Jaarverslag 2013 AWN-afdeling 15: West- en Midden-Betuwe en Bommelerwaard Verslag van de jaarvergadering in 2013 Op 23 april 2013 vindt onze jaarvergadering plaats in het bezoekers centrum in Heerewaarden. Hieronder volgt een beknopt verslag van deze vergadering. Aanwezigen: Gerard Terpstra, Hans Tevel, Dirk v d Kaaij, Ron Looijen, Cristel Paul, Jelle v Hemert en Hans v d Laan (vz). 1. De voorzitter opent de jaarvergadering.
2. Mededelingen Hans Tevel meld dat het onderzoek naar de kelders onder het woonhuis aan de Gamersestraat nog steeds zijn aandacht heeft. 3. Vaststellen definitieve agenda Iedereen gaat accoord met de vooraf verstrekte agenda, er zijn geen aanvullende agendapunten in gebracht. 4. Jaarverslag 2012 en notulen ALV De voorzitter bedankt voor ieders bijdrage aan het jaarverslag, er is geen commentaar. De notulen van de ALV worden aangenomen. 5. Verklaring van de kascommissie en Decharge 2012 De kascommisie, bestaande uit Gerard Terpstra en Cristel Paul gaan accoord met het financieel verslag over 2012 welke door de penningmeester Hans v d Laan is aangeleverd. Voor het jaar 2013 zal de commisie bestaan uit Gerard Terpstra en Ron Looijen. 6. Plannen voor 2013 - uitbreiden correspondenten netwerk - cursus voor de correspondenten door Tonnie v d Rijdt - betere communicatie tussen bestuur en veldwerkgroep - samenwerking met detectoramateurs wordt door ons onderschreven - reguliere lezingen en excursies 7. Mutaties bestuur Het voorzitterschap zal blijven rouleren zolang de vacature niet is ingevuld. Het bestuur is versterkt middels het aanschuiven van Cristel Paul. Zij stelt zich voor en vertelt iets over haar achtergrond. Zij heeft kunstgeschiedenis gestudeerd en heeft in diverse musea gewerkt en is tevens taxateur. 8. Uitreiking Gouden Bats Een nieuw fenomeen, bedacht door ons nieuwe bestuurslid, binnen onze afdeling is de uitreiking van de Gouden Bats. Deze vergulde schep wordt ieder jaar uitgereikt aan een persoon die zich zeer verdienstelijk heeft gemaakt voor de archeologie. Deze eerste uitreiking gaat naar Carel Versluis uit Culemborg voor zijn aanstekelijk werkend enthousiasme tijdens het veldwerk waar hij altijd aanwezig is. 9. Sluiting Omdat er van de rondvraag geen gebruik wordt gemaakt sluit de voorzitter de vergadering.
Inhoudelijk jaarverslag over 2013 A. Bestuurlijke zaken, communicatie en publiciteit 1. Jaarvergadering 23 april 2013 De A.L.V. die dit jaar in het bezoekerscentrum Grote Rivieren plaats had, werd gecombineerd met een tweetal lezingen over de Romeinen. Deze lezingen gingen over Romeins Bouwmateriaal en Romeins Glas en werden gegeven door de archeologen Timo Vanderhoeven en Eva Kars. Aansluitend aan hun lezing was er gelegenheid om zelf mee gebracht bouwmateriaal te laten beoordelen op hun ouderdom. 2. Contacten met de Archeologiebedrijven In januari vond de presentatie plaats van het rapport van de Plantage in Geldermalsen. Van de volgende bedrijven kregen wij in 2013 vragen om informatie: - SOB Research bv. t.b.v. bureauonderzoek aanleg wadi aan de Burg. Van Rijnberkstraat en Burg. De Bruynstraat in Beusichem. - Vestigia t.b.v. archeologisch bureauonderzoek uit met betrekking tot een kleine nieuwbouwlocatie aan de Ammerzodenseweg 12 te Hedel - Econsultancy t.b.v. archeologisch bureauonderzoek Dinkelpad en Schapebloem in Culemborg - Econsultancy In de zomer vond er een archeologisch proefsleuvenonderzoek plaats op de Geerweg tussen de nummers 1 en 3 in Bruchem. Door de Gemeente Zaltbommel werd ons gevraagd of wij het verleggen van een sloot in Delwijnen aan de Eng 5 archeologische wilden begeleiden. Met Regio Archeoloog Huib Jan van Oort zijn de aangewezen correspondenten op 17 januari in Kesteren bij elkaar gekomen 3. Ledenaantal. Het ledental aan het einde van 2013 bedraagt 42 4. Website. Onze eigen website, www.archeologie-betuwebommelerwaard.nl, blijft een redelijk aantal bezoekers trekken variërend van 82 unieke bezoekers in juni tot 173 in december. De website wordt sporadisch bijgewerkt. De website is op een eigen platform gebouwd en sluit niet aan bij de nieuwe landelijke website. Blijkbaar is de landelijke website weer op een nieuwe technologie gebouwd (Yoomla) waar alle afdelingen bij aan kunnen sluiten. Dit ombouwen van de website van afd. 15 naar de landelijke website zou een actie in 2014 kunnen zijn.
2
5. Cursus belangen behartiging In het najaar is er een cursus belangen behartiging gegeven, waarin alle regelgeving waar mee de AWN te maken kan krijgen de revue passeerde.
B. Veldwerk, excursies en verwante activiteiten 1. Buren vistrap In de periode maart en april 2013 is aan de Blatemsedijk te Buren een archeologische begeleiding uitgevoerd door Arcadis onder leiding van Timo Vanderhoeven en Channa Cohen Stuart. Vooraf was al duidelijk dat het bijna onmogelijk zou worden om met de bezetting van Arcadis dit onderzoek uit te voeren. Daarom is al in een vroeg stadium aan de AWN en de Historische kring Kesteren en omgeving gevraagd om mee te werken aan dit project. De resultaten van de archeologische begeleiding waren overweldigend, het project kreeg dan ook grote media-aandacht van kranten, internetsites en tv-zenders zowel nationaal als internationaal. Tijdens het archeologisch onderzoek werden bijzondere resten aangetroffen binnen het plangebied, maar ook daarbuiten. Met behulp van amateurarcheologen en de Gemeente Buren zijn deze resten zo goed mogelijk gedocumenteerd. Op het moment van schrijven worden de resultaten van het onderzoek uitgewerkt. Een groot deel van de vondsten zou niet gedaan zijn als de AWN niet had opgelet, de meest belangwekkende vondsten zijn gedaan buiten het uitgeselecteerde gebied.
Van de vele media aandacht hieronder een voorbeeld.
Archeologen ronden in Buren werk af: 18.000 scherven Geplaatst op 15 maart 2013 Opgravingen in Buren. Foto: Willam Hoogteyling BUREN - Ze zijn er zelf beduusd van, de archeologen Tim Vanderhoeven en Chana Cohen Stuart van Arcadis. Na bijna twee weken wroeten in de Burense grond staat het aantal voorwerpen vrijdag op ongeveer 18.000. "Niet te geloven", vertelt een verkleumde Cohen Stuart. "We hadden er dinsdag 15.000, het blijft maar doorgaan. We hadden van die kleine zakjes, die we meestal gebruiken. Maar we hebben bij de Gamma puinzakken gehaald." De vondsten trokken landelijk veel aandacht vanwege de datering van de voorwerpen uit de vroege middeleeuwen, een vrij onbekende periode in onze geschiedenis.
3
2
Zaltbommel ondergrondse afvalcontainers In juni en juli 2013 is zijn ondergrondse afvalcontainers in Zaltbommel geplaatst. Afdeling 15 heeft ondersteuning verleend bij het archeologisch onderzoek. Dit bestond voornamelijk uit het intekenen en uitspitten van sporen. Door nauw contact zijn er prima afspraken met ADC AcheoProjecten gemaakt. Ook met de gemeente Zaltbommel waren goede afspraken gemaakt. Helaas kon de stortgrond niet tijdelijk in een depot gestort worden om verder uit te pluizen. Dit was een wens van AWN maar kon niet i.v.m. de vervuilingsgraad van de grond. In samenwerking met ADC is er een persbericht naar de regionale kranten gestuurd dat in elke krant is geplaatst.
4
3
Culemborg stadsmuur Begin april 2013 is in Culemborg nabij de stadsmuur achter de kapel een archeologisch proefsleuven onderzoek uitgevoerd. Langs deze muur is later een deel van de stort weer teruggegooid door het onderzoekende bureau. In deze stort bleken bij naspeuring nog veel interessante resten te zitten. Door de AWN is het deel van de muur opnieuw blootgelegd, en ook zijn de tekeningen aangevuld.
4
Zaltbommel stadsmuur en poort Op 26 augustus 2013 is er een bouwhistorische en archeologisch onderzoek gestart door Hollandia naar de ondergrondse delen van de Zaltbommelse stadsmuur in de Agnietentuin. De AWN heeft hun medewerking verleend. Na het onderzoek wordt de muur gerestaureerd. Aan de buitenzijde komt een wandelpad te liggen waardoor het zichtbaar en beleefbaar is voor publiek. Naast de muur is er ook onderzoek gedaan naar de restanten van de Oenselsepoort. Het onderzoek naar de poort begon aan de noordzijde van de weg. Het geheel bestaat uit een hoofdpoort en twee voorpoorten, die achter elkaar gestaan hebben. Dit is een unieke vondst voor Nederlandse begrippen. De poorten stammen allemaal uit de vroege veertiende eeuw. Na een eerste voorpoort liepen de bezoekers van de vesting Zaltbommel tussen twee muren door om bij de tweede voorpoort te komen. Daarna kwam een ophaalbrug en de hoofdpoort. Helaas is aan de noordzijde nogal wat van de poort beschadigd door de aanleg van een bankje en prullebak. Hiervoor is 30cm beton gestort!!
5
Toch kwamen er nog de resten vrij van een middeleeuws straatje, dat de waarschijnlijke toegangsweg tot Zaltbommel was. Aan de zuidzijde is ook nog twee dagen gegraven waarbij de 16e eeuwse vesting wal is teruggevonden. Deze verdediging bestond uit een aarden wal waar schuin tegen aan een 85cm dikke muur was geplaatst. Deze was beter bestand tegen het modernere geschut van de vijandige Spaanse troepen. Hier naast op de foto zien we linksonder nog net een stukje van de 16e eeuwse vestingmuur met daarachter een deel van de 14e eeuwse poorttoren. Er liep een enorme scheur in het torenfundament, door de zware belegering, waardoor deze toren dusdanig beschadigd was geraakt dat hij niet meer te redden was. Daarom zien we dat de zestiende eeuwse muur dwars door deze toren heen loopt. Ook zie je nog een boog die netjes in de toren ingemetseld is. Het moet een enorme poort zijn geweest: aan de buitenzijde eerst een ingang gelegen tussen twee ronde torens, daarna een vierkant einde, dan een brug en tenslotte het deel dat in de stadsmuur verwerkt zit. Later is op de plaats van de zwaar beschadigde ronde toren een vierkante toren gebouwd. Door dit onderzoek zijn we veel meer aan de weet gekomen over één van Zaltbommels toegangspoorten en wat hiervan nog in de grond aanwezig is.
5 Culemborg ondergrondse afvalcontainers geen artikel ontvangen. 6 Heukelum stadsmuur Eind november heeft de AWN toegekeken bij het gedeeltelijk blootleggen van de stadsmuur van Heukelum. Huib-Jan van Oort, was als regio archeoloog hier ook bij aanwezig. Het was de eerste keer dat de correspondent van de regio Spijk en Lingewaal in actie kwam. Niet alleen werd een gedeelte van de stadsmuur blootgelegd, maar werden ook de fundamenten van een rondeel aangetroffen. 7
Piep berichten Uiteraard is er bij de ondersteuning van de opgravingen door een aantal leden uitvoerig naar vondst materiaal gezocht met de metaal detector. Toch wordt er ook nog op akkers gepiept, de vondsten vallen dan onder de categorie losse vondsten.
Zaltbommel Schijffibula, 24 mm, eind 10-de eeuw / 11-de eeuw
6
Zaltbommel Spinlood, 30 mm, ca 850 – 1200
Enspijk Denarius, RIC 54 Trajan AR Denarius. 101-102 AD. IMP CAES NERVA TRAIAN AVG GERM, laureate head right / P M TRP COS IIII P P, Abundantia seated left, holding sceptre, on chair with crossed cornucopiae as arms, fold of drapery over lap. RSC 237.
Bruchem Penninkje, 14 mm, Jan I, graafschap Holland 1298-99, ref: Grolle 12.3.1a
C. Financiën
FINANCIEEL OVERZICHT 2013 AFDELING 15 Saldo 31-12-2012
€ 1.905,63
Inkomsten 2012 Retributie AWN
€ 600,00
Totaal inkomsten
------------€ 600,00
Uitgaven 2012 Kosten bestuur en administratie Kosten lezingen/jaarvergadering Aanschaf materialen/boeken/rapporten Totaal uitgaven
€ 114,94 € 219,38 € 0,00 ------------€ 334,32
Batig saldo € 2.171,31 Het financieel jaaroverzicht is op 3 maart 2014 onderzocht en in orde bevonden door de kascontrolecommissie, dit keer bestaande uit Ron Looijen en Gerard Terpstra.
7
