15 januari 2002 Nr. 2002-00728, IEE.
Nummer 1/2002
Voordracht van Gedeputeerde Staten aan Provinciale Staten van Groningen betreffende de subsidiëring van activiteiten ter stimulering van culturele instellingen en het cultuurtoerisme in het kader van het Festival di Gironingen en andere evenementen.
SAMENVATTING: Met het oog op het in 2002 te houden Festival di Gironingen, de tentoonstelling "De Ploeg en het Groninger landschap" en de manifestatie "De magie van het boek, Groningen zoals het gedrukt staat" worden kansen gezien om enkele specifieke doelstellingen van provinciaal beleid te realiseren. Deze doelstellingen hebben betrekking op de stimulering van enkele toonaangevende professionele culturele instellingen en het cultuurtoerisme. Van deze stimulering worden duurzame effecten verwacht. Voorgesteld wordt hiervoor in totaal € 453.780 beschikbaar te stellen.
Inleiding In onze brieven van 6 december 2001 en 3 januari 2002 aan de leden van de Statencommissies Welzijn, Zorg en Cultuur, Economische Zaken en Bestuur en Financiën hebben wij onze zienswijze gepubliceerd met betrekking tot de besteding van ƒ 1 miljoen ten behoeve van de eenmalige extra stimulering van culturele instellingen en het cultuurtoerisme. Deze brieven zijn behandeld in de commissievergaderingen gehouden op 9, 10 en 11 januari jl. Tijdens die behandeling hebben wij aangekondigd een voordracht met een bijbehorend ontwerp-besluit aan Provinciale Staten te zullen voorleggen. Door middel van deze voordracht effectueren wij deze aankondiging. De navolgende tekst is grotendeels ontleend aan de inhoud van bovenvermelde brieven. Tevens wordt zoveel mogelijk gereageerd op opmerkingen die door de leden van de commissies naar voren zijn gebracht. Verder worden de contouren geschetst van de voorgenomen activiteiten met betrekking tot de stimulering van enkele culturele instellingen, alsmede van de activiteiten op het gebied van de bevordering van het cultuurtoerisme. Eerst na besluitvorming over de voordracht zullen de verschillende voornemens concreet worden uitgewerkt. Aanleiding en doelstellingen Met ingang van deze statenperiode is een begin gemaakt met beleid gericht op grote evenementen. Daarvoor is jaarlijks € 453.780 (ƒ 1 miljoen) beschikbaar. Terug- en vooruitblikkend op de diverse evenementen, zijn wij tot de conclusie gekomen, dat deze evenementen bijzondere mogelijkheden bieden voor stimulering van cultuur en (cultuur)toerisme. Wij willen de komende jaren die mogelijkheden méér benutten. In het jaar 2002 doen zich enkele kansen voor die wij reeds nu zoveel mogelijk willen aangrijpen. De concrete aanleiding tot ons voorstel wordt nu gevormd door het evenement, dat in 2002 met een bijdrage van ƒ 1 miljoen (€ 453.780) ten laste van het krediet grote evenementen wordt ondersteund, in casu de start van de Giro d’Italia op 11 mei 2002. Wij verwachten, dat de Giro een 1-1
grote media-aandacht teweeg zal brengen. De Stichting Gironingen is in het leven geroepen om in samenhang met het wielergebeuren een activiteitenprogramma te organiseren dat beoogt doelgroepen met uiteenlopende interesses op de been te krijgen en een bezoek te brengen aan Stad en Ommeland. Dit activiteitenprogramma krijgt gestalte onder de naam Festival di Gironingen. Wij hebben vastgesteld, dat de Stichting Gironingen (mede dankzij de hierboven vermelde bijdrage) er inderdaad in lijkt te slagen een aanzienlijk breder evenement te organiseren dan alleen een wielerspektakel. De door ons gesignaleerde kansen liggen op het vlak van verbreding van het publieksbereik voor enkele culturele instellingen in de stad en bevordering van het verblijfstoerisme door middel van het doortrekken van het bezoek aan de stad naar het ommeland d.m.v. arrangementen. Wij zien dus mogelijkheden om het Giro-evenement te benutten om culturele en toeristische doelstellingen te verwezenlijken als onderdelen van provinciaal beleid. Het momentum van en de publiciteits- en promotieactiviteiten rond het Festival di Gironingen worden in onze visie aangegrepen om een langer durende impuls te geven die eveneens gekoppeld zal worden aan andere evenementen in 2002 en deels ook in 2003. Het versterken van culturele instellingen Het versterken van het imago en het verbreden van het publieksbereik (sociaal en geografisch) van de professionele culturele instellingen in de stad Groningen is één van de hoofddoelstellingen uit de provinciale cultuurnota 2001-2004: "Groningen, Tweeduizendeneen". Bij de Algemene Beschouwingen van de begroting 2001 heeft u gevraagd om samen met de gemeente Groningen een plan te ontwikkelen waarmee een impuls wordt gegeven aan de culturele voorzieningen in de stad teneinde het culturele imago en de toeristische aantrekkingskracht van Groningen als culturele hoofdstad van Noord-Nederland te versterken. De in Groningen gevestigde landelijk gesubsidieerde instellingen dienen zich volgens onze benadering nadrukkelijker als noordelijke voorziening te presenteren, in een noordelijke culturele context. Binnen de reguliere budgetten van deze instellingen is echter geen ruimte aanwezig om in noordelijke evenementen te participeren. Om die reden is bijvoorbeeld de deelname van het NNO aan Via Dorkwerd afgeblazen. In het licht van uw hierboven geschetste opdracht en vooruitlopend op het Actieplan Culturele Infrastructuur Stad Groningen willen wij de kansen, die er nu liggen voor toonaangevende culturele instellingen in de stad om zich (inter)nationaal te presenteren als representanten van het culturele leven in de stad Groningen, niet verloren laten gaan. In tegenstelling tot evenementen als Via Dorkwerd en Blue Moon, die op eigen kracht publiciteit moesten genereren is bij de start van de Giro d’Italia de pers reeds volop aanwezig, terwijl rond het Festival di Gironingen eveneens een actieve publiciteitscampagne op touw is gezet. In het Verbindingskanaal zal op twee avonden, te weten op vrijdagavond 10 mei (na de ploegenpresentatie) en zaterdagavond 11 mei (na de proloog) een concert worden georganiseerd. Door de locatie van het Groninger Museum als herkenbaar achtergronddecor te gebruiken, een podium op pontons in het water te bouwen en tribunes tegenover het museum te plaatsen, zal een voor Groningen unieke theatersfeer ontstaan te vergelijken met het Prinsengrachtconcert in Amsterdam. Het publiek zal vanaf de kant het spektakel kunnen gadeslaan. Volgens de meest recente informatie is de Stichting Gironingen in gesprek met een landelijke omroepvereniging over een rechtstreekse televisie-uitzending van één of van beide avonden. Daarbij is de rol van bijvoorbeeld het NNO op dit moment niet volledig duidelijk. De praktische mogelijkheden om het NNO, Gallili-Dance en het NNT aan deze avonden van het Festival di Gironingen te laten deelnemen worden nog bezien.
1-2
Met het oog op de realisering van onze doelstelling met betrekking tot de profilering van onze eigen culturele instellingen hebben wij geopteerd voor een derde voorstelling op de openingsdag (donderdag 9 mei Hemelvaartsdag). RTV Noord is desgevraagd in beginsel bereid de beelden (zo mogelijk rechtstreeks) uit te zenden. Wij hebben RTV Noord hierover inmiddels benaderd en willen met de uitzending bereiken dat alle geïnteresseerde Groningers (en wellicht ook Drenten) deze culturele openingsmanifestatie in het Verbindingskanaal kunnen volgen. Naar aanleiding van de beraadslaging over onze eerdervermelde brieven in de commissies hebben wij contact opgenomen met de heer Van der Meide van de Stichting Het Cultuurpaleis en hem onze bedoelingen betreffende de stimulering van de culturele instellingen voorgelegd. Hij heeft daarop heel voortvarend gereageerd en een programmavoorstel gepresenteerd. De hoofdmoot daarin vormt de muziekproductie Cantata op donderdag 9 mei met het Noord Nederlands Orkest en verschillende koren uit stad en provincie. Het streven is om met het orkest en duizend zangers, waaronder zangers in het publiek, in het Verbindingskanaal liederen en aria’s ten gehore te brengen uit het klassieke Italiaanse opera-repertoire. Maar er wordt ook een compositie ten gehore gebracht van Ricardo Tesi uit Italie, speciaal gecomponeerd door hem, bedoeld om door de beste amateurmuzikanten uit stad en provincie ten gehore gebracht te worden. Bovendien wordt het geheel geregisseerd en voorzien van enkele theatrale ingrepen door de Groninger Jack Nieborg. Andere programmaonderdelenuit het voorstel van de Stichting Het Cultuurpaleis die passen in onze doelstelling m.b.t. de profilering van in Groningen actieve culturele instellingen zijn een muziektheater-voorstelling voor kinderen van 8 tot 12 jaar getiteld "Hoe sterk is de eenzame fietser" (een productie van De Citadel in een regie van Rob Bakker) en een door het Filmhuis Poelestraat te organiseren Italiaanse filmweek. Het Franse muziekfestival Les Trois Jours de la Musique in het Grand Theatre kan daaraan mogelijk nog worden toegevoegd. Voor zover wij de bijdrage niet rechtstreeks aan de culturele instellingen kunnen verstrekken zullen wij gebruik maken van een intermediair zoals de Stichting Het Cultuurpaleis. Vermoedelijk zal de Stichting Het Cultuurpaleis de verantwoordelijkheid op zich nemen voor de voorbereiding en uitvoering van het betreffende openingsprogramma. Het overleg daarover is nog niet afgerond. Voorwaarde is dat het evenement voor het (Groninger) publiek gratis toegankelijk is en dat duidelijk wordt aangegeven dat het concert mogelijk is gemaakt en wordt aangeboden door de provincie Groningen. Ook zullen er afspraken gemaakt worden over hoe de avond maximaal kan worden benut voor relatie-management. De Groninger instellingen kunnen meeliften op de te verwachten media-exposure. Vroegtijdig zullen in de vooraankondigingen de deelnemende instellingen worden genoemd. Wij verwachten, dat in de bovengeschetste entourage ook publieksgroepen zullen worden bereikt, die zelden of nooit een bezoek brengen aan de reguliere concerten en voorstellingen van de betreffende professionele Noordelijke gezelschappen en instellingen. Versterken cultuurtoerisme Het Festival di Gironingen biedt een uitgelezen startmogelijkheid om enkele specifiek Groninger producten in de sfeer van ons cultureel erfgoed in de markt te zetten. Met de nadrukkelijke bedoeling dat de bruikbaarheid van deze producten zich over een veel langere periode uitstrekt dan de duur van het Festival di Gironingen. Ook andere evenementen zullen daarbij worden betrokken, zodat de besteding van de daarvoor noodzakelijke middelen ook gefaseerd zal plaatsvinden. Eén van de belangrijkste kritische succesfactoren is kwaliteit. De producten die op de markt worden gebracht moeten kwalitatief in orde zijn. De meest in aanmerking komende ingrediënten voor deze producten zijn: Groninger landschappen, kerken, borgen en erfgoedlogies. Steun voor deze inzet kan ruimschoots worden gevonden in de door Provinciale Staten vastgestelde en op 8 november 2001 officieel gepresenteerde nota "Toeristisch Groningen, een karaktervol perspectief". Ons staat een eenmalige extra investering voor ogen gericht op het op de markt brengen van een serie arrangementen met daarin enerzijds de cultuurhistorische c.q. cultuurtoeristische waarden van ons Groninger product (borgen, musea, erfgoedlogies) en de daaraan te koppelen gastronomie en anderzijds de verschillende evenementen die zich het komende jaar en in 2003 in ons gewest zullen 1-3
afspelen. Dat betekent, dat ten tijde van het Festival di Gironingen de activiteiten van het festival benut c.q. in de arrangementen geïncorporeerd zullen worden en in de periode daarna de tentoonstelling van De Ploeg en weer later de Boekenmanifestatie. In 2003 zullen de arrangementen vervolgens maritiem worden ingekleurd in verband met Delfsail. Zo ontstaan flexibele arrangementen die een aantal vaste waarden bevatten en één of enkele variabele waarden. Het beoogde resultaat is dat we over een langere periode de vruchten kunnen plukken van de investering in deze arrangementen. Wij verwachten dat ook deze aanpak succesvol zal zijn en als basis kan dienen voor de productie en promotie van op de kwaliteiten van onze provincie toegesneden arrangementen in de toekomst. Het ligt voor de hand dat het NNBT hierbij een initiërende en coördinerende rol zal vervullen en dat het bedrijfsleven gaandeweg ook meer en meer zal inhaken en participeren in de financiering van dit soort pakketten.Wij zien hier dus een duidelijk perspectief voor een duurzaam effect op de korte en middellange termijn. Ter verduidelijking schetsen wij onderstaand een aantal mogelijkheden. 1. Mendini-arrangement. Vanuit het Groninger Museum kunnen eventueel met gebruikmaking van Mendinifietsen één of meer speciale routes worden gereden waarbij verschillende Groninger cultuurhistorische elementen (borgen, kerken, tuinen, natuurgebieden) worden bezocht en ook overnachtingen in accommodaties erfgoedlogies worden gestimuleerd. 2. Borgentocht. Een auto/fietsroute met inbegrip van een bezoek aan een Groninger borg in combinatie met een natuurwandeling onder leiding van een gids, een bezoek aan een Groninger kerk, een diner in een Groninger toprestaurant en een verblijf in een accommodatie erfgoedlogies. 3. Ploegarrangement. Een gecombineerde fiets/autoroute vanuit het Groninger Museum gekoppeld aan een bezoek aan het Reitdiepgebied en het Lauwersmeer met overnachting in accommodatie erfgoedlogies en diner in een Gronings toprestaurant. 4. Fietsarrangement voor ouders met kinderen Een fietsroute vanuit de stad met één of twee overnachtingen op een bed & breakfastadres en met een bezoek aan een kinderattractie (bijvoorbeeld Jeugdpark Nienoord). De realisering van deze arrangementen dient in onze optiek nog een ander doel, namelijk de verbinding van attracties in Stad en Ommeland. In onze nota "Toeristisch Groningen, een karaktervol perspectief" hebben wij geconstateerd, dat de benutting van voorzieningen in de stad en op het platteland verbeterd kan worden. De investering in deze arrangementen is een serieuze poging daaraan een positieve impuls te geven. Uiteraard kan de vraag worden gesteld in hoeverre hier geen sprake is van activiteiten die geacht kunnen worden te behoren tot het reguliere activiteitenpakket van het NNBT en de Stedelijke VVV Groningen. Onze reactie daarop is, dat er onder de huidige omstandigheden zowel bij het NNBT als bij de stad-Groninger VVV onvoldoende middelen voorhanden zijn om hieraan invulling te geven en ook de veelal van subsidies afhankelijke instellingen (o.a. Groninger Borgen Stichting en Stichting Oude Groninger Kerken) hebben onvoldoende financiële ruimte om hiermee een duidelijke stap voorwaarts te maken. Voorshands hebben wij voor de productie van de arrangementen en alles wat daarmee annex is (o.a. de voorbereiding en de promotie) het bedrag van € 226.890 (ƒ 500.000,--) geraamd. Daarmee hebben wij een maximale grens van het te besteden bedrag aangegeven. Op ons verzoek zal de VVV stad Groningen ons een calculatie aanleveren op grond waarvan het definitief beschikbaar te stellen bedrag kan worden vastgesteld. Overigens gaan wij ervan uit, dat dit van provinciewege te subsidiëren activiteitenpakket ook zal meeliften in de promotie van het totale evenement, zodat het geïnteresseerde publiek maximaal wordt bereikt.
1-4
Vanwege de betrokkenheid van de VVV stad Groningen bij alle manifestaties in 2002 en de dringend noodzakelijke aandacht van het NNBT bij het verbeteren van de interne organisatie vinden wij dat de VVV van de stad Groningen in de huidige omstandigheden het best als contractpartner kan fungeren voor wat betreft de uitvoering van het bovengeschetste gedachtengoed van ons college. Dat betekent dus, dat het hiervoor vrij te maken subsidiebedrag toegekend zal worden aan de VVV stad Groningen. In onze voorbereidende gesprekken hebben wij overigens wel gepleit voor inhoudelijke betrokkenheid van het NNBT bij de verdere planontwikkeling en uitvoering. Gelet op de al bestaande betrokkenheid van het NNBT bij het Festival di Gironingen, de initiërende rol van het NNBT bij de voorbereiding van een projectvoorstel cultuurtoerisme en de hierbovengeschetste betrokkenheid bij specifieke arrangementen in de toekomst ligt die rol ook voor de hand. Volgens onze benadering dient de VVV een ervaren projectmanager aan te trekken, die in overleg met de overige partners de feitelijke werkzaamheden zal voorbereiden, uitvoeren en begeleiden. Hoewel de nog resterende tijd in de aanloop naar het eerste evenement (het Festival di Gironingen) uiterst kort is, lijkt ons deze aanpak voldoende waarborgen te bieden voor een succesvolle afloop. Kompasaanvraag Het Kompas voor het Noorden biedt de mogelijkheid voor inzet van externe financiële middelen voor o.a. evenementen in de cultuurtoeristische sfeer. De manifestaties Via Dorkwerd en Blue Moon zijn mede in Kompasverband gefinancierd. Inmiddels is een projectvoorstel van de Stichting VVV stad Groningen ingediend bij het Samenwerkingsverband Noord Nederland om de toeristische promotie van het Festival di Gironingen, de tentoonstelling “De Ploeg en het Groninger Landschap” en de boekenmanifestatie “De magie van het Boek, Groningen zoals het gedrukt staat” eveneens in aanmerking te brengen voor een Kompasbijdrage. De provinciale bijdrage verhoogt de kans van slagen. Reactie opmerkingen commissies Bij de behandeling van onze meergenoemde brieven door de statencommissies is door verschillende fracties gereageerd op ons voorstel en onze bedoelingen daarmee. Wij hebben geconstateerd, dat er in beginsel draagvlak aanwezig is voor ons streven om enkele toonaangevende culturele instellingen in het licht van het Festival di Gironingen in de gelegenheid te stellen zich ten overstaan van een breed publiek te manifesteren. Bovendien bleek ons dat de éénmalige extra impuls t.b.v. de ontwikkeling van het cultuurtoerisme in onze provincie eveneens in voldoende mate wordt ondersteund. Er werden onder andere suggesties naar voren gebracht voor de programmering van enkele extra activiteiten voor specifieke doelgroepen. In de commissie Welzijn, zorg en cultuur is specifiek gevraagd naar de invulling van de bijdrage aan de culturele instellingen. Hierboven hebben wij de contouren daarvan geschetst. In alle commissies is gevraagd naar de relatie met de bijdrage uit het grote evenementenbudget alsmede de meerwaarde van de in dit voorstel opgenomen bijdrage. Met de bijdrage uit het evenementenbudget worden ook diverse culturele en breedtesportactiviteiten mogelijk gemaakt maar daarbij zijn onvoldoende middelen beschikbaar voor de door ons gewenste culturele inzet van Groninger instellingen. Wij herhalen nogmaals, dat wij de nu voorgestelde bijdrage nadrukkelijk zien in relatie tot de participatie en profilering van Groninger instellingen. Wij gaan ervan uit, dat deze opzet gericht op het maximaal benutten van culturele of cultuurtoeristisch getinte evenementen succesvol zal zijn en als beleidslijn kan worden doorgetrokken naar de verdere toekomst. Een en ander neemt echter niet weg dat wij ook werden geconfronteerd met forse kritiek. Kritiek die zich vooral toespitst op de vermeende uitbreiding van de eerder gemaximaliseerde steun aan het Festival di Gironingen. Wij hebben in bovenstaande tekst nogmaals naar voren gebracht, dat ons voorstel terzake van de voorgenomen investering is gericht op de realisering van onze eigen doelstellingen met betrekking tot culturele instellingen en cultuurtoerisme. Deze benadering is weinig traditioneel, maar kan naar onze stellige overtuiging wel resulteren in een maximale benutting van de mede door onszelf gecreëerde kansen die het Festival di Gironingen en de andere manifestaties ons bieden. Afwijzing van ons voorstel zal in onze ogen met zekerheid tot de situatie leiden, dat de kansen niet maximaal worden benut. 1-5
Met betrekking tot de gevolgde procedure stellen wij andermaal vast, dat het achteraf beter was geweest wanneer wij het voorstel m.b.t. de verlening van de al versterkte bijdrage ten laste van het krediet grote evenementen en het onderhavige voorstel gecombineerd en in onderlinge samenhang aan u hadden gepresenteerd. Maar wij hebben u ook aangegeven, dat de ideevorming die aan dit voorstel ten grondslag heeft gelegen pas in een later stadium concreet gestalte heeft gekregen. Wij betreuren, dat hierover verwarring is ontstaan, zowel bij u als bij de externe betrokkenen. Voorstel Op grond van het bovenstaande stellen wij u voor ons een krediet van maximaal € 453.780 (ƒ 1 miljoen) ter beschikking te stellen en ons te machtigen met de betrokken instellingen (voor dit moment de Stichting Het Cultuurpaleis en de Stichting VVV stad Groningen) nadere afspraken te maken omtrent de besteding van dat bedrag binnen het in deze voordracht beschreven kader. Met het oog op de noodzaak om op zeer korte termijn verplichtingen aan te gaan stellen wij u voor ermee in te stemmen, dat financiering van de provinciale bijdrage zal worden geregeld in het kader van de besluitvorming omtrent de Voorjaarsnota 2002. Onder de mededeling, dat de op deze aangelegenheid betrekking hebbende stukken voor u ter inzage zijn gelegd in de statenkast stellen wij u tenslotte voor te besluiten conform het bij deze voordracht behorende ontwerp-besluit. Groningen, 15 januari 2002. Gedeputeerde Staten der provincie Groningen:
J.G.M. Alders
, voorzitter.
H.J. Bolding
, griffier.
1-6
Nr.
1/2002
Provinciale Staten van Groningen:
Gelezen de voordracht van Gedeputeerde Staten van 15 januari 2002, nr. 2002-00728, IEE;
BESLUITEN:
1. In te stemmen met de beschikbaarstelling van maximaal € 453.780 en Gedeputeerde Staten te machtigen met de daarvoor in aanmerking komende organisaties en binnen het kader zoals beschreven in de bij dit besluit behorende voordracht afspraken te maken omtrent de toekenning van de definitieve bijdragen; 2. dat de financiering van de onder 1 vermelde provinciale bijdragen zal worden vastgelegd in het kader van de besluitvorming met betrekking tot de Voorjaarsnota 2002. Groningen, Provinciale Staten der provincie Groningen:
, voorzitter.
, griffier.
1-7
