 2006 gingen vijf nationale overheden akkoord met de oprichting en sinds die tijd heeft WNF geholpen bij de totstandkoming van een wettelijke Ecologische Code, waarin ECONET is verankerd. Na Kazakstan nam in 2009 het parlement van Kirgizië de code aan. Samenwerken In Kaziranga Nationaal Park in Assam (India) leven ongeveer 1.900 Indiase neushoorns, ongeveer 90% van de totale wereldpopulatie. Om de kans op desastreuze gebeurtenissen te verkleinen, is het belangrijk op een andere plek neushoornpopulaties te stichten. Daarom werken de Assamese overheid, het Wereld Natuur Fonds, de International Rhino Foundation, de US Fish and Wildlife Service en een lokale natuurbeschermingsorganisatie samen en hebben ze de Indian Rhino Vision 2020 opgesteld. Doel: meer neushoorns in meer verschillende gebieden. De eerste twee neushoorns zijn inmiddels overgebracht naar Manas Nationaal Park .

Toekomst

Focus

19

Ecologische netwerken creëren en ondersteunen blijft een speerpunt met grote prioriteit voor het Wereld Natuur Fonds. Niet alleen in de vorm van aanwijzing van nieuwe beschermde gebieden, financiële ondersteuning en beheer, maar ook op het gebied van beleidsbeïnvloeding en politieke lobby. Daarnaast start het Wereld Natuur Fonds onder meer programma’s op voor tien Europese wildernissen van elk minimaal 100.000 hectare met soorten als de wolf, bruine beer, lynx, wisent, konikpaard, arend en gier. Stimulering van overheden om tot een nieuwe beheervorm van het Arctisch gebied te komen, is eveneens een prioriteit. De mensapenprojecten- en onderzoeken zijn inmiddels begonnen en er start een nieuw programma voor de Afrikaanse leeuw.


Natuurbescherming

Waterrijke gebieden Strategie

Wereldwijd kampen we met een aantal grote waterproblemen. Op sommige plaatsen is er te veel, op andere weer te weinig. Met uitzondering van de grote rivieren van West-Europa, is vervuiling in toenemende mate een bedreiging. De beschikbaarheid van bruikbaar water neemt daardoor af. Klimaatverandering doet ook nog een duit in het zakje: natte gebieden worden natter, droge droger. De helft van de wetlands is verdwenen, inclusief unieke planten- en diersoorten. De resterende wetlands staan onder druk door drooglegging, verspilling en de aanleg van dammen en dijken.

Van bron tot monding Om de biodiversiteit te behouden en om het water in de wereld voor toekomstige generaties

veilig te stellen en schoon te houden, voert het Wereld Natuur Fonds samen met lokale partnerorganisaties, bevolking, bedrijfsleven en beleidsmakers veldprojecten uit volgens het ‘H2Ofrom Hilltop to Ocean’-principe. Dat wil zeggen: beheer van de rivier, van bron tot monding. Zo werkt het Wereld Natuur Fonds in hooggebergtes en op hoogvlaktes, waar de wetlands liggen. Wetlands zijn de bron voor veel rivieren en fungeren als een soort spons: ze houden water vast bij overvloed en laten water los bij schaarste. Herstel en bescherming ervan levert niet alleen profijt op voor mens en natuur ter plaatse, maar ook voor mens en natuur benedenstrooms. De mondingen van veel rivieren en delta’s staan onder grote druk van menselijke ontwikkeling en klimaatverandering. Hier laat het Wereld Natuur Fonds zien dat zelfs in de meest verstedelijkte en aangetaste gebieden natuurherstel mogelijk is. Herstel van het ecosysteem garandeert de terugkeer van bijzondere diersoorten, zoals de steur en dolfijn. Tevens worden de gebieden veiliger en leefbaarder voor de mens. In minder aangetaste delta’s draagt het Wereld Natuur Fonds bij aan het behoud van natuurlijke processen, zodat ingewikkelde herstelmaatregelen niet nodig zijn. De natuur zijn gang laten gaan, blijkt in veel gevallen een effectievere oplossing voor bijvoorbeeld klimaatverandering dan harde infrastructuren. Met de oprichting van de World Estuary Alliance moet een netwerk van deltagebieden worden gecreëerd, dat dit soort oplossingen met elkaar uitwisselt.

Waterbesparing Met partnerorganisaties heeft het Wereld Natuur Fonds aangetoond dat veruit het meeste

water wordt verbruikt bij de productie, consumptie en het gebruik van landbouwgewassen als koffie, cacao en katoen. De grootste hoeveelheden water zijn nodig in de gebieden waar het juist schaars is. Het Wereld Natuur Fonds ondersteunt bedrijven bij het reduceren van hun totale waterverbruik (watervoetafdruk), zoals watervriendelijke productiemethoden voor onder meer rijst en aardbeien.

20

21



Beschermen & ontwikkelen 1) Bescherming van brongebieden wereldwijd en het zoeken naar aanpassingen aan klimaatverandering (adaptatie). Aantonen hoe belangrijk deze brongebieden zijn voor de mens en de natuur, benedenstrooms

tot aan de delta. 2) Bescherming en herstel van delta’s en middels proefprojecten laten zien dat natuurherstel een effectieve aanpassing is aan klimaatverandering en andere bedreigingen. Daarvoor dient de World Estuary Alliance te worden uitgebouwd. 3) Introductie van e-flow-principes in twee rivierenstelsels: Yangtze en Zambezi. 4) Ontwikkeling van meetmethodes voor bedrijven om hun watervoetafdruk te kunnen vaststellen.

23

Natuurbescherming

De nederlandse delta

Educatie programma Loevestein Het Wereld Natuur Fonds is in diverse deltagebieden op de wereld betrokken bij het vinden van klimaatoplossingen voor mens en natuur. Ook in Nederland bestaan unieke gebieden, waar wordt gewerkt aan een veiligere en mooiere natuur. Bij Slot Loevestein, langs de Waal in Munnikenland, wil WNF aan de jonge generatie laten zien wat het herstellen van de natuurlijke veerkracht kan betekenen voor een rivierenlandschap. In het voorjaar van

2009 startte het Wereld Natuur Fonds in samenwerking met Staatsbosbeheer ‘Expeditie Loevestein’. Op spannende en informatieve wijze wordt de jeugd betrokken bij de thema’s klimaat, veiligheid en natuur. De jonge deelnemers leren over natuurlijke klimaatbuffers en hun mogelijke bijdrage aan het opvangen van de gevolgen van klimaatverandering in de toekomst. In het eerste seizoen deden 645 kinderen mee aan de expeditie, begeleid door in totaal 150 docenten en ouders. In de toekomst wil WNF samen met Staatsbosbeheer jaarlijks duizenden kinderen inspireren in het gebied. Samen met Staatsbosheer en Stayokay, een keten van hostels, is een plan ontwikkeld om het natuureducatieprogramma uit te breiden met een aansprekende accommodatie, zodat bezoekers de (nieuwe) natuur van heel dichtbij kunnen beleven.

22 Resultaten

Adaptatiemaatregelen getest Adaptatiemaatregelen in brongebieden en het duurzaam gebruik in deze gebieden worden getest in de Himalaya (Tibet, Pakistan, Nepal, Bhutan en India), de Amoer-rivier in China en Mongolië, de Belgische Ardennen en het Altay-gebied, eveneens in Mongolië. Enkele van de ontwikkelde methoden dienen als standaard voor het nationaal beleid. Zoals de aanpak in het Mongoolse Altaygebied, waar WWF een soort waterschappen heeft opgezet die goed kunnen inspelen op klimaatverandering en andere bedreigingen. Ook in België is sprake van goede samenwerking. De Waalse overheid en boeren zijn zeer coöperatief in het herstel van venen voor meer biodiversiteit en minder overstromingen in Nederland. Vier pilotprojecten Het Wereld Natuur Fonds heeft in 2009 innovatieve visies ontwikkeld voor twee van de economisch meest belangrijke delta’s ter wereld, de Shanghai- en de Nederlandse delta. De visie voor Nederland werd met interesse ontvangen door politiek en waterbeheerders en was de basis voor vier pilotprojecten in de zuidwestelijke delta van Nederland. Hiermee wil het Wereld Natuur Fonds samen met de stadshaven van Rotterdam, de mossel- en oesterkwekers en een jeugdhostel gaan laten zien hoe Nederland zowel mooier als natuurlijker én veiliger kan. In China is de Yangtze-visie gepresenteerd en ook hier werd de natuurlijke aanpak goed ontvangen. E-flow succesvol Dammen en dijken die worden aangelegd voor elektriciteit, irrigatie en veiligheid kunnen funest zijn voor het leven in verderop gelegen gebieden

omdat ze de loop van rivieren ernstig kunnen aantasten. Sommige rivieren moeten daarom helemaal ‘damvrij’ blijven, zoals het Wereld Natuur Fonds bewerkstelligt in de Amoer in het Russische Verre Oosten en de Chishuirivier in China. Voor rivieren waar al wel dammen liggen, ontwikkelt het WNF samen met partners het e-flow-principe. Samen met dammen- en waterbeheerders heeft het Wereld Natuur Fonds het e-flow-programma opgezet in de Zambezi. Hierdoor komt er beneden de dammen op de juiste tijden meer water in de rivier beschikbaar. Dit betekent een radicaal andere manier van omgaan met water. Voor het eerst sinds jaren hebben de damen waterbeheerders in Zambia en Mozambique onderling plannen gemaakt en gegevens uitgewisseld. In China, waar dammen twee jaar geleden nog golden als verboden onderwerp, heeft het Wereld Natuur Fonds trainingen gegeven aan de beheerders van de grootste dam ter wereld – Drie Kloven Dam – en andere hoge damen waterautoriteiten. Ook is er een gezamenlijke conferentie gehouden over de negatieve gevolgen van de dam en werkt het Wereld Natuur Fonds samen met de dambeheerders aan een plan tot verbetering van de dam. Voetafdruk meetbaar! De methode waarmee bedrijven hun watervoetafdruk kunnen meten, is verder ontwikkeld door Twente Water Centre. Onverwacht veel Nederlandse bedrijven willen aan de slag om hun eigen voetafdruk te meten, met als doel deze vervolgens te gaan verkleinen.

toekomst

Samenwerking Het Wereld Natuur Fonds wil de bescherming en het herstel van brongebieden van grote rivieren uitbouwen, door samen te werken met bijvoorbeeld provinciale overheden en de toeristensector. De focus zal liggen op de bron van de zeven grote rivieren van Azië: het Tibetaans plateau. De lancering van de World Estuary Alliance zal de motor vormen voor nieuwe, natuurvriendelijke ontwikkelingen van delta’s. De samenwerking met dambeheerders van de Zambezi en Yangtze moet verdiepen om daadwerkelijk e-flows tot stand te brengen. Er is wereldwijd grote behoefte aan voorbeelden van praktische uitwerking van dit principe, dus het delen van lessen is van groot belang. Tot slot brengt het Wereld Natuur Fonds volgend jaar een watervoetafdrukrapport uit, wat het bewustzijn over watergebruik en de effecten daarvan op de natuur zal doen vergroten.


Natuurbescherming

Klimaat

Strategie

Klimaatafspraken maken De aarde warmt op en het klimaat verandert. Energiebesparing, de inzet van schone technologieën en duurzame energiebronnen zoals wind, zon en water zijn daarom van groot belang. Het Wereld Natuur Fonds zet zich middels beleidsbeïnvloeding, publiekscampagnes en partnerschappen met bedrijven in om de uitstoot van broeikasgassen tegen te gaan. Het klimaatprogramma van het Wereld Natuur Fonds is gericht op het aanpassen (adaptatie) aan en voorkomen (mitigatie) van klimaatverandering. De partnerschappen met voortrekkers uit het Nederlandse bedrijfsleven spelen een belangrijke rol om zowel publiek, overheid als andere bedrijven te beïnvloeden. Het streven is dat in 2020 effectieve, internationale afspraken zijn gemaakt en maatregelen zijn genomen om klimaatverandering tegen te gaan. En wel op zo’n manier dat de opwarming van de aarde het voor de mens en natuur gevaarlijke niveau van meer dan 2 graden niet overstijgt.

24

25

Natuurbescherming


Resultaten

Wie wordt de eerste Climate Saver? Het afgelopen jaar hebben veel verkennende gesprekken plaatsgevonden met toonaangevende Nederlandse bedrijven over toetreding tot het Climate Saver-programma, waarin met de bedrijven afspraken worden gemaakt over verlaging van de CO2-uitstoot, zodat ze een voorbeeld zijn voor andere bedrijven in de branche. Vooralsnog is er nog geen overeenkomst gesloten. Mogelijk heeft de kredietcrisis nog enige negatieve invloed gehad, dus de vraag blijft: welk bedrijf zal de leider zijn voor CO2-reductie? Gold Standard Door het huidige economische klimaat zijn investeringen wereldwijd teruggelopen. Tot nog toe heeft dat geen gevolgen gehad voor de Gold Standard-projecten. Het aantal is zelfs toegenomen, onder meer dankzij een investering van het Wereld Natuur Fonds zelf. Gold Standard is een organisatie die mede door het Wereld Natuur Fonds is opgericht en inmiddels geheel zelfstandig functioneert. De compensatieprojecten die in aanmerking komen voor het Gold Standard-label produceren schone energie in ontwikkelingslanden. KLM, Rabobank en BCC – belangrijke partners van het Wereld Natuur Fonds – compenseren hun CO2-uitstoot middels de Gold Standard-projecten. De WNF-steun bestond uit het oplossen van knelpunten bij de registratie van projecten. Het aantal gecertificeerde Gold Standard-projecten groeide afgelopen jaar van vier naar dertig.

26

Rumoer in Den Haag Het Wereld Natuur Fonds heeft actief actie gevoerd in Den Haag met de Noordpoolcampagne, waarbij het zich richtte op de noodzaak om de plannen voor windenergie op de Noordzee te versnellen. Het bedrijfsleven, en met name de door het Wereld Natuur Fonds opgerichte Initiatiefgroep Wind-op-Zee (Essent, Econcern, Rabobank, NS en Eneco), zorgde voor flink wat druk op de politieke ketel. De ‘Kansenkaart Frisse Zeewind’, die door het Wereld Natuur Fonds met enkele andere natuur- en milieuorganisaties werd ontwikkeld, was een positieve stimulans voor het Kamerdebat. Premier Balkenende nam een witte fotopetitie in ontvangst van Nederlanders die zich zorgen maken over de Noordpool. In een opiniestuk in de Volkskrant reageerde de betrokken ministers van Economische Zaken en VROM en de staatssecretaris van Verkeer & Waterstaat op de eisen van het Wereld Natuur Fonds. Uiteindelijk benadrukte het kabinet in de troonrede van Koningin Beatrix het belang van versnelde procedures om windenergieparken te realiseren op de Noordzee.


Samenwerking bedrijfsleven Het Wereld Natuur Fonds heeft vier hoofddoelen opgesteld die in 2011 moeten zijn gerealiseerd: 1) Drie bedrijven uit de energie-intensieve sector of financiële branche zijn toegetreden tot het Climate Saver-programma (waarin zij afspraken maken om hun CO2-uitstoot te verlagen) of hebben een vergelijkbare overeenkomst met het Wereld Natuur Fonds gesloten. Die bedrijven hebben hiermee een voorbeeldfunctie in hun sector. 2) Bestaande partnerschappen zijn geüpgrade naar een Climate Saver- of vergelijkbare overeenkomst. 3) In verschillende ontwikkelingslanden worden Gold Standard-gecertificeerde projecten gerealiseerd voor klimaatcompensatie, waarin de bedrijvenpartners van het Wereld Natuur Fonds mede kunnen investeren. Gold Standard is een organisatie die mede door het WNF is opgericht. 4) Er is een vervolg afgesproken op het Kyoto Protocol, inclusief een methode om internationale financiële stromen te verschuiven van klimaatschadelijke naar klimaatvriendelijke investeringen. De Europese Unie speelt een leidende rol in de totstandkoming van een vervolg op het Kyoto Protocol en vervult een voorbeeldfunctie bij de uitvoering van maatregelen om CO2-uitstoot te beperken.

Toekomst

WNF als katalysator

27

Komend jaar staat in het teken van de klimaatconferentie in Kopenhagen. Hier zullen nieuwe, internationale afspraken worden gemaakt over de wereldwijde CO2-reductie en de financiering van de gevolgen van klimaatverandering. Het Wereld Natuur Fonds wil steeds meer een katalysator zijn voor klimaatoplossingen die leiden tot natuurbescherming. Nederland heeft de kennis, de bedrijven, het geld en de mensen om een wereldspeler te worden bij het ontwikkelen en toepassen van schone technologie. WNF wil in de aanloop naar Kopenhagen de Nederlandse potentie zichtbaar maken en samen met Nederlandse marktpartijen en investeerders een sterke, schone technologiesector stimuleren. In 2015 moet Nederland met haar schone technologiesector tot de wereldtop behoren. Via een grote campagne zal het Wereld Natuur Fonds samen met de Nationale Postcode Loterij de consument stimuleren energiezuinige led-lampen te gebruiken in plaats van reguliere gloeilampen.


Natuurbescherming

Natuur & Ontwikkeling

Strategie

De band tussen mens en natuur Zo’n 70% van de arme wereldbevolking woont in gebieden met enorme soortenrijkdom die van grote waarde zijn voor de biodiversiteit. Bossen, oceanen en rivieren bieden een schat aan natuurlijke hulpbronnen die lokale bewoners voedsel, veiligheid en inkomsten verschaffen. Als we de natuur duurzaam willen beschermen, zal zij voor de lokale bevolking economisch waardevol moeten zijn. Zo’n 60% van de ecosystemen op aarde wordt niet duurzaam gebruikt. De kwaliteit ervan neemt daardoor sterk af en dat heeft een directe impact op de bestaanszekerheid van de mensen die afhankelijk zijn van deze natuur. Dit blijkt uit het Millennium Ecosystem Assessment, een breed onderzoek van de Verenigde Naties naar de toestand van ’s werelds ecosystemen. Duurzaam gebruik van ecosystemen is van levensbelang, zowel voor de armere bevolking als voor de natuur zelf. Het Wereld Natuur Fonds wil daarom dat zijn werk niet alleen ten goede komt aan de natuur, maar ook aan de plaatselijke bevolking. WNF bepaalt binnen zijn totale natuurbeschermingswerk geschikte locaties en omstandigheden om projecten op te zetten, waarbij natuurbehoud kan worden ingezet als motor voor armoedebestrijding. In verschillende projecten wordt de arme plattelandsbevolking betaald door bedrijven of de overheid om wateren bosgebieden duurzaam te beheren. Een bijzonder betalingssysteem dat zowel de natuur als de armere bevolking ten goede komt. En de bedrijven die gebruikmaken van de natuurlijke hulpbronnen…

28

29

Natuurbescherming


Resultaten

Unieke aanpak Bij de Teculután-rivier in Guatemala hebben lokale gemeenschappen de eerste inkomsten verdiend met hun inspanningen voor duurzaam bos- en waterbeheer. Een deel van het bos is hersteld met de aanplant van 90.000 jonge bomen. De dorpen profiteren daarnaast van het verbouwen van cash crops (gewassen bestemd voor de export), zoals groente en fruit. Uiteindelijk moeten alle inspanningen leiden tot schoner water benedenstrooms en herstel van het ecosysteem. Geld & meer water In het stroomgebied van de Zambezi, de vierde grootste rivier ter wereld, is overeenstemming bereikt met waterbeheerders en de beheerders van de grootste dammen in de rivier. Gezamenlijk gaan zij een waterbeheersplan ontwerpen dat ervoor gaat zorgen dat er meer water beschikbaar komt voor de lokale bevolking én de natuur in het stroomgebied. In de delta van de Zambezi in Mozambique krijgt de bevolking voor het eerst in de geschiedenis geld van de overheid voor het duurzaam beheren van bossen. Prijs voor lokale ondernemers Het Wereld Natuur Fonds stimuleert en ondersteunt lokale ondernemers om met innovatieve nature-based businessplannen te komen. Dit zijn plannen die de lokale economie ten goede komen, gebruikmakend van de natuurlijke hulpbronnen in het gebied. Uiteraard op een manier de die natuur niet schaadt of zelfs verrijkt. Afgelopen jaar zijn dertig businessplannen ontwikkeld, waarvan er drie een aanmoedigingsprijs hebben ontvangen om ze verder op weg te helpen. In Kenia worden door lokale vrouwen bomen aangeplant, waarin bijen worden gehouden. Met de bijenwas worden zeep en kaarsen gemaakt en de honing vindt gretig aftrek. In Mozambique wordt een aantal exclusieve, natuurlijke verzorgingsproducten lokaal geproduceerd, die in de Verenigde Staten op de markt komen. Natuurbescherming en armoedebestrijding Wereldwijd zoekt het Wereld Natuur Fonds naar oplossingen die zowel de natuur als de lokale bevolking dienen. In Kameroen produceert een aantal lokale gemeenschappen duurzaam hout voor de markt. Op deze manier profiteren niet alleen maar de grote houtbedrijven, maar ook de lokale bevolking van duurzaam bosbeheer. In Tanzania wordt samen met CocaCola een eerlijk betalingssysteem ontwikkeld voor de productie van schoon water door arme boeren. En in de rapportage van de Minister van Ontwikkelingssamenwerking aan de Tweede Kamer worden enkele WNF-projecten expliciet genoemd als voorbeelden hoe natuurbescherming en armoedebestrijding hand in hand kunnen gaan.


Lokale bevolking voorop!

Toekomst

Vanzelfsprekend

1) Het Wereld Natuur Fonds wil binnen zijn projecten duidelijk kunnen aantonen wat het belang is van natuurbescherming voor de bestaanszekerheid van de lokale bevolking. Met het instellen van beschermde gebieden in zee bijvoorbeeld, herstelt het visbestand zich en door afspraken te maken met de lokale bevolking krijgt zij een hogere prijs voor vis, waardoor ze meer inkomen heeft. Gevolg: de bevolking hoeft minder vis te vangen om in haar levensonderhoud te voorzien. 2) Het Wereld Natuur Fonds ontwikkelt een betalingssysteem voor ecosysteemdiensten in Peru, Guatemala, Tanzania en Indonesië, dat zowel de natuur als de plaatselijke bevolking ten goede komt. 3) Het Wereld Natuur Fonds streeft ernaar dat het behoud van natuur en haar natuurlijke hulpbronnen een van de speerpunten is van de Nederlandse overheid voor internationale samenwerking. En dat Nederland hierin internationaal een voortrekkersrol blijft vervullen.

30

Op termijn moet het vanzelfsprekend zijn dat het beschermen van de natuur en het versterken van de bestaanszekerheid van de bevolking in één adem worden genoemd en aangepakt. Het Wereld Natuur Fonds zal daarom blijven streven dat het behoud van natuur één van de speerpunten is van het Nederlandse beleid voor internationale samenwerking. In het werk van het Wereld Natuur Fonds zelf zal consequent aandacht worden besteed aan de vraag of en hoe het natuurbeschermingswerk van WNF kan bijdragen aan een beter leven van de mensen die in het projectgebied wonen.

31


Natuurbescherming

33

Duurzame markten & Voetafdruk Strategie

Aarde We hebben maar één aarde. Zij kan in ons levensonderhoud voorzien, maar haar capaciteit heeft grenzen. In het Living Planet Report 2008 staat dat de mens een gemiddelde voetafdruk heeft van 2,7 mondiale hectare, terwijl er maar 2,1 hectare per inwoner beschikbaar is. Vooral rijke landen leven ver boven hun stand. De gemiddelde Nederlander heeft een voetafdruk van 4,4. Als klein land hebben we een grote voetafdruk. Als iedere wereldburger zou leven zoals de gemiddelde Nederlander, dan hebben we 2 aardbollen nodig. Nederland is sterk afhankelijk van de natuur elders op de wereld. De winning en productie van goederen en diensten die wij consumeren, veroorzaken een toenemende schade aan de natuur wereldwijd. Het Wereld Natuur Fonds wil de ketens verduurzamen die een zware impact hebben op het verlies van biodiversiteit, zoals vis, soja en palmolie. Dit doet het WNF door samen te werken met bedrijven die een sleutelrol spelen in deze ketens.

32

De ecologische voetafdruk van de gemiddelde Nederlander is voor 50% het gevolg van energieverbruik. Het Wereld Natuur Fonds is daarom een programma gestart om de grootste energieverbruikers te bewegen naar een absolute reductiedoelstelling. Verduurzamen is een zaak van alle maatschappelijke actoren: overheid, bedrijven, maatschappelijke organisaties en burgers. Het Wereld Natuur Fonds publiceert daarom onder meer rapporten ter vergroting van bewustwording, die tevens dienen als startpunt voor een dialoog met alle actoren waarin het bevorderen van verdere vergroening van onze consumptie centraal staat.


Natuurbescherming

Resultaten

Bedrijven Met partners zoals Albert Heijn, KLM, Rabobank, BCC en Superunie zijn verschillende resultaten behaald. In het afgelopen jaar kwam de eerste gecertificeerd palmolie beschikbaar in Nederland. Daarnaast werd in Brazilië een standaard voor soja geaccepteerd door de vertegenwoordigers in de Round Table for Sustainable Palm Oil. Living Planet Report Met het plaatsen van 1.600 panda’s van papier-maché op het Museumplein in Amsterdam lanceerde het Wereld Natuur Fonds de eerste Nederlandse editie van het Living Planet Report. De panda’s stonden symbool voor de laatste 1.600 panda’s die nog in het wild leven. De lancering was een groot succes, waaraan de pers massaal aandacht besteedde. Daarnaast is het rapport aangehaald door de Tweede Kamer. Bedrijven, major donors en universiteiten hebben het rapport ook veelvuldig gebruikt. Consumententest operationeel Sinds de lancering van het Living Planet Report kan iedere burger zijn eigen voetafdruk uitrekenen op de website van het Wereld Natuur Fonds. In acht maanden tijd is de test door 12.745 mensen gedaan. Meten is weten Onze welvaart wordt vaak gemeten aan de hand van het Bruto Nationaal Product. Het BNP geeft inzicht in de economische activiteit van ons land, maar zegt niets over de kwaliteit van ons leven, onze gezondheid en hoe het staat met natuur. Daarom pleit het Wereld Natuur Fonds om naast economische indicatoren óók de ecologische voetafdruk als indicator op te nemen, zodat inzichtelijk wordt hoe duurzaam Nederland is. Mede door een lobby van het Wereld Natuur Fonds in Den Haag heeft minister Cramer opdracht gegeven voor een onderzoek naar het opnemen van de Ecologische Voetafdruk in de volgende editie van de duurzaamheidsmonitor van Nederland, een rapport waarin het duurzame gedrag van Nederlanders inzichtelijk is gemaakt. Doelstellingen tot 2011

Duurzaamheid voor alles

Toekomst

Duurzaamheid troef Het verduurzamen van de productie van grondstoffen of, nog beter, het ‘vergroenen’ van de wereldeconomie is een zaak van lange adem. Binnen productieketens valt nog veel winst te behalen, bijvoorbeeld door efficiëncy verbeteringen, ontwerp aanpassingen en het stellen van reductiedoelstellingen op energiegebruik. De mondiale voetafdruk kan hieraan een positieve bijdrage leveren. Het toont aan hoe we de aarde en haar hulpbronnen gebruiken en geeft richting aan overheden en bedrijven, zodat zij hun beleid en strategie kunnen aanpassen.

1. Verduurzamen van de productieketens van: Soja · Het mede ontwikkelen van RTRS (Round Table for Responsible Soy), een standaard voor verantwoorde soja. ·H et aangaan van minimaal één partnerschap dat de verduurzaming van soja en palmolie kan introduceren en/of versnellen. Palmolie · Het mede ontwikkelen van de markt voor RSPO (Round Table for Sustain able Palm Oil), een standaard voor duurzame palmolie. Vis · Het vergroten van het aandeel MSC-gecertificeerde vis. · Meewerken aan de ontwikkeling van een standaard voor duurzame kweekvis (ASC). 2. Voetafdruk · Lobbyen bij de Nederlandse overheid, zodat zij de ecologische voetafdruk gebruikt om beleid te toetsen. · Het verlagen van de CO2-voetafdruk van grote energieverbruikers. ·H et publiceren van een watervoetafdrukrapport over Nederland, waarin de relatie tussen de watervoetafdruk en ‘waterstress’ (overstromingen, droogtes, vervuiling) wordt uitgelegd.

34

35

Marketing & communicatie


3 Marketing & Communicatie

36

37


Fondsenwerving & Donateurs

Strategie

Focus op een brede en betrokken achterban De structurele en regelmatige steun van donateurs voor het werk van het Wereld Natuur Fonds is enorm belangrijk. Het Wereld Natuur Fonds streeft ernaar donateurs zo lang mogelijk aan de organisatie te binden. Intensieve communicatie met donateurs is belangrijk daarvoor, maar ook voor het vergroten van de bewustwording van de pracht van de natuur, het belang van natuurbehoud én de mogelijkheden die er zijn om ook zelf een bijdrage te leveren. Het Wereld Natuur Fonds communiceert onder meer met Panda en via verschillende jongerenclubs, websites en nieuwsbrieven. Het wil mensen uit alle leeftijdscategorieën aan zijn doelen verbinden en heeft speciale programma’s voor peuters (WNFBamboeclub), jonge kinderen (WNF-Rangers), tieners (WNF-LifeGuards) en volwassenen. Een zo groot mogelijke, loyale achterban genereert een stabiele inkomstenbasis voor het natuurbeschermingswerk. Dat het Wereld Natuur Fonds een van de bekendste en meest gewaardeerde organisaties van Nederland is, vormt de basis voor de marketingactiviteiten. doelstellingen 2008/2009

klantgericht 1) Het Wereld Natuur Fonds streeft ernaar dat de inkomsten uit donateurs met minimaal 5% toenemen tot € 31,6 miljoen. 2) De achterban van het Wereld Natuur Fonds (totaal aantal unieke personen met minimaal één betaling in het boekjaar) blijft minimaal gelijk, te weten 927.000 donateurs. 3) Voor tieners tussen de 12 en 18 jaar wil het Wereld Natuur Fonds een jongerenprogramma introduceren. 4) Het Wereld Natuur Fonds implementeert een nieuwe klantgerichte benadering van grote giftgevers en erflaters. 5) De kosten voor eigen fondsenwerving van het Wereld Natuur Fonds blijven onder de 16%. Resultaten

Inkomsten uit donateurs stabiel Volwassen donateurs, WNF-LifeGuards, WNF-Rangers en WNF-Bamboeclubleden hebben via contributies, donateursacties en giften € 29,2 miljoen bijeengebracht en een belangrijke bijdrage geleverd aan de inkomsten. Het bedrag is vrijwel gelijk aan vorig jaar, maar € 2 miljoen lager dan begroot. De lagere opbrengsten uit donateursacties en verminderde instroom van nieuwe donateurs uit wervingscampagnes zijn vermoedelijk voor een groot deel toe te schrijven aan de economische omstandigheden. Positieve ontwikkeling daarentegen is de toename van 15% in periodieke schenkingen. Daarnaast is gebleken dat onze trouwe donateurs bereid zijn om jaarlijks iets meer te doneren.

38

39


De WNF-Rangers brachten via een landelijke inzamelingsactie een aanzienlijk bedrag bijeen om het leefgebied van de gorilla te beschermen. Dit geld is geïnvesteerd in drie WWF-projecten: Jengi (Kameroen), Gamba (Gabon) en Virunga (Democratische Republiek Kongo). Lichte daling donateurs Het aantal donateurs daalde met 1,9% naar 910.000, ondanks dat de mensapencampagne ‘Sta voor Aap’ meer dan 6.000 donateurs opleverde, onder meer via een speciale TV-uitzending van het programma ‘5 tegen 5’. De belangrijkste wervingskanalen, te weten telefonische- en straatwerving, staan door groeiende concurrentie en nieuwe wetgeving onder druk. Kanalen als internet zijn veelbelovend, maar leveren nog niet voldoende resultaten. Om de uitstroom van donateurs op te vangen, moet het Wereld Natuur Fonds in de communicatie onderscheid maken in doelgroep, product, kanaal en boodschap. Er is daarom veel geïnvesteerd in internetmarketing, nieuwe producten zoals de adoptiebox, nieuwe doelgroepen zoals WNF-LifeGuards en studenten, en wervingstests. Daarnaast probeert het Wereld Natuur Fonds donateurs langdurig aan de organisatie te binden. Op verschillende wijzen worden donateurs geïnformeerd over de resultaten die het WNF over de wereld boekt. Dit jaar is hier onder meer een speciale serie advertenties voor gebruikt. Medewerkers zijn getraind om vragen van donateurs nog klantgerichter en efficiënter te beantwoorden. De jeugd is de toekomst In september 2008 is het nieuwe jongerenprogramma WNF-LifeGuard gelanceerd. WNF-LifeGuard richt zich op jongeren tussen de 12 en 18 jaar. Uit onderzoek is gebleken dat 89% van de jongeren in deze doelgroep zich zorgen maakt over de toekomst van de natuur. Het Wereld Natuur Fonds wil ook voor deze jongeren een platform bieden waarbinnen zij samen de wereld in de gaten kunnen houden. Het Wereld Natuur Fonds constateert dat er binnen de jongerenprogramma’s een goede doorstroom plaatsvindt van de WNF-Bamboeclub naar de WNF-Rangers en van de WNF-Rangers naar de WNF-LifeGuards en dat de jongeren beter behouden worden als WNF-lid. Er zijn nu ongeveer 6.000 LifeGuards. Daarnaast is er campagne gevoerd onder studenten om voor vier jaar studentendonateur te worden. Het Wereld Natuur Fonds heeft nu ruim 3.000 studentendonateurs. Proactief en klantgericht Grote giftgevers zijn waardevol voor het Wereld Natuur Fonds. Daarom is er een nieuwe werkwijze geïmplementeerd, waarbij deze donateurs een persoonlijk contactpersoon binnen het WNF hebben. Om nieuwe, potentiële grote giftgevers te benaderen is een Fundraising Comittee opgericht. Met aansprekende evenementen, zoals een diner in het teken van de mensapencampagne, zijn nieuwe contacten gelegd en bestaande relaties versterkt. Daarnaast zijn er voor deze zogenaamde major donors speciale sponsorproposities opgezet, zoals Circle of Life. Inkomsten en kosten eigen fondsenwerving In totaal droegen donateurs, WNF-LifeGuards, WNF-Rangers en bamboeclubleden samen een bedrag van € 29,2 miljoen bij aan het Wereld Natuur Fonds. Ongeveer evenveel als vorig jaar. De inkomsten uit nalatenschappen bedroegen € 6,6 miljoen en bleven daarmee ongeveer gelijk aan het bedrag vorig jaar. In totaal bedroegen de kosten voor eigen fondsenwerving € 7 miljoen. Dit betekent dat de kosten voor eigen fondsenwerving ten opzichte van de inkomsten voor eigen fondsenwerving 17,9% bedroegen (16,9% in 2008). Dat is onder de norm van 25% die het Centraal Bureau Fondsenwerving (CBF) stelt. Toekomst

Meer gedifferentieerd werven Naar verwachting zet de economische situatie komend boekjaar door. Behoud van het aantal donateurs vormt voor het Wereld Natuur Fonds dan ook de eerste prioriteit. Hiervoor worden de wervingsbudgetten opgeschroefd. Het Wereld Natuur Fonds investeert in het bijzonder in het ontdekken en benaderen van nieuwe doelgroepen. Behalve op de traditionele kanalen, zal meer worden ingezet op sociale netwerken op internet, de evenementenmodule In Actie op de website van het Wereld Natuur Fonds en werving via donateurs en enthousiaste vrijwilligers. Voortdurende nieuwe tests en (database)analyses zorgen voor verfijning van de marktbewerking onder bestaande doelgroepen. De nieuwe marktbenadering voor major donors moet eerste resultaten laten zien. Tegelijkertijd doet het Wereld Natuur Fonds er alles aan om de bestaande donateurs steviger aan zich te binden.



Communicatie, Educatie & voorlichting

· Het Wereld Natuur Fonds steeg van de 5e naar de 3e plaats in de Chari-barometer. Dit is een onafhankelijk onderzoek onder de Nederlandse bevolking (8.600 respondenten) ten aanzien van 102 goede doelen. Zichtbaarheid op peil Van het publiek heeft 68% het afgelopen boekjaar iets van het Wereld Natuur Fonds gehoord, gezien of gelezen. Een lichte daling ten opzichte van het jaar daarvoor, toen dit percentage nog 73% was. Mede om de zichtbaarheid op peil te houden trad het Wereld Natuur Fonds naar buiten met specifieke campagnes. 1. De Noordpoolcampagne: politiek beïnvloeden om grootschalige windenergie op zee te realiseren. 2. De wonderencampagne: wervende- en imagodoelstellingen. 3. Earth Hour: internationale WWF-campagne ter mobilisering van de achterban op het thema klimaatverandering. Dit met de politieke agenda richting de komende klimaattop in Kopenhagen in gedachten. 4. De mensapencampagne: donateurs werven, met als doel om het Aap in Nood!-plan te realiseren zodat op cruciale plaatsen in Afrika en Azië tien extra projecten kunnen worden opgezet ter bescherming van de mensapen. Het Wereld Natuur Fonds creëerde na Unicef de meeste mediawaarde ten opzichte van de investeringen die ervoor zijn gedaan (bron: BBC).

Strategie

Aansprekende publiekscampagnes

Het Wereld Natuur Fonds stuurde 113 persberichten uit en stond gemiddeld twee keer per dag in de krant. WNF was twee keer per maand op landelijke tv met een bereik van 26,9 miljoen kijkers. De top 3 thema’s waarmee het Wereld Natuur Fonds in de pers is geweest zijn: · Klimaat (Noordpoolcampagne, Earth Hour) · Oceanen & Kusten (lancering nieuwe VISwijzer, paling, bijvangstrapport) · Corporate nieuws Deze onderwerpen namen 55% van de totale publiciteit voor hun rekening.

Communicatie wordt door het Wereld Natuur Fonds zowel ingezet voor bewustwording als voor gedragsbeïnvloeding bij het Nederlands publiek, het bedrijfsleven en de overheid. Dit doet het WNF onder meer door het voeren van aansprekende publiekscampagnes. Deze campagnes schetsen het probleem, maar bieden ook altijd een oplossingsrichting en één of meerdere handelingsperspectieven. Op deze manier zet het Wereld Natuur Fonds in op gedragsbeïnvloeding ten gunste van WNF-doelen. Zoals bijvoorbeeld het onder de aandacht brengen van de VISwijzer en de Sta voor Aap-campagne met het Aap in Nood!-plan waarvoor tien projecten werden opgezet ter bescherming van de mensapen. Doelstellingen 2008/2009

bekendheid en waardering · Merk: vergroten van de merkvoorkeur van Nederlanders voor het Wereld Natuur Fonds. Dit uit zich onder meer in de top 3-plek in de imagoranglijst van het jaarlijkse Charibarometer-onderzoek. · Zichtbaarheid: verhogen van de zichtbaarheid van het Wereld Natuur Fonds in de samenleving. · Gedrag: realiseren van gedrag ten gunste van het Wereld Natuur Fonds en zijn doelen.

Verdiepen en verbreden

Populariteit gemeten · Uit diverse onderzoeken blijkt dat de markt van groene goede doelen onder druk staat. De WNFbekendheid blijft hoog. Merkbekendheid en Merkvoorkeur (%) volgens Charicom onderzoek (2 keer per jaar) 2005-1

2005-2

2006-1

2006-2

2007-1

2007-2

4,7

5,8

6,5

4,6

8,4

5,5

6,5

4,6

5,8

Spontane bekendheid

11,4

13,4

13,8

12,9

19,1

13,9

15,0

13,6

15,5

Geholpen bekendheid

97,6

98,5

98,6

99,4

98,6

98,7

98,5

91,7

99,0

4

5

4

4

4

4

6

4

5

4,4

4,7

4,3

4,2

6,5

4,8

5,8

4,3

6,0

Top of Mind bekendheid

Merkvoorkeur (1e voorkeur) Geefpenetratie

41

Toekomst

Resultaten

40

En verder… · Het Wereld Natuur Fonds werd 2e bij de Gouden Loeki-verkiezingen met de wonderen-tv-spot. · Het Wereld Natuur Fonds won Dagbladgoud in de categorie non-profit voor de Moederdagadvertentie. Dit is een publieksprijs voor de beste dagbladadvertentie. · Actrice Carice van Houten is aangesteld als ambassadeur van het Wereld Natuur Fonds naast astronaut André Kuipers. · Meer dan 1.000 kinderen namen hun eigen ‘Sta voor Aap’-commercial op in de campagnebus. De filmpjes zijn te zien op YouTube en gemiddeld meer dan 100 keer bekeken. · Het Wereld Natuur Fonds bracht een nieuwe VISwijzer uit in samenwerking met Stichting De Noordzee. · De Noordpoolcampagne zette wind op zee op de politieke agenda, inclusief een vermelding in de troonrede. · In het kader van Earth Hour ging op 28 maart in 4.088 steden wereldwijd een uur het licht uit, waaronder Amsterdam en Rotterdam. Tijdens Earth Hour is 50 megawatt minder elektriciteit in Nederland verbruikt. Dat is vergelijkbaar met 500.000 lampen. · Duizenden mensen deden de ecologische voetafdruktest op WNF-website.

2008-1 2008-2 2009-1

Het Wereld Natuur Fonds heeft als onderdeel van de wereldwijde WWF-organisatie zijn merkwaarden aangescherpt. Deze merkwaarden zijn: samenwerkend, toonaangevend, oplossingsgericht, totaalaanpak. De bijbehorende toon is vastgesteld als betrokken, optimistisch, vastberaden en intelligent. Het Wereld Natuur Fonds gaat een brede, resultaatuitdragende meerjarencampagne voeren, die gestoeld is op deze merkwaarden. De campagne zal meer verdieping geven over het werk van het Wereld Natuur Fonds en de breedte van de natuurbeschermingsactiviteiten goed in beeld brengen. In de aanloop naar de klimaattop in Kopenhagen wil het Wereld Natuur Fonds Nederlandse ondernemers en de overheid bewust maken van hun bijdrage aan een schonere wereld en de inzet van schone energie en technologie. In een gezamenlijke campagne met de Nationale Postcode Loterij maakt het Wereld Natuur Fonds zich hard voor de grootschalige inzet van led-verlichting. Het Wereld Natuur Fonds gaat investeren in nieuwe methodes om meer interactie met de achterban te bewerkstelligen. Via online panels bijvoorbeeld wil het Wereld Natuur Fonds meningen peilen op specifieke issues en daarmee onder meer haar persstatements aanscherpen.



Samenwerking met derden

43

bedrijfsleven en € 3,1 miljoen inkomsten genereren uit bedrijvenpartnerships, gezamenlijke promotionele activiteiten en bedrijfsgiften. · Een nieuwe beleid met betrekking tot partnerships implementeren, met daarin een helder programma van verschillende samenwerkingsvormen en een proactieve marktbewerkingstrategie. Resultaten

Afscheid van een hoofdsponsor Begin 2009 eindigde het Wereld Natuur Fonds de samenwerking met Essent, nadat het bedrijf werd overgenomen door RWE. Energieconcern RWE komt uit onafhankelijke onderzoeken naar voren als één van de meest vervuilende energiebedrijven van Europa. Volgens het Wereld Natuur Fonds is het voor Essent moeilijk de voortrekkersrol op het gebied van verduurzaming binnen de energiesector te behouden. De samenwerking kon daarom na de overname niet op oude voet worden voortgezet. Succesvol samenwerken De bestaande partnerships zijn in het afgelopen jaar verder ingekleurd. Enkele resultaten. · Het visassortiment is bij Albert Heijn en Superunie verder verduurzaamd. · De goede samenwerking met KLM en BCC op het gebied van klimaat werd gecontinueerd. · Met een landelijke actie bewerkstelligden zeven Superunie-leden meer dan 250.000 verkochte stickeralbums. De opbrengsten van de WNF-stickeractie kwam ten goede aan het natuurbeschermingswerk van het Wereld Natuur Fonds. · Het Pandabroodje bestaat inmiddels 20 jaar.

42 Strategie

Krachtenbundeling Het Wereld Natuur Fonds zoekt actief de dialoog met het bedrijfsleven. Samen met partners, die leidend zijn in hun branche en duurzaamheidsambities, maakt het WNF afspraken voor verdere verduurzaming van de producten en productieketen.

Dierenw ereld

2008

samen resultaten realiseren · Beheren en uitbouwen van bestaande en nieuwe partnerships met de Nationale Postcode Loterij, bedrijven en andere organisaties. · Doelen van verschillende partnerships realiseren, waaronder duurzaamheiddoelstellingen met het

Nieuwe aanpak Binnen het Wereld Natuur Fonds zijn de afdelingen Major Donors en Nalatenschappen & Bedrijven samengevoegd tot de afdeling Major Accounts. Al deze doelgroepen hebben een langetermijnfocus, een persoonlijke aanpak en voor een deel dezelfde klanten en werkprocessen. Door de samenvoeging kunnen meer kansen worden benut en kan er verder worden geprofessionaliseerd. In het kort kan de strategie van het Wereld Natuur Fonds op het gebied van major donors, nalatenschappen en bedrijven als volgt worden geformuleerd: · Focus op intensievere samenwerking met de grotere klanten · Overgang van sponsorship naar partnership · Proactieve marktbenadering

De partner en het Wereld Natuur Fonds stimuleren in gezamenlijke communicatie en marketingacties ook de vraag van grote groepen consumenten naar deze producten of diensten, met als gevolg een toename van vraag en aanbod naar duurzame producten. Bedrijven zijn dus niet louter sponsoren van het werk van WNF. Samen kunnen WNF en bedrijfsleven echt een verschil maken. Al bijna 16 jaar heeft het Wereld Natuur Fonds een speciale relatie met de Nationale Postcode Loterij. Als beneficiënt ontvangt het Wereld Natuur Fonds jaarlijks een bijdrage van € 15 miljoen. Als partners communiceren we gezamenlijk over het belang van natuurbescherming. Doelstellingen 2008/2009

Papoea en de led-lamp Over 2008/2009 ontving het Wereld Natuur Fonds een recordbedrag aan inkomsten van de Nationale Postcode Loterij. In totaal € 19,6 miljoen, € 3,4 miljoen meer dan vorig jaar. Uiteraard is het Wereld Natuur Fonds ook dit jaar de Nationale Postcode Loterij bijzonder erkentelijk voor de enorme donatie. Naast de jaarlijkse bijdrage zijn 2 projecten via de zogenaamde extra trekking toegekend: · In het najaar van 2009 zal een grootscheepse gezamenlijke campagne gevoerd worden om heel Nederland te overtuigen dat de led-lamp een goed en milieuvriendelijk alternatief is voor de bestaande gloeilamp. Het Wereld Natuur Fonds ontving € 1,2 miljoen voor het opzetten en uitzenden van deze campagne. De Nationale Postcode Loterij verstrekt een gratis led-lamp aan alle deelnemers. · In Papoea (Indonesië) bevindt zich het op twee na grootste regenwoud ter wereld. Dit unieke stukje natuur moet beschermd worden. De bijdrage van de Nationale Postcode Loterij voor dit meerjarenprogramma bedraagt € 3,2 miljoen.

De verschillende partnership-proposities en de bijbehorende werkprocessen zijn in concept gereed en zullen in 2010 worden geïmplementeerd.

Steun het WNF

ren Verzamel alle die

Toekomst

Het Wereld Natuur Fonds stelt zichzelf voor komend jaar tot doel meer resultaten te boeken via de samenwerking met derden. Een helder partnershipbeleid en een proactieve marktbenadering zijn daarvoor de belangrijkste voorwaarden. Er dienen zich veel kansen voor partnerships aan. Duurzaamheid is immers een belangrijk ingrediënt geworden in de bedrijfsvoering van veel organisaties. De identificatie met de panda, het symbool van het Wereld Natuur Fonds, levert voordeel op voor beide partijen: een groter bereik voor de partner en een grotere natuurbeschermingsimpact voor het Wereld Natuur Fonds. Met de Nationale Postcode Loterij voert het Wereld Natuur Fonds in het najaar van 2009 een campagne, waarin het gebruik van de led-lamp wordt gestimuleerd.


Vrijwilligers

Strategie

Enthousiaste ambassadeurs Voor het Wereld Natuur Fonds is steun van zoveel mogelijk mensen onmisbaar. Vrijwilligers vormen een belangrijke schakel tussen het Wereld Natuur Fonds en de maatschappij. Zonder de inzet van vrijwilligers zou het onmogelijk zijn veel mensen rechtstreeks te bereiken en persoonlijk contact te maken. Vrijwilligers zijn daarmee de ambassadeurs van het Wereld Natuur Fonds die geheel belangeloos hun tijd en kwaliteiten ter beschikking stellen Er zijn diverse vormen van vrijwilligerswerk binnen de organisatie. · WNF-Regioteams – voor het vergroten van de zichtbaarheid en het clubgevoel van het Wereld Natuur Fonds op lokaal niveau. · WNF-Actieteam – Voor promotionele activiteiten bij grote evenementen. · WNF-Talentenbank – Voor vrijwilligers die hun speciale (vaktechnische) competenties inzetten. Zowel op kantoor, in de regioteams als in het buitenland in de verschillende natuurbeschermingsprojecten. · Speciaal voor jongeren tot 27 jaar is er WWF Global Youth Volunteer Programme, een internationaal jongeren vrijwilligersprogramma. doelstellingen 2008/2009

klaar voor de toekomst · Groei van het aantal vrijwilligers met 5%. · Versterken van de structuur van het vrijwilligersnetwerk door middel van herinrichting. · Ondersteunen van fondsenwervende- en zichtbaarheidacties door particulieren door middel van het organiseren van minimaal 500 eigen activiteiten. resultaten

Meer vrijwilligers dan ooit Aan het einde van het boekjaar kende het Wereld Natuur Fonds: · 442 vrijwilligers in de Regioteams · 328 vrijwilligers in de Talentenbank · 1.260 vrijwilligers in het Actieteam Samen met de vrijwilligers die zich op ad hoc-basis hebben ingezet en de particuliere initiatieven, zijn in totaal ruim 2.200 vrijwilligers dit jaar actief geweest. Een groei van 10% ten opzichte van vorig jaar.

44

45


30% van de vrijwilligers is man, 70% is vrouw. Ruim 55% is tussen de 20 en 40 jaar. Per week besteden de regioteamvrijwilligers ruim 650 uur (vorig jaar 560) aan het vrijwilligersnetwerk voor onze organisatie. Op jaarbasis komt dit op ruim 30.000 uur voor het Wereld Natuur Fonds. De ‘nieuwe’ vrijwilliger Dat iemand vrijwilliger is voor het Wereld Natuur Fonds wil niet zeggen dat deze omkomt in de tijd. Het Wereld Natuur Fonds wil daarom ook meer tegemoet komen aan de wensen van vrijwilligers. Dit betekent dat het Wereld Natuur Fonds flexibel moet zijn in het aanbod van vrijwilligerswerk. In maart 2009 is het Wereld Natuur Fonds van start gegaan met een herstructurering van het vrijwilligersnetwerk. Het aantal regioteams is van 48 teruggebracht naar 30 en ook de structuur binnen de teams is aangepast aan de behoeften en eisen van de moderne vrijwilliger, die meestal een volle agenda heeft. Een organisatiestijl van deze tijd die zorgt voor groei in het aantal en soorten WNFvrijwilligers. Hierdoor kan het Wereld Natuur Fonds nog meer mensen mobiliseren voor de natuur en de bescherming ervan. Niet alleen bij de WNF-Regioteams verandert veel, ook aan de kant van het hoofdkantoor vinden wijzigingen plaats, met name op het vlak van service en ondersteuning. Er is een geheel vernieuwde vrijwilligerswebsite gelanceerd, er zijn dertig nieuwe sites voor regioteams en er is een nieuw vrijwilligersintranet. Ook zijn er zeven toolkits ontwikkeld die zijn afgestemd op de verschillende thema’s van de taakgebieden: Werving van vrijwilligers, Sponsor- en fondsenwerving, Activiteiten, Werving van donateurs, PR en pers, Educatie en Spreekbeurten. Een recordaantal activiteiten en inkomsten In totaal is via de regioteams ruim € 102.000 aan giften binnengekomen! Ruim € 31.000 meer dan vorig jaar. De vrijwilligersteams hebben het afgelopen jaar 550 activiteiten georganiseerd. Een selectie. · Tot oktober 2008 hebben de teams nog allerlei Noordpoolactiviteiten georganiseerd. Doelstelling was het organiseren van minimaal 135 zichtbaarheidactiviteiten en minimaal 100 keer vermelding in de lokale media. Dit is ruimschoots gehaald. Niet eerder zijn er tijdens een campagneperiode zoveel activiteiten georganiseerd. · Ook tijdens de mensapencampagne hebben veel vrijwilligers activiteiten georganiseerd. Zo werd bijvoorbeeld de WNF-Walkathon dit jaar voor de 6e keer georganiseerd door het WNF-Regioteam Gooi & Vechtstreek. Dit evenement stond volledig in het teken van mensapen. Er liepen 435 wandelaars mee, een verdubbeling ten opzicht van vorig jaar. · De WNF-Rangers en het WNF-Actieteam hebben een geslaagde poging gedaan om het record kinderen schminken te verbreken tijdens de aftrap van ‘Gorilla Rescue’. Het evenement vond plaats in Burgers’ Zoo en in totaal werden 1.719 kinderen geschminkt in 4 uur tijd door 75 schminkers. · Het WNF-Regioteam Limburg organiseerde WNF-Kinderloop in Maastricht, die in het teken stond van de mensapencampagne. · Sinds mei 2009 is de website In Actie online, waar particulieren hun eigen acties en initiatieven kunnen aanmelden en fondsen kunnen werven via de online sponsormodule. Het Wereld Natuur Fonds biedt hiermee een middel aan mensen die graag iets willen doen voor de organisatie. Het beheer van de website wordt gedaan door vijf vrijwilligers, die door WNF worden aangestuurd. · Voordat In Actie online ging, waren er ook diverse particuliere initiatieven uitgewerkt en opgezet. Zo werd onder meer met een sponsorezeltocht van Rotterdam naar Bratislava aandacht gevraagd voor het WNF-project One Europe More Nature. Dit leverde € 5.000,- op. Een medewerkster van Unilever werft fondsen voor het Amazonegebied. Haar doel is € 7.000,- op te halen.


Organisatie & bestuur

4 organisatie & bestuur

46

47



4 organisatie & bestuur

Vertrouwenspersoon Het Wereld Natuur Fonds beschikt over een interne en een externe vertrouwenspersoon. De externe vertrouwenspersoon is het afgelopen jaar niet geconsulteerd. De interne vertrouwenspersoon eenmaal, maar heeft geoordeeld niet ontvankelijk te zijn voor dit probleem. Er is geen gebruikgemaakt van de vorig jaar geïmplementeerde klokkenluidersregeling. 2004/2005 Aantal fte 86,4 Aantal medewerkers 107 Uitstroom medewerkers 16,2% Percentage vrouw/man 72 / 28 Gemiddelde leeftijd 38,0 Percentage parttime/fulltime 72 / 28 Gemiddeld aantal dienstjaren 4,6 Ziekteverzuim (excl zwangerschapsverlof) 3,42%

Wereld Natuur Fonds Het Wereld Natuur Fonds is een zelfstandige stichting opgericht in 1962 en gevestigd in Zeist. Het Wereld Natuur Fonds

2005/2006 87,9 110 10% 75 / 25 38,5 73 / 27 5,5 3,09%

2006/2007 88,1 109 23,4% 69 / 31 39,3 68 / 32 5,3 2,63%

2007/2008 2008/2009 94,2 102,1 117 120 16,2% 15,2% 69 / 31 66 / 34 39,2 40,1 73 / 27 78 / 22 5,3 3,9 3,07% 4,21%

Organisatie In januari 2009 heeft het Wereld Natuur Fonds enkele organisatiewijzigingen doorgevoerd met als belangrijkste doel

is georganiseerd in vier afdelingen: Natuurbescherming, Marketing & Communicatie, Financiën & Bedrijfsondersteuning en Human Resources.

versterking van de kernactiviteit natuurbescherming.

Functiewaardering Het afgelopen jaar heeft het Wereld Natuur Fonds zijn functiehuis vernieuwd. Doel: het meer resultaatgericht beschrijven van de functies en de veranderingen die de organisatie heeft doorgemaakt verankeren in de profielen. Bij de daadwerkelijke waardering en doorvertaling naar salarisbenchmarkgegevens in de markt heeft het Wereld Natuur Fonds gebruikgemaakt van de expertise van Hay en ervoor gekozen de beloning aan te laten sluiten bij de gemiddelde beloning in de markt. Zowel de medewerkers als de ondernemingsraad (OR) zijn betrokken geweest bij het proces. Het proces zal rond oktober 2009 worden afgerond.

Het Wereld Natuur Fonds in Nederland maakt deel uit van de wereldwijde WWF-organisatie (World Wide Fund For Nature). De WWF-organisatie heeft kantoren in meer dan 90 landen. Gezamenlijk werken de kantoren aan de uitvoering van de wereldwijde natuurbeschermingsstrategie. In totaal lopen ongeveer 1.700 natuurbeschermingsprojecten in zowel tropische gebieden als in Europa en op de Noord- en Zuidpool. Het Internationale secretariaat van WWF is gevestigd te Gland in Zwitserland. Wereldwijd steunen ongeveer 5 miljoen donateurs het WWF. Om het internationale beleid te beïnvloeden heeft het WWF tevens een kantoor in Brussel en Washington DC. Vanuit het kantoor in Brussel werkt het aan de beïnvloeding van Europese richtlijnen en activiteiten, vanuit Washington DC aan beïnvloeding van internationale organisaties – zoals de Wereldbank – die zich bezighouden met wereldwijde economische onderwerpen.

Functioneren en beoordelen Het Wereld Natuur Fonds kent een vaste functionerings- en beoordelingscyclus. De functioneringsgesprekken vinden in oktober en november plaats. In deze gesprekken wordt vooral vooruit gekeken. In mei vinden beoordelingsgesprekken plaats, waarin beoordeeld wordt of de vastgestelde individuele targets zijn behaald. De salarisverhoging is gebaseerd op de periodiektoekenning in de beoordelingsronde. Het Wereld Natuur Fonds wil bovengemiddelde prestaties bovengemiddeld belonen met maximaal twee periodieken of, in het geval van een specifieke bijzondere prestatie, een bescheiden bonus. In totaal hebben dertien medewerkers een bonus ontvangen, die tussen € 500 en € 1.500 (bruto) bedraagt.

In de landen waar de economie exponentieel groeit, de zogenaamde BRIICS landen (Brazilië, Rusland, India, Indonesië, China en Zuid-Afrika) draagt het Wereld Natuur Fonds bij aan de lokale organisatieontwikkeling. Met het WWF-kantoor in Brazilië is het Wereld Natuur Fonds onder de naam Twinning een verdergaande samenwerking aangegaan. Focusgebieden zijn gedefinieerd en acties en uitwisselingsprogramma’s krijgen vorm.

Ontwikkeling en opleiding Het Wereld Natuur Fonds organiseert interne trainingen op het gebied van feedback geven (gericht op het creëren van een open, lerende cultuur) en persoonlijke effectiviteit (gebaseerd op de theorie van Stephen Covey). Voor individuele trainingen opleidingsvragen is in totaal € 0,1 miljoen besteed (conform begroting). Voor nieuwe medewerkers is er een introductieprogramma, dat dit jaar is vernieuwd.

Medewerkers Het Wereld Natuur Fonds groeit qua inkomsten en resultaten voor de natuur. Om deze groei in goede banen te leiden is het aantal fte’s licht gegroeid ten opzichte van vorig jaar. Het gemiddeld aantal fte steeg met 9,7 van 90,1 over 2007/2008 naar 99,0.

Het afgelopen jaar heeft het Wereld Natuur Fonds dertig nieuwe medewerkers geworven en aangenomen. Het totaal aantal medewerkers per 30 juni 2009 bedraagt 120 (102,1 fte).

Arbeidsvoorwaarden Tijdens het boekjaar heeft het Wereld Natuur Fonds, met instemming van de OR, enkele wijzigingen in de arbeidsvoorwaarden doorgevoerd, waaronder het implementeren van een reisbeleid en een nieuwe verhuisregeling.

Het Wereld Natuur Fonds investeert in de ontwikkeling van medewerkers. Zo hebben interne kandidaten de voorkeur bij een vacature. Het afgelopen jaar zijn elf medewerkers doorgestroomd naar een nieuwe functie. Dit is 36% van het totaal aantal vervulde vacatures.

Ondernemingsraad Het Wereld Natuur Fonds beschikt over een ondernemingsraad die een goede afspiegeling is van de medewerkers. Bij zowel het organisatieveranderings- als het functiewaarderingstraject is de OR nauw betrokken geweest.

Het wereldwijde netwerk van het Wereld Natuur Fonds biedt medewerkers unieke mogelijkheden voor internationale ontwikkeling. Het afgelopen jaar zijn acht medewerkers voor kortere (3 maanden) tot langere tijd (1,5 jaar) werkzaam geweest in een van de buitenlandse kantoren, of vanuit het buitenland naar Nederland gekomen. 20 Medewerkers hebben de organisatie verlaten. Hiermee is het uitstroompercentage gedaald van 16,2% naar 15,2%.

Vooruitblik 2009/2010 Komend jaar zal de focus worden gelegd op de waarden van het Wereld Natuur Fonds. De vertaalslag van de extern gepercipieerde waarden naar intern gewenste waarden wordt op dit moment gemaakt. Hieraan wil het Wereld Natuur Fonds de competenties in de functiebeschrijvingen koppelen. Ook de ontwikkeling van de medewerkers staat hoog op de agenda. Komend jaar zal het Wereld Natuur Fonds naast de beschikbare HR-instrumenten meer nadruk leggen op de internationale ontwikkelmogelijkheden.

De personeelsopbouw van het Wereld Natuur Fonds is niet wezenlijk gewijzigd ten opzichte van voorgaande jaren. Zowel de verhouding man-vrouw, als het (hoge) percentage parttimers, de gemiddelde leeftijd en het gemiddeld aantal jaren dienstverband is nagenoeg ongewijzigd ten opzichte van voorgaande jaren. Het ziekteverzuimcijfer (exclusief zwangerschaps- en bevallingsverlof) steeg van 3,07% in het vorige boekjaar naar 4,2% dit verslagjaar. Dit heeft vooral te maken met een aantal langdurig zieken. De verzuimbegeleiding wordt ondersteund door ArboNed. Er wordt met name gebruikgemaakt van ondersteuning door de bedrijfsarts en bedrijfsmaatschappelijk werker.

48

49

Uit onderzoek van de Universiteit Leiden naar de vraag of bevlogenheid onder medewerkers door een organisatie is te ontwikkelen, is gebleken dat de factoren die bevlogenheid het meest beïnvloeden, zijn: betekenisgeving, waarden, vertrouwen en de klik tussen waarden en doelen van organisatie en individu. Een van de acties die uit het onderzoek voortvloeit is het per functie beschrijven van de benodigde competenties. Het project mobiel werken, dat is gericht op het verbeteren van de balans tussen werk en privé, sluit tevens hierop aan.



Directie Het Wereld Natuur Fonds heeft één algemeen directeur, de heer J.A. van de Gronden. De heer van de Gronden maakt

De heer A. Burgmans is voorzitter van de Raad van Toezicht en tevens verantwoordelijk voor de portefeuille Algemene Zaken. Mevrouw T.C. Fogelberg en de heer G.A. Persoon zijn verantwoordelijk voor de portefeuille Natuurbescherming. De heren T. Heidman en A. Nühn zijn verantwoordelijk voor de portefeuille Marketing & Communicatie. De heer T. Heidman is tevens vicevoorzitter. Mevrouw L. Moerel en de heren A. Kasem en S. van Keulen zijn verantwoordelijk voor de portefeuille Financiën en Bedrijfsondersteuning en vormen samen de auditcommissie.

sinds 1 juli 2006 deel uit van de directie.

De taken en bevoegdheden van de directeur zijn vastgelegd in de statuten en het bestuursreglement. De directeur wordt in de uitvoering van zijn functie ondersteund door het managementteam.

Benoeming Nieuwe leden worden benoemd door de Raad van Toezicht. Vanaf 1 januari 2008 worden leden van de Raad van Toezicht conform het nieuwe Reglement CBF-Keur benoemd voor een periode van 5 jaar. Leden die reeds per 1 januari 2008 zitting hadden in de Raad zijn benoemd voor een periode van 4 jaar. Leden van de Raad van Toezicht kunnen eenmaal worden herbenoemd.

Tot 1 oktober 2008 werd de directie van het Wereld Natuur Fonds gevormd door twee directeuren: de heer J.A. van de Gronden (algemeen directeur) en de heer M.G.A.C. van den Tweel (directeur Marketing & Communicatie). Het vertrek van de heer van den Tweel heeft de Raad van Toezicht doen besluiten over te stappen van een meerhoofdig directie model naar een slagvaardiger eenhoofdig directiemodel. Benoeming De directeur wordt benoemd door de Raad van Toezicht. De directeur van het Wereld Natuur Fonds is benoemd voor onbepaalde tijd.

Beloning Leden van de Raad van Toezicht ontvangen geen bezoldiging. Functioneren De Raad van Toezicht evalueert één keer per jaar zijn eigen functioneren. Om de kwaliteit en een evenwichtige samenstelling van de Raad te waarborgen, heeft de Raad een profielschets opgesteld. Deze stelt specifieke eisen aan ervaring en expertise van individuele leden alsmede aan de gezamenlijke Raad en voorzitter.

Beloning De commissie Wijffels heeft in 2005 een advies uitgebracht over de grondslagen voor beloning van directeuren van goede doelen. Dit advies is overgenomen in de VFI Adviesregeling Beloning Directeuren van Goede Doelen. De adviesregeling bevat een aantal op de functie toegesneden criteria, zoals omvang van de organisatie, complexiteit van de organisatie, organisatorische context en directiemodel waarmee de zwaarte van de functie kan worden gewaardeerd en de inschaling van de functie kan worden bepaald.

Nevenfuncties Raad van Toezicht

Ten behoeve van de inschaling in de juiste functiegroep heeft het Wereld Natuur Fonds advies ingewonnen van een extern onafhankelijk adviesbureau. Conform de VFI Adviesregeling is de zwaarte van de directeursfunctie bepaald op functiegroep J. Het maximum salaris voor functiegroep J voor 2009 bedraagt € 136.554 (conform de Adviesregeling). Het salaris van de algemeen directeur van het Wereld Natuur Fonds over de periode1 juli 2008 - 30 juni 2009 bedroeg € 120.432.

Naam: Functie(s): Portefeuille: Aftredend per: Herbenoembaar: Nevenfunctie(s):

Het Wereld Natuur Fonds draagt ten behoeve van de directeur sociale lasten en pensioenpremie af. Deze bedroegen over de periode 1 juli 2008 - 30 juni 2009 respectievelijk € 7.487 en € 14.746. Per jaar ontvangt de directeur een vaste onkosten vergoeding van € 1.500. Functioneren Eenmaal per jaar beoordeelt de voorzitter van de Raad van Toezicht het functioneren van de algemeen directeur. Hij vraagt hiertoe input van de overige leden van de Raad van Toezicht en een aantal medewerkers. De voorzitter licht de beoordeling toe in een persoonlijk gesprek en legt de beoordeling vast in een schriftelijk beoordelingsformulier.

Naam: Functie(s): Aftredend per: Herbenoembaar: Hoofdfunctie: Nevenfunctie(s):

Nevenfuncties Per 30 juni 2009 bekleedt de heer van de Gronden de volgende nevenfuncties: · Lid Redactieraad The Broker · Lid Ronde Tafel voor internationale ontwikkelingsvraagstukken, Worldconnectors · Lid Policy Advisory Committee van NWO-WOTRO (Netherlands Organisation for Scientific Research - Netherlands Foundation for the Advancement of Tropical Research) · Lid Advies Comité Oostvaardersplassen van Staatsbosbeheer · Jurylid Edgar Donckerprijs van de Stichting Edgar Doncker Fonds

Naam: Functie(s): Aftredend per: Herbenoembaar: Hoofdfunctie: Nevenfunctie(s):

Raad van Toezicht De Raad van Toezicht houdt integraal toezicht op het beleid van de directie en de algemene gang van zaken in de organisatie. De Raad van Toezicht staat de directie met advies terzijde.

De taken en bevoegdheden van de Raad van Toezicht zijn vastgelegd in de statuten en het reglement Raad van Toezicht.

Ieder lid van de Raad van Toezicht heeft een bepaalde portefeuille, waarbij de volgende indeling wordt gehanteerd: Algemene Zaken, Natuurbescherming, Marketing & Communicatie en Financiën & Bedrijfsondersteuning.

T. Heidman · Vicevoorzitter · Portefeuille Marketing & Communicatie 1 juli 2011 Nee Directievoorzitter Schuitema N.V. · Lid Bestuur Stichting Leerstoel Detailhandelsmarketing Amsterdam

Samenstelling Raad van Toezicht De Raad van Toezicht bestaat in totaal uit acht leden. Per 30 juni wordt de Raad van Toezicht gevormd door de dames L. Moerel en T.C. Fogelberg en de heren A. Burgmans, T. Heidman, A. Kasem, S. van Keulen, A. Nühn en G.A. Persoon. De heer S. van Keulen is per 15 september toegetreden tot de Raad, de heer A. Nühn is per 15 december toegetreden. De voormalig voorzitter van de Raad van Toezicht, de heer K. Vuursteen, is per 15 december afgetreden.

A. Burgmans Voorzitter Algemene Zaken 1 juli 2010 Ja · Lid Raad van Commissarissen Akzo Nobel N.V. · Lid Raad van Commissarissen AEGON N.V. · Lid Raad van Commissarissen SHV Holdings N.V. · Non-Executive Director BP plc · Voorzitter Raad van Toezicht Mauritshuis Museum ·V oorzitter Raad van Toezicht De Nederlandse Opera

50

51

T.C. Fogelberg · Lid · Portefeuille Natuurbescherming 17 september 2011 Ja Deputy Chief Executive The Global Reporting Initiative · Lid Raad van Toezicht Cordaid · Lid Board International Institute for EN.V.ironment and Development · Voorzitter Board Centre for Information on Low External Input and Sustainable Agriculture · Lid Ronde Tafel voor internationale ontwikkelingsvraagstukken, Worldconnectors



Naam: Functie(s): Aftredend per: Herbenoembaar: Hoofdfuncties: Nevenfunctie(s):

Naam: Functie(s): Aftredend per: Herbenoembaar: Hoofdfunctie: Nevenfunctie(s): Naam: Functie(s): Aftredend per: Herbenoembaar: Hoofdfunctie: Nevenfunctie(s): Naam: Functie(s): Aftredend per: Herbenoembaar: Hoofdfunctie: Nevenfunctie(s):

G.A. Persoon · Lid · Portefeuille Natuurbescherming 1 juli 2009 Ja · Hoofd van de afdeling Milieu & Ontwikkeling als Universitair Hoofddocent van het Centrum voor Milieuwetenschappen, Universiteit Leiden (t/m 31 december 2008) · Visiting Professor Xiamen University (China) (sinds 1 november 2008) · L id van de Expertgroep voor het Ministerie van Buitenlandse Zaken inzake de rol van inheemse volken m.b.t. de CoN.V.entie over Biologische Diversiteit · Lid van de Nederlandse Antropologische en Sociologische Vereniging · Lid van het Dagelijks Bestuur van de European Association of Southeast Asianists (EUROSEAS) (tot 1 januari 2009) · Lid van de Programma Advies Commissie van Tropenbos International · Lid van de Redactieraad van Focaal, European Journal of Anthropology · Lid van de Redactieraad van het Journal of Human Ecology · Lid van de Commissie Geïntegreerde Projecten van NWO/WOTRO · Voorzitter van de Wetenschapscommissie van het International Institute of Asian Studies (IIAS) (tot 1 januari 2009) · L id van de Timber Procurement Assessment Committee (Commissie Duurzaam Hout van het ministerie van VROM)

Naam: Functie(s): Aftredend per: Herbenoembaar: Nevenfunctie(s):

Verantwoordingsverklaring Eén van de eisen die het Centraal Bureau Fondsenwerving stelt aan organisaties met het CBF-keurmerk is dat directie

en Raad van Toezicht een gezamenlijke verantwoordingsverklaring opnemen in het jaarverslag. In deze verklaring onderschrijft het gezamenlijke bestuur dat · de functie toezicht houden duidelijk is gescheiden van de functie besturen dan wel uitvoeren · de organisatie haar middelen optimaal besteedt zodat effectief en efficiënt gewerkt wordt aan het realiseren van de doelstelling · de organisatie streeft naar optimale relaties met belanghebbenden, met gerichte aandacht voor de informatieverschaffing en de inname en verwerking van wensen, vragen en klachten.

A. Kasem · Lid · Portefeuille Financiën & Bedrijfsondersteuning 1 maart 2010 Ja Directievoorzitter Van de Bunt adviseurs voor organisatie en beleid · Bestuurslid Handels- en Investeringscentrum Marokko · Voorzitter Marokko Fonds · Voorzitter Marmoucha · Bestuurslid Nederlandse Stichting voor Psychotechniek · Lid Raad van Toezicht Nederlands Fonds voor de Podiumkunsten · Lid Stuurgroep Cultural Emergency Response (CER) van het Prins Claus Fonds · Bestuurslid Stichting Giving Back · Lid Raad van Toezicht Mondriaan Onderwijsgroep · Bestuurslid Raad van Organisatieadviesbureaus S. van Keulen · Lid · Portefeuille Financiën & Bedrijfsondersteuning 15 september 2013 Ja · Voorzitter Holland Financial Centre · Lid Raad van Commissarissen Heijmans N.V. · Lid Raad van Commissarissen APG Groep · Bestuurslid c.q. voorzitter van twee stichtingen actief op het gebied van gezondheidszorg in Sub-Saharan Afrika

L. Moerel · Lid · Portefeuille Financiën & Bedrijfsondersteuning 17 september 2011 Ja · Partner De Brauw Blackstone Westbroek, advocaten notarissen en belastingadviseurs · Lid Raad van Toezicht Stichting Pink Ribbon · L id Commissie Diversiteit Nederlandse Orde van Advocaten · Arbiter Stichting Geschillenoplossing Automatisering · Arbiter en mediator World Intellectual Property Organization (WIPO) · Lid Raad van Advies Rembrandt Vereniging

A. Nühn · Lid · Portefeuille Marketing & Communicatie 15 december 2013 Ja · Lid Raad van Commissarissen AlpInvest Partners N.V. · Lid Raad van Commissarissen Leaf International B.V. · Lid Raad van Commissarissen Heiploeg B.V. · President-commissaris van Commissarissen Macintosh N.V. · President-commissaris Sligro N.V. · Lid Raad van Commissarissen Anglovaal Industries (Zuid-Afrika) · Voorzitter Raad van Toezicht Medical Knowledge Institute · Lid Raad van Toezicht Holland America Friendship Foundation

Het Wereld Natuur Fonds onderschrijft deze principes. Besturen en toezicht houden De Raad van Toezicht houdt integraal toezicht op het beleid van de directie, de algemene gang van zaken in de organisatie en adviseert – gevraagd en ongevraagd – de directie. De Raad van Toezicht stelt de strategie, het jaarplan, de begroting, de jaarrekening en het jaarverslag vast. Conform de eisen van het CBF is in 2008 tevens een auditcommissie opgericht. Deze bestaat uit drie leden van de Raad van Toezicht. De taken en bevoegdheden van de directeur, de Raad van Toezicht en de auditcommissie zijn vastgelegd in de statuten en het huishoudelijk reglement. Belangenverstrengeling De directie en de Raad van Toezicht waken voor een verstrengeling van belangen tussen het Wereld Natuur Fonds en haar medewerkers, directie en leden van de Raad van Toezicht. Zowel de directeur als ieder lid van de Raad van Toezicht legt daarom jaarlijks een schriftelijke verklaring af aan de Raad van Toezicht, waaruit blijkt of sprake is van belangenverstrengeling. De directie en alle leden van de Raad van Toezicht geven jaarlijks schriftelijk hun hoofdfunctie en hun nevenfuncties op aan de voorzitter van de Raad van Toezicht. Bestuursleden dienen vooraf toestemming te krijgen van de Raad van Toezicht voor het aanvaarden van nevenfuncties. De werknemers van het Wereld Natuur Fonds doen jaarlijks opgave van hun nevenfuncties bij de directie. Optimalisatie effectiviteit en efficiencybestedingen De directie stelt jaarlijks het meerjarenbeleidsplan op, alsmede een jaarplan en een begroting voor het betreffende verslagjaar. Deze documenten worden door de Raad van Toezicht goedgekeurd. De plannen en begroting hebben betrekking op de gehele organisatie. Over de voortgang van inkomsten en bestedingen aan zowel doelstelling als aan werving baten en administratie en beheer wordt maandelijks aan de directie gerapporteerd. Waar nodig wordt beleid of uitvoering aangepast. De formele rapportage aan de Raad van Toezicht vindt tweemaal per jaar plaats. De externe accountant toetst jaarlijks de opzet, het bestaan en de werking van de administratieve organisatie en interne controle. Over het afgelopen verslagjaar heeft de accountant geconcludeerd dat de administratieve organisatie en interne controle van het Wereld Natuur Fonds in voldoende mate is verankerd in de interne beheersing en bedrijfsvoering.

52

53

Om inzicht te krijgen in de resultaten van natuurbescherming worden de bestedingen aan de doelstelling zowel inhoudelijk als financieel systematisch gevolgd en gerapporteerd. Ook vindt periodiek een accountantscontrole plaats op de kosten van internationale projecten. Evaluatie ten aanzien van effectiviteit van natuurbeschermingsprojecten en programma’s vindt systematisch plaats. Bevindingen van de evaluaties worden vastgelegd en dienen als input voor te vervolgen of nieuw op te starten projecten. Om evaluaties verder te professionaliseren is in 2008 een specifieke afdeling Audit & Evaluatie opgericht. Deze houdt zich onder andere bezig met het ontwikkelen van een protocol voor het meten van de effectiviteit van de organisatie.



Optimalisatie omgang met belanghebbenden Het Wereld Natuur Fonds bouwt aan een toekomst waarin de mens leeft in harmonie met de natuur. Het wordt hierin gesteund door 910.000 donateurs, wat van het Wereld Natuur Fonds een brede maatschappelijke organisatie maakt. Het Wereld Natuur Fonds ziet het dan ook als zijn plicht om de communicatie met al zijn belanghebbenden zo transparant mogelijk vorm te geven. Onder belanghebbenden verstaat het Wereld Natuur Fonds niet alleen donateurs, internationale projectpartners, het WWF-netwerk, bedrijvenpartners, de Nationale Postcode Loterij en de overheid maar ook het Nederlands publiek, politiek en werknemers. Om de tevredenheid van de diverse doelgroepen te meten gebruikt het Wereld Natuur Fonds diverse instrumenten. Periodiek voert het een tevredenheidonderzoek uit onder donateurs, webbezoekers en werknemers. Zowel voor donateurs als partnerorganisaties hanteert het Wereld Natuur Fonds een formele klachtenregeling die voldoet aan de eisen die het CBF stelt aan de administratie en afhandeling van klachten.

Milieujaarverslag In de bedrijfsvoering kiest het Wereld Natuur Fonds zo veel mogelijk voor milieuvriendelijke, duurzame oplossingen. Aan

Om de omgang met belanghebbenden te optimaliseren, maakt het Wereld Natuur Fonds gebruik van alle moderne communicatiemiddelen. Televisie, radio, gedrukte media – zoals de donateurmagazines Panda, Tam Tam en PipaPanda – website, e-mail, internet en persberichten. De communicatie varieert van het informeren van het Nederlands publiek over bijvoorbeeld klimaatverandering tot meer formele rapportages zoals het jaarverslag en de jaarrekening.

Pandamobiel Het Wereld Natuur Fonds stimuleert het gebruik van openbaar vervoer en beschikt over een leaseauto voor evenementen en incidentele afspraken. In 2010 wordt deze auto vervangen door een groenere en zuinigere oplossing, bij voorkeur elektrisch.

Overleg en besluitvorming De Raad van Toezicht vergadert vier maal per jaar. Iedere reguliere vergadering wordt voorafgegaan door de presentatie

Verhuisbeleid Het Wereld Natuur Fonds stimuleert medewerkers om hun woon-werkkilometers te beperken met een verhuisregeling. Deze regeling is dit jaar verruimd. Medewerkers die verhuizen naar een locatie binnen tien kilometer van het kantoor of bij wie – na verhuizing – de reiskosten ten minste zijn gehalveerd, krijgen een financiële vergoeding.

de bestaande invulling daarvan zijn het afgelopen jaar de volgende initiatieven toegevoegd.

Minder reizen Onder de noemer Travel Light wil het Wereld Natuur Fonds de CO2-uitstoot van zakelijk reizen reduceren. Onder meer door de mogelijkheid van mobiel werken (bijvoorbeeld thuis of virtueel) meer handen en voeten te geven. Verder zijn alle grote WWF-kantoren voorzien van videoconferencing-apparatuur en zijn er faciliteiten gekomen en trainingen georganiseerd voor Webex meetings. In het kantoorpand in Zeist is hiervoor een speciale ruimte met nieuwe, moderne apparatuur ingericht.

en bespreking van een natuurbeschermingsonderwerp. In dit kader zijn de volgende onderwerpen gepasseerd: parallellen internationale en Nederlandse rivierdelta’s, publieksversie natuurbeschermingsstrategie, mensapen en Papoea Nieuw-Guinea.

Energie Eind 2009 worden kleine windturbines aangeschaft voor het pand in Zeist. Hiermee wordt de opwekking van groene energie uitgebreid. Op dit moment wordt er al energie opgewekt door gebruik te maken van zonnecollectoren en aardwarmte. Daarnaast is het energiebeheer binnen het pand geoptimaliseerd door diverse aanpassingen aan de technische installaties. Het energieverbruik is hierdoor verminderd en inzichtelijker.

Vergaderingen In de vergadering van 15 september 2008 heeft de Raad van Toezicht de door de directie opgemaakte jaarrekening 2007/2008 goedgekeurd. De jaarrekening is gecontroleerd door KPMG Accountants NV en voorzien van een goedkeurende accountantsverklaring. Tijdens de bespreking van de jaarrekening en het jaarverslag was ook de externe accountant aanwezig. De Raad verleende decharge aan de directie voor het gevoerde beheer over het verstreken boekjaar. In de vergadering kwamen daarnaast de jaarlijkse internationale WWF-bijeenkomst, de nieuwe jongerenclub WNFLifeGuard en het Yangtze-gala aan de orde. Ook besloot de Raad dat in aanvulling op de in mei 2008 goedgekeurde begroting een bedrag van € 2,2 miljoen additioneel aan natuurbescherming mag worden besteed, omdat het voorafgaande boekjaar 2007/2008 met een positief resultaat is afgesloten. De heer van Keulen werd benoemd als lid van de Raad van Toezicht.

Computers Het komende jaar worden de netwerkservers van het Wereld Natuur Fonds vervangen door servers die voldoen aan de laatste eisen op het gebied van energiezuinigheid. Voor de vervanging zijn inmiddels contracten afgesloten met leveranciers. Inkoop en MVO In contracten met leveranciers worden convenanten op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen opgenomen. Zo zijn verschillende leveranciers overgestapt op groene stroom, FSC-papier en leaseauto’s met A-label. Daarnaast bieden leveranciers hun personeelsleden lidmaatschappen van het Wereld Natuur Fonds aan.

In de vergadering van 15 december 2008 besprak de Raad van Toezicht de meerjarenraming. Tevens keurde de Raad een statutenwijziging goed. Belangrijkste reden voor de statutenwijziging was de overgang van een meerhoofdige naar een eenhoofdige directie. Ook werd een auditcommissie ingesteld, gevormd door de portefeuillehouders Financiën & Bedrijfsondersteuning. Daarnaast keurde de Raad de oprichting van een Fundraising Committee goed. Een ander onderwerp tijdens de vergadering was de status van het keurmerk voor duurzame kweekvis (ASC). De heer Vuursteen trad af als voorzitter van de Raad van Toezicht. De Raad benoemde de heer Burgmans als zijn opvolger. De heer Nühn werd benoemd als lid van de Raad van Toezicht. In de vergadering van 2 maart 2009 zijn de halfjaarrapportage en prognose uitgebreid besproken. Tevens lichtte de directeur het afscheid van Essent als hoofdsponsor toe. De heer Heidman werd benoemd als vicevoorzitter. In de vergadering van 3 juni 2009 zijn de jaarplannen en het budget voor het komende boekjaar besproken en door de Raad goedgekeurd. Ook besprak de Raad de plannen van het Wereld Natuur Fonds met betrekking tot overheidsfinanciering en werd het functioneren van de directeur besproken. De heer van Keulen werd benoemd tot voorzitter van de auditcommissie. Twee weken voor de reguliere vergadering vindt een portefeuilleoverleg plaats tussen de betreffende leden van de Raad en het overeenkomstig verantwoordelijke lid van het managementteam. In deze vergaderingen worden de rapportages van de diverse afdelingen meer in detail besproken en worden de agendapunten voor de Raad van Toezicht voorbereid. Ook overlegt de voorzitter van de Raad van Toezicht eenmaal per jaar met de OR. Eenmaal per jaar bespreekt de Raad van Toezicht uitgebreid de strategie van het Wereld Natuur Fonds. Specifieke onderwerpen die dit jaar aan de orde zijn gekomen zijn de WNF-projecten in Nederland, lessen uit mondiale milieuverkenningen en het Living Planet Report 2008.

54

55


Financiën

5 Financiën

56

57

Financiën


5 Financiën

Het Wereld Natuur Fonds evalueert de effectiviteit van natuurbeschermingsprojecten en programma’s systematisch. De evaluaties worden vastgelegd en besproken en dienen als input voor te vervolgen of nieuw te starten projecten. Management Informatie Om gedurende het jaar de inkomsten en besteding van middelen te sturen en te bewaken, stelt het Wereld Natuur Fonds maandelijks een financiële managementrapportage op. Daarnaast stellen alle budgethouders elk halfjaar een uitgebreide inhoudelijke rapportage op. Hierin geven zij een overzicht van de uitgevoerde activiteiten en behaalde resultaten. Zowel de maandrapportages als de halfjaarrapportages worden besproken met het managementteam en waar nodig wordt beleid of uitvoering aangepast. Ook de formele rapportage aan de Raad van Toezicht vindt tweemaal per jaar plaats.

Vermogensbeleid Continuïteitsreserve

Na afloop van het boekjaar verantwoordt het Wereld Natuur Fonds de behaalde inhoudelijke en financiële resultaten in het externe jaarverslag.

Het Wereld Natuur Fonds streeft ernaar de gerealiseerde inkomsten zo snel mogelijk te besteden aan de doelstelling. Daarom is er continu aandacht voor het beperken van het vermogen. Uiteraard dient het voortbestaan van de organisatie wel te worden gewaarborgd. Het Wereld Natuur Fonds stelt zich daarom ten doel om het totaal vrij besteedbaar vermogen, de zogenaamde continuïteitsreserve, niet hoger te laten uitkomen dan eenmaal de jaarlijkse kosten van de werkorganisatie. Hiermee voldoet het Wereld Natuur Fonds ruim aan de richtlijn Reserves Goede Doelen van de VFI, de branchevereniging van landelijk wervende goede doelen. Conform deze richtlijn mag de continuïteitsreserve niet meer bedragen dan anderhalf maal de jaarlijkse kosten van de werkorganisatie.

Externe accountant Gedurende het jaar toetst de externe accountant de opzet, het bestaan en de werking van de administratieve organisatie en interne controle. Aan het einde van het jaar wordt de jaarrekening door de externe accountant gecontroleerd. Auditcommissie Conform de eisen van het CBF heeft het Wereld Natuur Fonds in 2008 een auditcommissie opgericht, die bestaat uit drie leden van de Raad van Toezicht. De auditcommissie is verantwoordelijk voor het toezicht op de inrichting en werking van de administratieve organisatie en interne controle, naleving van relevante weten regelgeving, de financiële informatieverschaffing en het beleid met betrekking tot vermogensbeheer, fondsenwerving en belastingen. De commissie vergadert minimaal viermaal per jaar en voert minimaal eenmaal per jaar een gesprek met de externe accountant.

Bestemmingsreserve Naast de continuïteitsreserve houdt het Wereld Natuur Fonds een bestemmingsreserve aan, de zogenaamde reservefinanciering activa. Deze bestemmingsreserve wordt aangehouden ter financiering van de (im)materiële vaste activa die met eigen vermogen zijn gefinancierd.

Risicomanagement Zowel de activiteiten in Nederland als de wereldwijde activiteiten van de internationale WWF-organisatie zijn blootgesteld aan uiteenlopende risico’s en onzekerheden. Te denken valt aan risico’s op het gebied van inkomsten, juridische aansprakelijkheid, imago en bedrijfsvoering.

Bestemmingsfondsen Het Wereld Natuur Fonds ontvangt regelmatig donaties, giften of nalatenschappen waaraan door de giftgever of donateur een specifieke bestemming wordt gegeven. Conform de wens van de giftgever of donateur dienen deze giften aan een specifieke doelstelling, zoals bijvoorbeeld natuurbescherming in Zuid-Afrika, bescherming van de panda of een andere specifieke doelstelling, te worden besteed. Voor het gedeelte van deze donaties, giften of nalatenschappen dat aan het einde van het boekjaar nog niet is uitgegeven, vormt het WNF een bestemmingsfonds.

Het voornaamste risico voor het Wereld Natuur Fonds is haar reputatie. Het Wereld Natuur Fonds geniet als organisatie een solide reputatie. Het management besteedt daarom voortdurend aandacht aan de onderliggende waarden hiervan, zoals betrouwbaarheid, herkenbaar ideaal, heldere noodzaak, financiële verantwoording en een effectieve aanpak. Ook besteedt het veel aandacht aan de capaciteitsontwikkeling van internationale WWF-kantoren.

Beleggingsbeleid Het beleggingsbeleid van het Wereld Natuur Fonds legt de nadruk op maatschappelijke verantwoordelijkheid. De selectie

Goed bestuur en compliance Het Wereld Natuur Fonds heeft het begrip kwaliteit op alle fronten hoog in het vaandel staan en voert daarom het CBF-

van beleggingen is daarom niet alleen gebaseerd op financiële voorwaarden, maar ook op strikte duurzaamheidcriteria.

keurmerk en is lid van een aantal brancheverenigingen en -organisaties.

Om de gevoeligheid voor koersfluctuaties te beperken, belegt het Wereld Natuur Fonds maximaal 20% van zijn portfolio in aandelen. De overige effecten worden belegd in obligaties en liquiditeiten. De beleggingsportefeuille heeft een internationaal karakter. Niet alleen vanwege het rendement, maar ook om duurzaamheidredenen kijkt het Wereld Natuur Fonds over de landsgrenzen heen. Eventuele valutarisico’s worden meegenomen in de algehele risico-rendementsafweging.

Centraal Bureau Fondsenwerving (CBF) Het Centraal Bureau Fondsenwerving (CBF) houdt toezicht op alle goede doelen in Nederland en beoordeelt het bestuur en het beleid van deze goede doelen. Hoe krijgen ze geld binnen? Hoe besteden ze het? En hoe brengen ze daar verslag over uit? Als de goede doelen aan de criteria van het CBF voldoen, krijgen ze een stempel van goedkeuring: het CBF-keurmerk voor grote goede doelen en het CBF-certificaat voor kleine goede doelen. Zo bevordert het CBF de transparantie van de goededoelensector in Nederland. Het Wereld Natuur Fonds voert het CBF-keurmerk en voldoet hiermee aan de gestelde eisen.

Natuurbescherming is een zaak van een lange adem. De meest effectieve en kwalitatief beste wijze van natuurbescherming wordt gerealiseerd door het opzetten van meerjarige programma’s. Het Wereld Natuur Fonds start pas met natuurbeschermingsprogramma’s op het moment dat het een hoge mate van zekerheid heeft over de financiering. De beleggingen geven deze zekerheid en het Wereld Natuur Fonds belegt daarom nadrukkelijk voor de lange termijn.

Per 1 juli 2008 is het nieuwe Reglement CBF-Keurmerk van kracht geworden. Hierin is de Code Goed Bestuur voor Goede Doelen (Code Wijffels) vervlochten met het CBF-Keur. Eén van de eisen die het nieuwe CBF-Keur stelt, is dat de drie hoofdprincipes voor goed bestuur, organisatie van intern toezicht, effectiviteit van de organisatie en de omgang met belanghebbenden worden onderschreven. Het Wereld Natuur Fonds onderschrijft deze uitgangspunten.

Het beheer van de beleggingsportefeuille is in handen van een professionele vermogensbeheerder. Tijdens regelmatig overleg met de vermogensbeheerder wordt het beleggingsbeleid geëvalueerd.

Audit en evaluatie Van ieder, meerjarig, natuurbeschermingsprogramma legt het Wereld Natuur Fonds de natuurbeschermingsdoelstel-

lingen en begroting vast in een projectcontract. Om ervoor te zorgen dat het Wereld Natuur Fonds goed inzicht heeft in de resultaten van de natuurbeschermingsprogramma’s, vraagt het alle internationale teams om over zowel de bereikte natuurbeschermingsresultaten als de uitgaven te rapporteren. De inhoudelijke rapportage vindt tweemaal per jaar plaats. De financiële rapportage viermaal. De rapportages worden besproken met de natuurbeschermers en het managementteam en waar nodig wordt beleid of uitvoering aangepast. Periodiek vindt accountantscontrole op de kosten van internationale natuurbeschermingsprojecten plaats.

58

59

Vereniging van Fondsenwervende Instellingen (VFI) De Vereniging van Fondsenwervende Instellingen (VFI) is de branchevereniging van landelijk wervende goede doelen. De VFI heeft als doelstelling om het vertrouwen van het publiek in fondsenwervende instellingen te vergroten. De VFI heeft daarom voor leden enkele richtlijnen opgesteld, waaronder de VFI-richtlijn reserves goede doelen, de adviesregeling beloning directeuren van goede doelen, de code goed bestuur voor goede doelen en de VFI-gedragcode. Het Wereld Natuur Fonds is lid van de VFI en past de door de VFI opgestelde richtlijnen en adviesregeling toe. Ook onderschrijft het Wereld Natuur Fonds van harte de VFI-gedragcode met als belangrijkste uitgangspunten respect, openheid, betrouwbaarheid en kwaliteit.

Financiën


Algemeen nut beogende instelling (ANBI) Het Wereld Natuur Fonds is door de belastingdienst erkend als algemeen nut beogende instelling (ANBI). Dit betekent dat het geen successierecht of schenkingsrecht betaalt over erfenissen en schenkingen die het ontvangt. Ook de bijdragen aan natuurbescherming zijn vrijgesteld van schenkingsrecht. Deze komen daardoor volledig ten goede aan het werk van het Wereld Natuur Fonds. Bovendien kunnen donateurs hun giften aan het Wereld Natuur Fonds aftrekken van de inkomsten- of vennootschapsbelasting.

De inkomsten uit nalatenschappen zijn in het afgelopen boekjaar uitgekomen op een niveau van € 6,6 miljoen. Nog steeds laat een groot aantal personen zijn vermogen na aan het Wereld Natuur Fonds. Over 2008/2009 ontving het Wereld Natuur Fonds een recordbedrag aan inkomsten van de Nationale Postcode Loterij. In totaal € 19,6 miljoen, € 3,4 miljoen meer dan vorig jaar. Uiteraard is het Wereld Natuur Fonds de Nationale Postcode Loterij wederom bijzonder erkentelijk voor de enorme donatie en de bijdrage die daarmee kan worden geleverd aan het natuurbeschermingswerk.

Overig vak- en brancheorganisaties Het Wereld Natuur Fonds is lid van het Nederlands Genootschap van Fondsenwervers, DDMA en Logeion. Daarnaast onderschrijft het de uitgangspunten van de Reclame Code Commissie.

Besteed aan doelstellingen

In totaal heeft het Wereld Natuur Fonds € 52,1 miljoen besteed aan zijn doelstelling. Een record. Ruim € 41 miljoen kon worden besteed aan natuurbescherming buitenland, € 0,4 miljoen aan natuurbescherming in Nederland en € 10,2 miljoen aan voorlichting en educatie.

Verbonden partijen Een medewerker van het Wereld Natuur Fonds heeft namens het Wereld Natuur Fonds zitting in het bestuur van WWFRusland. In totaal kent het bestuur van WWF-Rusland acht bestuursleden. In 2008/2009 heeft het Wereld Natuur Fonds voor een totaal bedrag van € 0,1 miljoen aan nieuwe natuurbeschermingscontracten afgesloten. Uit hoofde van deze nieuwe en bestaande contracten is in 2008/2009 een bedrag van € 1,6 miljoen aan WWF-Rusland betaald.

Bedragen x € 1.000

2008/2009 2008/2009 2007/2008 werkelijk begroot werkelijk

Samenvatting financiële resultaten Het Wereld Natuur Fonds heeft een financieel succesvol jaar achter de rug. Voor het eerst in zijn bestaan kon het Wereld

Natuurbescherming buitenland 41.456 40.293 35.744 Natuurbescherming Nederland 432 406 521 Voorlichting & Educatie 10.182 9.983 8.513 Totaal 52.070 50.682 44.778

Natuur Fons meer dan € 50 miljoen beschikbaar stellen ten behoeve van haar doelstelling. Een record om trots op zijn. Onderstaand overzicht geeft in vogelvlucht de staat van baten en lasten weer.

Natuurbescherming buitenland


2008/2009 werkelijk

2008/2009 2007/2008 begroot werkelijk

Totaal baten 62.985 60.027 Besteed aan doelstellingen 52.070 50.682 Werving baten 7.984 7.764 Beheer en administratie 3.082 4.173 Totaal lasten 63.136 62.619 Resultaat -151 -2.592

Over 2008/2009 is een bedrag van € 41,5 miljoen besteed aan natuurbescherming in het buitenland. Ruim € 5,7 miljoen meer dan in 2007/2008 toen de bestedingen aan natuurbescherming buitenland € 35,7 miljoen bedroegen.

58.386

In onderstaand diagram is weergegeven hoe de bestedingen over de internationale natuurbeschermingsprogramma’s zijn verdeeld.

44.778 7.399 2.896 55.073

41% 18% 11% 7% 7% 6% 5% 3% 2%

3.313

Baten

Over boekjaar 2008/2009 bedroegen de totale baten € 63,0 miljoen, een groei van 7,9% ten opzichte van 2007/2008 en € 3,0 miljoen meer dan begroot. De groei is voornamelijk te danken aan de extra bijdragen van de Nationale Postcode Loterij ten behoeve van onze projecten in Papoea Nieuw-Guinea en de led-campagne.


2008/2009 werkelijk

29.644 6.951 16.198 2.540 -624 3.677

Totaal baten

58.386

62.985

Bestedingen aan natuurbescherming Nederland In 2008/2009 is een bedrag van € 0,4 miljoen besteed aan natuurbescherming in Nederland. Dit is € 0,1 miljoen minder dan vorig boekjaar. Voornaamste activiteiten in Nederland betroffen voorbereidingen voor een natuureducatie centrum bij kasteel Loevestein en het ontwerp van een visie voor Nederlandse rivierdelta’s.

2008/2009 2007/2008 begroot werkelijk

Contributies, giften en donateuracties 29.161 31.630 Nalatenschappen 6.565 5.750 Nationale Postcode Loterij 19.592 15.000 Subsidies overheden 3.085 3.159 Beleggingen 901 1.005 Overige 3.681 3.483

60.027

In totaal (contributies, giften en donateuracties) droegen volwassenen donateurs, WNF-LifeGuards, WNF-Rangers en Bamboeclubleden een bedrag van € 29,2 miljoen bij aan het Wereld Natuur Fonds. Ongeveer evenveel als vorig jaar, toen zij gezamenlijk € 29,6 miljoen bijeen brachten.

Bossen Beschermde Gebieden en soorten Oceanen & Kusten Waterrijke Natuurgebieden Natuur & Ontwikkeling Organizational Development Duurzame markten Klimaat Overig

Bestedingen aan voorlichting en educatie Het Wereld Natuur Fonds is van mening dat voorlichting en educatie van wezenlijk belang zijn voor de bescherming van de natuur. Daarom werd in 2008/2009 hieraan, naast de grote inzet van de vele vrijwilligers, in totaal € 10,2 miljoen besteed. Ook in het komende boekjaar zal het Wereld Natuur Fonds veel aandacht aan voorlichting en educatie besteden.

60

61

Werving baten Om ook in de toekomst succesvol te zijn en het Wereld Natuur Fonds onder de aandacht te blijven brengen van mogelijke geldgevers, heeft het Wereld Natuur Fonds in boekjaar 2008/2009 een bedrag van € 8,0 miljoen uitgegeven aan fondsenwervende activiteiten. Te denken valt aan donateurwerving en gedeelten van onze grote publiekscampagnes zoals onze mensapencampagne Sta voor Aap. De campagnes zijn grotendeels gericht op voorlichting en educatie, maar ook deels op donateurwerving.

Financiën


Beheer en administratie De kosten van beheer en administratie zijn die kosten die het Wereld Natuur Fonds maakt in het kader van de (interne) beheersing en administratievoering. In totaal bedroegen de kosten voor beheer en administratie in boekjaar 2008/2009 € 3,1 miljoen.

Begroting 2009/2010

Resultaat Het Wereld Natuur Fonds heeft het boekjaar afgesloten met een klein negatief resultaat van € 0,2 miljoen. Een bewuste keuze. Omdat het Wereld Natuur Fonds het voorgaand boekjaar met winst had afgesloten, had het voor het boekjaar 2008/2009 een verlies begroot en gepland. De reden hiervoor is om zo veel mogelijk van de door het Wereld Natuur Fonds ontvangen gelden ten goede te laten komen aan de natuur en geen onnodige reserves op te bouwen. Omdat de baten over boekjaar 2008/2009 uiteindelijk bijna € 3,0 miljoen hoger zijn uitgekomen dan begroot, is het uiteindelijk werkelijke verlies ook aanzienlijk (€ 2,4 miljoen) lager dan begroot.

Baten uit eigen fondsenwerving 42.287 38.947 40.663 Baten uit acties van derden 15.000 19.592 15.000 Subsidies van overheden 3.112 3.085 3.159 Baten uit beleggingen 734 901 1.005 Overige baten 200 460 200 Totaal baten 61.333 62.985 60.027

BATEN 2009/2010 begroot

Kengetallen

Conform Richtlijn 650 neemt het Wereld Natuur Fonds in dit jaarverslag kengetallen op voor de bestedingen aan de doelstelling en kosten eigen fondsenwerving. Conform de aanbeveling van de VFI heeft het ook de kosten voor beheer en administratie als percentage van de totale kosten opgenomen als kengetal.

82,7% 17,9% 4,9%

84,4% 16,6% 6,7%

2008/2009 begroot

LASTEN Besteed aan doelstellingen Natuurbescherming buitenland 37.608 41.456 40.293 Natuurbescherming Nederland 409 432 406 Voorlichting & Educatie 11.637 10.182 9.983 49.654 52.070 50.682 Werving baten Kosten eigen fondsenwerving 7.929 6.954 6.755 Kosten acties derden 681 633 649 Kosten verkrijging subsidies overheden 250 249 232 Kosten van beleggingen 134 148 128 8.994 7.984 7.764


Percentage besteed aan doelstellingen Percentage eigen fondsenwerving Percentage beheer en administratie

2008/2009 werkelijk

76,7% 16,9% 5,3%

Het percentage besteed aan doelstellingen wordt berekend door de totale besteding aan de doelstellingen te relateren aan het totaal van de baten. Het Wereld Natuur Fonds heeft zich als norm gesteld dat het percentage besteed aan doelstellingen minimaal 75% moet bedragen. Het percentage eigen fondsenwerving wordt berekend door de kosten van eigen fondsenwerving te relateren aan de baten eigen fondsenwerving. Het Wereld Natuur Fonds heeft zich als norm gesteld dat het percentage eigen fondsenwerving maximaal 16% mag bedragen. Zowel in 2007/2008 als in 2008/2009 heeft het Wereld Natuur Fonds meer uitgegeven aan eigen fondsenwerving dan haar eigen norm. Een bewuste keuze om in economisch mindere tijden meer te investeren in donateurwerving en het belang van natuurbescherming te blijven benadrukken. Op deze manier verwacht het een stabiele inkomstenstroom in de toekomst veilig te kunnen stellen. Met een percentage van 17,9% eigen fondsenwerving voldoet het Wereld Natuur Fonds wel nog steeds ruimschoots aan de VFI-norm, die stelt dat maximaal 25 cent van iedere uit eigen fondsenwerving ontvangen euro mag worden besteed aan kosten eigen fondsenwerving.

Beheer en administratie Kosten beheer en administratie 3.066 3.082 4.173 Totaal lasten 61.714 63.136 62.619 Resultaat -381 -151 -2.592

Het percentage beheer en administratie wordt berekend door de totale kosten van beheer en administratie te relateren aan de totale lasten van het Wereld Natuur Fonds. Het Wereld Natuur Fonds heeft zich als norm gesteld dat het percentage beheer en administratie niet meer mag bedragen dan 7,5%. Het werkelijke percentage beheer en administratie over 2008/2009 bedroeg 4,9%.

Resultaatbestemming 2008/2009 2008/2009 2009/2010 Toevoeging/onttrekking aan:

· continuïteitsreserve · bestemmingsreserves · bestemmingsfonds

Waar blijft uw euro? Van elke euro die het Wereld Natuur Fonds ontving, ging in 2008/2009 in totaal 82 cent naar de doelstellingen van het Wereld Natuur Fonds, 65 cent naar natuurbescherming in het buitenland, 1 cent naar natuurbescherming in Nederland en 16 cent naar voorlichting en educatie. In totaal besteedde het Wereld Natuur Fonds 13 cent aan werving van de baten, 11 cent aan eigen fondsenwerving en 2 cent aan overige fondsenwerving, zoals verkrijging van subsidies en gezamenlijke acties met de Nationale Postcode Loterij. Van elke euro ging 5 cent naar beheer en administratie.

62

begroot

werkelijk

begroot

701 -374 -708

-3.562 -818 4.229

-1.187 -692 -713

-381

-151

-2.592

Het Wereld Natuur Fonds verwacht voor 2009/2010 opnieuw meer baten uit eigen fondsenwerving te realiseren. Begroot is een stijging van 8,6% van de baten uit eigen fondsenwerving. Deze stijging denkt het Wereld Natuur Fonds voornamelijk te behalen uit een toename van de contributies van volwassenen, WNF-LifeGuards, major donors en bedrijven. Door het wegvallen van € 4,4 mln aan eenmalige baten van de Nationale Postcode Loterij komen de totale baten naar verwachting in 2009/2010 in totaal € 1,7 mln (-2,6%) lager uit dan in 2008/2009. De bijdrage van de Nationale Postcode Loterij is voor 2009/2010 begroot op € 15,0 mln Dit betreft de verwachte bijdrage uit de reguliere trekkingen van de Nationale Postcode Loterij. In 2008/2009 bedroegen de totale baten van de Nationale Postcode Loterij

Financiën

64 Jaarverslag WNF 2008

€ 19,6 mln. Het verschil wordt veroorzaakt door de in 2008/2009 ontvangen eenmalige extra bijdragen ten behoeve van het project ‘a future for Papua’ (€ 3,2 mln) en de led-campagne (€ 1,2 mln). Het Wereld Natuur Fonds heeft voor 2009/2010 onder projectgelden overheid en anderen een bedrag aan inkomsten begroot van € 3,1 mln. Daarin is met name begrepen een bijdrage van het Ministerie van Buitenlandse Zaken in het kader van het in 2007 gestarte Medefinancieringsstelstel (MFS). Het beleggingsresultaat is voor 2009/2010 begroot op € 0,7 mln. Dit komt overeen met een verwacht rendement van 2% over het gemiddeld belegd vermogen. Vanwege de aanhoudende onzekerheid op de internationale financiële markten heeft het Wereld Natuur Fonds het verwachte rendement op beleggingen voorzichtigheidshalve relatief bescheiden begroot. De besteding aan de doelstelling is voor 2009/2010 begroot op € 49,7 mln. Hiervan zal ongeveer driekwart (€ 38,1 mln) worden besteed aan natuurbeschermingsprojecten in binnen- en buitenland. Ongeveer een kwart (€ 11,6 mln) zal worden besteed aan voorlichting aan en bewustmaking van het Nederlandse publiek. De lagere bestedingen aan natuurbescherming buitenland – vergeleken met vorig boekjaar – hebben een direct verband met de eenmalige baten vanuit de Nationale Postcode Loterij ten behoeve van ‘a future for Papua’ en de led-campagne die in het jaar 2009/2010 wegvallen. Het percentage besteed aan doelstelling komt hiermee naar verwachting uit op 81,0% versus 82,7% in 2008/2009. Het Wereld Natuur Fonds heeft zich als norm gesteld dat het percentage besteed aan doelstelling minimaal 75% moet bedragen. De kosten eigen fondsenwerving, benodigd voor het realiseren van de hogere inkomsten uit eigen fondsenwerving, zullen naar verwachting uitkomen op € 7,9 mln oftewel 18,8% van de verwachte inkomsten. De kosten eigen fondsenwerving blijven hiermee ruim onder de VFI-norm van 25%. Wel overschrijden de kosten, evenals in 2008/2009, de norm van 16% die het Wereld Natuur Fonds zichzelf heeft gesteld. Reden hiervoor is om in deze economisch lastige tijden het belang van natuurbescherming te blijven benadrukken en een stabiele inkomstenstroom ook in de toekomst veilig te stellen. Voor het jaar 2009/2010 zijn de kosten voor beheer en administratie begroot op € 3,1 mln. Het percentage beheer en administratie komt hiermee uit op 5,0%. Het Wereld Natuur Fonds heeft zich als norm gesteld dat het percentage beheer en administratie niet meer mag bedragen dan 7,5% Het resultaat over jaar 2009/2010 zal naar verwachting uitkomen op € -0,4 mln. Een bewuste keuze, omdat het Wereld Natuur Fonds een maximum bedrag beschikbaar wil stellen voor natuurbescherming.

64

65


Jaarrekening

6 Jaarrekening Wereld Natuur Fonds 2008/2009

66

67


Jaarrekening

6 Jaarrekening Wereld Natuur Fonds 2008/2009

Grondslagen voor de waardering van activa en passiva

Inleiding Het Wereld Natuur Fonds stelt ieder jaar een jaarrekening op. De jaarrekening is vastgesteld door de Raad van Toezicht en gecontroleerd door KPMG Accountants NV. Het verslagjaar loopt ieder jaar van 1 juli tot en met 30 juni. De jaarrekening is opgesteld conform de Richtlijn 650 Fondsenwervende instellingen (herzien 2007) die door de Raad voor de Jaarverslaggeving is gepubliceerd. In de nieuwe Richtlijn 650 is aansluiting gezocht bij internationale standaarden, algemene richtlijnen en het nieuwe CBF-Keurmerk. Doel is de transparantie van de verslaggeving van fondsenwervende goede doelen te bevorderen en helder inzicht te geven in de besteding van middelen aan doelstelling, werving en administratie en beheer. Ook bevordert de toepassing van de Richtlijn de onderlinge vergelijkbaarheid van jaarverslagen van fondsenwervende instellingen.

Materiële en immateriële vaste activa De waarde van de vaste activa is gebaseerd op de verkrijgings- dan wel vervaardigingsprijs, waarop de afschrijvingen in mindering worden gebracht. De hoogte van de afschrijving wordt bepaald door de aanschafwaarde en de verwachte levensduur. Onderhoud aan een actief wordt alleen geactiveerd als door het onderhoud de marktwaarde stijgt en de economische levensduur wordt verlengd. Voor de berekening van de hoogte van de afschrijving op nieuwe investeringen worden alle investeringen verondersteld te zijn gedaan halverwege het boekjaar. Voor desinvesteringen gaan we uit van dezelfde veronderstelling. Op de balansdatum wordt beoordeeld of er sprake is van een zogenaamde bijzondere waardevermindering van vaste activa. Daarmee wordt bedoeld dat de boekwaarde van een actief hoger is dan de opbrengstwaarde. Indien daarvan sprake is, wordt de waardering van het actief aangepast aan de opbrengstwaarde en het verlies in de staat van baten en lasten verwerkt.

Stelselwijziging De nieuwe Richtlijn is dit jaar voor het eerst toegepast. Daardoor heeft de jaarrekening van dit jaar een andere indeling van posten ten opzichte van de jaarrekening van vorig jaar en worden kosten van beheer en administratie niet langer toegedeeld, maar afzonderlijk gepresenteerd. Deze zogenaamde stelselwijziging heeft geen effect op het resultaat en het vermogen (reserves en fondsen). Ten behoeve van de vergelijkbaarheid zijn tevens de vergelijkende cijfers van 2007/2008 aangepast. Ook de begroting van 2008/2009, destijds opgemaakt conform de indeling van de oude Richtlijn, is aan de nieuwe Richtlijn aangepast. De jaarrekening is opgesteld uitgaande van een verslagperiode van één jaar, dat loopt van 1 juli 2008 tot en met 30 juni 2009.

Financiële vaste activa De ter beurze genoteerde beleggingen worden gewaardeerd tegen de beurswaarde per balansdatum. Deze beurs- of marktwaarde kan verschillen van de oorspronkelijke aanschafwaarde. Zowel gerealiseerde als niet-gerealiseerde waardeveranderingen worden verantwoord in de staat van baten en lasten. De niet ter beurze genoteerde beleggingen worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs of lagere marktwaarde. De eventuele lagere marktwaarde wordt per fonds vastgesteld. Dividenden worden verantwoord in het boekjaar waarin zij betaalbaar worden gesteld. Rentebaten worden verantwoord in het boekjaar waartoe zij behoren.

Grondslagen voor de waardering van activa en passiva en de resultaatbepaling

Vorderingen en overlopende activa Vorderingen worden opgenomen tegen nominale waarde. Per einde boekjaar wordt de inbaarheid van vorderingen beoordeeld. Indien noodzakelijk wordt de nominale waardering van de vorderingen verminderd met een voorziening voor oninbaarheid.

De grondslagen die worden toegepast voor de waardering van activa en passiva en resultaatbepaling zijn gebaseerd op historische kosten. Daar waar we afwijken van waardering op historische kosten hebben we dit in het verslag vermeld.

Liquide middelen Liquide middelen worden gewaardeerd tegen nominale waarde. Saldi in vreemde valuta worden gewaardeerd tegen de koers per balansdatum.

Transacties in vreemde valuta Transacties luidend in vreemde valuta worden omgerekend tegen de geldende wisselkoers per transactiedatum. In vreemde valuta luidende monetaire activa en verplichtingen worden per balansdatum in de functionele valuta omgerekend tegen de op die datum geldende wisselkoers. Niet-monetaire activa en passiva in vreemde valuta’s die tegen historische kostprijs worden opgenomen, worden naar euro’s omgerekend tegen de geldende wisselkoersen per transactiedatum. De bij omrekening optredende valutakoersverschillen worden als last in de staat van baten en lasten opgenomen. Gebruik van schattingen De opstelling van de jaarrekening vereist dat de directie oordelen vormt en schattingen en veronderstellingen maakt die van invloed zijn op de toepassing van grondslagen en de gerapporteerde waarde van activa en verplichtingen, en van baten en lasten. De daadwerkelijke uitkomsten kunnen afwijken van deze schattingen. De schattingen en onderliggende veronderstellingen worden voortdurend beoordeeld. Herzieningen van schattingen worden opgenomen in de periode waarin de schatting wordt herzien en in toekomstige perioden waarvoor de herziening gevolgen heeft.

Voorzieningen Voorzieningen worden getroffen voor verplichtingen waarvan de omvang op betrouwbare wijze kan worden bepaald. De op de balans van het Wereld Natuur Fonds opgenomen voorziening betreft een VUT-voorziening.

68

69

Langlopende en kortlopende schulden Langlopende en kortlopende schulden worden gewaardeerd tegen nominale waarde.

70 Jaarverslag WNF 2008

Jaarrekening

Grondslagen voor resultaatbepaling Het resultaat is het verschil tussen het totaal van de baten en het totaal van de lasten. Baten worden verantwoord in het jaar waarin ze zijn gerealiseerd. Lasten in het jaar waarin ze zijn te voorzien. Contributies, giften, donateursacties Contributies, giften en donaties worden in aanmerking genomen in het jaar waarin ze worden ontvangen. Nalatenschappen Baten uit nalatenschappen worden verantwoord in het jaar waarin de omvang ervan betrouwbaar kan worden vastgesteld. Voorlopige uitbetalingen op nalatenschappen in de vorm van voorschotten worden verantwoord als baten uit nalatenschappen in het boekjaar waarin ze worden ontvangen. Nalatenschappen waarop vruchtgebruik rust, worden als baten verantwoord in het jaar waarin het vruchtgebruik eindigt.

Balans (in duizenden euro’s)

Sponsoring en royalty’s Baten uit sponsoring en royalty’s worden toegerekend aan het boekjaar waarop ze betrekking hebben.

Verkoop artikelen De brutowinst uit de verkoop van artikelen wordt toegerekend aan het boekjaar waarin het artikel wordt verkocht. De brutowinst is de netto-omzet van de artikelen verminderd met de kostprijs van de verkochte artikelen.

30 juni 2008

ACTIVA

Immateriële vaste activa A 401 Materiële vaste activa B 8.826 Financiële vaste activa C 36.703 45.930 Vorderingen en overlopende activa D 9.100 9.888 Liquide middelen E 9.696 7.978 18.796 Totaal 64.726

Baten uit acties van derden De ontvangen bijdragen van de Nationale Postcode Loterij worden verantwoord als baten uit acties van derden. Baten uit acties van derden worden toegerekend aan het boekjaar waarin ze zijn toegezegd. Subsidies van overheden Subsidies van overheden worden verantwoord in het boekjaar waarop ze betrekking hebben. Reeds ontvangen subsidievoorschotten, waar in het boekjaar nog geen lasten tegenover staan, worden als vooruit ontvangen bedragen onder de kortlopende schulden opgenomen. Baten uit beleggingen Dividenden worden verantwoord in het boekjaar waarin zij betaalbaar worden gesteld. Rentebaten worden verantwoord in het boekjaar waartoe zij behoren. Zowel gerealiseerde als niet-gerealiseerde waardeveranderingen worden verantwoord in de staat van baten en lasten.

751 9.224 33.704 43.679

17.866 61.545

Bestedingen aan natuurbescherming Van ieder natuurbeschermingsprogramma legt het Wereld Natuur Fonds de natuurbeschermingsdoelstellingen en de financiering (of te wel de besteding aan natuurbescherming) vast in een projectcontract. De bestedingen aan natuurbescherming worden verantwoord in het boekjaar waarin het projectcontract wordt aangegaan.

PASSIVA

Lasten Lasten worden verantwoord in het jaar waarin ze zijn te voorzien. Lasten worden verdeeld in lasten besteed aan de doelstelling, lasten voor de werving van baten en lasten van beheer en administratie. Onder lasten besteed aan de doelstelling wordt verstaan bestedingen aan natuurbescherming buitenland, bestedingen aan natuurbescherming in Nederland en bestedingen aan voorlichting & educatie. Onder lasten voor de werving van baten wordt verstaan de kosten eigen fondsenwerving, de kosten acties derden, de kosten benodigd voor de verkrijging van subsidies en de kosten van beleggingen. Conform de aanbeveling van de VFI zijn de kosten voor bedrijfsvoering en financiën voor 100% toegerekend aan beheer en administratie. Overige kosten ter ondersteuning van de organisatie zoals kosten voor de directie, ICT, huisvesting, personeelszaken en juridische kosten zijn op basis van een verdeelsleutel toegerekend aan de kosten voor beheer en administratie. Op blz. 87 is deze verdeelsleutel nader toegelicht. Transacties in vreemde valuta Transacties in vreemde valuta worden omgerekend tegen de geldende wisselkoers per transactiedatum. In vreemde valuta luidende monetaire activa en passiva worden per balansdatum omgerekend tegen de op die datum geldende wisselkoers. De bij omrekening optredende koersverschillen worden in de staat van baten en lasten opgenomen.

30 juni 2009

70

71

Reserves en fondsen Reserves F · continuïteitsreserve 7.382 10.944 · bestemmingsreserve 9.227 10.045 16.609 Fondsen G · bestemmingsfondsen 8.403 25.012 Voorzieningen H 253 Langlopende schulden I 12.011 Kortlopende schulden J 27.450

Totaal

64.726

20.989 4.174 25.163 214 9.588 26.580 61.545


Jaarrekening

Staat van baten en lasten (in duizenden euro’s) 2008/2009 werkelijk

2008/2009 begroot

BATEN

Baten uit eigen fondsenwerving Baten uit acties van derden Subsidies van overheden Baten uit beleggingen Overige baten

K L M N O

38.947 19.592 3.085 901 460

Kasstroomoverzicht (in duizenden euro’s)

40.663 15.000 3.159 1.005 200

Totaal baten

62.985

2008/2009

2007/2008 werkelijk

60.027

Kasstroom uit operationele activiteiten Resultaat boekjaar · Afschrijvingen · Mutaties voorzieningen · Waardemutaties financiële vaste activa Aanpassingen voor posten die geen mutatie in het werkkapitaal teweeg brengen Bruto kasstroom uit bedrijfsoperaties

39.760 16.198 2.540 -624 512

58.386

· Mutaties vorderingen en overlopende activa · Mutaties kortlopende schulden Veranderingen in werkkapitaal Kasstroom uit operationele activiteiten

LASTEN Besteed aan doelstellingen P

Natuurbescherming buitenland 41.456 40.293 35.744 Natuurbescherming Nederland 432 406 521 Voorlichting & Educatie 10.182 9.983 8.513 52.070 50.682 Q Werving baten Kosten eigen fondsenwerving 6.954 6.755 6.733 Kosten acties derden 633 649 301 Kosten verkrijging subsidies overheden 249 232 236 Kosten van beleggingen 148 128 129 7.984 7.764

Beheer en administratie R

Kosten beheer en administratie

3.082

4.173

Totaal lasten 63.136 62.619 Resultaat -151 -2.592 Resultaatbestemming Toevoeging/onttrekking aan:

· Continuïteitsreserve · Bestemmingsreserves · Bestemmingsfonds

-3.562 -818 4.229

-1.187 -692 -713

Resultaat

-151

-2.592

Kasstroom uit investeringsactiviteiten

Investeringen in vaste activa Desinvesteringen in vaste activa Kasstroom uit investeringsactiviteiten Kasstroom uit financieringsactiviteiten

44.778

· Mutaties langlopende schulden · Saldo aan- en verkopen financiële vaste activa Kasstroom uit financieringsactiviteiten

Kasstroom uit bedrijfsactiviteiten

-151

3.313

1.123 39 402 1.564

1.180 39 1.872 3.091

1.413

6.404

788 870 1.658 3.071

1.806 3.433 5.239 11.643

-393 18 -375

-748 0 -748

2.423 -3.401 -978

-1.072 -7.304 -8.376

1.718

2.519

Saldo liquide middelen begin boekjaar Saldo liquide middelen einde boekjaar Mutatie in liquide middelen

7.399

2007/2008

7.978 9.696 1.718

5.458 7.977 2.519

2.896 55.073

Toelichting kasstroomoverzicht

Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode en geeft inzicht in het beschikbaar komen en benutten van geldmiddelen gedurende het boekjaar. Feitelijk wordt de staat van baten en lasten ontdaan van de invloeden die de waarderingsgrondslagen hebben op het resultaat.

3.313

2.891 -523 945 3.313

73

Uit operationele activiteiten is in 2008/2009 een netto kasstroom gerealiseerd van € 3,1 mln. De investeringsactiviteiten resulteerden in een netto kasstroom van - € 0,4 mln met name als gevolg van investeringen in materiële vaste activa. De financieringsactiviteiten leidden in 2008/2009 tot een mutatie in de geldmiddelen van - € 1,0 mln met name door de aankoop van effecten. Het totaal van de bedrijfsactiviteiten van het Wereld Natuur Fonds in 2008/2009 resulteert in een liquiditeitspositie per 30 juni 2009 van € 9,7 mln, € 1,7 mln hoger dan per balansdatum van het voorgaande boekjaar.

Hoofdstuk Jaarrekening


Toelichting op de balans (in duizenden euro’s)

Verloop overzicht Het verloop van de materiële vaste activa in 2008/2009 is als volgt :

Gebouw/ Verbouwing

A: Immateriële vaste activa

De immateriële vaste activa bestaan met name uit het relatiebeheersysteem voor de bediening van donateurs en giftgevers, een beheersysteem voor de website en een financieel pakket. De immateriële vaste activa zijn zowel intern door medewerkers van het Wereld Natuur Fonds zelf ontwikkeld, als aangekocht bij externe leveranciers. Immateriële vaste activa worden lineair afgeschreven in 3 jaar.

2008/2009

2007/2008

Aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen

1.864 -1.113

1.605 -580

Boekwaarde per 1 juli · Investeringen · Afschrijvingen · Aanschafwaarde · Cumulatieve afschrijvingen

751

1.025

97 -447

259 -533

1.961 -1.560

1.864 -1.113

Boekwaarde per 30 juni

401

751

Andere vaste bedrijfsmiddelen

Totaal

Activa in gebruik voor doelstelling

Het verloop van de immateriële vaste activa in 2008/2009 is als volgt:

2008/2009

Bedrijfsmiddelen

Totaal Totaal materiële vaste materiële vaste activa activa

Aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen

9.470 -935

1.792 -1.213

11.262 -2.148

2.258 -2.148

13.520 -4.296

13.031 -3.649

Boekwaarde per 1 juli

8.535

579

9.114

110

9.224

9.382

Investeringen 46 250 296 0 296 Desinvesteringen 0 0 0 -18 -18 Afschrijvingen -387 -266 -653 -23 -676

2007/2008

489 0 -647

Aanschafwaarde 9.516 2.042 11.558 2..240 13.798 13.520 Cumulatieve afschrijvingen -1.322 -1.479 -2.801 -2.171 -4.972 -4.296 Boekwaarde per 30 juni 8.194 563 8.757 69 8.826 9.224

c: Financiële vaste activa

De samenstelling van de financiële vaste activa per einde boekjaar is als volgt: 2008/2009 2007/2008

B: Materiële vaste activa

· Beleggingen · Doelstellingslening

Bedrijfsmiddelen De bedrijfsmiddelen betreffen met name het gebouw van het Wereld Natuur Fonds in Zeist alsmede de (elektronische) inventaris. De bedrijfsmiddelen zijn gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs verminderd met de cumulatieve afschrijvingen. Onderhoudsuitgaven worden slechts geactiveerd indien door het onderhoud de marktwaarde stijgt en de economische gebruiksduur van het object wordt verlengd. Afschrijving is lineair en gebaseerd op de verwachte levensduur. Hierbij is uitgegaan van de volgende termijnen: · Gebouw (incl. grond) 25 jaar · Verbouwing 10 jaar · Elektronische bedrijfsinventaris 3 jaar · Overige bedrijfsinventaris 5 jaar

36.703 0 36.703

33.634 70 33.704

De doelstellingslening betreft een renteloze lening verstrekt aan WWF-België. De lening is verstrekt ter realisering van de internationale natuurbeschermingsdoelstelling. De lening is in boekjaar 2008/2009 volledig afgelost. Het verloop van de financiële vaste activa gedurende het boekjaar is als volgt weer te geven:

Activa in gebruik voor de doelstelling Ter realisatie van de voorlichtings- en educatiedoelstelling heeft het Wereld Natuur Fonds geïnvesteerd in een driedimensionale film en in de optimalisatie van de attractie PandaDroom in de Efteling. De investeringen in de film en de attractie zijn gewaardeerd tegen de aanschafwaarde verminderd met lineaire afschrijvingen. De afschrijvingen zijn gebaseerd op de verwachte levensduur van 10 jaar, rekening houdend met de toekomstige opbrengstverwachtingen.

2008/2009 2007/2008

Balans per 1 juli

· Aankoop aandelen en obligaties · Verkoop aandelen en obligaties · Mutatie liquiditeiten · Aflossing doelstellingslening · Waardeveranderingen

Ter facilitering van natuurontwikkeling heeft het Wereld Natuur Fonds een aantal hectaren grond in eigendom. De grond langs de Grensmaas is in 2009 verkocht voor een bedrag van € 18.000. De boekwaarde van de grond bedroeg € 18.000. Na verkoop van de grond langs de Grensmaas heeft het Wereld Natuur Fonds overigens geen grond meer in eigendom.

74

Balans per 30 juni

33.704

28.272

5.632 -2.582 421 -70 -402

5.471 -6.332 8.256 -91 -1.872

36.703

33.704


Jaarrekening

De waardeveranderingen betreffen waardeveranderingen als gevolg van valuta koersverschillen en waardeveranderingen als gevolg van dalende of stijgende beurskoersen. De waardeverandering als gevolg van valuta koersverschillen bedraagt € 0,1 mln positief, de waardeverandering als gevolg van dalende beurskoersen bedraagt € 0,5 mln negatief.

e: Liquide middelen

Dit betreft saldi van rekeningen-courant bij banken, evenals het kassaldo. De saldi in vreemde valuta zijn gewaardeerd tegen de koers per balansdatum.

De stand van de beleggingen per 30 juni 2009 kan als volgt worden gespecificeerd:

Aanschaf- Ongerealiseerd Beurswaarde waarde resultaat Obligaties

· looptijd minder dan 5 jaar · looptijd 5 tot 15 jaar · overige

12.748 8.090 71

-108 278 -3

12.640 8.368 68

Totaal obligaties

20.909

167

21.076

f: Reserves

De reserves kunnen per einde boekjaar als volgt worden gespecificeerd:

30 juni 2009

30 juni 2008

· Continuïteitsreserve · Bestemmingsreserve

7.382 9.227

10.944 10.045

Totaal reserves

16.609

20.989

Aandelen · gezondheidszorg · informatietechnologie · industriële goederen en diensten · niet-duurzame consumptiegoederen · energie · basisindustrie · financiële dienstverlening · nutsbedrijven · duurzame consumptiegoederen · overige · telecommunicatiediensten

845 721 1.188 1.010 625 689 1.181 278 265 337 515

-152 -46 -551 -392 -12 -190 -746 38 17 -91 -286

693 675 637 618 613 499 435 316 282 246 229

Totaal aandelen

7.654

-2.411

5.243

Met de invoering van de nieuwe Richtlijn 650 heeft het Wereld Natuur Fonds besloten de reserve Natuurbescherming buitenland te laten vervallen. Het saldo van deze reserve is toegevoegd aan de continuïteitsreserve. Het Wereld Natuur Fonds houdt een bestemmingsreserve aan ter grootte van de boekwaarde van de (im)materiële vaste activa die met eigen vermogen zijn gefinancierd. Deze beperkte bestedingsmogelijkheid is door het bestuur bepaald en betreft geen verplichting. Het bestuur kan deze beperking zelf opheffen. De hoogte van de bestemmingsreserve wordt bepaald door de waarde van de (im)materiële vaste activa per balansdatum.

· deposito · liquiditeiten

1.000 9.384

0 0

1.000 9.384

Totaal liquiditeiten beleggingsportefeuille

10.384

0

10.384

Totaal beleggingen per 30 juni 2009

38.947

-2.244

Het Wereld Natuur Fonds houdt twee reserves aan. Een continuïteitsreserve en een bestemmingsreserve. Teneinde de continuïteit van de organisatie te waarborgen acht het bestuur van het Wereld Natuur Fonds het nood zakelijk om een continuïteitsreserve aan te houden. Het bestuur heeft de continuïteitsreserve per 30 juni 2009 vast gesteld op een bedrag van € 7,4 mln. Het Wereld Natuur Fonds stelt zich ten doel om de continuïteitsreserve niet hoger te laten uitkomen dan eenmaal de jaarlijkse kosten van de werkorganisatie. Onder kosten van de werkorganisatie verstaan we de kosten van eigen personeel, huisvesting, administratie en beheer, bestuur en fondsenwerving. De jaarlijkse kosten van de werk-organisatie van het Wereld Natuur Fonds bedragen ruim € 10 mln per jaar.

36.703

Continuïteitsreserve Het verloop van de continuïteitsreserve is als volgt:

Het ongerealiseerde resultaat van de beleggingen bestaat uit het verschil tussen de oorspronkelijke aanschafwaarde van de effecten en de beurswaarde op 30 juni 2009.

Stand per 1 juli Resultaatbestemming Stand per 30 juni

D : Vorderingen en overlopende activa

De vorderingen en overlopende activa kunnen per einde boekjaar als volgt worden gespecificeerd:

· Nog te ontvangen bijdrage Nationale Postcode Loterij · Nog te ontvangen nalatenschappen · Overige vorderingen · Vooruitbetaalde kosten · Te ontvangen rente

Totaal vorderingen en overlopende activa

30 juni 2009

30 juni 2008

4.925 1.743 1.559 334 539

4.951 2.660 1.237 511 529

9.100

9.888

De onder deze post opgenomen nalatenschappen betreffen toegezegde nalatenschappen waarvan de omvang op basis van een aangifte successierecht betrouwbaar kan worden vastgesteld. Het Wereld Natuur Fonds is per 30 juni 2009 erfgenaam van 32 nalatenschappen die belast zijn met vruchtgebruik. Conform de Richtlijn Verslaggeving Fondsenwervende Instellingen zijn deze nalatenschappen op nul gewaardeerd.

2008/2009

2007/2008

10.944 -3.562

8.053 2.891

7.382

10.944

Bestemmingsreserve Het verloop van de bestemmingsreserves is als volgt:

Reserve finan- Reserve finan- 2008/2009 2007/2008 ring activa ring activa doelstelling bedrijfsvoering

Stand per 1 juli Onttrekking via resultaatbestemming

76

77

9.865 -707

180 -111

10.045 -818

Stand per 30 juni

9.158

69

9.227

10.568 -523 10.045


Jaarrekening

g: Bestemmingsfondsen

Het verloop van de overige donaties en giften in 2008/2009 is als volgt:

Het Wereld Natuur Fonds ontvangt regelmatig donaties, giften of nalatenschappen waaraan door de giftgever of donateur een specifieke bestemming wordt gegeven. Conform de wens van de giftgever of donateur dienen deze giften aan een specifieke doelstelling, zoals bijvoorbeeld natuurbescherming in Zuid-Afrika, bescherming van de panda of een andere specifieke doelstelling te worden besteed. Voor het gedeelte van deze donaties, giften of nalatenschappen dat aan het einde van het boekjaar nog niet is uitgegeven vormt het Wereld Natuur Fonds een bestemmingsfonds. De stand van de bestemmingsfondsen is als volgt:

Programma Balans per Toevoeging Uitgaven 1 juli 2008

· Fondsen op Naam · Overige donaties en giften Totaal bestemmingsfondsen

2008/2009

2007/2008

4.249 4.154

3.863 311

8.403

4.174

· Beschermde gebieden en soorten · Klimaat · Bossen · Oceanen en kusten · Natuur, armoede en duurzame ontwikkeling · Waterrijke natuurgebieden · Mensapencampagne · Diversen

Saldo mutaties

Balans per 30 juni 2009

0 158 0 56 0

1.816 1.123 5.179 714 2.956

-1.816 -127 -2.229 -770 -2.956

0 996 2.950 -56 0

0 1.154 2.950 0 0

0 0 97

592 1.004 249

-592 -1.004 -296

0 0 -47

0 0 50

Totaal overige donaties en giften

311

13.633

-9.790

3.843

4.154

Fondsen op Naam

De post Fondsen op Naam bestaat uit 8 fondsen waaraan de giftgever of erflater zijn naam verbonden heeft. Kenmerk van deze fondsen is dat ze bestaan uit ter beschikking gestelde bedragen, waarvan de netto beleggingsopbrengsten dienen te worden aangewend voor specifieke natuurbeschermingsdoeleinden. Voor het MaasMaassen Fonds en het Hoeks Zantman Fonds geldt dat het ingelegde vermogen (gecorrigeerd voor inflatie) in stand wordt gehouden.

De op de balans opgenomen voorziening betreft de voorziening voor VUT-verplichtingen. Het verloop van de voorziening kan als volgt worden weergegeven:

h: Voorzieningen

Balans per Toevoeging Uitgaven Saldo Balans per 1 juli 2008 mutaties 30 juni 2009

· MaasMaassen · Hoeks en Zantman · Althuisius-Geefhuysen · C.J. Uriot · Knoppie · van Trier · Dinkgreve Natuur Beheer · PAN

1.965 111 87 1.020 660 20 0 0

0 15 -2 319 52 20 20 12

0 0 -5 -14 -31 0 0 0

0 15 -7 305 21 20 20 12

Totaal Fondsen op Naam

3.863

436

-50

386

Balans per Toevoeging Onttrekking 1 juli 2008

VUT voorziening

1.965 126 80 1.325 681 40 20 12

214

54

-15

Balans per 30 juni 2009 253

In verband met zowel de geringe omvang als het aflopen van de VUT-regeling is besloten om bij de waardering van de VUT voorziening niet uit te gaan van Richtlijn 271 inzake personeelbeloningen. Bij de vaststelling van de hoogte van de voorziening is voorzichtigheidshalve uitgegaan van een nominale waarde van de toekomstige verplichtingen, een maximale deelnamegraad (3 personen) en een voor de komende 3 jaar jaarlijks gelijke dotatie. Van de voorziening per 30 juni 2009 zal naar verwachting een bedrag van € 6.000 binnen één jaar worden uitgekeerd. Het overige deel van de voorziening ad € 247.000 heeft een looptijd langer dan één jaar. Voor de pensioenregeling van het Wereld Natuur Fonds is, in overeenstemming met Richtlijn 271, geen voorziening getroffen: de regeling bestaat onder meer uit een (voorwaardelijk geïndexeerde) middelloonregeling en is ondergebracht bij een verzekeringsmaatschappij. In de jaarrekening is de pensioenregeling verwerkt als een toegezegde bijdrageregeling aangezien, op basis van de met de verzekeringsmaatschappij afgesloten overeenkomst, het Wereld Natuur Fonds geen actuarieel en beleggingsrisico loopt.

4.249

De toevoegingen bestaan uit (periodieke) schenkingen en het netto gerealiseerd en ongerealiseerd beleggingsresultaat. In onderstaande tabel wordt het specifieke natuurbeschermingsdoel per Fonds op Naam weergegeven.

i: Langlopende schulden

Fonds op Naam MaasMaassen Hoeks en Zantman Althuisius-Geefhuysen

De langlopende schulden bestaan uitsluitend uit het gedeelte van de meerjarige toezeggingen aan natuurbeschermingsprojecten die per balansdatum een resterende looptijd hebben van meer dan een jaar. Projectverplichtingen worden doorgaans aangegaan voor een periode van 3 jaar. Het verloop van het totaal van de projectverplichtingen is opgenomen onder de kortlopende schulden.

atuurbeschermingsdoel N Natuurbescherming in Nederland en in Zuid-Afrika Natuurbescherming in het buitenland Natuurbeschermingswerk van het WNF en het zoetwaterwerk in de Pantanal in Brazilië C.J. Uriot Aankoop van grond ten behoeve van natuurbescherming bij voorkeur voor de bescherming van katachtige roofdieren. Knoppie Natuurbeschermingswerk van het WNF en werk ter bescherming van de panda en de Aziatische olifant van Trier Natuurbeschermingswerk van het WNF en mensgerelateerde natuurprojecten als het LIFE Namibië project Dinkgreve Natuur Beheer Natuurbeschermingswerk van het WNF en Siberische tijgers Pan Natuurbeschermingswerk van het WNF en bossen Overige donaties en giften Hieronder worden de gelden verantwoord waaraan de giftgever spontaan of door middel van acties een specifieke bestemming heeft gegeven. Het fonds bestaat per einde boekjaar uit die bijdragen die gedurende het boekjaar nog niet aan de betreffende bestemming zijn uitgegeven.

J: Kortlopende schulden

Deze post kan als volgt worden gespecificeerd:

78

79

· Kortlopende projectverplichtingen · Crediteuren · Belastingen, sociale premies · Vooruitontvangen, vooruitgefactureerd · Overige schulden en overlopende passiva

Totaal kortlopende schulden

30 juni 2009

30 juni 2008

22.360 1.650 185 906 2.349

20.974 1.771 174 1.507 2.154

27.450

26.580


Jaarrekening

Het verloop van het totaal van lang- en kortlopende projectverplichtingen is als volgt:

Balans per 1 juli

· Nieuw afgesloten contracten · Betaald op contracten · Vrijval

Balans per 30 juni

De samenstelling van de baten over boekjaar 2008/2009 was als volgt:

2008/2009

2007/2008

30.562

30.053

40.286 - 35.901 -576

34.319 -33.403 -407

34.371

30.562

31% 5% 1% 1% 62%

De totale verplichting van € 34,4 mln bestaat voor € 22,4 mln uit verplichtingen met een looptijd korter dan één jaar en voor € 12,0 mln uit verplichtingen met een looptijd langer dan 1 jaar. In 2008/2009 is voor € 6,0 mln meer aan nieuwe contracten afgesloten dan in het voorgaand boekjaar. Ook is er € 2,5 mln meer naar projecten overgemaakt dan in 2007/2008. De toegenomen bestedingsmogelijkheden zijn in belangrijke mate het gevolg van de extra bijdragen van de Nationale Postcode Loterij.

Baten uit acties van derden Subsidies van overheden Baten uit belegingen Overige baten Baten uit eigen fondsenwerving

K: baten uit eigen fondsenwerving


Contributies 1 Giften 2 Donateursacties Nalatenschappen 3 Sponsoring Royalty’s Verkoop artikelen 4 Overige baten eigen fondswerving

Niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen Voorwaardelijke vorderingen en verplichtingen Het Wereld Natuur Fonds heeft uit hoofde van een beschikking van het Ministerie van Buitenlandse Zaken in het kader van het Medefinancieringsstelsel een meerjarige niet uit de balans blijkende vordering en een meerjarige niet uit de balans blijkende verplichting. De vordering bedraagt € 3,4 mln en heeft een looptijd van 1,5 jaar. De totale voorwaardelijke verplichting bedraagt € 2,9 mln en heeft eveneens een looptijd van 1,5 jaar.

Totaal baten eigen fondsenwerving

24.628 3.050 1.483 6.565 1.862 1.160 163 36

25.550 4.080 2.000 5.750 1.876 1.224 183 0

24.462 3.096 2.086 6.951 1.812 1.189 164 0

38.947

40.663

39.760

Meerjarige financiële verplichtingen Uit hoofde van een project op het gebied van voorlichting en educatie (PandaDroom) heeft het Wereld Natuur Fonds een meerjarige niet uit de balans blijkende verplichting van € 1,6 mln. Dit betreft een verplichting om ook de komende drie jaar in samenwerking met de Efteling de natuur onder de aandacht te brengen bij jonge gezinnen.

De baten uit eigen fondsenwerving zijn afgelopen jaar € 0,8 mln (2%) gedaald ten opzichte van 2007/2008. Dit met name als gevolg van lagere baten uit donateursacties (€ 0,6 mln) en nalatenschappen (€ 0,4 mln). Ondanks het totaal lagere aantal donateurs stegen de inkomsten uit contributies licht met € 0,2 mln (0,7%) tot in totaal € 24,6 mln. Inkomsten uit giften, sponsoring, royalty’s en verkoop artikelen zijn nagenoeg gelijk gebleven aan vorig jaar.

Tevens is sprake van een investeringsverplichting voor een bedrag van € 0,2 mln.

In vergelijking met de verwachting aan het begin van het boekjaar stellen de baten uit eigen fondsenwerving enigszins teleur. Ten opzichte van de begroting bleven de baten eigen fondsenwerving met € 1,7 mln achter. Voornamelijk als gevolg van lager dan verwachte opbrengsten uit contributies (€ 0,9 mln), giften (€ 1,0 mln) en donateursacties (€ 0,5 mln). De opbrengsten uit nalatenschappen vielen fors (€ 0,8 mln) hoger uit dan begroot.

Toelichting op de staat van baten en lasten

K1: Contributies De contributies van het Wereld Natuur Fonds zijn afkomstig van volwassen donateurs en de jongeren- en kinderclubs WNF-Bamboeclub, WNF-Rangersclub en WNF-LifeGuard.

Totaal Baten

2008/2009 2008/2009 werkelijk begroot

Baten uit eigen fondsenwerving Baten uit acties van derden Subsidies van overheden Baten uit beleggingen Overige baten

K L M N O

38.947 19.592 3.085 901 460

40.663 15.000 3.159 1.005 200

2008/2009 2008/2009 2007/2008 werkelijk begroot werkelijk Volwassenen 21.307 22.330 21.281 LifeGuard 47 200 0 Rangers 2.434 2.120 2.240 Bamboe 840 900 941 Totaal contributies 24.628 25.550 24.462

2007/2008 werkelijk

39.760 16.198 2.540 -624 512

Totaal baten

62.985

60.027

58.386

De totale baten over boekjaar 2008/2009 bedragen € 63,0 mln, een groei van 7,9% ten opzichte van 2007/2008 en € 3,0 mln meer dan begroot. De groei is voornamelijk te danken aan de extra bijdragen van de Nationale Postcode Loterij ten behoeve van onze projecten in Nieuw-Guinea en de led-campagne. De opbrengsten uit eigen fondsenwerving liepen ten opzichte van 2007/2008 licht terug met name als gevolg van lagere eenmalige giften.

80

81

De inkomsten uit contributies stegen, met uitzondering van de WNF-Bamboeclub, over de hele linie licht. De WNFLifeGuard jongerenclub is in de winter van 2008, iets later dan gepland, succesvol geïntroduceerd. De totale achterban van het Wereld Natuur Fonds bedraagt per 30 juni 2009 910.000 donateurs, waarvan 116.000 jeugdleden (WNF-LifeGuard, WNF-Rangers and WNF-Bamboekidz).

Jaarrekening


K2: Giften Het totaalbedrag aan giften bedroeg € 3,1 mln, nagenoeg gelijk aan dat van vorig jaar. De aanzienlijke bijdrage van vrijwilligers, die veel tijd en energie besteden aan het organiseren van activiteiten ten behoeve van het Wereld Natuur Fonds, is van onschatbare waarde voor WNF. Tegelijkertijd is deze bijdrage niet in geld uit te drukken. De bijdrage van vrijwilligers in natura is daarom niet meegenomen in de baten.

De overheidssubsidies kunnen als volgt worden gespecificeerd:

K3: Baten uit nalatenschappen De totale baten uit nalatenschappen bedroegen € 6,6 mln, € 0,8 mln meer dan begroot, € 0,4 mln minder dan vorig jaar. De baten uit nalatenschappen worden verantwoord in het jaar waarin de omvang ervan betrouwbaar kan worden vastgesteld. Voorlopige uitbetalingen op nalatenschappen in de vorm van voorschotten worden verantwoord als baten uit nalatenschappen in het boekjaar waarin ze worden ontvangen. Nalatenschappen waarop vruchtgebruik rust worden verantwoord in de baten in het jaar waarin het vruchtgebruik eindigt.

610 -427

163

2007/2008 werkelijk

PES MFS Overig

838 2.074 173

835 2.230 94

294 2.028 218

3.085

3.159

2.540

2008/2009 werkelijk

2008/2009 begroot

2007/2008 werkelijk

1.433 121 -1.045 423 -31

960 95 35 0 -85

1.332 127 51 -2.019 -115

De baten uit beleggingen kunnen als volgt worden gespecificeerd: Rente Dividend Gerealiseerde koersresultaten Ongerealiseerde koersresultaten Resultaat vreemde valuta

777 -613

183

2008/2009 begroot

N: Baten uit beleggingen

Totaal verkoop artikelen

2008/2009 werkelijk

Totaal subsidies overheid

694 -531

K4: Verkoop van artikelen Conform Richtlijn 650 worden opbrengsten uit de verkoop van artikelen onder de baten tegen de brutowinst opgenomen. De brutowinst is de netto-omzet verminderd met de kostprijs van de verkochte artikelen. Onder de netto-omzet wordt verstaan de opbrengst onder aftrek van kortingen en over de omzet geheven belastingen. Onder de kostprijs wordt verstaan de inkoopwaarde of productiewaarde van de artikelen. De in dit verband gemaakte eigen kosten worden als kosten van fondsenwerving verantwoord. 2008/2009 2008/2009 2007/2008 werkelijk begroot werkelijk Netto-omzet Kostprijs

164

Totaal baten beleggingen

901

1.005

-624

L: Baten uit acties van derden

De baten uit acties van derden bestaan uitsluitend uit de bijdragen van de Nationale Postcode Loterij.

2008/2009 werkelijk

Kosten van beleggingen

Netto beleggingsresultaat

2008/2009 begroot

2007/2008 werkelijk

15.283 15.000 4.309

15.898 300

Totaal baten acties derden

19.592

15.000

16.198

In het boekjaar 2008/2009 ontving het Wereld Natuur fonds een extra bijdrage van € 3,2 mln voor een project in Papoea Nieuw-Guinea ‘a future for Papua’ en een extra bijdrage van € 1,2 mln voor de led-campagne.

M: Subsidies van overheden

Subsidies van overheden worden verantwoord in het boekjaar waarop ze betrekking hebben. Reeds ontvangen subsidievoorschotten, waar in het boekjaar nog geen lasten tegenover staan, worden als vooruit ontvangen bedragen onder de kortlopende schulden opgenomen. Eind 2007 heeft het Ministerie van Buitenlandse Zaken een subsidiebijdrage toegekend aan het Wereld Natuur Fonds voor het programma ‘Equitable Payments for Watershed Services – phase II: Facilitating Service Delivery, a Public Private Partnership Programme’ (PES). Dit programma loopt van 1 januari 2008 tot en met 31 december 2011 en bevat projecten in Peru, Guatemala en Indonesië. In het huidige boekjaar bedragen de baten met betrekking tot dit programma ruim € 0,8 mln. De subsidiebijdrage op grond van het Medefinancieringsstelsel (MFS) is eind 2006 door het Ministerie van Buiten landse Zaken toegekend voor het programma ‘Linking Futures; Economy Growth, Poverty Reduction and Environmental Sustainability’. De looptijd van dit programma is 1 januari 2007 tot en met 31 december 2010. Het MFS programma bevat projecten in Kenia, Kameroen en Mozambique. De baten in boekjaar 2009 bedragen € 2,1 mln.

753

-128 877

-129 -753

Het beleggingsbeleid van het Wereld Natuur Fonds legt de nadruk op maatschappelijke verantwoordelijkheid. De selectie van beleggingen is daarom niet alleen gebaseerd op financiële voorwaarden maar ook op strikte duurzaamheidscriteria. De totale baten van beleggingen over het boekjaar 2008/2009 bedragen € 0,9 mln. Een rendement van gemiddeld 2,6% over de uitstaande beleggingen. Een aardig rendement gezien de internationale kredietcrisis. Het totale rendement op beleggingen bestaat uit rente, dividend, valuta resultaten en koersresultaten. Het gerealiseerde koersresultaat betreft koersresultaten als gevolg van de verkoop van beleggingen. Het gerealiseerde koersresultaat over 2008/2009 bedroeg € 1,0 miljoen negatief. Het in de staat van baten en lasten verantwoorde ongerealiseerde resultaat op beleggingen bestaat uit de mutatie in het verschil tussen de beurswaarde en de aanschafwaarde van de effecten per balansdatum. Het totale negatieve verschil tussen de beurswaarde en de aanschafwaarde per 30 juni 2009 bedraagt € 2,2 mln. Per 30 juni 2008 bedroeg dit verschil € 2,7 mln. Het ongerealiseerd resultaat over boekjaar 2008/2009 bedraagt derhalve € 0,5 mln. Omdat onze portefeuille een internationaal karakter heeft hebben we te maken met koersfluctuaties tussen internationale valuta’s. In 2008/2009 bedroeg het resultaat als gevolg van deze koersfluctuaties € 31.000 negatief. Het netto beleggingsresultaat is het beleggingsresultaat na aftrek van de kosten voor vermogensbeheer. Het netto beleggingsresultaat over 2008/2009 bedroeg € 753.000.

Reguliere bijdrage Extra bijdragen

-148

O: Overige baten

De overige baten kunnen als volgt worden gespecificeerd:

2008/2009 werkelijk

2008/2009 begroot

2007/2008 werkelijk

251 200 209

285 227

82

83

Filmverhuur Overige baten

Totaal overige baten

460

200

512

De filmverhuur betreft inkomsten uit de verhuur van de drie dimensionale film die ook wordt vertoond inde PandaDroom attractie in de Efteling.

Jaarrekening

84 Jaarverslag JaarverslagWNF WNF 2008/2009 2008

In onderstaand diagram is weergegeven hoe de bestedingen over de internationale natuurbeschermingsprogramma’s zijn verdeeld. 41% 18% 11% 7% 7% 6% 5% 3% 2%

Totaal Lasten 2008/2009 2008/2009 2007/2008 werkelijk begroot werkelijk Besteed aan doelstellingen Werving van baten Beheer en administratie

P Q R

52.070 7.984 3.082

50.682 7.764 4.173

44.778 7.399 2.896

Totaal lasten

63.136

62.619

55.073

Lasten worden verdeeld in lasten besteed aan de doelstelling, lasten voor de werving van baten en lasten van beheer en administratie. Onder lasten besteed aan de doelstelling wordt verstaan bestedingen aan natuurbescherming buitenland, bestedingen aan natuurbescherming in Nederland en bestedingen aan voorlichting & educatie. Onder lasten voor de werving van baten wordt verstaan de kosten eigen fondsenwerving, de kosten acties derden, de kosten benodigd voor de verkrijging van subsidies en de kosten van beleggingen. Conform de aanbeveling van de VFI worden de kosten voor bedrijfsvoering en financiën voor 100% toegerekend aan beheer en administratie. Overige kosten ter ondersteuning van de organisatie zoals kosten voor de directie, ICT, huisvesting, personeelszaken en juridische kosten zijn op basis van een verdeelsleutel toegerekend aan de kosten voor beheer en administratie. Op blz. 66 tot en met 88 is deze verdeelsleutel nader toegelicht.

Bossen Beschermde Gebieden en soorten Oceanen & Kusten Waterrijke Natuurgebieden Natuur & Ontwikkeling Organizational Development Duurzame markten Klimaat Miscellaneous

Bestedingen per cluster in 2008/2009 Bossen Beschermde Gebieden en soorten Oceanen & Kusten Waterrijke Natuurgebieden Natuur, Armoede & Duurzame Financiering Organizational Development Duurzame markten Klimaat Miscellaneous

Bedrag Percentage 16.601 7.260 4.755 2.916 2.903 2.665 2.012 1.345 999

41% 18% 11% 7% 7% 6% 5% 3% 2%

Totaal bestedingen

41.456

100%

De bestedingen aan natuurbescherming buitenland worden deels in het lopende boekjaar en deels in volgende boekjaren uitgegeven. Voor zover de aan projecten toegezegde bijdragen aan het einde van het jaar nog niet zijn uitgegeven worden ze in de balans opgenomen onder langlopende of kortlopende schulden, al naar gelang de termijn waarop ze tot uitgaven zullen leiden.

P: Bestedingen aan doelstelling

P2: Bestedingen natuurbescherming Nederland


Natuurbescherming buitenland Natuurbescherming Nederland Voorlichting & Educatie

1 2 3

41.456 432 10.182

40.293 406 9.983

35.744 521 8.513

52.070

50.682

44.778

41.456

40.293

Natuurbescherming Nederland

432

406

521

2008/2009 2008/2009 2007/2008 werkelijk begroot werkelijk Campagnes 4.140 4.325 3.636 Magazines 4.634 4.071 3.422 Efteling 759 759 759 TV producties 649 828 696

2007/2008 werkelijk

35.744

Over 2008/2009 is een bedrag van € 41,5 miljoen besteed aan natuurbescherming in het buitenland, ruim € 5,7 miljoen meer dan het voorgaande jaar. In 2007/2008 bedroegen de bestedingen aan natuurbescherming buitenland € 35,7 miljoen. De stijging van de bestedingen natuurbescherming buitenland is vooral mogelijk gemaakt door de extra bijdragen van de Nationale Postcode Loterij.

2007/2008 werkelijk

P3: Voorlichting en educatie

P1: Bestedingen natuurbescherming buitenland

Natuurbescherming buitenland

2008/2009 begroot

In 2008/2009 is een bedrag van € 0,4 miljoen besteed aan natuurbescherming in Nederland. Dit is € 0,1 miljoen minder dan vorig boekjaar. Voornaamste activiteiten in Nederland betroffen voorbereidingen voor een natuureducatiecentrum bij kasteel Loevestein en het ontwerp van een visie voor Nederlandse rivierdelta’s.

In totaal heeft het Wereld Natuur Fonds € 52,1 miljoen besteed aan haar doelstelling. Een record. Hierdoor kon meer dan € 41 miljoen worden besteed aan natuurbescherming buitenland, € 0,4 miljoen aan natuurbescherming in Nederland en € 10,2 miljoen aan voorlichting en educatie.

2008/2009 2008/2009 werkelijk begroot

2008/2009 werkelijk

Totaal besteed aan doelstelling

84

85

Totaal voorlichting en educatie

10.182

9.983

8.513

Het Wereld Natuur Fonds is van mening dat voorlichting en educatie van wezenlijk belang zijn voor de bescherming van de natuur. Hieraan In 2008/2009 werd daarom in 2008/2009, naast de grote inzet van de vele vrijwilligers, in totaal

Jaarrekening


€ 10,2 miljoen aan besteed. In de kosten voor voorlichting en educatie zijn onder meer de kosten voor de donateursmagazines ‘Panda’, ‘Watch the world’, ‘Tam Tam’ en ‘Pipa Panda’ begrepen.

Kostenverdeelstaat (in duizenden euro’s)

Q: Werving baten

Besteding Besteed aan doelstellingen Werving baten

2008/2009 werkelijk

2008/2009 begroot

2007/2008 werkelijk

Kosten eigen fondsenwerving 1 Kosten acties derden Kosten verkrijging subsidies overheden Kosten beleggingen Totaal werving baten

6.954 633 249 148

6.755 649 232 128

6.733 301 236 129

NatuurNatuurbescherming bescherming Nederland buitenland

7.984

7.764

7.399

2008/2009 begroot

5.710 1.048 38 158

5.546 1.018 37 154

6.954

6.755

Toerekening vindt plaats op basis van de volgende grondslagen: · direct toerekenbare kosten worden direct toegerekend · niet direct toerekenbare kosten worden toegerekend. De toerekeningsmethodiek wordt hierna toegelicht. Bij de toerekening is de VFI aanbeveling Toepassing van Richtlijn 650 voor Kosten Beheer & Administratie gevolgd.

2007/2008 werkelijk 5.067 1.506 65 95

Kostentoerekening niet direct toerekenbare kosten

Kostensoort Toerekening aan beheer en Toelichting beheer en administratie

6.733

De kosten eigen fondsenwerving betreffen de kosten van alle activiteiten van het Wereld Natuur Fonds die ten doel hebben donateurs van alle leeftijden te werven en te binden. De kosten ten behoeve van de werving en binding van volwassenen donateurs bedroegen over 2008/2009 respectievelijk € 5,7 en € 1,0 mln. De kosten eigen fondsenwerving voor de WNF-Rangerclub bedroegen € 38.000, voor de WNF-Bamboeclub € 0,1 mln. De totale kosten eigen fondsenwerving stegen met € 0,2 mln ten opzichte van 2007/2008 tot in totaal € 7,0 mln. R: kosten beheer en administratie

2008/2009 werkelijk

2008/2009 begroot

2007/2008 werkelijk

Kosten beheer en administratie

3.082

4.173

2.896

Onder kosten van beheer en administratie vallen de kosten die het Wereld Natuur Fonds maakt in het kader van de (interne) beheersing en administratievoering en die niet worden toegerekend aan de doelstelling of de werving van baten. Conform de aanbeveling van de VFI zijn de kosten voor bedrijfsvoering en financiën voor 100% toegerekend aan beheer en administratie. Overige kosten ter ondersteuning van de organisatie zoals kosten voor de directie, ICT, huisvesting, personeelszaken en juridische kosten zijn op basis van een verdeelsleutel toegerekend aan de kosten voor beheer en administratie. Op blz. 87 is deze verdeelsleutel nader toegelicht.

Beleggingen

Zoals voorgeschreven in Richtlijn 650 worden kosten toegerekend aan de doelstelling, werving baten en beheer en administratie.

Totaal kosten eigen fondswerving

Verkrijging subsidies overheden

Kostentoerekening

Donateurswerving Donateursbinding WNF-Rangerclub WNF-Bamboeclub

Acties derden

Q1:Kosten eigen fondswerving 2008/2009 werkelijk

Eigen fondsenwerving

Bestedingen internationale projecten 36.709 205 - 0 - - 0 - 36.914 36.028 31.245 Bijdragen internationaal netwerk 1.860 - 273 273 - - 0 1.656 4.062 4.061 3.833 Publiciteit en communicatie 424 7 6.109 4.112 495 2 0 56 11.205 11.958 9.591 Personeelskosten 1.945 180 2.924 1.580 112 200 0 959 7.900 7.646 7.572 Kantoor- en algemene kosten 267 24 413 298 16 29 0 276 1.323 1.102 1.079 Huisvestingskosten 57 5 88 48 3 6 0 26 233 206 227 Afschrijving en financiële lasten 194 11 375 643 7 12 148 109 1.499 1.618 1.526 Totaal 41.456 432 10.182 6.954 633 249 148 3.082 63.136 62.619 55.073

Om ook in de toekomst succesvol te zijn en het Wereld Natuur Fonds onder de aandacht van mogelijke geldgevers te blijven brengen heeft het over boekjaar 2008/2009 een bedrag van € 8,0 miljoen uitgegeven aan fondsenwervende activiteiten. Te denken valt aan donateurswerving en gedeelten van de grote publiekscampagnes zoals de mensapen campagne ‘Sta voor Aap’. Ten behoeve van de ondersteuning van acties van de Nationale Postcode Loterij heeft het Wereld Natuur Fonds in 2008/2009 € 0,6 mln besteed. € 0,3 mln meer dan vorig jaar, met name ten behoeve van de led-campagne. Ten behoeve van de verkrijging van subsidies heeft het Wereld Natuur Fonds in 2008/2009 een bedrag van € 0,2 mln besteed. De kosten van vermogensbeheer bedroegen over 2008/2009 € 0,1 mln.

Voorlichting & educatie

Beheer en Werkelijk Begroot Werkelijk administratie 2008/2009 2008/2009 2007/2008

86

Bijdragen internationaal netwerk gedeeltelijk De bijdrage van het Wereld Natuur Fonds aan het Internationale Netwerk is waar van toepassing toegerekend aan internationale natuurbescherming, voorlichting & educatie en eigen fondsenwerving. Toegerekend aan beheer en administratie zijn die kosten die betrekking hebben op de operationele kosten van de internationale WWF-organisatie. Publiciteit en communicatie gedeeltelijk Kosten voor publiciteit en communicatie zijn zoveel mogelijk toegerekend aan het onderwerp waarop deze betrekking hebben. Relevante porti- en productiekosten zijn toegerekend aan beheer en administratie Personeelskosten naar rato Personeelskosten zijn op basis van geschatte urenbesteding toegerekend aan het onderwerp waarop deze betrekking hebben. Conform de VFI aanbeveling zijn de personeelskosten van de afdeling Financiën geheel toegerekend aan beheer en administratie. De personeelskosten met betrekking tot de directie, juridische zaken, ICT, Human Resources en de facilitaire medewerkers zijn naar rato van het aantal medewerkers toegerekend. Kantoor- en algemene kosten naar rato Kantoor- en algemene kosten zijn toegerekend naar rato van het aantal medewerkers. Dit met uitzondering van de accountantskosten en kosten van juridisch adviseurs. Deze zijn volledig toegerekend aan beheer en administratie. Notariskosten zijn toegerekend aan kosten eigen fondsenwerving, aangezien deze kosten voornamelijk de afhandeling van nalatenschappen betreffen. Huisvestingskosten naar rato Huisvestingskosten zijn toegerekend naar rato van het aantal medewerkers. Afschrijvingen en financiële lasten gedeeltelijk De afschrijvingskosten zijn zoveel mogelijk toegerekend aan het onderwerp waarop deze betrekking hebben. De afschrijvingskosten van het financiële systeem zijn geheel toegerekend aan beheer en administratie. De afschrijvingskosten met betrekking tot het gebouw zijn toegerekend naar rato van het aantal medewerkers. De kosten van vermogensbeheer zijn toegerekend aan kosten van beleggingen. De kosten van inkomend betalingsverkeer zijn toegerekend aan de kosten eigen fondsenwerving aangezien dit voornamelijk de kosten van donateursincasso’s betreft.


Jaarrekening

Overige gegevens

De personeelskosten, kantoor- en algemene kosten, huisvestingskosten, afschrijvingen en financiële lasten kunnen als volgt worden gespecificeerd:

2008/2009 werkelijk

2008/2009 begroot

2007/2008 werkelijk

Personeelskosten Salarissen Sociale lasten Pensioenen Inhuur derden Overige personeelskosten Reiskosten

5.125 653 552 992 454 124

5.148 717 499 905 377 0

4.788 556 413 1.212 517 86

7.900

7.646

7.572

Kantoor- en algemene kosten

Onderhoud en schoonmaak Verzekeringen Telefoon en internet Accountants-, notaris- en advieskosten Overige kantoor en algemene kosten

Huisvestingskosten

Onderhoudslasten Verzekeringen, belastingen en bewaking Water, gas, electra

accountantsverklaring

401 15 78 407 422

314 0 0 282 506

244 12 90 307 426

1.323

1.102

1.079

113 54 66

78 54 74

79 60 88

233

206

227

447 676 376

512 775 331

533 647 346

1.499

1.618

1.526

Afschrijving en financiële lasten Afschrijvingen immateriële vaste activa Afschrijvingen materiële vaste activa Financiële lasten

Wij hebben de in dit verslag (op de pagina’s 66 tot en met 88) opgenomen jaarrekening 2008/2009 van Stichting Het Wereld Natuur Fonds-Nederland te Zeist, bestaande uit de balans per 30 juni 2009 en de staat van baten en lasten over het op die datum eindigende boekjaar met de toelichting gecontroleerd. Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur van de stichting is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag, beide in overeenstemming met de Richtlijn voor de jaarverslaggeving Fondsenwervende Instellingen (RJ 650, herzien 2007). Deze verantwoordelijkheid omvat onder meer: het ontwerpen, invoeren en in stand houden van een intern beheersingssysteem relevant voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat, zodanig dat deze geen afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten bevat, het kiezen en toepassen van aanvaardbare grondslagen voor financiële verslaggeving en het maken van schattingen die onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht. Dienovereenkomstig zijn wij verplicht te voldoen aan de voor ons geldende gedragsnormen en zijn wij gehouden onze controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De keuze van de uit te voeren werkzaamheden is afhankelijk van de professionele oordeelsvorming van de accountant, waaronder begrepen zijn beoordeling van de risico’s van afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. In die beoordeling neemt de accountant in aanmerking het voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat relevante interne beheersingssysteem, teneinde een verantwoorde keuze te kunnen maken van de controlewerkzaamheden die onder de gegeven omstandigheden adequaat zijn maar die niet tot doel hebben een oordeel te geven over de effectiviteit van het interne beheersingssysteem van de entiteit. Tevens omvat een controle onder meer een evaluatie van de aanvaardbaarheid van de toegepaste grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van schattingen die het bestuur van de entiteit heeft gemaakt, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening.

Het gemiddeld aantal werknemers over boekjaar 2008/2009 bedroeg 99 fte’s. Over boekjaar 2007/2008 bedroeg het gemiddelde aan 90 fte’s. Het aantal fte’s per 30 juni 2009 bedraagt 103. Deze medewerkers zijn als volgt verdeeld over de verschillende afdelingen: Directie (inclusief secretariaat) 2, Natuurbescherming 23, Marketing en Communicatie 46, Financiën & Bedrijfsondersteuning 27, Human Resources 4, External Affairs 1. Bezoldiging directie Het salaris van de algemeen directeur van het Wereld Natuur Fonds over de periode 1 juli 2008 - 30 juni 2009 bedroeg € 120.432. Overigens droeg het Wereld Natuur Fonds ten behoeve van de directeur sociale lasten en pensioenpremie af. Deze bedroegen over de periode 1 juli 2008 - 30 juni 2009 respectievelijk € 7.487 en € 14.746. Per jaar ontvangt de directeur een vaste onkosten vergoeding van € 1.500. Het salaris van de directeur Marketing & Communicatie over de periode 1 juli 2008 – 30 september 2008 bedroeg € 23.551. De sociale lasten over deze periode bedroegen respectievelijk € 1.978, de pensioenkosten € 4.014. De directeur Marketing & Communicatie ontving een vaste onkosten vergoeding van € 375. Managementteam De overige 6 leden van het managementteam (5,2 fte’s) ontvingen gezamenlijk een bruto beloning van € 324.000 Bezoldiging Raad van Toezicht De Raad van Toezicht verricht haar werkzaamheden onbezoldigd.

Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel. Oordeel Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van Stichting Het Wereld Natuur Fonds-Nederland per 30 juni 2009 en van het resultaat over op die datum eindigende boekjaar in overeenstemming met de Richtlijn voor de jaarverslaggeving Fondsenwervende Instellingen (RJ 650). Wij melden dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening.

Ondertekening

Zeist, 5 november 2009 Directie: De Raad van Toezicht:

88

89

Amstelveen, 5 november 2009 KPMG ACCOUNTANTS N.V. S. Haringa RA


colofon

Resultaatbestemming

Tekst: Wereld Natuur Fonds Redactionele realisatie: Label, Arnhem Vormgeving: Ykeswerk, Amsterdam Drukwerkbegeleiding: Graphic, Leusden Papier: Het jaarverslag Wereld Natuur Fonds 2008/2009 is geprint op Reprint, een FSC-gecertificeerde papiersoort.

De Raad van Toezicht heeft de resultaatbestemming als volgt vastgesteld: Toevoeging/onttrekking aan: · continuïteitsreserve · bestemmingsreserves · bestemmingsfonds Resultaat

-3.562 -818 4.229 -151

Het Wereld Natuur Fonds kent overigens geen statutaire bepalingen omtrent de resultaatbestemming. Gebeurtenissen na balansdatum

Fotocredits

Er hebben zich geen gebeurtenissen na balansdatum voorgedaan die nadere informatie geven over de feitelijke situatie per balansdatum in de periode na het opmaken van de jaarrekening tot aan het vaststellen van de jaarrekening door de Raad van Toezicht op 5 november 2009.

cover: Frans Schepers/WNF pag 2 WNF pag 3 amazone: Michel Roggo/WWF-Canon, schildpad: Jürgen Freund/WWF-Canon, leeuw: Martin Harvey/WWF-Canon, ijsbeer: Steve Morello/WWFCanon, voetafdruk: istockphoto pag 8-9 Staffan Widstrand/WWF pag 10 istockphoto pag 11 jongen: Nigel Dickinson/WWF-Canon amazone: Michel Roggo/WWF-Canon, tak: istockphoto, kikker: Martin Harvey/WWF-Canon, houtkap: André Bärtschi/WWF-Canon pag 12-13 Jürgen Freund/WWF-Canon pag 14 kust: Monja Lelli/WWF-Canon, krab: istockphoto, vis: Erling Svensen/WWF-Canon pag 15 vis: istockphoto, veerzeester: Jürgen Freund/WWF-Canon, schelpen: istockphoto pag 16-17 Martin Harvey/WWF-Canon pag 18 Frans Schepers/WNF pag 19 tijger: Chris Hails/WWF-Canon, panda: Susan A. Mainka/WWF-Canon, wolf: David Lawson/WWF-UK, oog: Michel Gunther/WWF-Canon, aap: Frans Schepers/WNF pag 20-21 Frans Schepers/WNF pag 22 waterstraal: istockphoto, landschap: Frans Schepers/WNF, dam: Michel Gunther/WWFCanon pag 23 toren: WWF-Brazil/Adriana Lorete/WWF-Canon pag 24-25 Steve Morello/ WWF-Canon pag 26 smog: Edward Parker/WWF-Canon, CO2: istockphoto pag 27 zonnepanelen: Claire Doole/WWF-Canon, erosie: Brent Stirton/Getty Images, led-lamp: istockphoto, jongen: Brent Stirton/Getty Images, windmolens: Michel Gunther/WWF-Canon, pag 28-29 Frans Schepers/WNF pag 30 Frans Schepers/WNF pag 31 bootje: Frans Schepers/WNF, koken: Frans Schepers/WNF, vrouw: André Bärtschi/WWF-Canon, jongen: Frans Schepers/WNF pag 32-33 istockphoto pag 34 istockphoto, pag 35 houtkap: N.C. Turner/WWF-Canon, viskraam: Frans Schepers/WNF, vis: istockphoto, man: Mark Edwards/WWF-Canon, oliepalm: Hartmut Jungius/ WWF-Canon pag 36-37 WNF pag 38-39 WNF pag 40-41 WNF pag 42 WNF pag 43 WNF pag 44-45 istockphoto pag 46-47 Frans Schepers/WNF pag 56-57 Frans Schepers/WNF pag 66-67 Frans Schepers/WNF

90

Wereld Natuur Fonds Postbus 7, 3700 AA Zeist [email protected] www.wnf.nl

2009

Recommend Documents