20 06
Transportbalans
Vol energie
In deze uitgave maakt TenneT TSO B.V. de balans op over 2006 inzake de voornaamste technische bedrijfsresultaten. Niet alleen zijn gegevens vermeld over onze infrastructurele bedrijfsmiddelen, maar ook is aangegeven hoe we deze middelen hebben ingezet ten behoeve van het faciliteren van de elektriciteitsmarkt.
24 uur per dag vol energie Als Transmission System Operator en onafhankelijk beheerder van het landelijk transportnet is TenneT verantwoordelijk voor de 'snelwegen' van het Nederlandse elektriciteitsnet dat alle regionale netten en het Europese net met elkaar verbindt. De organisatie streeft naar een optimale dienstverlening voor een goed functionerende elektriciteitsmarkt in Nederland en in Noordwest-Europa. TenneT werkt dan ook continu aan de versterking van die Nederlandse elektriciteitsmarkt in Europees perspectief. Dat doen we onder meer door, de aanleg van een kabel naar Noorwegen, de realisatie van marktkoppeling en de ontwikkeling van initiatieven als de bouw van een kabel naar Engeland en een interconnector naar Duitsland. We streven naar een hoge kwaliteit van alle activiteiten en leveren diensten en producten aan klanten op een effectieve en efficiënte manier. Uitgangspunt daarbij blijft dat een betrouwbare elektriciteitslevering van goede kwaliteit is gewaarborgd. De nieuwe wet 'onafhankelijk netbeheer' regelt dat per 1 januari 2008 het beheer van de hoogspanningsnetten van 110 kV en hoger in handen komt van TenneT. Nu worden deze netten nog beheerd door regionale energiebedrijven. TenneT gaat bouwen aan één landelijk transportnet, dat de ruggengraat vormt van de Nederlandse elektriciteitsvoorziening.
1
TenneT Transportbalans 2006
Nederlands transportnet 31 december 2006
Op dit overzicht van het Nederlands transportnet zijn de hoogspanningsverbindingen weergegeven. Hiervan wordt het 380 kV- en het 220 kV-gedeelte met de grensoverschrijdende verbindingen door TenneT beheerd. TenneT beheert ook een belangrijk gedeelte van het 150 kV-net in Zuid-Holland. Datzelfde geldt voor de weergegeven 380 kV- en 220 kV-schakel- en/of –transformatorstations, alsmede voor een aantal van de 150 kV-schakel- en transformatorstations in Zuid-Holland.
Feda
Electriciteitstransportnet TenneT TSO B.V. 380 kV-station/bovengrondse verbinding/kabel
Eemshaven 160 MVA
220 kV-station/bovengrondse verbinding/kabel 150 kV-station/bovengrondse verbinding/kab Project NorNed Project Randstad 380
Weiwerd 510 MVA
Bergum 400 MVA
Diemen
naam van het station
Gronau
grensoverschrijdende verbinding
TenneT
landelijk bedrijfsvoeringscentrum TenneT
Louwsmeer 400 MVA
Electriciteitstransportnet regionale netbeheerders
Vierverlaten 560 MVA
Diele
Meeden 530 MVA Meeden-Duitsland Zeyerveen 400 MVA
4 920 262
3 665 285
150 kV-station/bovengrondse verbinding/kabel
Oudehaske 400 MVA
110 kV-station/bovengrondse verbinding/kabel
Centrales (Powerplants) vermogen tussen 60 en 250 MW vermogen groter dan 250 MW
Regionale netbeheerders
Ens Lelystad 500 MVA
Import, export per buitenlandverbinding
Hessenweg 1 070 MVA Zwolle
Nederland totaal
27 346 5 887 2006
23 691 5 398 2005
import in GWh export in GWh
Beverwijk 500 MVA
Oostzaan 1500 MVA
Hengelo 700 MVA
Gronau
Diemen 1850 MVA
Hengelo-Duitsland 7 466 1 Doetinchem 950 MVA
Bleiswijk 500 MVA Maasvlakte 1 400 MVA
Dodewaard 1 400 MVA Krimpen 1 400 MVA
Crayestein 1 400 MVA
Geertruidenberg 900 MVA
Boxmeer 500 MVA
Eindhoven 1 850 MVA
Borssele 900 MVA
Meerhout
Maasbracht 1 350 MVA
Rommerskirchen
Maasbracht-België 2 377 4 320
Zandvliet
2 817 3 769
Gramme
Borssele/ GeertruidenbergBelgië 2 642 1 284
2
Maasbracht-Duitsland 9 941 20
Siersdorf
1 614 1 305
TenneT Transportbalans 2006
9 347 27
6 248 12
Transportnet TenneT
Onderstaande grafieken geven een indruk van de circuitlengten, het aangesloten vermogen van transformatorcircuits en het aangesloten vermogen van de productie-eenheden in ons 380-, 220- en 150 kV-hoogspanningsnet.
Aangesloten vermogen van transformatoren (inclusief grootverbruikers) In 2006 zijn twee 380 kV-stations in bedrijf genomen, Oostzaan en Beverwijk. Hierdoor is het aangesloten vermogen van transformatoren in het 380 kV-net met 2000 MVA toegenomen. Het aangesloten vermogen van transformatoren 150 kV is gewijzigd. Dit als gevolg van een aangepast nominaal vermogen van een transformator in Gouda.
Circuitlengte De 380 kV-circuitlengte is 2.052 kilometer. De 220 kV-circuitlengte is 683 kilometer. De 150 kV-circuitlengte is 551 kilometer.
380 kV 220 kV 150 kV
2006
2005
2004
2003
2002
17 600
15 600
15 100
15 100
14 600
2.500 km 2.000
380 kV
MVA 1.500
220 kV
4 810
4 810
4 860
4 810
4 810
MVA
150 kV
5 200*
5 189*
-
-
-
MVA
1.000 500 0 2006
*) transformatoren in eigendom van TenneT Zuid-Holland
Aangesloten vermogen van productie-eenheden Het aangesloten vermogen van productie-eenheden is in 2006 gelijk gebleven. 2006
2005
2004
2003
2002
380 kV
3 608
3 608
3 608
3 608
3 608
MVA
220 kV
3 160
3 160
3 160
3 160
3 160
MVA
150 kV
1 615*
1 615*
-
-
-
MVA
*) productievermogen aangesloten op het net van TenneT Zuid-Holland
3
TenneT Transportbalans 2006
2005
2004
2003
2002
Hoogste belasting
De hoogste belasting valt meestal in de decembermaand rond 17.30 uur wanneer de verwarming en verlichting volop aanstaan. Dit jaar viel de hoogste belasting veel eerder dan in andere jaren. Het is niet statistisch te verklaren maar waarschijnlijk omdat de maand december relatief zo warm was, is de hoogste belasting eerder in het jaar, in januari gevallen. In de toekomst kan de hoogste belasting ook in de zomer vallen door het toenemend gebruik van airconditioning bij hoge temperaturen. De totale vraag schommelt op piekmomenten rond de 15.000 megawatt (MW).
Hoogste belasting De hoogste belasting op het Nederlandse hoogspanningsnet van het door TenneT waargenomen productievermogen inclusief import viel in 2006 op 12 januari tussen 17.30 en 17.45 uur en bedroeg 14.846 MW. Deze hoogste waarde was 378 MW (2,5%) minder dan de hoogste waarde in 2005 en 755 (4,8%) minder dan in 2004.
MW 16000 14000 12000 10000 8000 6000
12 januari 2006, 17.30-17.45 uur (14.846 MW)
4000
9 december 2005, 17.30-17.45 uur (15.224 MW)
2000
hoogste belastingmoment
0
0
4
2
4
6
8
10
12
14
16
18
20
22
24
uur
TenneT Transportbalans 2006
Hoogste belasting
Stationsgegevens op de dag van de hoogste belasting 12 januari 2006, 17.30 – 17.45 uur Weergegeven zijn de uitwisselingen van vermogen op de koppelpunten (= de verbindingen van het transportnet van TenneT met de onderliggende netten). De uitwisselingen zijn gemeten aan de secundaire zijde van de transformator op het overdrachtspunt. De gegevens tonen de situatie op het moment van de hoogste belasting in 2006.
-21 5 231 -64 -89 231
Vierverlaten
-141 -43 113
-432 -145 155
-121 -40 114
-190 -37 113
belasting in MW blindvermogen in Mvar spanning in kV
Zeyerveen
-164 -15 116
-134 -41 113
transport naar 380 kV / 220 kV transport vanaf 380 kV / 220 kV
489 78 410
-147 -51 115
* per juni 2006 in bedrijf
-343 -40 157
Oostzaan Beverwijk
-503 -27 114
Niet in bedrijf*
Niet in bedrijf*
-391 -21 112 1548 30 404
-884 -85 157
-432 -145 155
-174 -5 154 -274 104 153
-412 -69 153
-473 -70 157
177 -78 407
5
-168 -14 155 -963 -43 156
-209 -14 152
-481 -38 160
-669 -38 160
-441 -113 157
-159 -45 157
TenneT Transportbalans 2006
1629 52 403
Bijstellen onbalans
We zijn verantwoordelijk voor een veilig, betrouwbaar en doelmatig systeem. Kort gezegd betekent dat het handhaven en beschermen van de balans tussen vraag en aanbod. In feite is er continu een lichte onbalans op het elektriciteitsnet die wij moeten bijstellen. Die onbalans wordt veroorzaakt doordat aanbod van en vraag naar elektriciteit met zoveel spelers op de markt nooit helemaal op elkaar afgestemd kan worden. Wel worden vraag en aanbod zo nauwkeurig mogelijk ingeschat. Hiervoor is een systeem van programmaverantwoordelijkheid ontwikkeld. Elke dag ontvangen wij van de programmaverantwoordelijken, partijen die één of meer aansluitpunten hebben op het net, hun energieprogramma’s. In deze programma's staat hoeveel elektriciteit zij de volgende dag verwachten te leveren of te ontvangen. Wij controleren voortdurend op landelijk niveau de mate van onbalans en sturen waar nodig bij. Onbalans van PV-partijen op dagbasis Weergegeven is de gezamenlijke onbalans per dag van alle programmaverantwoordelijke (PV) partijen in de periode van 1 januari tot en met 28 december 2006. De staafjes tonen het volume per dag van de positieve onbalans (overschot) en negatieve onbalans (tekort). MWh 10000
overschot
5000 0 -5000 tekort -10000 januari
februari
maart
april
mei
juni
Onbalans per dag
MWh 10000
overschot
5000 0 -5000 tekort -10000 juli
6
augustus
september
oktober
november
TenneT Transportbalans 2006
december
Buitenlandverbindingen
Op het hoogste spanningsniveau van 380 kV is Nederland verbonden met het uitgestrekte Europese net. Drie verbindingen met Duitsland en twee met België zorgen voor toegang tot de Europese markt. Over deze verbindingen vinden internationale elektriciteitstransacties tussen marktpartijen plaats. Omdat verbonden internationale netten elkaar sterk beïnvloeden, wordt de beschikbare capaciteit dagelijks zorgvuldig afgestemd met de netbeheerders in de ons omringende landen. De afgelopen jaren importeerde Nederland meer elektriciteit dan dat er werd geëxporteerd.
beschikbare importcapaciteit
Uitwisseling buitenland
beschikbare exportcapaciteit
Getoond wordt de beschikbare capaciteit en de maximale programmawaarde van de importen en exporten op dagbasis in 2006.
import export
MW/uur 4000 3500 3000 2500 2000 1500 1000 500 0 januari
februari
maart
april
mei
juni
Onwillekeurige uitwisseling Nederland ten opzichte van het buitenland Weergegeven zijn de verschillen van de fysieke energiestromen ten opzichte van het uitwisselingsprogramma met het buitenland in uurwaarden. In 69,5% van de uren is het verschil ten opzichte van het uitwisselingsprogramma met het buitenland beneden 20 MWh gebleven. Slechts in 0,5% van de tijd is de landelijke norm van beneden de 100 MWh niet gehaald. In 99,5% van de tijd werd de norm voor onwillekeurige uitwisseling gehandhaafd.
juli
augustus september
oktober
november
december
% van de tijd 45 40 35 30 25 20 15 10 5
te veel geïmporteerd
2006
7
te weinig geïmporteerd
2005
TenneT Transportbalans 2006
220
180
140
100
60
20
0
-20
-60
-100
-140
-180
-220
0
Leveringszekerheid Het Nederlandse transport- en distributienet behoort tot de meest betrouwbare in Europa. De gemiddelde uitvalduur in ons land is erg laag: gemiddeld slechts een half uur per jaar per aansluiting. Met onze beheeractiviteiten zorgen we ervoor dat stroomtransport over onze netten onder vrijwel alle omstandigheden mogelijk is. Op 4 november 2006 heeft een storing in het Duitse net ertoe geleid dat de frequentie in een deel van het Europese net tot 49Hz gedaald was. Hierdoor is ook in Nederland op regionale netten belasting afgeschakeld om de balans mede te herstellen.
Verdeling netto importcapaciteit 2006 Per 31 december 2006
Transporten buitenlandverbindingen 2006
Programma’s
in GWh
programma’s
Metingen
compensatie UCTEprogramma’s
totaal programma’s
Buitenlandverbindingen
import 2006 import 2005
25 607 23 046
52 55
25 659 23 101
27 346 23 691
export 2006 export 2005
4 187 4 795
13 13
4 200 4 808
5 887 5 398
In 2006 bedroeg de totale netto importcapaciteit op de buitenland-verbindingen op de meeste dagen minimaal 3350 MW. Indien de operationele situatie het toeliet werd de importcapaciteit verhoogd tot een maximum van 3850 MW. In de maanden januari tot en met maart en oktober tot en met december is de importcapaciteit diverse dagen lager geweest dan 3350 MW, dit in verband met de te verwachten (hoge) windproductie in Duitsland. Daarnaast is de importcapaciteit in de maanden juni, augustus en oktober diverse dagen lager geweest dan 3350 MW in verband met de voorziene niet beschikbaarheid op de buitenlandverbindingen. Vanaf augustus is de maandcapaciteit verhoogd naar 1249 MW. Dit is ten koste gegaan van de dagcapaciteit. De verdeling van de importcapaciteit van 3350 MW was in 2006 als volgt: Verdeling januari t/m juli 2006
Verdeling augustus t/m december 2006
27%
27% 36%
48% 25%
37%
Kengetallen storingen jaarcontracten maandcontracten
TenneT had in 2006 drie onderbrekingen en één storing die gevolgen hadden voor de levering van energie.
dagcontracten
Toelichting onderbrekingen
* Daarnaast heeft het falen van een overspanningafleider in het sterpunt (150 kV) van een 380/150 kV-koppeltransformator in het 380 kV-station Eindhoven (storing) geleid tot automatische afschakeling van de 150 kV-stations Woensdrecht en Bergen op Zoom (niet geleverde energie 189 MWh). 2006
2005
2004
2003
2002
17 2* 194
39 0 0
14 0 0
16 0 0
18 0 0
24 2 792
20 1 151
17 1 141
19 0 0
5 3 340
380kV/220kV • storingen • onderbrekingen • niet geleverde energie ( MWh )
150 kV • storingen • onderbrekingen • niet geleverde energie ( MWh )
8
Plaats: Dordrecht Merwedehaven Aanvang: Woensdag 1 maart 2006 Getroffen afnemers: 248.744 Omvang: 30.389.070 verbruikersminuten Plaats: Alblasserdam Aanvang: Vrijdag 15 september 2006 Getroffen afnemers: 55.665 Omvang: 5.773.991 verbruikersminuten Plaats: Eemshaven Oost Aanvang: Dinsdag 3 oktober 2006 Getroffen afnemers: 12.020 Omvang: 348.580 verbruikersminuten
TenneT Transportbalans 2006
Utrechtseweg 310 6812 AR Arnhem Postbus 718 6800 AS Arnhem Telefoon Telefax E-mail Internet
(026) 373 11 11 (026) 373 11 12
[email protected] www.tennet.org
