2. Het in de Stadsrekening verantwoorde voordelig saldo van toe te voegen aan de saldireserve

Collegevoorstel

Openbaar Onderwerp

Vaststellen stadsrekening 2013 Programma / Programmanummer

BW-nummer

Bestuur & Middelen / 1042 Portefeuillehouder

B. Jeene Samenvatting

Directie/afdeling, ambtenaar, telefoonnr.

Het voorstel aan de Raad inzake vaststelling van De Stadsrekening 2013 ligt nu voor. Aangegeven is welke beslispunten aan de Raad worden voorgelegd.

FA20, Peggy van Gemert, 3187

Het concept accountantsrapport is als bijlage bijgevoegd. Het rapport wordt door de accountant definitief gemaakt na vaststelling door het College van de voorliggende stadsrekening. En vervolgens door de accountant aan de Raad verzonden.

Registratienummer

Datum ambtelijk voorstel

8 april 2014 14.0003330B

Ter besluitvorming door het college

Paraaf

Datum

akkoord Aan de Raad voor te stellen

1. De Stadsrekening 2013 vast te stellen. 2. Het in de Stadsrekening verantwoorde voordelig saldo van € 717.000 toe te voegen aan de saldireserve. 3. De reserve Medische heroïneverstrekking, welke eind 2013 een saldo van € 0 heeft, op te heffen. 4. De reserve afbouw gesubsidieerde arbeid in te stellen onder gelijktijdig opheffen van de voorziening gesubsidieerde arbeid.

Programmamanager R.van Wamel

Programmadirecteur

5. De reserve citymarketing in te stellen overeenkomstig doelstelling raadsbesluit bij de najaarsnota 2013

R. van Wuijtswinkel

6. begrotingswijzing waarin de ophoging cq vrijval en de overheveling van kredieten is opgenomen. (BW-01317) vast te stellen  Ter besluitvorming door de Raad Besluit B&W d.d. 8 april 2014  Conform advies

 Aanhouden  Anders, nl.

nummer: 3.1

Paraaf

Datum

akkoord Bestuursagenda

Gemeentesecretaris

Portefeuillehouder

Collegevoorstel.docx

Openbare besluitenlijst 18 december 2007

Collegevergadering no raadsvoorstel 47 Datum raadsvergadering / Nummer 14 mei 2014

/ 40/2014

Fatale termijn: besluitvorming vóór:

Aanwezig: Voorzitter Wethouders Onderwerp

Th. de Graaf P. Depla, H. van Hooft sr., L. Scholten, H. Kunst, Vaststellen jaarstukken 2013 P. Lucassen, J. van der Meer P. Eringa Gemeentesecretaris Programma / Programmanummer Communicatie Bestuur & Middelen / 1042 A. Kuil M. Sofovic Verslag Portefeuillehouder

B. Jeene Voorstel van het College van Burgemeester en Wethouders d.d.

8 april 2014 Samenvatting

Aldus vastgesteld in de vergadering van:

De jaarstukken 2013 worden hierbij ter vaststelling aan Uw Raad aangeboden. Ten behoeve van de behandeling en besluitvorming over de Stadsrekening wordt in het voorliggende voorstel een analyse gegeven. In deze jaarstukken wordt verantwoording afgelegd over de uitvoering van de stadsbegroting 2013 en de daarmee gepaard gaande activiteiten van de gemeente. In 2013 zijn vooral planexploitaties geraakt door de economische crisis en de effecten daarvan, die reeds in het VGP De voorzitter, De secretaris, van december 2013 waren opgenomen, zijn in deze rekening verwerkt. De jaarrekening laat uiteindelijk een voordelig resultaat zien van € 0,7 miljoen. Voor de planexploitaties hebben we forse verliezen genomen van € 25 miljoen en deze verliezen zijn grotendeels afgewikkeld via de saldireserve. Voorstel om te besluiten

1. De Stadsrekening 2013 vast te stellen. 2. Het in de Stadsrekening verantwoorde voordelig saldo van € 717.000 toe te voegen aan de saldireserve. 3. De reserve Medische heroïneverstrekking, welke eind 2013 een saldo van € 0 heeft, op te heffen. 4. De reserve afbouw gesubsidieerde arbeid in te stellen onder gelijktijdig opheffen van de voorziening gesubsidieerde arbeid. 5. De reserve citymarketing in te stellen overeenkomstig doelstelling raadsbesluit bij de najaarsnota 2013 6. begrotingswijzing waarin de ophoging cq vrijval en de overheveling van kredieten is opgenomen. (BW-01317) vast te stellen

Raadsvoorstel.docx

1

Aan de Raad van de gemeente Nijmegen 1

Inleiding

De jaarstukken 2013 liggen ter vaststelling voor .Met deze jaarstukken leggen wij verantwoording af over het uitgevoerde beleid in 2013. De jaarrekening is door de accountant voorzien van een accountantsverklaring. Wij hebben wederom een goedkeurende verklaring voor zowel de getrouwheid als de rechtmatigheid. In het jaar 2013 zijn de gevolgen van de economische crisis duidelijk voelbaar geweest. We hebben daarover meermaals aan uw raad gerapporteerd. De crisis heeft vooral op de ontwikkelingen binnen de grondexploitaties een forse impact gehad. Dit raadsvoorstel gaat in op het behaalde rekeningresultaat 2013, de vermogenspositie eind 2013 en de voorgestelde resultaatbestemming over 2013. Alle voorgestelde beslispunten bij de jaarstukken 2013 lichten wij in dit voorstel afzonderlijk toe. De accountant heeft de jaarrekening gecontroleerd en een rapport van bevindingen uitgebracht. Dit rapport is door de accountant separaat aan u verstrekt. 1.1 Wettelijk kader of beleidskader

Op grond van de gemeentewet, het besluit Begroten en Verantwoorden alsmede de verordening ex artikel 212 leggen wij de stadsrekening als verantwoordingsdocument ter vaststelling aan uw Raad voor. 1.2 Relatie met programma

De stadsrekening heeft een relatie met alle programma’s, aangezien in dit verantwoordingsdocument over alle programma’s verantwoording wordt afgelegd. 2

Doelstelling

n.v.t. 3

Argumenten

Gevraagd wordt de jaarstukken vast te stellen en hiermee ons College décharge te verlenen. Verder leggen wij een resultaatbestemmingsvoorstel ter besluitvorming aan uw Raad voor. De toelichting is als volgt opgebouwd: A. toelichting beslispunten; B. financiële analyse van het rekeningresultaat; C. analyse van de vermogenspositie; D. het rapport van Bevindingen van de Accountant. A. Toelichting beslispunten

Onderstaand treft u per beslispunt een korte toelichting: Beslispunt 1 inzake vaststelling Stadsrekening 2013 Hiermee stelt u de Stadsrekening 2013 vast en verleent u décharge aan ons College.

2

Beslispunt 2. inzake resultaatbestemming In de jaarrekening zijn de lasten en baten opgenomen vóór mutaties in de reserves. Vervolgens zijn de mutaties in de reserves verwerkt waartoe reeds, door uw Raad is besloten bij begrotingsbehandeling, dan wel bij een afzonderlijk raadsvoorstel. Deze mutaties worden de eerste resultaatsbestemming genoemd.. Deze wijze van verantwoording is in overeenstemming met de wettelijke regelgeving, het Besluit Begroten en Verantwoorden (BBV) de zogenaamde boekhoudregels voor gemeenten. Vervolgens wordt in de jaarrekening het resultaat na reservemutaties gepresenteerd. Het rekeningresultaat in tabelvorm Rekeningresultaat X € 1.000

primitieve begroting

dynamische begroting

Realisatie

Uitgaven 2013

739.620

767.012

775.654

Inkomsten 2013

715.231

752.585

748.717

Resultaat voor reservemutaties

-24.389

-14.427

-26.937

Per saldo onttrekking uit reserves

22.204

12.075

27.654

nadelig -2.185

nadelig -2.352

voordelig 717

Resultaat na reservemutaties

Wij stellen u voor om het rekeningresultaat geheel toe te voegen aan de saldireserve. Er zijn twee reden om het saldo geheel toe te voegen aan de saldireserve. Op de eerste plaats doen wij het voorstel bij deze stadsrekening als College uit de periode vóór de gemeenteraadsverkiezingen. Wij willen geen voorschot nemen op het te voeren beleid door de nieuwe raad, door nu alvast een inhoudelijk winstbestemmingsvoorstel te doen. Verder hebben wij als College ingezet op versterking van het weerstandsvermogen van de gemeente en vinden het dan ook een logische keuze om het voordelig saldo toe te voegen aan de saldireserve die hiermee op € 63 miljoen uitkomt en daarmee een dekking van ruim 74 % geeft van het risicoprofiel van 85 miljoen.

Beslispunt 3. De reserve Medische heroïneverstrekking, welke eind 2013 een saldo van € 0 heeft, op te heffen. De reserve Medische heroïneverstrekking was bedoeld om de middelen welke beschikbaar waren voor de medische heroïneverstrekking in te kunnen zetten in de jaren 2012 en 2013. De middelen zijn geheel besteed en daarmee kan de reserve nu opgeheven worden. Volgens de vastgestelde spelregels is instellen en opheffen een raadsbevoegdheid, vandaar dit beslispunt. Beslispunt 4. De reserve afbouw gesubsidieerde arbeid in te stellen onder gelijktijdig opheffen van de voorziening gesubsidieerde arbeid. Door uw Raad zijn in 2012 middelen beschikbaar gesteld voor de afbouw gesubsidieerde arbeid. Deze middelen zijn in 2012 in een voorziening vastgehouden ten behoeve van de uitvoering van dit vastgestelde beleid. Aangezien het beschikbare gemeentelijke middelen betreft, heeft deze voorziening meer het karakter van een bestemmingsreserve. Omdat reserves alleen formeel door uw Raad kunnen worden ingesteld, stellen wij u voor deze bestemmingsreserve in te stellen en

3

de voorziening op te heffen.. De middelen zijn in deze reserve opgenomen en blijven daarmee beschikbaar voor het gestelde doel. Beslispunt 5. De reserve citymarketing in te stellen overeenkomstig doelstelling raadsbesluit bij de najaarsnota 2013 In de najaarsnota 2013 is opgenomen dat de vrijgemaakte middelen voor citymarketing geëgaliseerd kunnen worden over de jaren door het instellen van een reserve. Aangezien reserves alleen ingesteld kunnen worden ten tijde van stadsbegroting of stadsrekening, stellen wij u bij deze voor de reserve Citymarketing in te stellen. De beschikbaar gestelde middelen zijn in deze reserve opgenomen.. Beslispunt 6 . De begrotingswijzing waarin de ophoging cq vrijval en de overheveling van kredieten is opgenomen. (BW-01307) vast te stellen Voor investeringen worden door uw Raad kredieten beschikbaar gesteld. De uitgaven die op deze kredieten worden gedaan, lopen over het algemeen over de jaargrenzen heen. Wanneer een investering opgeleverd wordt, wordt gekeken of er een overschrijding is geweest van het krediet, of dat er nog middelen over zijn. In de stadsrekening is op pagina 81 een overzicht opgenomen van de kredieten, de uitgaven, wat nog beschikbaar moet blijven als krediet en welke kredieten over- dan wel onderschrijdingen laten zien. In de begrotingswijziging BW-01317 is dit verwerkt. Per saldo is er bij de gereedgekomen investeringen een overschrijding ten opzichte van de kredieten geweest van € 1.386.000. De met deze overschrijding samenhangende kapitaallasten (ongeveer € 100.000) worden in de Voorjaarsnota 2014 verwerkt. Hiervoor is binnen het totale kapitaallastenbudget ruimte.

B. Financiële analyse van het rekeningresultaat De primitieve begroting 2013 sloot met een nadelig saldo van € 2,2 miljoen. In de Voorjaarsnota is al een nadeel van € 0,5 miljoen gemeld en verwerkt in de cijfers. Als gevolg hiervan is bij de Voorjaarsnota besloten in het verdere verloop van het jaar een zorgvuldig financieel beleid te voeren, teneinde in het najaar en bij deze rekening met een zo gunstig mogelijk resultaat te komen. Dat heeft geresulteerd in een positieve melding bij de najaarsnota van ruim € 0,3 miljoen. Hiermee werd het geprognosticeerd tekort in de najaarsnota teruggebracht naar € 2,4 miljoen (dynamische begroting). Op realisatiebasis is een voordeel gerealiseerd van € 0,7 miljoen. Verder wordt nog opgemerkt dat de voorgenomen bezuinigingen in 2013 van € 4,9 miljoen nagenoeg geheel gerealiseerd zijn en bovendien in de coalitieperiode 2010-2013 een bezuinigingstaakstelling van bijna € 37 miljoen is gerealiseerd. De programma’s met afwijkingen groter dan € 250.000 worden onderstaand genoemd.

4

Programma In € 1.000 Klimaat en Energie Ruimte & cultuurhistorie Grondbeleid Bestuur & Middelen Zorg & Welzijn Werk & Inkomen De overige programma’s

Dynamische begroting 2013 -6.100 -6.953 -5.810 258.725 -60.139 -37.260 -144.815 -2.352

Realisatie 2013 -5.714 -7.245 -10.460 262.910 -58.750 -34.992 -145.032 717V

afwijking 386 V -292 N -4.650 N 4.185 V 1.389 V 2.268 V -217N 3.069 V

Voor een toelichting op de afwijkingen verwijzen wij u graag naar de stadsrekening. Op pagina 18 tot en met 20 is een samenvatting gegeven van de analyse van bovenvermelde afwijkingen.

C. Analyse van de vermogenspositie In de Stadsrekening wordt uitgebreid ingegaan op de vermogenspositie. In dit raadsvoorstel beperken wij ons dan ook tot een aanduiding van de reservepositie. Het eigen vermogen bestaat uit de Algemene reserves, de Bestemmingsreserve en het Rekeningresultaat. In 2013 is het eigen vermogen met bijna € 27 miljoen afgenomen, van € 107 miljoen naar bijna € 80 miljoen. Deze afname is vooral veroorzaakt door het vormen van verliesvoorzieningen voor planexploitaties. Hierdoor is de saldireserve afgenomen, is ook het risicoprofiel afgenomen en zijn de voorzieningen verhoogd. Het eigen vermogen is niet vrij besteedbaar. Feitelijk kan alleen de Saldireserve ingezet worden als afdekking van algemene risico’s. Voor de besteedbaarheid van de bestemmingsreserves geldt dat deze middelen, door de daarover genomen raadsbesluiten, geheel bestemd zijn. Bestemmingsreserves zijn uiteraard wel door middel van een raadsbesluit inzetbaar, wanneer zich een calamiteit zou voordoen. Het weerstandsvermogen geeft aan in welke mate de gemeente in staat is om het hoofd te bieden aan nadelen die kunnen ontstaan bij de uitvoering van onze gemeentelijke taken. Het gewenste weerstandsvermogen wordt berekend met behulp van ons risicobeheersingssysteem. De afspraken rondom zekerheidspercentages en risicobeheersing hebben wij vastgelegd in de kadernota "risicomanagement en weerstandsvermogen" welke in november 2013 door de Raad is vastgesteld. Wij kunnen met 80% zekerheid zeggen dat wij om de risico's van zowel de programma's ( € 12 miljoen) als van de planexploitaties (€ 73 miljoen) af te dekken een weerstandsvermogen nodig hebben van € 85 miljoen. Op dit moment is de saldireserve nog niet van voldoende omvang om alle risico's af te dekken. In onderstaande grafiek is echter aangegeven hoe de saldireserve zich in de loop van de tijd ontwikkelt.

5

Bijzonderheid bij de optelsom van begrotingsrisico's (12 miljoen) en planexploitatierisico's (73 miljoen) is de verschillende spreiding in de tijd. De planexploitaties hebben een horizon die zo'n 15 jaar verder kan liggen, bijvoorbeeld de oplevering van de Waalsprong is nu berekend op 2028/2029. De bijsturingsmogelijkheden en externe invloeden op het risicoprofiel zijn voor planexploitaties dan ook veel groter dan van de programmarisico's. Dat is dan ook de reden dat wij het verantwoord achten om een groeipad voor de saldireserve uit te stippelen, zodat de saldireserve op termijn op niveau is om alle risico's af te kunnen dekken. Ook willen wij u nog een bijzonderheid bij de analyse van het weerstandsvermogen meegeven. Voor dekking van toekomstige verliezen in de planexploitaties zijn voorzieningen gevormd. Voorzieningen worden gevormd door het nemen van verliezen( in deze stadsrekening is een bedrag van ruim 25 miljoen als verlies genomen) en deze bedragen opzij te zetten in een voorziening. Mocht op termijn blijken dat de verwachte verliezen zich positief ontwikkelen, dan vallen deze bedragen weer vrij. Populair gezegd hebben we naast de spaarpot die saldireserve heet, nog een andere spaarpot in de vorm van voorzieningen.(voorzieningen voor planexploitaties € 60 miljoen eind 2013) Alleen heeft deze laatste spaarpot een stevig slot en mag enkel en alleen besteed worden om de verliezen in planexploitaties op te vangen. 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0

saldireserve risicoprofiel ondergrens

2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

De conclusie is dat de Saldireserve in 2018 op het niveau van het risicoprofiel komt, als er geen nieuwe onttrekkingen nodig zijn. Aan rente en aan structurele bijdragen uit de begroting gaan de komende jaren jaarlijks bedragen van € 8 miljoen, oplopend naar € 10 miljoen naar de Saldireserve. Dat maakt dat de huidige stand toereikend is om de risico’s op te vangen.

D. Het verslag van Bevindingen van de accountant Wij zijn verheugd dat wij een goedkeurende verklaring hebben ontvangen op zowel getrouwheid en rechtmatigheid. Het verslag van bevindingen wordt via de griffie aangeboden aan uw Raad.

6

4

Risico’s

Het niet tijdig behandelen van deze Stadsrekening betekent dat deze niet tijdig naar provincie, CBS en Rijk gestuurd kan worden met als mogelijk gevolg dat wij gekort worden op de Gemeentefondsuitkering. 5

Financiën

Vaststellen van bijgevoegde begrotingswijziging BW-01317. 6

Communicatie

De afdeling Communicatie zorgt voor een persbericht.

College van Burgemeester en Wethouders van Nijmegen, De Burgemeester,

De Gemeentesecretaris,

drs. H.M.F.Bruls

drs. B. van der Ploeg

Bijlage(n):

Stadsrekening 2013, Accountantsrapport

7

Financiele bijsluiter begrotingswijziging: BW-01317 Totaal effect wijziging

2013 Lasten

Baten 0

Saldo 0

2014 Lasten

Baten 0

0

Saldo 0

2015 Lasten

Baten 0

0

Saldo 0

2016 Lasten

Baten 0

0

Saldo 0

0

Programma: 1062 Openbare ruimte Product: 1P11-1062-05 Integraal beheer openbare ruimte Baten was

2013 Lasten

Saldo

Baten

2014 Lasten

Saldo

Baten

2015 Lasten

Saldo

Baten

2016 Lasten

Saldo

1.139

8.844

7.705

50

7.661

7.611

50

7.579

7.529

50

6.982

6.932

1.139

8.844

7.705

50

7.661

7.611

50

7.579

7.529

50

6.982

6.932

Invest.2013-overheveling Totaal 1P11-1062-05 - Integraal beheer openbare ruimte

10-apr-2014

1

9:37:40

stadsrekening 2013 Primitieve begroting 01-01-2013

sta d sr ek en in g

2013

ja ja arversl ag |

arrekening

Stadsrekening 2013

Jaarverslag

Stadsrekening 2013

Voorwoord De stadsrekening 2013 bestaat uit twee onderdelen. Het Jaarverslag en de Jaarrekening. In deze Stadsrekening zijn de programmaverantwoordingen samengevat in een verantwoording per portefeuillehouder, de zogenoemde bestuursagenda. De uitgebreide programmaverantwoording over de dingen die in Nijmegen zoal gedaan zijn en waarover in de Stadsrekening verantwoording wordt afgelegd, is uitgebracht als web versie. Dit biedt de mogelijkheid om vanuit programma's in te zoomen op de onderliggende producten. Verder zijn in de webversie meer uitgebreide toelichtingen opgenomen over de paragrafen, zoals bijvoorbeeld inzicht in de stand van zaken per investering. Dit jaar is de webversie op een gebruiksvriendelijke wijze ontsloten voor zowel PC als tablet via www.nijmegen.nl/jaarverslag. Het College van Burgemeester en Wethouders van Nijmegen

5

Stadsrekening 2013

6

Stadsrekening 2013

Inhoudsopgave JAARVERSLAG _____________________________________________________________ 3

Voorwoord _______________________________________________________________________________ 5 Inhoudsopgave ____________________________________________________________________________ 7 Samenvatting _____________________________________________________________________________ 9 Samenstelling van het bestuur _______________________________________________________________ 13 Nijmegen in cijfers ________________________________________________________________________ 17 Nijmegen financieel 2013 ___________________________________________________________________ 19 Bestuursagenda __________________________________________________________________________ 33 Paragrafen ______________________________________________________________________________ 89 Paragraaf Investeringen ______________________________________________________________ 91 Paragraaf Lokale heffingen ___________________________________________________________ 109 Paragraaf Bedrijfsvoering ____________________________________________________________ 115 Paragraaf Verbonden partijen ________________________________________________________ 131 Paragraaf Onderhoud kapitaalgoederen ________________________________________________ 149 Paragraaf Grondbeleid ______________________________________________________________ 155 Paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing ______________________________________ 161 Paragraaf Financiering_______________________________________________________________ 171

JAARREKENING __________________________________________________________ 175

Balans _________________________________________________________________________________ 177 Programmarekening ______________________________________________________________________ 180 Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling _____________________________________________ 183 Toelichting op de Balans ___________________________________________________________________ 189 Activa ____________________________________________________________________________ 189 Passiva ___________________________________________________________________________ 196 Niet uit de balans blijkende verplichtingen ____________________________________________________ 211 Toelichting programmarekening ____________________________________________________________ 213 Overzicht algemene dekkingsmiddelen _______________________________________________________ 231 Begrotingsrechtmatigheid _________________________________________________________________ 233 Sisa bijlage _____________________________________________________________________________ 237 Lijst met afkortingen______________________________________________________________________ 239 Colofon ________________________________________________________________________________ 245

7

Stadsrekening 2013

Samenvatting Deze Stadsrekening 2013 is de laatste van het huidige college. Het coalitieakkoord “Werken aan een duurzame toekomst” dateert uit 2010. Intussen is de financiële tegenwind nog groter dan al werd voorzien. De economische crisis die begon in 2008 heeft veel langer aangehouden dan verwacht. Pas nu begint, heel voorzichtig, enig licht te gloren. De gemeente heeft te maken met massieve ombuigingen die het Rijk doorvoert. Deze gaan gepaard met meer taken en minder inkomsten voor de gemeente. Daarnaast heeft de vastgelopen woningmarkt en tegenvallende bedrijvigheid geleid tot grote financiële tegenvallers in planexploitaties. Nadat in 2012 al een verlies van 70 miljoen is genomen op planexploitaties, is over 2013 een verdere verlies reservering van ongeveer € 25 miljoen opzij gezet. De gemeente is daarom met omvangrijke ombuigingen en bezuinigen bezig. De feitelijke realisatie hiervan verloopt goed. De geplande bezuinigingsopdracht van € 37 miljoen over de periode 2010-2013 is nagenoeg volledig gerealiseerd . Een flink deel van de besparingen heeft het college gezocht in de gemeentelijke organisatie. Dit om Nijmegen en de voorzieningen voor Nijmegenaren zo veel mogelijk te ontzien. De gemeentebelastingen zijn beperkt gestegen. Voor bedrijven heeft het college een trendbreuk doorgezet waarbij de lasten zijn verminderd. Hiermee wil Nijmegen een beter imago als vestigingsstad voor ondernemers bewerkstelligen om de werkgelegenheid te bevorderen. Voor huurders is Nijmegen nog steeds de goedkoopste gemeente van Nederland. De ombuigingen in de organisatie hebben onder andere geleid tot het vertrek van 115 ambtenaren op grond van een aangeboden vertrekarrangement. Behalve een besparing op loonkosten creëert de gemeente hiermee ook ruimte voor jongere medewerkers. Verder heeft het vertrek van de gemeentelijke brandweer naar de veiligheidsregio en de overgang van medewerkers omgevingskwaliteit naar de ODRN gezorgd voor een reductie van de ambtelijke formatie met zo'n 190 mensen. Met financieel terughoudend beleid heeft de gemeente een door de accountant goedgekeurde jaarrekening die afsluit met een voordeel van € 0,7 miljoen. Toch is het niet alleen maar bezuinigen en ombuigen geblazen. In 2013 zijn veel zaken gerealiseerd die Nijmegen sterker maken. De nieuwe stadsbrug de Oversteek is op 23 november geopend. Hierbij bleef de gemeente binnen de planning die er voor stond en ook binnen het vastgestelde budget. Inmiddels is ook de start van de bouw van 534 woningen van de Handelskade mogelijk gemaakt als onderdeel van het Waalfront. Na de periode van stagnatie op de woningmarkt een hoopgevend signaal voor woningzoekenden. En in het centrum nadert Plein 1944 zijn voltooiing als aantrekkelijk stedelijk plein. De eerste winkels en woningen zijn opgeleverd, de fietsenstalling is geopend. Dat Nijmegen werkt aan het project “Ruimte voor de Waal” en de infrastructurele ontsluiting aan de noordzijde van de stad met onder andere station Lent zal niemand ontgaan. Op het sociale veiligheidsdomein staat de aanpak van veelvoorkomende criminaliteit en ernstige overlast centraal. Hierbij wordt intensief samengewerkt tussen gemeente, strafrechtpartners, zorg- en hulpverleners en soms ook de burger. Het Veiligheidshuis speelt hierin een centrale rol. Daarnaast wil de gemeente dat politie en toezichthouders zichtbaar aanwezig zijn. Er is geïnvesteerd in de inzet van straatcoaches en Veiliger Wijkteams. Zij zoeken het contact met wijkbewoners en investeren in contact, begrip en onderling vertrouwen. 9

Stadsrekening 2013

Met de vorming van de Regionale Brandweer en van de Omgevingsdienst Regio Nijmegen (ODRN) is krachtig geïnvesteerd in een verbetering van de efficiëntie en de kwaliteit van de vergunning- en handhavingsprocessen. Ondanks de moeizame woningmarkt heeft Nijmegen in 2013 duizend woningen gebouwd, 329 koopwoningen en 671 huurwoningen. Daarvan zijn er 130 met een zorgaanbod. Ook zijn afgelopen jaar 850 eenheden in aanbouw genomen voor studerende jongeren.. Het energieverbruik in de stad is over de periode 2008-2012 met zeven procent afgenomen. Vooral het aardgasverbruik van particulieren neemt gestaag af. De aanleg van het Warmtenet staat op het punt te beginnen. Hiermee zullen 4.000 bestaande woningen en 10.000 nog te bouwen woningen in de Waalsprong en Waalfront duurzaam worden verwarmd. Ter bevordering van schone lucht is een begin gemaakt op de Waalkade met voorzieningen voor walstroom waardoor de cruisevaart geen dieselaggregaten meer hoeft te gebruiken wanneer boten aangemeerd zijn. Heumensoord is in erfpacht gegeven aan Natuurmonumenten en een deel van Heumensoord verkocht aan Vitens. Beheer vindt plaats op basis van een samenhangende visie voor het gehele bosgebied. De gemeente is toegetreden tot de Gemeenschappelijke Regeling Park Lingezegen. Dit is van belang voor het realiseren van De Waaijer (de voormalige Landschapszone). In de Ooijpolder is de ecologische en recreatieve verbindingszone tussen de Stuwwal en de Oude Waal opgeleverd. Voor iedereen zichtbaar is ook de voetgangersbrug Ooijpoort gerealiseerd. De besluitvorming rond het geplande cultuur- en natuurhistorisch centrum De Bastei is afgerond. De Ooijpoort en Bastei verbinden het Valkhofkwartier en de Nijmeegse binnenstad met de Ooijpolder. Samen met de Stichting St. Stevenskerk zijn de plannen voor de renovatie van de St. Stevenskerk en -toren ter hand genomen. Eind 2013 hebben we hier ook provinciale subsidie voor gekregen. Op Novio Tech Campus (NTC) is gebouw M officieel geopend. NTC is de nieuwe locatie op bedrijventerrein Winkelsteeg voor innovatieve bedrijven op de plaats van het verouderde deel van het NXP-complex. Het beleid voor bedrijventerreinen is aangepast rekening houdend met de marktsituatie van dit moment en de nabije toekomst. Op het gebied van maatschappelijke ondersteuning zijn nieuwe lijnen uitgezet. De gemeente gaat daarbij sterker uit van het stimuleren van zelfredzaamheid. De gemeente heeft de regionale aanbesteding Huishoudelijke Hulp goed afgerond ondanks rechtszaken en veel publiciteit. Een grote groep thuiszorgmedewerkers behoudt hun werk met dezelfde arbeidsvoorwaarden. De gemeente heeft goede kwaliteitsafspraken gemaakt met de nieuwe aanbieders tegen behoorlijk lagere tarieven. De overgang is voor bijna alle klanten goed verlopen. Het thema “Zorg en wonen” kreeg in 2013 steeds meer aandacht. In Dukenburg zijn de eerste stappen door Standvast gezet door het eerste project kleinschalig beschermd wonen in Dukenburg te bouwen. Samen met Groesbeek en Wijchen heeft Nijmegen een bidbook voorbereid met als doel om de Nationale Special Olympics, een groot meerdaags evenement voor mensen met een verstandelijke beperking, in de zomer van 2016 naar de regio te halen.

10

Stadsrekening 2013

Het Erica Terpstra zwembad is in gebruik genomen. De mogelijkheden om Talent Centraal te realiseren op sportpark De Dennen zijn verbeterd met de subsidie van de provincie voor het plan dat is opgesteld samen met de Stichting Top Judo Nijmegen, Gymnastiek- en Turnvereniging De Hazenkamp, Hogeschool Arnhem en Nijmegen, Topsport Gelderland en St. Maartenskliniek. De verslechterde situatie op de arbeidsmarkt hebben geleid tot meer Nijmegenaren in de bijstand. Begin 2013 ging het om 6.136 mensen, eind 2013 waren dit er 6.470. Met deze stijging van 5,4% loopt Nijmegen in de pas met vergelijkbare gemeenten in Nederland. Uit de bijstand zijn 550 mensen aan het werk gegaan, waarvan circa tweehonderd personen jonger zijn dan 27 jaar. Bovenop dit aantal zijn nog eens 70 jongeren met een startersbeurs aan het werk gegaan. In 2013 is de vorming van één regionaal Werkbedrijf dichterbij gekomen. Hierin gaan behalve de regiogemeenten, ook het SW-bedrijf Breed werken aan arbeidsbemiddeling, bedrijfsdienstverlening en kandidaatsbenadering. In 2013 heeft de gemeente in het document “Mee(r) Doen” onze inhoudelijke ambities voor de participatie in de wijken voor de komende jaren vastgelegd. Dit in vervolg op het in 2012 vastgestelde ambitiedocument burgerparticipatie. Rode draad daarin is de veranderende rolverdeling tussen overheid en burgers. Hierin gaat Nijmegen uit van de eigen kracht van bewoners. Verder staan centraal het experimenteren met wijkondernemerschap, kennisuitwisseling tussen bewoners(organisaties) onderling en een beter gebruik van social media. Het college legt deze Stadsrekening 2013 voor aan uw raad en ziet de komende jaren met vertrouwen tegemoet.

11

Stadsrekening 2013

Samenstelling van het bestuur De raad in Nijmegen heeft 39 leden. Het college bestaat uit de burgemeester en zes wethouders. De gemeentesecretaris is altijd aanwezig bij collegevergaderingen als adviseur. Hubert Bruls is burgemeester van de gemeente Nijmegen. De burgemeester is niet alleen voorzitter van de raad, maar ook van het Presidium. Uiteindelijk is de burgemeester hoofdverantwoordelijke voor het functioneren van de raad. De na de verkiezingen gevormde coalitie bestaat uit: GroenLinks, PvdA en D66.

SAMENSTELLING COLLEGE

In 2013 was de samenstelling van ons College Burgemeester de heer drs. H.M.F.(Hubert) Bruls Portefeuille: Openbare orde & Veiligheid, Burger & Bestuur, Communicatie en Citymarketing & Externe betrekkingen Wethouder de heer J.W.M. (Jan) van der Meer, GroenLinks, 1e loco-burgemeester Portefeuille: Ruimtelijke Ontwikkeling Waalsprong, Wonen, Klimaat & Energie en Groen & Water Wethouder mevrouw J.G. (Hannie) Kunst, PvdA, 2e loco-burgemeester Portefeuille: Stedelijke Ontwikkeling, Cultuurhistorie, Maatschappelijk Vastgoed en P&O Wethouder de heer B.G. (Bert) Jeene, D66, 3e loco-burgemeester Portefeuille:Financiën, Economie & Toerisme en Stadsregio Wethouder de heer L.C.M. ( Bert) Frings, GroenLinks, 4e loco-burgemeester Portefeuille: Zorg & Welzijn, Sport Wethouder de heer T. (Turgay) Tankir, PvdA, 5e loco-burgemeester Portefeuille: Werk & Inkomen, Openbare Ruimte en Wijken Wethouder de heer H.A.M. (Henk) Beerten, D66, 6e loco-burgemeester Portefeuille: Cultuur, Mobiliteit en Onderwijs Gemeentesecretaris de heer B. (Berend) van der Ploeg

13

Stadsrekening 2013

Samenstelling gemeenteraad 2013 Hieronder vindt u een kort overzicht van de zetelverdeling in de Raad Politieke partij Partij van de Arbeid GroenLinks D66 Socialistische partij VVD De Nijmeegse Fractie Gewoon Nijmegen CDA Verenigde Senioren Partij Fractie Witsenhuijsen Totaal

zetelverdeling 8 7 6 5 4 4 2 1 1 1 39

PvdA (8) de heer R.S. Zwart, fractievoorzitter mevrouw A. Arzbach mevrouw H. de Baedts-El Karouni de heer M. van der Gaag mevrouw J.M. Hendrix de heer F. Heukelom de heer M. Janssen de heer M.J.M. M. van Nijnatten GL (7)

de heer P.H.J. Boekhorst , fractievoorzitter mevrouw I. Aksakal de heer P.R. Oomen de heer M.L.H.J. Nooijen de heer J. Reinhoudt de heer N.P. Vergunst de heer M.F. Zouay

D66 (6) de heer R.A.A. Jetten, fractievoorzitter mevrouw R.M.G. Brouwer de heer. T.F.A. van Elferen mevrouw C.B.M. Lamers mevrouw A.M. van Putten de heer P.de Wit SP (5)

14

de heer J.W.H. van Hooft jr. , fractievoorzitter de heer B.K. van Berkel mevrouw R. Helmer-Englebert de heer C. van Norel de heer B.J.H.M. Velthuis

Stadsrekening 2013 VVD (4) de heer H.S. Veldman, fractievoorzitter de heer P. Huliselan de heer F.A.J. Peters de heer K.W.A. Wools De Nijmeegse Fractie (4) de heer H.B.W. van Hees, fractievoorzitter de heer J.A.R. Brom de heer L.J.F.P. Busschops de heer A.H.W. Hillen Gewoon Nijmegen (2) de heer J.L.J. Janssen, fractievoorzitter de heer R.A.P. Klein Hemmink CDA (1) mevrouw C.B.A. Teunissen, fractievoorzitter Verenigde Senioren Partij (1) de heer M.J.I. Hulskorte, fractievoorzitter Fractie Witsenhuijsen (1) mevrouw S.Y.R. Witsenhuijsen De gemeenteraad bestaat uit 10 vrouwen en 29 mannen.

15

Stadsrekening 2013

Nijmegen in cijfers Bevolking Leeftijd 0-14 jaar 15-24 jaar 25-49 jaar 50-64 jaar 65 jaar e.o. Geslacht vrouwen mannen Totaal

2009 23.622 27.609 60.111 29.148 21.394

2010 23.652 28.278 59.753 29.636 21.717

2011 23.714 28.487 59.857 30.069 22.138

2012 23.854 28.681 59.526 30.232 22.953

2013 23.792 29.345 59.184 30.493 23.629

84.416 77.468 161.884

84.902 78.134 163.036

85.652 78.613 164.265

86.129 79.117 165.246

86.788 79.655 166.443

2010 122.947 19.802 20.287 163.036

2011 123.662 20.143 20.460 164.265

2012 124.089 20.275 20.882 165.246

2013 124.894 20.328 21.221 166.443

2010 122.947 1.506 2.048 5.281 3.391 27.863 163.036

2011 123.662 1.519 2.045 5.288 3.440 28.311 164.265

2012 124.089 1.523 2.066 5.313 3.500 28.755 165.246

2013 124.894 1.524 2.095 5.331 3.513 29.086 166.443

Bron: www.nijmegen.nl (Stadsgetallen/bevolking)

Bevolking - etniciteit Herkomst Nederland Westerse landen Niet-Westerse landen Totaal

2009 122.204 19.708 19.972 161.884

Bron: www.nijmegen.nl (Stadsgetallen/bevolking)

Etnische herkomst Etnische Herkomst Nederland Suriname Antillen/Aruba Turkije Marokko Overige Totaal

2009 122.204 1.538 2.023 5.192 3.321 25.597 0

Bron: www.nijmegen.nl (Stadsgetallen/bevolking) De etnische herkomst volgens de CBS-definitie wordt bepaald door het geboorteland van de persoon zelf en van de ouders van deze persoon.

Bouwen en wonen - woningvoorraad - voorraad naar soort woongelegenheid woningvoorraad Nieuwbouw koop: - laagbouw - etage Nieuwbouw huur: - laagbouw - etage Totaal woningen per 1 jan (CBS) Wooneenheden per 1 jan (CBS) Woonschepen

2009

2010

2011

2012

2013

82 240

175 385

137 32

200 100

227 225

80 82

20 251

82 106

200 750

80 528

69.924 4.540 52

70.402 4.571 44

71.083 4.597 41

71.774 4.620 41

72.916 4.620 46

17

Stadsrekening 2013 Woonwagens Totaal

103 74.619

103 75.120

103 75.824

103 76.538

2010 24.887 18.954 4.689 15.230 2.862 1.175 67.797

2011 25.251 18.969 4.725 15.424 2.928 1.130 68.427

2012 25.434 18.960 4.851 15.487 2.961 1.162 68.855

83 77.665

Bron: www.nijmegen.nl (Stadsgetallen/woningmarkt)

Huishoudens naar soort Huishoudens Alleenwonend Echtpaar/samenwonend 1-oudergezin 2-oudergezin Vrij huis anders Totaal

2009 24.678 19.004 4.635 15.147 2.795 1.162 67.421

2013 26.006 19.279 4.907 15.479 3.066 916 69.653

Bron: www.nijmegen.nl (Stadsgetallen/woningmarkt/voorraad)

Scholing en vorming - wetenschappelijk onderwijs - hoger beroepsonderwijs Onderwijs HBO-studenten Gezondheid Economie Educatie Techniek Communicatie Totaal HBO-studenten WO-studenten A-faculteiten B-faculteiten C-faculteiten Overig en onbekend Totaal WO-studenten Totaal studenten Nijmeegse studenten HBO Nijmeegse studenten WO

2009

2010

2012

2013

9.509 3.280 2.979 595 27 16.388

10.725 3.455 3.209 642 26 18.057

11.621 3.557 3.348 722 0 19.248

11.993 3.898 3.407 815 0 20.113

12.484 4.101 3.364 880 0 20.829

5.873 4.934 6.823 139 17.789 34.177

5.966 5.134 7.012 151 18.263 36.320

5.917 5.208 7.399 196 18.720 37.968

5.775 5.292 7.484 179 18.730 38.843

5.263 5.321 7.172 156 17.912 38.741

3.717 8.367

4.150 8.777

3.929 8.302

3.868 7.764

3.570 6.584

Nijmeegse studenten: volgen een studie in Nijmegen en zijn woonachtig in Nijmegen

Bron: www.nijmegen.nl (Stadsgetallen/onderwijs)

18

2011

Stadsrekening 2013

Nijmegen financieel 2013 In dit hoofdstuk wordt beschreven hoe Nijmegen er in 2013 financieel voorstaat. We gaan in op het behaalde financiële resultaat en de analyse ten opzichte van de begroting, de verwachting in de voorjaarsnota en het geprognosticeerde resultaat bij de najaarsnota. Daarnaast behandelen we de vermogenspositie ultimo 2013 en geven een doorkijk naar het weerstandsvermogen voor de komende jaren. Tenslotte geven we een analyse van de personeelskosten en inhuur alsmede de gerealiseerde bezuinigingen in 2013. In 2013 is de stadsrekening afgesloten met een positief saldo van € 0,7 miljoen. Ten tijde van de najaarsnota dachten we nog af te gaan sluiten met een nadelig saldo van € 2,4 miljoen, maar door verschillende mee- en tegenvallers van per saldo € 5,7 miljoen voordelig hebben we de jaarrekening af kunnen sluiten met genoemde € 0,7 miljoen.

FINANCIËLE ANALYSE De begroting 2013 sloot met een nadeel van € 2,2 miljoen. In de voorjaarsnota is een nadeel van per saldo € 0,5 miljoen gemeld en verwerkt. Van de daar gemelde voor- en nadelen had een bedrag van € 1,4 miljoen betrekking op een nadeel op parkeren en kende financiering een voordeel van € 2,1 miljoen .Naast deze gemelde nadelen zijn er ook risico's gemeld bij Werk en Inkomen, mobiliteit inzake parkeren, heffingen en bouwleges. Deze risico's zijn verder niet financieel verwerkt omdat er nog bijstuur mogelijkheden werden gezien. Er is dan ook een zorgvuldig financieel beleid gevoerd teneinde in het najaar en bij deze rekening met een zo gunstig mogelijk resultaat te komen. Dit heeft geresulteerd in een positieve melding bij de najaarsnota van € 340.000 en hiermee sloot de dynamische begroting uiteindelijk met een tekort van € 2,4 miljoen. De meevallers in de najaarsnota hadden ondermeer betrekking op voordelen bij heffingen, btw voordelen, positieve afwikkeling boete storingen parkeerautomaten en een voordeel van € 2,7 miljoen op de individuele voorzieningen bij Zorg en Welzijn. Enkele risico's uit de voorjaarsnota zijn bewaarheid en hebben een nadeel opgeleverd. Het gaat dan om een nadeel op de parkeeromzet van € 1 miljoenen een nadeel op bouwleges van € 0,7 miljoen. Een ander nadeel betrof een verwachte verlaging gemeentefondsuitkering van € 3,3 miljoen. Naast deze voor- en nadelen zijn ook nog risico's gemeld. Bovenop de risico's bij werk en inkomen is vooral het risico bij het ontwikkelbedrijf van invloed geweest. In het najaar van 2013 is de risiconota Ontwikkelingsbedrijf 2013 uitgebracht en hierin zijn de parameters voor de herziening grondexploitaties vastgesteld en de risico's benoemd. De verwachting was toen dat we verliezen op grondexploitaties zouden moeten nemen van € 19,4 miljoen. Een afzonderlijk raadsbesluit inzake parkeren Hezelpoort heeft dit verlies nog met een miljoen verhoogd. Dit verlies is inderdaad opgetreden en is bij het vaststellen van het VGP verrekend met de saldireserve. Gevolg hiervan is een lagere saldireserve dan was geraamd ten tijde van de begroting.

19

Stadsrekening 2013 Samenvattend zien we de volgende ontwikkeling in het financiële beeld. Van de raming in de primitieve stadsbegroting van € 2,2 miljoen tekort, via de voorjaarsnota met € 2,7 miljoen nadeel, zien we een najaarsnota die sluit met een tekort van € 2,4 en ten slotte de stadsrekening met een overschot van € 0,7 miljoen. Wanneer dit overschot afgezet wordt tegen het begrote nadelig saldo van € 2,4 miljoen ten tijde van de najaarsnota, dan zien we dat we € 3,1 miljoen voordeliger hebben afgesloten. Deze voordelen zijn ondermeer ontstaan door extra uitkering gemeentefonds in december van € 2,3 miljoen, meevallende kosten op de individuele voorzieningen WMO voor € 1,2 miljoen, een naar boven bijgesteld rijksbudget voor bijstandsdebiteuren en verscheidene andere posten. Deze worden hieronder nader toegelicht. Onderstaand wordt een overzicht gegeven van programmaresultaten en de afwijking ten opzichte van de dynamische begroting. De dynamische begroting wil zeggen de begroting met inachtneming van alle begrotingswijzigingen tot en met 31 december 2013. Het gaat hier over de resultaten op programmaniveau na toevoegingen en onttrekkingen uit de reserves. Het betreft nadelige saldi per programma. Alleen het programma Bestuur en Middelen kent een positief resultaat omdat hier de belastingopbrengsten en de gemeentefondsuitkering verantwoord wordt. Voor de programma's met een afwijking groter dan € 250.000 wordt een korte toelichting gegeven. Programma In € 1.000 Klimaat en Energie Ruimte & cultuurhistorie Grondbeleid Bestuur & Middelen Zorg & Welzijn Werk & Inkomen De overige programma’s

Dynamische begroting 2013 -6.100 -6.953 -5.810 258.725 -60.139 -37.260 -144.815 -2.352

Realisatie 2013 -5.714 -7.245 -10.460 262.910 -58.750 -34.992 -145.032 717 V

afwijking 386 V -292 N -4.650 N 4.185 V 1.389 V 2.268 V -217N 3.069 V

Programma Klimaat en energie

Op het programma Klimaat & Energie is een totaal eenmalig voordeel ontstaan van € 386.000. Dit is veroorzaakt door lagere lasten als gevolg van vertraging in de uitvoering van geluidsisolatie aan woningen. En verder door vertraging bij de aanleg van walstroom aan de Waalkade.

Programma Ruimte en Cultuurhistorie

Het nadelig resultaat op het programma Ruimte en Cultuurhistorie bestaat uit positieve en negatieve effecten. Gebleken is dat er meer inzet voor vergunning en handhaving nodig was, hetgeen ruim € 0,8 miljoen aan meerkosten met zich mee heeft gebracht. Hiertegenover staat deels een hogere legesopbrengst. Deze legesopbrengst is na de verwachte tegenvaller in de najaarsnota toch nog bijna € 0,2 miljoen voordeliger uitgekomen. Tegenover dit per saldo nadelig effect van € 0,6 miljoen bij vergunningverlening is binnen dit programma een positief effect opgetreden bij cultuurhistorie van bijna € 0,3 miljoen. Hier zijn zowel de uitgaven als de inkomsten achter gebleven bij de raming, als gevolg van minder werk voor grote externe projecten dan waar in de begroting rekening mee was gehouden 20

Stadsrekening 2013

Programma Grondbeleid

In programma grondbeleid is de uitkomst van het VGP van december 2013 overeenkomstig het raadsbesluit van 29 januari 2014 verwerkt. Naast het VGP is in de raadsvergadering van 29 januari de GREX Waalfront besproken en op grond van de gemaakte afspraken is een extra toevoeging aan de voorziening Waalfront verwerkt van € 3,175 miljoen waarvoor de gemeente extra wordt belast, mocht in 2026 blijken dat de grondexploitatie Waalfront sluit met een nadelig saldo. Verder is ten tijde van het opmaken van de rekening ook de exploitatierekening van de GEM Waalsprong ter beschikking gekomen. Hieruit is gebleken dat de gemeente Nijmegen een extra voorziening moet treffen voor het negatief eigen vermogen van de GEM Waalsprong tot een bedrag van € 4 miljoen. Reden hiervoor is in hoofdzaak dat de accountant van de GEM Waalsprong BV de subsidieverwachting neerwaarts heeft moeten bijstellen vanwege de regels die gelden voor een BV: alleen subsidieverwachtingen waarvoor een concrete regeling is, mogen worden opgenomen. Deze toevoegingen aan de voorzieningen veroorzaakt een overschrijding op het programma grondbeleid. Tegenover de overschrijding staat een vrijval van de voorziening voor de Waalsprong. Na opstellen van het VGP zijn de investeringen uit de Waalsprong definitief geworden en opgenomen als gemeentelijke investering. De met de investering knoop Lent, het Splitsingspunt en de Westelijke Parallelroute samenhangende kosten waren € 2,6 miljoen hoger dan werd verwacht. Dat betekent tegelijk dat er minder kosten in de GREX Waalsprong zitten en daarmee wordt de verliesverwachting verminderd. Verder levert de aanpassing van een bijdrage een voordeel op in de GREX Waalsprong van € 0,3 miljoen. Verdere verschillen in het programma grondbeleid zijn relatief gering. Genoemd wordt een nadeel op strategische gronden van € 550.000 deels veroorzaakt door vertraagde verkoop van enkele panden, zoals bijvoorbeeld het Julianaplein 1.

Programma Bestuur en middelen

In het programma bestuur en middelen is een voordeel opgetreden van € 4,2 miljoen. In het programma bestuur en middelen worden de gemeentefondsuitkering en de belastingheffingen verantwoord, maar zijn ook stelposten, financieringsresultaten, bedrijfsvoeringsresultaten en een post onvoorzien opgenomen. Hiermee geven wij aan dat ook de afwijkingen zeer divers van aard zijn. De uitkering gemeentefonds (inclusief correcties voorgaande jaren) is in totaliteit € 2,3 miljoen hoger dan was geraamd in de dynamische begroting. Daar waar bij de najaarsnota nog werd verwacht dat de gemeentefondsuitkering tegen zou vallen, zijn bij de decembercirculaire door het Rijk nog extra middelen beschikbaar gesteld. Het laat beschikbaar komen van gemeentefondsmiddelen heeft er daarnaast ook voor gezorgd dat verschillende taakstellingen uit het Gemeentefonds voor een bedrag van € 2,6 miljoen niet als budget zijn overgeheveld naar andere programma’s en daarmee vrijvallen als voordeel op dit programma. In december is door de aandeelhoudersvergadering DAR besloten tot een extra winstuitkering van € 0,5 miljoen. Verder is een voordelige kostenplaatsresultaat van € 1,0 miljoen op dit programma verwerkt. Ook is de post onvoorzien niet aangesproken en levert hiermee een voordeel op van € 0,4 miljoen. Omdat er ook stelposten op dit programma worden opgenomen, zijn er nadelen op dit programma, die elders in de jaarrekening tot voordelen leiden. Een nadeel van ca € 1,1 miljoen betreft bezuinigingsposten die elders ingevuld moeten zijn. Een deel van die bezuinigingspost betreft inhuur bij grondbeleid die inmiddels als niet realiseerbaar wordt beschouwd en om die reden in 2014 gehalveerd en ingaande 2015 niet meer is opgenomen (besluitvorming perspectiefnota 2014). Verder is bij de begroting, op grond van ervaring rekening gehouden met een voordelig rekeningresultaat. Hiervoor was een negatieve stelpost van € 1,8 miljoen opgenomen en deze stelpost zorgt in de stadsrekening voor een nadeel t.o.v. de begroting. Het restant verschil zijn diverse kleinere posten zoals bijvoorbeeld een voordeel op heffingen van € 0,1 miljoen.

21

Stadsrekening 2013

Programma Zorg en Welzijn

In het programma zorg en welzijn is een voordeel van € 1,4 miljoen opgetreden. Nadat in de najaarsnota een melding is verwerkt van verwachte voordelen bij de individuele voorzieningen van € 2,7 miljoen laat de rekening een onderschrijding van de lasten van € 1.190.000 zien.Dit is een belangrijke verklaring van het verschil. De afgelopen jaren waren er stijgende kosten die veroorzaakt werden door de vergrijzing en de extramuralisering van de zorg. Aan het einde van 2012 is geconstateerd dat de kosten voor de individuele voorzieningen waren gestabiliseerd. In 2013 laten de kosten voor alle individuele voorzieningen echter een daling zien. Sinds vorig jaar wordt gekanteld gewerkt via keukentafelgesprekken in de sociale wijkteams. In het gesprek wordt nadrukkelijk meegenomen wat de mogelijkheden zijn om het probleem te verhelpen met behulp van het eigen netwerk. Hierdoor leidt een aanvraag niet altijd tot een verstrekking. Daarnaast leidt de lagere uurprijs als gevolg van de regionale aanbesteding huishoudelijke hulp, tot het genoemde voordeel op de lasten. Per voorziening zijn de resultaten als volgt: bij huishoudelijke hulp inclusief PGB € 505.000 onderschrijding, bij rolstoelen € 101.000, bij de woningaanpassingen € 248.000 en bij de vervoersvoorzieningen € 319.000.

Programma werk en inkomen

Bij het programma werk en inkomen is een voordeel is ontstaan van bijna € 2,3 miljoen. Dit voordeel wordt veroorzaakt door voordelen zowel bij Werk als bij Inkomen. Op armoedebestrijding heeft zich een nadeel voorgedaan van € 0,2 miljoen, maar dit nadeel wordt gecompenseerd door een voordeel bij het programma bestuur en middelen inzake gemeentefondsuitkering, zoals daar is toegelicht. Werk Bij werk valt de voorziening Ziekengeldverplichtingen stichting Uitzicht vrij. De stichting is opgeheven en het afgelopen jaar is gebleken dat er nauwelijks betalingsverplichtingen in verband met ziekte van oud gesubsidieerde werknemers zijn. Kortom er is geen reden om deze voorziening in stand te houden. Verder is er sprake van een gering overschot aan inburgeringsmiddelen. Inkomen Bij inkomen realiseren we een voordeel van € 1,3 miljoen. Het rijksbudget voor de bijstandsuitkeringen is eind september naar boven bijgesteld. Deze meevaller aan de batenkant in combinatie met de geringe stijging van Nijmeegse bijstandsgerechtigden (in vergelijking met de landelijke ontwikkeling), heeft een veel lager tekort op bijstand opgeleverd dan begin 2013 geprognosticeerd. Armoedebestrijding Bij armoedebestrijding realiseren we een nadeel van (per saldo) € 0,2 miljoen. Dit resultaat is minder negatief dan in de voorjaars- en najaarsnota 2013 benoemd. De rijksmiddelen die we in de septembercirculaire 2013 voor minima en schuldhulpverlening hebben ontvangen, de zogenoemde Klijnsmagelden, willen we dan ook alsnog inzetten voor armoedebestrijding. De Raad heeft hier op 12 maart 2014 mee ingestemd.

22

Stadsrekening 2013

ANALYSE VERMOGENSPOSITIE De vermogenspositie van de gemeente Nijmegen wordt bepaald door de stand van het eigen vermogen ultimo boekjaar. In de balans wordt inzicht gegeven in de mutaties binnen het eigen vermogen. Mutaties in het eigen vermogen worden verwerkt aan de hand van raadsbesluiten. Het eigen vermogen bestaat uit:

Algemene reserve Bestemmingsreserve Rekeningresultaat Totaal

31-12-2013 62.369 16.552 717 79.638

31-12-2012 41.113 78.999 -13.474 106.638

Het eigen vermogen is ten opzichte van 2012 met € 27 miljoen afgenomen tot bijna € 80 miljoen. Een belangrijke afname wordt veroorzaakt door het treffen van verliesvoorzieningen op de waarde van de grondexploitaties waardoor er een fors beslag op de saldireserve is gedaan. Voor de overige afname van de reserves zijn raadsvoorstellen gedaan. Een van die voorstellen betrof het vrijwillig vertrekarrangement voor werknemers van de gemeente Nijmegen. Hiervoor is € 10,1 miljoen uit de algemene reserve onttrokken. Dit bedrag wordt echter in de komende jaren terugverdiend door het aanstellen van jonger, goedkoper personeel en door een aantal ontstane vacatures niet meer op te vullen. De verlaging van de bestemmingsreserves wordt voor een groot deel veroorzaakt door het overhevelen van de bestemmingsreserve stadsbrug naar de algemene saldireserve. Hiermee wordt al aangegeven dat weliswaar de stand van de reserves op 31 december lager is dan vorig jaar, maar dat ook gekeken moet worden naar de ontwikkelingen van de reserves in de toekomst.

ANALYSE WEERSTANDSVERMOGEN Het weerstandsvermogen geeft aan in welke mate de gemeente in staat is om het hoofd te bieden aan nadelen die kunnen ontstaan bij de uitvoering van onze gemeentelijke taken. Het gewenste weerstandsvermogen wordt berekend met behulp van ons risicobeheersingssysteem. De afspraken rondom zekerheidspercentages en risicobeheersing hebben wij vastgelegd in de kadernota "risicomanagement en weerstandsvermogen" welke in november 2013 door de Raad is vastgesteld. Wij kunnen met 80% zekerheid zeggen dat wij om de risico's van zowel de programma's ( € 12,1 miljoen) als van de planexploitaties (€ 73 miljoen) af te dekken een weerstandsvermogen nodig hebben van € 85,1 miljoen. Op dit moment is de saldireserve nog niet van voldoende omvang om alle risico's af te dekken. In onderstaande grafiek is echter aangegeven hoe de saldireserve zich in de loop van de tijd ontwikkelt. Bijzonderheid bij de optelsom van begrotingsrisico's (12,1 miljoen) en planexploitatierisico's(73 miljoen) is de verschillende spreiding in de tijd. De planexploitaties hebben een horizon die zo'n 15 jaar verder kan liggen, bijvoorbeeld de oplevering van de Waalsprong is nu berekend op 2028/2029. De bijsturingsmogelijkheden en externe invloeden op het risicoprofiel zijn voor planexploitaties dan ook veel groter dan van de programmarisico's. Dat is dan ook de reden dat wij het verantwoord achten om een groeipad voor de saldireserve uit te stippelen, zodat de saldireserve op termijn op niveau is om alle risico's af te kunnen dekken.

23

Stadsrekening 2013 Ook willen wij u nog een bijzonderheid bij de analyse van het weerstandsvermogen meegeven. Voor dekking van toekomstige verliezen in de planexploitaties zijn voorzieningen gevormd. Voorzieningen worden gevormd door het nemen van verliezen( in deze stadsrekening is een bedrag van ruim 25 miljoen als verlies genomen) en deze bedragen opzij te zetten in een voorziening. Mocht op termijn blijken dat de verwachte verliezen zich positief ontwikkelen, dan vallen deze bedragen weer vrij. Populair gezegd hebben we naast de spaarpot die saldireserve heet, nog een andere spaarpot in de vorm van voorzieningen.(€ 61 miljoen eind 2013) Alleen heeft deze laatste spaarpot een stevig slot en mag enkel en alleen besteed worden om de verliezen in planexploitaties op te vangen.

De conclusie is dat de Saldireserve in 2018 op het niveau van het risicoprofiel komt, als er geen nieuwe onttrekkingen nodig zijn. Aan rente en aan structurele bijdragen uit de begroting gaan de komende jaren jaarlijks bedragen van € 8 miljoen, oplopend naar € 10 miljoen naar de Saldireserve. Dat maakt dat de huidige stand toereikend is om de risico’s op te vangen. Voor inzicht in het verloop van de saldireserve en de risico inventarisatie verwijzen wij u naar de paragraaf weerstandsvermogen.

24

Stadsrekening 2013

VOORSTEL TOT BESTEMMING VAN HET RESULTAAT Wij stellen voor om het positieve rekeningresultaat van € 0,7 miljoen toe te voegen aan de saldireserve. Gezien de ontwikkelingen in de saldireserve is het wenselijk om het resultaat te gebruiken voor versterking van het weerstandsvermogen. Een andere overweging om het rekeningresultaat aan de saldireserve toe te voegen, is dat wij niet als vertrekkend college voorstellen willen doen namens de nieuw te vormen coalitie. Door toevoeging aan de saldireserve wordt het de keuze van de nieuwe coalitie om al dan niet gelden uit 2013 in te zetten in 2014. Wel hebben we alle besluiten over 2013 die door de Raad genomen zijn tot opmaken van deze stadsrekening meegenomen in de resultaatbepaling. De besluiten in 2014 hebben niet meer kunnen leiden tot begrotingswijzigingen. Onderstaand is in een overzicht het verloop van het resultaat voor reservemutaties weergegeven, na reservemutaties alsmede een overzicht van besluiten die niet meer in de dynamische begroting verwerkt konden worden, maar wel meegenomen zijn in het rekeningresultaat resultaat 2013 werkelijke uitgaven 2013

775.654

werkelijke inkomsten 2013

748.717

resultaat voor reserve mutaties

N

12.075

reservemutaties volgens dynamische begroting (onttrekking uit reserves) resultaat na reservemutaties begroting mutaties volgens reeds genomen besluiten

-26.937

N

-14.862

a. effecten VGP raadsbesluit 29 januari 2014 uit saldireserve

22.495

b. effect maatwerkinterventie raadsbrief 16 december 2013 naar saldireserve c. armoedebeleid raadsbesluit 12 maart 2014 naar saldireserve

-2.837 -324

d.1% regeling beeldende kunst volgens regels naar bestemmingsreserve

-150

e .ISV gelden volgens regels uit bestemmingsreserve ISV

254

f. reserve afschrijving volgens regels uit deze bestemmingsreserve

48

g. herrubriceringen vanuit voorzieningen en verplichtingen naar reserves resultaat na reservemutaties besluitvorming over 2013

-3.908 V

717

Toelichting op mutaties volgens besluitvorming a. De VGP is op 29 januari door de Raad vastgesteld. Hierin zijn verliezen op grondexploitaties opgenomen, maar ook nog een winstname op een tweetal projecten. Per saldo is er een bedrag van € 19,8 miljoen ten laste van de saldireserve gebracht. Aangezien een deel van deze mutaties reeds verwerkt was in de dynamische begroting, heeft vaststelling van de VGP uiteindelijk geleid tot de genoemde correctie van € 22,5 miljoen. b. Ten aanzien van de Maatwerkinterventie is de Raad per brief van 16 december 2013 op de hoogte gebracht van de uiteindelijke met de maatwerkinterventie gemoeide bedragen. Daar waar eerst gerekend werd met € 12,9 miljoen en ook uit de saldireserve gehaald was, is in december gebleken dat dit bedrag € 10,1 was. Het verschil van € 2,8 miljoen is dan ook weer teruggestort in de saldireserve. 25

Stadsrekening 2013

c. Op 12 maart is door de Raad besloten om € 0,3 miljoen Klijnsma middelen die in 2013 ontvangen waren , alsnog in te zetten voor armoedebeleid d. tot en met f. Er zijn een aantal bestemmingsreserves waarbij de regels zodanig zijn, dat pas na afloop van het jaar bepaald kan worden of er een toevoeging dan wel onttrekking aan deze reserves gedaan moet worden. De hier vermelde mutaties zijn geheel conform de door de Raad vastgestelde spelregels van de betreffende reserve. g. de voorziening afbouw gesubsidieerde arbeid (2,8 miljoen) de verplichting ondernemersfonds (0,45 miljoen) en de verplichting citymarketing (0,6 miljoen) behoort gerubriceerd te worden onder de bestemmingsreserves.

WAAR KWAM HET GELD IN 2013 VANDAAN?

Planexploitaties € 196 mln

Verrekeningen € 28 mln

Reserves € 19 mln

Specifieke uitkeringen € 152 mln heffingen en leges € 30 mln Overige inkomsten € 59 mln

Rente en winst € 42 mln

Belastingen € 64 mln

Algemene uitkering € 206 mln

Gemeentefonds € 206 miljoen De belangrijkste inkomstenbron is het Gemeentefonds. Via dat fonds geeft het Rijk aan de gemeente middelen om de gemeentelijke taken uit te kunnen voeren. De keuze hoe de gemeente dit geld besteedt, is aan de gemeenteraad. Specifieke uitkeringen € 152 miljoen Van diverse Ministeries krijgen we geld voor speciale taken en projecten. Dit geld is specifiek bestemd voor het aangegeven doel en kan niet aan iets anders worden besteed. De bijdrage voor het verstrekken van uitkeringen in het kader van de Wet Werk en Bijstand (Wwb) en de bijdrage voor de WSW maken het grootste deel uit van dit bedrag. Ook provinciale subsidies zijn onder specifieke uitkeringen meegenomen.

26

Stadsrekening 2013 Belastingen en heffingen €94 miljoen De belangrijkste eigen belastingen van de gemeente zijn de OZB, de Rioolheffing en de Afvalstoffenheffing. Daarnaast zijn er allerlei heffingen en leges, waarvan de bouwleges de grootste is. Planexploitaties € 196 miljoen Planexploitaties zijn grote, meerjarige ontwikkelingsprojecten, waarvoor de gemeenteraad een aparte begroting vaststelt voor de hele looptijd van het project. De boekhoudregels schrijven voor dat ook van planexploitaties de baten en lasten van het betreffende jaar in de Stadsbegroting worden opgenomen. Rente en winstuitkeringen € 42 miljoen Onder deze categorie rekenen we de rente op onze reserves, toegerekende rente op onze investeringen, rente op uitgezette leningen en de dividenden. Reserves € 19 miljoen Uit bestemmingsreserves en uit de saldireserve worden soms – bij raadsbesluit – bedragen gehaald als dekking voor de begroting. Dat is per definitie tijdelijke dekking. Bij de lasten zal blijken dat er ook weer bedragen ín de reserves worden gestort. Administratieve verrekening €28 miljoen Soms worden binnen de rekening bedragen verrekend tussen producten. Bijvoorbeeld de huren van sportaccommodaties, die binnenkomen bij beheer vastgoed en van daaruit overgeboekt worden naar het programma Sport. Om te voorkomen dat die bedragen dubbel worden geteld, krijgen ze een apart kenmerk mee.

27

Stadsrekening 2013

WAAR GING HET GELD IN 2013 NAARTOE? Verrekeningen € 35mln Planexploitaties € 203mln

Rente en winst € 28mln Kapitaallasten € 28mln Goederen en diensten € 86mln

Reserves € 15mln

Uitkeringen WWB € 99mln Subsidies € 65mln

Overdrachten € 101mln

Organisatie € 136mln

Organisatie € 136 miljoen De totale kosten van de gemeentelijke organisatie bedragen € 136 miljoen. Daarin zitten de personeelskosten van ambtenaren en bestuurders plus alle andere kosten die de eigen organisatie nodig heeft om te kunnen functioneren, exclusief de organisatiekosten die bij de planexploitaties en investeringen terecht komen. Kapitaallasten € 28 miljoen Kapitaallasten bestaan uit de rente en de aflossing van investeringen. Het gaat hier om de kapitaallasten voor beleidsinvesteringen die op de programma’s worden geboekt. Goederen en diensten € 86 miljoen Onder goederen en diensten wordt alles geboekt wat anderen tegen betaling in onze opdracht uitvoeren of leveren. Bijna 80% van het totale bedrag komt voor rekening van de programma’s Werk & Inkomen, Openbare ruimte, Mobiliteit en Facilitaire diensten. Dan gaat het om trajecten voor uitstroom en participatie, het contract met de DAR, onderhoud aan wegen en aan openbaar groen en beheer en onderhoud van accommodaties. Planexploitaties € 203 miljoen Zoals we bij de baten schreven, schrijven de boekhoudregels voor dat van planexploitaties de baten en lasten van het betreffende jaar in de Stadsbegroting worden opgenomen. Rente € 28 miljoen Schreven we bij de baten dat we rente ontvangen op onze reserves, tegelijkertijd betalen we rente op onze leningen. In het treasurybeleid wordt steeds geprobeerd een zo gunstig mogelijke financiering te behalen. De rente op onze reserves dient als voeding voor de saldireserve. 28

Stadsrekening 2013 Reserves € 11 miljoen Reserves zijn net als een spaarpot. Als er geld over is, gaat dat naar de reserves. En als er –tijdelijk – extra geld nodig is, kan dat weer uit de reserves worden gehaald. Voor beide is altijd een uitdrukkelijk raadsbesluit nodig. Hier, aan de lastenkant, staan de middelen die we in de reserve storten. De saldireserve dient als buffer voor de risico’s in de lopende begroting. De andere reserves zijn bestemmingsreserves: ze zijn ingericht met een bepaald doel. Als de Raad dat doel laat vervallen, kunnen de middelen worden toegevoegd aan de saldireserve. Administratieve verrekening € 35 miljoen Net als bij de baten staan hier de interne verrekeningen apart opgenomen. Uitkeringen Wwb € 99 miljoen De lasten van de feitelijke Wwb‐uitkeringen zijn € 99 miljoen geweest. Subsidies € 65 miljoen Subsidies zijn middelen die wij aan andere organisaties geven die activiteiten voor Nijmeegse burgers uitvoeren. Overdrachten € 101 miljoen Onder overdrachten zitten middelen die wij aan andere organisaties of individuen geven maar die niet tot de subsidies of de Wwb‐uitkeringen behoren. De grote zijn Wmo verstrekkingen, minimabeleid, regionale brandweer en trajecten binnen het product werk.

BEZUINIGINGEN Bij deze jaarrekening wordt gerapporteerd over de verdere afwikkeling in het jaar 2013 van de bezuinigingen naar de stand van 31 december 2013. Tevens wordt kort teruggekeken naar de invulling van de bezuinigingen in het afgelopen jaar. Het beeld is dat de invulling in 2013 goed is verlopen. De opgave voor 2013 bedroeg totaal € 4,9 miljoen. Dit bedrag kunnen we nu bijna volledig gereed melden. (voor € 4,7 miljoen) Bij de Voorjaarsnota meldden we € 1,4 miljoen, vervolgens in de Najaarsnota aanvullend € 2,5 miljoen. En nu bij de Jaarrekening komt daar nog eens € 0,8 miljoen bij. Slechts voor een klein bedrag van € 175.000 is dat in 2013 niet gelukt. In de paragraaf bedrijfsvoering gaan we uitgebreid in op het ontstaan van de bezuinigingen en de invulling hiervan. Voor deze nadere detaillering verwijzen wij u dan ook naar deze paragraaf.

29

Stadsrekening 2013 Bezuinigingen in deze raadsperiode In de raadsperiode 2010-2014 hebben bezuinigingen een belangrijke rol gespeeld in het politiek debat en bij het sluitend houden van de meerjarenbegroting. Hieronder in een oogopslag de belangrijkste cijfers (bedragen in miljoenen euro’s). BEZUINIGINGSOPGAVEN besloten vóór 2010 met doorwerking vanaf 2010 besloten in deze raadsperiode (2010 tot heden) Totaal van de opgaven Gerealiseerd in deze raadsperiode 2010 t/m 2013 Eenmalig verlies 2013 Nog in te vullen

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

4,5

8,6

9,8

9,9

9,9

9,9

9,9

9,9

1,1

11,6

19,3

26,1

38,6

55,6

62,8

66,4

5,6

20,2

29,1

37,0

48,5

65,5

72,7

76,3

5,6

20,2

29,1

41,4

41,7

41,8

41,8

0

0

0

36,8 0,2 0

7,1

23,8

30,9

34,5

We zien dat de opgaven in de jaren 2010-2013 volledig zijn gehaald (op 175.000 na, eenmalig in 2013)

KOSTENPLAATSRESULTAAT 2013 Om de gemeente als organisatie te laten functioneren moeten er kosten worden gemaakt in de sfeer van de bedrijfsvoering. Denk hierbij aan personeelskosten, inhuur, huisvestingskosten en overige apparaatskosten. Deze kosten worden verdeeld over de beleidsprogramma’s, de investeringen en de grondexploitaties. Op de bedrijfsvoering wordt altijd strak gestuurd, zodat de uitvoering binnen de toegestane budgetten plaatsvindt op een, zo efficiënt mogelijke wijze. Strakke sturing is nodig omdat deze budgetten fors onder druk staan door oude en nieuwe bezuinigingen. Op personeel gebied, en dus ook bij de bedrijfsvoering zijn er in 2013 enkele belangrijke ontwikkelingen geweest. Een voor onze organisatie opvallende actie vormde het aanbieden van een vertrekarrangement aan onze medewerkers. Uw Raad heeft daarover in december 2013 een besluit genomen ( raadsbesluit 153/2003) In dat voorstel hebben wij, mede gezien de snelheid van het proces, aan uw Raad budget gevraagd voor alle potentiële kandidaten. Overigens onder de gelijktijdige toezegging dat wij dit budget in de komende jaren weer terug verdienen, door het aanstellen van jonger en daarmee goedkoper personeel en het deels niet meer invullen van de ontstane vacatures. Hiermee wordt tevens een deel van de bezuinigingstaakstellingen ingevuld. Zoals eerder per brief van 17 december aan u bericht, hebben uiteindelijk 115 medewerkers gebruik gemaakt van het aanbod en daarmee de gemeentelijke organisatie per 1 december 2013 verlaten. Een andere bijzonderheid op het personele vlak was het vertrek per 1 januari 2013 van de gemeentelijke Brandweer naar de Veiligheidsregio Gelderland Zuid (VRGZ). Hiermee verlieten 124 medewerkers de gemeentelijke organisatie. Vervolgens vertrokken per 1 april 2013 totaal 63 medewerkers van onze gemeente naar de nieuwe Omgevingsdienst Regio Nijmegen (ODRN). Mede als gevolg van bovenstaande bewegingen zijn wij in 2013 zeer terughoudend en voorzichtig geweest met het invullen van vacatures. 30

Stadsrekening 2013 Dat betekent wel dat we soms meer gebruik hebben gemaakt van de flexibele schil. Tijdelijke inhuur is een voorzichtige manier van werken wanneer dat afgezet wordt tegen in dienst nemen van personeel. Alles bij elkaar heeft dit geresulteerd in een voordelig kostenplaatsresultaat van € 1 miljoen. Dat wil zeggen dat per saldo minder is uitgegeven dan was begroot. Dit kostenplaatresultaat is hoofdzakelijk bereikt binnen de componenten salariskosten en inhuur, en de opbrengsten die hier tegenover staan. Voor nadere uitleg van dit resultaat verwijzen wij u naar de paragraaf bedrijfsvoering.

PERSONEELSKOSTEN EN FORMATIE De loonkosten maken een belangrijk onderdeel uit van de uitgaven van de gemeente. Onderstaand geven wij aan welke lasten geraamd waren en wat is uitgegeven, afgezet tegen vorig jaar en in relatie gebracht met de formatie. Bij de FTE's is de begrote, toegestane formatie naast de gerealiseerde formatie gezet. Bijzonderheid hierbij is dat in de begrote formatie per 31 december 2013 nog geen rekening is gehouden met het vertrekarrangement. Aframing van de formatie moet nog begin 2014 plaatshebben en hangt af van de herbezetting van de vrijgekomen FTE’s. Zoals gezegd is het vertrekarrangement budgettair neutraal. In de werkelijke FTE’s is wel gerekend met de vertrokken medewerkers, zij zijn tenslotte van de gemeentelijke loonlijst verdwenen. In deze tabel staat weergegeven hoe de realisatie zich verhoudt tot de begroting over de jaren 2012 en 2013. Bedragen in € 1.000 Jaar

Begroting loonsom

Realisatie loonsom

meer uitgaven dan begroot

Fte begroot 31-12

Fte werkelijk 31-12

Boventalligen

Vacatures

2.012

112.564

116.475

-3.911

1.824

1.805

41

60

2.013

106.260*

111.414*

-5.154

1.608

1.488

43

163

6.304

5.061

215,9

317,2

Minder

*Voor een goed vergelijk hebben we de kosten van het vertrekarrangement hier buiten beschouwing gelaten. Zowel de begroting als de realisatie zijn ten opzichte van 2012 flink afgenomen. De afname in de loonsom en de begrote FTE's wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door de eerder genoemde verzelfstandiging van de brandweer (124 medewerkers) naar de VRGZ en de overgang van de gemeentelijke afdeling Omgevingskwaliteit (63 medewerkers) naar de ODRN. Daarnaast zijn in 2013 bezuinigingen doorgevoerd, met ook een effect op loonsommen en de begrote fte.Verder heeft het vertrekarrangement gevolgen voor de werkelijke bezetting. De afgelopen 4 jaar beschouwend is het personeelsbestand van de ambtelijke organisatie teruggebracht van 1.934 FTE werkelijk begin 2010 naar 1.488 FTE werkelijk eind 2013. De vertrokken ambtenaren naar de veiligheidsregio en ODRN vervullen uiteraard nog wel taken voor de gemeente Nijmegen en worden via de bijdragen aan VRGZ en ODRN betaald. Dat middels inkrimping van de organisatie een fors deel van de bezuinigingen is ingevuld, mag duidelijk zijn.

31

Stadsrekening 2013

Bestuursagenda

33

Stadsrekening 2013

Openbare orde & Veiligheid, Burger & Bestuur, Communicatie en Citymarketing & Externe betrekkingen: Portefeuillehouder: H. Bruls

VEILIGHEID De veiligheid in een stad is het resultaat van de sociale, fysieke en economische ontwikkeling van de maatschappij. Sturing is dan ook complex. De gemeente heeft slechts invloed op een beperkt aantal factoren en kan alleen proberen deze positief te beïnvloeden, met name door domeinen te verbinden en budgetten te koppelen. De kern van een succesvol lokaal veiligheidsbeleid ligt in de samenwerking die we met de maatschappelijke partners organiseren. Is die samenwerking goed, dan worden de partners ook effectief in stelling gebracht om de gewenste resultaten te boeken. Een goede en effectieve samenwerking is dan ook ons belangrijkste doel. Vanuit het programma Veiligheid stimuleren we daarom de multidisciplinaire samenwerking op de terreinen sociale en fysieke veiligheid in Nijmegen, met de gemeente als regisseur van die samenwerking. Verder adviseren we het gemeentebestuur over de ontwikkelingen op het veiligheidsdomein. Daarnaast adviseren en ondersteunen we de burgemeester bij zijn wettelijke bevoegdheden voor de openbare orde en veiligheid. Ook zijn we verantwoordelijk voor de vergunningverlening op basis van de APV (met name evenementen) en de Bijzondere Wetten (Drank- en Horecawet, prostitutie en kansspelen). Wat hebben we bereikt? Op het sociale veiligheidsdomein staat de aanpak van veelvoorkomende criminaliteit en ernstige overlast centraal. Dat vraagt intensieve samenwerking tussen gemeente, strafrechtpartners, zorg- en hulpverleners en soms ook de burger. In het Veiligheidshuis hebben we die samenwerking succesvol opgebouwd en bevinden we ons in een positie waarin we dicht op alle relevante informatie zitten en snel kunnen bijsturen. Het Veiligheidshuis is dan ook de kern van ons sociale veiligheidsbeleid. Bij veel partners - justitie en politie, maar ook jeugdzorg – vinden overigens ingrijpende veranderingen plaats, waardoor het voortdurende aandacht vraagt om de resultaten die we in het Veiligheidshuis boeken vast te blijven houden. Daarnaast vinden we het belangrijk dat politie en toezichthouders zichtbaar aanwezig zijn. Daarop hebben we vooral geïnvesteerd door de inzet van straatcoaches en Veiliger Wijkteams (VWT’s). Zij zoeken het contact met wijkbewoners en investeren in communicatie en onderling vertrouwen. VWT’s zijn een samenwerking tussen politie en Bureau Toezicht & Handhaving op wijkniveau, actief in de wijken Hatert, Meijhorst en NeerboschOost/Heseveld. Verder werken we ook aan een aantal zelfstandige veiligheidsprojecten, zoals tijdelijk cameratoezicht, woninginbraakpreventie en buurtbemiddeling. Op het fysieke veiligheidsdomein leggen we veel nadruk op het bevorderen van naleefstrategieën. Die kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan de reductie van de gevolgen van incidenten. Met de vorming van de 35

Stadsrekening 2013 regionale brandweer en van de Omgevingsdienst Regio Nijmegen (ODRN) is krachtig geïnvesteerd in kosteneffectiviteit (brandweer) en kwaliteit van de vergunning- en handhavingsprocessen (ODRN). Op basis van de Stadsvisie 2020 zijn we op het fysieke veiligheidsdomein de uitdaging aangegaan om meer te handelen vanuit het vertrouwen in de burger. Een beter risicobewustzijn, meer eigen verantwoordelijkheid en als gevolg daarvan een (pro)actief naleefgedrag zijn de ankers voor het voorkomen van incidenten. Dat heeft geleid tot het afslanken van het vergunningsproces voor de evenementen. Ook de vraagstukken rondom Tijdelijk Anders Bestemmen (TAB-)projecten benaderen we vanuit dit uitgangspunt. Daarbij zorgen we voor een goede verbinding met de uitgangspunten van het programma Dienstverlening. Indicatoren Vergroten veiligheidsgevoel van de Nijmeegse burger 1.1 Voelt zich vaak onveilig (in het algemeen) 1.2 Voelt zich soms/vaak/zelden onveilig 1.3 Voelt zich vaak onveilig in de buurt

Realisatie 2012

Doelstelling 2013

18,8% 3%

<4% <36% 4%

Realisatie 2013

Het gevoel van onveiligheid wordt in Nijmegen tweejaarlijks gemeten op basis van de Integrale Veiligheidsmonitor. Deze monitor is eind november 2012 uitgebracht en beslaat de ontwikkelingen in de daaraan voorafgaande 2 jaar. Dat betekent dat we in dit stadium alleen nog de realisatie voor 2011 in beeld kunnen brengen. De realisatiecijfers voor 2012 en 2013 volgen dan in de monitor die in 2014 uitkomt. Er is overigens geen enkelvoudig causaal verband te leggen tussen de inzet van de gemeente en het effect daarvan op het veiligheidsgevoel van de Nijmeegse burger. Dat wordt immers door zoveel meer factoren bepaald dan alleen de inzet van de gemeente, dat de indicator slechts als indicatief kan worden gezien. Reductie van het aantal incidenten 2.1 Aangiften bij de politie 2.2 Meldingen bij de brandweer

Realisatie 2012

Doelstelling 2013

Realisatie 2013

14.582 1.495

<16.500 <1.816

14.130 1.382

Financiën Veiligheid € 1.000,Financiële lasten

Begroting primitief

Begroting Dynamisch

Rekening 2013

Verschil Bdyn rek

Openbare Orde & Veiligheid

1.373

1.473

1.251

222

Organisatie van de rampenbestrijding Proactie Preventie Preparatie BRW

806 2.042

13.172 0

13.076 0

96 0

Repressie, Nazorg BRW Uitv. prog. Integrale Veiligheid Vergunningverlening & handhaving Totaal Financiële lasten

10.455

0

0

0

767 544

767 544

810 545

-42 -1

15.988

15.957

15.681

276

-229

-219

-245

26

0 -38

-321 0

-127 0

-193 0

-3

0

0

0

0 0

0 0

0 0

0 0

-269

-540

-373

-167

15.719

15.418

15.309

109

Financiële baten Openbare Orde & Veiligheid Organisatie van de rampenbestrijding Proactie Preventie Preparatie BRW Repressie, Nazorg BRW Uitv. prog. Integrale Veiligheid Vergunningverlening & handhaving Totaal Financiële baten Totaal

36

Stadsrekening 2013 Veiligheid sluit 2013 af met een overschot van € 109.000. Overschotten bij Openbare Orde (het Veiligheidshuis) waren ruimschoots voldoende om overschrijdingen bij Integrale Veiligheid (incidentele projecten) en bij Rampenbestrijding (de bijdrage aan de Veiligheidsregio) op te vangen.

CITYMARKETING & EXTERNE BETREKKINGEN In dit programma wordt door promotie van de stad, coördinatie van het evenementenbeleid, belangenbehartiging en lobby voor de stad en deelname aan stedelijke netwerken gewerkt aan versterking van ons vestigingsklimaat. We streven naar betrokkenheid van provincie, Rijk en Europa bij Nijmeegse plannen en ambities, zowel beleidsinhoudelijk als financieel. Door de naam en faam van Nijmegen nationaal en internationaal onder de aandacht te brengen, onder andere met onze evenementen, bevorderen we dat anderen graag met ons geassocieerd worden. We blijven Nijmegen als oudste stad en als innovatieve kennisstad promoten met aandacht voor ons aanbod aan (loop)sport, cultuur, groen en met name voor de grote projecten en voor Nijmegen omarmt de Waal. We participeren actief in netwerken, lokaal, regionaal, nationaal en internationaal en houden daarbij contact met onze kennisinstellingen en topbedrijven. Wat hebben we bereikt? Begin 2013 werd de Stadsvisie door de Raad vastgesteld, de afronding van een project dat een jaar lang geduurd heeft en waarbij vele instellingen en burgers betrokkenheid hebben getoond. Eind 2013 legden we de kadernota Europa ‘Onbegrensd en Onbevangen’ aan de Raad voor. In 2013 hebben we de samenwerking met de provincie Gelderland geïntensiveerd in bestuurlijke en ambtelijke overleggen rondom het provinciale stedenbeleid. Nijmegen was vooral actief in het bouwen van samenwerking tussen de vier grote steden en de provincie, maar ook als een van de acht Gelderse steden waarmee de provincie Stadscontracten heeft afgesloten. Nijmegen heeft via de Robuuste Investeringsimpuls van de provincie en uit verschillende provinciale programma's steun ontvangen voor meerdere projecten en stedelijke instellingen. Met de andere steden in Overijssel en Gelderland en met de twee provinciale overheden in het Landsdeel Oost hebben we actief gewerkt aan het opstellen van een Operationeel Programma EFRO 2014-2020, dat begin 2014 zal worden voorgelegd aan de Europese Commissie. Binnen de Euregio Rijn-Waal hebben we meegewerkt aan het opstellen van een strategische agenda voor de nieuwe Interreg VA periode die eind 2014 in zal gaan. In de Euregio hebben we het initiatief genomen voor een versterkte samenwerking met de grootste Duitse stad: Duisburg. In 2013 hebben we in goed overleg met de raadsdelegatie in de Stadsregioraad doorgewerkt aan de toekomst van de stadsregionale samenwerking na het opheffen van de wgrplus status. De burgemeesters van Nijmegen en Arnhem namen in het begin van het jaar het initiatief om in samenspel met de andere twintig partners in het gebied intensieve gesprekken aan te gaan. Dit heeft geresulteerd in de notitie ‘Samen voor een sterke regio’ die eind van het jaar werd behandeld door de Stadsregioraad, na consultatie van de verschillende raden. In 2014 werken we via twee bestuurscommissies die de grond moeten effenen voor een lichte gemeenschappelijke regeling op het vlak van mobiliteit en wonen en voor stevige triple helix voor de regionale economische ontwikkeling. In de G32 en in de VNG waren we in 2013 actief om tegenspel te bieden aan het Rijk bij het doorvoeren van de decentralisaties in het sociale domein en de daarmee gepaard gaande bezuinigingen. In het Rijk van Nijmegen hebben we in 2013, anticiperend op die decentralisaties, het overleg geïnitieerd en begeleid met acht buurgemeenten voor het opzetten van een Modulaire Gemeenschappelijke Regeling. De eerste module is 37

Stadsrekening 2013 uitgewerkt rondom het werkbedrijf. In de verdere uitwerking in 2014 zullen we met name aandacht geven aan de democratische legitimatie van deze en andere gemeenschappelijke regelingen. In 2013 hebben we met succes de opening voorbereid van de nieuwe stadsbrug De Oversteek, samen met tal van maatschappelijke partners en burgers. Financiën Citymarketing & Externe betrekkingen € 1.000,Financiële lasten (Inter)nat.samenwerk.&public affairs Coordinatie evenementen beleid Promotie Stedenbanden Totaal Financiële lasten Financiële baten (Inter)nat.samenwerk.&public affairs Coordinatie evenementen beleid Promotie Stedenbanden Totaal Financiële baten Totaal

Begroting primitief

Begroting Dynamisch

Rekening 2013

Verschil Bdyn - rek

1.253

1.253

1.237

16

1.745

1.822

1.856

-34

550

1.207

1.242

-35

257 3.804

300 4.581

257 4.591

43 -10

-205

-205

-163

-42

-250

-200

-139

-61

-1 0

-659 0

-693 0

35 0

-456

-1.063

-995

-68

3.348

3.518

3.596

-79

DIENSTVERLENING & BURGERZAKEN Binnen dit programma worden de wettelijke taken van alle burgerzakenproducten uitgevoerd en de telefonische dienstverlening via 14024. Wij zorgen voor een snelle en zorgvuldige afhandeling van al onze klantcontacten. De dienstverlening verbeteren wij door aan de telefoon het forecastingsproces te verbeteren (voortijdig voorspellen van de klantvraag en het aanbod hierop af te stemmen). We geven aan de voorkant zoveel mogelijk informatie aan klanten en wijzen ze op de mogelijkheden van internet. Wat hebben we bereikt? We hebben ervoor gezorgd dat onze klanten tijdig en goed werden geholpen aan onze balies en aan de telefoon. De telefonische bereikbaarheid is verbeterd en we hebben de indicatoren voor wat betreft de wachttijden gehaald. We namen deel aan de klanttevredenheidsonderzoeken die zijn opgenomen in de landelijke benchmark Publiekszaken en klanten beoordeelden onze dienstverlening weer wat hoger dan in 2012. Nijmegen scoort landelijk een mooi gemiddelde. Een 7,9 voor de fysieke dienstverlening en een 7,4 voor de telefonische dienstverlening. Onze gemeentelijke basisadministratie voldoet aan de wettelijke vereisten en werd continue geactualiseerd aan de hand van onderzoeken en signalen.

38

Stadsrekening 2013

Indicatoren Doelmatige en doeltreffende dienstverlening

Realisatie 2012

Doelstelling 2013

Realisatie 2013

79,4% 72%< 30 sec

90% 80% < 30 sec.

78% 79%< 30

Zorgvuldige, tijdige, klantgerichte dienstverlening

Realisatie 2012

Doelstelling 2013

Realisatie 2013

2.1 Cijfer dienstverlening Burgerzaken 2.2 Wachttijd Burgerzaken 2.3 Wachttijden klanten Burgerzaken vrije inloop 2.4 Wachttijd klanten Burgerzaken op afspraak

7,6 80,4% < 15 min 15,7 min 5,7 min

7,5 80% < 15 min. 15 min. 5 min.

7,9 85,3% < 15 min. 12,2 min. 5,3 min.

1.1 Tijdige (binnen wettelijke termijn) afhandeling ontvangen berichten 1.2 Telefonische bereikbaarheid 14024

Toelichting indicator berichtenregistratie Deze indicator heeft betrekking op de gemeentebrede berichtenregistratie die centraal wordt geregistreerd. Deze registratie is niet representatief voor alle inkomende post, maar betreft alleen de beleidspost. Van de 7.300 ingekomen berichten is 78% tijdig afgehandeld. Alle andere (klanten)post (gemeentebreed) wordt in diverse applicaties geregistreerd. Aan de hand van de applicaties wordt de afhandeltermijn bewaakt. In 2013 zijn er slechts 72 ingebrekestellingen. Dit geeft een belangrijk signaal, dat wij binnen de wettelijke termijn de berichten afhandelen binnen de diverse programma's. We steken in op een betere indicator, onderverdeeld naar de gemeentelijke programma's, zodat de dienstverlening op de juiste plek wordt verantwoord. Financiën Dienstverlening & Burgerzaken € 1.000,-

Begroting primitief

Begroting Dynamisch

Rekening 2013

Verschil Bdyn - rek

Burgerzaken

4.354

4.165

4.057

Dienstverlening

2.040

2.040

2.045

-5

6.394

6.204

6.102

102

-3.788

-3.557

-3.466

-90

0

0

0

0

Totaal Financiële baten

-3.788

-3.557

-3.466

-90

Totaal

2.606

2.648

2.636

12

Financiële lasten

Totaal Financiële lasten

107

Financiële baten Burgerzaken Dienstverlening

COMMUNICATIE Met onze communicatie dragen wij bij aan: • een open relatie met de inwoners van Nijmegen; • een duurzame relatie met het bedrijfsleven, het onderwijs, maatschappelijke organisaties en andere overheden; • de tevredenheid van inwoners van Nijmegen over de informatie over het bestuur, het gemeentelijk beleid en de gemeentelijke producten; • inzicht in het democratisch proces bij inwoners van Nijmegen, het bedrijfsleven, het onderwijs en maatschappelijke organisaties en een basis voor interactie met die groepen; • betrokkenheid bij en draagvlak voor ons beleid; 39

Stadsrekening 2013 • • • •

bekendheid van, waardering voor en vertrouwen in ons bestuur; een positief beeld van de gemeente; communicatiebewustzijn en -competenties van de ambtelijke organisatie; effectieve communicatie en informatieverstrekking aan in- en externe belanghebbenden.

Wat hebben we bereikt? We informeerden burgers, ondernemers, verenigingen en organisaties tijdig en begrijpelijk over voor hen belangrijke of interessante onderwerpen. We gaven belanghebbenden en belangstellenden de mogelijkheid om invloed uit te oefenen, bij voorkeur in een open dialoog. We hebben de woordvoering namens het college aan de pers en de advisering van het college met overtuiging opgepakt. De media zijn adequaat voorgelicht. We hebben vele communicatieplannen voor grotere en kleinere projecten ontwikkeld en uitgevoerd. Daarbij hebben we de juiste middelen ingezet om communicatiedoelstellingen te realiseren en verschillende doelgroepen te bereiken: mondeling, digitaal, op papier en audiovisueel. We hebben veel aandacht besteed aan het verbeteren van de burgerparticipatie. We hebben intern en extern diverse bijeenkomsten gehouden om de factor C-methodieken toe te passen en burgers te betrekken bij beleidsvorming. Ook zijn flinke slagen gemaakt in onze digitale communicatie. We zijn in 2013 verder gegaan met de ontwikkeling van onze actieve Facebookpagina en ons Twitteraccount. Bovendien hebben we veel geïnvesteerd in het onderhouden van onze vakkennis en het aanscherpen van onze competenties. We hebben diverse trainingen met de afdeling gedaan en individuele medewerkers hebben trajecten op maat gevolgd. Financiën Facilitaire diensten € 1.000,-

Begroting primitief

Begroting Rekening Dynamisch 2013

Verschil Bdyn - rek

Financiële lasten Communicatie

1.772

1.772

1.772

0

0

0

0

0

1.772

1.772

1.772

0

Financiële baten Communicatie Totaal

BESTUUR Stadsvisie Eind 2011hebben college en raad gesproken over de noodzaak tot het opstellen van een nieuwe toekomstvisie voor Nijmegen. Toen is geconstateerd dat er voldoende redenen zijn om deze visie te actualiseren. In die bijeenkomst is ook afgesproken dat we in dit proces samen optrekken met College en Gemeenteraad en de visie in nauwe samenspraak met de stad te ontwikkelen. Dat is gebeurd in stads- en wijkgesprekken en via de website hebben bewoners en deskundigen volop meegedaan. In de burgerronde van de Politieke Avond van 20 februari 2013 hebben we de Stadsvisie 2020 gepresenteerd en raadsleden en fractievolgers in de gelegenheid gesteld vragen te stellen. In de besluitronde tijdens de Politieke Avond van 6 maart 2013 heeft het politieke debat over de Stadsvisie 2020 plaatsgevonden. De Stadsvisie biedt een analyse van de hoofdkenmerken van de stad en de stedelijke samenleving en benoemt de sociale en economische trends In de ontwikkeling van de stad en de onderscheiden stadsdelen. Op basis hiervan hebben we in tien uitgangspunten de hoofdlijnen van beleid geschetst, Inclusief de gewenste rol van 40

Stadsrekening 2013 de lokale overheid. Na vaststelling dient de Stadsvisie als richtsnoer voor het doen en laten van het gemeentebestuur in de komende Jaren. 1.

Wij koesteren onze bijzondere geschiedenis, onze unieke ligging, onze identiteit als kennis- en studentenstad en de eigengereide en sociale instelling van de Nijmegenaren. 2. De kracht van de stad ligt in experiment en vernieuwing, in bedrijven, instellingen, broedplaatsen en netwerken naast al wat In onze lange geschiedenis Is opgebouwd en nog steeds succesvol Is . 3. Nijmegen wil een moderne sociale stad zijn met ruimte en kansen voor iedereen, waar burgers, instellingen, bedrijven en overheid samen werken aan een aanvaardbaar bestaan voor allen. 4. Om Nijmegen nog mooier te maken werken we aan de ruimtelijke kwaliteit op bijzondere plekken, met respect voor het eigen karakter van de wijken. 5. De bereikbaarheid van en in de stad verbeteren we met voorrang voor hoogwaardig openbaar vervoer en fietsers. 6. Wij Investeren samen met bedrijven en bewoners In een duurzame stad: energieneutraal, schoon en groen. 7. Onze toppositie op het gebied van life sciences versterken we door vooral in te zetten op verbindingen tussen gezondheid, voeding en beweging. 8. Nijmegen wil een Europese stad zijn waar grensoverschrijdend gewerkt, geleerd en geleefd wordt. 9. We zoeken regionale samenwerking waarbij de keuze voor partners en vorm afhankelijk Is van het onderwerp. 10. We willen een moderne, betrouwbare en rechtvaardige overheid zijn, minder hindermacht en meer facilitator Burgerparticipatie Op 24 april 2013 hebben wij bij de bespreking van de Nota Cultureel Erfgoed een voorstel aan de raad gedaan om versneld een aandachtslijst op te stellen, waarbij burgers en belangenverenigingen betrokken zullen worden. In dit Voorstel Burgerparticipatie is het burgerparticipatietraject omschreven, evenals de procedure om tot vaststelling van een aandachtslijst te komen. WNT Met ingang van 1 januari 2013 is de landelijke WNT (Wet Normering Topinkomens) van kracht. Op 18 september 2013 is met een raadsbesluit de lokale WNT-norm in de Nijmeegse Kaderverordening Subsidies opgenomen. Wij hebben een verschil voorgesteld aan de Raad tussen de landelijke en onze lokale norm: we hanteren lokaal de norm van 100% van het ministerssalaris (landelijk 130%) en we hanteren een ‘redelijke’ termijn van een jaar en geen overgangsrecht waarin in zeven jaar de bezoldiging moet zijn afgebouwd. Met het oog op de doelmatige besteding van de middelen kunnen we bij instellingen waarvan bestuurders meer verdienen dan de lokale WNT-norm, achteraf bij de vaststelling van de subsidie korten op het verleende subsidiebedrag. Hiernaast is bij het raadsbesluit het amendement “Bredere inzet van de WNT-normering” aanvaard waardoor de werkingssfeer van de regeling is verruimd en de lokale WNT-norm ook geldt voor instellingen die niet onder de landelijke WNT vallen, maar wel voor meer dan € 100.000,- per jaar gefinancierd worden uit overheidsmiddelen, waarvan minstens 50% afkomstig is van de gemeente Nijmegen.

41

Stadsrekening 2013

Financiën Bestuur & Middelen € 1.000,-

Begroting primitief

Begroting Dynamisch

Rekening Verschil Bdyn 2013 rek

Dagelijks Bestuur

2.724

2.928

2.898

Raad

3.818

3.818

3.818

0

680

476

466

10

7.222

7.222

7.182

40

Dagelijks Bestuur

0

0

0

0

Raad

0

0

0

0

Bestuurlijke- juridische zaken

0

0

0

0

0

0

0

0

14.444

14.444

14.364

79

Financiële lasten

Bestuurlijke- juridische zaken Totaal Financiële lasten

29

Financiële baten

Totaal Financiële baten Totaal

42

Stadsrekening 2013

Ruimtelijke ontwikkeling Waalsprong, Wonen, Klimaat & Energie en Groen & Water Portefeuillehouder: J. v.d.Meer

RUIMTELIJKE ONTWIKKELING WAALSPRONG Nijmegen ontwikkelt zich verder. Vernieuwing, groei en ontwikkeling van de stad zijn noodzakelijk om de kwaliteiten en het voorzieningenniveau van de stad te behouden en waar mogelijk te versterken. Centraal hierbij staan economisch perspectief, een kwalitatief goede woning in een ongedeelde stad die goed bereikbaar is, met groene en blauwe allure. Duurzaamheid is een belangrijke leidraad. Tegen de achtergrond van de economische crisis moeten we ons echter terughoudender opstellen dan voorheen. Wat hebben we bereikt? Het beheersen van de risico’s is een leidend thema voor projecten in de stad. Naast de reguliere verantwoording bij de Voortgangsrapportage Grote Projecten in december 2013 hebben we een afzonderlijke rapportage gemaakt: de risiconota Ontwikkelingsbedrijf 2013. Hierin staat een analyse van de risico’s in projecten, noemen we beheersmaatregelen en voeren bezuinigingen door om de economische en vastgoedcrisis het hoofd te bieden. Het basisscenario is leidend geworden voor de te nemen maatregelen. In de risiconota hebben we ook een zogeheten ‘zwart scenario’ beschreven, waarbij herstel op de vastgoedmarkt langjarig uitblijft. In 2013 stond de uitvoering van de VaststellingsOvereenkomst over de ontvlechting van GEM Waalsprong centraal. We hebben gewerkt aan de verkoop van kavels in Laauwik en Nijland en de voorbereiding van de realisatie van Grote Boel en Stelt-Noord. Daarnaast ontwikkelden we concepten om de bouwproductie weer op gang te helpen en om in te spelen op de woonwensen van consumenten; een voorbeeld daarvan is het project Plant Je Vlag (Vossenpels) voor (collectieve) zelfbouw van woningen. In 2013 zijn circa 350 kavels verkocht. Het project Ruimte voor de Waal is volop in uitvoering. Het consortium i-Lent heeft over het gehele tracé van het project bouw- en grondwerkzaamheden gestart, waardoor de zichtbaarheid naar de omgeving groot is. Met het Rijk hebben we een contract afgesloten over de uitvoering van het project en de realisering van een eiland binnen de termijn 2013-2016. Zoals hiervoor aangegeven vallen zowel de planexploitatie Waalsprong gemeentelijk deel als de planexploitatie Waalsprong GEM deel onder de (financiële) verantwoordelijkheid van de gemeente. In de Waalsprong is het nieuwe station Lent in 2013 in gebruik genomen en is de Oversteek opgeleverd en geopend. Het splitsingspunt en het stationsplein zijn gereed gekomen in 2013. Voor de bedrijventerreinen De Grift en Ressen hebben we een markttoets uitgevoerd. Voor Ressen is een ambitiedocument in procedure gebracht. De planning van de uitgifte van terreinen hebben we aangepast aan 43

Stadsrekening 2013 de analyse van vraag en aanbod op stedelijk niveau. Dit heeft vooral voor De Grift consequenties: de uitgifte is aangepast voor de periode tot 2027. Voor de realisatie van windturbines op de Grift is de voorbereiding van de bestemmingsplanprocedure gestart. De realisatie en planning van vlek 14 (Ressen) is mede afhankelijk van de afspraken die provinciaal en regionaal gemaakt worden. Het amendement van de Raad over Ressen uit het voorjaar van 2014 hebben we verwerkt in de planexploitatie. In de Landschapszone gaan we uit van minder terug storten van grond en effecten van stagnerende woningbouw. Oosterhoutse Waarden is toegevoegd aan de planexploitatie Waalsprong. De verwachte verkoopwaarde van kavels in vlek 50 en park Waaijenstein zijn afgewaardeerd.

WONEN In een land met krimpende en groeiende regio's is Nijmegen één van de steden die de komende jaren bevolkingsgroei zal kennen. De woningvraag die hier mee samenhangt moet worden ingevuld. We willen daarbij een stad zijn met een gedifferentieerd woningaanbod op stedelijk niveau en met variatie op wijkniveau. Andere taakvelden zijn de herstructurering van delen van de bestaande woningvoorraad en de huisvesting van specifieke doelgroepen: mensen met een zorgbehoefte en studenten en jongeren. Vrijkomende woonruimte in de schaarse voorraad van de woningcorporaties wordt op transparante en rechtvaardige wijze verdeeld, scheefwonen willen we tegengaan. De effecten van het woonruimteverdelingsbeleid worden gemonitord. De gevolgen van de economische recessie spelen ons wel parten: de woningmarkt herstelt maar langzaam, banken zijn streng bij hypotheekverstrekking, ontwikkelaars stellen investeringsbeslissingen uit, woningbouwprojecten vertragen. De bezuinigingen van het kabinet tasten de investeringsruimte van de woningcorporaties aan. Met de Nijmeegse corporaties overleggen we over maatregelen om de effecten hiervan zoveel mogelijk te beperken zonder de betaalbaarheid van wonen in gevaar te brengen. Wat hebben we bereikt? We hebben gewerkt aan de opgaven in het woonbeleid: aanpak van het woningtekort, herstructurering van oude wijken, meer studentenhuisvesting, meer woningen in combinatie met een vorm van zorg en een goed systeem van woonruimteverdeling. Dit doen we in een netwerk met veel andere partijen en belanghebbenden. Resultaten in het woonbeleid zijn alleen te bereiken als we gericht inzetten op samenwerking in resultaatgerichte coalities. Voor diverse projecten hebben we ambitiedocumenten opgesteld. Ondanks de stroperige woningmarkt zijn er in 2013 duizend woningen gebouwd: 329 koopwoningen en 671 huurwoningen. Daarvan hebben er 130 een zorgaanbod. Verder zijn er 133 eenheden met zorg opgeleverd. In 2013 zijn geen eenheden voor studenten opgeleverd, maar er zijn wel 850 eenheden in aanbouw genomen. Die zullen in 2014 of begin 2015 klaar zijn. De meeste woningen zijn opgeleverd in de bestaande stad: 619. De productie in de Waalsprong, 381 woningen, ontwikkelt zich gestaag en conform de planning. Zelfbouw in de Vossenpels is in 2013 flink op stoom gekomen. Er zijn voor 114 woningen en eenheden kavels verkocht, waaronder zestien voor betaalbare zelfbouw, met een IBBN starterslening. De realisatie van twee projecten voor zelfbouwende woongroepen is in 2013 gegarandeerd met een subsidie van de provincie en van onszelf. In het voorjaar is, net als in voorgaande jaren, een goed bezochte woonbeurs georganiseerd waar ontwikkelaars en makelaars het actuele aanbod presenteerden. We hebben 71 reguliere startersleningen verstrekt. In regionaal verband hebben we een nieuwe set afspraken over kwaliteit en duurzaamheid van woningbouw gemaakt in het ‘Groene Akkoord’. In de woonservicegebieden is gewerkt aan een toekomstgericht aanbod van wonen en zorg. Het planningskader voor wonen en zorg, met een beeld van aanbod en tekorten, hebben we in 2013 afgerond, besluitvorming volgt in 2014. De nieuwe regionale huisvestingsverordening is in 2013 in werking getreden. Begin 2014 vindt de evaluatie plaats, de eerste cijfers zijn binnen. Het project wonen boven winkels is in 2013 44

Stadsrekening 2013 na tien jaar beëindigd. In de laatste projecten zijn 47 appartementen en 12 eenheden gerealiseerd. Daarmee komt het totaal sinds 2003 op ruim 300 appartementen die via dit spoor in het centrum zijn toegevoegd. Indicatoren Realisatie woningbouwprogramma

Realisatie 2012

Doelstelling 2013

Realisatie 2013

1.1 Aantal woningen 1.2 Aantal woningen in bestaande stad 1.3 Aantal woningen in Waalsprong 1.4 Toevoegingen goedkope huurwoningen 1.5 Toevoegingen goedkope koopwoningen 1.6 Aantal appartementen wonen boven winkels

1250 970 280 665 45 13

900 500 400 300 175 15

1000 619 381 488 54 47

Studenteneenheden en woonservice gebieden

Realisatie 2012

Doelstelling 2013

Realisatie 2013

190 231 6

280 520 6

130 0 6

37

35

37

2.1 Aantal woningen met zorg 2.2. Aantal eenheden voor studenten 2.3 Gemiddelde wachttijd SSHN kamer V'veld +H'veld (in maanden) 2.4 Gemiddelde wachttijd SSHN voorkeurscomplexen 1p onzelfstandigen.(in maanden)

Rechtvaardige verdeling van huurwoningen 3.1 Woningen naar starters 3.2 Woningen naar primaire doelgroep 3.3 Gemiddelde slaagkans 3.4 Slaagkans starters 3.5 Slaagkans primaire doelgroep 3.6 Slaagkans senioren

Realisatie 2012

Doelstelling 2013

Realisatie 2013

47% 83% 0,12 0,11 0,12 0,24

> 40% > 75% >= 0,12 >= 0,10 >= 0,12 >= 0,25

46% 82% 0,09 0,08 0,09 0,20

Financiën Wonen € 1.000,-

Begroting primitief

Begroting Dynamisch

Rekening 2013

Verschil Bdyn - rek

Financiële lasten Doelgroepen

114

67

213

-146

2.612

5.665

5.682

-16

Woonruimteverdeling

94

19

23

-5

Totaal Financiële lasten

2.821

5.751

5.918

-167

Woningbouwbeleid en herstructurering

Financiële baten Doelgroepen Woningbouwbeleid en herstructurering

0

0

0

0

-1.569

-4.688

-4.737

50

Woonruimteverdeling

0

0

0

0

Totaal Financiële baten

-1.569

-4.688

-4.737

50

Totaal

1.252

1.063

1.181

-117

Het programma Wonen laat per saldo een nadelig resultaat zien van € 117.000. Dit saldo is grotendeels ontstaan door een financiële verwerking - van een programma overstijgende verrekening - met de ISV-reserve. Binnen de andere programma's met ISV bestedingen is hierdoor per saldo sprake van een overeenkomstig voordelig verschil.

45

Stadsrekening 2013

KLIMAAT & ENERGIE In 2045 wil Nijmegen een energie-neutrale gemeente zijn, waarbij we met duurzame energie voorzien in de stedelijke energiebehoefte. We stimuleren initiatieven van bewoners, bedrijven en onderwijsinstellingen, verenigd in bijvoorbeeld Power2Nijmegen en het Nijmeegs Energieconvenant. Daarnaast willen we met de bestaande wet- en regelgeving de gewenste basismilieukwaliteit waarborgen, zodat de inwoners van Nijmegen nu en in de toekomst een gezonde en veilige leefomgeving hebben. Met het ISV-3 programma (Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing) dragen wij bij aan een duurzame leefomgevingskwaliteit via woningisolatie (geluid en energiebesparing), bodemsanering en terugdringen luchtverontreiniging. Wat hebben we bereikt? Het energieverbruik in de stad is over de periode 2008-2012 met 7 % afgenomen. De gegevens over 2013 hebben we nog niet, maar we verwachten dat deze dalende trend zich ook in 2013 heeft doorgezet. Vooral het aardgasverbruik van particulieren neemt gestaag af. Het verduurzamen van woningen door particulieren en woningcorporaties draagt hieraan bij. De provinciale isolatieregeling en onze gemeentelijke premieregeling versnellen deze acties. Helaas is stichting Het Groene Hert failliet gegaan. Dit was de plek waar bewoners informatie over energiebesparing en subsidie kregen en bedrijven zich konden profileren. Een door ons verstrekte lening bleek onvoldoende om een tijdelijk liquiditeitstekort te overbruggen. We hebben besloten zelf een loket voor duurzaam wonen in te richten bij de Stadswinkel, inclusief een Waterservicepunt. Het nationale Energieakkoord stimuleert een dergelijke aanpak. In onze nota "Duurzaamheid in uitvoering" (2013) hebben we beschreven wat we in de afgelopen periode hebben bereikt, waar we nu staan en welke kansen we zien om onze stad nog verder te verduurzamen. Onze ambitie om nationaal koploper te zijn, maken we waar. Op de landelijke duurzaamheidsmeter staan we bovenaan de lijst. Bovendien hebben we als enige Nederlandse stad ons aangemeld voor de EU Green Capital Award 2016. De feitelijke aanleg van het Warmtenet is gestart. 4.000 bestaande woningen en 10.000 nog te bouwen woningen in de Waalsprong en Waalfront worden hiermee voorzien van een duurzame warmtevoorziening. Ook onderzoeken we de mogelijkheden om bestaande stadsdelen aan te sluiten zoals campus Heijendaal en het net regionaal door te trekken richting Bergerden en Arnhem. In stadsregionaal verband hebben we Het Groene Akkoord ondertekend. Hierdoor borgen we dat de duurzaamheid van nieuwe stedelijke ontwikkelingen wordt getoetst met een vaste meetmethodiek (GPR). We willen windturbines realiseren langs de A15. We zijn een bestemmingsplanprocedure gestart, waarvoor een Milieu-effectrapport wordt opgesteld. De Gelderse Natuur- en Milieufederatie zorgt ervoor dat Nijmegenaren ook financieel kunnen participeren in het project. We zijn gestart met de uitvoering van het Masterplan Verduurzamen Gemeentelijk Vastgoed. Zo wordt nu het Stadhuis aangepakt en van energielabel F naar B gebracht. Exploitatievoordelen leveren middelen op voor nieuwe investeringen in duurzaamheid van gemeentelijke panden. Ter bevordering van schone scheepvaart hebben we geregeld dat op de Waalkade walstroomvoorzieningen worden aangelegd. Hierdoor hoeft de cruisevaart niet meer van dieselaggregaten gebruik te maken als ze aangemeerd zijn. Vergunningverlening en handhaving worden vanaf 1 april 2013 door de Omgevingsdienst Regio Nijmegen (ODRN) uitgevoerd. Door samenwerking met omliggende gemeenten en de provincie zal de kwaliteit en efficiëntie van vergunningverlening en handhaving toenemen. 46

Stadsrekening 2013 Indicatoren Nijmegen klimaat- en energieneutraal 1.0 Energiebesparing stad (t.o.v. 2008) 1.1 CO2 emissie eigen organisatie (ton/jr) 1.2 Energiebesparing eigen organisatie (t.o.v. 2008) 1.3 10 MW windenergie 1.4 Percentage corporatiewoningen met label A of B of verbeterd met 2 labelsprongen 1.5 Aantal particuliere woningen energiezuinig door Energieaanpak particuliere woningen 1.6 Percentage duurzaam inkopen Bevorderen kwaliteit leefomgeving 2.1 Percentage geluidsoverlast in buurt door wegverkeer 2.2 Aantal km wegvak met overschrijding grenswaarde stikstofdioxide (NO2) 2.3 Percentage waar men stank of vieze lucht ervaart in de buurt Aanpak bodemverontreiniging

Realisatie 2012

Doelstelling 2013

Realisatie 2013

7% 1329 2,25% bp vernietigd

6% 2.000 4% bp in procedure

nog niet bekend nog niet bekend nog niet bekend bp in procedure

19%

20%

nog niet bekend

800

1.000

1.332

94%

75-100%

94%

Realisatie 2012

Doelstelling 2013

Realisatie 2013

21%

<45%

nog niet bekend

1,2 km

<1,0 km

nog niet bekend

18%

<20%

nog niet bekend

Realisatie 2012

Doelstelling 2013

Realisatie 2013

50%

75%

75%

Realisatie 2012

Doelstelling 2013

Realisatie 2013

80%

>90%

85%

3.1 Ernstig verontreinigde locaties met humane risico's zijn beheerst in 2015 Beperken hinder bedrijfsmatige activiteit 4.1 Uitgevoerde geplande bedrijfsbezoeken

Financiën Klimaat & Energie € 1.000,-

Begroting primitief

Begroting Dynamisch

Rekening 2013

Verschil Bdyn - rek

Bodem

1.647

1.706

1.670

36

Geluid

616

635

505

130

3.533

3.177

3.320

-143

505

670

350

320

1.736

1.272

1.227

46

8.038

7.460

7.071

388

Bodem

-83

-228

-246

18

Geluid

-55

-125

-96

-29

Klimaat

-904

-517

-822

305

Lucht

-234

-489

-178

-311

Financiële lasten

Klimaat Lucht Milieubeheer Bedrijven Totaal Financiële lasten Financiële baten

-105

0

-15

15

Totaal Financiële baten

Milieubeheer Bedrijven

-1.382

-1.359

-1.357

-2

Totaal

6.656

6.100

5.714

386

Op het programma is een eenmalig voordeel ontstaan van € 0.4 miljoen. Dit is ontstaan door lagere lasten, vanwege vertraging in de uitvoering van geluidsisolatie aan woningen en vanwege vertraging bij de aanleg van walstroomvoorzieningen aan de Waalkade.

47

Stadsrekening 2013

GROEN & WATER Wat hebben we bereikt? In 2013 hebben we twee belangrijke en redelijk complexe besluiten genomen. Allereerst hebben we geheel Heumensoord in erfpacht gegeven aan Natuurmonumenten en een deel van Heumensoord verkocht aan Vitens. Het beheer vindt plaats op basis van een beheervisie voor het gehele bosgebied; de Nijmeegse raad blijft ook in de toekomst de visie vaststellen. De ervaringen tot dusver zijn positief: Natuurmonumenten betrekt nadrukkelijk haar omgeving bij haar natuurbeheer en het voor Nijmegen belangrijke Vierdaagsekamp is prima verlopen. Ook hebben we besloten toe te treden tot de Gemeenschappelijke Regeling Park Lingezegen, mede op basis van afspraken met de provincie voor een financiële bijdrage van 3 miljoen euro voor realisatie van de Landschapszone/De Waaijer. Hiermee toont Nijmegen haar ‘Groene Hert’ voor de regio. In 2013 is in de Ooijpolder de ecologische en recreatieve verbindingszone stuwwal/Oude Waal opgeleverd. We hebben hiervoor eerder al een investeringsbijdrage geleverd. Bovendien realiseerden wij de brug Ooijpoort en rondden we de besluitvorming rond cultuur- en natuurhistorisch centrum De Bastei nagenoeg af. De Ooijpoort en Bastei zijn belangrijk in Nijmegen Omarmt de Waal en ze verbinden op unieke wijze het Valkhofkwartier en onze binnenstad met de Ooijpolder. We hebben veel tijd en energie gestoken in overleg met de partijen die in Volkspark De Goffert actief zijn. Dit heeft geleid tot een gezamenlijke gedragen projectenlijst ter verbetering van het park; de uitvoering van deze projecten is naar verwachting april 2014 goeddeels afgerond. De scores uit de Stad- en Wijkmonitor 2013 geven voor groen een diffuus beeld. Overall is de tevredenheid gedaald van 69% (2011) naar 67% (2013). Opmerkelijk is de stijging in stadsdeel Centrum (2011: 58%; 2013: 66%), volgens de monitor toe te schrijven aan extra groen (Korenmarkt, Nassausingel, enkele hofjes Benedenstad). Even opmerkelijk is de daling in Dukenburg (2011: 75%; 2013: 70%) ondanks de inspanningen (conform Groenaanpakplan Dukenburg) sinds 2010 het groen ‘bij de tijd’ te brengen. Opmerkelijk is ook de daling in Oud-west (2011: 54%; 2013: 50%), waarschijnlijk samenhangend met de wijkbrede discussies in De Biezen over de kwaliteit van bomen in het Westerpark en de aanpak van extra groen in Victor en Verax, en mogelijk ook met de petitie 'West wil groene buffer'. Overigens veroorzaakt de per 2011 veranderde onderzoeksmethode een tevredenheidsscore die structureel een paar procentpunten lager is. Onze indicator ‘0,5 hectare groen binnen 300 meter van iedere woning’ werkt goed door in onze activiteiten. Binnenkort wordt het Truus Mastpark opgeleverd; er resteren dan nog knelpunten in Nijmegen Oud-West en in Grootstal. Het Nijmeegse groenareaal in Nijmegen bezuiden de Waal en het aandeel duurzame bomen in de lanen van de hoofdboomstructuur bleven in 2013 nagenoeg gelijk. In 2013 hebben wij ook vanuit programma Groen & Water een bijdrage geleverd aan de ontwikkeling van locatiegebonden evenementenbeleid en zijn er bijdragen geleverd aan tal van projecten, zoals in de Waalsprong, gericht op duurzame stedelijke ontwikkeling. Binnen het Deltaprogramma Rivieren zijn afgelopen jaar regiosessies georganiseerd, waaraan Nijmegen heeft deelgenomen. Eind 2013 is de concept-voorkeursstrategie Waal opgesteld door de provincie en het Rijk. Binnen het Deltaprogramma Nieuwbouw & Herstructurering heeft Nijmegen bijgedragen aan gesprekken over het thema Klimaatbestendige Stad. Ons beheer van regen- en afvalwater richt zich op beschermen van de volksgezondheid, het streven naar een duurzaam milieu (voorkomen van ongewenste emissies naar oppervlaktewater en bodem) en handhaven van een goede leefomgeving (beperken van overlast voor de omgeving).

48

Stadsrekening 2013 Voor ons rioolbeheer geldt met ingang van 2011 als indicator ‘minimaal gelijkblijvende restlevensduur’. De restlevensduur aan het begin van 2013 was 48,2 jaar, en nu, op basis van de in 2013 uitgevoerde rioolinspecties 48,7 jaar. De gemiddelde ouderdom van onze riolen is circa 40 jaar en de gemiddelde levensverwachting is momenteel bijna 90 jaar. 2013 was het vierde jaar van de uitvoering van het Gemeentelijk Rioleringsplan 2010-2016. Dit plan werkt inmiddels goed door in de zorgvuldige ambtelijke afstemming in onze ‘waterketen’ en in goede afstemming van onze activiteiten en investeringen op de overige gemeentelijke programma’s (met name Mobiliteit en Openbare ruimte). We hebben de tussenevaluatie van het GRP 2010-2016 uitgevoerd en vastgelegd in het ‘Voortgangsbericht GRP 2010-2016’, samen met een bijbehorende actie- en aandachtspuntenlijst. De eindconclusie is dat Nijmegen goed op koers ligt om de doelstellingen van het GRP 2010-2016 te bereiken, de rioleringszorg wordt goed uitgevoerd. Op enkele onderdelen is ruimte voor verbetering, waaraan wij inmiddels werken. Wij hebben 6,5 hectare afgekoppeld. Daarmee resteert een theoretische afkoppelopgave van maximaal 8 hectare. Deze restopgave is in 2013 ingevuld met alternatieve maatregelen, met name door het optimaal afstellen van rioolgemaal De Biezen. Ons streven naar maximale kosteneffectiviteit geeft ons Ingenieursbureau vorm door inschrijvers bij aanbestedingen voor rioolvervanging te vragen om zogenaamde kansen- en risicodossiers. Inschrijvers kijken daardoor bij hun inschrijving creatief naar mogelijkheden om kosten te drukken en duurzaamheid te verbeteren (bijvoorbeeld minder grondverzet, meer hergebruik materiaal). Kosteneffectiviteit streven we ook na in de exploitatie (beheer en onderhoud). Bij kolkenzuigen, straatreiniging, reparaties aan riolen en kolken werken we bij voorkeur met meerjarige bestekken, wat in de regel leidt tot meer kwaliteit en kosteneffectiviteit. Ons Bureau Kwaliteitsbeheer verzorgt ook de afstemming en voorbereiding van onze investeringsprojecten. In 2013 hebben we meegedaan aan de driejaarlijkse landelijke benchmark voor de rioleringszorg. Nijmegen scoort vergelijkbaar tot goed met soortgelijke gemeenten. Wij hebben ook in 2013 geïnvesteerd in verbetering en vernieuwing van de riolering op basis van een afgewogen jaarprogramma en afstemming met andere werkzaamheden in de openbare ruimte. Bewoners van buurten en straten zijn daar nadrukkelijk bij betrokken, we hielden rekening met investeringsplannen van gemeente en derden en met bereikbaarheid en verkeersdoorstroming. Enkele projecten: renovatie van rioolgemaal Lindenholt, rioolvervanging in Grootstal-Zuid (meerdere straten); renovatie van overstortvijver Archipelstraat; vervanging van een groot aantal kolken; rioolvervanging in enkele straten Brakkenstein; aanleg persleiding De Grift. Een tiental niet-gerioleerde panden op toekomstig eiland Veur-Lent is voorzien van huisaansluitingen; de rioolvervangingen Ananasstraat e.o. en Frans Halsstraat zijn voorbereid en worden in 2014 uitgevoerd. In de loop van 2013 is ook de financiering van uitbreidingsinvesteringen in de Waalsprong ondergebracht in programma Groen & Water. Er is een apart krediet (K000212) beschikbaar gesteld voor deze investeringen. In 2013 is ruim 4,5 miljoen euro ten laste gebracht van dit krediet. De kapitaallasten over deze investeringen worden vanaf het jaar 2014 gerealiseerd en worden gedekt uit de algemene middelen. Dit heeft financieel gezien geen invloed op het programmaresultaat in 2013. In 2013 hebben wij ook vanuit programma Groen & Water een bijdrage geleverd aan de ontwikkeling van locatiegebonden evenementenbeleid en zijn er bijdragen geleverd aan tal van projecten, zoals in de Waalsprong, gericht op duurzame stedelijke ontwikkeling.

49

Stadsrekening 2013 Binnen het Deltaprogramma Rivieren zijn afgelopen jaar regiosessies georganiseerd, waaraan Nijmegen heeft deelgenomen. Eind 2013 is de concept-voorkeursstrategie Waal opgesteld door de provincie in samenwerking met het Rijk, ter consultatie voor te leggen aan de lokale overheden en andere organisaties. Binnen het Deltaprogramma Nieuwbouw & Herstructurering heeft Nijmegen bijgedragen aan gesprekken over het thema Klimaatbestendige Stad. Ons beheer van regen- en afvalwater richt zich op beschermen van de volksgezondheid, streven naar een duurzaam milieu (voorkomen van ongewenste emissies naar oppervlaktewater en bodem) en handhaven van een goede leefomgeving (beperken van overlast voor de omgeving). Voor ons rioolbeheer geldt met ingang van 2011 als indicator ‘minimaal gelijkblijvende restlevensduur’. De restlevensduur aan het begin van 2013 was 48,2 jaar, en nu, op basis van de in 2013 uitgevoerde rioolinspecties 48,7 jaar. De gemiddelde ouderdom van onze riolen is circa 40 jaar en de gemiddelde levensverwachting is momenteel bijna 90 jaar. 2013 Was het vierde jaar van de uitvoering van het Gemeentelijk Rioleringsplan 2010-2016. Dit plan werkt inmiddels goed door in de zorgvuldige ambtelijke afstemming in onze ‘waterketen’ en in goede afstemming van onze activiteiten en investeringen op de overige gemeentelijke programma’s (met name Mobiliteit en Openbare ruimte). In 2013 hebben we de tussenevaluatie van het GRP 2010-2016 uitgevoerd en vastgelegd in het ‘Voortgangsbericht GRP 2010-2016’. Dit voortgangsbericht hebben we in 2013 vastgesteld, samen met een bijbehorende actie- en aandachtspuntenlijst. De eindconclusie van de tussenevaluatie is dat Nijmegen goed op koers ligt om de doelstellingen van het GRP 2010-2016 te bereiken. Binnen de kaders van het GRP wordt de rioleringszorg goed uitgevoerd. Op enkele onderdelen is ruimte voor verbetering aanwezig, waaraan wij inmiddels werken. Wij hebben in 2013 in Nijmegen 6,5 hectare afgekoppeld. Daarmee resteert een theoretische afkoppelopgave van maximaal 8 hectare. Deze restopgave is in 2013 ingevuld met alternatieve maatregelen, met name door het optimaal afstellen van rioolgemaal De Biezen. Ons streven naar maximale kosteneffectiviteit geeft ons Ingenieursbureau vorm door inschrijvers bij aanbestedingen voor rioolvervanging te vragen om zogenaamde kansen- en risicodossiers. Inschrijvers gaan daardoor bij hun inschrijving creatief kijken naar mogelijkheden om kosten te drukken en duurzaamheid te verbeteren (bijvoorbeeld minder grondverzet, meer hergebruik materiaal). Kosteneffectiviteit streven we ook na in de exploitatie (beheer en onderhoud). Bij kolkenzuigen, straatreiniging, reparaties aan riolen en kolken werken we bij voorkeur met meerjarige bestekken, hetgeen in de regel leidt tot meer kwaliteit en kosteneffectiviteit. Ons Bureau Kwaliteitsbeheer verzorgt ook de afstemming en voorbereiding van onze investeringsprojecten. In 2013 hebben we meegedaan aan de driejaarlijkse landelijke benchmark voor de rioleringszorg. Nijmegen scoort daarin vergelijkbaar tot goed met soortgelijke gemeenten. Wij hebben ook in 2013 gewerkt met investeringen aan verbetering en vernieuwing van de riolering op basis van een afgewogen jaarprogramma en afgestemd met andere werkzaamheden in de openbare ruimte, met nadrukkelijk daarin betrokken de bewoners van buurten en straten en rekening houdend met overige investeringsplannen van gemeente en derden en met bereikbaarheid en verkeersdoorstroming. Enkele projecten:renovatie van rioolgemaal Lindenholt, rioolvervanging in Grootstal-Zuid (meerdere straten); renovatie van overstortvijver Archipelstraat; een groot aantal kolken is vervangen; rioolvervanging in enkele 50

Stadsrekening 2013 straten Brakkenstein; aanleg persleiding De Grift; een tiental niet-gerioleerde panden op toekomstig eiland Veur-Lent is voorzien van huisaansluitingen; de rioolvervangingen Ananasstraat e.o. en Frans Halsstraat (tussen Tooropstraat en Daalseweg) zijn voorbereid en worden 2014 uitgevoerd. In de loop van 2013 is ook de financiering van uitbreidingsinvesteringen in de Waalsprong ondergebracht in programma Groen & Water. Er is een apart krediet (K000212) beschikbaar gesteld voor deze investeringen. In 2013 voor ruim € 4,5 miljoen ten laste gebracht van dit krediet. De kapitaallasten over deze investeringen worden vanaf het jaar 2014 gerealiseerd en worden gedekt uit de algemene middelen. Dit heeft financieel gezien geen invloed op het programmaresultaat in 2013. Indicatoren Versterken groene en blauwe allure 1.1 Tevredenheid over groenvoorzieningen (incl stadswater) in % , resp. Nijmegen geheel en Nijmegen-Oud-west 1.2 Ontwikkeling Nijmeegs woonareaal zonder 0,5 ha aaneengesloten vlakgroen (incl waterpartijen) binnen 300 meter, in %punten ten opzichte van 1 januari 2011 1.3 Saldo Nijmeegs groenareaal, in hectares 1.4 Toenameaandeel duurzame bomen in lanen van hoofdboomstructuur in %punt Rioolbeheer 2.1 Stabiele restlevensduur

Realisatie 2012

Doelstelling 2013

Realisatie 2013

niet gemeten

75%

67%

zie tekst

-25%

zie tekst

positief

0 of positief

-2 hectare (=0,25%)

-0,1%

toename

-0,85%punt

Realisatie 2012

Doelstelling 2013

Realisatie 2013

0%

0%

+1%

Financiën Groen & Water € 1.000,-

Begroting primitief

Begroting Dynamisch

Rekening 2013

Verschil Bdyn - rek

Financiële lasten Groen, natuur en landschap Integraal waterbeheer Openluchtrecreatie Woonmilieuverbetering Totaal Financiële lasten

1.102

3.415

3.523

-108

11.563

11.838

11.777

60

0

0

0

0

1.895

1.847

1.980

-133

14.560

17.100

17.280

-180

Financiële baten Groen, natuur en landschap Integraal waterbeheer Openluchtrecreatie Woonmilieuverbetering Totaal Financiële baten Totaal

-52

-2.550

-2.653

103

-11.563

-11.838

-11.772

-65

0

0

0

0

-20

-20

0

-20

-11.635

-14.408

-14.426

18

2.926

2.692

2.854

-162

Het programma kent een nadelig resultaat over 2013 van € 180.000 dat voor € 157.000 wordt gedekt uit de beschikbare ISV middelen jaargang 2014.

51

Stadsrekening 2013

Stedelijke ontwikkeling, Cultuurhistorie, Maatschappelijk vastgoed en P&O

Portefeuillehouder: H. Kunst

GRONDBELEID Grondbeleid is geen doel op zich. Wij scheppen fysieke ruimte voor de realisatie van woningen, scholen, kantoren, bedrijfshuisvesting en andere voorzieningen en maken hierover afspraken met andere partijen. Wij initiëren en realiseren langetermijnprojecten als Waalsprong, Waalfront en Spoorzone. De uitvoering van dit grondbeleid is omschreven in de Kadernota Grondbeleid. Om de risico’s van projecten af te dekken is in de Stadsbegroting weerstandsvermogen opgenomen in de vorm van de Saldireserve. Wat hebben we bereikt? In 2013 heeft een herijking plaatsgevonden van de verhouding tussen vraag en aanbod voor woningbouw en bedrijventerreinen. Op basis van onderzoeken hebben we de inschatting van de verkoop van gronden herijkt in de planexploitaties in het VGP van december 2013. Eind 2013 zijn er 48 planexploitaties in uitvoering, met een verwacht omzetvolume van circa 1,4 miljard euro. Voor het project Waalfront is in 2013 een second opinion uitgevoerd. Op basis hiervan hebben we de planexploitatie herzien met een resultaat van - 29 miljoen NCW en dit aan de Raad aangeboden. In het project Waalfront stond de voorbereiding centraal van de bouw van de Handelskade en de ontwikkeling van de eerste fase van het Brugkwartier. Voor het Brugkwartier hebben we een bestemmingsplan in procedure gebracht. Inmiddels is duidelijk dat de bouw van de Handelskade in maart 2014 start; een belangrijke stap voor het project Waalfront met een programma van 540 appartementen en 2800 m2 commerciële ruimte. Ook hebben we gewerkt aan de invulling van de subsidieverwachting uit de planexploitatie. Voor het project Bergerden hebben we de planexploitatie vernieuwd: de functie van het gebied is verbreed van glastuinbouw naar agro-business, we hebben opnieuw gekeken naar de toekomst van het gebied. In 2013 zijn de rekening van de GR Bergerden over 2011 en 2012 vastgesteld. De provincie Gelderland is verzocht het preventief toezicht op de Gemeenschappelijke Regeling op te heffen. In het product Stedelijke Ontwikkeling kreeg de bouw van de voormalige TPG-locatie een belangrijke plek. Een complex project met meerdere functies in één gebouw, in een binnenstedelijke omgeving. Het hoogste punt van de bouw is in 2013 bereikt. De gemeente is opdrachtgever en verkoopt de studenteneenheden aan SSHN. In 2013 is in Dukenbrug/Horstacker een supermarkt geopend. Binnen de herstructureringsprojecten heeft in 2013 grondverkoop plaatsgevonden voor een crematorium aan de Streekweg. Bij Winkelcentrum Malvert hebben we de openbare ruimte opgeknapt om een beter verblijfsklimaat te creëren. De herstructurering van het maisonnettegebied in Dukenburg is in volle gang. In Willemskwartier is in de zomer van 2013 begonnen 53

Stadsrekening 2013 met een (klein) onderdeel van de laatste fase. Van de woningbouwprojecten zijn in 2013 Ploegstraat/Goffertweg afgerond en het project Sperwerstraat en Kanaal/Waterstraat. In het Stadscentrum stond Plein 1944 centraal. In 2013 zijn de eerste woningen en winkels opgeleverd, de openbare ruimte volgt in 2014. De restauratie van het Weeshuis op de Hessenberg is in 2014 klaar. Van de bedrijvigheidprojecten is in 2013 het Heinz Innovation Center feestelijk geopend door ZKH Prins Willem-Alexander. Verder zijn de werkzaamheden voor het nieuwe station Nijmegen-Goffert gestart. Bij Maatschappelijk Vastgoed is in 2013 Zwembad-Oost opgeleverd en geopend. Als de nieuwbouw van het Montessori College klaar is, wordt het volledige parkeerterrein aangelegd. Ook is in 2013 de bouw gestart van het Mondial College in Lindenholt. De bouw van het voorzieningenhart Waterkwartier vordert gestaag. Opgeleverd in 2013 zijn de nieuwbouw van het Geldershof en de Prins Mauritsschool. De nieuwbouw van basisschool Brakkenstein en de Klokkenberg hebben we voorbereid, evenals een evaluatie van de overeenkomst Doordecentralisatie Onderwijshuisvesting. Van de strategische gronden hebben we in 2013 de locatie Noviokantoor verkocht. Dit is niet voldoende om de taakstelling voor 2013 te halen. Een aantal geplande verkopen is vertraagd en wordt nu in 2014 verwacht (Opus gebouw, Vossenlaan 44, breed terrein Wolfkuilseweg). We verwachten dat in 2014 het resultaat financieel neutraal is. Financiën Grondbeleid € 1.000,-

Begroting primitief

Begroting Dynamisch

Rekening 2013

Verschil Bdyn - rek

Financiële lasten Bedrijvigheidsprojecten Dijkteruglegging

9.323

5.129

2.416

2.713

32.339

32.339

37.876

-5.537

Herstructureringsprojecten

5.029

7.375

3.483

3.892

Instrumenten Grondbeleid

25.386

11.938

46.633

-34.695

Koers West

45.793

69.643

48.612

21.031

Maatschappelijk Vastgoedprojecten

15.835

8.341

9.271

-930

8.170

5.031

1.865

3.166

Stedelijke Ontwikkelingsprojecten

11.499

18.910

11.617

7.293

Waalsprong

41.837

37.326

38.354

-1.028

Stadscentrum

Woningbouwprojecten Totaal Financiële lasten

442

2.512

7.404

-4.892

195.655

198.543

207.530

-8.987

-2.713

Financiële baten Bedrijvigheidsprojecten

-9.323

-5.129

-2.416

-32.339

-32.339

-37.876

5.537

Herstructureringsprojecten

-5.029

-7.375

-3.483

-3.892

Instrumenten Grondbeleid

-24.207

-8.486

-38.530

30.044

Koers West

-44.793

-68.643

-47.612

-21.031

Maatschappelijk Vastgoedprojecten

-15.835

-8.341

-9.271

930

-8.170

-5.031

-1.865

-3.166

Stedelijke Ontwikkelingsprojecten

-11.499

-18.910

-11.617

-7.293

Waalsprong

-41.837

-37.326

-38.354

1.028

-442

-1.154

-6.046

4.892

-193.475

-192.733

-197.069

4.336

2.179

5.810

10.462

-4.651

Dijkteruglegging

Stadscentrum

Woningbouwprojecten Totaal Financiële baten Totaal

54

Stadsrekening 2013

RUIMTE & CULTUURHISTORIE Het programma Ruimte en Cultuurhistorie behelst een vijftal hoofddoelstellingen: 1. stimuleren van de ruimtelijke ontwikkeling 2. kwaliteit openbare ruimte 3. goed en veilig bouwen 4. cultuurhistorische waarden 5. borging publiek geheugen Wat hebben we bereikt? De structuurvisie, de ruimtelijke agenda op stedelijk niveau, hebben we afgerond en vastgesteld. Ook de eerste actualisatiecyclus van bestemmingsplannen is klaar. Daarnaast hebben we diverse plannen vastgesteld om ruimtelijke ontwikkelingen mogelijk te maken. De Stads- en Wijkmonitor geeft een lichte stijging aan van de waardering van Nijmegen als woon- en leefgemeente en een hoge score voor Nijmegen als prettige stad om in te wonen. De vorming van de Omgevingsdienst Regio Nijmegen (ODRN) is een feit en er zijn samenwerkingsverbanden met omliggende gemeenten en provincie. We hebben De Erfgoednota vastgesteld en daarmee het nieuwe beleid voor archeologie en cultuurhistorie voor de komende jaren vastgelegd. De bezoekersaantallen van het Huis van de Nijmeegse Geschiedenis vertonen nog altijd een stijgende lijn. Analoge en digitale informatiebronnen uit heden en verleden zijn transparant, controleerbaar en duurzaam bewaard gebleven en voor iedereen bereikbaar. Het aantal digitale bezoekers is toegenomen. Indicatoren Stimuleren van de ruimtelijke ontwikkeling 1.1 Percentage van het aantal beroepschriften ten opzichte van het aantal zienswijzen tegen vastgestelde postzegelplannen 1.2 Idem m.b.t. actualisatieplannen 1.3 Het percentage van het Nijmeegse grondoppervlak dat gedekt is door bestemmingsplannen die niet ouder zijn dan 10 jaar in de bestaande stad (Nijmegen Zuid) 1.4 Idem voor Nijmegen Noord

Realisatie 2012

Doelstelling 2013

Realisatie 2013

4

5

4

4

10

13

90

100

100

70

80

80

Kwaliteit openbare ruimte 2.1 Percentage bewoners dat Nijmegen een mooie stad vindt 2.2 Percentage bewoners dat Nijmegen een prettige stad om in te wonen vindt 2.3 Waardering bewoners voor Nijmegen als woon- en leefgemeente (gemiddelde rapportcijfer) 2.4 Waardering van ondernemers voor bedrijfsomgeving (gemiddeld rapportcijfer) 2.5 Positie in de ranglijst steden voor wat betreft het toeristisch imago

Realisatie 2012

Doelstelling 2013 87

Realisatie 2013 87

97

91

7,5

7,6

7,5

7,1 3

4

nieuwe meting in 2014 nieuwe meting in 2014

55

Stadsrekening 2013 Goed en veilig bouwen 3.1 Aantal klachten 3.2 Percentage van de klachten leidende tot concrete handhaving (waaronder controles) 3.3 Aantal handhavingsacties (waaronder controles) leidende tot maatregelen zoals bijvoorbeeld een dwangsom 3.4 Aantal van rechtswege verleende vergunningen 3.5 Percentage gegronde bezwaarschriften

Realisatie 2012 65

Doelstelling 2013 93

Realisatie 2013 92

100

100

100

2021

2000

2277

9 13,5

0 10

7 11,5

Cultuurhistorische waarden 4.1 Aantal panden restauratie- en onderhoudssubsidie 4.2 Aantal archeologische, architectuur- en bouwhistorieonderzoek 4.3 Aantal visualisaties 4.4 Aantal procedures bescherming gemeentelijke monumenten en stadsbeelden

Realisatie 2012 4 57 2

Doelstelling 2013 4 80 2

Realisatie 2013 2 42 2

28

20

0

Borging publiek geheugen 5.1 Aantal bezoeken aan het RAN (Regionaal Archief Nijmegen) 5.2 Aantal bezoekers van de website van het RAN 5.3 Percentage van de Nijmeegse scholen dat het RAN bezoekt

Realisatie 2012 5.650 190.000 60

Doelstelling 2013 5.500 170.000 65

Realisatie 2013 6.320 195.000 65

Financiën Ruimte & Cultuurhistorie € 1.000,-

Begroting primitief

Begroting Dynamisch

Rekening 2013

Verschil Bdyn - rek

Borging Publiek Geheugen

2.581

2.581

2.585

-4

Cultuurhistorie

2.866

2.991

1.776

1.215

Handhaving en inspectie Bouwen

1.425

353

575

-223

Planologie&Ruimtelijke ordering

1.719

2.153

1.913

240

320

320

181

139

4.673

6.084

6.698

-614

13.585

14.482

13.728

754

-462

-462

-466

4

-1.741

-1.741

-812

-929

Financiële lasten

Ruimtelijke inrichting en vormgeving Vergunningverlening Bouwen Totaal Financiële lasten Financiële baten Borging Publiek Geheugen Cultuurhistorie Handhaving en inspectie Bouwen Planologie&Ruimtelijke ordering Ruimtelijke inrichting en vormgeving

0

0

-33

33

-582

-582

-292

-290 -191

-200

-200

-9

-5.244

-4.544

-4.871

327

Totaal Financiële baten

-8.228

-7.528

-6.482

-1.046

Totaal

5.357

6.953

7.245

-292

Vergunningverlening Bouwen

56

Stadsrekening 2013

MAATSCHAPPELIJK VASTGOED De gemeente Nijmegen wil met haar eigen vastgoed maatschappelijke beleids‐ en programmadoelen realiseren, mits “de markt” dit niet regelt of kan regelen tegen aanvaardbare kosten. Eigendom is daarbij voor de gemeente géén doel op zich en de gemeentelijke rol kan per object verschillen. Wat hebben we bereikt? Om de programmadoelen te realiseren hebben wij in 2013 verschillende instrumenten gebruikt: een aan- en verkoopbeleid, exploitatiebeleid, meerjarige onderhoudsplanningen, marktanalyses. We benchmarken onze performance met andere grote steden in Nederland. Het realiseren van beleidsdoelen gebeurt op dit moment echter in een uiterst sober financieel klimaat. Er is dan ook in 2013 voor het maatschappelijk vastgoed in het kader van de bezuinigingen een specifieke onderzoeksopdracht geformuleerd: hoe kunnen we het dilemma tussen financieel en maatschappelijk rendement en de context van bezuinigingen met elkaar verbinden? Wij realiseren dit door minder kosten te maken en meer opbrengsten te genereren, door gebouwen beter te bezetten en door nieuwe samenwerkingsvormen te zoeken met de mensen en organisaties in onze stad. We hebben inmiddels onze vastgoedportefeuille doorgelicht, waarbij exploitatie, kwaliteit en relevantie voor beleidsprogramma’s belangrijke ijkpunten waren. Voor het cultureel vastgoed zijn we samen met de culturele partners in de stad (C6: Museum Valkhof, Doornroosje, Bibliotheken, KKP, Lux en Lindenberg) gestart met een analyse om huisvestingsmiddelen voor de culturele sector zo effectief mogelijk in te zetten. Daarbij zijn samenwerking en afstemming op het terrein van de programmering, bedrijfsvoering, personeel en facilitaire zaken door de instellingen belangrijke aandachtspunten. Ook hier dus de focus op kostenverlaging en opbrengstverhoging. Naast de onderzoeksopdracht maatschappelijk vastgoed was ook de verduurzaming van de Vastgoedportefeuille een belangrijk item in 2013. We zijn er in geslaagd het ‘duurzaamheidsvliegwiel’, (waarbij we besparingen uit de duurzaamheidmaatregelen beschikbaar houden voor nieuwe duurzaamheidsinitiatieven) op gang te brengen. Daarvoor hebben we onder andere in het Stadhuis maatregelen doorgevoerd die er uiteindelijk toe moeten leiden dat het energielabel verbetert van F naar B, hebben we zonnepanelen op gemeentelijke gebouwen geplaatst en de verlichting van parkeergarages energiezuiniger gemaakt. Ook hebben we concrete projecten opgepakt. Samen met de Stichting St. Stevenskerk hebben we de plannen voor de renovatie van de St. Stevenstoren en Stevenskerk verder uitgewerkt. Eind 2013 hebben we hier provinciale subsidie voor gekregen. Voorts is er hard gewerkt aan de nieuwbouw voor Doornroosje, eind 2013 is het hoogste punt bereikt. De oplevering wordt in het tweede kwartaal van 2014 verwacht. We hebben daarnaast afgelopen jaar de renovatie van wijkcentrum Hatert afgerond, we werken aan de renovatie van wijkcentrum Meijhorst en de Jan Massinkhal en bouwen het voorzieningenhart in het Waterkwartier/De Biezen. In 2013 hebben we de mogelijkheden onderzocht tot verkoop van het Goffert-stadion aan NEC. Over de uitkomsten hiervan wordt de Raad binnenkort geïnformeerd. Andere belangrijke ontwikkelingen: De Vereeniging: in 2013 is het masterplan KKP uitgewerkt, er ligt nu een definitief ontwerp. De uitvoering vindt in afstemming met KKP zoveel mogelijk plaats in het theaterseizoen 2014-2015.

57

Stadsrekening 2013 Vasim: twee partijen, Vrijheidsmuseum WO2 en Cultuurspinnerij de Vasim, hebben te kennen gegeven in het Vasim-gebouw gehuisvest te willen zijn. De Gemeente Nijmegen heeft hen aangeboden het gebouw in de huidige staat te kopen tegen een symbolisch bedrag van €1,-. De Gemeente Nijmegen heeft het Vrijheidsmuseum de rol van hoofdgebruiker gegeven, de Cultuurspinnerij is medegebruiker. De invulling van deze plannen moet nog worden uitgewerkt. De Bastei: de haalbaarheidsstudie is afgerond. Inmiddels is ons College akkoord gegaan met de realisatie van De Bastei. Het streven is om het bestemmingsplan binnenkort vrij te geven voor inspraak. De bouwstart staat gepland voor de tweede helft van 2014, realisatie voor 2016. Talent Centraal: in 2013 hebben we de mogelijkheden om Talent Centraal te realiseren op sportpark De Dennen verder onderzocht. We hebben met Stichting Top Judo Nijmegen, Gymnastiek- en Turnvereniging De Hazenkamp, Hogeschool Arnhem en Nijmegen, Topsport Gelderland en de St. Maartenskliniek een projectplan opgesteld, dat de basis heeft gevormd voor een subsidieaanvraag bij de provincie Gelderland. Deze aanvraag is gehonoreerd. De bestemmingsplanprocedure is gestart. Makelpunt: VSA heeft in 2013 een makelpunt voor vraag en aanbod naar maatschappelijk vastgoed ingericht. Inmiddels is er al een groot aantal vragen binnen gekomen en is er voor ruim dertig groepen en instellingen nieuwe huisvesting gevonden. Burgerparticipatie in wijken: in 2013 is gestart met het traject zelfbeheer in wijken. Daarbij vragen we de klanten meer en vaker zelf een rol te nemen in de accommodatie. We organiseren geen activiteiten vóór wijkbewoners, maar stimuleren ze om zelf activiteiten te organiseren en bieden de faciliteiten. Indicatoren Maatschappelijk vastgoed 4.1 Bezoekersaantallen Jan Massinkhal 4.2 Bezoekersaantallen Leemkuil en Brakkefort 4.3 Bezoekersaantallen Voorzieningenharten 4.4 Bezoekersaantallen Jongerencentra 4.5 Bezoekersaantallen Wijkcentra

Realisatie 2012 105.000 128.000 1.486.000 40.000 916.000

Doelstelling 2013 115.000 110.000 1.235.000 41.000 1.128.000

Realisatie 2013 112.000 137.000 1.530.000 37.000 986.000

Financiën Facilitaire diensten € 1.000,-

Begroting primitief

Begroting Dynamisch

Rekening 2013

Verschil Bdyn - rek

41.069

42.197

40.823

1.375

-37.843

-37.674

-36.029

-1.645

3.226

4.523

4.793

-270

Financiële lasten Maatschappelijk vastgoed Financiële baten Maatschappelijk vastgoed Totaal

De belangrijkste verklaringen voor het nadelige saldo bij maatschappelijk vastgoed zijn gederfde huuropbrengsten en lagere inkomsten bij ijsbaan Triavium. De huurderving wordt onder meer verklaard doordat Julianaplein 1 en de Bornschool in 2013 in het kader van de lopende planontwikkelingen slechts beperkt werden verhuurd. Bij ijsbaan Triavium leidt de overgang van de Devils van de Profliga naar de Eerste Divisie tot fors lagere horecabestedingen. Tegenover deze nadelen staat een eenmalige verkoopopbrengst van een woning bij Vastgoed.

58

Stadsrekening 2013

P&O De veranderende maatschappij in combinatie met grootschalige bezuinigingen stelt eisen aan onze organisatie en het personeel, we hebben een netwerkorganisatie nodig die klein en flexibel is en waarin we meer vanuit een regiefunctie handelen. Tegelijkertijd willen we ook graag een goede werkgever zijn voor jong en oud; een organisatie waar het prettig werken is en waarin kansen en ontwikkeling worden geboden; een organisatie die in beweging blijft en open staat voor impulsen van binnen en buiten. We zorgen daarbij voor kwalitatief beter toegerust personeel dat kostenbewust, professioneel en samenwerkingsgericht handelt en vanuit een veranderende overheidsrol ruimte biedt aan eigen initiatief en verantwoordelijkheid van inwoners, instellingen en ondernemers. Deze doelstellingen dragen bij aan de kwaliteit van de producten en dienstverlening aan de burger. Wat hebben we bereikt? We hebben ook dit jaar de organisatie ondersteund en geadviseerd bij het verankeren van de organisatieontwikkeling en de voortschrijdende bezuinigingen. We maken daarbij gebruik van onze eigen strategische personeelsplanning. We hebben ons gastheerschap met de Omgevingsdienst ontwikkeld en zijn tevens nauw betrokken geweest bij de voorbereidingen van de regionale ontwikkelingen van ICT en het Werkbedrijf. Vanuit onze HRM-agenda 2013 hebben we stevig ingezet op Duurzame inzetbaarheid én Mobiliteit, waarbij we maatregelen nemen op in-, door- en uitstroom. Het vertrekarrangement heeft geleid tot een vrijwillige uitstroom van ouderen. Deze majeure operatie is budgettair neutraal verlopen, levert een bezuiniging op en wordt gecombineerd met het aantrekken van nieuwe medewerkers, waarvoor de acties eind 2013 zijn gestart. Met de interventies (onder andere het loopbaanbudget) in 2013 kunnen onze medewerkers blijven aansluiten bij de huidige arbeidsmarkt en de veranderende rol van de overheid. Ook bewerkstelligen we hiermee dat medewerkers uitdagend en inspirerend werk houden en mobieler worden in hun werk. Bovendien bieden we hiermee het hoofd aan de gevolgen van de bezuinigingen, waarbij we streven we naar een goede mix van jong en oud in onze organisatie. Leren en ontwikkelen blijft daarbij een belangrijk aandachtspunt. We zijn eind 2013 gestart met de voorbereidingen om te komen tot een mobiliteitscentrum. Functiegebouw Alle voorbereidingen voor het inrichten van een nieuw functiegebouw hebben we in 2013 afgerond. Met HR 21 krijgen we niet alleen een nieuw functiewaarderingssysteem maar hebben we ook een instrument dat onze organisatieontwikkeling ondersteunt, interne mobiliteit en toebedeling van taken vergroot en tot resultaatafspraken leidt in de gesprekscyclus. Fiscale maatregelen De huidige vergoedingen en verstrekkingen aan personeelsleden zijn aan een wildgroei van fiscale regels gebonden. De nieuwe werkkostenregeling, verplicht vanaf 1 januari 2015, beoogt een vereenvoudiging door alle bestaande regels te vervangen. We hebben de financiële administratie op orde gebracht zodat we in 2014 kunnen proefdraaien. Ook in het gemeentelijk beleid voor verstrekkingen aan personeelsleden is inmiddels voorzien. De aanschaf van tablets is aan banden gelegd en in het najaar hebben we een regeling gemaakt voor de huidige gebruikers ervan. Met de Belastingdienst hebben we het Convenant Horizontaal Toezicht getekend, met daarin afspraken over de wijze en intensiteit van het toezicht van de Belastingdienst op onze fiscale activiteiten.

59

Stadsrekening 2013 Tot slot liggen we op koers met onze lopende zaken als de nieuwe plaatselijke Cao-onderhandelingen en de voortgaande digitalisering van onze processen en formatiebeheer. Op arbo-gebied is in het afgelopen jaar de kadernota Agressie vastgesteld en hebben we een besluit genomen over de wijze waarop de RI&E uitgevoerd wordt. Financiën Bestuur & Middelen € 1.000,-

Begroting primitief

Begroting Dynamisch

Rekening 2013

Verschil Bdyn - rek

3.980

5.091

5.091

0

-185

-195

-195

0

3.795

4.896

4.896

0

Financiële lasten Personeel & Organisatie Financiële baten Personeel & Organisatie Totaal

60

Stadsrekening 2013

Financiën, Economie & Toerisme en Stadsregio Portefeuillehouder: B. Jeene

FINANCIËN In april 2010 verscheen het coalitieakkoord 'Werken aan een duurzame toekomst’. Dat akkoord vormde de opdracht voor het bestuur van de stad op weg naar een duurzaam, sociaal en economisch sterk Nijmegen. Economische crisis en bezuinigingen kleurden de afgelopen jaren de verwachtingen. Het coalitieakkoord bevatte een pakket bezuinigingen van € 22 miljoen. In de jaren daarna hebben we nog eens extra bezuinigingen in de begroting verwerkt, uiteindelijk oplopend naar een bedrag van 66 miljoen euro. Een flink deel van de besparingen hebben we gezocht in de gemeentelijke organisatie, om de stad en de voorzieningen voor de mensen te ontzien. Slechts beperkt hebben we de oplossing gezocht in het verhogen van de lasten voor burgers en bedrijven. In juni 2013 stond de behandeling van de Perspectiefnota 2014 opnieuw in het teken van ingrijpende rijksbezuinigingen. De economische crisis werd in veel programma’s voelbaar. Ook nam de druk op onze planexploitaties toe. Een pakket van 11 miljoen aan directe bezuinigingen en 22 miljoen aan onderzoeksopdrachten werd door uw Raad vastgesteld, om de begroting sluitend te houden en om onze weerstand nog verder te versterken. De onderzoeksopdrachten zijn niet vrijblijvend, ze hebben een financiële taakstelling meegekregen. Ze bieden wel de ruimte om nieuwe oplossingen te vinden, om tot een andere uitruil van budgetten te komen of om er andere partners bij te betrekken. Deze opdrachten worden vroeg in 2014 afgerond, zodat de uitkomsten kunnen bijdragen aan nieuwe keuzes na de gemeenteraadsverkiezingen. In een van de opdrachten geven we onszelf de opdracht om de gemeentelijke organisatie moderner, slanker en goedkoper te maken. Om de oplopende tekorten in de planexploitaties, vooral de Waalsprong, aan te kunnen, besloten we in de Stadsrekening 2012 om investeringen in wegen en riolering niet langer uit de planexploitaties te betalen maar op te nemen in ons investeringsplan. Ondanks rijksbezuinigingen en verliesgevende ontwikkelingsprojecten zijn we er in geslaagd een robuuste begroting te blijven presenteren en hebben we de pijlers van het coalitieakkoord overeind gehouden. Wat hebben we bereikt? Een solide sluitende begroting was het uitgangspunt van ons coalitieakkoord en daar hebben we in de afgelopen vier jaar hard aan gewerkt. Door heldere spelregels af te spreken en strak te sturen op de financiële kaders, hebben we een realistisch en behoedzaam financieel beleid neergezet. De ontwikkelingen van het weerstandsvermogen worden elders in deze Stadsrekening toegelicht. In 2013 hebben we ons ingespannen voor de Perspectiefnota, Stadsbegroting, Stadsrekening en tussentijdse verantwoordingen van voorjaarsnota en najaarsnota. Ook hebben we de stroomlijning van de planning- en 61

Stadsrekening 2013 controlcyclus opgepakt, inclusief de daaronder liggende administratieve processen. De bedoeling is dat de kwaliteit, snelheid én toegankelijkheid verder stijgt. Financiën Begroting primitief

Begroting Dynamisch

Rekening 2013

Begroten & verantwoorden

2.145

2.145

2.148

-3

Bestuursondersteuning

1.522

1.522

1.469

54

Concern verrekeningen

Bestuur & Middelen € 1.000,-

Verschil Bdyn - rek

Financiële lasten

35.334

52.086

50.165

1.922

Heffingen

2.994

2.994

3.284

-290

Stadscontrol

1.151

1.151

1.148

3

43.146

59.898

58.214

1.686

Totaal Financiële lasten Financiële baten Concern verrekeningen Concern-inkomsten Heffingen

-44.474

-60.668

-59.884

-783

-203.305

-206.680

-209.548

2.868

-62.522

-63.394

-63.770

376

Totaal Financiële baten

-310.301

-330.742

-333.203

2.461

Totaal

-267.155

-270.844

-274.989

4.146

In het programma bestuur en middelen is een voordeel opgetreden van € 4,2 miljoen.De uitkering gemeentefonds (inclusief correcties voorgaande jaren) is in totaliteit € 2,3 miljoen hoger dan was geraamd in de dynamische begroting. Daar waar bij de najaarsnota nog werd verwacht dat de gemeentefondsuitkering tegen zou vallen, zijn bij de decembercirculaire door het Rijk nog extra middelen beschikbaar gesteld. Het pas in december beschikbaar komen van die gemeentefondsmiddelen heeft er ook voor gezorgd dat verschillende met deze middelen samenhangende taakstellingen voor een bedrag van € 2,6 miljoen niet als budget is overgeheveld naar andere programma’s en daarmee vrijvallen als voordeel op dit programma. In december is door de aandeelhoudersvergadering DAR besloten tot een extra winstuitkering van € 0,5 miljoen. Verder is een voordelige kostenplaatsresultaat van € 1,0 miljoen op dit programma verwerkt. Ook is de post onvoorzien niet aangesproken en levert hiermee een voordeel op van € 0,4 miljoen. Omdat er ook stelposten op dit programma worden opgenomen, zijn er nadelen op dit programma, die elders in de jaarrekening tot voordelen leiden. Verder is bij de begroting, op grond van ervaring rekening gehouden met een voordelig rekeningresultaat. Hiervoor was een negatieve stelpost van € 1,8 miljoen opgenomen en deze stelpost zorgt in de stadsrekening voor een nadeel t.o.v. de begroting. Het restant verschil zijn diverse kleinere posten zoals bijvoorbeeld een voordeel op heffingen van € 0,1 miljoen.

ONDERZOEK & STATISTIEK Onderzoek en statistiek zorgt voor objectieve, betrouwbare en bruikbare maatschappelijke informatie en kennis over stad, wijken en effecten van beleid, met als algemeen doel een betere beleidsprogrammering, beleidsuitvoering en gemeentelijke dienstverlening. Onderzoek en statistiek voorziet alle stadsbegrotingsprogramma's van deze informatie en kennis. We hebben ook in 2013 een Onderzoeksprogramma O&S opgesteld . Daarin vermelden we alle opdrachten en activiteiten en hun functionele relatie met de stadsbegrotingprogramma's. Het Onderzoeksprogramma O&S berust op algemene prioriteiten voor de onderzoeksprogrammering en 62

Stadsrekening 2013 specifieke opdrachten en activiteiten voor beleidsontwikkeling, - uitvoering, -evaluatie en dienstverlening binnen diverse programma's. Wat hebben we bereikt? We hebben ook in 2013 een Onderzoeksprogramma O&S opgesteld . Daarin vermelden we alle opdrachten en activiteiten en hun functionele relatie met de stadsbegrotingprogramma's. Het Onderzoeksprogramma O&S berust op algemene prioriteiten voor de onderzoeksprogrammering en specifieke opdrachten en activiteiten voor beleidsontwikkeling, - uitvoering, -evaluatie en dienstverlening binnen diverse programma's. Financiën Facilitaire diensten € 1.000,-

Begroting primitief

Begroting Dynamisch

Rekening 2013

Verschil Bdyn - rek

1.283

1.283

1.153

130

-138

-138

-40

-98

1.145

1.145

1.113

32

Financiële lasten Onderzoek en Statistiek Financiële baten Onderzoek en Statistiek Totaal

ECONOMIE EN TOERISME We initiëren en stimuleren de economische ontwikkeling van de stad met als doelen duurzame werkgelegenheidsgroei en verbetering en vermarkting van ons ondernemers- en vestigingsklimaat. Nijmegen kent een economie met twee gezichten: aan de ene kant een groot en stabiel onderwijs- en gezondheidszorgcluster dat lange tijd voor banengroei zorgde, soms tegen de conjunctuur in, en aan de andere kant een conjunctuurgevoelige marktsector. In een eerder coalitieakkoord hadden we de ambitie opgenomen om in 2014 niet meer de duurste stad van Nederland te zijn voor het OZB-tarief voor ondernemers. Dat is gelukt, terwijl we de kwaliteit van het vestigingsklimaat voor ondernemers op peil hebben gehouden: de waardering voor het ondernemersklimaat scoort ruim voldoende. Ook de waardering van bezoekers voor de belangrijkste toeristische pijler, de Nijmeegse binnenstad, hebben we weten vast te houden. Positief is ook de enorme toename van het aantal nieuwe bedrijfsvestigingen in 2013; deze groei komt vooral op het conto van een groeiend aantal starters en zzp’ers. Ondanks deze positieve ontwikkelingen hebben we niet kunnen voorkomen dat, net als in vergelijkbare steden, de werkgelegenheid is gedaald, in 2013 naar 96.970 arbeidsplaatsen (een daling van 1,5% t.o.v. 2012). We weken hierbij nagenoeg niet af van het Gelderse gemiddelde. Na 2014 verwachten we weer een lichte groei van de werkgelegenheid. Mede door onze stabiele onderwijs- en gezondheidssector hebben we minder last van de effecten van de economische crisis. De werkgelegenheid in de sectoren Health, Semiconductors en EMT neemt echter in 2013 af. Over een periode van vier jaar is de werkgelegenheid in deze sectoren echter toegenomen met 2,1 %. Daarmee werpen onze extra inspanningen voor deze speerpuntsectoren (intensivering acquisitie, ondersteuning van innovatieve projecten als NTC en de triple helix samenwerking binnen de ERN/Economische Innovatie Agenda) vruchten af. Na 2014 wordt in de gezondheidssector weer een lichte stijging van de werkgelegenheid verwacht.

63

Stadsrekening 2013 Wat hebben we bereikt? Met de officiële opening van gebouw M ging de eerste fase van Novio Tech Campus, een broedplaats voor innovatie, van start. De extra acquisitie-inspanningen voor NTC hebben tot mooie resultaten geleid: gebouw M vulde zich met diverse innovatieve bedrijven en organisaties (Lead Pharma, Urogym, Echo Pharmaceuticals, Fluke, Business Cluster Semiconductors, Science Meets Business en NTC BV). We spanden ons in om bestaande werkgelegenheid te behouden door inzet van accountmanagement (uitbreiding Synthon, ondersteuning dreigend werkgelegenheidsverlies Sappi Nijmegen en ondersteuning van de mogelijke uitbreiding van een groot logistiek bedrijf). Daarnaast heeft ons Bedrijvenloket als eerste aanspreekpunt vele bedrijven en instellingen met advies geholpen. Ook hebben we veel nieuwe bedrijven op weg geholpen en 208 starters begeleid in de eerste stappen. Via IkStartSmart hebben we tachtig coachingstrajecten voor startende bedrijven en zzp’ers mogelijk gemaakt. We organiseerden samen met de Kamer van Koophandel een succesvolle bijeenkomst voor zzp’ers in de zorg waar tweehonderd zelfstandigen aan deelnamen. De afgelopen vier jaar hebben we vanuit het Ondernemersfonds een bedrag van 3,8 miljoen euro ingezet voor projecten in de speerpuntsectoren (Health en Technology, Semiconductors, EMT en Toerisme) en voor Werklocatiemanagement (waaronder het Huis voor de Binnenstad). Daarnaast zijn voor het kalenderjaar 2013/2014 37 projectaanvragen, met een omvang van 2,8 miljoen ingediend. Samen met de Economische Raad Nijmegen stelden we de Economische Innovatie Agenda 2020 op, een werkgelegenheidsoffensief waarmee 10.000 extra arbeidsplaatsen willen creëren in 2020. In deze Economische Innovatie Agenda 2020 zijn partijen in de ERN het eens geworden over een andere werkwijze waarbij we meer ruimte, maar ook verantwoordelijkheid geven aan onze partners. Overheid, ondernemers, onderwijs- en onderzoeksinstellingen hebben de handen ineen geslagen. De waardering van de bezoeker voor de binnenstad was nog steeds een goede 7,4, ondanks de werkzaamheden die in deze periode aan Plein 1944 plaatsvonden. De zuivere winkelleegstand (als onderdeel van het totale leegstandscijfer voor het kernwinkelgebied) bedroeg in 2013 8,7 %. Dit is nagenoeg gelijk met Arnhem, Eindhoven en Maastricht en ligt net boven het gemiddelde van 8,5% voor vergelijkbare kennissteden. Het totale leegstandscijfer voor het kernwinkelgebied is met 13 % op hetzelfde niveau gebleven als in 2012. Met het Actieplan ‘Versterking Economische structuur Binnenstad 2012-2015’ hebben we geïnvesteerd in de verdere versterking van het verblijfsklimaat en behoud van de concurrentiepositie van de binnenstad. We verruimden de regels voor kleinschalige innovatieve horecaconcepten in de binnenstad en de winkeltijden met de nieuwe Winkeltijdenverordening 2013. Onze inzet voor het verblijfstoerisme wierp haar vruchten af: het aantal hotelovernachtingen nam wederom toe en we verwachten in 2014 een verdere toename doordat er meer verblijfsaccommodatie bij komt (onder andere Van der Valk). Ondanks werkzaamheden aan de Waalkade hebben toch nog 256 cruisevaartschepen (inclusief dag-cruiseschepen) kunnen aanleggen aan de enige steiger die in gebruik was (de Vikingsteiger). Hierdoor hebben 27.000 passagiers onze stad aangedaan. Mede met geld vanuit het Ondernemersfonds is het RBT begonnen met de voorbereidende werkzaamheden om straks bij het gereedkomen van de Waalkade met acquisitie, promotie en marketing meer bezoekers naar de stad te halen. We zorgden voor het op orde houden van het vestigingsklimaat. Ondernemers waardeerden het algemene ondernemersklimaat met een ruime voldoende (6,6) en hun directe bedrijfsomgeving met een 7,0. De kantorenmarkt in Nijmegen staat er, wat leegstand betreft, beter voor dan landelijk (17%), desondanks is de problematiek wel groter geworden. Ondanks onze inspanningen nam de leegstand toe van 9,8% (1 jan. 2013) naar 13,8% eind 2013. We hebben vraag en aanbod van bedrijventerreinen op elkaar afgestemd en actualiseerden ons bedrijventerreinenbeleid. Op basis van de conclusies uit de vraag-aanbodanalyse hebben we de fasering van een aantal bedrijventerreinen bijgesteld en het startmoment van uitgifte uitgesteld (Compaq, Winkelsteeg, de Grift Noord) en de fasering vertraagd (Bijsterhuizen). De herstructurering van het Mercuriuspark werd afgerond. 64

Stadsrekening 2013 Indicatoren Duurzame groei en behoud van werkgelegenheid 1 1.1 Ontwikkeling werkgelegenheid 1.2 Waardering ondernemersklimaat 1.3 Saldo bedrijfsvestigingen

Realisatie 2012 1 98.460 6,6 2 793

Doelstelling 2013 99.138 6,6 668

Realisatie 2013 96.970 6,6 708+4e kwartaal

Sterke clusters en (innovatief) ondernemerschap 2.1 Aantal banen binnen de clusters Energie en Milieu Technologie, Health en semiconductors 2.2 Het aandeel banen in de clusters EMT, Health en Semiconductors tov het totale aantal banen

Realisatie 2012

Doelstelling 2013

Realisatie 2013

3

33.141

30.567

4

33,4%

31,5%

Vitale (binnen-)stad en groei toeristische sector 3.1 Waardering binnenstad Nijmegen 3.2 Aantal banen in cluster toerisme en recreatie 3.3 Aantal hotelovernachtingen 3.4 leegstand kernwinkelgebied

Realisatie 2012 7,4 5 5.990 6 142.832 13%

Doelstelling 2013 7,5 6.332 146.873 11%

Realisatie 2013 7,4 5.700 7 145.000 8 13%

Voldoende en geschikte ruimte voor bedrijvigheid 4.1 Terstond uitgeefbaar aanbod bedrijventerreinen 4.2 Aantal ha geherstructureerd bedrijventerrein 4.3 Waardering directe bedrijfsomgeving 4.4 Vraagbehoefte aantal ha bedrijventerrein 4.5 leegstand kantoren

Realisatie 2012 33 -7,0 0,2 7,1%

Doelstelling 2013 25.3 15 ha 7,0 8,5 7%

Realisatie 2013 33 9 15 ha 7,0 0 13,8%

31.227 31,7%

1

Wij baseren onze doelstelling met betrekking tot de werkgelegenheidsontwikkeling op gegevens uit de Provinciale Werkgelegenheidsenquête(PWE) en de Provinciale Economische Verkenningen (PEV). Met terugwerkende kracht worden deze cijfers jaarlijks herzien 2 leegstand binnenstad 13% waarvan zuivere winkelleegstand 9% 3 15 ha geherstructureerd waarvan nu nog 7,8 ha uitgeefbaar terrein Financiën Economie & Toerisme € 1.000,-

Begroting primitief

Begroting Dynamisch

Rekening 2013

Verschil Bdyn - rek

Stimulering bedrijvigheid

2.946

2.950

2.790

160

Werklocaties

1.230

977

959

18

4.177

3.928

3.749

179

-1.399

-1.418

-1.215

-203

-722

-654

-642

-12

Totaal Financiële baten

-2.121

-2.071

-1.857

-214

Totaal

2.056

1.856

1.892

-36

Financiële lasten

Totaal Financiële lasten Financiële baten Stimulering bedrijvigheid Werklocaties

65

Stadsrekening 2013

Zorg & Welzijn en Sport Portefeuillehouder: B. Frings

ZORG & WELZIJN Zorg & Welzijn was een nieuw, samengevoegd programma, maar we hebben in deze bestuursperiode onze doelen bereikt. We hebben Zorg & Welzijn tot een eenheid gesmeed en ons beleid gestroomlijnd. Daarnaast hebben we ons intensief voorbereid op de decentralisaties in het sociale domein per 2015. Hierin liggen we goed op koers en we lopen voor op de meeste gemeenten in Nederland. We bereiken goede resultaten, zoals het transitiearrangement Jeugdzorg. We hebben het bestaande beleid hervormd, zodat dit een goede basis vormt voor de decentralisaties. Ook lag er een forse bezuinigingsopgave, die we volledig gerealiseerd hebben. Wat hebben we bereikt? In 2013 hebben we goede voortgang geboekt in de voorbereiding op de transities en de hervorming van Zorg & Welzijn. De beleidsnota ‘Kracht door Verbinding’ is door alle Colleges en Raden in het Rijk van Nijmegen vastgesteld. We hebben tijdig ons transitiearrangement Jeugdzorg opgeleverd en daar een zeer goede beoordeling voor gekregen. Onze experimenten met bijvoorbeeld indicatievrije jeugdzorg lopen goed en aanbieders uit de jeugdzorg en de AWBZ zijn mede daardoor bereid tot samenwerking en vernieuwing. In 2014 starten we onder meer een experiment om het GGZ-aanbod beter toe te snijden op migrantenjeugd. Voor de inkoop vanaf 2015 hebben we in 2013 het sturings- en bekostigingsmodel en de proefbestekken gemaakt en een regionaal contracteringsteam ingericht. In 2013 hebben we het aantal sociale wijkteams verdubbeld van drie naar zes. Deze exponentiële groei hopen we in 2014 voort te zetten door nogmaals te verdubbelen. Kort na de zomervakantie hebben we de quick scan opgeleverd met daarin de conclusie dat alle partijen enthousiast zijn over de werkwijze en inzet. De invoering van de Stips is in 2013 voorbereid. Alles staat klaar om de eerste Stip in 2014 te openen. In onze bestaande taken hebben we de ingezette hervorming verder doorgevoerd. We hebben een raamovereenkomst met de vier grote welzijnsinstellingen afgesloten en een bestek voor de basisinfrastructuur welzijn. Met een contract 2014 benutten de welzijnsinstellingen hun kerncompetenties ten volle voor de thematische domeinen. En passant wisten we de taakstellende bezuiniging van € 7,5 ton te realiseren. Het jongerenwerk (van Dukenburg tot Noord) zit in de lift en de regie en afstemming zijn verbeterd op alle onderdelen. De nieuwe gekantelde Wmo-verordening en gekantelde beleidsregels zijn vastgesteld. We focussen nog meer op samenredzaamheid, op een resultaatgerichte benadering, op aanmelding in plaats van aanvraag en we gaan een pilot doen met Trekkingsrecht via de SVB.

67

Stadsrekening 2013 We hebben de regionale aanbesteding Huishoudelijke Hulp goed afgerond, ondanks rechtszaken en veel publiciteit. Een grote groep thuiszorgmedewerkers behoudt hun werk met dezelfde arbeidsvoorwaarden, we hebben goede kwaliteitsafspraken gemaakt met de nieuwe aanbieders en we zijn behoorlijk lagere tarieven overeengekomen. De overgang is voor bijna alle klanten vlekkeloos verlopen. Klanten geven in het klantonderzoek SGBO van dit jaar een 7,5 op het onderdeel ‘totale tevredenheid met de Wmo-voorziening’. Dit is een lichte stijging ten opzicht van 2014 (7,4), ondanks de bezuinigingen op individuele voorzieningen. We zien dit als een aanwijzing dat de verbeterde dienstverlening van de afdeling Zorg vruchten afwerpt. Het aantal bezwaarschriften is met 32% gedaald en het aantal keren dat beroep is ingesteld nog veel sterker: van 37 in 2012 naar 7 in 2013. De daling is een trend die sinds 2011 zichtbaar is. We denken dat betere kwaliteit van dienstverlening en premediation bij bezwaarschriften hieraan bijdragen. In 2013 is de fusie van de GGD afgerond en we continueren het in gang gezette gezondheidsbeleid met de nota ‘Samen gezond verder 2013-2016’. We hebben de inzet van de gezondheidsmakelaars voortgezet en uitbreid voor de aandachtswijken en rondom de thema’s jeugd en ouderen. We hebben onze samenwerking met zorgverzekeraar VGZ verder versterkt. We werken samen aan gezonde leefstijl, ouderenzorg en de invoering van de basisGGZ. Het thema zorg en wonen kreeg in 2013 steeds meer aandacht. In Dukenburg heeft Standvast de eerste stappen gezet door het eerste kleinschalig beschermd wonen project in Dukenburg te bouwen. Ook op andere locaties in de stad zijn de gevolgen van de scheiding van wonen en zorg merkbaar: voor Verpleeghuis Margriet, woonzorgcentrum Nieuw Doddendaal en de Vijverhof worden nieuwe plannen ontwikkeld. De regionale agenda en regiovisie OGGz is in de laatste raadsvergadering van dit jaar aangenomen. We hebben nu afspraken met de regio over betere preventie van en herstel na een multiprobleemsituatie. De hulp aan mensen met complexe meervoudige problemen is goed ingebed in de lokale zorgstructuren. 2013 betekende het einde van de projectstatus van de regieteams; per januari 2014 maken ze onderdeel uit van structureel beleid en financiering. Inzet van het Meldpunt Bijzondere Zorg is alleen nog in de meest complexe casussen nodig, we hebben een besparing kunnen realiseren. Uit de MKBA blijkt dat de regieteams een positief resultaat opleveren. De Skaeve Huse hebben we omgedoopt in zorgwoningen, wat veel meer recht doet aan de bewoners. Het gewijzigde bestemmingsplan is ter visie gelegd en samen met de buurt is een buurtbeheerplan opgesteld. Tot slot was 2013 in financieel opzicht ook een succesvol jaar. We hebben alle taakstellingen gerealiseerd en we sluiten het jaar positief af. Indicatoren Stimuleren participatie 1. Ik kan goed voor mezelf zorgen etc.

Realisatie 2012 nnb

Doelstelling 2013 90

Realisatie 2013 90

Optimale kansen voor de jeugd 2.1 Jeugdigen dat zich probleemrijk vindt 2.2 Ouders dat aangeeft behoefte te hebben aan opvoedsteun

Realisatie 2012 12 9

Doelstelling 2013 11% 9%

Realisatie 2013 11% 9%

Bevorderen gezondheid 3.1 Volwassen inwoners dat zich gezond voelt (hoge opl. vs lage opl.) 3.2 Jeugdigen met overgewicht

Realisatie 2012 89% - 67%

Realisatie 2013 89%-59%

14,7%

Doelstelling 2013 88%-64% 13%

Gelijke kansen voor iedereen 4.1 % Niet-westerse allochtonen dat meer contacten zou willen hebben

Realisatie 2012

Doelstelling 2013

Realisatie 2013

37%

25%

29%

68

nnb

Stadsrekening 2013

Zelfstandig wonen en leven 5.1 Hulpmiddel draagt bij aan zelfstandig kunnen wonen

Realisatie 2012 86%

Doelstelling 2013 85%

Realisatie 2013 nnb

Zorg en opvang voor sociaal kwetsbaren 6.1 Aantal dak- en thuislozen in traject (Sam en Hulsen) 6.2 Burgers die vinden dat overlast van zwervers/daklozen vaak voorkomt in de woonbuurt

Realisatie 2012 511

Doelstelling 2013 90%

Realisatie 2013 449

3%

3%

3%

Financiën Zorg & Welzijn € 1.000,-

Begroting Begroting primitief Dynamisch

Rekening 2013

Verschil Bdyn - rek

Financiële lasten Diversiteit Individuele voorzieningen WMO Jeugd Maatschappelijke opvang Publieke Gezondheid Welzijn Totaal Financiële lasten

1.722

1.795

1.714

80

26.276

23.899

22.709

1.190

4.842

4.873

4.835

37

14.043

14.178

14.066

112

6.265

6.599

6.543

57

13.477

14.144

13.964

180

66.625

65.487

63.832

1.656

Financiële baten Diversiteit Individuele voorzieningen WMO

-125

-162

-162

0

-2.140

-3.315

-3.261

-54

Jeugd

-622

-600

-568

-32

Maatschappelijke opvang

-995

-1.069

-1.054

-15

Publieke Gezondheid

-138

-218

-218

0

Welzijn

-425

-703

-538

-165

Totaal Financiële baten

-4.445

-6.068

-5.802

-267

Totaal

62.180

59.419

58.030

1.389

Het programma Zorg & Welzijn sluit het jaar 2013 af met een positief resultaat van € 1.389.000 (een voordeel op de lasten van € 1.656.000 minus een nadeel op de baten van € 267.000). Uitgedrukt als percentage van de begroting komt dit neer op een afwijking van 2,3%. Vooruitlopend op verdergaande bezuinigingen zijn we, net als voorgaande jaren, terughoudend geweest bij het verlenen van subsidies en het aangaan van nieuwe subsidierelaties. Dit levert binnen het programma een voordeel op van € 77.000 (0,3% van het subsidiebudget). Ook dit jaar hebben we subsidiegelden terug ontvangen, doordat subsidies die betrekking hebben op het voorgaande jaar definitief lager zijn vastgesteld. Deze terugvorderingen leveren een voordeel op van € 21.000. Niet ingezette overheidsmiddelen van het Rijk en de provincie met een meerjarig bestedingsdoel leveren door een wijziging van de geplande inzet een voordeel op van € 223.000 (tegengesteld effect op batenniveau). Bij de individuele voorzieningen Wmo hebben we te maken met een onderschrijding van de lasten van € 1.190.000. De afgelopen jaren zagen we stijgende kosten door de vergrijzing en de extramuralisering van de zorg. Aan het einde van 2012 hebben we geconstateerd dat de kosten voor de individuele voorzieningen waren gestabiliseerd. In 2013 laten de kosten van alle individuele voorzieningen echter een daling zien. Sinds vorig jaar werken we gekanteld via keukentafelgesprekken in de sociale wijkteams. We onderzoeken in het gesprek nadrukkelijk wat de mogelijkheden zijn om het probleem te verhelpen met behulp van het eigen 69

Stadsrekening 2013 netwerk. Hierdoor leidt een aanvraag niet altijd tot een verstrekking. Daarnaast leidt de lagere uurprijs als gevolg van de regionale aanbesteding huishoudelijke hulp tot het genoemde voordeel op de individuele voorzieningen. Tenslotte laten overige afwijkingen op het programma per saldo een voordeel op de lasten zien van € 145.000. Het nadeel op de baten is grotendeels veroorzaakt doordat er lagere onttrekkingen hebben plaatsgevonden aan de daarvoor bestemde ‘voorzieningen’ voor projecten met een meerjarig bestedingsdoel, die bekostigd worden met overheidsmiddelen van het Rijk of de provincie. Dit levert een nadeel op van € 223.000 (tegengesteld effect op lastenniveau). Een lagere ontvangst van de eigen bijdrage individuele voorzieningen die het Centraal Administratie Kantoor (CAK) voor de gemeente int, heeft tot een nadeel geleid van € 60.000. Voor de voorziening Medische Heroïnebehandeling hebben we van het Rijk een hogere bijdrage van € 11.000 ontvangen. Overige afwijkingen leveren per saldo een voordeel op van € 5.000.

SPORT We streven naar een hoge participatie op sportief gebied, omdat we sport zien in relatie tot andere maatschappelijke doelstellingen. Sport moet toegankelijk blijven voor iedereen en het primaire accent ligt daarom op breedtesport. Sport is ook een onderdeel van het wijkgericht werken, waarbij op wijkniveau wordt samengewerkt met organisaties voor onderwijs, welzijn en gezondheid. Zestien combinatiefunctionarissen ondersteunen 28 sportorganisaties en 13 scholen. Topsport is een inspiratiebron voor vele sporters, topsporters en topclubs zijn een belangrijke samenwerkingspartner voor de breedtesport. Door goede omstandigheden te creëren faciliteren we talenten, Talent Centraal is hiervan een voorbeeld. Wat hebben we bereikt? Belangrijk doel is de sportdeelname op peil te houden en de beweegdeelname te versterken. We hebben in samenwerking met maatschappelijke partners sportstimuleringsactiviteiten uitgevoerd. We hebben twee buurtsportcoaches aangesteld die zich met name richten op het ontwikkelen van activiteiten in het kader van gezondheid en bewegen. Per wijk is een netwerk van fysiotherapeuten, gezondheidscentra en huisartsen opgezet. Samen met Groesbeek en Wijchen hebben we een bidbook voorbereid om de Nationale Special Olympics, een groot meerdaags evenement voor mensen met een verstandelijke beperking, in de zomer van 2016 naar de regio te halen. In de afgelopen bestuursperiode hebben we twee verenigingen ondersteund in het kader van een ‘Veilige sportomgeving’. De combinatiefunctionarissen hebben sportverenigingen op basis van hun plannen ondersteund. De crisis laat inmiddels ook zijn sporen na in de sportsector. Meer verenigingen hebben het moeilijk en bij een aantal staat de continuïteit van het sportaanbod onder druk. Met de hockeyverenigingen overleggen we over de effecten van de privatisering op de exploitatie van hun accommodaties. Er zijn verenigingen die als gevolg van de crisis in financiële problemen zijn geraakt, deze ondersteunen we met maatwerk. Het Erica Terpstra zwembad is in gebruik genomen. Als vervolg op het onderzoek Nijmeegse Zwembaden hebben we samen met het zwembadplatform en Sportfondsen Nijmegen scenario’s ontwikkeld voor beheer en exploitatie van de zwembaden. Deze scenario’s vormen de basis voor een opdrachtformulering aan Sportfondsen Nijmegen. Naar aanleiding van het besluit om in zwembad Dukenburg zelfbeheer door te voeren hebben we voorbereidend overlegd met betrokkenen. De watersportverenigingen die zich willen vestigen in het gebied rond de nevengeul hebben we geholpen met een breed locatieonderzoek. Het onderzoek naar de mogelijkheden om Talent Centraal te realiseren op sportpark De Dennen is voortgezet. 70

Stadsrekening 2013 Met Stichting Top Judo Nijmegen, Gymnastiek- en Turnvereniging De Hazenkamp, Hogeschool Arnhem en Nijmegen, Topsport Gelderland en de St. Maartenskliniek hebben we een projectplan opgesteld als basis voor een subsidieaanvraag bij de provincie Gelderland. Deze aanvraag is gehonoreerd. Om de sportaccommodaties op het huidige kwaliteitsniveau te houden is onderhoud uitgevoerd. Daarnaast is sporthal de Horstacker weer multifunctioneel gemaakt en is het sportpark De Biezen verbeterd door realisatie van onder andere nieuwe kleedkamers. De Europese Commissie concludeerde op basis van een vooronderzoek naar de ‘afkoop van het recht op verwerving van De Eendracht door NEC’ dat daar sprake is van staatssteun. We hebben een inhoudelijke reactie opgesteld en hiertegen beroep aangetekend bij de Europese Commissie. Indicatoren Sportstimulering

Realisatie 2012

Doelstelling 2013

Realisatie 2013

1.1 % volwassenen dat aan sport doet

23%

Versterken sportverenigingen 2.1 % volwassenen dat lid is van een sportvereniging 2.2 % 4-17 jarigen dat lid is van een sportvereniging

Realisatie 2012

Doelstelling 2013

Realisatie 2013

Kwalitatief goede sportaccommodaties 3.1. Aantal gerenoveerde en nieuw geopende gemeentelijke binnensportaccommodaties 3.2 Aantal gerenoveerde en nieuw geopende gemeentelijke buitensportaccommodaties 3.3 Totaal aantal beschikbare en verhuurde uren van de gemeentelijke gymnastieklokalen (%=bezettingsgraad) 3.4 Totaal aantal beschikbare uren van de gemeentelijke sportzalen (%=bezettingsgraad) 3.5 Totaal aantal beschikbare en verhuurde uren van de gemeentelijke sporthallen (%=bezettingsgraad)

Realisatie 2012 1 (sportzaal Triangel) 2 (Marienbosch + De Biezen)

Doelstelling 2013 1 (sporthal de Horstacker) 2 (Marienbosch + De Biezen)

Realisatie 2013 1 (sporthal de Horstacker) 2 (De Biezen + Nieuw Balveren)

Ondersteuning topsportklimaat 4.1 Aantal verenigingen in hoogste klasse competitie 4.2 Terugkerende topevenementen

Realisatie 2012

53% 60% 80%

Doelstelling 2013

Realisatie 2013 5

Financiën Sport € 1.000,-

Begroting primitief

Begroting Dynamisch

Rekening 2013

Verschil Bdyn - rek

15.432

14.696

14.701

-5

101

101

112

-12

2.079

2.033

2.044

-11

425

425

419

5

18.036

17.254

17.277

-23

-1.913

-1.913

-1.913

0

-355

-355

-355

0

0

0

0

0

Totaal Financiële baten

-2.268

-2.268

-2.268

0

Totaal

15.767

14.986

15.009

-23

Financiële lasten Kwalitatief goede sportaccommodaties Ondersteuning topsportklimaat Sportstimulering Versterken sportverenigingen Totaal Financiële lasten Financiële baten Kwalitatief goede sportaccommodaties Sportstimulering Versterken sportverenigingen

71

Stadsrekening 2013

72

Stadsrekening 2013

Werk & Inkomen, Openbare Ruimte en WIjken Portefeuillehouder: T. Tankir

WERK & INKOMEN Werk biedt mensen perspectief, werkzoekenden hebben recht op ondersteuning naar werk. Wie (nog) niet aan het werk kan, bieden we een goed sociaal vangnet in de vorm van een uitkering. Uitgangspunt is dat een uitkering tijdelijk is, werk staat voorop. De resultaten van ons programma Werk en Inkomen staan onder invloed van autonome ontwikkelingen. De voornaamste is de economische crisis, deze leidt tot meer werklozen. Meer mensen moeten een bijstandsuitkering aanvragen, terwijl het voor de mensen die nu in de bijstand zitten extra lastig is om aan werk te komen. Andere ontwikkelingen zijn voorgenomen structuur- en wetswijzigingen in het landelijke kader van werk en inkomen (Participatiewet, Sociaal Akkoord, Werkbedrijven, tegenprestatie, bijzondere bijstand en kostendelersnorm). Het streven is dat deze wijzigingen in 2014 en in 2015 in te voeren. Wat hebben we bereikt? Werk staat voorop: (leer)werkplekken voor jongeren én bijstandsgerechtigde 27-plussers In 2013 zijn 550 mensen in de bijstand aan het werk gegaan, waarvan circa 200 jonger zijn dan 27 jaar. Bovenop dit aantal zijn nog eens zeventig jongeren met een startersbeurs aan het werk gegaan (zij tellen niet mee in het aantal uitstromers, omdat zij nog geen bijstand ontvingen). In het licht van de arbeidsmarktsituatie en de resultaten in andere jaren zijn we tevreden met dit aantal. Het aantal overstijgt ons gestelde doel voor 2013 (520 mensen). Ten opzichte van het totaal aantal uitstromers uit de bijstand, is het aantal uitstromers naar werk in de door ons gewenste verhouding (namelijk 30%). Het op peil houden van de uitstroom naar werk van mensen in de bijstand met een grote afstand tot werk, vergt in deze tijden investeringen van bedrijven, werkzoekenden én overheid. Wij hebben in 2013 circa 19 miljoen euro beschikbaar gesteld voor werk en re-integratie. We hebben deze middelen geïnvesteerd in onder andere (leer)werkplekken bij werkcorporaties, (leer)werkplekken bij bedrijven, opleidingen, trainingen, workshops en werkmarkten voor de realisering van de match tussen werkgever en werkzoekende. Afgelopen jaar is in samenwerking met Economische Zaken de komst naar Nijmegen gerealiseerd van twee bedrijven met een vraag naar arbeid die aansluit op de werkzoekenden in de bijstand. In 2014 moet dit zich vertalen in uitstroom van mensen in de bijstand naar dat bedrijf. Stijging van het aantal bijstandsgerechtigden valt mee Het jaar 2013 begon met sombere verwachtingen door sterk stijgende aantallen mensen in de bijstand vanaf de tweede helft van 2012. Hierdoor was onze financiële startpositie ongunstig. Om te voorkomen dat dit zou leiden tot een nog groter tekort op de bijstandslasten dan al geprognosticeerd in de stadsbegroting (namelijk

73

Stadsrekening 2013 1,7 miljoen tekort), hebben we begin 2012 een aantal beheersmaatregelen genomen die zich bewegen op twee lijnen: 1. Intensivering van handhaving zowel aan de poort als voor het zittend bestand en 2. versterking van de re-integratiewerkzaamheden aan de poort. De resultaten over 2012 en in het bijzonder de ontwikkeling van het aantal mensen in de bijstand laten zien dat de beheersmaatregelen effect lijken te hebben gehad: begin 2013 waren er 6.136 mensen in de bijstand, eind 2013 waren dit er 6.470. Dit is een stijging van 5,4%. Afgezet tegen de ontwikkeling van het aantal mensen in de bijstand in referentiegemeenten, is onze conclusie dat we goed in de pas lopen. Ook in het financiële resultaat vertaalt zich dit: in plaats van het verwachte tekort van 1,7 miljoen op de bijstandslasten, boeken we in 2013 ‘slechts’ een tekort van 0,3 miljoen. Aangezien het verwachte tekort al in de primitieve begroting is verwerkt, is het lagere gerealiseerde tekort in 2013 een positief resultaat van 1,4 miljoen euro. Toenemend beroep op minimaregelingen In 2013 hebben 757 meer mensen een beroep gedaan op één van onze minimaregelingen dan in 2012. Dit is een stijging van bijna 6%. Het gaat hier om regelingen zoals het Kinderfonds, de langdurigheidstoeslag, bijzondere bijstand en de regeling chronisch zieken, gehandicapten en ouderen. Het toenemend gebruik van deze open-einderegelingen heeft ook geleid tot een tekort. Het tekort is ten opzichte van de prognoses aan het begin van 2013 relatief beperkt gebleven. Druk op de keten van schuldhulpverlening We zijn erin geslaagd om in Nijmegen een redelijk aanbod voor schuldhulpverlening overeind te houden. Het aanbod bestaat uit curatieve en preventieve instrumenten, we maken onderscheid in een laagdrempelige basisvoorziening én een specialistische dienstverlening. We hebben dit jaar echter ook een forse toename gezien van uitgaven bijzondere bijstand aan bewindvoering en budgetbeheer. Stappen voorwaarts in samenwerken in het Rijk van Nijmegen In 2013 zijn grote stappen gezet om te komen tot één regionaal Werkbedrijf waarin naast de regiogemeenten ook het SW-bedrijf Breed werkt aan arbeidsbemiddeling, bedrijfsdienstverlening en kandidaatsbenadering. Eind van het jaar hebben de colleges in de regio de plannen rondom het regionaal Werkbedrijf goedgekeurd. Definitieve besluitvorming vindt door de gemeenteraden plaats in het eerste kwartaal van 2014. Indicatoren Beperken stijging aantal bijdstandsgerechtigden 1.1 Beperken groei aantal bijstandsgerechtigden (incl. WIJ/IOAW/IOAZ/BZ) 1.2 % Afwijziging aanvragen 1.3 Uitstroom % naar werk onder uitstromers 1.4 % Bijstandsgerechtigden tov beroepsbevolking in Nijmegen 1.5 % Ontheffingen arbeidsplicht 1.6 % Jeugdwerklozen tov niet-werkende werkzoekenden in Nijmegen

Realisatie 2012

Rechtmatige en doelmatige verstrekking van uitkeringen 2.1 % Tekortkomingen in rechtmatigheid uitkeringsverstrekking 2.2 Fraude opsporen en bestrijden levert meer op dan het kost 2.3 % Aanvragen met besluit binnen 8 weken

74

Doelstelling 2013

Realisatie 2013

6.136

6.563

6.470

22% 35% 7,9% 31% 15%

20% 30% 8,5% 40% 10%

24% 30% 8,0% 30% 13,8%

Realisatie 2012 <1% + 85%

Doelstelling 2013 <1% + 95%

Realisatie 2013 <1% + 89%

Stadsrekening 2013

Inkomensaanvullende maatregelen en/of schuldhulpverlening 3.1 % Bereikte huishoudens met een laag inkomen 3.2 Toename % nieuwe bereikte klanten 3.3 Uitzicht op schuldenvrije toekomst 3.4 Aantal aanmeldingen schuldhulpverlening

Realisatie 2012 82% onbekend 393 1.070

Doelstelling 2013 80% geen doelstelling 225 1.500

Realisatie 2013 81% onbekend 206 1.828

Dynamiek in de gesubsidieerde arbeid 4.1 Afname gesubsidieerde arbeid 4.2 Werkcorporaties

Realisatie 2012 380 518

Doelstelling 2013 200 500

Realisatie 2013 111 623

Financiën Werk & Inkomen € 1.000,-

Begroting primitief

Begroting Dynamisch

Rekening 2013

Verschil Bdyn - rek

16.559

16.559

16.907

-348

2.724

2.724

2.796

-71

97.192

97.502

111.481

-13.979

Financiële lasten Armoedebestrijding Inburgering Inkomen Werk

50.081

53.409

51.726

1.683

166.556

170.194

182.910

-12.716

Armoedebestrijding

-1.218

-1.218

-1.373

156

Inburgering

-2.264

-2.264

-2.335

71

-84.049

-84.049

-99.298

15.249

Totaal Financiële lasten Financiële baten

Inkomen Werk Totaal Financiële baten Totaal

-41.530

-45.405

-44.912

-492

-129.060

-132.935

-147.918

14.983

37.496

37.260

34.992

2.268

Bij het programma Werk en Inkomen is een voordeel ontstaan van bijna 2,3 miljoen euro. Dit voordeel wordt veroorzaakt door voordelen bij Werk en bij Inkomen. Bij armoedebestrijding staat een nadeel van 0,2 miljoen, maar dit nadeel wordt gecompenseerd door een voordeel bij het programma Bestuur en Middelen inzake gemeentefondsuitkering, zoals daar is toegelicht. Werk Bij het product Werk valt de voorziening Ziekengeldverplichtingen stichting Uitzicht vrij. De stichting is opgeheven en het afgelopen jaar is gebleken dat er nauwelijks betalingsverplichtingen zijn in verband met ziekte van oud gesubsidieerde werknemers. Kortom er is geen reden om deze voorziening in stand te houden. Verder is er sprake van een gering overschot aan inburgeringsmiddelen. Inkomen Bij het product Inkomen realiseren we een voordeel van 1,3 miljoen euro. Het rijksbudget voor de bijstandsuitkeringen is eind september naar boven bijgesteld. Deze meevaller aan de batenkant in combinatie met de geringe stijging van Nijmeegse bijstandsgerechtigden (in vergelijking met de landelijke ontwikkeling), heeft een veel lager tekort op bijstand opgeleverd dan begin 2013 geprognosticeerd.

75

Stadsrekening 2013

Armoedebestrijding Bij het product armoedebestrijding realiseren we een nadeel van (per saldo) 0,2 miljoen euro. Dit resultaat is minder negatief dan in de voorjaars- en najaarsnota 2013 benoemd. De rijksmiddelen die we in de septembercirculaire 2013 voor minima en schuldhulpverlening hebben ontvangen, de zogenoemde Klijnsmagelden, willen we dan ook alsnog inzetten voor armoedebestrijding. De Raad heeft dit besloten op 12 maart 2014.

OPENBARE RUIMTE Wij beogen een schone, hele en veilige openbare ruimte in Nijmegen, een duurzame en leefbare stad voor onze burgers. We stimuleren actief burgerschap en gezamenlijke verantwoordelijkheid. We willen in duurzaam beheer een voorbeeld zijn voor bedrijven, ondernemers en inwoners. We houden rekening met sociale veiligheid bij herinrichtingen, wijkbeheersplannen en bel- en herstellijnwerkzaamheden zoals snoeien van overhangend groen. Het is noodzakelijk om ook op dit programma te bezuinigingen. Onderhoud aan wegen, openbare verlichting en openbaar groen willen we echter zoveel mogelijk ontzien, we zoeken bezuinigingsmogelijkheden vooral in de niveaus van beheer van de openbare ruimte, bijvoorbeeld door meer te differentiëren in het dagelijks beheer. We hebben een taakstelling gerealiseerd van 2,5 miljoen euro in 2013. Wat hebben we bereikt? Begin 2013 heeft uw Raad de beleidsnota ‘Geef ze de (openbare) ruimte’ vastgesteld. De impact van deze nota op de stad is dat we meer ‘ruimte geven’ aan de gebruikers van de openbare ruimte. Ruimte aan bewoners en ondernemers om de eigen verantwoordelijkheid te nemen bij het beheer van de openbare ruimte (participatie). Ruimte voor aannemers om gemeentelijke taken deels over te nemen (integraal werken). Ruimte voor maatwerk bij het kiezen van onderhoudsniveaus (gedifferentieerd beheer). En tot slot ruimte voor onze toekomst door een duurzamere inrichting en beheer van de openbare ruimte (duurzaam beheer). Met de uitvoering van de nota is het aantal participatieprojecten van 90 naar 141 toegenomen. Deze zijn te vinden op de participatiekaart.nl/nijmegen. Ook is de beleidsnota voor afval vastgesteld: ‘Creatief met afval’, die voortborduurt op het vorige beleid en inspeelt op de ontwikkelingen in de wereld van afval. In het najaar hebben we een afvalconferentie gehouden over de toekomstrichtingen afvalbeleid: voor- of nascheiding. De Beleidsnota Reclameboodschap is tegelijk met de Kadernota Beeldkwaliteit begin 2013 vastgesteld door uw Raad. De inhaalslag op het onderhoud van de wegen en het kabelnet voor de openbare verlichting hebben we doorgezet. We hebben de Groene Route (S100) in samenwerking met de programma's Mobiliteit en Groen & Water opgeknapt en de stadsbrug De Oversteek is geopend, waarbij de toeleidende wegen Graaf Alardsingel en de Verlengde Energieweg zijn aangelegd. We hebben LED-verlichting (325 stuks) geplaatst op diverse wegen en we hebben elf kilometer kabelnet vervangen voor de openbare verlichting. In november 2013 is het Lichtplan opgeleverd als uitwerking op de visie op toekomstige stadsverlichting. De aanlichting van het Arsenaal is hierdoor al gerealiseerd. De komende tijd staan verschillende projecten van aanlichting op het programma, zoals de schommel in de Marikenstraat. Het nieuwe beleid voor gladheidbestrijding, ‘Grip op gladheid’, werpt nog steeds zijn vruchten af: de strooiroutes zijn verbeterd, er zijn minder klachten en de zoutkisten zijn een succes. Het project ‘Groen geregeld’ is succesvol en heeft geleid tot het oplossen van ruim 140 gevallen van grondannexatie. De tevredenheid onder ondernemers in het centrum is het laatste jaar sterk gegroeid door de preventieve werkwijze die Toezicht het laatste jaar doorontwikkeld heeft. In samenspraak met ondernemers zetten we gericht in op overlastsituaties en de wijze van handhaven. 76

Stadsrekening 2013

Indicatoren Een schone, hele en veilige openbare ruimte 1.1 % Nijmegenaren dat Nijmegen schoon vindt 1.2 Nijmegenaren dat de eigen buurt schoon vindt 1.3.1 Centrum - beeldkwaliteit goed 1.3.2 Rest stad - beeldkwaliteit basis 1.4.1 Burgers tevreden over onderhoud fietspaden in de stad 1.4.2 Burgers tevreden over onderhoud wegen in de buurt 1.5.1 Onderhoudskwaliteitsniveau fietspaden(technisch) 1.5.2 Onderhoudskwaliteitsniveau wegen (technisch) 1.6 Uitgevoerde acties wijkbeheerplannen 1.7 Tijdig (binnen 5 werkdagen) afgehandelde meldingen Bel- & Herstellijn

Realisatie 2012 66% 69% 92% 97% 60% 87% 78% 88%

Doelstelling 2013 70% 70% 83% 95% 62% 62% 76% 76% 85%

73%

Realisatie 2013 60% 75% 88% 93% 60% 63% 87% 76% 87%

82%

75%

Financiën Openbare ruimte € 1.000,-

Begroting primitief

Begroting Dynamisch

Rekening 2013

Verschil Bdyn - rek

Beheer openbaar groen

6.101

5.937

6.178

-241

Integraal beheer openbare ruimte

7.394

8.844

10.246

-1.402

Financiële lasten

Inzameling huishoudelijk afval

11.792

11.240

11.089

151

Openbare verlichting

2.584

2.738

2.875

-137

Straatreiniging

8.814

9.740

10.197

-457

Toezicht openbare ruimte

3.153

3.058

3.065

-8

Verkeersregelinstal.en -voorzien.

1.991

2.112

2.707

-595

Wegen en kunstwerken Totaal Financiële lasten

6.087

6.378

3.810

2.568

47.918

50.046

50.167

-121

Financiële baten Beheer openbaar groen Integraal beheer openbare ruimte Inzameling huishoudelijk afval Openbare verlichting Straatreiniging Toezicht openbare ruimte Verkeersregelinstal.en -voorzien.

-7

-107

-505

398

-83

-1.139

-2.332

1.193

-10.006

-10.299

-10.755

457

-32

-132

-270

138

-1.345

-1.345

-1.736

391

-301

-206

-32

-174

0

0

-597

597

-833

-1.145

1.789

-2.933

Totaal Financiële baten

-12.607

-14.372

-14.439

66

Totaal

35.311

35.674

35.729

-55

Wegen en kunstwerken

WIJKEN Het programma Wijken omvat een integrale aanpak van sociale en fysieke kansen en problemen in de wijken. Doel is de veiligheid en leefbaarheid te verbeteren, samen met de bewoners en andere partijen in de wijken. De wijkaanpak bestrijkt alle negen stadsdelen en de daarbinnen vallende 44 wijken. De aanpak is specifiek gericht op de aandachtsgebieden en probleemgebieden in wijken en dan met name op die thema’s die vergaande effecten hebben op de leefbaarheid: • veiligheid (objectief en subjectief); • overlast en probleemhuishoudens; 77

Stadsrekening 2013 • (overlast van) jongeren. Naast de inzet op deze thema’s blijft het speerpunt voor de wijkaanpak: • verbetering participatie bewoners in de wijken. We willen bewoners meer betrekken en meer verantwoordelijkheid geven bij de aanpak van de leefbaarheid en de veiligheid in de wijk. We investeren in bestaande en nieuwe contacten in de wijken en streven naar participatie van zoveel mogelijk verschillende groepen, met speciale aandacht voor jongeren en allochtonen. (Collectieve) zelfredzaamheid, selfsupport en eigen initiatief stimuleren we zoveel mogelijk. We streven naar meer participatie en eigen verantwoordelijkheid waar het kan, waar het nodig is bieden we extra ondersteuning en aandacht. Wat hebben we bereikt? Ons college stelde in 2012 het ambitiedocument burgerparticipatie en nieuwe subsidierichtlijnen vast. Met de nieuwe inzichten daaruit, gekoppeld aan de uitkomsten van de werkconferenties en de opbrengst van de wijkenkaravaan, legden wij in 2013 in het document ‘Mee(r) Doen’ onze inhoudelijke ambities voor de participatie in de wijken voor de komende jaren vast. Rode draad daarin is de veranderende rolverdeling tussen overheid en burgers. We gaan meer uit van de eigen kracht van bewoners, experimenteren met wijkondernemerschap, kennisuitwisseling tussen bewoners(organisaties) onderling, beter gebruik van sociale media. We geven meer ruimte aan eigen initiatieven en nieuwe groepen en ondersteunen die zo nodig. Verantwoordelijkheid geven betekent ook loslaten. Het programma wijken speelt een belangrijke rol in het betrekken van zowel bewoners (wijkraden) als collega’s in die cultuuromslag. Ook onze subsidievoorwaarden voor bewonersinitiatieven hebben we in 2013 vernieuwd, ze zijn nu gebaseerd op flexibiliteit, tijdelijkheid en doelgerichtheid. We stimuleren met onze subsidies initiatief en participatie. Daarbij streven we naar het ‘op eigen benen’ staan, optimale financiële onafhankelijkheid en eigen verantwoordelijkheid is het uitgangspunt. Vanzelfsprekend passen we hier maatwerk toe. We zien dat bewoners zich steeds minder willen binden aan vaste structuren, maar liever actief zijn met concrete acties en eigen netwerken vormen. ‘Dromen over Dukenburg’ is daarvan een goed voorbeeld., maar ook bijvoorbeeld de zzp-netwerken die in verschillende stadsdelen zijn ontstaan. Bewonersgroepen willen graag van elkaar leren. Met dit doel organiseerden we eind november een wijkenfestival. 70 bewonersinitiatieven presenteerden zich aan geïnteresseerden. Het festival trok circa vijfhonderd bezoekers, de deelnemers zijn enthousiast voor een vervolg. Op het festival is ook het nieuwe digitale wijkenmagazine gelanceerd: ‘Nijmegen maken wij’. Ook dit heeft als doel om kennisuitwisseling tussen bewonersgroepen onderling en andere geïnteresseerde en betrokken partijen te stimuleren. Er is vertrouwen in de eigen kracht van de wijkgemeenschap, al heeft die af en toe wat hulp nodig. Met het procesmanagement van ‘1 wijk 1 plan’ zetten we bewoners aan het roer en laten we zien wat ‘een andere overheid’ betekent. We laten beleid en praktijk beter op elkaar aansluiten en we geven de wijk de ruimte om zelf oplossingen voor problemen te vinden en kansen te verzilveren. In Noord en in Lindenholt hebben we in 2013 de pilots voor ‘1 wijk 1 plan’ uitgevoerd. Het raadsteam actief burgerschap was hierbij nauw betrokken . In alle stadsdelen zorgen we dat we weten wat er speelt en dat gebeurt wat nodig is! • We organiseerden samenwerkingsverbanden en realiseerden (integrale) wijkaanpakprogramma’s. • We ondersteunden en stimuleerden bewonersinitiatieven. • We investeerden in bestaande en nieuwe contacten met alle wijken; met de bewoners, ondernemers en de in de wijken werkzame organisaties. • We voerden de regie op de aanpak van jongerenoverlast, woonoverlast en multiprobleemhuishoudens. 78

Stadsrekening 2013 • • •

We stimuleerden nieuwe en noodzakelijke ontwikkelingen op het brede terrein van leefbaarheid en veiligheid in de wijken. We zorgden voor voldoende speelvoorzieningen en wijkaccommodaties en stimuleerden het gebruik ervan. We waren alert op kansen voor de wijk en brachten partijen bij elkaar.

De Stads- en wijkmonitor laat zien dat op het gebied van het woon- en leefklimaat de Nijmeegse wijken dichter naar elkaar komen: minder grote verschillen in leefbaarheid als gevolg van een verbetering van de (relatief) minst leefbare delen van de stad. Het aantal deelgebiedjes (buurtjes, delen van wijken) met problemen is gedaald van 65 naar 42. Het woon- en leefklimaat in negen van de zeventien Nijmeegse aandachtswijken laat nog steeds een ondergemiddeld totaalbeeld zien. Indicatoren De realisatie 2013 van de aan het programma wijken verbonden topindicatoren is gebaseerd op de stads- en wijkmonitor. In de digitale versie van de jaarrekening zijn de scores verwerkt.

79

Stadsrekening 2013 Financiën Wijken € 1.000,-

Begroting primitief

Begroting Dynamisch

Rekening 2013

Verschil Bdyn - rek

Dukenburg-wijkaanpak

500

500

454

46

Flexibele wijkaanpak

225

225

191

34

Lindenholt-wijkaanpak

307

307

271

36

Midden-wijkaanpak

349

349

285

64

Nieuw-West-wijkaanpak

329

329

333

-4

Nijm-Noord-wijkaanpak

118

118

113

5

Oost-wijkaanpak

113

113

109

4

Oud-West-wijkaanpak

390

390

383

7

1.945

1.973

1.952

22

Financiële lasten

Speelvoorzieningen

178

178

176

2

9.901

9.510

9.506

4

0

0

0

0

393

393

376

17

14.748

14.385

14.150

235

Dukenburg-wijkaanpak

0

0

0

0

Flexibele wijkaanpak

0

0

-12

12

Lindenholt-wijkaanpak

0

0

0

0

Midden-wijkaanpak

0

0

0

0

Nieuw-West-wijkaanpak

0

0

0

0

Nijm-Noord-wijkaanpak

0

0

0

0

Oost-wijkaanpak

0

0

0

0

Oud-West-wijkaanpak

0

0

0

0

-364

-392

-393

1

0

0

0

0

-2.169

-2.169

-2.169

0

Wijkposten

0

0

0

0

Zuid-wijkaanpak

0

0

0

0

Totaal Financiële baten

-2.533

-2.561

-2.575

14

Totaal

12.215

11.824

11.575

249

Stadscentrum-wijkaanpak Wijkaccomodaties Wijkposten Zuid-wijkaanpak Totaal Financiële lasten Financiële baten

Speelvoorzieningen Stadscentrum-wijkaanpak Wijkaccomodaties

Op het programma is er een onderuitputting op de lasten van € 235.000,- . Samen met een voordeel op de baten van € 14.000,- sluit het programma af met een voordeel van € 249.000,- . De belangrijkste oorzaken: - Wijkbudgetten en het budget flexibele wijkaanpak zijn naast het ondersteunen van bewonersinitiatieven ook bedoeld om snel op actuele knelpunten in te spelen. Dit, hoefde in 2013 in veel mindere mate aangesproken te worden - De veranderingen in bewonersorganisaties/ netwerkstructuren, hebben tijdelijk voor minder initiatieven gezorgd (bijvoorbeeld in Midden) - Verder speelt in geringe mate mee dat de subsidieregeling voor bewonersparticipatie is vernieuwd wat er toe heeft geleid dat er meer beroep wordt gedaan op eigen verantwoordelijkheid en selfsupport waardoor minder of kleinere subsidies aan bewoners worden verleend. - Bij speelvoorzieningen is er een gering voordeel op de onderhoudskosten.

80

Stadsrekening 2013

Cultuur, Mobiliteit en Onderwijs Portefeuillehouder: H. Beerten

CULTUUR Een breed cultuuraanbod versterkt het vestigingsklimaat en de leefbaarheid in Nijmegen. De cultuurparticipatie in Nijmegen is relatief hoog, zowel actief als passief. Dat willen we zo houden. In deze tijd van bezuinigingen bevorderen we ondernemerschap, intensieve samenwerking en slimme herstructurering. We streven naar consolidatie van het bezoek aan culturele voorstellingen, musea en bibliotheken, maar verwachten dat de landelijke bezuinigingen en de recessie ook nadelige effecten zullen hebben op de Nijmeegse cultuurparticipatie. We stimuleren innovatie en streven naar een verbinding tussen amateurs en (semi)professionals. Cultuureducatie is en blijft een speerpunt. We willen dat de tevredenheid over de kwaliteit en de diversiteit van het aanbod minimaal hetzelfde blijft. Wat hebben we bereikt? Na een succesvol co-creatie-traject, waarbij Nijmegenaren hun ideeën over een nieuw cultuurbeleid in Nijmegen kenbaar konden maken, heeft de Raad medio 2012 de cultuurvisie 2012-2016 vastgesteld. Op basis hiervan is een nieuw subsidiehuis gebouwd. Dit subsidiehuis bestaat uit een basisinfrastructuur van de zes grote instellingen (Keizer Karel Podia, Doornroosje, de Lindenberg, Lux, Openbare Bibliotheek Gelderland-Zuid, Museum Het Valkhof) en zo’n vijftien kleinere instellingen (productiehuizen, festivals en faciliterende instellingen) met een vierjarige subsidie. Daarnaast hebben we in 2013 een nieuwe Subsidieregeling Culturele initiatieven Nijmegen (SCiN) vastgesteld ter vervanging van vier eerdere subsidieregelingen. We hebben in 2013 besloten de kunsteducatie Volwassenen niet langer te subsidiëren aan de Lindenberg, de subsidie voor cultuureducatie overgeheveld van de Lindenberg naar de brede scholen, met de Keizer Karel Podia een éénjarige budgetsubsidiebeschikking opgesteld en een tweejarige met Lux. Lux heeft het pand Villa Lux verlaten en de Villa gedeeltelijk onderverhuurd aan de Driestroom. De lokale omroep Nijmegen 1 heeft samen met Lux een nieuwe kantoorruimte betrokken en haar radiostudio in de voormalige kassaruimte van Lux geplaatst. We verwachten de oplevering van de nieuwbouw van het poppodium Doornroosje aan het Stationsplein medio 2014. Er ligt een masterplan voor de revitalisering van concertgebouw de Vereeniging. We hebben een bijdrage geleverd aan de realisering van de Bastei (samenwerking van Natuurmuseum Nijmegen, museum De Stratemakerstoren, Staatsbosbeheer, Milieu Educatie Centrum Nijmegen en IVN Rijk van Nijmegen ). De plannen om in het Vasim-gebouw naast de cultuurspinnerij ook het Vrijheidsmuseum te realiseren hebben een volgende fase bereikt.

81

Stadsrekening 2013 In de Kunst- en Cultuurvisie staat het begrip ketensamenwerking centraal. We onderscheiden vijf culturele ketens: literatuur, beeldende kunst, muziek, film & media en theater & dans. Daarbinnen garanderen we een aantal functies voor de stad: kunst- en cultuureducatie, productie, presentatie en facilitering. De ketens bestaan niet alleen uit de grote instellingen, maar zij krijgen via de budgetsubsidie de rol van ketenintendant. Voor cultuureducatie en amateurkunst is de Lindenberg intendant. Om een eerste stap te zetten in de weging van het maatschappelijk effect van onze subsidies en culturele ketens, hebben we de opzet voor de peer reviews vastgesteld. In 2014 zal een eerste peer review plaatsvinden en gelden als nulmeting. De meting wordt herhaald in 2016. Culturele instellingen in Nijmegen worden goed bezocht. We zien dat partijen steeds meer de gezamenlijke verantwoordelijkheid nemen voor een bruisend cultureel veld. Samenwerking tussen de verschillende podia is belangrijk om de culturele basisinfrastructuur te behouden en te versterken. Het MuZIEum is gevestigd in de kelderverdieping van de Schouwburg en heeft uiteindelijk een voorspoedige doorstart gemaakt. De Openbare Bibliotheek Gelderland Zuid heeft in 2013 de laatste stappen gezet om de taakstelling van € 600.000 uit het coalitieakkoord te realiseren. Om de bibliotheekfunctie voor kinderen toegankelijk te behouden heeft de OBGZ het project Bibliotheek op School (BoS) verder uitgerold. We hebben gemeend voor een periode van vijf jaar vanuit het programma Onderwijs extra te moeten investeren in de realisatie van het concept Bibliotheek op school. Wij zorgen voor een omgeving waarin kunstenaars en productiegezelschappen inspiratie vinden. We ondersteunen vijf instellingen van beeldende kunst en het Besiendershuis (Artist in Residence). We stimuleren samenwerking tussen instellingen onderling en met andere partners in de stad. In 2013 zijn zowel de Karel de Grote Oeuvreprijs als de Cultuur Stimuleringsprijs Stad Nijmegen uitgereikt. We hebben een onderzoek verricht naar de meest effectieve inzet van subsidies amateurkunst. In het tweede kwartaal 2014 ontwerpen we op basis van dit onderzoek een nieuwe regeling amateurkunst. Ruim een derde van de volwassen Nijmegenaren is in de vrije tijd bezig met een of meer kunstzinnige activiteiten. Deelname aan cultuureducatie en/of amateurkunst maakt cultuur zichtbaar en bereikbaar voor de Nijmeegse inwoners en is een vindplaats voor talent. We hebben inhoud gegeven aan de onderzoeksopdracht om scenario’s te ontwikkelen voor de taakstelling van 700K en de reeds eerder opgelegde bezuinigingen van 500K op de zes grote instellingen. Over de scenario’s wordt in het eerste kwartaal van 2014 gerapporteerd. Indicatoren Ontspanning, ontplooiing en ontmoeting door kunst Realisatie 2012 Doelstelling 2013 Realisatie 2013 1.1 Aantal culturele evenementen 27 25 30 1.2 Aantal bezoekers gesubsidieerde podia nnb 530.000 464.301 1.3 Aantal bezoekers musea 120 125.000 107.680 1.4 Aantal bezoekers culturele evenementen nnb 225.000 200.000 1.5 Aantal bezoekers bibliotheek 789.001 980.000 volgt na 1 febr 1.6 Aantal bij De Lindenberg ingeschreven cursisten - jeugd tot 18 jaar 1.643 1.850 1.850 1.7 Aantal bij De Lindenberg ingeschreven cursisten - 19 jaar en ouder 1.968 2.200 1.850 Toelichting: 1.2 De bezoekers van de gesubsidieerde podia bestaan uit: Doornroosje: 60.264 Lindenbergtheater: 35.431, KKP: 155.284, LUX theater en debat: 15.651, LUX Film: 189.401, Openluchttheater: 8.000. Totaal 464.031. 1.3 Bezoekers Musea bestaan uit: MHV: 95.680 en Natuurmuseum: 12.000. Bezoekers zijn lager conform de landelijke trend 1.5 De bezoekers van de bibliotheek volgen op 1 februari 1.7 Het aantal cursisten blijft achter vanwege de aankondiging van bezuinigingen op educatie voor volwassenen. Dit is het laatste jaar dat we volwassen cursisten van de Lindenberg tellen, want vanaf 2014 subsidiëren wij die niet meer.

82

Stadsrekening 2013 Bevorderen cultureel productieklimaat

Realisatie 2012

Doelstelling 2013

Realisatie 2013

2.1 Aantal gesubsidieerde organisaties kunsten 9 5 5 2.2 Aantal act./proj. op het terrein van de kunsten 75 50 40 2.3 Aantal kunstopdrachten in de openbare ruimte: het gaat hier om 2 6 5 de discipline beeldende kunst 2.4 Aantal oefenruimten 8 12 8 Toelichting: 2.2 Het aantal activiteiten is lager omdat de subsidieregeling ISCA per mei 2013 beëindigd is 2.3 Bijna gehaald, er is wel een start gemaakt met de zesde opdracht. 2.4 Per abuis staat hier 12 oefenruimten begroot. Dit zijn er altijd 8 (6 aan de Molenveldlaan en 2 Koopvaardijweg) geweest en dat blijft ook zo.

Financiën Cultuur € 1.000,-

Begroting primitief

Begroting Dynamisch

Rekening 2013

Verschil Bdyn - rek

13.522

13.458

13.466

-8

4.879

4.879

4.819

60

Financiële lasten Culturele infrastructuur Cultuureducatie en amateurkunst Ontwikkeling van de Kunsten Totaal Financiële lasten

1.514

1.548

1.559

-10

19.915

19.885

19.844

41

Financiële baten Culturele infrastructuur

-71

-67

-70

2

Cultuureducatie en amateurkunst

-10

-185

-182

-3

-304

-243

-255

12

-385

-495

-507

12

19.530

19.389

19.337

52

Ontwikkeling van de Kunsten Totaal Financiële baten Totaal

Het programma Cultuur sluit het jaar 2013 af met een positief resultaat van € 52.000. Uitgedrukt als percentage van de begroting komt dit neer op een afwijking minder dan 1%. Het resultaat is het saldo van een voordeel op de lasten van € 41.000 en een voordeel op de baten van € 11.000. We merken op dat de Kunstopdracht Maas Waal kanaal niet in 2013 is gerealiseerd en is doorgeschoven naar 2014. Daarom is een bedrag van € 150.000 toegevoegd aan de reserve 1% regeling. Hiermee kan dit kunstwerk in 2014 worden gerealiseerd.

MOBILITEIT Wij willen met een betrouwbare lokale en regionale bereikbaarheid van Nijmegen een bijdrage leveren aan de economische vitaliteit van de stad. Ook streven we naar voldoende en toegankelijke parkeergelegenheid en een zo hoog mogelijke verkeersveiligheid. We stimuleren fietsgebruik in de stad, hoogwaardig openbaar vervoer en een goede doorstroming voor de auto op hoofdroutes. Wat hebben we bereikt? Het afgelopen jaar hebben wij binnen het programma Mobiliteit veel resultaten geboekt. In aansluiting op de opening van de Oversteek hebben wij de S100, de slimme stadsroute voor auto’s door de stad, opgeleverd. De doorstroming van autoverkeer is daarmee flink verbeterd. Dit heeft niet alleen positieve gevolgen voor de doorstroming door de stad, maar zorgt ook voor verbetering van de luchtkwaliteit en vermindering van

83

Stadsrekening 2013 geluidsoverlast door het verkeer. Bij de bouw en inrichting van de S100 trokken wij samen op met betrokken bewoners uit de diverse wijken, ondernemers en andere maatschappelijke partners. In het kielzog van de S100 hebben wij een aantal andere grote projecten opgeleverd of in gang gezet. Per november 2013 hebben we een nieuw parkeerverwijssysteem in werking gezet. Centrumbezoekers vinden nu op een snelle en soepele wijze een parkeerplaats in het centrum dichtbij de locatie waar zij willen zijn. ’s Avonds bieden we mensen een goedkope parkeerplek in een parkeergarage, zodat we op straat ruimte vrij houden voor bewoners. Ook hebben wij eind 2013 een voorstel kunnen voorleggen om de parkeervoorziening Oude Stad opnieuw in te richten. Aan de westzijde van de stad realiseren we 350 tot 500 hoogwaardige parkeerplaatsen. Verder hebben wij de aanbesteding van de nieuwe Verkeersmanagementcentrale in 2013 afgerond. Levering en uitrol vindt begin 2014 plaats. Dit stelt ons in staat onze sturing op verkeersstromen en bereikbaarheid verder te optimaliseren. Wij werken hierbij nauw samen in stadsregionaal verband via de landelijke aanpak Beter Benutten, die tevens een behoorlijke subsidie heeft opgeleverd. We zijn in 2013 een heel eind gevorderd met de voorbereidingen voor Poort Neerbosch, waar wij een compacter kruispunt voor autoverkeer, een veilige fietsverbinding naar het Mondialcollege en een transferium realiseren. Dit project wordt binnenkort aanbesteed. Ook in Nijmegen-Noord is op mobiliteitsgebied veel gerealiseerd. Na de zomer hebben wij het nieuwe station Lent in gebruik genomen, inclusief een verkeersknooppunt met vrijliggende infrastructuur voor hoogwaardig openbaar vervoer. Over de Graaf Alardsingel is de fietsbrug ‘Het Groentje’ geopend, een belangrijk onderdeel van het RijnWaalpad west. Ook in Nijmegen-Noord hebben wij dynamisch verkeersmanagement toegepast, zodat alle verkeerslichten zijn gekoppeld. Hiermee wordt een soepele doorstroming bevorderd. Het RijnWaalpad, de snelfietsroute van Arnhem naar Nijmegen, hebben wij op Nijmeegs grondgebied afgerond. De route wordt al intensief gebruikt. Ook hebben wij de noordelijke tak van de snelfietsroute Nijmegen-Beuningen in gebruik genomen. In het centrum van de stad openden we in december 2013 de fietsenstalling onder Plein 1944, waarmee ruim negenhonderd bezoekers van de stad comfortabel hun fiets kunnen parkeren in hartje centrum. We constateren met tevredenheid dat onze mobiliteitsagenda grotendeels is uitgevoerd. We zijn verheugd dat de stadspeiling aantoont dat onze inspanningen op het gebied van mobiliteit niet onopgemerkt zijn gebleven. Inwoners van onze stad waarderen deze met hogere tevredenheid en betere rapportcijfers. Zo daalde de mate waarin men de bereikbaarheid van de stad als probleem ervaart fors; van 39 % naar 22 %, en steeg de waardering van de bereikbaarheid van Nijmegen met de auto van een 5,9 naar een 6,4 (beide resultaten nog vóór de opening van de Oversteek!). Een ander positief punt is de verdere daling van het aantal verkeersongevallen (letselongevallen) in de stad. Dit blijft voor ons overigens een punt van aandacht; ieder verkeersslachtoffer is er immers één teveel. Ook in de wijken zien wij positieve resultaten van onze inspanning om samen met wijkbeheerders de wijkgerichte verkeersvragen pro-actief en in overleg met bewoners op te pakken. De mate waarin men verkeers- en parkeeroverlast ervaart in de buurt is afgenomen en de tevredenheid over de parkeergelegenheid in de buurt is gemiddeld iets toegenomen. Nijmegenaren die naar hun werkplek in Nijmegen gaan, gebruiken in 2013 meer de fiets en minder de auto dan in 2011. Het aandeel van de fiets in het woon-werkverkeer is gestegen van 59% in 2011 naar 64% in 2013 en dat van de auto is afgenomen van 25% in 2011 naar 22% in 2013. Ook in bezoeken aan het stadscentrum is het aandeel van de fiets toegenomen. Bezoekers aan de binnenstad oordelen in 2012 gunstiger over de bereikbaarheid van de binnenstad met de auto en de fiets dan in 2010.

84

Stadsrekening 2013 Indicatoren Vergroten bereikbaarheid en doorstroming 1.1 Gemiddelde reistijd tijdens de spits (tussen haakjes:variatie in reistijd) in minuten 1.1a Knooppunt Ressen - Keizer Karelplein 1.1b Keizer Karelplein - Knooppunt Ressen 1.1c Keizer Karelplein - Goffert 1.1d Goffert - Keizer Karelplein 1.1e Goffert - knooppunt Neerbosch 1.1f knooppunt Neerbosch - Goffert 1.1h knooppunt Lindenholt - Goffert 1.2 Waardering bezoekers bereikbaarheid van de stad

Realisatie 2012

Doelstelling 2013

Realisatie 2013

12

12 (1.7)

13 (1.7)

9 6 7 6 5

9 (0.6) 6 (0.4) 7 (0.8) 6 (0.5) 5 (0.5)

10 (0.7) 6 (0.4) 6 (0.4) 6 (0.4) 5 (0.4)

7 6

7 (1.0) 5.9

6 (0.6) 6.4

Kwaliteit, kwantiteit en gebruik parkeervoorzieningen 2.1 Parkeeraanbod Centrum 2.1a Straatparkeren 2.1b Garageparkeren 2.1c Transferia 2.2a Straatparkeren 2.2b Garageparkeren 2.3 Betalingsgraad 2.3a Kortparkeren 2.3b Inclusief vergunningen 2.4 Tevredenheid parkeren

Realisatie 2012

Doelstelling 2013

Realisatie 2013

3.450 1.920 550 74% 1.010 90% 93% 93% 5,7

3.250 2.338 550 74% 1.100 90% 94% 94% 5,6

3.450 2.050 550 65% 1.256 90% 94% 94% 5,8

Verkeersveiligheid 3.1 Aantal doden in het verkeer 3.2 Aantal ongevallen met ziekenhuisopname

Realisatie 2012 5 onbekend

Doelstelling 2013 3 57

Realisatie 2013 4 onbekend

Stimuleren deelname openbaar vervoer 4.1 Aandeel OV in woon-werkverkeer 4.2a Binnen Nijmegen 4.2b Aandeel OV binnenstadsbezoek 4.2c Tevredenheid openbaar vervoer

Realisatie 2012

Doelstelling 2013

Realisatie 2013

Stimuleren fietsgebruik 5.1. Aandeel fiets in woon-werkverkeer in de stad 5.2 Aandeel fiets in het binnenstadbezoek 5.3 Waardering bereikbaarheid fiets 5.4 Waardering fietsstalling

Realisatie 2012 59% 58% 7,6 5,9

Doelstelling 2013 65% 62% 7,9 7,0

Realisatie 2013 64% 65% 7,7 6,1

4% 22% onbekend

85

Stadsrekening 2013 Financiën Mobiliteit € 1.000,-

Begroting primitief

Begroting Dynamisch

Rekening 2013

Verschil Bdyn - rek

Financiële lasten Openbaar vervoer Parkeren + regulering Verkeer Totaal Financiële lasten

1.778

2.773

2.131

642

14.045

13.899

13.792

107

2.293

2.029

2.115

-85

18.116

18.702

18.038

664

Financiële baten Openbaar vervoer Parkeren + regulering Verkeer Totaal Financiële baten Totaal

-500

-1.547

-905

-642

-17.628

-16.228

-16.190

-39

0

-180

-231

51

-18.128

-17.955

-17.326

-629

-12

746

712

35

ONDERWIJS Wij werken in de stad samen met ouders, schoolbesturen en instellingen aan goede opvang- en onderwijsvoorzieningen. Dit doen we door voldoende basisvoorzieningen te faciliteren, zoals adequate schoolgebouwen en leerlingenvervoer. Wij bevorderen de ontwikkeling en ontplooiing van talenten van Nijmeegse kinderen. Dit doen we bijvoorbeeld door kinderen vanaf de voor- en vroegschool en jongeren met leerachterstanden extra te ondersteunen op het gebied van taal. Daarnaast bieden de Brede Scholen extra activiteiten voor kinderen en ouders op het gebied van cultuur, sport, opvoedingsondersteuning en zorg. We faciliteren het centraal aanmeldpunt in het basisonderwijs, de schoolbesturen dragen zorg voor de uitvoering. Het landelijke probleem van voortijdige schoolverlaten en schoolverzuim gaat aan Nijmegen niet voorbij. Samen met de schoolbesturen voortgezet onderwijs en ROC voorkomen we schoolverzuim en voortijdig schoolverlaten (vsv) zoveel mogelijk. We handhaven de leerplicht en hebben zorg voor risicoleerlingen en overbelaste leerlingen. Jongeren zonder startkwalificatie sporen we in samenwerking met het onderwijs op en begeleiden we zoveel mogelijk terug naar het reguliere onderwijs. Waar dat niet lukt krijgen leerlingen een op hun situatie aangepast onderwijsprogramma op het Flex College. Er is een duidelijke relatie met het programma Zorg & Welzijn, waarbinnen subsidie wordt verleend voor het schoolmaatschappelijk werk en de ondersteuning van de Zorg Advies Teams op de scholen en hun relatie met de sociale wijkteams in ontwikkeling. Volwassenen met een laag opleidingsniveau krijgen de mogelijkheid om alsnog een diploma te behalen in het volwassenenonderwijs. Hierbij ligt het accent op het versterken van de taalvaardigheid en het bestrijden van laaggeletterdheid. Ten aanzien van het jongerenloket is er een nadrukkelijke relatie met het programma Werk en Inkomen. In het kader van de doordecentralisatie van onderwijshuisvesting is er een samenhang met het programma Grondbeleid. Ook zijn er verbindingen met de programma’s Cultuur (cultuureducatie), Sport (sportieve school, duale leerkrachten) Zorg en Welzijn (inzet van de activiteiten van Tandem op de brede scholen, transitie jeugdzorg) en Economie (afstemming onderwijs en arbeidsmarkt). Wat hebben we bereikt? Op diverse plaatsen in de stad zijn (her)ontwikkelingsprojecten van schoolgebouwen. In 2013 zijn de nieuwbouw van de Geldershof en de Prins Mauritsschool opgeleverd. We zijn gestart met een scenarioonderzoek naar een voorziening voor bewegingsonderwijs in Kinderdorp Neerbosch. We hebben noodlokalen 86

Stadsrekening 2013 geplaatst voor de leerlingen van de Verwondering. We zijn in gesprek met het schoolbestuur van Hidaya over een mogelijke uitbreiding met twee semipermanente lokalen en onderhoud aan de huidige locatie met ingang van schooljaar 2014/2015. School Eigenwijs huurt het oude schoolgebouw aan de Dobbelmannweg voor één jaar met een optie voor nog een jaar en Kristallis huurt de voormalige locatie van het Flexcollege aan de Hatertseweg. Over nieuwbouw hebben we in 2013 gesprekken gevoerd met de betreffende schoolbesturen primair onderwijs: De Buut, Vrijeschool Meander, Brakkenstein, de Klokkenberg, twee locaties van Aquamarijn en het SBO vestiging Lent. Met de betreffende schoolbesturen voortgezet onderwijs zijn gesprekken gaande met Canisiuscollege, het Mondial College, het Montessoricollege en de praktijkschool. Met het Canisiuscollege en het NSG zijn we in gesprek over renovatie en gedeeltelijke nieuwbouw en uitbreiding. In 2013 hebben we de tweede monitor doordecentralisatie vastgesteld over het jaar 2012. Deze monitor vormt de basis voor de evaluatie van doordecentralisatie van de onderwijshuisvesting en van de onderwijsafspraken die zijn vastgelegd in het convenant doordecentralisatie uit 2007. In overleg met de betrokken schoolbesturen wordt de evaluatie met aanbevelingen definitief vastgesteld in het voorjaar 2014. Per 1 januari 2013 is de omvorming van het peuterspeelzaalwerk gerealiseerd en zijn we gestart met de peuterarrangementen. Op 1 augustus is op zestien locaties het vernieuwde beleid in voor- en vroegschoolse educatie (VVE) gestart. In het basisonderwijs krijgen kinderen extra taalstimulering met een schakelklas, in het voortgezet onderwijs betreft dit 125 leerlingen. Sinds 1 augustus hebben we vijftien Brede Scholen in Nijmegen, waar zestien basisscholen onderdeel van uitmaken. Het gaat om de twaalf voormalige Open Wijkscholen (bestaande uit veertien scholen) en twee nieuwe scholen. We hebben het leerlingenvervoer geëvalueerd (vaststelling in 2014). De tevredenheid over het leerlingenvervoer is , vergeleken met 2009, flink gestegen. In 2013 hebben we samen met de onderwijsinstellingen onze inspanning om het aantal vroegtijdig schoolverlaters (vsv’ers ) verder terug te dringen voortgezet en geïntensiveerd. Op basis van voorlopige cijfers (schooljaar 2012-2013) blijkt dat het aantal vsv’ers in de subregio Nijmegen met 16% is gedaald van 711 naar 598. De gezamenlijke inzet van de onderwijsinstellingen en gemeente werpt zijn vruchten af. Voor het eerst zien we ook een substantiële daling van het aantal vsv’ers op het mbo, het ROC Nijmegen laat als geheel een daling zien van bijna 30%. De definitieve cijfers verschijnen medio 2014. Hoewel er een forse daling is gerealiseerd, blijkt uit de tweede vsv-monitor ROC dat het ROC Nijmegen nog wel stappen heeft te zetten. Met name op het terrein van eerder signaleren (onder andere door betere verzuimregistratie) en het aanbieden van passende ondersteuning aan de juiste doelgroep, is winst te behalen. In 2014 zullen we het mbo hierin volgen. Vanuit het Rijk hebben we in 2013 minder middelen ontvangen voor volwasseneducatie dan in 2012. Daardoor hebben we in 2013 minder inwoners volwasseneducatie kunnen aanbieden. Was er in 2012 nog budget voor 670 trajecten, in 2013 konden we maximaal 373 trajecten realiseren. Tot en met het derde kwartaal van 2013 (30-9) hebben in totaal 225 volwassenen een cursus bij ROC Nijmegen gevolgd. Dit is 60% van de prognose. Begin 2014 kunnen we een eindstand over 2013 opgeven. In 2013 zijn we gestart met de werkzaamheden om samen met diverse maatschappelijke partners te komen tot een bondgenootschap ter bestrijding van laaggeletterdheid.

87

Stadsrekening 2013

Indicatoren Zorgplicht onderwijshuisvesting 1.1 Totaalbedrag uitbetaalde doordecentralisatievergoedingen 1.3 % gerealiseerde nieuwbouwscholen die zijn doorgedecentraliseerd 1.4 Aantal gerealiseerde nieuwbouwscholen Nijmegen-Noord 1.5 % uitbreidingen/renovaties

Realisatie 2012 14,3 mln

Doelstelling 2013 14,6 mln

Realisatie 2013 14,7 mln

6,4%

7%

7,9%

0 7,5%

1 7,5%

1 7,5%

Stimuleren ontwikkelingskansen 2.1 Aantal peuters van 2 en 3 jaar dat deelneemt aan vve 2.2 % 2/3 jarigen op kindercentra 2.4 Totaal aantal kinderen schakelklas 2.5 Aantal brede scholen 2.6 % leerlingen naar dichtbije basisschool 2.8 Bereik voorlichting sexuele diversiteit

Realisatie 2012 475 nnb 265 12 69% 75%

Doelstelling 2013 400 85% 300 14 74% 50%

Realisatie 2013 400 85% XXX 15 69% 100%

Bestrijden voortijdig schoolverlaten 3.1 % VSVers in het VO 3.2 % VSVers op het MBO

Realisatie 2012 1,2% 12,3%

Doelstelling 2013 1,1% 8,5%

Realisatie 2013 1,0% 12,5%

Financiën Begroting primitief

Begroting Dynamisch

Rekening 2013

Verschil Bdyn - rek

1.960

2.564

2.696

-131

0

0

0

0

Stimuleren ontwikkelingskansen

13.930

14.000

12.640

1.360

Zorgplicht onderwijshuisvesting

17.739

18.482

18.483

-2

33.629

35.046

33.819

1.227

-1.132

-1.252

-1.383

131

0

0

0

0

-5.034

-5.646

-4.324

-1.322

Onderwijs € 1.000,Financiële lasten Bestrijden voortijdig schoolverlaten Ontwikkelingsgericht jeugdbeleid

Totaal Financiële lasten Financiële baten Bestrijden voortijdig schoolverlaten Ontwikkelingsgericht jeugdbeleid Stimuleren ontwikkelingskansen

-55

-55

-54

-1

Totaal Financiële baten

Zorgplicht onderwijshuisvesting

-6.221

-6.953

-5.762

-1.191

Totaal

27.408

28.093

28.057

36

88

Stadsrekening 2013

Paragrafen

89

Stadsrekening 2013

Paragraaf Investeringen Investeringen en planexploitaties zijn de middelen waarmee in de stad verandering, verbetering en vernieuwing kan wordt gecreëerd. In de gebiedsontwikkelingen zullen de investeringen veelal via de planexploitaties gerealiseerd worden en na gereedkomen verrekend worden met het investeringsbudget. De overige investeringen worden binnen de programma’s zelf uitgevoerd of aanbesteed. In 2013 is een aantal investeringen, die via de planexploitaties uitgevoerd werden, gereedgekomen en afgerekend.Deze investeringen hebben een samenhang in het kader van de bereikbaarheid van onze stad. De grote samenhangende investeringen die in 2013 zijn gereedgekomen zijn de Oversteek ofwel de Stadsbrug, Knoop Lent, Station Lent, de Graaf Allardsingel en de Westelijke Parallelroute. Tezamen werden deze investeringen voor netto €. 49 miljoen geactiveerd. Dit is netto wel te verstaan, de totale bouwkosten oftewel de vervaardigingsprijs bedroeg €. 286 miljoen, de bijdragen en subsidies van onder andere het Rijk, de Provincie bedroeg €. 237 miljoen. Met deze investeringen heeft de uitstraling van de stad een echte metamorfose ondergaan en is de bereikbaarheid duidelijk verbeterd. Per saldo is hiervoor 2,6 miljoen euro meer uitgegeven dan was verwacht. Afgezet tegen de totale vervaardigingsprijs is dit 0,9% afwijking. Bij de Voorjaarsnota zullen de bijbehorende kapitaallasten in de begroting worden verwerkt. Vanzelfsprekend is ook elders in de stad geïnvesteerd. Een kort inzicht: Er is geïnvesteerd in de aanleg van nieuwe riolering in de Waalsprong en natuurlijk de vervangingsinvesteringen in het bestaande Riool (GRP). Ook de aanleg van de Groene Route is in volle gang, Bij de Brandweerkazerne in de Waalsprong zijn de laatste eindjes afgerond. Eind 2013 is de kazerne verkocht en overgedragen aan de Veiligheidsregio. Gestart is met de Vergroening Stedelijk Gebied, een investering die volledig gedekt wordt door de opbrengst van de gedeeltelijke verkoop van Heumensoord. Doelstelling hier is binnen 300 meter van iedere woning 0,5 hectare aaneengesloten vlakgroen. Krediet Damwand omvat de investering in de nieuwe kademuur van de westelijke Waalkade. De uitvoering van dit investeringsproject is door niet-voorziene ontwikkelingen (o.a. aangetroffen archeologische objecten en verontreiniging in de ondergrond) onder druk komen te staan. Zo worden we geconfronteerd met risico’s op overschrijding van de geplande kosten en de doorlooptijd .Verdere uitloop in de tijd zou gevolgen voor de cruisevaart, horeca en de Vierdaagse kunnen hebben. Naar de stand per januari 2014 verwachten wij een onvermijdbare overschrijding van € 1,1 miljoen en een onzekere/risicoraming van maximaal € 2,5 miljoen. Het baggeren van de Lindenberghaven, 't Meertje en de Waalhaven is afgerond.Er is een aanvang gemaakt met de investeringen voor Talent Centraal, De Bastei, de Stevenstoren, investeringen in de Duurzaamheid van de gemeentelijke gebouwen en met wijkcentrum Dukenburg, In het kader van Woonmilieuverbetering zijn voor Groene Allure Binnenstad de projecten Van Berchenstraat en Muchterplaats afgerond; burgerbetrokkenheid uitte zich onder meer in aanplant Kroningsboom in De Biezen (Kraayenhoffpark); groenaanpakplan Dukenburg concentreerde zich op wijk De Weezenhof; de groenaanpak Lindenholt richtte zich op opknap van onder meer buurtpark Leuvensbroek/Hegdambroek. Het budget voor aanleg park op terrein van Noviokassen kon niet voor dat doel worden ingezet omdat het terrein niet tijdig kon worden aangekocht. Dit budget is geherprogrammeerd voor realisatie van groen op Knoop Lent en omgeving, een ander deel van dit budget is aangewend voor herplant van een deel van de lindebomen Griftdijk. Het bruggetje over 't Meertje is gerealiseerd. De bouw was gecompliceerd en alleen mogelijk bij een goede waterstand in de Waal. De afwerking en opening van het bruggetje geschieden binnen afzienbare tijd

91

Stadsrekening 2013 Bij de bedrijfsinvesteringen is conform afspraak met uw Raad verder gegaan met het ombouwen van de busjes van Stadsbeheer naar rijden op groen gas en is o.a. het Stadhuis heringericht in het kader van het nieuwe werken en het werken in minder gebouwen. Dit traject loopt in 2014 door evenals de vervanging van het verkeersmanagementsysteem. De totale lijst van de investeringen is in deze paragraaf opgenomen. Hierin kunt U terugvinden wat het totale krediet was, wat in vorige jaren gerealiseerd is en wat nog aan budget besteed cq. beschikbaar is cq. vrijval of tekort was. Programma

Investering

Totaal Krediet

Uitgaven Vorige Jaren

Realisatie 2013

Nog te ontvangen Bijdragen

Budget 2014-2017

Vrijval

3.600

3.296

126

-

-

177

Park West

1.201

1.279

-

-

-

78-

Valkhof/Hunnerpark Landschapsontwikkelingsplan

1.657 600

5 570

4 -

-

1.648 29

-

Park Lingezegen

2.423

2.226

186

-

10

-

500 300

18

27

-

500 254

-

1012 Veiligheid Brandweerkazerne Noord 1023 Groen en Water

De Bastei Goffertpark Woonomgevingsverbetering

722

-

644

-

-

78

Rioolinvesteringen Waalsprong Groot- en Vervangingsonderhoud

4.990 5.627

-

4.581 2.905

-

409 2.722

-

Stelselverbetering

1.160

-

88

-

1.072

-

-

-

70-

2.097-

2.167-

-

1.000

-

308

-

692

-

435

-

-

-

435

-

3.000

-

3.674

-

-

674-

2.000 10.000

1.000 -

1.000 11.881

-

-

1.881-

5.600

-

5.659

-

-

59-

1.500 25.400

-

1.548 24.163

-

1.237

48-

Vasim

2.700

-

-

-

2.700

-

Mercuriuspark invest. via div planexploitaties

1.500 6.500

-

1.000

-

1.500 5.500

-

12.488 1.900

1.197 85

3.702 1.609

-

7.589 205

-

Stevenstoren Gemeentelijke Accomodaties

1.300 750

-

2 729

-

1.297 -

21

Vastgoed

1.525

-

381

-

206

929

2.000

-

159

-

1.841

-

-

-

-

-

-

-

Nieuw Zwembad Oost

8.300

8.145

155

-

-

-

Ondersteuning Quick

1.000

655

-

-

345

-

Sporthal Citadel Revitalisering Binnensportacc.

5.000 1.000

4.776 -

223 105

-

895

-

Vergroening Stedelijk Gebied 1031 Ruimte en Cultuurhistorie Cultuurhistorie Masterplan Oude Stad 1032 Grondbeleid Station Lent Noord-Oost Kanaalhavens Knooppunt Lent Westelijke Parallelroute Graaf Allardsingel Stadsbrug

1041 Economie en Toerismse Damwand Waalkade Baggeren Havens 1043 Facilitaire diensten

Duurzaamheid 1051 Zorg en Welzijn 1052 Sport

92

Stadsrekening 2013

Programma

Investering

Totaal Krediet

Uitgaven Vorige Jaren

Realisatie 2013

Nog te ontvangen Bijdragen

Budget 2014-2017

Vrijval

Voorzieningshart Waterkwartier Renovatie Wijkcentr. Hatert

4.000 1.250

602 687

11 562

-

3.387 -

-

Wijkcentrum Dukenburg

2.500

-

26

-

2.473

-

Nieuwbouw Doornroosje

12.537

47

-

-

12.490

-

1.500

5

293

-

1.201

-

1063 Wijken

1071 Cultuur Keizer Karel Podia 1072 Mobiliteit Ophogen Bushaltes

163

309

241-

566-

664

3-

Rondje Heijendaal

1.166

980

29

-

-

156

Selectief Toegangsysteem HOV

813 2.172

817 1.989

40

250782-

246 639

-

Doorsteek Visveld

35

163

8

136-

-

-

P+R Waalsprinter Fietstunnels Waalsprong

700 7.318

853 1.315

153747-

-

6.750

-

Parkeren vervangingsinvest.

2.944

2.209

739

-

-

4-

500 200

-

495 -

-

5 200

-

Parkeerverwijssysteem Afsluiting Busbaan Waalkade Groene Route Fiets 1073 Onderwijs Basisschool Visveld Bedrijfsinvesteringen Bedrijfsinvesteringen Totaal

2.000

15-

2.302

7.947-

7.659

-

8.152

7.726

1.114-

1.130-

891

-

1.700

-

1.700

-

-

-

5.625

-

4.140

-

1.581

-

172.953

40.939

72.879

12.908-

67.105

1.386-

Investeringen worden in de begroting gedekt door kapitaallasten. Tot aan moment van gereedkomen worden de rentekosten bijgeplust op de investering, vanaf moment van gereedkomen , komen ze ten laste van het betreffende programma. In het jaar volgend op gereedkomen worden de kapitaallasten (rente en afschrijving) begroot bij de betreffende programma’s. Eventuele afwijkingen voortkomend uit de realisatie van investeringen worden daarom pas bij de voorjaarsnota van het volgende jaar als effect op de begroting inzichtelijk gemaakt. Kapitaallasten in het huidige jaar zijn begroot en bij de Voorjaarsnota bijgesteld. Dit geeft voor 2013 het volgende beeld weer: Kapitaallasten

x € 1. miljoen

Stand Primitieve Begroting Voorjaarsnota

begroting

realisatie

verschil

38,1 - regionalisering Brandweer

0,5-

- verwerking onderuitputting

2,5-

- herberekening kapitaallasten

0,2-

Stand Jaarrekening

34,9

34,9

-

Totaal

34,9

34,9

-

In totaal hebben zich geen wijzigingen voorgedaan. Door tussentijdse verschuivingen van activa tussen programma’s zijn daar wel afwijkingen te zien. Omdat dit enkel verschuivingen zijn, hebben deze geen effect op het gemeentelijke totaal. De effecten uit de overschrijdingen en de vrijval alsmede het later gereedkomen van investeringen in 2013 zal naar verwachting voor 2014 niet tot een nadeel leiden. Dit wordt bij de Voorjaarsnota aan uw Raad voorgelegd. 93

Stadsrekening 2013

In de bij deze paragraaf behorende begrotingswijzing is de ophoging cq vrijval en de overheveling van de kredieten opgenomen. In de webversie van de jaarrekening is per investering een verantwoording afgegeven, waarin de status van de investering is vermeld. Onderstaand zijn kredieten met toelichting vermeld.

94

Stadsrekening 2013

Investeringen programma Veiligheid Soort Krediet

Krediet

1. Specifiek

Brandweerkazerne Noord

Totaal

Totaal Krediet

Uitgaven Vorige Jaren

Realisatie 2013

3.600

3.296

126

3.600

3.296

126

Nog te ontvangen Bijdragen

Budget 2014-2017

Vrijval

177-

-

177-

Brandweerkazerne Noord De brandweerkazerne in de Waalsprong was al in 2012 opgeleverd en in gebruik genomen. In 2013 zijn er nog een aantal zaken afgemaakt en is de investering afgerond. Eind 2013 is deze kazerne verkocht en overgedragen aan de Veiligheidsregio.

Investeringen programma Groen & Water Soort Krediet

Krediet

1. Specifiek

Park West

Uitgaven Realisatie Vorige 2013 Jaren 1.201 1.279 -

Valkhof/Hunnerpark

1.657

5

4

1.648

Landschapsontwikkelingsplan Park Lingezegen

600 2.423

570 2.226

186

29 10

18

27 644

254

4.990

4.581

409

5.627 1.160

2.905 88

2.722 1.072

2. Bulk

De Bastei

500

Goffertpark Woonomgevingsverbetering

300 722

Rioolinvesteringen Waalsprong 3. Eigen Dekking Groot- en Vervangingsonderhoud Stelselverbetering Vergroening Stedelijk Gebied Totaal

Totaal Krediet

Budget 2014-2017

Vrijval

-

78-

500

19.180

Nog te ontvangen Bijdragen -

4.098

78

70-

2.097-

2.167-

-

8.365

2.097-

4.477

-

Krediet Park West Park West is een uniek stedenbouwkundig proces en project; omvat een kralensnoer van parken in Nijmegen West, uitstrekkend van de Neerbosscheweg/Zwembad-West/Kometenpark tot aan het recentelijk en als laatste gerealiseerde Westerpark aan de Rivierenstraat. Het tekort is gedekt vanuit Woonmilieuverbetering 2013. Krediet Valkhofpark/Hunnerpark De voortgang is van besluitvorming en eventuele bouw van de Donjon en de voortgang PIO Stratemakerstoren afhankelijk; budget wordt besteed aan het opknappen van het Valkhofpark nadat het besluit over de Donjon is genomen. Krediet LOP Door Stichting Via Natura zijn met Nijmeegse gemeentelijke bijdrage en bijdragen van derden een wandelverbinding annex ecologische verbindingszone en de visualisatie van het Romeinse waterwerk gerealiseerd. Het project is nagenoeg afgerond. Afwikkeling voorjaar 2014.

95

Stadsrekening 2013 Krediet Park Lingezegen Op 1 december 2010 is de Gemeenschappelijke Regeling Park Lingezegen van start gegaan. Onze investeringsbijdrage is gerealiseerd. Het resterende budget is besteed aan realisatie brug ’t Meertje. Voorbereiding en aanbesteding hebben plaatsgevonden, de uitvoering is gerealiseerd in 2013. Afronding in voorjaar 2014. Krediet De Bastei Besluitvorming omtrent inzet krediet voor realisatie Bastei is nagenoeg afgerond. Bij positieve uitkomst besluitvorming volgt realisatie in 2014 en 2015. Krediet Goffertpark In 2013 hebben wij veel tijd en energie gestoken in samenspraak met en tussen de partijen die in Volkspark De Goffert actief zijn. Dit heeft geleid tot een gezamenlijke gedragen projectenlijst ter verbetering van het park; de uitvoering van deze projecten is naar verwachting april 2014 goeddeels afgerond; de financiering van deze projecten doen wij vanuit het krediet voor De Goffert. Bovendien heeft de samenspraak geleid tot meer betrokkenheid tussen met name de 'groene' organisaties en weten zij elkaar beter te vinden. Krediet Rioolinvesteringen Waalsprong In de loop van 2013 is ook de financiering van uitbreidingsinvesteringen in de Waalsprong ondergebracht in programma Groen & Water. Er is een apart krediet (K000212) beschikbaar gesteld voor deze investeringen. In 2013 is voor ruim € 4,5 miljoen ten laste gebracht van dit krediet. De kapitaallasten over deze investeringen worden vanaf het jaar 2014 gerealiseerd en worden gedekt uit de algemene middelen. Krediet Woonomgevingverbeteringen In het kader van Woonmilieuverbetering hebben wij een aantal concrete investeringsprojecten uitgevoerd: voor Groene Allure Binnenstad zijn de projecten Van Berchenstraat en Muchterplaats afgerond; burgerbetrokkenheid uitte zich onder meer in aanplant Kroningsboom in De Biezen (Kraayenhoffpark); groenaanpakplan Dukenburg concentreerde zich in 2013 op wijk De Weezenhof; de groenaanpak Lindenholt richtte zich op opknap van onder meer buurtpark Leuvensbroek/Hegdambroek. Het budget voor aanleg park op terrein van Noviokassen kon niet voor dat doel worden ingezet omdat het terrein niet tijdig kon worden aangekocht. Dit budget is geherprogrammeerd voor realisatie van groen op Knoop Lent en omgeving, een ander deel van dit budget is aangewend voor herplant van een deel van de lindebomen Griftdijk, welke aanplant aanvankelijk was beoogd op terrein Noviokassen. Bovendien is een tekort uit eerder jaren op investeringen in Park West financieel gecompenseerd. Status investering: Bulkkrediet . Bulkkredieten kennen geen overheveling maar hebben een jaarlijks terugkerend bedrag ter beschikking. Krediet Groot – en Vervangingsonderhoud/Krediet Stelselverbetering Wij hebben ook in 2013 gewerkt aan verbetering en onderhoud van de riolering op basis van een afgewogen jaarprogramma en afgestemd met andere werkzaamheden in de openbare ruimte, met nadrukkelijk daarin betrokken de bewoners van buurten en straten en rekening houdend met overige investeringsplannen van gemeente en derden en met bereikbaarheid en verkeersdoorstroming. Enkele projecten: de renovatie van rioolgemaal Lindenholt is nagenoeg afgerond; eveneens nagenoeg afgerond is de rioolvervanging in GrootstalZuid (meerdere straten); geheel afgerond is de renovatie van overstortvijver Archipelstraat; een groot aantal kolken zijn vervangen (circa €240.000); afgerond is ook rioolvervanging in enkele straten Brakkenstein, aanleg persleiding De Grift; een tiental niet-gerioleerde panden op toekomstig eiland Veur-Lent is voorzien van 96

Stadsrekening 2013 huisaansluitingen; de rioolvervangingen Ananasstraat e.o. en Frans Halsstraat (tussen Tooropstraat en Daalseweg) zijn voorbereid en worden 2014 uitgevoerd. Het in 2013 geprogrammeerde omvangrijke renovatieproject kende de nodige problemen. Dit project bestaat uit drie deelprojecten: de boring van een nieuwe riolering van gemaal oostelijk van Trajanusplein naar oostelijke Waalkade bleek -de externe adviseur kwam terug op zijn aanvankelijke constateringen inzake de kwaliteit van de bestaande rioolbuis- uiteindelijk niet nodig: het huidige riool kan nog minimaal tien jaar mee; het tweede deelproject was de renovatie van een groot aantal verspreid door de stad gelegen rioolstrengen: de aannemer die de aanbesteding won, bleek uiteindelijk de gevraagde kwaliteit niet te kunnen leveren, reden waarom in december 2013 het contract is ontbonden. Uiteraard zoeken wij voor het werk een andere aannemer. Het derde deelproject, eveneens renovatie van rioleringen, zoals op de Sint Annastraat, wordt voortvarend afgewikkeld. Alles overziend is in 2013 een volume van € 3 miljoen aan vervanging en vernieuwing van ons rioolstelsel gerealiseerd. Het restantvolume dat doorschuift van 2013 naar 2014 bedraagt circa € 3,8 miljoen (van 2012 naar 2013 € 3,4 miljoen). Belangrijkste oorzaak is de hiervoor beschreven moeizame voortgang van het renovatieproject. In de eerdere jaren was er overigens een voortdurende afname van het restantkrediet. Krediet Vergroening stedelijk gebied De realisatie van deelprojecten is gestart, met de aankoop van grondstuk Enkstraat en met interne opdrachtverstrekking voor realisatie parkje Thijmstraat/Tollensstraat.

Investeringen programma Economie & Toerisme Soort Krediet

Krediet

1. Specifiek

Damwand Waalkade Baggeren Havens

Totaal

Totaal Krediet

Uitgaven Vorige Jaren

Realisatie 2013

12.488

1.197

3.702

1.900

85

1.609

14.388

1.282

5.311

Nog te ontvangen Bijdragen

Budget 2014-2017

Vrijval

7.589 205 -

7.794

-

Damwand Waalkade Dit project omvat de investering in de nieuwe kademuur van de westelijke Waalkade. De uitvoering van dit investeringsproject is door niet-voorziene ontwikkelingen (o.a. aangetroffen archeologische objecten en verontreiniging in de ondergrond) onder druk komen te staan. Zo worden we geconfronteerd met risico’s op overschrijding van de geplande kosten en de doorlooptijd. Verdere uitloop in de tijd zou gevolgen voor de cruisevaart, horeca en de Vierdaagse kunnen hebben. Na afronding van het project (verwachting eind juni 2014) zal duidelijk worden wat de exacte effecten hiervan op de gemeentelijke begroting zijn. Gefaseerde oplevering vindt plaats vanaf het voorjaar van 2014, eindoplevering is gepland voor eind juni 2014. Na afronding van het project zal duidelijk worden wat de exacte effecten op de gemeentelijke begroting zijn. Naar de stand per februari 2014 verwachten wij een onvermijdbare overschrijding van € 1,8 miljoen en een onzekere/risicoraming van maximaal € 3 miljoen. Dit risico is ook vastgelegd in het risicomanagementsysteem Naris. In de voorjaarsnota 2014 zullen wij een voorstel doen voor uitbreiding van het krediet. Er wordt nadrukkelijk gestuurd op zowel de financiële ontwikkeling als de planning in nauwe samenspraak met de aannemerscombinatie. 97

Stadsrekening 2013

Baggeren havens Dit project omvat het op diepte baggeren van de Waalhaven, Lindenberghaven en 't Meertje. Het project is conform planning in 2013 gereed gekomen en de kosten zijn geactiveerd. Het resterende krediet van € 0,2 miljoen reserveren we voor nagekomen verplichtingen en voor de verwachte knelpunten op het investeringsproject Damwand Waalkade.

Investeringen programma Ruimte & Cultuurhistorie Soort Krediet

Krediet

1. Specifiek

Cultuurhistorie Masterplan Oude Stad

Totaal

Totaal Krediet

Uitgaven Vorige Jaren

Realisatie 2013

1.000

Nog te ontvangen Bijdragen

308

Budget 2014-2017

Vrijval

692

435

-

-

-

435

1.435

-

308

-

1.127

-

De raad heeft op 9 mei (raadsbesluit 42/2012) eenmalig een krediet van 1 miljoen euro ter beschikking gesteld voor het programma Ruimte en Cultuurhistorie in 2013, in te zetten voor cultuurhistorische projecten. Te besteden aan: Bijdrage plankosten herbouw Donjon (250k), nog geen realisatiekosten Planexploitatie door de Raad aangenomen 18/9/2013. Visualisatie Verloren Toren Plein 44 (300k), realisatie 308k De fietsenstalling onder Plein 1944 biedt ook ruimte aan de middeleeuwse toren die bij verrassing werd ontdekt tijdens graafwerkzaamheden voor Plein 1944. In 2011 vonden archeologen tijdens graafwerkzaamheden de restanten van een stadstoren. Het was een verrassende vondst omdat een toren op die plek niet werd verwacht. Hij werd daarom al gauw de Verloren Toren genoemd. Op de vindplaats van toren was de inrit van de nieuwe parkeergarage gepland. De toren is daarom verplaatst naar de openbaar toegankelijke fietsenstalling. Daar is ook informatie te vinden over de historische vondst. Herontwikkeling Stratemakerstoren (150k), nog geen realisatiekosten Status investering: realisatiefase; verwachte afronding 2014 Oorlogsmonument Soldaat Plein 1944 (25k) Bijdrage afgietsel beeld in brons in het kader van herinrichting Plein 1944. Visualisatie Romeins verleden (275k), nog geen realisatiekosten Planvorming loopt; nadere voorstellen voor de besteding zullen in 2014 e.v. aan de Raad worden voorgelegd. Masterplan Oude Stad (435k) Het krediet betreft een bedrag uit de restantkredieten 2006 en heeft betrekking op het masterplan oude stad (subsidieregeling voor gevelverbetering). De afspraken met betrokkenen zijn gemaakt op grond van de toenmalige subsidieverordening. Uitgaven treden pas op na het indienen van declaraties. Er zijn tot een bedrag van € 4,4 ton afspraken gemaakt. Tegen een nog grote openstaande beschikking (Papengas) loopt een juridische procedure bij de rechtbank.

98

Stadsrekening 2013

Investeringen programma Grondbeleid Soort Krediet

Krediet

1. Specifiek

Station Lent

3.000

Noord-Oost Kanaalhavens

2.000

Knooppunt Lent

Uitgaven Vorige Jaren

Realisatie 2013

Nog te ontvangen Bijdragen

Budget 2014-2017

3.674 1.000

Vrijval

674-

1.000

10.000

11.881

1.881-

Westelijke Parallelroute

5.600

5.659

59-

Graaf Allardsingel

1.500

1.548

25.400

24.163

Stadsbrug

Totaal

Totaal Krediet

Vasim

2.700

Mercuriuspark

1.500

invest. via div planexploitaties

6.500 58.200

481.237 2.700 1.500

1.000 1.000

48.925

5.500 -

10.937

2.662-

Krediet Station Lent Het project betreft de aanleg van een nieuw station als onderdeel van de ontwikkeling Knoop Lent en de Citadel evenals de aanleg van het voorterrein. De aanleg van het station is ter vervanging van het tijdelijke station in Lent en maakt onderdeel uit van de vervoersvoorzieningen bereikbaarheid Nijmegen. Het station zal de nieuw geplande ontwikkelingen van kantoren, voorzieningen en wonen in de omgeving Citadel en Knoop Lent ondersteunen en vice versa. Krediet Noord-Oost Kanaalhavens Het krediet is bestemd voor de aanleg van ventwegen langs de Energieweg en de aanleg van de achterontsluitingen van panden aan de Energieweg. Dit project is onderdeel van het Stadsbrugtracé en van het Bestek Stadsbrugtracé . Krediet Knooppunt Lent De omgeving van treinstation Nijmegen Lent ondergaat een metamorfose: er komt een nieuw station (separaat krediet) , een nieuw stationsplein, een splitsingspunt (dat autoverkeer leidt naar de Waalbrug en de Oversteek) en een nieuwe P&R. In de loop van het jaar zijn al deze onderdelen in gebruik genomen. Knoop Lent is een belangrijk onderdeel van de nieuwe verkeersstructuur in Nijmegen Noord. Het draagt bij aan het verbeteren van de bereikbaarheid van Nijmegen. Krediet Westelijk Parallelroute Dit krediet, eveneens uitgevoerd via de planexploitaties, betreft het aanleggen van de weg die de nieuwe stadsbrug en de huidige A325 verbindt en evenwijdig aan de spoorlijn Nijmegen-Elst ligt. Krediet Stadsbrug De nieuwe stadsbrug, gedoopt De Oversteek, verbindt de beide stadshelften aan de Waal. Dit traject, uitgevoerd middels een planexploitatie, heeft enkele jaren in beslag genomen en geleid tot een moderne stadsverbinding over de Waal. Behalve dat de nieuwe brug een noodzakelijke verbetering van de infrastructuur betekent, is er ook veel symboliek rond de brug. De soldaten die bij het oversteken van de Waal werden gedood, worden herdacht met een lichtkunstwerk op de brug. Het kunstwerk bestaat uit 48 paar lantaarnpalen, hetzelfde aantal als de gesneuvelde militairen, die iedere avond bij het invallen van de avond

99

Stadsrekening 2013 als eerbetoon een voor een van zuid naar noord aan gaan. Ook de naam van de brug De Oversteek refereert aan de bevrijders van Nijmegen. Bij de opening waren nabestaanden van de gesneuvelde soldaten aanwezig. Status investering; is opgeleverd De bovenstaande investeringen zijn binnen de planexploitaties tot stand gekomen middels eigen middelen, maar ook met bijdragen van Rijk, Provincie en andere instanties. In onze administratie activeren we deze investeringen bruto, zowel de werkelijke kosten als de bijdragen daartegenover worden geactiveerd. Over beide onderdelen wordt kapitaallasten berekend, wat betekent dat alleen de kosten over de netto investering ten laste van de begroting komt. In een kort overzicht hieronder geven we inzicht in de werkelijke kosten, de bijdragen en het netto bedrag dat overblijft. Krediet Station Lent Noord-Oost Kanaalhavens Knooppunt Lent Westelijke Parallelroute Graaf Allardsingel Stadsbrug

Kosten

Bijdragen

Netto

7.850

4.176-

3.674

2.000 16.184

4.303-

2.000 11.881

7.721

2.062-

5.659

1.548 250.709

226.546-

1.548 24.163

286.012

237.087-

48.925

Per saldo hebben deze kredieten 2,6 miljoen euro meer gekost dan verwacht, ofwel 0.9 % van de werkelijke kosten. Bij de Voorjaarsnota zullen de bijbehorende kapitaallasten in de begroting worden verwerkt. Krediet Vasim Het terrein rond het Vasim gebouw en onder De Oversteek (20 september plein) zal worden (her)ingericht. Het terrein rond de Vasim maakt onderdeel uit van de westelijke entree van onze stad en draagt bij aan de beleving rond het Vrijheidsmuseum en de Cultuurspinnerij. Krediet Mercuriuspark Na oplevering van “de Oversteek” start de herontwikkeling en uitgifte van werklocatie Mercuriuspark (werktitel). De 1e fase van de uitgifte van werklocaties in Nijmegen Noord, de Grift en Ressen start naar verwachting in 2014. Verwacht bij oplading Stadsbegroting 2013: einddatum 2014 Krediet Investeringen via Planexploitaties Dit krediet bestaat uit een aantal onderdelen. De bijdrage voor de groene Route heeft in 2013 plaatsgevonden. Verder is binnen dit krediet nog geld gereserveerd voor werk dat nog aan de oeverbescherming van de nevengeul van de Stadsbrug moet plaatsvinden ter bescherming van de pijlers van de stadsbrug en reservering voor diverse plankosten in 2014.

100

Stadsrekening 2013

Investeringen programma Facilitaire Diensten Soort Krediet

Krediet

1. Specifiek

St. Stevenstoren

2. Bulk

Gemeentelijke Accommodaties

3. Eigen Dekking

Vastgoed Duurzaamheid

Totaal

Totaal Krediet

Uitgaven Vorige Jaren

Realisatie 2013

1.300

2

750

729

1.525 2.000

381 159

5.575

-

1.271

Nog te ontvangen Bijdragen

Budget 2014-2017

Vrijval

1.297 21

-

206 1.841

929

3.344

950

Krediet Stevenstoren De Raad heeft voor de Renovatie een krediet van € 1,3 miljoen toegekend. We zijn in 2013 gestart met de voorbereidingen en hebben daar heel beperkt uitgaven voor gedaan. Eind 2013 zijn er provinciale subsidiegelden toegekend. Met deze subsidie en het bestaande krediet werken we Renovatie in 2014 samen met de Stichting St. Stevenskerk verder uit . VSA Bulkkrediet Gemeentelijke Accommodaties ad € 750.000 Het jaarlijks terugkerende bulkkrediet Gemeentelijke Accommodaties van € 750.000 is in 2013 besteed aan noodzakelijke aanpassingen en verbeteringen aan gemeentelijke gebouwen in het kader van duurzaamheid of (nieuwe) wetgeving. De inzet in 2013 betreft o.a. verbouwing kinderboerderij Kobus, huisvesting Interlokaal in WC Titus Brandsma, maatregelen duurzaamheid, vervanging beglazing wijkcentra, aanpassen sprinklerinstallatie Nieuwe Dukenburgseweg 21, RTV1 in Lux, het aanleggen van een 4e veld OSC, quickscans in het kader van de asbestproblematiek en diverse overige aanpassingen. Krediet met Eigen Dekking - Vastgoed ad € 1.525.000 In de categorie Investeringen met Eigen Dekking heef de Raad een jaarlijks krediet van € 1.100.000 beschikbaar gesteld voor 'rendabele' investeringen in het Maatschappelijk Vastgoed. Dit krediet wordt bijvoorbeeld ingezet voor aanpassingen van gebouwen, waarbij de kapitaallasten dan worden gedekt door een hogere opbrengsten of lagere (overige) kosten. In 2013 was hiervoor, inclusief het uit 2012 overgehevelde restant van € 425.000 in totaal € 1.525.000 beschikbaar. De inzet van dit krediet staat nooit vooraf vast, maar is afhankelijk van de vraag naar de betreffende (gebouw) aanpassingen en de bijbehorende vereiste mogelijkheden om de bijbehorende kapitaallasten af te dekken. De kapitaallasten worden pas in de begroting opgevoerd als het krediet daadwerkelijk is ingezet. "Vrijval" van het niet-bestede deel van het krediet levert om die reden dus geen vrijval van begrote rente en afschrijving en daarmee dus ook geen alternatieve bestedingsmogelijkheden. Ook hier geldt dat er door de economische situatie er minder aanvragen voor inzet zijn geweest. In 2013 een bedrag van € 381.000 ingezet. Dit is besteed aan de nieuwbouw van de kiosk Keizer Karelplein en de voorbereidende werkzaamheden voor het realiseren van de dagopvang ouderen in WC Dukenburg. De kiosk is afgerond en de realisatie van de dagopvang ouderen krijgt in 2014 een vervolg in relatie tot de Renovatie van het Wijkcentrum Dukenburg bij het programma Wijken. Krediet met Eigen Dekking - Duurzaamheid ad € 2.000.000 Het programma Facilitaire diensten coördineert duurzaamheidsinitiatieven in de gemeentelijke gebouwen. De Raad heeft besloten om een vliegwielconstructie te hanteren, waarbij de exploitatievoordelen, die duurzaamheidsmaatregelen genereren, in te zetten voor nieuwe initiatieven in het kader van duurzaamheid. De Raad heeft in 2013 ingestemd met het Masterplan Duurzaamheid. Met de concrete 101

Stadsrekening 2013 duurzaamheidsmaatregelen uit dit plan hebben we het vliegwiel in 2013 op gang kunnen brengen, onder andere door isolatiemaatregelen in het stadhuis, het verbeteren van installaties en het plaatsen van zonnepanelen op gemeentelijke gebouwen. In totaal is er in 2013 voor ruim een miljoen aan maatregelen in gang gezet. Daarvan is een bedrag van € 159.000 fysiek en administratief volledig afgerond. De resterende € 1,8 miljoen betreft voor een groot deel investeringen die begin 2014 worden opgeleverd en worden toegevoegd aan het krediet van 2014.

Investeringen programma Sport Soort Krediet

Krediet

1. Specifiek

Nieuw Zwembad Oost

8.300

8.145

Ondersteuning Quick

1.000

655

Sporthal Citadel

5.000

4.776

Talent Centraal

5.000

Revitalisering Binnensportacc.

1.000

Totaal

Totaal Uitgaven Krediet Vorige Jaren

20.300

Realisatie 2013

Nog te ontvangen Bijdragen

155

Budget Vrijval 2014-2017 -

-

345 223 5.000 105

13.576

483

895 -

6.240

-

Nieuw zwembad oost De investering voor het nieuwe Zwembad Oost, het Erica Terpstrabad, is gerealiseerd met de oplevering en officiële opening op 7 september. Het nieuwe Erica Terpstra-bad aan de Kwakkenbergweg vervangt en het zwembad Oost aan de Van Beethovenstraat daterend uit 1937. Sporthal Citadel Sporthal de Citadel is een multifunctionele sporthal voor onderwijs en buurt in Nijmegen Noord en eind 2012 al in gebruik genomen. Met een deel van het nog resterende investeringsbudget zijn dit jaar de laatste nog openstaande bouwactiviteiten afgewikkeld. De overige middelen zijn bestemd voor revitalisering van de Massinkhal, het multifunctioneel maken van sporthal De Horstacker, het realiseren van een nieuwe (vlakelastische) vloer t.b.v. het volleybal van Pegasus en Vocasa. Revitalisering van binnensportaccommodaties: -De geluidsinstallatie in de Vocasahal was al langere tijd aan vervanging toe, voor € 20.000 is een nieuwe geluidsinstallatie aangelegd. -Sporthal de Horstacker is in de jaren dat Eiffel / Matrixx Magixx de sporthal exploiteerde slecht onderhouden. In deze jaren was er nauwelijks onderhoud uitgevoerd, de technische installaties in slechte staat en de huidige sportvloer ongeschikt voor bewegingsonderwijs. Het uitgangspunt is dat in een sobere Horstacker veilig en functioneel gesport kan worden. Om dit te realiseren waren verschillende reparaties en vervangingen noodzakelijk ter hoogte van € 185.000. Hiervan is € 100.000 gedekt uit het Meerjaren Onderhouds Programma (MOP), de resterende € 85.000 zijn gedekt door het inzetten van de investeringsmiddelen.

102

Stadsrekening 2013

Investeringen programma Wijken Soort Krediet

Krediet

Totaal Krediet

1. Specifiek

Voorzieningshart Waterkwartier

4.000

602

11

Renovatie Wijkcentr. Hatert

1.250

687

562

Wijkcentrum Dukenburg

2.500

Totaal

7.750

Uitgaven Vorige Jaren

1.289

Realisatie 2013

Nog te ontvangen Bijdragen

Vrijval

3.387

26 599

Budget 2014-2017

2.473 -

5.860

-

Voorzieningenhart Waterkwartier We realisatie van een nieuw Voorzieningenhart in de wijk Waterkwartier verloopt conform planning. Na de voorbereidingen die zijn gestart in 2012 stond 2013 in het teken van de daadwerkelijke bouwactiviteiten. De opening en ingebruikname staat gepland voor april 2014. Renovatie Wijkcentrum Hatert In wijkcentrum Hatert is een grote renovatie uitgevoerd. Daarbij zijn de wensen die leefden vanuit de wijk nadrukkelijk betrokken. Eind 2012 was de renovatie grotendeels afgerond. De werkzaamheden en kosten uit 2013 betroffen voornamelijk oplevering en afronding. Wijkcentrum Dukenburg Met deze investering willen de structuur, het klimaat, het dak en de daglichttoetreding in wijkcentrum Dukenburg verbeteren. We streven naar een ontwerp dat het gebouw een eigentijdse uitstraling geeft en dat past bij de wensen van de gebruikers en van de wijkbewoners. De voorbereidingen zoals de besprekingen met de gebruikers, het aanvragen van vergunningen en het voorbereiden van de aanbesteding zijn gestart in 2013. De daadwerkelijk bouwactiviteiten zijn gepland voor 2014

Investeringen programma Cultuur Soort Krediet

Krediet

1. Specifiek

Nieuwbouw Doornroosje Keizer Karel Podia

Totaal

Totaal Krediet

Uitgaven Realisatie Vorige 2013 Jaren 12.537 47 1.500

5

293

14.037

52

293

Nog te Budget Vrijval ontvangen 2014-2017 Bijdragen 12.490 1.201 -

13.691

-

Krediet Nieuwbouw Doornroosje De gemeente heeft een niet openbare Europese aanbesteding doorlopen in samenwerking met SSHN en Doornroosje. Begin juli 2011 is bekend geworden dat de combinatie van Klokbouw BV Nijmegen, Ed. Zublin AG Duisburg en AGS architecten het nieuwe onderkomen van Doornroosje en SSHN gaat bouwen. Het complex bestaat uit een poppodium met twee zalen, een daktuin bovenop Doornroosje, een fietsenkelder voor 4.450 fietsen en 350 studentenkamers van SSHN. De eerste schop is op 20 december 2011 de grond ingegaan. Krediet Keizer Karel Podia De Vereeniging is toe aan grondige renovatie. We spannen ons in om het “in oude luister” te herstellen mede gezien het 100-jarig bestaan in 2015. Met deze middelen wordt de renovatie gedeeltelijk gedekt, het totaalbedrag wat middels eigen middelen, subsidies en bijdragen benodigd is, bedraagt 6 miljoen euro, waarvan 4 miljoen euro gedekt zal worden uit dit krediet, beschikbare onderhoudsbudgetten en subsidies. Het overige deel zal door de KKP gevonden moeten worden.

103

Stadsrekening 2013

Investeringen programma Mobiliteit Soort Krediet

Krediet

1. Specifiek

Ophogen Bushaltes

1.166

980

29

Selectief Toegangsysteem HOV

813 2.172

817 1.989

40

250782-

246 639

136-

-

35

163

8

P+R Waalsprinter Fietstunnels Waalsprong

700 7.318

853 1.315

153747-

Parkeren vervangingsinvest.

2.944

2.209

739

Parkeerverwijssysteem Afsluiting Busbaan Waalkade

Totaal

Uitgaven Realisatie Nog te Budget Vrijval Vorige 2013 ontvangen 2014-2017 Jaren Bijdragen 163 309 241566664 3-

Rondje Heijendaal

Doorsteek Visveld

3. Eigen dekking

Totaal Krediet

500 200

-

156

6.750 4-

495

5 200

Groene Route

2.000

15-

2.302

7.947-

Fiets

8.152

7.726

1.114-

1.130-

7.659 891

26.163

16.346

1.358

10.811-

17.054

149

Ophogen bushaltes Sinds 2006 zijn we in Nijmegen samen met de Stadsregio bezig om het openbaar vervoer zo in te richten dat iedereen hier meer en beter gebruik van kan maken. In dit kader zijn in de afgelopen jaren de bushaltes zodanig ingericht dat ze voldoen aan de criteria van optimale haltetoegankelijkheid. De laatste bushaltes zijn in 2013 aangepast. Begin 2014 vinden nog afrondende werkzaamheden plaats en wordt de subsidiedeclaratie opgesteld. Rondje Heijendaal Dit krediet was bestemd voor infrastructurele herstructurering wegen, fietspaden en busbanen gebied Heijendaal (Kapittelweg, Heyendaalseweg, Erasmuslaan en Ph. Van Leydenlaan. Dit is gebeurd in samenwerking met de RUN /Radboudumc. De bereikbaarheid, de doorstroming van het openbaar vervoer en de veiligheid zijn met dit project verbeterd. Het project was in 2012 gereed. In 2013 zijn nog veiligheidsaanpassingen aan de rotonde Erasmuslaan – Heyendaalseweg aangebracht om het conflict bus – fiets te verbeteren. Door goedkopere uitvoering valt er € 156.000 aan investeringsmiddelen vrij. Selectief toegangssyteem Dit krediet betreft de vervanging van het selectief toegangssysteem van de binnenstad (STS) en de daarmee samenhangende project Upgrading Verkeersmanagementcentrale (VMC). De vervanging van het STS is opgeleverd. De Stadsregio heeft een subsidie toegekend van € 250.000 voor een monitorings- en handhavingsmodule. We voeren momenteel gesprekken met STS, de leverancier en de Stadsregio over de inzet van deze middelen. We doen onderzoek naar de validiteit van de door STS aangeleverde data. Op basis van de uitkomsten nemen we het besluit om daadwerkelijk te investeren. HOV Er zijn in 2013 verschillende HOV-projecten in de Waalsprong gerealiseerd: -busbaan stadinwaarts tussen noordelijke projectgrens Knoop Lent en Kruispunt PMS en Graaf Alardsingel en busbaan tweerichtingen tussen splitsingspunt en kruispunt PMS-Laauwickstraat incl. haltes; -busbaan staduitwaarts tussen kruispunt PMS-Laauwickstraat-splitsingspunt; -kruispuntoptimalisatie VRI’s’; 104

Stadsrekening 2013 -HOV-baan tweerichtingen langs Graaf-Alardsingel. De projecten zijn uitgevoerd binnen de grondexploitatie. In 2014 vindt de financiële afwikkeling plaats: verrekening Ontwikkelingsbedrijf-Mobiliteit en subsidiedeclaratie. Doorsteek Visveld In plaats van de doorsteek Visveld (gepland in 2010) zijn enkele kleinere OV-projecten uitgevoerd in Nijmegen Noord: aanleg busbaan staduitwaarts, aanpassing VRI’s op kruising Laauwikstraat, Prins Mauritssingel en OVvriendelijke inrichting Visveld Deze werkzaamheden zijn afgerond, subsidiedossier wordt momenteel opgemaakt zodat declaratie en afhandeling plaats kunnen vinden. P+R waalsprinter Dit krediet betreft de aanpassing en uitbreiding van het P&R-terrein Waalsprinter die vanaf 2009 in twee fasen zijn gerealiseerd. De werkzaamheden aan het project zijn in 2011 afgerond. In 2013 zijn de laatste subsidies bij de stadsregio geïnd. Fietstunnels Waalsprong In 2013 is het westelijke tracé van de snelfietsroute naar Arnhem opgeleverd. Belangrijk onderdeel daarin is de fietsbrug over de Graaf Alardsingel. De kosten hiervan worden tot 50% gedekt door een subsidie met een maximum van 2,4 miljoen euro. De verrekening zal in 2014 plaatsvinden. In het kader van de verkeersdoorstroming en veiligheid in Lent is in 2013 gestart met de voorbereiding van de fietstunnel Laauwikstraat. Parkeren vervangingsinvesteringen In de garages Kelfkensbos en Stadhuis is de apparatuur vervangen. De parkeerapparatuur voor achteraf betalen in de garages is volledig aangepast aan de nieuwe normen voor betalen. Verder hebben we voorafbetalingsapparatuur aangeschaft. Deze apparatuur is in 2013 opgeleverd. Alle verdere maatregelen die binnen dit project gepland waren zijn gerealiseerd. Zo is de hellingsbaanverwarming op het Molenpoortdak aangelegd en is voorafbetaling op het Molenpoortdak gerealiseerd. Parkeerverwijssysteem Het parkeerverwijssteem is in het najaar van 2013 vervangen en in november 2013 in gebruik genomen. Op de realisatie van een paar kleine restpunten na is het klaar. Begin 2014 kan het definitief worden opgeleverd. Het project en het krediet worden afgesloten. Afsluiting Busbaan Waalkade Op dit moment wordt hier geen invullingsvoorstel voor gemaakt, in afwachting van ontwikkelingen Waalkade. Groene Route De doorstromingsmaatregelen (Dynamisch verkeersmanagement) zijn grotendeels in 2013 gerealiseerd; een deel volgt nog begin 2014. Daarna volgt het monitoren en evalueren van de effecten van de maatregelen. Binnen het project zijn werkzaamheden uitgevoerd (m.n. asfaltering), gefinancierd uit het Uitvoeringsprogramma Openbare Ruimte. In het najaar van 2013 zijn de aanpassingen aan vijf kruisingen afgerond. Een aantal kruispunten is duurder uitgevallen. Dit kan gecompenseerd worden door een voordeel op andere posten. Het project Poort Neerbosch is grotendeels in 2013 voorbereid. De realisatie zal in de tweede helft van 2014 en begin 2015 plaatsvinden. Bij de invalsweg aan de westzijde van de stad wordt een kruispunt gerealiseerd dat de doorstroming voor autoverkeer beter faciliteert. Er wordt een transferium aangelegd en geïnvesteerd in HOV en de snelfietsroute Nijmegen-Beuningen.

105

Stadsrekening 2013

Fiets De noordelijke route van de Snelfietsroute Nijmegen-Beuningen is in het voorjaar afgerond. 50% van de kosten van het project worden bekostigd vanuit cofinanciering . De uitvoering van de zuidelijke route (deel Dennenstraat) is in oktober gestart en wordt begin 2014 afgerond. Ook hiervoor krijgen we 50% cofinanciering.

Investeringen programma Onderwijs Soort Krediet

Krediet

1. Specifiek

Basisschool Visveld

Totaal

Totaal Krediet

Uitgaven Vorige Jaren

Realisatie 2013

1.700 1.700

Nog te ontvangen Bijdragen

Budget 2014-2017

Vrijval

1.700 -

1.700

-

-

-

Deze investering betreft de realisatie van de basisschool De Verwondering in Lent-Oost. In het voorjaar 2013 is de realisatie/nieuwbouw van deze school door het college vastgesteld. De uitvoering vindt plaats onder de doordecentralisatieovereenkomst met het schoolbestuur Conexus en zal in 2013 en 2014 plaatsvinden. Als onderdeel van deze overeenkomst is in 2013 een eenmalig maatwerkbedrag van € 1,7 miljoen beschikbaar gesteld. Dit is onder de financiële vaste activa als een bijdrage investeringen derden geactiveerd. Eventuele risico’s tijdens de uitvoering rusten bij het betreffende schoolbestuur; zij is verantwoordelijk voor de nieuwbouw en (tijdige) oplevering.

Investeringen programma Bedrijfsinvesteringen Soort Krediet

Krediet

2. Bulk

Bedrijfsinvesteringen

Totaal

Totaal Krediet

Uitgaven Vorige Jaren

5.625 5.625

Realisatie 2013

Nog te ontvangen Bijdragen

4.140 -

4.140

Budget 2014-2017

Vrijval

1.581 -

1.581

-

Bedrijfsinvesteringen zijn investeringen in middelen waarmee de organisatie haar taken kan uitvoeren. In 2014 is verder gegaan met het aanschaffen van op groen gas rijdende busjes ten behoeve van Stadsbeheer. Met uw Raad is afgesproken dat voor 2016 alle busjes geschikt zullen zijn om te rijden op groen gas. In 2014 zullen de laatste busjes aangepast worden. De aanschaf van de nieuwe Vidiwall ten behoeve van het verkeersmanagement van de stad gaat meer tijd kosten zoals al gemeld in de Najaarsnota. Er zijn diverse redenen voor de vertraging: brand Marienburg, onderzoek naar huisvesting VMC in stadhuis, de vervangingsinvestering VMC loskoppelen van kwetsbare plek in het Arsenaalgas en daarmee kiezen voor webbased systeem, back-up uitvragen etc.. Aanbesteding heeft plaatsgevonden en 2014 wordt het systeem in gebruik genomen. De werkplekken in het Stadhuis zijn inmiddels compleet omgebouwd voor het nieuwe werken en ingericht als flexvloer. Hiermee wordt het mogelijk begin 2014 de medewerkers van gebouw Dukenburg te verhuizen naar de binnenstad en het gebouw Marienburg ook geschikt te maken voor het nieuwe werken. Alles in het kader van slimmer en goedkoper werken in minder gebouwen. Door slim om te gaan met de beschikbare middelen, hergebruik van inventaris en uitruil tussen de bedrijfsinvesteringen wordt dit voordeliger gerealiseerd dan ten opzichte van volledige externe aanbesteding. Daardoor is het mogelijk zonder extra middelen aan uw Raad te moeten vragen en het slim verdelen van de middelen uit 2013 over 2014 en 2015 dit te realiseren. Een stuk budget wordt dan ook van 2013 naar 2014 voor zowel Huisvesting als Vidiwall overgeheveld. Versnelde aanschaf van de dweilmachine voor het Travium betekent dat een stuk van

106

Stadsrekening 2013 het daarvoor beschikbare budget in 2014 als in 2013 is uitgegeven en daarmee aan het budget voor 2014 onttrokken wordt. Verder is in 2013 geïnvesteerd in automatisering. Een groot gedeelte is daarvan gecombineerd met en afgestemd op het herinrichtingtraject van de gemeentelijke gebouwen. Ook is geïnvesteerd in een nieuwe versie van Lias, waarmee de organisatie haar verantwoording aflegt aan uw Raad. Daarnaast hebben ook diverse kleinere vervanging- en aanpassingsinvesteringen plaatsgevonden in diverse wijk- en jeugdcentra. In 2013 hebben we onverwacht de koelinstallatie van gebouw Dukenburg moeten vervangen. De kosten daarvan bedroegen €. 150.000. Dit is zoveel mogelijk verrekend met de middelen die overbleven bij de ander bedrijfsinvesteringen. Per saldo is het bedrag waarmee het budget in 2013 is overschreden €. 95.791 geweest. Een bedrag van €. 1.581.000 (gereserveerd voor herhuisvesting en verkeersmanagementsysteem gecorrigeerd met de gereserveerde kosten voor de dweilmachine in 2014) wordt overgeheveld jaar 2014. Voor het teveel uitgegeven bedrag van €. 95.791 vragen wij Uw Raad als onderdeel van de totale verantwoording van alle investeringen met deze overschrijding akkoord te gaan. Voor 2014 betekent dit dat de kapitaallasten van de overgehevelde investeringsgelden niet in 2014 maar pas in 2015 gaan optreden. Zelfs inclusief de kleine overschrijding van het budget betekent dit een verlaging van de kapitaallasten voor dit onderdeel in 2014. Bij de Voorjaarsnota worden de kapitaallasten voor heel 2014 herberekend en zal hierover melding worden gedaan.

107

Stadsrekening 2013

Paragraaf Lokale heffingen Deze paragraaf bevat informatie op hoofdlijnen over het gevoerde beleid en wat dit voor de lokale belastingplichtige betekende. Per belastingsoort is er een opgave van gerealiseerde opbrengsten welke worden afgezet tegen de raming in de Stadsbegroting 2013-2016. Daarnaast geven wij informatie over het gevoerde kwijtscheldingsbeleid.

DE WOONLASTEN

Het Coelo (Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden) heeft in 2013 een overzicht Kerngegevens Belastingen Grote Gemeenten uitgebracht, waarin de woonlasten van 35 grote gemeenten in kaart zijn gebracht en zijn vergeleken. Onder woonlasten werd in dit verband verstaan de OZB van een woning met een gemiddelde WOZ-waarde en Rioolheffing en Reinigingsheffing op basis van een meerpersoonshuishouden. Op basis van de Coelo overzichten hebben wij de duurste en goedkoopste gemeenten van de afgelopen jaren naast elkaar gezet. Ook geven wij aan wat de plaats van Nijmegen op de ranglijst is en wat onze woonlasten in het betreffende jaar zijn. COELO OVERZICHT GEMIDDELDE WOONLASTEN GROTE GEMEENTEN 2010-2013 Bedragen in euro’s Duurste gemeente Emmen Groningen Zaanstad Nijmegen Rangorde Goedkoopste gemeente Alkmaar

2010

2011

2012 €769

2013

€731 €698 €594 (28)

€626 (25)

€654 (22)

€785 €686 (21)

€480

€526

€542

€545

Woningen

Voor eigenaren van woningen stond Nijmegen in 2013 bij de woonlasten landelijk gezien op de 21e plaats van boven met € 686,39 aan woonlasten. Dit betekent dat er 20 steden duurder zijn. Gemiddeld bedroegen de woonlasten in de grote gemeenten €673. Dat is 2 procent meer dan het jaar er voor. Met onze woonlasten zaten we hiermee rond het landelijk gemiddelde. Voor gebruikers van woningen, de huurders, stond Nijmegen qua woonlasten op de laatste plaats van de 35 onderzochte gemeenten. Dit komt doordat we, ondanks de verhoging van de kostendekkendheid, een laag tarief Afvalstoffenheffing hadden in 2013.

Bedrijven

Het Coelo heeft voor eigenaren van bedrijven onderzoek gedaan naar de hoogte van het OZB tarief eigenaar en gebruiker en naar het tarief Rioolheffing. Uit het OZB overzicht 2013 blijkt dat Nijmegen - voor eigenaren van niet woningen met 0,41370% het op één na hoogste OZB-tarief had. Sittard Geleen stond op de 1e plaats met een tarief van 0,42030%. In 2012 stond Nijmegen nog op de bovenste plaats. Het was de doelstelling om van de eerste plaats af te komen. Deze hebben we hiermee behaald. Voor gebruikers van niet woningen had Leiden met 0,36645% - evenals als het jaar ervoor - het hoogste tarief en stond Nijmegen op de 2e plaats met een tarief van 0,3214%.Meer informatie over het Coelo-overzicht 2013 is terug te vinden op www.coelo.nl. 109

Stadsrekening 2013

Onderstaand behandelen we de woonlasten per belastingsoort.

Onroerende zaakbelasting

De OZB wordt conform wetgeving opgelegd naar een percentage van de WOZ waarde.Voor de WOZ waarde wordt de waardepeildatum van 1 januari van het jaar voorafgaand aan het belastingjaar gehanteerd. Voor belastingjaar 2013 is deze peildatum dus 1 januari 2012. Voor de op te leggen aanslag OZB is de situatie op 1 januari van het betreffende belastingjaar bepalend.In het kader van de herwaardering WOZ 2013 zijn er 88.941 WOZ-beschikkingen afgegeven. Naar aanleiding van deze beschikkingen is er tegen 3397 objecten waarvoor een WOZ beschikking is afgegeven een bezwaarschrift ingediend. Procentueel uitgedrukt is er tegen 3,82% van de opgelegde beschikkingen bezwaar ingediend. Van deze bezwaren is 27,52% geheel of gedeeltelijk gegrond verklaard. Wij zijn in staat geweest om 94,6% van de WOZ bezwaren in 2013 af te handelen. Van de nog niet afgedane bezwaren was de wettelijke termijn op 31 december 2013 nog niet verlopen, loopt er nog een beroepsprocedure of is in overleg met de belanghebbende besloten het bezwaar aan te houden.De Waarderingskamer heeft aan ons op 23 december 2013 een goedkeurende verklaring afgegeven, met het predicaat goed (=hoogste score), zodat de waardebeschikkingen over het belastingjaar 2014 afgegeven konden worden. Opbrengst OZB Raming stadsbegroting 2013-2016 Begrotingsbehandeling Primitieve begroting 2013 Voorjaarsnota 2013 Najaarsnota 2013 Dynamische begroting Meeropbrengst in Stadsrekening 2013 Opbrengst OZB in stadsrekening 2013

Bedragen x € 1000 60.828 0 60.828 0 592 61.420 245 61.665

Bij de najaarsmelding hebben we ten aanzien van de OZB 2013 een meeropbrengst van € 592.000 gemeld, te weten € 173.000 op de OZB woningen 2013 € 418.000 op de OZB niet woningen 2013.

Rioolheffing

Binnen onze gemeente is de rioolheffing voor woningen en niet-woningen een eigenaarsheffing. Rioolheffing wordt opgelegd als percentage van de WOZ waarde (tarief 2013 0,0659%). Daarnaast hanteren we een aftoppingsgrens van €3 miljoen. Dit betekent dat aan rioolheffing per object maximaal € 1.977 is opgelegd. Het aantal objecten in 2013 boven de aftoppingsgrens bedroeg 186. Rioolheffing mag maximaal kostendekkend zijn. Kostendekkend betekent dat de opbrengsten de kosten niet mogen overstijgen. Voor 2013 is het tarief rioolheffing licht gestegen en is tot stand gekomen door een combinatie van een herberekening van het GRP, veranderende WOZ-waarden en verwerking van de indexatie 2013. De herberekening van het GRP is het gevolg van naar beneden bijgestelde rentelasten. De herberekening betreft nadrukkelijk geen inhoudelijke wijziging van het rioleringsbeleid.Op 14 oktober 2009 heeft de gemeenteraad het Gemeentelijk Rioleringsplan Nijmegen 2010-2016 vastgesteld. Dit plan geeft invulling aan de wettelijke gemeentelijk zorgplichten voor afvalwater, hemelwater en grondwater(overlast). Het GRP beschrijft welke activiteiten en hoeveel geld en personeel nodig zijn om deze zorgplichten uit te voeren.

110

Stadsrekening 2013 Opbrengst Rioolheffing Raming stadsbegroting 2013-2016 Begrotingsbehandeling Primitieve begroting 2013 Voorjaarsnota 2013 Najaarsnota 2013 Dynamische begroting Meeropbrengst in Stadsrekening 2013 Opbrengst Rioolheffing in stadsrekening 2013

Bedragen x € 1.000 11.495 0 11.495 0 0 11.495 -106 11.389

Afvalstoffenheffing

Voor afvalstoffenheffing hanteren wij een gedifferentieerd tarief voor één- en meerpersoonshuishoudens. Naast de afvalstoffenheffing kennen wij een tarief voor de groene vuilniszak. Dat tarief was in 2013 € 0,93 per stuk. Sinds 2010 wordt plastic afval apart ingezameld. Dit in het kader van hergebruik van plastic verpakkingsmateriaal. De verstrekking van de zakken voor inzameling van plastic afval is gratis. Voor de Afvalstoffenheffing zijn we al enkele jaren bezig met het verhogen van de kostendekkendheid. Voor 2013 is zowel het tarief voor de gebruiker van een pand als het tarief voor de groene zak met meer dan de 1,75% inflatiecorrectie verhoogd. Dit volgens de uitgangspunten zoals in het Coalitieakkoord, de Perspectiefnota en de Paragraaf lokale heffingen van de Stadsbegroting 2013-2016 verwoord. In de perspectiefnota is bepaald dat de kostendekkendheid van Afvalstoffenheffing eerder omhoog zal gaan. De afvalstoffenheffing heeft door de stijging van het tarief in 2013 en van de kosten van de groene zak een kostendekkendheidspercentage van 55% bereikt. In de onderstaande tabel geven wij de geraamde kosten en opbrengsten in hoofdlijnenweer. Opbrengst afvalstoffenheffing Raming stadsbegroting 2013-2016 Begrotingsbehandeling Primitieve begroting 2013 Voorjaarsnota 2013 Najaarsnota 2013 Dynamische begroting Meeropbrengst in Stadsrekening 2013 Opbrengst Afvalstoffenheffing in stadsrekening 2013

Bedragen x € 1.000 6.075 0 6.075 93 0 6.168 -171 5.997

Parkeerbelasting

Parkeerbelasting wordt geheven in het kader van regulering van parkeren. De gemeentelijke parkeerinkomsten bestaan uit Parkeerbelastingopbrengsten en Privaatrechtelijke opbrengsten. Privaatrechtelijke opbrengsten zijn vooral de opbrengsten die gegenereerd worden op afgesloten parkeerterreinen en parkeergarages. Onze parkeerbelastingverordening maakt onderscheid tussen kort parkeren, parkeervergunningen en naheffingsaanslagen. Sinds de invoering van het nieuwe parkeerbeleid zijn er diverse wijzigingen doorgevoerd die hebben geleid tot een andere manier van parkeren in onze stad.. Zo hebben we/zo zijn: • het avondparkeren ingevoerd, in combinatie met extra-goedkoop parkeren in garages en op enkele terreinen; • in de meeste ringstraten overdag de parkeerplaatsen enkel bestemd voor kort parkeren (“drop & shop”); vergunninghouders parkeren tijdens de kernwinkeltijden elders; • een proef met de blauwe zone uitgevoerd; • concentrische tariefzones gecreëerd met een vanuit het centrum af aflopend tarief en/of kortere betaaltijden. 111

Stadsrekening 2013

Precariobelasting

Precariobelasting wordt in rekening gebracht bij degene die bepaalde voorwerpen op, onder of boven de voor openbare dienst bestemde gemeentegrond heeft. De grondslag is het aantal vierkante meters dat in gebruik is. Het aantal vierkante meters maal het tarief bepaalt de te innen belasting. De opbrengst precariobelasting is onder andere afhankelijk van het aantal evenementen dat plaats vindt. Ook wordt precario geheven over het gebruik van gemeentegrond door bijvoorbeeld aannemers bij bouwactiviteiten en het gebruik van terrassen op gemeentegrond. In 2011 is een beleidswijziging toegepast voor niet culturele commerciële evenementen in de openbare ruimte. In overleg met een aantal organisatoren is besloten dat het aan hen verhuren van een terrein een betere optie is dan het heffen van precariobelasting. Het geeft partijen meer financiële zekerheid en meer flexibiliteit. In 2013 hebben we dit geraamd op €11.000 aan inkomsten. In 2013 was de verhuuropbrengst €12.000.

Hondenbelasting

Hondenbelasting is een algemene belasting voor het houden van 1 of meer honden. Er hoeft dus geen relatie te bestaan tussen de kosten van bijvoorbeeld uitlaatplaatsen of perceptiekosten en de opbrengst. De grondslag is het aantal honden dat eenhouder heeft. Bij het vaststellen van de hondenbelasting wordt een progressief tarief gehanteerd.

Marktgelden

De marktgeldverordening is gekoppeld aan de Marktverordening, waarin is opgenomen welke terreinen zijn aangewezen voor het houden van markten. De Marktgeldverordening regelt dat de gebruiker van die terreinen een recht verschuldigd is gedurende de uren dat er markt is.

Toeristenbelasting

Toeristenbelasting kan worden geheven indien er binnen de gemeente verblijf gehouden wordt door personen die niet als inwoner In de gemeentelijke basisadministratie van de gemeente zijn ingeschreven.

Overige leges en rechten

Uitgangspunt in onze gemeente is dat de leges, rechten en tarieven maximaal kostendekkend zijn.Dit wil zeggen dat de op de belastingplichtige te verhalen kosten in de tarieven dienen te worden opgenomen. Hiertoe wordt de gemeentelijke richtlijn Kostentoerekening leges en tarieven gehanteerd. Onze tarieven worden planmatig aan de hand van deze richtlijn getoetst. In 2012 is er een Projectgroep kostentoerekening Leges opgestart.Deze projectgroep heeft beoogd - mede op advies van de VNG - de kostendekkendheid van alle gemeentelijke leges transparant te maken. Uit het onderzoek naar de leges is gebleken dat de producten uit de titels 1 en 2 van de legesverordening minder dan 100% kostendekkendheid zijn. We voldoen hiermee met de huidige inzichten en aannames aan het wettelijke vereiste dat de geraamde baten niet mogen uit gaan boven de geraamde lasten. De kostendekkendheid van gemeentelijke leges is dynamisch Veranderingen in de gemeentelijke organisatie en/of processen dan wel aanpassing van de legestarieven hebben gevolgen voor de kostendekkendheid. Op dit moment voldoen wij met de huidige kostendekkendheid aan de opbrengstennorm van artikel 229b van de Gemeentewet. Nijmegen kent een vijftal verordeningen waarbij de regel geldt dat de geraamde baten niet hoger mogen zijn dan de geraamde kosten. Dit zijn de verordeningen rioolheffing, marktgelden, leges, scheepvaartrechten en de reinigingsheffing. 112

Stadsrekening 2013

Totaaloverzicht belastingopbrengsten 2012 bedragen x 1 mln Onroerende zaakbelasting Reinigingsrecht particulieren Rioolrecht Parkeergelden Leges bouwvergunningen* Opbrengst groene zakken Leges burgerzaken Hondenbelasting Parkeerboetes Precariobelasting Reinigingsrecht bedrijven (aanslagen) Scheepvaartrechten Marktgelden Toeristenbelasting Overige leges Totaal

Begroot SB 2013-2016 60,8 6,1 11,5 14,9 5,1 2,5 3,3 1,1 1,8 0,5 0,7 0,2 0,3 0,3 1,2 110,4

Begroot dynamisch 61,4 6,2 11,5 13,0 4,4 2,5 3,1 1,1 1,5 0,6 0,7 0,1 0,3 0,3 1,1 107,7

Opbrengst 2013 61,7 6,0 11,4 12,8 4,9 2,7 3,0 1,1 1,7 0,6 0,7 0,3 0,2 0,3 1,2 108,5

*Minder bouwleges ten opzichte van de primitieve begroting door minder aanvragen voor grote bouwvergunningen en lagere bouwkosten.

Kwijtschelding

Bij een inkomen op bijstandsniveau kon een belastingplichtige ook in 2013 onder bepaalde omstandigheden in aanmerking komen voor kwijtschelding van afvalstoffenheffing, hondenbelasting (uitsluitend voor de eerste hond) en de leges voor de aanvraag gehandicaptenparkeerkaart. De mensen die in aanmerking kwamen voor kwijtschelding afvalstoffenheffing kwamen automatisch in aanmerking voor compensatie van de kosten van de groene huisvuilzakken (meerpersoonshuishoudens € 30,55 en eenpersoonshuishoudens € 14,75). Voor kwijtschelding afvalstoffenheffing en de compensatieregeling is in de Stadsbegroting 2013-2016 een bedrag van in totaal € 674.000 begroot. De kosten hiervan bedroegen in 2013 € 581.000. Voor de kwijtschelding van de hondenbelasting (uitsluitend kwijtschelding voor de eerste hond) is een bedrag begroot van €110.000. De kosten voor kwijtschelding hondenbelasting bedroegen in 2013 € 104.000.

113

Stadsrekening 2013

Paragraaf Bedrijfsvoering DUURZAME TOEKOMST Het coalitieakkoord 2010-2014 WERKEN AAN EEN DUURZAME TOEKOMST

Ons College gaat uit van een duurzaam, sociaal en economisch sterk Nijmegen. In deze tijden van economische crisis, stijgende werkloosheid, dalende inkomsten en een stokkende woningmarkt, zien we ons gesteld om enerzijds ons huishoudboekje in orde te hebben en anderzijds om ervoor te zorgen dat Nijmegen een sterke, duurzame en sociale stad blijft. Een centrumstad in de regio, die aantrekkelijk is voor burgers om te wonen, te leren, te werken en te recreëren en voor bedrijven om er zich te vestigen. Een bereikbare en bruisende stad, met een aantrekkelijk voorzieningenaanbod, waarin experimenten en ondernemerschap de ruimte krijgen. We zijn het afgelopen jaar op zoek gegaan naar een andere aanpak, een nieuwe manier van samenwerking met meer eigen verantwoordelijkheid, met meer ruimte voor de bewoners, bedrijven en organisaties in de stad. We vertrouwen erop dat de stad voldoende eigen kracht heeft en geloven dat we door anders te werken meer kunnen bereiken. Dat vraagt van de gemeentelijke overheid een andere rol: minder hindermacht en meer ondersteunen. Deze ambitie stelt hoge eisen aan de professionaliteit van de gemeentelijke organisatie: een organisatie die effectief, efficiënt, transparant, toegankelijk en aanspreekbaar functioneert. Een overheid die zich richt op haar kerntaken heeft kwalitatief hoogwaardige medewerkers nodig, die vanuit een veranderende rolverdeling de taak van regisseur in beleid en uitvoering naar behoren kunnen vervullen. We ‘bouwen en onderhouden’ de stad met behulp van onze medewerkers. Zij vormen het ‘kapitaal’ van onze organisatie. We zijn kritisch op de omvang van onze organisatie, zijn kostenbewust en treden slagvaardig op. We zoeken synergie in een goede samenwerking met onze partners. We presenteren ons als één organisatie en hebben ons vanuit deze veranderende rol de volgende doelen gesteld: • We voeren geen taken uit die door de stad zelf gedaan kunnen worden. • We handelen vanuit partnerschap met een duidelijke wederkerigheid. • We handelen vanuit vertrouwen. • We durven te differentiëren, maar ook te generaliseren. • We werken vanuit een duurzaamheidsprincipe. • We werken samen, op elk gepast niveau. • We werken gefocust en resultaatgericht, we durven te prioriteren • We werken kostenbewust en kosteneffectief: kleine slimme overheid. Het verwezenlijken van deze doelen heeft geleid tot een bestuurlijk bedrijfsvoeringskader. Bij de uitvoering van deze activiteiten is nauw samengewerkt tussen bestuur, Directieraad en de verantwoordelijke afdelingen.

115

Stadsrekening 2013

ORGANISATIEONTWIKKELING De omgeving waarin gemeenten de komende jaren opereren is complex. Denk aan de omvangrijke en snelle decentralisatie van rijkstaken, de aanhoudende economische crisis en complexe maatschappelijke vraagstukken. Ook in onze stad staan we de komende jaren voor grote opgaven: meer regionalisering, afronding van de dijkteruglegging, de ontwikkeling van Waalsprong en Waalfront, nieuwe taken op het gebied van de AWBZ, de Jeugdzorg en de Wet Werken naar Vermogen. Dit alles vindt plaats in combinatie met grootschalige bezuinigingen. Al deze opgaven vragen om een organisatie waarin mensen samenwerken, verantwoordelijkheid krijgen en nemen, zich snel en flexibel richten op de actuele vraagstukken in de stad, waar professioneel en efficiënt wordt gewerkt. We hebben ons gericht op de veranderende rol van ons als overheid, waarbij we meer initiatieven laten aan burgers, partners en ondernemers. Tevens is de doorontwikkeling van ‘MeeAnder’ opgepakt om deze te borgen in onze organisatie. We zijn daarbij uitgegaan van lijnsturing op onze reguliere producten en programmasturing op onze bestuurlijke hoofdopgaven. Via managementontmoetingen, carrouselbijeenkomsten, leiderschapsestafette, de verdere verdieping van het Insights Discoverymodel, het werken met voorbeeldprojecten en het verder vertalen van de kernwaarden in acties en interventies gemeentebreed en op afdeling- en bureauniveau hebben we dit proces verder ondersteund. We zijn daarbij steeds uitgegaan van onze kernwaarden: samenwerking, professionaliteit en kostenbewustzijn.

Doelstelling

Met de organisatieontwikkeling beogen we de gemeentelijke organisatie zo in te richten dat de dienstverlening naar bestuur en burger optimaal verloopt. De wensen en behoeften van de mensen die in Nijmegen wonen, werken, ondernemen en samenleven, staan centraal in alles wat we doen. We werken aan vraagstukken vanuit een veranderende rol waarbij we meer initiatief laten aan de stad en zelf meer vanuit de regiefunctie zullen opereren.

116

Stadsrekening 2013

PERSONEELSKOSTEN, FORMATIEBEHEER EN INHUUR Om de gemeente als organisatie te laten functioneren moeten er kosten worden gemaakt in de sfeer van de bedrijfsvoering.. Denk hierbij aan personeelskosten, inhuur, huisvestingskosten en overige apparaatskosten. Deze kosten worden verdeeld over de beleidsprogramma’s, de investeringen en de grondexploitaties. Op de bedrijfsvoering wordt altijd strak gestuurd, zodat de uitvoering binnen de toegestane budgetten plaatsvindt op een, zo efficiënt mogelijke wijze. Strakke sturing is nodig omdat deze budgetten fors onder druk staan door oude en nieuwe bezuinigingen.. Op personeel gebied, en dus ook bij de bedrijfsvoering zijn er in 2013 enkele belangrijke ontwikkelingen geweest. Een voor onze organisatie opvallende actie vormde het aanbieden van een vertrekarrangement aan onze medewerkers. Uw Raad heeft daarover in december 2013 een besluit genomen ( raadsbesluit 153/2003) In dat voorstel hebben wij, mede gezien de snelheid van het proces, aan uw Raad budget gevraagd voor alle potentiële kandidaten. Overigens onder de gelijktijdige toezegging dat wij dit budget in de komende jaren weer terug verdienen, door het aanstellen van jonger en daarmee goedkoper personeel en het deels niet meer invullen van de ontstane vacatures. Hiermee wordt tevens een deel van de bezuinigingstaakstellingen ingevuld. Zoals eerder per brief van 17 december aan u bericht, hebben uiteindelijk 115 medewerkers gebruik gemaakt van het aanbod en daarmee de gemeentelijke organisatie per 1 december 2013 verlaten. Een andere bijzonderheid op het personele vlak was het vertrek per 1 januari 2013 van de gemeentelijke Brandweer naar de Veiligheidsregio Gelderland Zuid (VRGZ). Hiermee verlieten 124 medewerkers de gemeentelijke organisatie. Vervolgens vertrokken per 1 april 2013 totaal 63 medewerkers van onze gemeente naar de nieuwe Omgevingsdienst Regio Nijmegen (ODRN). Een effect van geringere omvang zijn de ingaande april 2013 verhoogde ABP pensioenpremies. Hiervoor hebben wij in de voorjaarsnota een extra aanvullend loonsombudget in de begroting opgenomen van € 0,3 miljoen. Mede als gevolg van bovenstaande bewegingen zijn wij in 2013 zeer terughoudend en voorzichtig geweest met het invullen van vacatures. Dat betekent wel dat we soms meer gebruik hebben gemaakt van de flexibele schil. Tijdelijke inhuur is een voorzichtige manier van werken wanneer dat afgezet wordt tegen in dienst nemen van personeel. Alles bij elkaar heeft dit geresulteerd in een voordelig kostenplaatsresultaat van € 1 miljoen. Dat wil zeggen dat per saldo minder is uitgegeven dan was begroot. Dit kostenplaatresultaat is hoofdzakelijk bereikt binnen de componenten salariskosten en inhuur, en de opbrengsten die hier tegenover staan. Hieronder lichten we dit toe. In deze tabel staat weergegeven hoe de realisatie zich verhoudt tot de begroting over de jaren 2012 en 2013. Bedragen in € 1.000

117

Stadsrekening 2013

Begroting loonsom

Realisatie loonsom

meer uitgaven dan begroot

Fte begroot 31-12

Fte werkelijk 31-12

Boventalligen

Vacatures

2.012

112.564

116.475

-3.911

1.824

1.805

41

60

2.013

106.260*

111.414*

-5.154

1.608

1.488

43

163

Minder

6.304

5.061

215,9

317,2

Jaar

*Voor een goed vergelijk hebben we de kosten van het vertrekarrangement hier buiten beschouwing gelaten. Zowel de begroting als de realisatie zijn ten opzichte van 2012 flink afgenomen. De afname in de begroting wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door de eerder genoemde verzelfstandiging van de brandweer (124 medewerkers) naar de VRGZ en de overgang van de gemeentelijke afdeling Omgevingskwaliteit (63 medewerkers) naar de ODRN. Daarnaast zijn in 2013 bezuinigingen doorgevoerd, met ook een effect op loonsommen en de begrote fte.Verder heeft het vertrekarrangement gevolgen voor de werkelijke bezetting. In de begrote, toegestane formatie per 31 december 2013 zijn de vertrokken medewerkers nog wel verwerkt Aframing van de formatie moet nog begin 2014 plaatshebben en hangt af van de herbezetting van de vrijgekomen FTE’s. Zoals gezegd is het vertrekarrangement budgettair neutraal. In de werkelijke FTE’s is wel gerekend met de vertrokken medewerkers, zij zijn tenslotte van de gemeentelijke loonlijst verdwenen. In 2013 hebben we meer aan salarissen uitgegeven dan begroot. Dit kent diverse oorzaken. Prijsverschillen Het werken met max-1 begroting heeft tot gevolg dat er prijsverschillen kunnen ontstaan ten opzichte van de norm. Dit kan zowel positief als negatief zijn. Een jonge startende ambtenaar zal lagere loonkosten dan geraamd met zich meebrengen en een oudere ambtenaar die het max van zijn schaal heeft bereikt, brengt meer loonkosten met zich mee. Onze organisatie heeft relatief veel ouder personeel in dienst en daarmee zitten veel medewerkers op het max van de schaal. Bezettingsverschillen In de begroting wordt uitgegaan van toegestane formatie. De realisatie kan hiervan afwijken. Ook hier zowel positief als negatief. Bijvoorbeeld een bezuinigingsopdracht die ingeboekt is in het begrotings jaar en in de loop van dat jaar wordt gerealiseerd, brengt nog kosten met zich mee en dus een overschrijding in de realisatie. Anderzijds een bezuinigingsopdracht voor het volgend jaar, alvast ingevuld in het lopende jaar, brengt een voordeel met zich mee. Terughoudend aannamebeleid en daardoor vacatures in plaats van bezetting brengt lagere kosten dan begroot met zich mee. Boventalligen Medewerkers die boventallig zijn geworden als gevolg van bezuinigingen nemen we niet meer op in de begroting . Deze kosten moeten binnen de bestaande begroting worden opgevangen. In de praktijk betekent dit dat wij in 2013 gemiddeld 43 medewerkers hebben betaald, die niet in onze loonsombegroting zijn opgenomen. Opbrengsten Voor de genoemde boventalligen proberen we om ze zodanig in te zetten, dat ze hun eigen opbrengsten genereren. Hetzelfde geldt ook voor een aantal medewerkers die rendabel werken. Dit betekent dat zij zelf hun loonsom moeten ‘verdienen’. Ook hier zijn de kosten binnen de realisatie van de loonsom verantwoord 118

Stadsrekening 2013 maar staan hier opbrengsten tegenover. Het dit jaar gerealiseerde positief resultaat op de kostenplaats is mede ontstaan doordat we op deze facetten goed hebben kunnen sturen. Vacatureruimte In 2013 hadden we vóór het vertrekarrangement gemiddeld 61 vacatures, zijnde het verschil tussen de begrote en de werkelijke fte met daarbij opgeteld de boventalligen. Om onze organisatie flexibel te laten functioneren vullen we de vacatures waar mogelijk met een flexibele schil in, maar ook gebruiken wij de vrijkomende middelen uit de vacatureruimte om de hierboven beschreven prijseffecten te compenseren. En tot slot het vertrekarrangement. Er is weliswaar een maand minder salaris betaald dan was begroot, maar daartegenover staat dat alle openstaande rechten, zoals bijvoorbeeld vakantiedagen en resterende vakantietoeslagen zijn uitbetaald. INHUURKOSTEN Als onderdeel van de bedrijfsvoering heeft de inhuur onze bijzondere aandacht Inzet is om de uitgaven beperkt te houden binnen de afgesproken spelregels.. Alvorens er extern wordt ingehuurd, wordt altijd eerst gekeken naar interne oplossingen. Zo worden inhuurverzoeken in eerste instantie besproken binnen het ambtelijk Mobiliteitsoverleg en indien mogelijk zo al ingevuld Inhuur wordt kritisch beoordeeld en alleen ingezet wanneer dit noodzakelijk is. Soms wordt er ingehuurd als tijdelijke invulling van een vacature, soms omdat er voor een bepaald project specifieke kennis noodzakelijk is en zo zijn er nog een aantal criteria. . Van belang is om te weten is dat alle inhuur gedekt is, ofwel door vacatureruimte of door opbrengsten. Hoewel we inhuur tot een noodzakelijk minimum willen beperken vinden wij het ook belangrijk om onze organisatie flexibel te houden. In tijd van krimp kan het aantrekken van tijdelijk personeel door in te huren dan ook een keuze zijn. In onderstaand overzicht staat weergegeven voor welke categorie er is ingehuurd. Bedragen in € 1.000 Categorie

begroting 2012

begroting 2013

realisatie 2012

realisatie 2013

Programma's

1.416

1.378

1.879

1.706

Kostenplaatsen

6.266

6.990

7.064

9.233

Planexploitaties

0

0

3.114

1.981

Totale inhuur

7.682

8.368

12.057

12.920

Uit het overzicht blijkt dat we in de realisatie op de kostenplaatsen een stijging van de inhuur zien. ten opzichte van 2012. De toename zit grotendeels bij de afdeling werk als gevolg van re-integratie werkzaamheden. Dit is noodzakelijk gebleken om de doelstellingen te bereiken ten aanzien van de uitstroom naar werk en de beheersing van het bijstandsvolume. Deze inhuur is geheel gedekt door hiervoor bedoelde opbrengsten van rijkswege. Rekening houdend met deze inhuur zijn de uitvoeringskosten van de afdeling Werk in overeenstemming met de landelijke benchmarkcijfers. De overige afwijkingen op inhuur betreffen hoofdzakelijk inhuur vanuit de ontstane vacatureruimte die tijdelijk ingevuld wordt door een inhuurkracht. Hier staat dekking tegenover. Bovendien is dit een goede manier om de organisatie flexibel te houden in snel veranderende tijden.

119

Stadsrekening 2013

120

Stadsrekening 2013

STRATEGISCH PERSONEELSBELEID Doelstelling

De veranderende maatschappij in combinatie met grootschalige bezuinigingen stelt eisen aan de organisatie en het personeel; vraagt bijvoorbeeld om een netwerkorganisatie die klein en flexibel is en waarbij meer vanuit een regiefunctie wordt gehandeld. Tegelijkertijd willen we ook graag een goede werkgever zijn voor jong en oud; een organisatie waar het prettig werken is en waarin kansen en ontwikkeling worden geboden; een organisatie die in beweging blijft en open staat voor impulsen van binnen en buiten. We zorgen daarbij voor kwalitatief beter toegerust personeel dat kostenbewust, professioneel en samenwerkingsgericht handelt vanuit een veranderende overheidsrol ruimte biedt aan eigen initiatief en verantwoordelijkheid van inwoners, instellingen en ondernemers. Deze doelstellingen dragen bij aan de kwaliteit van de producten en dienstverlening aan de burger. Activiteiten Met ons strategisch document, de HRM‐agenda-plus 2013-2017, spelen wij in op de ontwikkelingen en veranderingen die op de gemeente afkomen. Vertrekpunt is een flexibele en professionele organisatie die vanuit een meer ondersteunende en participerende rol de klant tegemoet treedt. We doen dit door ons fundament op orde te hebben. Dit betekent werken aan goed leiderschap via de leiderschapsestafette, aandacht voor onze gesprekcyclus en het voorbereiden van een nieuw functiegebouw. We hebben via Insights gezorgd dat iedereen een profiel heeft en zijn gestart met de verdiepingscursussen. We hebben ook dit jaar de organisatie ondersteund en geadviseerd bij het verankeren van de organisatieontwikkeling en de voortschrijdende bezuinigingen. We maken daarbij gebruik van de eigen strategische personeelsplanning. We hebben ons gastheerschap met de Omgevingsdienst ontwikkeld en zijn tevens we nauw betrokken geweest bij regionale ontwikkelingen m.b.t. ICT en het Werkbedrijf. We hebben stevig ingezet op Duurzame inzetbaarheid én Mobiliteit, waarbij we maatregelen nemen op indoor- en uitstroom. Het vertrekarrangement voor 60-63 jarigen heeft gezorgd voor een vrijwillige uitstroom van ouderen. Deze majeure operatie is budgettair neutraal verlopen, levert tevens een bezuiniging op en wordt gecombineerd met het aantrekken van nieuwe medewerkers, waarvan de acties eind 2013 zijn opgestart. Met de interventies (o.a. het loopbaanbudget) in 2013 zorgen we ervoor dat onze medewerkers kunnen blijven aansluiten bij de huidige arbeidsmarkt en de veranderende rol als overheid. Ook bewerkstelligen we hiermee dat medewerkers uitdagend en inspirerend werk houden en mobieler worden in hun werk. Bovendien bieden we hiermee het hoofd aan de gevolgen van de bezuinigingen, waarbij we streven we naar een goede mix van jong en oud in onze organisatie. Leren en ontwikkelen blijft daarbij een belangrijk aandachtspunt. We zijn eind 2013 gestart met de voorbereidingen om te komen tot een mobiliteitscentrum. Functiegebouw Alle voorbereidingen voor het inrichten van een nieuw functiegebouw zijn in 2013 afgerond. Met HR 21 krijgen we niet alleen een nieuw functiewaarderingssysteem maar hebben we ook een instrument wat ondersteunend is aan onze organisatieontwikkeling; interne mobiliteit en toebedeling van taken vergroot en voor resultaatafspraken kan zorgen in de gesprekscyclus.

121

Stadsrekening 2013 Fiscale maatregelen De huidige vergoedingen en verstrekkingen aan personeelsleden zijn aan een wildgroei van fiscale regels gebonden. De nieuwe werkkostenregeling beoogt een vereenvoudiging door alle bestaande regels te vervangen en treedt per 1 januari 2015 verplicht in werking. We hebben de financiële administratie op orde gebracht zodat we in 2014 kunnen gaan proefdraaien. Ook in het gemeentelijk beleid over verstrekkingen aan personeelsleden is inmiddels voorzien. De aanschaf van tablets is aan banden gelegd en in het najaar hebben we een regeling gemaakt voor de huidige gebruikers ervan. Met de Belastingdienst is het Convenant Horizontaal Toezicht getekend, hierin zijn afspraken gemaakt over de wijze en intensiteit van het toezicht van de Belastingdienst op onze fiscale activiteiten. Tot slot liggen we op koers met het werken aan onze lopende zaken als de invoering van de werkkostenregeling; de nieuwe plaatselijke Cao-onderhandelingen; de voortgaande digitalisering van onze processen en formatiebeheer. Op arbo-gebied is in het afgelopen jaar de kadernota Agressie vastgesteld en is er een besluitgenomen over de wijze waarop de RI&E uitgevoerd wordt.

122

Stadsrekening 2013

BEZUINIGINGEN Zoals gebruikelijk rapporteren we jaarlijks bij de stadsrekening over de feitelijke realisatie van de bezuinigingsopgaven in het voorafgaande jaar. Wat is van het bezuinigingsprogramma 2013 concreet ingevuld en wat kunnen we gereed melden? Een bezuiniging is ‘gereed’, als die volledig is ingevuld en afgewikkeld, door het nemen van inhoudelijke maatregelen, en door het op een juiste manier verwerken in de administratie, inclusief – waar dat nodig is – het aframen van formatie en loonsom. In de Najaarsnota hebben een melding gedaan naar de stand 1 september 2013. We meldden toen 80% gereed. Thans rapporteren we over de stand per einde jaar. Het beeld is dat de invulling in 2013 goed verlopen is. Het totaal van de bezuinigingsopgaven voor 2013 bedroeg € 4.922.000. Van dit bedrag kunnen we nu € 4.747.000 gereed melden, of te wel 96%. Bij de Voorjaarsnota meldden we € 1,4 miljoen, vervolgens in de Najaarsnota aanvullend € 2,5 miljoen. En nu bij de Jaarrekening komt daar nog eens € 0,8 miljoen bij. Slechts voor een klein bedrag van € 175.000 is dat in 2013 niet gelukt. We lichten dat onder toe. De cijfers in een overzicht (bedragen x € 1.000) 2013

2014

2015

2016

2017

BEZUINIGINGSOPGAVEN opgaven uit de PN 2014 correctie uit de SB 2014 eerdere besluitvorming (2010-2013) Totaal van alle opgaven (A)

0 0 37.046 37.046

4.274 0 44.272 48.546

21.846 -3.619 46.307 65.534

29.338 -4.466 47.807 72.679

32.954 -4.466 47.807 76.295

WAT IS GEREALISEERD? gereed gemeld in 2010 gereed gemeld in 2011 gereed gemeld in 2012 Totaal gereed 2010-2012 (B)

8.277 14.474 9.373 32.124

8.887 17.252 10.599 36.738

8.887 17.252 10.680 36.819

8.887 17.252 10.680 36.819

8.887 17.252 10.680 36.819

4.922

11.808

28.715

35.860

39.476

102 1.386

102 967

104 983

107 1.000

107 1.000

125 2.363

250 3.123

250 3.298

250 3.398

250 3.398

0 771 4.747

0 210 4.652

0 210 4.845

0 210 4.965

0 210 4.965

175

-

-

-

-

0

7.156

23.870

30.895

34.511

Tussenstand per 1 januari 2013 (A-B) DE AFWIKKELING IN 2013 Gereed in de periode 1 jan – 1 apr (VJN) - aframen loonsom/ fte - overige gereed Gereed 1 april – 1 sept (NJN) - aframen loonsom/ fte - overige gereed Gereed 1 sept – 31 dec (Jaarrekening) - aframen loonsom/ fte - overige gereed Totaal gereed in 2013 Verlies in 2013 (zie onder) Resteert = stand 31 dec 2013

Een gedetailleerd overzicht van alle bezuinigingsopgaven vanaf het begin van deze raadsperiode is beschikbaar. 123

Stadsrekening 2013 Als het gaat om het jaar 2013 kunnen we melden dat de volgende opgaven inmiddels gereed zijn: nr D-05 E-05 F-04 F-04 F-04 F-04 F-05 F-07 I-20 K-01 K-03 K-04 K-05 K-06 K-07 K-08 K-09 K-11 K-12 K-13 K-14 K-16 K-18 K-19 K-20 K-21 K-22 K-23 K-24 K-26 K-30 K-33 K-34 K-35 K-36 K-37 K-38 K-39 K-40 K-42 K-43 K-44 K-45 K-46 K-47 L-02 L-04 M-01 M-02

bedrag 100 75 150 24 32 242 735 310 30 18 0 0 12 0 135 11 30 15 25 100 18 783 0 2 5 25 16 24 18 125 150 90 25 38 38 55 50 0 40 150 50 100 70 20 400 102 107 101 101 4.747

omschrijving Vervallen beheerskosten Heumensoord Efficiency – herijking evenementenbeleid Inhuur- aandeel Stadsontwikkeling Inhuur – aandeel Stadsbeheer Inhuur – aandeel Milieu Inhuur – aandeel afdeling PMR Inhuur – aandeel W&I Inhuur – aandeel ontwikkelingsbedrijf Besparing afd O&S Beperken dienstverlening loketten Contributie Stadsregio (ingevuld vanaf 2014) Stedenbanden (ingevuld vanaf 2014) Woonbeleid Premieregeling best. woningen (va 2014) Groene allure binnenstad en groenprojecten Handhaving gebruik cf bestem.plan Inhuur RAN Verlagen capaciteit monumenten Verhogen toeristenbelasting Verlagen ondernemersfonds naar 8 ton Slechts digitale publicatie burgerjaarverslag Verhogen woonlasten woningen € 22,50 Herstructureren veld maatschappelijke instellingen (ingevuld vanaf 2014) Tariefsverhoging kunstgrasvelden Tariefsverhoging buitensport Taakstelling subsidies sport Beëindiging bijdrage alliantie breedtesport Tariefsverhoging binnensport Afschaffen sportgala Minder wijkserviceteams Hervormen MARN jaar 2013 Saneren verkeerslichten Aanscherpen beleidsregel nultarief Tariefsverhoging wijkaccommodaties zakelijk tarief Tariefsverhoging wijkaccommodaties perm.huur Tariefsverhoging permanente huur VZH Verminderen budget flexibele wijkaanpak Hervorming culturele infrastruct. (ingevuld vanaf 2014) Verminderen diverse subsidies cultuur OV 65+ lager tarief Hermes P&R ovatonde, verhogen bijdrage Exploitatiebudget mobiliteit en OV P-tarieven bewonersvergunningen (amend.) Besparing klachtenmeldpunt leerling.vervoer Taakstellend 20% op organisatie, deel 1 Negatieve taakm. GF > uitvoering inburgering Negatieve taakm. GF > DU antilianen Inverdienopdracht hoofd Financiën Inverdienopdracht hoofd JZ Totaal 2013

Omdat invulling complicaties opleverde, konden we de volgende opgave in 2013 nog niet invullen. Uiteraard werken we eraan omdat vanaf 2014 wel te laten gebeuren. Voor nu een eenmalig verlies. K-15

124

175

Minder juridische advies

Stadsrekening 2013

Formatiereductie We monitoren ook de gevolgen van de bezuinigingen voor de ambtelijke formatie. Waar sprake is van aframing van loonsom en formatie, hebben we dat in de administratie verwerkt. We zetten de cijfers vanaf 2011 op een rij: Verwerkte formatiereductie als gevolg van bezuinigingen, uitgedrukt in FTE Jaar 2011 Jaar 2012 Periode 1 jan – 1 april 2013 Periode 1 april - 1 sept 2013 Periode 1 sept – 31 dec 2013

2013

2014

2015

2016

90,7 15,2 1,4 2,0 0 109,3

105,8 15,2 1,4 4,0 0 126,4

105,8 15,2 1,4 4,0 0 126,4

105,8 15,2 1,4 4,0 126,4

Vertrekarrangement Voor de volledigheid merken we op dat door het Vertrekarrangement (zie raadsbesluit van november en zie aanvullend onze brief van half december) een 115-tal medewerkers de organisatie heeft verlaten. Deze reductie is uiteraard ook ingegeven door bezuinigingen en heeft met name betrekking op de jaren 2014 en volgende. De koppeling van de vertrekkende formatie aan de bezuinigingsopgaven (welke formatiereductie hoort bij welke bezuinigingsopgave) moet op detailniveau nog worden vastgesteld en in de administratie worden verwerkt. Dit gebeurt begin 2014 via een technische begrotingswijziging. Bovenstaande overzichten zijn gebaseerd op eind december. De cijfers van het vertrekarrangement zijn hierin dus nog niet verwerkt. Frictiekosten Van frictiekosten is sprake als door bezuinigingen tijdelijk extra kosten woorden gemaakt. Bij de afbouw van de formatie kunnen frictiekosten ontstaan enerzijds vanwege de WW-verplichtingen bij het niet verlengen van contracten en anderzijds vanwege herschikkers. In de begroting is hiervoor geen specifiek budget geraamd. Beleid is erop gericht om de frictie die te maken heeft met de invulling van bezuinigingen zoveel mogelijk op te vangen binnen de bedrijfsvoeringsbudgetten. Indien blijkt dat dat niet lukt, brengen we deze (meer-)kosten achteraf ten laste van de saldireserve. Ook dit jaar hebben we te maken gehad met frictiekosten toe. Een inventarisatie per 31 december geeft aan dat we dit jaar circa € 1,6 miljoen daaraan hebben uitgegeven. Dit los van de specifieke frictiekosten die gerelateerd zijn aan het vertrekarrangement. We hebben die uitgaven voor frictie kunnen opvangen binnen het totaal van de bedrijfsvoeringsbudgetten. Dit is gebeurd door scherp te sturen op vacatureruimte, door herschikkers ‘rendabel’ te maken (detacheren en ten laste te brengen van projecten) en door maximaal in te zetten op een efficiënte bedrijfsvoering. Daarmee is het probleem voor 2013 opgelost. Uiteraard houden we de ontwikkelingen van de frictiekosten voor de komende jaren in de gaten, en blijven we daarop sturen. Deze raadsperiode In de raadsperiode 2010-2014 hebben bezuinigingen een belangrijke rol gespeeld in het politiek debat en bij het sluitend houden van de meerjarenbegroting.

125

Stadsrekening 2013 Hieronder in een oogopslag de belangrijkste cijfers (bedragen in miljoenen euro’s). BEZUINIGINGSOPGAVEN besloten vóór 2010 met doorwerking vanaf 2010 besloten in deze raadsperiode (2010 tot heden) Totaal van de opgaven Gerealiseerd in deze raadsperiode 2010 t/m 2013 Eenmalig verlies 2013 Nog in te vullen

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

4,5

8,6

9,8

9,9

9,9

9,9

9,9

9,9

1,1

11,6

19,3

26,1

38,6

55,6

62,8

66,4

5,6

20,2

29,1

37,0

48,5

65,5

72,7

76,3

5,6

20,2

29,1

41,4

41,7

41,8

41,8

0

0

0

36,8 0,2 0

7,1

23,8

30,9

34,5

We zien dat de opgaven in de jaren 2010-2013 volledig zijn gehaald (op 175.000 na, eenmalig in 2013). In deze realisatie zijn ook begrepen de doorlopende opgaven uit de vorige raadsperiode. Tijdens deze raadsperiode zijn nieuwe opgaven vastgesteld met een omvang oplopend naar € 66,4 miljoen in 2017. Deels betreft dit de jaren tot en met 2013 en deels de jaren vanaf 2014. Het eerste deel (t/m 2013) is voorzien van een invulling en dus feitelijk gerealiseerd. Het tweede deel (opgaven vanaf 2014) moet worden vormgegeven door het nieuwe college/ de nieuwe raad. Aan deze invulling wordt inmiddels hard gewerkt. Ook de onderzoeksopdrachten maken daar deel van uit.

INFORMATIEBELEID Het integrale Strategische Informatiebeleid 2012-2015 (SIB) "Afmaken waarmee we begonnen zijn" is eind 2012 door het College vastgesteld. Met dit I-beleid slaan we een brug tussen de ambities van de publieke dienstverlening, bedrijfsvoering en de innovatieve ICT-ontwikkelingen. Dit SIB is ook de basis voor het gemeentelijk projectportfolio 2013, de projectkalender wordt gevuld obv plannen en ontwikkelingen binnen programma's en/of afdelingen, externe (landelijke) ontwikkelingen en wijzigingen in wet- en regelgeving. De projecten worden geprioriteerd obv de middels het SIB vastgestelde criteria. De doelstellingen van het I-beleid zijn voor 2013 geoperationaliseerd in een 50-tal geprioriteerde I-projecten. Om de doelstellingen van het I-beleid te realiseren is een SIB-sturingsmodel ingericht, welke aansluit bij de MeeAnder-organisatieontwikkeling én waarbij het lijnmanagement nadrukkelijk betrokken is. Met innovatieve I-projecten hebben we op diverse plekken de dienstverlening aan de burger en de efficiency van de werkprocessen verbeterd door deze zaakgericht en volgens (landelijk) architectuurprincipes in te richten. • De informatievoorziening voor de ondersteuning van het werkproces van de ODRN is ingericht aanvankelijk obv een 6-tal verschillende informatiesystemen, maar na 3 maanden succesvol getransformeerd naar 1 werkomgeving. • Diverse digitaliseringsprojecten (bv milieu, WIZ, etc.) zijn afgerond waardoor efficiencyvoordelen zijn behaald in de backoffice processen (met name in het sociale domein). • De sociale media is live&kicking met een uitbreiding met actieve webcare. • De aanbesteding voor een nieuwe Front-en Midoffice is afgerond en de implementatie is in volle gang, terwijl de winkel open moet blijven.

126

Stadsrekening 2013 • • • • • • • • • • • •

Nadat vorig jaar het Horecavergunningenproces onder handen is genomen was het dit jaar de beurt aan de Evenementenvergunningen om een veel "leaner"ontwerp te maken van werkprocessen. Het inmiddels 22-jaar oude(!) belastingensysteem is succesvol vervangen door een nieuw informatiesysteem en de gehele data-conversie is in eigen beheer uitgevoerd. De koppeling WOZ-BAG, als onderdeel van het iNUP-programma "stelsel van Basisregistraties" is in productie genomen. De archivering van onze website is gerealiseerd als onderdeel van een transparante en rechtmatig handelende overheid. Het nieuwe pasjessysteem voor het storten van afval door Nijmeegse burgers is in productie genomen. Het landelijke visiedocument "Visievorming Informatievoorziening Sociaal Domein" is in concrete termen vertaald in een visiedocument voor het regionaal Werkbedrijf i.o. Er is een belangrijke stap gezet in een praktische oplossing en ondersteuning van de informatievoorziening voor de sociale wijkteams. Nijmegen is betrokken geweest bij de opstelling van de baseline voor informatiebeveiliging, welke intern nu de basis vormt voor het in 2014 op te stellen informatieveiligheidsbeleid. Er is een sociaal intranet (iNsite), ter vervanging van het oude "Binnenwerk", ingericht en zal in 2014 in productie gaan. Vele honderden werkplekken zijn overgegaan naar de serverbased computing-omgeving CITRIX, waarmee de flexibilisering van de werkomgeving (plaats- en apparaat onafhankelijk) zijn voltooiing nadert. Diverse efficiencyslagen zijn gerealiseerd door intelligente scan- en herkenningssoftware beschikbaar te stellen (statusformulieren, etc.) Grote aantallen fysieke dossiers zijn gedigitaliseerd tbv efficiencywinst bij gedigitaliseerde werkprocessen.

De ICT-infrastructuur is verder doorontwikkeld om tijd-, plaats- en apparaat onafhankelijk werken, inclusief het "Bring-Your-Own-Device"-principe vorm te geven. Hierdoor is een basis gelegd om het Nieuwe (Samen)Werken zowel op het gebied van huisvesting (herinrichting van het gehele Stadhuis) als op het gebied van organisatieontwikkeling (MeeAnder) te realiseren. Er zijn heel grote stappen gezet voor de regionale ICT-samenwerking door het eind 2013 door de zeven colleges vastgestelde bedrijfsplan "ICT-Rijk van Nijmegen", op basis waarvan in de loop van 2014 de samenwerking operationeel van start zal gaan. Een aantal regiogemeenten worden inmiddels al actief ondersteund: Mook en MIddelaar uitvoering en beheer inkomen/GWS, Heumen opbouw bestanden grootschalige topografie, Wijchen vaste- en mobiele telefonie, enkele gemeente advisering inrichting DMS, etc. In het kader van de organisatieontwikkeling onze afdeling InformatieManagement & Automatisering, de "toekomstbestendigheid" ervan bezien in het licht van de gemeentelijke en landelijke ambities maar ook met het oog op de noodzakelijke bezuinigingen wordt de afdeling kwalitatief en kwantitatief geanalyseerd door een externe, onafhankelijke partij.

JURIDISCHE ZAKEN Doelstelling De juridische functie bevordert de juridische kwaliteit van het gemeentelijk handelen en ondersteunt het bestuur en de organisatie met juridische advisering bij beleidsontwikkeling en beleidsuitvoering.

127

Stadsrekening 2013

Rechtsbescherming • We hebben 83% van de bezwaren afgehandeld binnen de wettelijke termijn, waar de norm minimaal 70% was. Voorts hebben we 91% van de klachten afgehandeld binnen de wettelijke termijn waar de norm 80% was. • We pakten 20% van de bezwaren op in het kader van het streven naar een informele afhandeling. In 68% van de gevallen lukte het om het bezwaar informeel af te handelen. • We hebben het proces voor de afhandeling van bezwaren opnieuw beschreven en in de praktijk door middel van een pilot deze nieuwe werkwijze getoetst en verfijnd. Doelstelling is een efficiëntere afhandeling. In 2014 voeren we de nieuwe werkwijze in. Bij de afhandeling van klachten hebben we verbeteringen aangebracht om knelpunten in de workflow op te lossen. In 2014 gaan we het proces opnieuw beschrijven. Juridische advisering • We hebben iedere afdeling gekoppeld aan een vaste adviseur. Daarmee heeft iedere afdeling een vast aanspreekpunt. De adviseur kan steeds voor het account de ontwikkelingen volgen en tijdig voorzien van een juridisch advies. • Via het account sturen we op de inzet van de stadsadvocaat. De taakstelling van € 175.000,= op het terugdringen van juridische inhuur is gerealiseerd.

FINANCIËN Doelstelling

Binnen de organisatie voorziet de financiële functie alle actoren (raad, college en ambtelijke organisatie) van tijdige en volledige financiële informatie, om hiermee de beleidsvoorbereiding en de beleidsuitvoering maximaal te ondersteunen. De financiële functie richt zich op een gezonde financiële gemeentelijke huishouding. Dat gebeurt binnen de financiële kaders en spelregels zoals door uw raad vastgesteld.

Activiteiten

Kernactiviteit is de vormgeving van de jaarlijkse documenten van de planning en controlcyclus. Met deze documenten wordt uw raad in staat gesteld om te sturen. In de Eerste helft van 2013 hebben we de stadsrekening 2012 uitgebracht voorzien van een goedkeurende verklaring van de accountant. Daarnaast in juni 2013 ook de perspectiefnota 2014 die uw raad de mogelijkheid bood om te komen tot een integrale afweging van beschikbare middelen in relatie tot de bereiken maatschappelijk doelen. Andere documenten die we hebben uitgebracht zijn de bestuurlijke rapportages (voorjaarsnota en najaarsnota) over de uitvoering van de lopende begroting, met gelegenheid voor uw raad om tussentijds bij te sturen. Tot slot in november de stadsbegroting voor het daaropvolgende jaar. In 2013 hebben we in overleg met de auditcommissie verder vormgegeven aan de vernieuwing van de planning en controlinstrumenten en de daaronder liggende administratieve processen. We werken aan een transparante informatievoorziening naar uw raad en naar toegankelijke en afgeslankte producten. Digitalisering en standaardisering zijn daarbij belangrijke opgaven.

128

Stadsrekening 2013

CONTROL Doelstelling

Control toetst het rechtmatig, doelmatig en doeltreffend functioneren van de organisatie en geeft op basis van deze bevindingen verbeteradviezen aan directieraad, gemeentesecretaris en aan ons College. Control is actief betrokken als adviseur en ondersteuner bij de uitwerking en implementatie van verbeteradviezen.

Activiteiten •

•

•

•

•

Op het gebied van de financiële rechtmatigheid zijn in 2013 alle financieel materiële processen gecontroleerd. De uitkomsten hiervan vormen de basis voor de accountantscontrole bij de jaarrekening 2013. Hierbij is aandacht voor alle gemeentebrede processen waaronder de processen inkoop en aanbestedingen. Acties zijn erop gericht geweest om ook bij de jaarrekening 2013 zowel een goedkeurende verklaring voor de getrouwheid als een volledig goedkeurende verklaring voor de rechtmatigheid te verkrijgen. Op het gebied van risicomanagement is in 2013 uitvoering gegeven aan het door uw Raad vastgestelde beleid met betrekking tot risicomanagement. Met behulp van het gemeentebrede risicomanagementsysteem NARIS hebben de verschillende organisatieonderdelen inzicht gegeven in de actuele risico’s en beheersmaatregelen. Bij gelegenheid van de begroting en jaarrekening heeft risicobeoordeling plaats gevonden en is de top‐10 conform de nota risicomanagement en weerstandsvermogen’ aan uw Raad gepresenteerd. Tussentijds zijn relevante wijzigingen in de risicopositie aan uw Raad gemeld. In voorgaande jaren is mede in het verband met het collegeonderzoek ex artikel 213a Gemeentewet uitvoering gegeven aan het doorlichtingsinstrument. Organisatieonderdelen zijn periodiek op kwaliteit en met name op doelmatigheid doorgelicht. Het doorlichtingsinstrument en artikel 213a zijn in 2013 geëvalueerd, de resultaten hiervan zijn eind 2013 aan ons College gepresenteerd. De evaluatie heeft de basis gevormd voor het onderzoeksprogramma 2014. Op verzoek van uw Raad is in 2013 in het kader van artikel 213a een onderzoek uitgevoerd naar de Effecten van subsidies. De resultaten zijn in november 2013 aangeboden aan uw Raad. In samenwerking met de auditcommissie is de coördinatie en begeleiding van de accountantscontrole (interim‐controle en jaarrekeningcontrole) verzorgd. Er is getoetst op de voortgang van de vastgestelde verbeteracties naar aanleiding van eerdere audits, 213‐ a onderzoeken, accountantsrapportages, rekenkameronderzoeken. Hierover is gerapporteerd via de auditcommissie aan uw Raad.

FISCALE MAATREGELEN De gemeente Nijmegen en de Belastingdienst hebben in december 2013 het convenant Horizontaal Toezicht ondertekend. Hierin zijn afspraken gemaakt over de wijze en intensiteit van het toezicht van de Belastingdienst op onze fiscale activiteiten (met name BTW en loonbelasting). Beide partijen spreken daarbij de intentie uit om hun onderlinge relatie te baseren op vertrouwen, transparantie en begrip. Met horizontaal toezicht stelt de Belastingdienst samenwerking centraal. Dit betekent meer afstemming vooraf en minder controles achteraf. Op voorwaarde dat de gemeente aantoonbaar haar fiscale risico’s in beeld blijft houden en afdekt.

129

Stadsrekening 2013 Met het oog op het convenant zijn lopende zaken uit het verleden met prioriteit opgepakt. Fiscale dossiers die nog niet bij de Belastingdienst in behandeling zijn, worden begin 2014 in een verzamelsuppletie aan de Belastingdienst voorgelegd. Op 1 januari 2014 gaat de gemeente Nijmegen proefdraaien met de werkkostenregeling (WKR) die bestaande regels voor vergoedingen en verstrekkingen aan eigen werknemers vervangt. De administratie is hierop aangepast en medewerkers zijn hierover geïnstrueerd. Tegelijkertijd worden hiermee kostenbesparingen en efficiëntievoordelen beoogd.

130

Stadsrekening 2013

Paragraaf Verbonden partijen Inleiding

In deze paragraaf gaan we in op de volgende onderwerpen: • Sturing en Control Verbonden Partijen; • de definitie die wij hanteren voor verbonden partijen; • visie op en beleid ten aanzien van verbonden partijen. Daarna volgt een toelichting per verbonden partij. Sturing en Control Verbonden Partijen De afgelopen jaren hebben we flink geïnvesteerd in de verbetering van sturing en control op verbonden partijen. Over de bereikte resultaten hebben wij uw Raad periodiek geïnformeerd. Op dit moment zijn er nog wat resterende onderwerpen, waaraan we nog onvoldoende aandacht hebben kunnen besteden: • Tijdige periodieke actualisatie van specifieke kaders betreffende de verbonden partijen. Begin 2014 zijn alle specifieke kaders geactualiseerd en beschikbaar via onderstaand internetadres. • Naast financiële risico’s tevens zoveel mogelijk beleidsrisico’s of afbreukrisico’s opnemen per partij. Dit aandachtspunt is bij iedere verbonden partij onder de aandacht en wordt indien van toepassing ook vermeld in de risicomelding per partij. • In 2013 stond een actualisatie van de kadernota verbonden partijen op de agenda. De eerste nota is van 2009 en hierin is opgenomen dat elke 4 jaar een actualisatie plaats zal vinden. Deze actualisatie is verplaatst naar begin 2014 om het kader maximaal in te richten op de komst van de Modulaire gemeenschappelijke regeling en de vervanging van de WGR+ Stadsregio in een lichtere variant.

Definitie Verbonden Partijen

Wij spreken van een verbonden partij daar waar het gaat om een privaatrechtelijke of publiekrechtelijke organisatie waarin de gemeente een bestuurlijk en een financieel belang heeft 1. Met deze definitie sluiten wij aan bij de definitie die in het Besluit Begroting en Verantwoording van het Ministerie van Binnenlandse Zaken is opgenomen. Van een financieel belang is sprake als: • een aan de verbonden partij ter beschikking gesteld bedrag niet verhaalbaar is indien de verbonden partij failliet gaat; • de gemeente voor bedragen aansprakelijk kan worden gesteld indien de verbonden partij haar verplichtingen niet nakomt. Van een bestuurlijk belang is sprake als de gemeente zeggenschap heeft, hetzij uit hoofde van vertegenwoordiging in het bestuur hetzij uit hoofde van stemrecht. Dit betekent concreet dat er sprake is van een bestuurlijk belang als de wethouder, het Raadslid of de ambtenaar van de gemeente namens de gemeente in het bestuur van de partij plaatsneemt of namens de gemeente stemt.

Visie en beleid

Visie en beleid zijn vastgelegd in de ‘Kadernota Verbonden Partijen gemeente Nijmegen’, door uw Raad vastgesteld op 1 april 2009. De kadernota is de basis voor de sturing en control van verbonden partijen in het algemeen en helpt bij het verhelderen van de afwegingen die wij in Nijmegen maken bij het aangaan, volgen 1 Deze definitie is ontleend aan de handreiking ‘De raad en de paragrafen - deel Verbonden Partijen’, Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties, juli 2005 131

Stadsrekening 2013 en beëindigen van deelnemingen in het bijzonder. Wij vatten visie en beleid zoals vastgelegd in de kadernota als volgt samen. De Kadernota is een richtinggevend document met algemene uitgangspunten en beleidsregels. Deze regels zijn onder te brengen in drie hoofdgroepen: 1. Beleidsmatige afwegingen bij het oprichten van en deelname aan een verbonden partij; 2. Sturing en control op verbonden partijen; 3. Beëindiging van de deelname aan, opheffing van of vervreemding van een verbonden partij. Hierna volgen de toelichtingen per verbonden partij. Eerst komen de gemeenschappelijke regelingen aan bod, daarna volgen de private rechtspersonen. Met ingang van 2012 hebben we voor wat betreft de informatievoorziening ten behoeve van de verbonden partijen onderscheid gemaakt in statische en dynamische informatie. De statische informatie betreft informatie omtrent juridische vorm, vestigingsplaats, bestuurlijk belang ed. De dynamische informatie betreft bijvoorbeeld informatie omtrent risico’s, doelstellingen e.d. Bij deze stadsrekening is de dynamische informatie opgenomen in het vervolg van deze paragraaf. Tot slot, voor de statische informatie van de verbonden partijen wordt verwezen naar de hyperlink: http://www.nijmegen.nl/verbondenpartijen

Ontwikkelingen

Met ingang van 1 april 2013 is de regionale uitvoeringsdienst operationeel. De voorbereidingen voor de uitvoeringsdienst voor de regio Nijmegen zijn in 2012 uitgevoerd onder de werknaam Omgevingsdienst Regio Nijmegen. Besluitvorming door uw Raad heeft in het najaar 2012 plaats gevonden. Voor deze gemeenschappelijke regeling is in 2013 een specifiek kader opgesteld dat via eerder genoemde website aan u beschikbaar is gesteld. Eind 2012 hebben wij het besluit genomen om de verdere ontwikkeling van de Waalsprong volledig in eigen hand te nemen.In 2013 is besloten de bestaande BV/CV constructie vanwege voordelen op organisatorisch en fiscaal vlak voorlopig in stand te houden. Nijmegen is nu 100 % eigenaar. Tenslotte hebben we in 2013 het besluit genomen om toe te treden tot de GR Park Lingezegen. Deze GR heeft als doelstelling de ontwikkeling van het parkgebied tussen Arnhem en Nijmegen. Zodra onze deelname door de andere deelnemers van de reeds bestaande GR is bekrachtigd, zullen we op de gebruikelijke wijze over deze GR rapporteren. De constatering dat de normering van de vermogenspositie binnen diverse gemeenschappelijke regelingen nogal divers is, heeft de wethouders financiën uit de regio doen besluiten om een kader op te stellen voor de gewenste vermogenspositie van gemeenschappelijke regelingen. Dit kader zal naar verwachting medio 2014 vastgesteld worden.

132

Stadsrekening 2013

GEMEENSCHAPPELIJKE REGELINGEN Naam Programma Openbaar belang Gemeentelijk belang Financiële Kerngegevens

De gemeentelijke financiële bijdrage (Financiële) risico's

Doel Ontwikkelingen

Naam Programma Openbaar belang

Gemeentelijk belang Financiële Kerngegevens

De gemeentelijke financiële bijdrage (Financiële) risico's

Stadsregio Arnhem Nijmegen Citymarketing en Externe Relaties De Stadsregio Arnhem Nijmegen is een wgr plus regeling met wettelijke bevoegdheden op het vlak van mobiliteit en bereikbaarheid en is regionaal aanspreekpunt voor de provincie. Via de Stadsregio is de afgelopen jaren voor vele miljoenen geïnvesteerd in de bereikbaarheid van de stad en in een duurzamere mobiliteit. Enkele kengetallen van de stadsregio (uit jaarrekening 2012): EV: € 16,8 miljoen na bestemming (met name reserve BWS, weerstandsreserve en een paar wat kleine reserves). Het resultaat voor bestemming bedroeg € ruim 2 miljoen waarvan afgerond 7 ton is toegevoegd aan de reserve BWS, 4 ton aan een reserve rente-egalisatie en 9 ton aan het weerstandsvermogen. Na toevoeging bedraagt deze laatste € 2,6 miljoen. VV : € 188 miljoen (waarvan € 153 mln. vooruitontvangen gelden en 22 mln langlopende verplichtingen en schulden Liquide middelen € 171, 1 mln. Resultaat 2012 :ruim € 2 mln. (voor bestemmingsreserves) Voor Nijmegen is dat in 2013 € 507.102,-,- (€ 3,15 per inwoner). In 2013 is een beperkte bezuiniging doorgevoerd op de contributie die de deelnemende gemeenten afdragen. In 2014 blijft de contributie op dezelfde hoogte. Over de hoogte van de verplichtingen aan de opvolger organisaties is nog niets met zekerheid te zeggen, behalve dat per saldo die niet hoger, maar eerder lager zullen zijn. Een efficiënte regionale samenwerking op het vlak van economie, wonen, mobiliteit en bereikbaarheid. De Stadsregio Arnhem Nijmegen is een wgr-plus regeling. In 2013 is verder gewerkt aan wetgeving die moet leiden tot het verdwijnen van wgr-plus regelingen in Nederland. Die wetgeving zal in 2014 parlementair behandeld worden. Het streven is om met ingang van 1 januari 2015 de wetgeving in te voeren. Tot die tijd blijft de Stadsregio haar wettelijke taken uitvoeren en neemt Nijmegen deel aan een zware gemeenschappelijke regeling met 21 regiogemeenten en een stadsregioraad waarin 4 Nijmeegse raadsleden, waaronder een wethouder zitting hebben. Vanaf 1 januari 2015 gaat de brede doeluitkering mobiliteit waarschijnlijk over naar de provincie Gelderland, evenals een belangrijk deel van de personele capaciteit die nog voor de Stadsregio werkt. In 2013 en 2014 zijn en worden voorbereiding getroffen voor de toekomstige stadsregionale samenwerking, waarbij gedacht wordt aan een triple helix organisatie voor het beleidsveld economie en aan een lichte gemeenschappelijke regeling voor een aantal andere taken, waaronder de volkshuisvesting.

De Euregio te Kleve Citymarketing en Externe Relaties De Euregio Rijn Waal is een vrijwillig verband van meer dan 50 gemeenten aan weerszijden van de Nederlands-Duitse grens, die allen binnen het werkingsgebied vallen van het Europese Structuurfonds Interreg IVA. Nijmegen is met Duisburg de belangrijkste deelnemer in de Euregio. De jaarrekening 2012 is goedgekeurd door de accountant: de resultatenrekening 2012 toont dat lasten en baten (mn contributies) vrijwel gelijk zijn, beide ca € 2,3 mln; er was een voordelig resultaat van € 2.623,90 het eigen vermogen bedraagt € 1,3 mln., het vreemd vermogen ook € 1,3 mln. en de liquide middelen € 1,8 mln. Op basis van de bijdrage-regeling is de Nijmeegse contributie 2013 bepaald op € 27.875,De euregio Rijn-Waal is zo ingericht dat risico's nauwelijks optreden, zo heeft de euregio geen financiële verantwoordelijkheden ten aanzien van europese fondsen.

133

Stadsrekening 2013 Doel

Ontwikkelingen

Naam Programma Openbaar belang Gemeentelijk belang

Financiële Kerngegevens

De gemeentelijke financiële bijdrage

(Financiële) risico's

Doel

134

Nijmegen heeft als grensstad veel belang bij een goede grensoverschrijdende samenwerking op bijna alle beleidsvelden. Daarnaast willen wij een effectief gebruik maken van de fondsen die onder Interreg IVA en VA beschikbaar worden gesteld. De Euregio krijgt in 2014 mogelijk een uitbreiding met de stad Düsseldorf, hoofdstad van de deelstaat Nordrhein Westfalen. In 2013 en in 2014 wordt gewerkt aan het opstellen van een strategische agenda 2020 vanwege het ingaan van de nieuwe Interreg VA periode. Voor de Nijmeegse inzet hierbij zij verwezen naar de kadernota Onbegrensd en Onbevangen, uitgebracht in december 2013. Eind 2013 is een nieuwe intensievere samenwerking met Duisburg opgestart.

Breed (Werkvoorzieningschap Nijmegen e.o.) te Nijmegen Werk en Inkomen Breed is een openbaar lichaam op grond van de Wet gemeenschappelijke regeling. Het aandeel van de Gemeente Nijmegen in Breed bedraagt circa 52% (op basis van het aantal inwoners). Voor 2013 had Nijmegen een taakstelling van 1.144SE (afgerond, na uitruil). Voor 2013 geldt dat Breed iets meer mensen werk heeft geboden dan de Nijmeegse taakstelling (+0,5%). Eind 2013 stonden 130 mensen met een SW-indicatie op de wachtlijst voor een dienstverband bij Breed. Enkele kerngegevens (x €1.000,-) op basis van de begroting 2013 van Breed: Subsidieresultaat: 4.904Subsidieresultaat bestaat uit de inkomsten subsidie Wsw van de gemeenten (48.933) minus de salarissen en kosten tbv de SW-medewerkers (53.837). Bedrijfsresultaat: 3.144+ Bedrijfsresultaat bestaat uit de netto bedrijfsopbrengsten (14.078) minus de totale bedrijfskosten(10.934). Gemeentelijke bijdragen: 1.760+ Breed ontvangt van alle deelnemende gemeenten subsidie ad € 49,0 miljoen (prognose). Nijmegen heeft voor 2013 afgerond €30,0 miljoen beschikt aan Breed. Het betreft de reguliere subsidie waarvoor de gemeente van het ministerie van SZW rijksmiddelen ontvangt. Verder hebben de deelnemende gemeenten in 2013 een bijdrage in de exploitatietekorten, bestuursen beheerskosten en reorganisatiekosten geleverd. Voor Nijmegen kwam deze bijdrage uit op (afgerond) € 3,5 miljoen. Dit is conform het eerder vastgestelde transitieplan van Breed (transformatie naar een arbeidsbemiddelingsbedrijf). De financiële risico's ten aanzien van de uitvoering van de Wet sociale werkvoorziening zijn verminderd, doordat de rijksbezuiniging op het subsidiebedrag later en geleidelijker ingevoerd gaat worden dan eerder aangekondigd door het Rijk De korting wordt per 1 januari 2015 ingevoerd en heeft een (negatief) effect op het subsidieresultaat van Breed. Verder is er een financieel risico ten aanzien van de uitvoering als gevolg van de economische crisis: bedrijven zijn minder bereid om SW-medewerkers te werk te stellen. Dit maakt dat het bedrijfsresultaat van Breed onder druk komt te staan. Tot slot is in 2012 een reorganisatie van Breed doorgevoerd. Het traditionele productiebedrijf wat Breed was, moet getransformeerd worden naar een arbeidsbemiddelingsbedrijf. De reorganisatiekosten zijn begroot op € 11,3 miljoen. Breed heeft in 2013 getracht om de geprognosticeerde tekorten te beperken door een verdere besparing van de kosten en een verhoging van de inkomsten te realiseren. Er was een tekort van € 1,8 miljoen geprognosticeerd. Op basis daarvan hebben de deelnemende gemeenten een bijdrage ad € 1,8 miljoen geleverd. Op basis van de cijfers tot en met het derde kwartaal 2013 is de verwachting dat Breed uitkomt op een tekort dat € 0,2 miljoen lager ligt dan begroot. Dit tekort kan opgevangen worden door het weerstandsvermogen van Breed. De deelnemende gemeenten in het Rijk van Nijmegen hebben de uitvoering van de Wet sociale werkvoorziening gedelegeerd aan de GR Breed. De gemeenten zijn: Beuningen, Druten, Groesbeek, Heumen, Millingen aan de Rijn, Nijmegen, Ubbergen, West Maas en Waal en Wijchen. Breed heeft in 2013 circa 2.340 medewerkers met een SW-indicatie (1.941 standaard eenheden). Breed streeft erna om zoveel mogelijk SW-emdewerkers zo regulier mogelijk aan het werk te stellen. Verdeeld over de vijf onderscheiden werkvormen is de prognose voor 2013, dat: - 5% van de medewerkers begeleid werkt;

Stadsrekening 2013

Ontwikkelingen

Naam Programma Openbaar belang Gemeentelijk belang

Financiële Kerngegevens

De gemeentelijke financiële bijdrage (Financiële) risico's

Doel

Ontwikkelingen

Agenda Beslispunten

- 20% individueel is gedetacheerd bij een werkgever; - 15% in een groep is gedetacheerd bij een werkgever; - 29% werkt op locatie; - 31% in een beschutte werkomgeving (binnen Breed) werkt. De verwachting is dat per 1 januari 2015 de Participatiewet wordt ingevoerd. Vanaf die datum is er geen instroom in de Wsw meer mogelijk. Voor de uitvoering van de Particiaptiewet (een bundeling van de Wwb, Wsw en Wajong) wordt een Werkbedrijf in het Rijk van Nijmegen opgericht. (Onderdelen van) De GR Breed zal naast de afdelingen Werk van de deelnemende gemeenten, ook in dat Werkbedrijf worden opgenomen.

Gemeenschappelijke Regeling Gezondheidszorg regio Nijmegen 1051: Zorg en Welzijn Publieke Gezondheid Uitvoering van de wettelijke taken uit de Wet Publieke Gezondheid. Deze taken bekostigen wij via een gemeentelijke bijdrage per inwoner. Naast de wettelijke taken voert de GGD Gelderland-Zuid ook andere taken uit zoals het meldpunt bijzondere zorg en de inspecties kinderopvang. De GGD Gelderland-Zuid is per 1-7-2013 ontstaan uit een fusie tussen GGD regio Nijmegen en GGD regio Rivierenland. Vanwege de fusie per 1 juli is er een jaarrekening over het eerste halfjaar van 2013 opgesteld. Deze halfjaarrekening van de GGD is goedgekeurd door de accountant. Het eigen vermogen bedraagt € 1,7 mln., het vreemd vermogen € 4,2 mln. en de liquiditeitsratio bedraagt 1,3%. In het eerste halfjaar is een negatief resultaat ontstaan van € 426.000. Dit komt vooral door de incidentele kosten van de fusie. De gemeentelijke bijdrage (inclusief subsidies) in 2013 aan de GGD was € 7,1 mln. Met het uittreden van de gemeente Mook en Middelaar per 1-1-2013 zijn frictiekosten ontstaan. Bij het Rijk is een verzoek neergelegd om deze kosten te vergoeden. Indien er geen vergoeding wordt gegeven, dan zal het algemeen bestuur van de GGD met een voorstel komen hoe om te gaan met deze kosten. Per 1-7-2013 is er een nieuwe GGD organisatie ontstaan. Voor de begroting 2014 was het te kort dag om een begroting te presenteren met een heldere kostenstructuur. Deze helderheid zal bij de begroting 2015 wel worden gegeven. De GGD Gelderland-Zuid is een partner in de uitvoering van het lokaal gezondheidsbeleid "Samen gezond verder 2013-2016". De GGD onderschrijft de prioriteiten van het beleid en draagt door de uitvoering op diverse terreinen (gezondheidsmakelaars, alcoholmatiging, jeugdgezondheidszorg) bij aan de realisatie. De uitvoering van de wettelijke taken is de basis voor het gezondheidsbeleid. Daarnaast is de GGD één van de uitvoerders van het OGGZ beleid. De transitie van de AWBZ en de Jeugdzorg en de Kanteling en de wijkgerichte werkwijze met lokale netwerken / sociale wijkteams hebben invloed op de uitvoering van het werk van de GGD GelderlandZuid. Aansluiting bij deze ontwikkeling is van groot belang. De GGD Gelderland-Zuid komt met een nieuw beleidsplan / visie / koers van de nieuwe organisatie. Beslispunten voor de gemeenteraad komen aan de orde bij de behandeling van de begroting 2015 en de jaarrekening 2013 van de GGD indien deze niet passen binnen de kaders die gesteld zijn binnen de programmabegroting Zorg & Welzijn.

135

Stadsrekening 2013

Naam Programma Openbaar belang Gemeentelijk belang

Financiële Kerngegevens

De gemeentelijke financiële bijdrage (Financiële) risico's Doel Ontwikkelingen

Naam Programma Gemeentelijk belang De gemeentelijke financiële bijdrage

(Financiële) risico's

136

Gemeenschappelijke Regeling Hulpverlening en Veiligheid Gelderland Zuid 1012 Veiligheid Belang van fysieke veiligheid, door het voorbereiden en bestrijden van incidenten, rampen en zware ongevallen. .De wettelijke grondslag ten aanzien van bovengenoemde taken ligt in de Wet op de Veiligheidsregio’s, de Wet Publieke Gezondheid en de Wet Ambulancezorg. Ten aanzien van de ambulancezorg geldt dat de verantwoordelijkheid voor de instandhouding van de organisatie en het waarborgen van een adequaat niveau van ambulancezorg een verantwoordelijkheid van de gemeenten is, maar de financiering een taak van de Nederlandse Zorgautoriteit. Eigen vermogen: 7.114.000 Vreemd vermogen: € 7.062.000 Omzet: € 30.443.000 Personeelsomvang: 270 medewerkers De gemeente heeft in 2013 een bijdrage van € 10.017.989 betaald aan de Veiligheidsregio. Als de Veiligheidsregio een tekort heeft zal een beroep gedaan worden op de deelnemende gemeenten waaronder Nijmegen. Veiligheid en hulpverlening in Gelderland-Zuid. Met de komst van de wet op de Veiligheidsregio is de veiligheidsregio ook wettelijk zwaarder verankerd. Dit geldt ook voor de rol van GGD en GHOR, met de inwerkingtreding van de wet Publieke Gezondheid. Brandweerzorg, ambulancezorg, de geneeskundige hulpverlening bij ongevallen en rampen zullen steeds meer op regionaal niveau invulling krijgen. Wij spelen in op deze ontwikkeling door de brandweerzorg per 1 januari 2013 geheel door de regionale brandweer uit te laten voeren. Voorts zal de komende jaren de gemeentelijke crisisorganisatie vernieuwd worden. De 18 lokale gemeentelijke rampenorganisaties zullen opgaan in een regionale sectie bevolkingszorg. In 2013 zijn zijn we gestart met het opleiden en oefenen van deze organisatie.

Milieusamenwerking en Afvalverwerking (MARN) 1062: Openbare Ruimte Aangezien de kosten van de GR MARN worden gedekt uit de verhuur van terreinen aan ARN, zijn er binnen de gemeente geen lasten begroot. Stadsbegroting 2013 Aangezien de kosten van de GR Marn worden gedekt uit de verhuur van terreinen aan ARN, zijn er binnen de gemeente geen lasten begroot. Stadsrekening 2013 Binnen het programma Openbare Ruimte wordt een bezuiniging verwacht vanwege de afbouw van taken van MARN van € 0,15 miljoen voor 2013 en van € 0,3 miljoen met ingang van 2014. We gaan er vanuit dat positieve resultaten worden uitgekeerd aan de deelnemende gemeenten, waarbij de Gemeente Nijmegen een aandeel van 50% heeft. Vanaf 2014 ontstaat een groot tekort op onze bezuinigingstaakstelling: Resultaat Uitkering BezuinigingsTekort begroting aan taakstelling MARN Nijmegen 2013 254.000 127.000 150.000 23.000 2014 338.000 169.000 300.000 131.000 2015 en verder 388.000 194.000 300.000 106.000 Indien het positieve exploitatieresultaat 2012 van € 256.000, dat is toegevoegd aan de Algemene reserve van MARN, in 2014 aan de deelnemende gemeenten wordt uitgekeerd, kan de gemeente Nijmegen daarmee in 2014 het hierboven vermelde tekort van € 131.000 opvangen. In meerjarenperspectief (2015 en verder) zou het resultaat op de begroting van MARN € 210.000 hoger moeten zijn om de bezuinigingstaakstelling structureel te realiseren. De deelnemende gemeenten staan garant voor rente en aflossing van leningen van de GR MARN en voor garanties die de GR MARN heeft gegeven aan ARN BV. Ultimo 2013 betekent dat voor de gemeente Nijmegen een garantstelling van circa €4,6 mln. Vanwege aflossing van leningen door ARN

Stadsrekening 2013

Doel 2013

Naam Programma Openbaar belang

Gemeentelijk belang Financiële Kerngegevens

De gemeentelijke financiële bijdrage (Financiële) risico's

Doel

BV zal het risico eind 2015 zijn gereduceerd tot een bedrag van € 2,2 mln. Het risico dat de ARN verplichtingen niet na kan komen, schatten wij laag in. ARN is een indirect verbonden partij. De ARN heeft meerdere aandeelhouders; een van deze aandeelhouders is de MARN. Door de getrapte vertegenwoordiging heeft de gemeente Nijmegen een beperkte invloed op het beleid van ARN BV. Vanuit dat perspectief volgen wij de ontwikkelingen bij de ARN aandachtig. In geval van faillissement van ARN BV loopt de gemeente Nijmegen het risico, dat haar relatieve aandeel (via de MARN) in het aandelenvermogen moet worden afgeschreven. Bovendien is de MARN voor haar exploitatie afhankelijk van de verhuuropbrengsten van de grond aan ARN BV (jaaromzet € 0,7 miljoen). Een faillissement van ARN BV betekent op korte termijn voor de MARN een hogere exploitatielast van € 0,7 miljoen waaraan de gemeente Nijmegen op grond van de gemeenschappelijke regeling ongeveer de helft zal moeten bijdragen. Overigens schatten wij de kans dat de ARN failliet gaat laag in. Het nastreven van een doelmatige en milieuhygiënische verantwoorde verwerking van afvalstoffen en het toezien op de continuïteit in de afvalverwerking.

GR Bergerden 1032 Grondbeleid Het samenwerkingsverband heeft tot hoofddoel het bevorderen van de economische ontwikkeling en de werkgelegenheid in de glastuinbouw en daarmee verband houdende bedrijvigheid door het ontwikkelen en exploiteren van een kwalitatief hoogwaardig, duurzaam en uit financieel-economisch oogpunt aanvaardbaar intergemeentelijk glastuinbouwgebied. Het bevorderen van de economische ontwikkeling en werkgelegenheid in de glastuinbouw voor Nijmegen. De accountant heeft in juli 2013 een goedkeurende verklaring afgegeven over de jaarrekening 2011 en 2012. De onlangs aangepaste grondexploitatie is op deze goedgekeurde uitgangspunten en cijfers gebaseerd. Deze bijgestelde grondexploitatie heeft een negatief financieel resultaat van ca. € -8,9 miljoen op eindwaarde en ca. € -5,9 miljoen op Contante Waarde 1-1-2014. De deelnemende gemeenten (gemeente Nijmegen en gemeente Lingewaard) hebben voor dit tekort beide een voorziening getroffen van ieder € 2,8 miljoen op Contante Waarde 1-1-2014. Tevens is het risicoprofiel voor Bergerden verhoogd naar € 10 miljoen. Beide deelnemende gemeenten hebben in hun weerstandscapaciteit rekening gehouden met € 5 miljoen aan weerstandscapaciteit voor Bergerden. De GR heeft een grondexploitatie met een negatief financieel resultaat. Er is een voorziening getroffen voor het tekort dat voor rekening van de gemeente Nijmegen is (ca. € 2,8 miljoen). Uit een inventarisatie vanuit de projectdirectie Bergerden zijn een 16-tal risico’s in beeld gebracht. De belangrijkste 5 risico’s met de hoogste bijdrage aan de benodigde weerstandscapaciteit zijn: Verlaging van de grondprijzen, Vertraging van de uitgifte, Het niet verkopen van de laatste hectare t.b.v. glas, Het niet verwerven van de resterende aan te kopen gronden, Het niet sluiten van exploitatieovereenkomsten Er zijn ook een aantal kansen om het risicoprofiel te verlagen. Vooral het ombestemmen c.q. verbreden van een deel van het plangebied van glastuinbouw naar agro business biedt mogelijkheden om substantieel bij te dragen aan de gewenste opbrengsten. Al bij de opstart van Bergerden, in de bestemmingsplanfase is daar rekening mee gehouden en is door de provincie Gelderland medewerking toegezegd voor deze achtervangconstructie voor ca. 7 hectare. Deze ombestemming is al verwerkt in de grondexploitatie. Verdere verbreding is nog niet meegenomen in de grondexploitatie én de risico-inventarisatie. Verbreding kan als kans gezien worden voor de grondexploitatie en/of risico-inventarisatie. In de Saldireserve is rekening gehouden met een weerstandsvermogen van € 5 miljoen voor Bergerden Het nieuwe toekomstperspectief voor Bergerden wordt nu verder uitgewerkt. Gekeken wordt of verdere ombestemming c.q. verbreding mogelijk is om het tekort en het risico van de GR Bergerden te verlagen. In 2014 zal hierover besluitvorming inclusief een nieuwe grondexploitatie en risicoanalyse plaats vinden. Veel inspanning zal nodig zijn om potentiële kopers aan Bergerden te binden.

137

Stadsrekening 2013

Ontwikkelingen

Agenda

Naam Programma Openbaar belang

Gemeentelijk belang Financiële Kerngegevens

De gemeentelijke financiële bijdrage

(Financiële) risico's

Doel

Ontwikkelingen

Agenda

138

Het acquisitiebeleid zal onder invloed van het nieuwe toekomstperspectief herijkt worden. De financiële en economische crisis heeft ook de glastuinbouw geraakt. De verkoop van bouwrijp terrein is geruime tijd nagenoeg stilgevallen. De prognoses ten aanzien van de verkoopsnelheid en verkoopprijs van gronden zijn daarom aangepast. Al bij de opstart van Bergerden, in de bestemmingsplanfase, is rekening gehouden met een achtervangconstructie. De provincie Gelderland heeft namelijk toegezegd om een gedeelte van het gebied om te bestemmen naar agro-business indien dit financieel nodig was. Er is nu een beroep gedaan op deze achtervangconstructie. Er wordt nu rekening gehouden met het ombestemmen van 7 ha glastuinbouw naar agro-business. Eventuele verdere verbreding is nog niet meegenomen in deze planexploitatie. Het nieuwe toekomstperspectief voor Bergerden moet hier duidelijkheid over geven. In 2014 zal het nieuwe toekomstperspectief voor Bergerden incl. een nieuwe grondexploitatie en risico-analyse ter besluitvorming worden aangeboden.

GR Bijsterhuizen 1032: Grondbeleid. Het samenwerkingsverband heeft tot hoofddoel het bevorderen van de economische ontwikkeling en de werkgelegenheid in de regio Nijmegen door middel van het gezamenlijk ontwikkelen en exploiteren van een kwalitatief hoogwaardig en uit financieel-economisch oogpunt aanvaardbaar intergemeentelijk bedrijventerrein. Het bevorderen van de economische ontwikkeling en werkgelegenheid voor Nijmegen. De GR is geheel extern gefinancierd (via de gemeente Wijchen). De grondexploitatie juli 2013 heeft een positief financieel resultaat van ca. € 23,3 miljoen op eindwaarde en ca. € 20,9 miljoen op Contante Waarde 1-1-2014. De deelnemende gemeenten (gemeente Nijmegen en gemeente Wijchen) houden rekening met een winstuitkering in de toekomst. Deze winstuitkering is verwerkt in de Saldireserve. De gemeente levert geen financiële bijdrage aan de GR. De GR draait een grondexploitatie met een positief financieel resultaat. Winstuitkeringen worden ten gunste van de Saldireserve gebracht. Aanpassing van het schema van uitbetaling van de winstuitkeringen wordt in de raming van de Saldireserve verwerkt, het gaat dan om een bedrag van in totaal ruim EUR 10 mln. Financiële risico’s worden niet voorzien voor de GR Bijsterhuizen. De economische crisis heeft weliswaar ook op dat terrein z’n consequenties, maar dat leidt niet tot problemen. De economische crisis heeft wel consequenties voor de verwachte winstuitkeringen. Winstuitkering is pas mogelijk indien deze gerealiseerd is. Wat in de praktijk blijkt is dat de prijsstelling binnen de terreinen betere afstemming behoeft en er enige verschuiving van vraagprijzen zal gaan plaatsvinden binnen de terreinen. Concreet betekent dit dan de prijsverschillen tussen zicht- en niet zichtlocaties kleiner is gemaakt en dat de vraagprijs is verlaagd. Daarnaast is het uitgiftetempo qua hectaren per jaar teruggebracht tot voor deze tijd reële proporties en afgestemd op de totale regionale fasering bedrijventerreinen. Tevens zijn de uitgaven getemporiseerd. Hierdoor is de planexploitatie met 1 jaar verlengd tot en met 2022. Prijzen en uitgiftetempo zijn afgestemd op de huidige situatie in de markt en de regionale fasering bedrijventerreinen. Dat leidt tot een aangepast schema voor wat betreft winstuitkering en verlenging van de looptijd van de exploitatie met 1 jaar (tot en met 2022). Veel inspanning zal nodig zijn om potentiële kopers aan Bijsterhuizen te binden. Het acquisitiebeleid zal, indien nodig, herijkt worden. De financiële en economische crisis heeft ook de afzet van bedrijventerrein geraakt. De verkoop van bouwrijp terrein is nagenoeg stilgevallen. De prognoses ten aanzien van de verkoopsnelheid en verkoopprijs van gronden zijn daarom aangepast, waardoor de planexploitatie is verlengd. Prijszetting terreinen blijven volgen. Herijken acquisitiebeleid. Afzetprognose voor de komende jaren actualiseren en afstemmen op huidige marktinzichten. Consequenties daarvan verwerken in de planexploitatie

Stadsrekening 2013 Naam Programma Openbaar belang

Gemeentelijk belang

Financiële Kerngegevens

De gemeentelijke financiële bijdrage (Financiële) risico's

Doel Ontwikkelingen

ODRN 1022-Klimaat & Energie 1031-Ruimte & Cultuurhistorie Het doel van de vorming van de ODRN is om hogere kwaliteit van vergunningverlening, toezicht en handhaving (VTH) te bereiken tegen lagere kosten: sneller, beter, goedkoper. Om dit te bereiken zijn verschillende VTH-taken van de 8 gemeenten in de regio Nijmegen en de provincie Gelderland gebundeld in de ODRN. Door deze bundeling van taken kan zowel de kwaliteit van de uitvoering vergroot worden alsook de efficiency. De inbreng varieert in de regio Nijmegen, gemeenten (m.u.v. Nijmegen) brengen de milieutaken in, de provincie en Nijmegen brengen naast milieu ook hun bouwtaken (Wabo-breed) in. Deelname aan de ODRN dient een publiek belang. Immers de kwaliteit en de efficiency van de vergunningverlening, toezicht en handhaving neemt toe. De Nijmeegse deelname aan de ODRN is een gevolg van landelijk beleid, waardoor alle gemeenten in 2013 minimaal een deel van hun milieutaken verplicht hebben ondergebracht bij regionale uitvoeringsdiensten zoals de ODRN. Daarnaast heeft onze gemeente extra Wabo-taken (milieu en bouw) in de ODRN ondergebracht vanwege verwachte grotere schaalvoordelen (collegebesluit 12-92011). De ODRN is per 1-4-2013 ontstaan. De begroting van de ODRN is (vooralsnog) inputgericht wat wil zeggen dat deze is ingericht op basis van de beschikbare middelen binnen de begroting van de deelnemers. De financiële gegevens voor 2013 zijn opgenomen in een tweetal programma’s. Te weten 1022Klimaat & Energie (1022-02 Milieubeheer Bedrijven) en 1031-Ruimte & Cultuurhistorie (1031-03 Handhaving en Inspectie Bouwen en 1031-04 Vergunningverlening Bouwen) De gemeentelijke bijdrage in 2013 aan de ODRN was € 4,7 miljoen. Te weten een bijdrage voor de periode van 1 april t/m 31 december van € 4.155.386 en een eenmalig aandeel in de opstartkosten van € 516.600. Voor de meerjarenbegroting van 2014-2017 liggen er diverse taakstellingen die grotendeels door de ODRN ingevuld zullen moeten gaan worden. Deze taakstellingen hebben betrekking op enerzijds minder toezicht en handhaving bij Milieu en Bouwen (PPN14) en anderzijds op een verwachte terugloop van de bouwleges (SB2014-2017). ODRN heeft daarboven ook nog een efficiencytaakstelling. Zie onze Stadsbegroting 2014, paragraaf Verbonden Partijen, voor nadere info. Daarbij is ook een risico genoemd, omdat meerjarig de ODRN de bezuiniging nog niet heeft ingevuld. Doel voor 2013 was het budgettair neutraal onderbrengen van de gemeentelijke VTH taken bij de ODRN. Het beoogde doel is door de vorming van de ODRN per 1 april 2013 gerealiseerd. Naast de afwikkeling van diverse taakstellingen (zie risico’s) zijn/komen er landelijke ontwikkelingen die van invloed (kunnen) zijn op handhaving, toezicht en vergunningen. Hierbij moet gedacht worden aan meer of andere richtlijnen voor vergunningvrij bouwen, private kwaliteitsborging (toets aan bouwbesluit) en diverse wijzigingen voortkomende uit de aankomende Omgevingswet.

139

Stadsrekening 2013

PRIVATE RECHTSPERSONEN Naam Programma

Nazorg Bodem 1022-Klimaat & Energie

Openbaar belang

Nazorg Bodem verricht diensten op locaties met bodemverontreiniging en voert langdurig beheer van niet (volledig) gesaneerde bodemverontreinigingslocaties en stortplaatsen. De nazorgactiviteiten en bodemsaneringen, waartoe ook grondwatersaneringen behoren, hebben vaak een lange looptijd tot 30 jaar, waarbij Nazorg Bodem tegen betaling de verantwoordelijkheid voor de werkzaamheden en het resultaat overneemt. Het zwaartepunt van de activiteiten ligt momenteel duidelijk in Gelderland. In het verlengde van het landelijke beleid en regelgeving om bodemverontreiniging voldoende te saneren en te beheersen is er maatschappelijk gezien behoefte aan de werkzaamheden die Nazorg Bodem uitvoert. Nazorg Bodem heeft momenteel geen projecten in Nijmegen. De gemeente Nijmegen heeft een project dat eventueel in aanmerking komen om door Nazorg Bodem te worden uitgevoerd. Daarnaast heeft de gemeente Nijmegen als bevoegd gezag voor de Wet bodembescherming er eveneens belang bij dat de wettelijke langdurige nazorgverplichtingen van andere partijen en bedrijven in Nijmegen goed worden uitgevoerd. Er is behoefte aan een partij die de activiteiten van Nazorg Bodem uitvoert. De jaarrekening 2012 sluit af met een netto positief resultaat. Dit is vooral het gevolg van de verkoop van obligaties waarvan de koers was opgelopen. Nazorg Bodem Holding BV is een vennootschap zonder winstoogmerk. Winsten vloeien af naar de Waarborgfonds BV, ten behoeve van de risicoafdekking. Het eigen vermogen is ultimo 2012 met € 53.784 toegenomen en bedraagt bij het begin van het begrotingsjaar 2013 € 353.681. De kortlopende schulden bedragen ultimo 2012 € 146.890. Nijmegen heeft ingestemd met de vaststelling van de jaarrekening 2012 en met het decharge verlenen aan directie en RvC voor het gevoerde beleid en het gehouden toezicht.

Gemeentelijk belang

Financiële Kerngegevens

De gemeentelijke financiële bijdrage (Financiële) risico's Doel

Ontwikkelingen

Agenda Naam Programma Gemeentelijk belang Financiële Kerngegevens

De gemeentelijke financiële bijdrage

140

Nijmegen is voor 28,7% aandeelhouder van Nazorg Bodem Holding BV. Het financiële risico voor Nijmegen beperkt zich tot de deelname in het aandeelkapitaal. Nazorg Bodem heeft eind 2012 8 afgekochte projecten op even zoveel locaties met een totale afkoopsom van ca. 7,8 mln euro. Daarnaast zijn eind 2012 nog voor 2 andere locaties nazorgverplichtingen overgenomen voor een relatief korte periode en zonder gegarandeerde afkoop. In de begroting voor 2013 (die is opgesteld in de eerste helft van 2012) is uitgegaan van 3 nieuwe projecten in 2013 met een gezamenlijk startkapitaal van circa 1,7 mln. euro. Nazorg Bodem heeft momenteel geen projecten in Nijmegen en daar is ook geen concreet zicht op. Dus behartigt Nazorg Bodem geen Nijmeegs belang, dat nodig maakt dat wij aandeelhouder zijn. Nazorg Bodem is met drie landelijke organisaties en het ministerie van I&M in gesprek over de toekomstige organisatie van de nazorg bij bodemsanering in Nederland. Een samengaan van Nazorg Bodem met andere organisaties kan voor ons een natuurlijk moment zijn om ons aandeelhouderschap te beëindigen. Jaarlijks vindt in juni een aandeelhoudersvergadering plaats. DAR NV 1062: Openbare Ruimte De jaarrekening 2013 is nog niet vastgesteld. het eigen vermogen aan het begin van het begrotingsjaar (op basis van de jaarrekening 2012) bedraagt € 13,9 mln. het vreemd vermogen aan het begin van het begrotingsjaar (op basis van de jaarrekening 2012) bedraagt € 12,2 mln. het rekeningresultaat 2012 bedraagt: € 1 mln. Stadsbegroting 2013 Jaarlijks vinden onderhandelingen plaats met DAR NV over de dienstverleningsovereenkomst (DVO) voor het verwijderen van afval, het reinigen van de openbare ruimte en gladheidsbestrijding (de gemeente is opdrachtgever). De onderhandelingen voor de DVO van 2013 zijn begin dit jaar afgerond.

Stadsrekening 2013

(Financiële) risico's

Doel

Ontwikkelingen

Agenda

De hoogte van de aanneemsom is voor 2013 € 16,6 mln. (2012: € 17,6 mln. 2011: € 18,3 mln.) DAR NV ontvangt geen financiële bijdrage in de exploitatie van de gemeente Nijmegen als aandeelhouder. Stadsrekening 2013 Dar heeft in 2013 naar tevredenheid geopereerd wat betreft afvalinzameling, reiniging en gladheidsbestrijding. In 2013 is veel energie gestoken in verbetering gladheidsbestrijding. De verrekening van de DVO 2013 moet nog plaatsvinden nadat de jaarrekening van DAR over 2013 is vastgesteld. De grootste opdrachtgever voor DAR is de gemeente Nijmegen. Begin 2012 zijn de meeste regiogemeenten als aandeelhouder toegetreden tot Dar NV . Daarmee is een sterke en brede basis gelegd voor de toekomst van Dar NV en zijn de risico’s beperkt. Voor de gemeente Nijmegen als aandeelhouder beperkt het risico zich tot de hoogte van de participatie van € 1,13 mln. euro. Daarnaast heeft de gemeente ook enkele leningen uitstaan. Het risico met betrekking tot deze leningen is beperkt door toetreding van andere aandeelhouders en het feit dat we ook opdrachtgever zijn. Stadsbegroting 2013 Per 2012 hebben diverse gemeenten besloten het gemeentelijk afvalbeheer bij DAR ondergebracht. Het is aan Dar om de hierbij horende regiefunctie waar te maken en haar organisatie daar verder op in te richten. Het jaar 2012 staat in het teken van het uitwerken van de regionale samenwerking. Daarnaast is een belangrijk streven van DAR de kostprijzen op een scherp niveau te brengen en te houden. Stadsbegroting 2013 Met de regionalisatie willen we DAR NV de efficiency laten vergroten zodat een meer marktconforme kostprijs voor het inzamelen van afval en de reiniging van de openbare ruimte gerealiseerd kan worden. De regiogemeenten hebben nu de taken op het gebied van afval ondergebracht. Reiniging en gladheidsbestrijding volgen mogelijk later. De gemeente Nijmegen wil in samenwerking met DAR bezien welke andere uitvoerende taken op het gebied van IBOR (integraal beheer openbare ruimte) opgepakt kunnen worden door DAR. Hiervoor heeft DAR een zelfstandige Werkcorporatie in de vorm van een stichting opgericht. Stadsrekening 2013 Met de toetreding van de regiogemeenten tot DAR wordt gebouwd aan één regionaal afvalinzamelbedrijf. In 2013 zijn hier grote stappen in gezet. Gladheidsbestrijding is voor gemeente Nijmegen opnieuw en slagvaardiger ingericht en DAR werkt aan verbreding van taken. DAR heeft een strategisch ontwikkelplan voor de jaren 2011-2014 opgesteld. Alle regiogemeenten hebben hun taken op het gebied van afvalinzameling en -verwerking aan DAR uitbesteed. Daarmee zijn de voorwaarden geschapen voor DAR om uit te groeien tot dé regionale regisseur voor de uitvoering van ons afvalbeleid. Verder werd een regionaal plan grof huishoudelijk afval opgesteld. In 2013 is samen met Wijchen een milieustraat op industrieterrein Bijsterhuizen gerealiseerd. Het is de bedoeling dat deze milieustraat ook voor andere regiogemeenten toegankelijk wordt. Nu deze milieustraat klaar is, wordt de milieustraat aan de Kanaalstraat grondig gerenoveerd (volgens planning zal dit half 2014 gereed zijn). Afvalpasjes zijn het afgelopen jaar ingevoerd, waarmee inwoners toegang krijgen tot de milieustraten, maar ook de kosten van afval verrekend worden met de regiogemeenten en boven een vrijgesteld quotum met de inwoners zelf. Binnen DAR is een werkcorporatie ingericht voor de uitvoering van groentaken. Met de werkcorporatie is ‘social return’ een expliciete doelstelling van DAR geworden. dividend In de Stadsbegroting gingen we uit van € 300.000 dividend. In de Najaarsnota hebben we extra te verwachten dividend van € 48.000 verwerkt. Daarnaast is in de aandeelhoudersvergadering van 18 december 2013 van Dar NV het dividendbeleid vastgesteld en is besloten dat, onder voorwaarden, de volledige winst van Dar m.i.v. boekjaar 2012 als dividend zal worden uitgekeerd aan de aandeelhouders. Dit resulteert in een eenmalige extra dividenduitkering van € 540.000 voor de gemeente Nijmegen. De voorbereiding van de AvA-vergaderingen van DAR wordt regionaal opgepakt en er wordt gestreefd naar een werkwijze om in regionaal verband de strategische aansturing van DAR te borgen. Voor dit laatste is een bestuurlijk platform ingericht, waarbij de besluitvorming via de individuele gemeenten blijft verlopen.

141

Stadsrekening 2013 Naam Programma Openbaar belang Gemeentelijk belang Financiële Kerngegevens

De gemeentelijke financiële bijdrage

(Financiële) risico's

Doel

Ontwikkelingen

Agenda

Naam Programma Openbaar belang Gemeentelijk belang

Financiële Kerngegevens

De gemeentelijke financiële bijdrage (Financiële) risico's

142

Indigo B.V. 1032: Grondbeleid De gemeente wenst haar klimaatambities te realiseren, onder meer door het tegengaan van het gebruik van fossiele brandstoffen en de reductie van de uitstoot van CO2. Aandelenparticipatie is 5%, € 300.000 In de jaarrekening 2012 zijn de cijfers als volgt: eigen vermogen € 5,94 mln. vreemd vermogen € 5 mln. het resultaat over 2012 is € -58.000 na belastingen In juni 2012 is een Green Deal gesloten met het Rijk. De bijdrage van € 2,5 miljoen van het Rijk voor het warmtenet Nijmegen wordt ingezet voor de activiteiten voor Indigo B.V. De gemeente ontvangt de bijdrage van het Rijk als decentralisatie uitkering in haar gemeentefonds. Tevens staat een bijdrage van € 3,5 mln geprogrammerd. De jaarlijkse kosten van de BV worden ten laste van de Saldireserve gebracht. Deelname aan Infrabedrijf beperkt zich conform het raadsbesluit (voorstelnr. 38/2012) van 18 april 2012 tot het verschaffen van het aandelen kapitaal van 5% zijnde € 300.000,- en een subsidie van € 3,5 miljoen. Door participatie deelt de gemeente voor 5% mee in de winst en verlies rekening van het Infrabedrijf. Het huidige risicoprofiel van het Infrabedrijf wordt voor het grootste gedeelte afgedekt door de 95% aandeelhouder Alliander. De gemeente zal niet worden aangesproken voor het aangaan van financiële verplichtingen voor het verwerven van het benodigde vreemde vermogen voor Indigo B.V. De gemeente wenst de klimaatambities zoals geformuleerd in het coalitieakkoord 2010-2014 te realiseren, onder meer door het tegengaan van het gebruik van fossiele brandstoffen en de reductie van de uitstoot van CO2. Een warmtenet zorgt dat bestaande energie/warmte niet verloren gaat en maakt hergebruik mogelijk van restwarmte. Het systeem bespaart tot 70 procent CO2 uitstoot ten opzichte van HR-gasketels en is de eerste aanzet in de energietransitie. Het warmtenet draagt bij aan de doelstelling om in 2045 een energie neutrale stad te zijn. In 2013 zijn alle aannemers gecontracteerd voor de aanleg van de transportleiding van de ARN naar de Waalsprong en het Waalfront. Doel is om per 1 januari 2015 (duurzame) warmte vanuit de ARN te kunnen leveren in de Waalsprong en het Waalfront. In 2013 is ook ingezet op het in beeld brengen van meer aansluitingen op het warmtenet, bijvoorbeeld bij de Spoorzone ontwikkeling, het Radboud en andere grote warmtevragers in de bestaande stad. Meer aansluitingen hebben een positief effect op de businesscase van Indigo B.V. maar vooral ook op het vergroten van het aandeel duurzame energie en op meer CO2-reductie. De doelstelling is om nog ca. 20.000 woning(equivalent)en in de bestaande stad aan te sluiten om onze ambitie (energieneutraal in 2045) te halen. De afgelopen periode is er met name focus geweest op een mogelijke aansluiting van de Radboudcampus, een verlenging van de aorta vanuit het Waalfront is daarvoor noodzakelijk. Met onze partner Alliander is daar onderzoek naar gedaan, waar in 2014 nadere besluitvorming over dient plaats te vinden.

Recreatiegemeenschap Veluwe (RGV) 1041: Economie & Toerisme Het in stand houden, optimaliseren en laagdrempelig toegankelijk houden van openbare recreatieplassen. Het geplaatste en gestorte aandelenkapitaal bedraagt € 181.600. Nijmegen vertegenwoordigt hierin een belang van 18,13% . Als gevolg van het in 2013 genomen besluit tot fusie met RAL B.V. zal het gemeentelijk belang in 2014 wijzigen (zie bij ontwikkelingen). Kengetallen Groepsvermogen RGV Holding B.V. (per 1-1-2013): Eigen vermogen: € 43,4 mln. Vreemd vermogen: € 24,1 mln. Resultaat 2012: € 2,3 mln. winst De winst is het gevolg van een hoger positief resultaat van het vermogensbeheer dan het negatief operationeel resultaat. De jaarlijkse financiële bijdrage is in 2001 met een eenmalige bijdrage afgekocht. Het financiële risico is voor de gemeente Nijmegen nihil. Hoogstens een risico ter hoogte van 18,13%

Stadsrekening 2013

Doel

Ontwikkelingen

Agenda

Naam Programma Openbaar belang

Gemeentelijk belang Financiële Kerngegevens

De gemeentelijke financiële bijdrage (Financiële) risico's Doel Ontwikkelingen

van het geplaatste en gestorte aandelenkapitaal ad € 181.600. Het doel voor 2013 was om meer inzicht te krijgen in het vermogensbeheer, de regels/kaders rondom directievoering, het meerjarenperspectief en de ontwikkelingsvisie voor de recreatieplassen. Deze doelstellingen zijn naar tevredenheid gerealiseerd. In oktober 2013 heeft de aandeelhoudersvergadering van RGV Holding B.V. besloten tot een fusie tussen RGV en (een deel van) recreatiebedrijf RAL B.V., waardoor 5 recreatieterreinen gelegen in de Achterhoek overgaan naar het RGV. Na het effectueren van de fusie (in 2014) zullen de gemeentelijke aandeelhouders van RAL B.V. aandeelhouder worden van de gefuseerde RGV Holding B.V. Omdat RAL B.V. een relatief klein recreatieschap betreft is het aandelenpercentage van de nieuwe aandeelhouders beperkt tot 7,68%. Voor de gemeente Nijmegen betekent dit dat het aandelenpercentage en de zeggenschap iets daalt van 18,13& naar 16,74%. Sedert het bekend worden van de hoogte van het salaris van de directeur van RGV heeft Nijmegen in haar rol als aandeelhouder de maximale inspanning geleverd om het beleid en het huidige salaris van de directie te wijzigen. Uiteindelijk is in de aandeelhoudersvergadering van oktober 2013 bij meerderheid besloten om het toekomstig beloningsbeleid directie RGV vast te stellen. Tevens is besloten dat het huidige salaris geen onderwerp meer is van gesprek. Het streven om het huidige salaris van de directeur naar beneden bij te stellen is niet gerealiseerd. Gezien het minderheidsstandpunt van de gemeente NIjmegen en aangezien het WNT (Wet Normering bezoldiging Topfunctionarissen) niet van toepassing is op het RGV, zijn er geen mogelijkheden meer om dit streven te realiseren.

Brabantse Poort BV 1032: Grondbeleid. Realisatie van bedrijvigheidsfuncties (kantoren en winkels) en woningen, ten dienste van gemeentelijk economisch, werkgelegenheids- en volkshuisvestingsbeleid. In een Publiek Private Samenwerking de ontwikkeling en realisatie van vastgoed in het gebied Brabantse Poort ter hand nemen. Hiervoor worden bouwlocaties aangekocht in het gebied van de Brabantse Poort te Nijmegen en onroerend goed (woningen, winkels en bedrijfsmatig onroerend goed) binnen dit gebied ontwikkeld, gerealiseerd en verkocht. Deelname in een uitvoerende organisatie verschaft maximale invloed op de realisatie van dit beeldbepalende stedelijke project. De werkwijze is vastgelegd in de kadernota grondbeleid. aandelenparticicpatie is 10% EUR 34.033 In de jaarrekening 2012 zijn de cijfers als volgt: eigen vermogen begin jaar EUR 1.314.152 eind jaar EUR 1.292.011 vreemd vermogen begin jaar EUR 79.913 eind jaar EUR 53.498 het resultaat over 2012 is EUR -22.141 na belastingen geen Risico ter hoogte van het geplaatste en gestorte aandelenkapitaal Opheffing van de BV. Om een aantal redenen nog niet gebeurd, zie hieronder. De bebouwing van plandeel G is afgerond. Oplevering van de 115 woningen heeft plaatsgevonden aan woningcorporaties Standvast en Woongenoot. Over het resterende terreindeel aan de Wijchenseweg naast PLANON zullen nadere afspraken moeten worden gemaakt. Er is nog juridische discussie met de eigenaren van delen van het Winkelcentrum Dukenburg over verrekening van vierkante meters en energiekosten. Daarnaast dient tussen gemeente en BV nog een oplossing te worden gevonden voor een pompput t.b.v. het wooncomplex aan de Draaiom (Zwanenstraat). Naar verwachting zal een en ander zich in de loop van 2014 oplossen.

143

Stadsrekening 2013 Naam Programma Openbaar belang

Gemeentelijk belang De gemeentelijke financiële bijdrage

Doel Agenda

Naam Programma Openbaar belang

Gemeentelijk belang Financiële Kerngegevens De gemeentelijke financiële bijdrage (Financiële) risico's Doel Ontwikkelingen

Agenda

144

Mariënburg BV 1032: Grondbeleid Wij voeren een actief grondbeleid mede door participaties in Publiek Private Samenwerking en realisatie van bedrijvigheidfuncties (kantoren en winkels) en woningen, ten dienste van gemeentelijk economisch, werkgelegenheids- en volkshuisvestingsbeleid. Deelname in een uitvoerende organisatie heeft maximale invloed verschaft op de realisatie van dit beeldbepalende binnenstadsproject. Het geplaatste en gestorte aandelenkapitaal is € 18.151. Gemeente Nijmegen is 100% aandeelhouder. De jaarlijkse kosten van de BV worden ten laste van de Saldireserve gebracht. De opbrengsten binnen de BV werden gevormd uit winst vanuit de VOF Marienburg waarin de BV als vennoot heeft deelgenomen. Deze opbrengsten zijn als dividenden uitgekeerd aan de Gemeente Nijmegen als enig aandeelhouder. Die uitgekeerde dividenden zijn in eerdere jaren ten gunste van de Saldireserve gebracht. De juridische afwikkeling van de VOF is eind 2012 nog afgerond. De financiële afwikkeling van de VOF was al afgerond. De BV wordt nu ontbonden. Opheffing BV

GEM Waalsprong Beheer BV 1032: Grondbeleid. Eind 2012 heeft de aandeelhoudersvergadering van de GEM Waalsprong besloten om te onderzoeken of de GEM minnelijk kon worden ontbonden. Dit heeft geleid tot onderhandeling tussen de gemeente en betrokken marktpartijen en de ondertekening van een Vaststellingsovereenkomst (VOK) Hierin is afgesproken dat partijen de aandelen in GEM Waalsprong CV en GEM Waalsprong Beheer BV overdragen aan de gemeente Nijmegen. Dit heeft plaatsgevonden voor de zomer van 2013. Daarmee is de gemeente 100% aandeelhouder geworden in de GEM Waalsprong en heeft de gemeente daarmee de volledige regie over de ontwikkeling van de Waalsprong op zich genomen. Gestort aandelenkapitaal is € 27.226. Nijmegen 100% aandeelhouder Het resultaat van de grondexploitatie van GEM Waalsprong 2013 is -€ 26,6 miljoen. De jaarlijkse kosten van de BV (m.n. rente op aandelenkapitaal) worden ten laste van de Saldireserve gebracht. de risicoanalyse geactualiseerd voor de grondexploitatie van GEM Waalsprong. Het risicoprofiel bij 80% zekerheid bedraagt € 50,5 miljoen (exclusief dempingsfactor van 10%). Ontwikkeling van de Waalsprong Binnen de deelgebieden Laauwik, Vossenpels, Visveld en Nijland is gewerkt aan de verdere invulling en afronding van de bouwvelden. Voor een substantieel deel is er sprake geweest van herontwikkeling die noodzakelijk was om in te spelen op de huidige marktomstandigheden, en het vasthouden van het gewenste tempo van de verkoop van kavels. Duidelijk is wel dat in de huidige markt meer gebouwd wordt in de goedkope woning categorieën maar dat in deze segmenten nog wel de nodige omvang wordt gerealiseerd. Er is veel belangstelling voor IBBN-regeling (Ik Bouw Betaalbaar Nijmegen) waarbij lage en middeninkomens een woning kunnen (laten) bouwen ondersteund met een lening van de gemeente. Dit concept wordt komende jaren in meerdere plangebieden toegepast. De uitgetreden marktpartijen hebben in het vierde kwartaal van 2013 geen gebruik gemaakt van de opties in de vaststellingsovereenkomst (afname m2 winkels en woningkavels in Hof van Holland; woningkavels in De Grote Boel en De Stelt). Voor het Hof van Holland zal middel een ambitiedocument de ontwikkelingsmogelijkheden en de marktbenaderingsstrategie in beeld worden gebracht, en worden voorgelegd aan de Raad. Om uitvoering te geven aan de VOKafspraken is voor Groot-Oosterhout-zuid (Grote Boel) een nieuwe planopzet gemaakt, passend bij de huidige marktomstandigheden. Deze planopzet biedt de mogelijkheid om flexibel in te kunnen spelen op veranderingen in de markt. Voor het deelgebied De stelt is een ambitiedocument opgesteld dat richting moet geven aan de ontwikkeling van dit gebied en is een ontwerpbestemmingsplan opgesteld om de woningbouwontwikkeling (juridisch) mogelijk te maken. In de Grote Boel wordt in 2014 gestart met de bouwrijpmaakactiviteiten en worden de eerste contingenten kavel verkocht aan de marktpartijen. Voor het plangebied De Stelt wordt in 2014 gestart met de bestemmingsplanprocedure.

Stadsrekening 2013 In de plangebieden Nijland, Visveld, Vossenpels en Laauwik wordt verder gewerkt aan de realisatie van de woningbouw en voorzieningen. Voor Hof van Holland wordt in 2014 gestart met de planontwikkeling en marktbenadering voor de (winkel)voorzieningen en woningen.

Naam Programma Openbaar belang

Gemeentelijk belang De gemeentelijke financiële bijdrage (Financiële) risico's Doel Ontwikkelingen

Naam Programma Openbaar belang

Gemeentelijk belang

Financiële Kerngegevens

De gemeentelijke financiële bijdrage (Financiële) risico's Doel Ontwikkelingen

BV Land over de Waal 1032: Grondbeleid Realisatie stadsdeel Waalsprong door deelname in het risicodragend uitvoeren van de grondexploitatie voor het plangebied door middel van het verwerven van gronden, het bouw- en woonrijp maken ervan, het realiseren van boven- en binnenwijkse voorzieningen, het uitgeven van bouwrijpe kavels en gronden voor de realisatie van woningen en de bijbehorende centrumvoorzieningen. De vennootschap is opgericht om fiscaal transparant financieel deel te nemen in de commanditaire vennootschap GEM Waalsprong CV. Gestort aandelenkapitaal is € 18.160, het gestorte commanditair vermogen bedraagt € 272.268. De gemeente Nijmegen is 100% aandeelhouder De jaarlijkse kosten van de BV (m.n. rente op aandelenkapitaal) worden ten laste van de Saldireserve gebracht. Risico ter hoogte van het aandelenkapitaal Deelname in de CV Voortzetting deelname in de CV

Ontwikkelingsbedrijf Waalfront Beheer BV 1032: Grondbeleid Realisatie van het stadsdeel Waalfront door deelname in het risicodragend uitvoeren van de grondexploitatie voor het plangebied door middel van het verwerven van gronden en panden, het bouw- en woonrijp maken ervan, het realiseren van binnenwijkse voorzieningen, het uitgeven van bouwrijpe kavels en gronden voor de realisatie van woningen en bijbehorende voorzieningen. De vennootschap (OBW Beheer BV) is opgericht om als beherend vennoot deel te nemen in de commanditaire vennootschap Ontwikkelingsbedrijf Waalfront CV (OBW CV). De vennootschap neemt voor 2% deel in de CV. De overige deelnemers in de CV zijn Waalfront BV (100% eigendom Gemeente Nijmegen) en Rabo Vastgoed ieder voor 49%. De beherend vennoot stuurt de ontwikkelingen en activiteiten binnen OBW CV. Wij voeren een actief grondbeleid mede door participaties in Publiek Private Samenwerking en realisatie van bedrijvigheidfuncties (kantoren en winkels) en woningen, ten dienste van gemeentelijk economisch, werkgelegenheids- en volkshuisvestingsbeleid. Deze werkwijze is vastgelegd in de herziene Kadernota Grondbeleid, door uw raad op 30 juni 2010 vastgesteld. De BV blijft contractueel in stand gedurende de hele realisatieperiode van het Waalfront en de levensduur van Ontwikkelingsbedrijf Waalsprong CV. Vooralsnog is de looptijd van de gebiedsontwikkeling tot 2026. Gestort aandelenkapitaal is € 45.000. Nijmegen is 50% aandeelhouder. Andere aandeelhouder is Rabo Vastgoed, ook voor 50%. De BV draagt bij de oprichting van OBW CV € 160.000 bij in het eigen vermogen van de CV en is voor 2 % aandeelhouder in de CV. Het resultaat van de grondexploitatie van OBWaalfront 2013 is - € 29 mln. (de basisvariant) voor dit resultaat is een voorziening getroffen van € 14,5 mln. 50% van het tekort. Tevens is een extra toevoeging aan de voorziening verwerkt van € 3,175 mln. waarop Bouwfonds een appèl mag doen, mocht in 2026 blijken dat de grondexploitatie sluit met een nadelig saldo. De jaarlijkse kosten van de BV worden ten laste van de Saldireserve gebracht.(mn rente aandelenkapitaal) Het aandeel van de gemeente Nijmegen in de geactualiseerde risicoanalyse voor de grondexploitatie OB Waalfront 2013 inclusief het tekort van de grex minimumvariant bedraagt € 14 mln. Ontwikkeling van het Waalfront als onderdeel van het programma Koers West In 2013 is verdere uitwerking gegeven aan de nieuwe Ontwikkelingsvisie 1.2. Dat betekent dat er

145

Stadsrekening 2013

Agenda

Naam Programma Openbaar belang

Gemeentelijk belang Financiële Kerngegevens De gemeentelijke financiële bijdrage (Financiële) risico's Doel

Ontwikkelingen Agenda

Naam Ontwikkelingen

146

gefaseerd en gestuurd op cash flow wordt gewerkt aan de deelgebieden Handelskade en Brugkwartier. Bij de Handelskade is het gebied bouwrijp gemaakt en zijn een nieuwe waterkering en damwanden gemaakt. Voor het deelplan Brugkwartier is het Stedenbouwkundige Programma van Eisen vastgesteld en begonnen met de selectie van ontwikkelaars. Nu duidelijk is dat voorlopig op de locatie van de Honigfabriek geen woningbouw zal plaatsvinden, wordt deze locatie ten volle benut voor het zogeheten Tijdelijk Anders Bestemmen (TAB). Door middel van expliciete gedoogbesluiten worden creatieve ondernemers in staat gesteld voor een periode van maximaal 8 jaar bedrijven op te starten en het gebied te verlevendigen. Op deze wijze geven zij invulling aan het princiep van ‘placemaking’ waardoor de naamsbekendheid wordt vergroot en meer Nijmegenaren kennis maken met het Waalfront in wording. De ontwikkeling van het gebied wordt gestart met de realisatie van 534 appartementen aan de Handelskade. Doelstelling is dat in 2014 deze bouw wordt gestart. De bouw zal in totaal ca. 4 jaren duren. Voor het deelplan Brugkwartier wordt een bestemmingsplan in procedure gebracht. Voorzien is dat in 2015 hier met de start van de woningbouw van circa 500 woningen in 10 woonvlekken inclusief het park fort Kraayenhof kan worden begonnen.

Waalfront BV 1032: Grondbeleid De vennootschap is opgericht om fiscaal transparant financieel deel te nemen in de commanditaire vennootschap Ontwikkelingsbedrijf Waalfront CV (OBW CV). Binnen deze CV is Bouwfonds Ontwikkeling BV partner op basis van 50/50 zeggenschap en risico. Wij voeren een actief grondbeleid mede door participaties in Publiek Private Samenwerking en realisatie van bedrijvigheidfuncties (kantoren en winkels) en woningen, ten dienste van gemeentelijk economisch, werkgelegenheids- en volkshuisvestingsbeleid. Deze werkwijze is vastgelegd in de Kadernota Grondbeleid 2009, door uw raad vastgesteld op 30 juni 2010. Aandelenkapitaal is € 18.000. Nijmegen is 100% aandeelhouder. Het commanditair vermogen bedraagt € 4.000.000. Het eigen vermogen van de BV bedraagt € 18.000 De jaarlijkse kosten van de BV worden ten laste van de Saldireserve gebracht.(mn rente aandelenkapitaal) Risico ter hoogte van het geplaatste en gestorte aandelenkapitaal (€ 18.000) en het commanditair vermogen ad € 4.000.000. Voortzetting deelname in de CV. Uitwerking gemeentelijke doelstellingen Waalfront vindt plaats in de OBW Waalfront. Hiernaar wordt verwezen. Zie toelichting bij OBW Waalfront Beheer BV. Zie toelichting bij OBW Waalfront Beheer BV.

Stichting Uitzicht Nadat het bestuur van de Gemeente Nijmegen reeds in 2012 haar goedkeuring had gehecht aan de opheffing van de Stichting Uitzicht, is deze Stichting formeel op 1 juni 2013 opgeheven.

Stadsrekening 2013

Naam Programma Openbaar belang

Gemeentelijk belang

Financiële Kerngegevens

(Financiële) risico's

Doel

Ontwikkelingen Agenda

NV Bank Nederlandse Gemeenten 1042: Bestuur & Middelen BNG Bank is de bank van en voor overheden en instellingen voor het maatschappelijk belang. De bank draagt duurzaam bij aan het laag houden van de kosten van maatschappelijke voorzieningen voor de burger. De gemeente Nijmegen bezit 193.479 aandelen. Het maatschappelijk aandelenkapitaal bestaat uit 100 miljoen aandelen van € 2,50 nominaal, waarvan 55.690.720 aandelen zijn geplaatst en volgestort. De Staat is houder van de helft van de aandelen, de andere helft is in handen van gemeenten, elf provincies en een hoogheemraadschap. Per 31 december 2012 Eigen vermogen: € 2.752 miljoen Totaal verplichtingen: € 139.476 miljoen Netto winst: € 332 miljoen Dividend: € 83 miljoen, € 1,49 per aandeel Op basis hiervan bedroeg de dividendopbrengst van de gemeente Nijmegen in 2013 € 288.284 (raming: € 222.500). Eind november 2013 heeft Standard & Poor’s (S&P) de lange termijn rating van de Staat der Nederlanden verlaagd van AAA naar AA+. In navolging daarvan is begin december ook de rating van BNG Bank neerwaarts bijgesteld. BNG Bank vertaalt haar missie in de volgende doelstellingen: - het behoud van substantiële marktaandelen in de Nederlandse publieke sector en het semi-publieke domein; - het behalen van een redelijk rendement voor de aandeelhouders. BNG Bank heeft een rating AA+ van Standard & Poor's, Aaa van Moody's en AAA rating van Fitch. Jaarlijks wordt de AVA gehouden waarin het jaarverslag wordt vastgesteld.

147

Stadsrekening 2013

Paragraaf Onderhoud kapitaalgoederen KAPITAALGOEDEREN IN DE OPENBARE RUIMTE Algemeen Tot de kapitaalgoederen in de openbare ruimte rekenen we onder andere de wegen en civiele kunstwerken, openbare verlichting, riolering, het water en het groen in de stad. Met het onderhoud van de kapitaalgoederen in de openbare ruimte is een substantieel deel van de begroting gemoeid. Onderhoud bestaat uit dagelijks onderhoud, groot onderhoud, technische vervanging en renovatie. Voor kapitaalgoederen in de openbare ruimte hanteren wij afschrijvingstermijnen, op basis van de technische levensduur. Onder de kapitaalgoederen hebben wij zowel investeringen van maatschappelijk als van economisch nut opgenomen. Ook op de investeringen van maatschappelijk nut wordt op basis van de levensduur afgeschreven. Integraal beheer openbare ruimte Beleidskader: Begin 2013 is de beleidsnota ‘Geef ze de (openbare) ruimte’ vastgesteld. Deze nota gaat niet meer uit van A en B - niveaus maar van één basisniveau, het Marikenniveau. Het Marikenniveau voldoet aan de wettelijke kaders van de gemeente- en wegenwet. Accenten kunnen worden gelegd op plekken die belangrijk zijn voor bewoners, ondernemers, maatschappelijke instellingen en de gemeente (als het gaat om het algemene belang). Dit betekent dat we voor een aantal beheeronderdelen de technische norm loslaten en zoeken we de grens op van wat technisch aanvaardbaar is en voor de burger nog acceptabel. Voor een aantal beheeronderdelen blijft de technische norm leidend, zoals bij asfaltwegen, omdat een lager niveau van onderhoud negatieve financiële consequenties heeft in de toekomst. Areaalmutaties De woningdichtheid van Nijmegen groeit de komende jaren en de openbare ruimte verandert voortdurend. Dit brengt veranderende beheerkosten met zich mee. Areaaluitbreiding, functieverandering van de openbare ruimte en de hieruit voortvloeiende hogere beheerkosten moeten structureel in de begroting worden opgenomen. Deze structurele uitbreiding van het beheerbudget is nodig om onze stad te beheren en onderhouden zoals we voor ogen hebben bij de inrichting en ontwikkeling. Voor iedere woning die we opleveren, nemen we vanaf 2012 een bedrag op in de begroting. Als onderdeel van de reguliere cyclus van begroten en verantwoorden beoordelen we periodiek of de ontwikkeling van de beschikbare middelen gelijke tred houdt met de benodigde lasten op het programma. In 2013 is € 370.000 aan de begroting toegevoegd. Wegen Beleidskader: Vanaf begin 2013 geldt de beleidsnota ‘Geef ze de (openbare) ruimte’ als beleidskader. In deze nota is gekozen voor één basisniveau voor de hele stad, het zogenaamde Marikenniveau. Dit heeft geen invloed op onze kapitaalgoederen, de grote asfaltwegen. Hier blijft de technisch norm leidend. Beleidsrealisatie: In 2013 is de Groene Route aangelegd en is Stadsbrug "De Oversteek" geopend. Daarbij zijn de toeleidende wegen Graaf Alardsingel en de Verlengde Energieweg aangelegd. Voor Kwakkenbergweg, St. Jacobslaan fase 2, Oude Groenestraat en Kanaalstraat fase 2 zijn de voorbereidingen gestart en vindt de uitvoering in 2014 plaats. In West hebben de Marialaan en de Tunnelweg een nieuwe asfaltlaag gekregen en is een deel van de Kanaalstraat opgeknapt (deel 2 in 2014). Ook is er een begin gemaakt met de aanleg van de snelfietsroute over de Dennenstraat. In Oost is de Groesbeekseweg van een nieuwe, geluidreducerende 149

Stadsrekening 2013 deklaag voorzien en in Noord is de Fruitlaan (busbaan) opgeknapt. In Midden-Zuid is het eerste deel van de St. Jacobslaan gereconstrueerd als toeleidende weg naar de Groene Route, is de deklaag van de Dobbelmannweg vervangen en heeft het Konijnenpad (Goffertpark) een nieuwe asfaltlaag gekregen. Financiële realisatie: Het onderhoud van wegen en civiele kunstwerken is begroot in het programma Openbare Ruimte. In 2013 besteedden wij € 8,6 miljoen aan onderhoud en vervanging van verhardingen en civiele kunstwerken. Openbare verlichting Beleidskader: Voor Openbare verlichting hebben we een apart beleidskader vastgesteld eind 2011. Met deze beleidsnota hebben we een duidelijk kader voor de openbare verlichting in de komende jaren, waarin aandacht is voor de balans tussen veiligheid, beeldkwaliteit, duurzaamheid, burgertevredenheid en kosten. Met verschillende maatregelen zorgen we voor zo laag mogelijk energieverbruik van de openbare verlichting, zonder in te leveren op verkeersveiligheid en sociale veiligheid. Zo zullen bij nieuwe ontwikkelingen alleen nog laag energetische verlichting zoals LED worden toegepast, passen we ‘licht op maat’ toe en experimenteren we met reflecterend asfalt. Het kabelnet voor openbare verlichting heeft een onderhoudsachterstand. We gaan deze achterstand de komende 20 jaar wegwerken door 18 km kabel per jaar te vervangen. In het kader van het nieuwe beleidsplan vervangen we steeds meer oude verlichting door LED verlichting in de stad. Beleidsrealisatie: In het kader van het nieuwe beleidsplan vervangen we steeds verlichting door LED verlichting aan in de stad. We hebben op de volgende wegen LED verlichting aangebracht: Groenestraat, Jadestraat, Neerbosscheweg, St. Jacobslaan, in Hatert langs de busroute (huidige en voormalige) en de 33e straat in Tolhuis (klimaatstraat). Het gaat in totaal om 325 vervangingen. Daarnaast hebben we 11 km kabelnet vervangen. Financiële realisatie: We hadden te maken met 125 storingen van ons openbare verlichtingskabelnet. Dit is goed voor € 350.000 aan onkosten. In 2012 ging het om € 270.000 bij 125 storingen. In totaal is voor € 3,9 miljoen besteed aan onderhoud en vervanging voor openbare verlichting in 2013. Riolering Beleidskader: Gemeentelijk rioleringsplan 2010-2016. In 2009 heeft uw Raad dit beleidskader vastgesteld. Het accent ligt op planmatig onderhoud gericht op behoud van restlevensduur van ons rioolstelsel. Dit in tegenstelling tot het voorgaande rioleringsplan 2005-2009 waarin de nadruk lag op statistisch bepaalde investeringsbehoefte. Beleidsrealisatie: Het GRP2010-2016 richt zich op behoud van restlevensduur van ons rioolstelsel, hetgeen wil zeggen dat we er voor zorgen dat het systeem gemiddeld niet veroudert. De indicator geeft in een percentage de positieve of negatieve ontwikkeling van de restlevensduur aan. De ontwikkeling dient meerjarig een stabiel niveau (=0%) te laten zien. De indicator is gebaseerd op de inspectiegegevens die de restlevensduur van de duizenden rioolstrengen aangeven. Over het jaar 2013 hebben we een verbeterde methodiek toegepast voor bepaling van de restlevensduur. Deze methodiek is geïntegreerd in ons beheersysteem ‘Kikker’. Dit systeem wordt ook door veel andere gemeentes gebruikt, en zodoende wordt op termijn het ook mogelijk te vergelijken met trends in andere gemeentes. Volgens deze nieuwe methodiek bedroeg de restlevensduur aan het begin van 2013: 48,2 jaar, en aan het eind van 2013, op basis van de in 2013 uitgevoerde rioolinspecties: 48,7 jaar. Dat is ongeveer 0,5 jaar hoger dan begin 2013. Ruim 95% van de Nijmeegse riolen is nu één maal geïnspecteerd. Als het gros van de riolen ten minste twee maal is geïnspecteerd, met meerdere jaren tijd tussen twee inspecties, wordt de veroudering van de riolen goed zichtbaar en kan de gemiddelde restlevensduur van de Nijmeegse riolering betrouwbaarder en

150

Stadsrekening 2013 nauwkeuriger bepaald worden. Tot die tijd zijn jaarlijkse door statistiek veroorzaakte variaties in de gemiddelde restlevensduur onvermijdelijk. Voor de volledigheid: gemiddelde restlevensduur is bijna 50 jaar; gemiddelde ouderdom is circa 40 jaar; dus: gemiddelde levensverwachting van onze riolen is momenteel bijna 90 jaar. Financiële realisatie: Het beheer en onderhoud van ons rioolstelsel is begroot in het programma Groen & Water. In 2013 besteedden wij aan rioolstelsel en watersysteem circa €12 miljoen waarvan circa €3 miljoen voor investeringen. Water Beleidskader: Waterplan 2001. Doel is duurzaam omgaan met water en waterpartijen in de stad: schoonhouden van het stadswater, verbeteren van de (grond)waterkwaliteit, water zichtbaar maken in de openbare ruimte en verminderen van het waterverbruik. Het beleidskader is uitgewerkt in het actieplan 2005 met daarin een vertaling van de ambities. In het waterplan is een planning opgenomen van projecten die in de geplande periode uitgewerkt worden in deelplannen. Beleidsrealisatie: Er is verder gewerkt aan overdracht vijvers aan Waterschap en aan analyse watersysteem Dukenburg. Financiële realisatie: Het onderhoud van water en waterpartijen in de stad is begroot in het programma Groen & Water. In 2013 besteedden wij aan rioolstelsel en watersysteem circa € 12 miljoen waarvan circa € 3 miljoen voor vervangingsinvesteringen Groen Beleidskader: De Groene Draad (2007), Groene Allure Binnenstad (2007), Handboek Stadsbomen (2009), Groenaanpakplan Dukenburg (2010), Hoofdlijnennotitie Groenvisie Lindenholt (2012), Richtlijn Natuur Nijmegen (2004), Uitvoeringsprogramma Stedelijke Vernieuwing (2013), Natuurtoets en beheerkalender (2005), Beheervisie Heumensoord (2011). Beleidsrealisatie: Wij besteedden ook in 2013 veel tijd aan de doorwerking van Handboek Stadsbomen en het beleidsplan 'De Groene Draad'. Daarnaast zijn we begonnen met de inhoudelijke uitwerking van de beleidsnota 'Geef ze de (openbare) ruimte'. Het vaststellen van het Marikenniveau is de volgende stap. Verder hebben we conform de plannen uitvoering gegeven aan het dagelijkse beheer en onderhoud van het groen in de stad. Hiervoor en voor de diverse gerealiseerde projecten verwijzen wij naar het programma Groen & Water en het programma Openbare Ruimte. Voor het onderhoud van de bomen en het bosplantsoen hebben we de technische norm leidend gehouden, vanwege de fysieke en sociale veiligheid. In 2013 hebben we de achterstand voor het onderhoud van de bomen weggewerkt. Voor het bosplantsoen zal dat in 2014 gebeuren. Financiële realisatie: Het dagelijks onderhoud van het groen is begroot in het programma Openbare Ruimte. In 2013 besteedden wij € 6,2 miljoen. In 2013 investeerden we circa €1,1 miljoen in groen vanuit ISV en Woonmilieuverbetering.

151

Stadsrekening 2013

ONDERHOUD GEBOUWEN Beleidskader en realisatie De uitgangspunten voor het onderhoud zijn vastgelegd in een beheerplan. Voor het meten en bewaken van de onderhoudsstaat hanteren wij de landelijke NEN‐norm 2767 (Nederlands Normailisatie‐instituut) voor gebouwen. Wij hebben steekproefsgewijs een conditiemeting conform deze NEN‐norm laten uitvoeren. Uw Raad heeft middelen beschikbaar gesteld om ook deze gebouwen structureel te onderhouden. De planning van de uitvoering is vastgelegd in een meerjaren onderhoudsplan. Op basis van deze plannen wordt het onderhoud uitgevoerd. Dat onderhoud vertoont in absolute zin, als gevolg van werkelijk uit te voeren onderhoud grote fluctuaties. Middels een egalisatievoorziening vertoont de feitelijke belasting van de begroting een stabiel beeld; wij middelen de lasten van het onderhoud over een periode van 20 jaren. Het meerjaren onderhoudsplan wordt periodiek geactualiseerd. Uitbesteding regietaken onderhoud Het onderhoud van onze gemeentelijke panden is sinds 2008 uitbesteed aan DHV. Elk jaar actualiseert DHV in overleg met de gemeente het meerjarenonderhoudsplan (MOP) Hierin is het onderhoud van het gemeentelijk vastgoed voor de komende jaren vastgelegd. Het jaarbedrag zoals dat nu in de begroting is opgenomen gaat uit van het 20-jarig gemiddelde. Jaarlijks stellen we de uitvoeringsplanning vast met de bijbehorende kostenraming. De bedragen kunnen jaarlijks sterk fluctueren. We vangen de financiële effecten daarvan op via de Voorziening POG (Planmatig Onderhoud Gebouwen). Met het vaststellen van het jaarplan voldoen we aan de voorschriften voor rechtmatigheid van de uitgaven. We kunnen met het onderhoudsbudget de gemeentelijke gebouwen in stand houden, maar het is niet bestemd en ook niet toereikend om er renovaties en verbeteringen qua materialengebruik, installaties of qua functionaliteit mee aan te brengen. De aanwending van het bedrag, dat in de begroting beschikbaar is voor het uitvoeren van het onderhoud, zal dan ook steeds kritisch moeten worden afgewogen om het noodzakelijke instandhoudingsonderhoud structureel te kunnen blijven uitvoeren. De onderhoudsuitgaven (realisatie 2013) staan in onderstaande tabel. Bedragen * 1,0 mln

Begroting 2013

Realisatie 2013

Storting

Facilitaire gebouwen

1.652

1.020

632

Wijk- en sportcentra

2.038

1.619

419

Overig vastgoed

1.630 5.320

1.392 4.031

238 1.289

De uitgaven zijn in 2013 lager dan begroot, omdat er posten zijn doorgeschoven. Dit met het doel om een bijdrage te leveren aan de renovatie van de Vereeniging (€ 1.100.000,-, en wijkcentrum Meijhorst € 189.000) in 2014/2015. De uitgaven zijn in 2013 lager dan begroot, omdat er posten zijn doorgeschoven om ruimte te maken voor de renovatie van panden in 2014 (o.a. Vereeniging, wijkcentrum Meijhorst en Jan Massinkhal).

152

Stadsrekening 2013 Realisatie investeringen Naast het reguliere technisch onderhoud is er een aantal ontwikkelingen die invloed hebben op het gebruik en het onderhoud van de gemeentelijke panden. Hieronder lichten wij de belangrijkste toe. Diverse wettelijke aanpassingen aan gebouwen Het jaarlijks terugkerende bulkkrediet Gemeentelijke Accommodaties van € 750.000 is in 2013 volledig besteed aan noodzakelijke aanpassingen en verbeteringen aan gemeentelijke gebouwen in het kader van duurzaamheid of (nieuwe) wetgeving. De inzet in 2013 betreft o.a. verbouwing kinderboerderij Kobus, huisvesting Interlokaal in WC Titus Brandsma, maatregelen duurzaamheid, vervanging beglazing wijkcentra, aanpassen sprinklerinstallatie Nw Dukenburgseweg 21, RTV1 in Lux, aanleggen 4e veld OSC, quickscans asbest en diverse overige aanpassingen. Rendabele investeringen Uw Raad heeft een jaarlijks krediet van € 1.100.000 beschikbaar gesteld voor rendabele investeringen, ook genaamd investeringen met eigen dekking. Denk daarbij aan aanpassingen van gebouwen, waarbij de kapitaallasten worden gedekt door een hogere opbrengsten of lagere (overige) kosten. In 2013 is van het beschikbare bedrag onder andere € 230.000,-- ingezet voor realisatie van nieuwbouw kiosk Karelplein en € 210.000,-- voor de dagopvang ouderen in WC Dukenburg. Realisatie in 2013 respectievelijk € 226.163,52 en € 3.470,08. Bouw kiosk is in 2013 afgerond. Investeringen in duurzaamheid In 2013 is voor in totaal € 159.000,-- geïnvesteerd in initiatieven op het gebied van duurzaamheid. Wij hebben dit gedaan op basis van het besluit d.d. over het masterplan duurzaamheid. Sportaccommodaties In het programma Sport verantwoorden wij u over uitgaven voor onze sportaccommodaties. Wij hebben de kosten van een meerjaren onderhoudsplan voor de buitensport accommodaties eerder in kaart gebracht. Vanaf 2007 zijn door uw Raad middelen beschikbaar gesteld zodat we ook deze categorie gebouwen structureel onderhouden. Scholen Schoolbesturen zijn als juridisch eigenaar zelf verantwoordelijk voor het onderhoud van hun schoolgebouwen. Voor het onderhoud ontvangen de schoolbesturen rechtstreeks middelen van het ministerie van OW&C.

153

Stadsrekening 2013

ONDERWIJSHUISVESTING Beleidskader Op 19 december 2007 heeft de Raad een besluit genomen over de doordecentralisatie van onderwijshuisvestingsmiddelen van de gemeente naar de schoolbesturen. Met dit besluit is de zorg voor onderwijshuisvesting, inclusief het onderhoud van de schoolgebouwen, met alle bijbehorende middelen en verantwoordelijkheden, onder voorwaarden, voor onbepaalde tijd overgedragen van de gemeente aan de schoolbesturen. We streven er samen met schoolbesturen naar in de periode 2008-2048 70% van de doorgedecentraliseerde schoolgebouwen te vernieuwen en 30% te renoveren, goed gespreid over de stad en passend bij de ontwikkeling van leerlingenaantallen. Doorgedecentraliseerd. Met name in de bestaande stad zijn vrijwel alle voorzieningen doorgedecentraliseerd. In de praktijk betekent het dat 91,7% van alle leerlingen in Nijmegen (incl. Voortgezet Onderwijs) onder de doordecentralisatie vallen. Veruit het grootste deel van het onderwijshuisvestingbudget gaat naar de doorgedecentraliseerde scholen, € 14,7 mln op een budget van € 18,4 mln (in 2013). Nieuwbouw inde Waalsprong behoort tot de gemeentelijke zorgplicht. In Lent-Oost is dit jaar gestart met de bouw van een nieuwe school- oplevering medio 2014- én is met het schoolbestuur overeenstemming bereikt over doordecentralisatie. De financiële vertaling hiervan is opgenomen in de overeenkomst. Niet-doorgedecentraliseerd € 3,7 mln werd in 2013 besteed aan kapitaal- en exploitatielasten van de niet-doorgedecentraliseerde scholen in de bestaande stad en Nijmegen-Noord. Het betreffen de schoolbesturen van Hidaya, Kristallis en Tarcitius in de bestaande stad en in Noord de scholen in de voorzieningenharten en de VMBO locatie van het Citadelcollege.Oversteek Onderhoud schoolgebouwen Met de Doordecentralisatie in 2008 is ook het buitenonderhoud voor Primair Onderwijs doorgedecentraliseerd. Uitzondering hierop vormt de stichting Simonschool Hidaya. In 2013 heeft Hidaya een aanvraag onderhoud ingediend. Hierover zijn we in gesprek met het schoolbestuur. Het buitenonderhoud voor scholen Voortgezet Onderwijs was al in de beginjaren van 2000 doorgedecentraliseerd. In 2013 vond de evaluatie van de doordecentralisatie plaats. In de evaluatie is ook de staat van onderhoud van de schoolgebouwen die worden terug geleverd aan de gemeente, meegenomen. Aangezien bij de start van de doordecentralisatie geen 0-meting met betrekking tot de staat van onderhoud heeft plaatsgevonden ontstaat bij terug levering van de panden discussie over de gewenste staat van onderhoud bij oplevering. De financiële effecten van deze discussie (s) landen in de planexploitatie. In de evaluatie doordecentralisatie is dit probleem benoemd tot aandachtspunt. In het eerste kwartaal van 2014 wordt oa dit aandachtspunt besproken met de schoolbesturen. Financiële consequenties en vertaling in de begroting De totale begroting voor onderwijshuisvesting bedraagt in 2014 € 18,3 miljoen. Effecten van bovenstaande zullen gevolgen hebben voor het budget Vergoeding doordecentralisatie. 154

Stadsrekening 2013

Paragraaf Grondbeleid VISIE OP GRONDBELEID Het programma Grondbeleid neemt fysiek ruimtelijke projecten in ontwikkeling en voert deze uit. Hierbij is er een relatie met andere programma’s binnen de gemeentelijke begroting. Belangrijke programma’s zijn onder meer: Ruimte & Cultuurhistorie, Wonen, Economie & Toerisme, Sport, Onderwijs en Mobiliteit. De manier waarop we dit grondbeleid uitvoeren is uitgebreid omschreven in de Kadernota Grondbeleid die in juni 2010 door uw Raad is vastgesteld. Hierin gaan we niet alleen uit van faciliterend grondbeleid, waarbij we gebruik maken van “publieke” instrumenten, maar kiezen we ook soms voor een actieve, ontwikkelende en daarmee risicodragende rol van de gemeente. Dit kan zelfstandig of via samenwerking met marktpartijen en deelnemingen in een PPS, zoals Waalfront, of via een gemeenschappelijke regeling, zoals Bijsterhuizen. In de actieve rol verwerven we gronden, ontwikkelen we plannen en maken we terreinen bouwrijp en verkopen deze. De beoogde maatschappelijke effecten van dit Grondbeleid zijn: · Een groter aanbod van woningen voor de doelgroepen die daar het meeste behoefte aan hebben, door middel van de productie van bouwrijpe grond en de ontwikkeling van stedenbouwkundige plannen. · Scheppen van fysieke ruimte voor de realisatie van voorzieningen, scholen, kantoren, bedrijfshuisvesting en andere werkgelegenheidslocaties. · Realisatie van structuurbepalende, stedelijke ontwikkelingsprojecten, zoals de Stadsbrug, de Waalsprong, Plein 1944, Parkeergarages, Centraal Station, Waalfront en HOV, die initiërend zijn voor de lange termijn ontwikkeling van de stad. Projecten worden door het gemeentelijk Ontwikkelingsbedrijf voorbereid, tot uitvoering gebracht en financieel afgewikkeld. De planexploitaties van deze projecten, die altijd meerdere jaren doorlooptijd kennen, leggen we als document ter vaststelling aan uw Raad voor. Voortgangsrapportage Grote Projecten Op 20 juni 2012 heeft de gemeenteraad bij de behandeling van de Perspectiefnota 2013 de motie “Beter sturen door betere informatie” aangenomen. De motie roept op tot het voorleggen van een voorstel ten aanzien van een nieuwe opzet van de VGP. Overleg hierover heeft geleid tot inhoudelijke en procesmatige aanpassingen. Inhoudelijk dient de VGP als volgt te worden aangepast: • Een integraal overzicht ten aanzien van Wonen en Bedrijventerreinen wordt opgenomen (m.a.w. hoe stroken de planexploitaties met het vigerende beleid op die terreinen) • Nadere financiële informatie verdwijnt in de nieuwe versie en zal digitaal beschikbaar gesteld worden • Bezien zal worden in hoeverre de rubricering van planexploitaties op stadsdeel kan plaatsvinden. Procesmatig is afgesproken dat het VGP voortaan in januari/februari van elk jaar verschijnt, waarbij de peildatum 1 oktober van het daaraan voorafgaande jaar is. De ontwikkeling van de boekwaarde tussen 1 oktober en 1 januari wordt ingeschat. In mei – peildatum 1 januari – volgt vervolgens een update waarin de belangrijkse ontwikkelingen en afwijkingen worden gemeld ten opzichte van de peildatum 1 oktober; in de kern een confrontatie van de ingeschatte boekwaarde met de werkelijke boekwaarde. In oktober verschijnt vervolgens de risiconota. Eind 2013 is het eerste VGP in deze opzet verschenen.

155

Stadsrekening 2013 ONTWIKKELINGEN Ondanks de minder goede economische vooruitzichten, blijft Nijmegen zich de komende jaren verder ontwikkelen. Vernieuwing, groei en ontwikkeling van de stad zijn noodzakelijk om de kwaliteit en het voorzieningenniveau van de stad Nijmegen te behouden en waar mogelijk te versterken. In 2013 zijn 1019 nieuwbouwwoningen opgeleverd. Centraal hierbij staat het economisch perspectief, een kwalitatief goede woning, in een ongedeelde stad, die goed bereikbaar is, met duurzaamheid als een belangrijk uitgangspunt. Bij veel van deze projecten speelt grondbeleid een belangrijke rol. Grote projecten als de Waalsprong, Waalfront, TPG/Doornroosje, Plein 1944, Winckelsteegh zijn in dit verband belangrijke projecten. Nijmegen omarmt de Waal Het accent ligt bij de uitvoering van projecten die onderdeel uitmaken van het grotere kader “Nijmegen omarmt de Waal”. Een opgave die bestaat uit een aantal grote gebiedsontwikkelingen, te weten: Waalsprong, Waalfront, de Oversteek en de dijkteruglegging. In de Waalsprong bouwen we nog zo’n 8.000 tot 9.000 woningen tot medio 2027. De woningbouw moet in de Waalsprong nog verder op gang komen. De uitvoering van de Waaijer ( landschapszone) krijgt verder zijn beslag. Begin 2014 wordt de eerste paal voor de Handelskade, terrein De Gelderlander (ca. 540 Woningen en 2800 m2 comm. voorzieningen) voorzien. De Oversteek is in 2013 in gebruik genomen. De dijkteruglegging is in 2013 in uitvoering genomen. Maatschappelijk Vastgoedprojecten De realisering van de Donjon is weer een stap dichterbij met het tekenen van contracten. In overleg met de Rijksdienst voor Monumentenzorg en een aantal marktpartijen werken we verder aan de voorbereiding van dit project en het zichtbaar maken van de cultuurhistorie van Nijmegen. De nieuwbouw van Doornroosje met daarboven studentenwoningen is gestart en zal in 2014worden opgeleverd. Tot 2014 verwachten we dat er zo’n 5 tot 8 nieuwe scholen gerealiseerd gaan worden door de scholen. De nieuwbouw van het Geldershof en de nieuwe Prins Mauritsschool (Zwanenveld 25e straat) zijn medio 2013 opgeleverd . De bouw van het Mondial College in Lindenholt Noord en de eerste fase van het Montessori College aan de Kwakkenbergweg is in volle gang en zullen medio 2014 in gebruik worden genomen. Zwembad Oost is medio 2013 opgeleverd en geopend. De bouw van het voorzieningenhart Waterkwartier is in volle gang. Medio 2014 zal het voorzieningenhart in gebruik genomen worden. ECONOMISCHE ONTWIKKELING 2013 De realiteit van vandaag is dat de economische groei bescheiden is of stagneert. Ook in Nijmegen zijn de gevolgen hiervan merkbaar. Projecten komen moeilijker van de grond en worden in kleinere eenheden en langzamer gerealiseerd. Ook de uitgifte van bedrijfsterreinen is sterk teruggelopen. We doen er alles aan om de productie van woningen, bedrijvigheid, detailhandel en dergelijke op gang te houden. De verwachtingen voor 2014 zijn moeilijk in te schatten. De economische groei lijkt iets toe te nemen maar is broos. De afzet van woningen komt nog moeilijk op gang. Dit is voor een belangrijk deel terug te voeren op de economische crisis en het beperkte vertrouwen van de consument. Herstel van de woningmarkt vanaf 2015 wordt voorzichtig aan weer verwacht in media. We blijven de ontwikkelingen monitoren en hier op reageren. 156

Stadsrekening 2013

Het is in dit verband overigens belangrijk om te melden dat de meeste lopende gemeentelijke planexploitaties ‐ met de inzichten van nu en met op onderdelen wellicht enige vertraging ‐ gewoon uitgevoerd blijven worden. Voor de Waalsprong is het van belang dat de realisatie van woningbouw op gang blijf en de komende jaren gaat stijgen als de economie aantrekt. Een duidelijke prioritering op de projecten in de Waalsprong en Waalfront ondersteunt de afzet van kavels. Ook is het van belang dat er perspectief komt op de realisatie van de centrumvooorzieningen. Verder blijven we succesvolle instrumenten (zoals Ik Bouw Betaalbaar Nijmegen) inzetten en nieuwe wegen zoeken om de woningbouw te stimuleren. De realisatie van de landschapszone incl. Voorzieningen als bioscoop en welness en de realisatie van de dijkteruglegging zijn ook een goede stimulans voor het wonen in de Waalsprong. Ook voor het Waalfront zal bijsturing en aanpassing op onderdelen onontkoombaar zijn. Neemt niet weg, dat de eerste fase Waalfront bij de Handelskade in 2014 in ontwikkeling komt. RESERVES EN RISICO’S Eind 2013 zijn er ongeveer 48 planexploitaties in uitvoering. Daarnaast zijn er planexploitaties in ontwikkeling (de PIO's), die bij gebleken haalbaarheid en uitvoerbaarheid ter vaststelling aan uw Raad worden aangeboden of leiden tot, door het College af te sluiten, overeenkomsten. Om de risico’s van deze exploitaties af te dekken hebben we de Saldireserve. Op basis van de risiconota Ontwikkelingsbedrijf 2013, die in het najaar van 2013 is vastgesteld door uw Raad, zijn de risico’s binnen de lopende planexploitaties opnieuw tegen het licht gehouden. Dit alles in het licht van de economische omstandigheden. Hierin zijn aanvullende maatregelen en beheersmaatregelen opgenomen, die er voor moeten zorgen dat de lopende planexploitaties de komende jaren adequaat en onder beheersbare condities kunnen worden uitgevoerd. Dit heeft ook consequenties voor het weerstandsvermogen. HOE GAAT RISICOBEOORDELING Bij de Voortgangsrapportage Grote Projecten en bij herzieningen van planexploitaties maken we per project een risicobeoordeling. Per project bekijken we dan de negatieve risico’s zoals kostenstijgingen, hogere verwervingsprijzen, opbrengstverlaging (markt) en de bijsturingmogelijkheden. Dit leggen we naast een beoordeling van de totale projectenportefeuille. Wat vervolgens aan gekwantificeerde financiële risico’s overblijft, moet kunnen worden afgedekt in de Saldireserve Evaluatie Op 20 juni 2012 heeft de gemeenteraad bij de behandeling van de Perspectiefnota 2013 de motie “Beter sturen door betere informatie” aangenomen. De motie roept op tot het voorleggen van een voorstel ten aanzien van een nieuwe opzet van de VGP. Overleg hierover heeft geleid tot inhoudelijke en procesmatige aanpassingen. Procesmatig is afgesproken dat het VGP voortaan in januari/februari van elk jaar verschijnt, waarbij de peildatum 1 oktober van het daaraan voorafgaande jaar is. De ontwikkeling van de boekwaarde tussen 1 oktober en 1 januari wordt ingeschat. In mei – peildatum 1 januari – volgt vervolgens een update waarin de belangrijkse ontwikkelingen en afwijkingen worden gemeld ten opzichte van de peildatum 1 oktober; in de kern een confrontatie van de ingeschatte boekwaarde met de werkelijke boekwaarde. In oktober verschijnt vervolgens de risiconota.

157

Stadsrekening 2013 Risiconota Er is in de risiconota uitvoerig ingegaan op de economische situatie met cijfers en feiten. Verwacht wordt dat het economisch herstel ongeveer een jaar vertraagd, in vergelijking met de inschattingen ten tijde van de Risiconota 2012. De vastgoedmarkt stagneert en voor 2014 wordt een licht negatieve prijsontwikkeling verwacht. Op grond van de raadsmotie ‘parameters maken in de Waalsprong’ van 26 juni 2013 zijn de voorgestelde parameters op plausibiliteit getoetst door de accountant. Gelet op de onzekerheid van de economische ontwikkeling zijn in de Risiconota twee alternatieve scenario’s getoond: een negatief scenario en een scenario van voortdurende stagnatie. Jaarlijks wordt een Risiconota opgesteld. WINST‐ EN VERLIESNEMING Voor winst‐ en verliesneming binnen het Ontwikkelingsbedrijf hanteren we het voorzichtigheidsbeginsel: bij te verwachten verliezen treffen we direct een voorziening. Een verwachte winst nemen we pas aan het eind, wanneer de winst is gerealiseerd. Tussentijdse winstneming passen we alleen toe, indien de boekwaarde van het onderhanden werk negatief is en er dus een bijna zeker voordelig financieel resultaat gaat ontstaan. Deze tussentijds te nemen winst wordt bepaald door de negatieve boekwaarde van het onderhanden werk te verminderen met de contante waarde van de nog te maken kosten in de planexploitatie. Hierbij wordt tevens een risicobeoordeling gemaakt, die mede bepaalt of tussentijdse winstneming mogelijk is, en de bedragen van de tussentijds te nemen winst worden op duizendtallen afgerond.

158

Stadsrekening 2013

159

Stadsrekening 2013

Paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing In juni 2013 heeft het Rijk het “Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten” (BBV) aangepast. Bij die gelegenheid is ook besloten de naam van de verplichte paragraaf “Weerstandsvermogen” te veranderen in paragraaf “Weerstandsvermogen en Risicobeheersing”, om het belang van het aspect risicobeheersing in deze paragraaf beter tot uitdrukking te laten komen. Dat sluit goed aan bij het amendement “Actualisatie kaders Risicobeheer’, dat uw Raad bij de Stadsrekening 2012 heeft aangenomen. Inmiddels is de gevraagde Kadernota “Risicomanagement en weerstandsvermogen” door uw Raad vastgesteld. In de voorliggende paragraaf geven wij een actueel beeld van risicobeheersing en weerstandsvermogen, langs de lijnen van de nieuwe kadernota. RISICOBEHEERSING In de nieuwe kadernota leggen we opnieuw de spelregels vast, die we de afgelopen jaren hebben ontwikkeld rond risicobeheersing. Waar we tot nu toe een min of meer gescheiden regelgeving hanteerden voor begroting en planexploitaties, gaan we nu uit van één kader. Onderscheid tussen begroting en planexploitaties wordt nog slechts gemaakt voor zover de aard van de activiteiten dat noodzakelijk maakt. Belangrijkste is dat we risico’s steeds gestructureerd inventariseren en monitoren. Daarvoor maken we gebruik van één risicomanagementsysteem, om risico’s van meer dan € 1 ton te registreren en te volgen. Belangrijkste doel van risicomanagement is risico’s beter te beheersen. Doordat we ze kennen en in de gaten houden, zijn we beter in staat maatregelen te nemen om te voorkomen dat risico’s werkelijkheid worden of om de financiële gevolgen te beperken. Met Monte Carlo-simulaties bepalen we wat het effect van die risico’s is voor de bepaling van de gewenste weerstandscapaciteit. WEERSTANDSVERMOGEN Het weerstandsvermogen geeft aan in welke mate we in staat zijn om het hoofd te bieden aan nadelen die kunnen ontstaan bij de uitvoering van onze gemeentelijke taken. Het weerstandsvermogen geeft de mate van robuustheid aan. Dit is van belang wanneer zich een financiële tegenvaller voordoet. Benodigde weerstandscapaciteit Voor het bepalen van de benodigde weerstandscapaciteit gaan we voor alle risico’s uit van de uitkomst van de Monte Carlo-simulaties bij een zekerheidspercentage van 80%. Voor de begrotingsrisico’s gingen we tot de begroting 2014 uit van 95%. Dat is tamelijk hoog. In de markt worden zekerheidspercentages gehanteerd tussen 70% en 90%. Omdat we de afgelopen jaren voor de begrotingsrisico’s geen beroep hebben hoeven doen op ons weerstandsvermogen, achten wij een percentage van 80% voldoende zeker. Voor de planexploitaties hanteerden we al een 80% zekerheid. We passen een dempingsfactor toe van 10%, om rekening te houden met het feit dat niet alle risico’s tegelijk optreden. Beschikbare weerstandscapaciteit De beschikbare weerstandscapaciteit bestaat volgens de regels uit de reservepositie, de onbenutte belastingcapaciteit, de post onvoorzien en de stille reserves.

161

Stadsrekening 2013 Sinds lange tijd gaan wij er van uit dat de onbenutte belastingcapaciteit, de post onvoorzien en de stille reserves nauwelijks soelaas bieden of in elk geval niet op de korte termijn kunnen worden ingezet. Van de reservepositie kan slechts een deel beschouwd worden als vrije reserves. . Immers bestemmingsreserves zijn onlosmakelijk verbonden aan het doel waarover een raadsbesluit is genomen. Bestemmingsreserves zijn daarmee slechts door middel van een nieuw raadsbesluit inzetbaar, wanneer de noodzaak zich zou voordoen. Daarmee achten wij alleen de Saldireserve direct inzetbaar als afdekking van algemene risico’s. Dat houdt in dat de beschikbare weerstandscapaciteit geheel bepaald wordt door de omvang van de Saldireserve. In onderstaande grafiek is aangegeven hoe de saldireserve zich in de loop van de tijd ontwikkelt. Aangezien risico’s in planexploitaties tot zo’n 15 jaar vooruit liggen is de groei van de saldireserve zeker zo belangrijk als de huidige omvang. Het risicoprofiel voor begrotingsrisico's en risico's planexploitaties samen is bepaald op € 85,1 miljoen: begrotingsrisico's (12,1 miljoen) en planexploitatierisico's (73 miljoen). De bijsturingsmogelijkheden en externe invloeden op het risicoprofiel van planexploitaties met een planningshorizon van 15 jaar zijn veel groter dan voor begrotingsrisico’s. Dat is de reden dat wij het verantwoord achten om het aangegeven groeipad voor de saldireserve te hanteren. Het risicoprofiel van 85,1 miljoen is 27 miljoen lager dan de eerder gemelde 112 miljoen. Dit heeft te maken met de voorziening die is getroffen voor dekking van toekomstige verliezen in de planexploitaties. Dit is door uw raad besloten bij de vaststelling van het VGP in december 2013 (zie volgende paragraaf “Risico’s Ontwikkelbedrijf). Om deze voorziening te vormen is in deze Stadsrekening ruim € 25 miljoen als verlies genomen. Mocht op termijn blijken dat de verwachte verliezen zich positief ontwikkelen, dan vallen deze bedragen weer vrij. Populair gezegd hebben we naast de buffer die saldireserve heet, nog een spaarpot in de vorm van voorzieningen voor planexploitaties(€ 61 miljoen eind 2013). Alleen heeft deze laatste spaarpot een stevig slot en mag enkel en alleen besteed worden om de verliezen in planexploitaties op te vangen.

In bovenstaande grafiek is weergegeven dat in 2018 het niveau van het risicoprofiel wordt bereikt

162

Stadsrekening 2013 INVENTARISATIE RISICO’S Hierboven hebben we kort weergegeven wat de kaders zijn voor onze risicobeheersing. Nu geven we een overzicht van de risico’s waar we als gemeente mee te maken hebben. Daarbij hanteren we het onderscheid tussen begrotingsrisico’s en planexploitatierisico’s van het Ontwikkelingsbedrijf, vanwege de beschreven verschillen in aard en looptijd van de risico’s. Risico’s Ontwikkelingsbedrijf In de planexploitaties van het Ontwikkelingsbedrijf spelen ontwikkelingen van markt en economie een belangrijke rol. Sinds enkele jaren leggen we daarom aan uw Raad de Risiconota Ontwikkelingsbedrijf voor, waarin de we de rekenparameters zoals grondprijzen voor de planexploitaties opnieuw wegen en zo nodig aanpassen. Daarbij bepalen wij wat het effect van de nieuwe parameters op de resultaten van de planexploitaties is, zodat we op basis van de Risiconota een nieuw risicoprofiel kunnen bepalen. De Risiconota Ontwikkelingsbedrijf 2013 is eind 2013 door uw Raad vastgesteld. Na deze besluitvorming zijn in alle planexploitaties de parameters aangepast en hebben we per planexploitatie bepaald of nog andere wijzigingen nodig of gewenst zijn. Deze wijzigingen zijn verzameld in de VGP december 2013 en hebben geleid tot voorstellen aan uw Raad om de planexploitaties gewijzigd vast te stellen. In dit VGP zijn tevens meegenomen de effecten van de analyse van vraag en aanbod van de bedrijven terreinen en de herprogrammering woningbouw. Als de wijzigingen in de planexploitaties leiden tot andere resultaten, passen we de verliesvoorzieningen aan en bepalen we opnieuw het totale risicoprofiel. In januari 2014 is de VGP 2013 door uw Raad vastgesteld. De effecten die opgenomen zijn in de VGP, zijn verwerkt in deze Stadsrekening. Samengevat levert verwerking van het VGP het volgende beeld op: risicoprofiel ontwikkelingsbedrijf saldireserve ultimo 2013 voorziening voor planexploitaties

stadsbegroting 2014 95 miljoen 89 miljoen 35 miljoen

stadsrekening 2013 73 miljoen 62 miljoen 61 miljoen

Het risicoprofiel voor het ontwikkelbedrijf is teruggelopen van 95 miljoen naar € 73 miljoen. Hiertoe is in deze Stadsrekening een verlies van € 25,2 miljoen genomen. Bij het ontwikkelbedrijf wordt gekeken naar de diverse projecten en bezien wordt of deze op het eind van de looptijd een winst of een verlies op zullen gaan leveren. Het voorzichtigheidsprincipe schrijft dan voor dat we een verlies in de, soms verre, toekomst nu moeten nemen. Die bedragen worden dan opgenomen in een voorziening voor verliezen. Mocht in de toekomst blijken dat het toch meevalt, dan vallen die bedragen weer vrij. De voorziening mag dan ook beschouwd worden als een soort spaarpot, maar wel een met een stevig slot er op. Gelden zijn niet te besteden voor andere doeleinden dan de berekende verliezen. Het nemen van verlies moet ergens vandaan komen. Mede als gevolg van het nemen van de genoemde verliezen is de saldireserve afgenomen van verwacht € 89 miljoen naar werkelijk € 62 miljoen. De saldireserve wordt beschouwd als de buffer voor risico's voor zowel de planexploitatie als overige risico's. Deze afname van de saldireserve houdt dus geen verzwakking van de gemeentelijke reservepositie in. In tegendeel, de voorziening voor planexploitaties is een nog sterkere buffer en deze is verhoogd waarmee ook het risicoprofiel in dezelfde mate is verlaagd.

163

Stadsrekening 2013 Per planexploitatie laten we de risicoverwachting volgens de risiconota zien en de verwachte resultaatverandering volgens de risiconota. In de stadsbegroting 2014 is overeenkomstig de risiconota opgenomen dat de planexploitaties een risicoprofiel kenden van 83,9 miljoen, hetgeen na demping neerkwam op 75,5 miljoen. Dat risicoprofiel werd verhoogd met de verwachte verliezen na doorrekening van de planexploitaties conform de parameters uit de risiconota. De verwachte verliezen waren € 19,45 miljoen, zodat het totale risicoprofiel berekend werd op afgerond 95 miljoen na demping. Vervolgens laten we per planexploitatie zien wat het risicoprofiel is volgens de VGP van december 2013 en eveneens wat de toen berekende resultaatverandering was. In de VGP van december 2013 is een doorrekening gemaakt en is de resultaatverandering berekend op bijna € 21 miljoen. Deze toekomstige verliesverwachting is verwerkt in deze stadsrekening en onttrokken aan de saldireserve. Verder is na opmaak van de VGP een onderhandelingsresultaat bij het Waalfront als mogelijk op te treden verlies opgenomen als voorziening en in het rekeningresultaat genomen. Verder zijn na opstellen van het VGP de investeringen uit de Waalsprong definitief geworden en opgenomen als gemeentelijke investering. De met de investering knoop Lent, het Splitsingspunt en de Westelijke Parallelroute samenhangende kosten waren € 2,6 miljoen hoger dan werd verwacht. Dat betekent tegelijk dat er minder kosten in de GREX Waalsprong zitten en daarmee wordt de verliesverwachting verminderd. Verder levert de aanpassing van een bijdrage een voordeel op in de GREX Waalsprong van € 0,3 miljoen. Ook deze mutaties zijn opgenomen in de tabel. Tot slot zijn de verschillen tussen risiconota, VGP en stadsrekening weergegeven. bedragen x € 1.000 Planexploitatie Waalsprong GEM Waalsprong gemeentelijk deel

risiconota ontwikkelingsbedrijf 2013 Risico-

VGP december 2013

verschillen

Resultaats-

Risico-

Resultaats-

profiel verandering

profiel

verandering

Risico-

Resultaats-

53.000

-9.860

52.500

-10.407

-500

-547

profiel verandering

5.895

50

4.623

688

-1.272

638

Dukenburg

520

-30

217

0

-303

30

Knoop Winkelsteeg

600

-50

646

0

46

50

95

0

0

0

-95

0

860

-110

2.204

-125

1.344

-15

80

0

2.108

-996

2.028

-996 -1.548

Willemskwartier Onderwijshuisvesting Hezelpoort parkeergarage

230

0

20

-1.548

-210

Spoorzone

1.350

0

1.293

0

-57

0

Stadsbrug

0

-160

0

0

0

160

2.270

0

688

404

-1.582

404

Waalfront

14.000

-9.300

14.000

0

332

Bergerden

5.000

-

5.000

-8.968 -

Subtotaal

83.900

-20.952

-510

Nieuwe Dukenburgseweg / Compaq

Overige projecten Verbonden partijen

Dempingsfactor 10% in euro’s Totaal Totaal risicoprofiel afgerond

83.299

8.390

8.330

75.510

-19.460

19.460

←

94.970

0 -

75.000

-1.492

75.000

Wijzigingen in stadsrekening tov VGP Waalfront Waalsprong gemeentelijk deel

-3.175

-3.175

2.897

2.897

Waalsprong GEM

-2.000

-4.000

-2.000

-4.000

Totaal in stadsrekening

73.000

-25.230

-2.510

-5.770

164

Stadsrekening 2013

De voornaamste afwijkingen in de resultaatverandering ten opzichte van de risiconota is dus een hogere verliesverwachting bij de bedrijventerreinen onder de verzamelnaam dukenburgseweg/ compacq van 1,5 miljoen , bij de Hezelpoort van 1 miljoen en GEM Waalsprong 0, 5miljoen. Hiertegenover staat een lagere verliesverwachting van 3,5 miljoen bij het gemeentelijk deel van de Waalsprong en bijna 0,4 miljoen verbetering bij diverse planexploitaties. De verliesverwachting parkeervoorziening Hezelpoort is conform besluitvorming door uw Raad in november 2013. De verliesverwachting dukenburgseweg/ compacq is resultante van de in het VGP opgenomen verwachting dat de analyse van vraag en aanbod bedrijventerreinen leidt tot een noodzakelijke bijstelling naar beneden. Tot slot is er bij opmaken van de stadsrekening voor de Gem Waalsprong een verliesvoorziening genomen van € 4 miljoen in verband met het laten aansluiten van de jaarrekening Gem Waalsprong, waarin een negatief eigen vermogen is opgenomen van € 26,6 miljoen tegenover en reeds getroffen voorziening bij de gemeente van € 22,6 miljoen. Reden hiervoor is in hoofdzaak dat de accountant van de GEM Waalsprong BV de subsidieverwachting neerwaarts heeft moeten bijstellen vanwege de regels die gelden voor een BV: alleen subsidieverwachtingen waarvoor een concrete regeling is, mogen worden opgenomen. (BW2 titel 9 versus BBV). Verder is een extra toevoeging aan de voorziening Waalfront verwerkt van € 3,175 miljoen waarvoor de gemeente extra wordt belast, mocht in 2026 blijken dat de grondexploitatie Waalfront sluit met een nadelig saldo Geconstateerd moet worden dat het noodzakelijk is gebleken om de verwachte resultaatveranderingen inderdaad te moeten nemen als verlies, zelfs iets meer dan in de risiconota werd verwacht en dat het risicoprofiel is teruggebracht naar € 73 miljoen als gevolg van het nemen van een verlies voor Waalsprong, welk bedrag in het VGP nog in het risicoprofiel was opgenomen. Bij beschouwing van de risico's en weerstandsvermogen kan in de beoordeling meegenomen worden dat er ruim € 61 miljoen op zij is gezet om de verwachte verliezen op te vangen. Deze € 61 miljoen is gebaseerd op het voorzichtigheidsprincipe dat verwachte verliezen in de toekomst, nu genomen moeten worden. Mocht de markt in de toekomst aantrekken en de verliesverwachtingen positiever worden, dan vallen die gelden weer vrij. Bovenstaand overzicht was al onderdeel van het vastgestelde VGP december 2013. Voor de uitgebreide toelichtingen verwijzen wij u ook graag naar het VGP. In onderstaande tabel zijn de verlies voorzieningen per planexploitatie aangegeven: Planexploitaties verliesverwachting x € 1.000 Waalsprong GEM Waalfront Bergerden Waalsprong gemeentelijk deel Dukenburg Knoop Winkelsteeg Onderwijshuisvesting stadsbrug Nieuwe Dukenburgseweg/ Compaq Hezelpoort Overige projecten Totaal planexploitaties

voorziening 1 januari 2013 11.700 5.298 2.726 3.648 7.833 640 2.865 34.710

voorziening 31 december 2013 26.623 17.675 2.849 217 8.341 2.216 996 2.526 61.443

165

Stadsrekening 2013 Begrotingsrisico’s Voor deze Stadsrekening hebben we de risico-inventarisatie in ons risicomanagementsysteem geactualiseerd. De risico-inventarisatie heeft 69 geïdentificeerde risico’s opgeleverd, die voldoen aan de afgesproken criteria: • risico’s met grote financiële gevolgen, • waarvoor de kans redelijk groot is dat deze zich ook daadwerkelijk manifesteren en • waarvoor de oorzaken niet door de gemeente kunnen worden beïnvloed of waarvoor de gemeente nog niet in staat is geweest om passende beheersingsmaatregelen te treffen om de kans of het gevolg van het risico terug te dringen. Risico’s die al zijn afgedekt door maatregelen laten we buiten beschouwing. Voor schulden met een onzekere omvang, voor het egaliseren van jaarlijks terugkerende lasten met een wisselende omvang en voor nog niet bestede ontvangen subsidies zijn voorzieningen gevormd. Het deel van financiële risico’s dat is afgedekt door verzekeringen laten we eveneens buiten beschouwing. Hieronder geven we de top-10 met de belangrijkste risico’s. In de eerste kolom geven we een korte omschrijving van het risico. Daarnaast geven we het maximale bedrag dat het risico als nadeel in de begroting tot gevolg kan hebben. Onder ‘kans’ schatten we hoe groot de kans is dat het risico zich voordoet. De cijfers in deze twee kolommen kunnen niet zomaar vermenigvuldigd worden. Op basis van de geschatte kans en van het maximale bedrag voert Naris een statistische analyse uit, waarmee wij kunnen beoordelen of ons weerstandsvermogen toereikend is om met een redelijke zekerheid deze risico’s op te kunnen vangen. Als een risico zich daadwerkelijk voordoet, dan zullen we eerst de directe effecten in de lopende begroting proberen op te vangen, alvorens een beroep te doen op de Saldireserve. Is er sprake van structurele effecten, dan zullen we in de volgende Perspectiefnota beleidsmaatregelen voor de nieuwe begrotingsperiode moeten voorstellen, om deze effecten op te vangen.

Risico’s gemeentelijke activiteiten exclusief Ontwikkelingsbedrijf

Onze uitgaven voor bijstandsuitkeringen (WWB) kunnen hoger liggen dan de Rijksuitkering a.g.v.: veranderingen in het verdeelmodel/ wijzigingen in fin.systematiek (2014), onze gemidd. prijs per uitkering of ons aantal uitkeringen. Het regeerakkoord 2013 "Bruggen slaan" heeft wijzigingen van o.a. onderwijshuisvesting tot gevolg. Daarnaast houden we rekening met de uitname door de doordecentralisatie van het buitenonderhoud. Rondom het bewegingsonderwijs is er veel onduidelijkheid, maar kan een financieel knelpunt ontstaan omdat er taken bijkomen en geen extra geld beschikbaar komt. Het regeerakkoord 2013 "Bruggen slaan" heeft wijzigingen van o.a. de zorg tot gevolg. Belangrijke wijzigingen o.a.: scheiden van wonen en Zorg; GGZ. In het regeerakkoord is gesproken over een bezuiniging op budget Huishoudelijke Hulp van 75%. Conform Zorgakkoord wordt dit 40% per 2015 (in Nijmegen € 5.4 mln korting). Financieel - In 2013, 2014 en 2015 lijken we, door onderschrijdingen op alle deelproducten Individuele Voorzieningen, zonder bijsturing nog uit te komen op een positief resultaat. Vanaf 2016 verwachten een negatief resultaat van minimaal € 2 miljoen. De omvang van de doelgroepen van het minimabeleid is geschat. Door nieuwe inkomensgrenzen per 0101-2012 hebben we nog geen zicht op de realiteitswaarde van deze schatting. Bij aantrede van het nieuwe kabinet is besloten om de Wwnv niet in te voeren. Daar voor in de plaats komt de Participatiewet. Oorspronkelijk was voorzien om de reorganisatie van Breed deels te financieren uit rijksbijdrage Herstructureringsfaciliteit. Deze middelen zijn komen te vervallen.

166

maximaal gevolg * € 1 miljoen

kans

4,5

70%

3,0

90%

2,5

90%

2

50%

1

70%

3,0

90%

Stadsrekening 2013 Risico’s gemeentelijke activiteiten exclusief Ontwikkelingsbedrijf

maximaal gevolg * € 1 miljoen

Er bestaat een geschil binnen de dossiers Ingroeiregeling onderwijshuisvesting. Hierdoor kan er een nadeel voor de gemeente ontstaan, als wij de ontvangen vergoeding met terugwerkende kracht zouden moeten terugbetalen. Als gevolg van personele bezuinigingen bestaat het risico op frictiekosten. We baseren de hoogte van het risico op het aantal te bezuinigen fte in het komende jaar. Wordt jaarlijks bijgesteld. De ingeslagen weg van de regionale samenwerking brengt voorbereidings- en frictiekosten met zich mee. De daadwerkelijke kosten overschrijden de begrote uitgaven; hierdoor ontstaan niet voorziene budgetoverschrijdingen. Er doet zich een calamiteit/incident voor in relatie tot de uitvoering van vergunningverlening en handhaving wat leidt tot juridische kosten en/of aansprakelijkheidskosten.

kans

2

30%

1,1

50%

0,6

90%

5,0

10%

Bij een zekerheidspercentage van 80% komt uit de Monte Carlo-simulaties € 12,1 miljoen. Dat is wat lager dan in de Stadsbegroting 2014-2017, toen we op 16,9 miljoen uitkwamen bij 80%. In de Stadsbegroting 2015-2018 voeren we weer een actualisatie uit van alle risico’s. Benodigde weerstandscapaciteit De VGP Ontwikkelingsbedrijf 2013 leidt tot een totaal risicoprofiel van afgerond € 73 miljoen. Tellen we daarbij de 12,1 miljoen voor de programmarisico’s, dan komt de totaal benodigde weerstandscapaciteit uit op € 85,1 miljoen. SALDIRESERVE De ontwikkeling van de Saldireserve laat het volgende beeld zien. We hebben al rekening gehouden met de besluitvorming tot begin 2014. ontwikkeling saldireserve stand 1 januari toevoegingen conform Stadsbegroting 2014 (excl VGP en excl bespaarde rente) onttrekkingen cf SB 2014 (excl VGP) bespaarde rente ( incl rente voorheen reserve stadsbrug) verwerking VGP opbrengst verkoop gronden Waalfront opheffen reserve stadsbrug koers west conform SB 2014 warmtenet nog niet besteed Bastei en warmtenet rekeningresultaat 2013 vertrekarrangement armoedebeleid Toegankelijkheid gebouwen doorgeschoven Stadsbegroting 2014 bijdrage Waalsprong kap lasten stadsbrug en planexploitatie stadsbrug (SB 2014)

2013 41,1

2014 62,3

2015 62,1

11,6

4,5

4,5

-7,4

-4,6

3,6 -19,8 47,5 -6,0 -3,0 4,5 -10,1 0.3

2017 64,2

2018 73,4

2019 83,4

5,3

4,0

4,0

4,0

-3,4

-0,4

-0,4

-0,4

-0,4

4,1

4,1

3,8

4,2

4,5

4,9

1,5

0

0

0,3

0,8 2,1

2,0 2,1

-3,0

-6,0

-3,25 0,7 2,3 -0.3

-1,25 2,3

2,2

2,3

2016 54,3

-0,4 -6,4

62,3

-1,9

-1,6

-1,1

-1,1

-1,1

-1,1

62,1

54,3

64,2

73,4

83,4

95,0

167

Stadsrekening 2013 In de stadsbegroting werd nog rekening gehouden met een stand van de saldireserve van € 88,8 eind 2013. Het grootste verschil tussen stadsbegroting en rekening wordt veroorzaakt door de genomen verliezen in de planexploitaties. Deze zijn voor een bedrag van € 21 miljoen direct ten laste van de saldireserve gebracht. Hiertegenover staat dat in de stadsbegroting 2014 nog gerekend werd met een risicoprofiel van € 112 miljoen. Dit is door het nemen van de verliezen op de grondexploitatie nu teruggelopen naar € 85,1 miljoen. Een ander nog niet in de stadsbegroting 2014 opgenomen onttrekking betrof het vertrekarrangement. Over het vertrekarrangement is uw Raad bij raadsvoorstel en raadsbrief geïnformeerd. In 2013 hebben 115 medewerkers gebruik gemaakt van het vertrekarrangement. De daarmee gemoeide uitgaven zijn aan de saldireserve onttrokken. Dit bedrag wordt in de komende jaren terugverdiend. De vertrokken medewerkers worden niet allemaal vervangen en vervanging zal tegen lagere kosten kunnen (jong voor oud). Hierdoor kunnen de kosten in de komende 4 jaar terugverdiend worden. Een eerste inverdieneffect is in 2013 al opgetreden door het wegvallen van de salarissen laatste maand en het gegeven dat in afwachting van het vertrekarrangement zeer terughoudend is omgegaan met het invullen van vacatures.Met name deze effecten hebben geleid tot een voordeel op kostenplaatsen van € 1 miljoen.Om die reden is het inverdieneffect geraamd op € 9,1 miljoen over de komende jaren. De beschikbare weerstandscapaciteit is lager dan de benodigde weerstandscapaciteit. De ratio weerstandsvermogen is eind 2013 0,73. In vergelijking met de Begroting 2014 is dat weliswaar een verslechtering, maar zoals reeds gemeld moet hierbij in ogenschouw genomen worden dat de risico's zijn teruggelopen en dat vele verliezen reeds ingeboekt zijn. Een vergelijking van enkele relevante gegevens tussen de stadsbegroting en rekening laat het volgende beeld zien: benodigde weerstandscapaciteit (risicoprofiel) saldireserve ultimo 2013 voorziening voor planexploitaties

stadsbegroting 2014 112 miljoen 89 miljoen 35 miljoen

De grafiek laat de verwachte ontwikkeling van de Saldireserve zien.

168

stadsrekening 2013 85,1 miljoen 62 miljoen 61,4 miljoen

Stadsrekening 2013

Weerstandsvermogen en Risicobeheersing De Saldireserve is in 2018 op het niveau van het risicoprofiel. De saldireserve groeit vanaf 2015 elk jaar met ongeveer 10 miljoen door rentebesparingen en geplande ombuigingen. In de voorgaande paragrafen is uiteengezet dat de aard van de risico’s in de planexploitaties maakt dat deze groei van de saldireserve zeker zo belangrijk is als de huidige omvang. Omvang en groei maken de saldireserve toereikend is om de risico’s op te vangen. In de Stadsbegroting 2014-2017 hielden we nog rekening met een hoger bedrag aan bespaarde rente. Bij opmaken van het VGP eind vorig jaar is gebleken dat de risico's toch als verlies genomen moesten worden. Anders gezegd , de verdiencapaciteit van ons eigen vermogen is op een lager niveau terecht gekomen. Desondanks groeit de saldireserve en komt in 2018 op het niveau van het risicoprofiel. Voor Saldireserve hanteren we sinds de Stadsbegroting 2012 -2015 een ondergrens van € 25 miljoen. Dat komt neer op een bedrag van € 150 per inwoner, wat naar de maat van de Provincie een voldoende niveau is. Als de Saldireserve onder de ondergrens komt en zich niet snel herstelt, krijgt herstel van de Saldireserve maximale prioriteit in de begroting. In het huidige beeld is dat zeker niet aan de orde.

169

Stadsrekening 2013

Paragraaf Financiering DOEL De gemeente Nijmegen financiert haar activiteiten, naast eigen middelen, hoofdzakelijk met geleend geld. Hierna wordt allereerst de financieringspositie van de gemeente Nijmegen in beeld gebracht, waarna op basis hiervan de financieringsactiviteiten in 2013 worden beschreven. Daarna wordt ingegaan op de rente, verkregen zekerheden en risico's. Afsluitend worden actuele ontwikkelingen besproken.

FINANCIERINGSPOSITIE De financieringsbehoefte van de gemeente Nijmegen ontstaat voornamelijk door investeringen in materiële vaste activa, uitgaven binnen grondexploitaties en verstrekkingen van leningen aan derden. In deze financieringsbehoefte wordt voorzien door, naast de eigen reserves en voorzieningen, geld te lenen. Cijfermatig kan dit in beeld worden gebracht door de concernbalans (in de jaarrekening) op onderstaande wijze te presenteren. Hierin wordt benadrukt dat balansposten aan de activazijde een financieringsbehoefte veroorzaken, waaraan wordt voldaan door financieringsmiddelen aan de passivazijde van de balans. Door de balansposten die voortkomen uit de financieringsactiviteiten af te splitsen van de balansposten uit gemeentelijke operationele activiteiten, kan worden ingegaan op de financiering van de gemeente Nijmegen. Bedragen x € 1 miljoen

Financieringsbehoefte (activa) 1 jan '13 31 dec '13

Financieringsmiddelen (passiva) 1 jan '13 31 dec '13

Operationeel Investeringen materiële vaste activa

315

368

Reserves

Grond(exploitaties)

352

373

Overige activa

141

154

372 -192

393 -204

180

189

46

10

1.034

1.094

Financiering Verstrekte langlopende leningen -/- Teruggeleend door GEM Waalsprong

Verstrekte kortlopende leningen totaal

107

80

Voorzieningen

40

66

Overige passiva

104

108

Opgenomen langlopende leningen

660

688

Opgenomen kortlopende leningen

123

153

1.034

1.094

Op hoofdlijnen valt uit bovenstaande opstelling af te leiden dat de opgenomen langlopende leningen van € 688 miljoen een drietal bestemmingen hebben. Allereerst wordt € 393 miljoen doorverstrekt aan derden, waarin de GEM Waalsprong C.V. met € 280 miljoen het grootste aandeel heeft. Ten tweede wordt € 112 miljoen intern beschikbaar gesteld aan het Ontwikkelingsbedrijf ter financiering van uitgaven binnen grondexploitaties, waaronder € 62 miljoen voor gemeentelijke verwervingen binnen het project Waalfront. Hierna resteert van de langlopende leningen nog een bedrag van € 184 miljoen. Dit wordt ingezet voor de investeringen in materiële vaste activa. Zowel de boekwaarde van de grondexploitaties (eind 2013: € 378 miljoen) als de investeringen in materiële vaste activa (eind 2013: € 363 miljoen) worden hiermee gedeeltelijk langlopend gefinancierd. Dit wordt 171

Stadsrekening 2013 aangevuld met kortlopende leningen (eind 2013: € 153 miljoen) en de eigen reserves en voorzieningen (eind 2013: € 147 miljoen) van de gemeente Nijmegen. In de vergelijking met begin 2013 wordt ook zichtbaar dat in 2013 hoofdzakelijk nieuwe leningen zijn aangetrokken voor nieuwe investeringen in materiële vaste activa. Hierna volgt een nadere toelichting op de balansposities vanuit de financieringsactiviteiten.

FINANCIERINGSACTIVITEITEN Verstrekte langlopende leningen

De gemeente Nijmegen verstrekt voornamelijk langlopende leningen aan de deelneming GEM Waalsprong C.V. voor de gelijknamige grondexploitatie en aan woningcorporaties. De deelneming GEM Waalsprong leent een deel hiervan weer terug aan de gemeentelijke planexploitatie ten behoeve van de Waalsprong, ter financiering van de verwerving van gronden. Deze gemeentelijke planexploitatie wordt buiten de gemeente geadministreerd, maar wel in de gemeentelijke jaarrekening geconsolideerd. Het door de GEM Waalsprong teruggeleende bedrag van € 204 miljoen wordt daarom in de gemeentelijke balans in mindering gebracht op de verstrekte langlopende leningen. Hierna volgt een specificatie van de verstrekte leningen.

Bedragen x € 1 miljoen Deelneming GEM Waalsprong C.V. DAR NV Woningcorporaties NUON* Overige instellingen met een publieke taak Totaal verstrekte langlopende leningen

1 jan '13 245 6 68 43 10

31 dec '13 280 6 57 40 11

Verstrekking -/aflossing '13 35 0 -11 -3 1

372

393

21

* Bij de verkoop van aandelen Nuon in 1998 is een deel van het door de Zuid Gelderse Nutsbedrijven verschuldigde bedrag omgezet in een lening.

Uit bovenstaande opstelling blijkt ook dat verstrekkingen en aflossingen per saldo hebben geleid tot een toename van € 21 miljoen in 2013. GEM Waalsprong De ogenschijnlijke toename van de langlopende leningen aan de GEM Waalsprong met € 35 miljoen is een herfinanciering van een lening die eerder in 2012 afliep. Na aflossing is tijdelijk voor hetzelfde bedrag een kasgeldlening verstrekt, in afwachting van de ontvlechting van de GEM Waalsprong. Dit verklaart ook de hoge balanspositie 'verstrekte kortlopende leningen' begin 2013 in het eerdere overzicht van de financieringspositie. In 2013 is deze kasgeldlening omgezet naar een langlopende lening. Daarnaast is voor de GEM Waalsprong in 2013 een aflopende lening van € 25 miljoen opnieuw gefinancierd. De totale leningenportefeuille van de GEM Waalsprong is daarmee gelijk gebleven. Woningcorporaties Het leningenpakket aan woningcorporaties is in 2013 van € 67,8 miljoen afgenomen tot € 56,8 miljoen aflossingen op bestaande leningen. 172

Stadsrekening 2013

Overige instellingen met een publieke taak In 2013 zijn de volgende leningen verstrekt aan overige instellingen met een publieke taak.

Stichting Stevenskerk Nijmegen Stichting Beheer en Exploitatie Orion Stichting Het Groene Hert N.V. Sportfondsen Nijmegen Totaal verstrekte leningen aan derden (excl. GEM Waalsprong)

2013 57.250 50.000 100.000 700.000 907.250

De (voorwaardelijke) lening aan de Stichting Stevenskerk Nijmegen van € 100.000 wordt in tranches uitbetaald op basis van positieve resultaten van de wervingsactie. In 2013 is € 57.250 verstrekt van het maximale leningbedrag. Het Groene Hert is in 2013 failliet gegaan, waardoor de lening niet zal worden terugbetaald. Dit is opgelost binnen het programma Klimaat & Energie. Ontwikkelingsbedrijf Intern is € 112 miljoen beschikbaar gesteld aan het Ontwikkelingsbedrijf ter financiering van uitgaven binnen grond(exploitaties), waaronder € 62 miljoen voor gemeentelijke verwervingen voor het project Waalfront. Op gemeenteniveau is dit echter geen verstrekking van een lening aan een derde partij. Hierdoor is dit geen vordering op de gemeentelijke balans. Wanneer de verwervingen voor de Waalfront gedeeltelijk worden overgedragen aan de deelneming Ontwikkelings Bedrijf Waalfront, zal ook een deel van de leningen worden overgedragen. Het totale saldo van uitgaven en ontvangsten binnen grondexploitaties bedraagt € 378 miljoen. Het niet met langlopende leningen gefinancierde deel wordt gefinancierd met het werkkapitaal, waar de kortlopende (kasgeld)leningen onder vallen.

Opgenomen leningen

De schuldpositie van de gemeente Nijmegen bestaat uit langlopende en kortlopende leningen. Deze is in 2013 met € 58 miljoen toegenomen naar € 841 miljoen (eind 2012: € 783 miljoen). Dit komt hoofdzakelijk door nieuwe investeringen die in totaal hoger zijn dan de afschrijvingen op bestaande investeringen. Hierna volgt een toelichting op de langlopende en kortlopende leningen. Langlopende leningen Ter financiering van de investeringen in materiële vaste activa, uitgaven binnen grondexploitaties en verstrekkingen van leningen aan derden leent de gemeente Nijmegen geld. Langlopende leningen worden nagenoeg alleen bij de Bank Nederlandse Gemeenten (BNG) en de Nederlandse WaterschapsBank (NWB) afgesloten. Het saldo van opgenomen langlopende leningen is gestegen naar € 688 miljoen (31 dec ’12: € 660 miljoen). Deze toename van € 28 miljoen is het saldo van nieuwe leningen en aflossingen op bestaande leningen. In dit saldo zijn nieuwe leningen inbegrepen van in totaal 96,4 miljoen, waaronder € 36,4 miljoen voor eigen financiering. Het restant van € 60 miljoen betreft herfinancieren van leningen die afliepen voor de GEM Waalsprong. Deze leningen zijn één-op-één doorverstrekt aan de GEM Waalsprong. Na de ontvlechting is de gemeente Nijmegen enig aandeelhouder van de GEM Waalsprong. Hierom is besloten voor deze en toekomstige leningen niet langer een renteopslag te hanteren. Op bestaande leningen is de opslag, bovenop de door de gemeente zelf betaalde rente, gehandhaafd.

173

Stadsrekening 2013

kortlopende leningen Tijdelijke liquiditeitstekorten worden opgevangen met kortlopende leningen, bestaande uit kasgeldleningen met een looptijd van hoofdzakelijk korter dan 1 maand. Kortlopende leningen worden afgesloten bij banken en via geldmakelaars veelal bij verzekeraars en pensioenfondsen die voor korte tijd geld beschikbaar stellen. Hierbij houden wij rekening met de wettelijke kasgeldlimiet die de omvang van leningen met een looptijd korter dan 1 jaar maximeert (2013: € 63 miljoen). Dit om de gevolgen van een snelle rentestijging te beperken. Bijzonderheid is dat de gemeente Nijmegen in januari 2014 van Rijkswaterstaat een voorschot ontvangt van ongeveer € 102 miljoen voor het project Dijkteruglegging in 2014. Om een tijdelijk liquiditeitsoverschot te voorkomen is het tot het moment dat dit voorschot wordt ontvangen onwenselijk om nieuwe langlopende leningen af te sluiten. In plaats daarvan is besloten extra kort te financieren. Hoewel de kasgeldlimiet hiermee wordt overschreden, maakt de regelgeving een uitzondering voor incidentele grote ontvangsten. De provincie Gelderland heeft hiermee ingestemd.

RENTE & RISICO'S Zowel de korte rente op de geldmarkt als de lange rente op de kapitaalmarkt zijn in 2013 laag gebleven, hoewel de lange rente in de laatste maanden van 2013 wat opliep. De gemiddelde rente en looptijd van de aangetrokken langlopende leningen in 2013 (€ 96,4 miljoen) zijn 2,1% respectievelijk bijna 8 jaar. Hiermee blijven we ruimschoots onder de in de begroting opgenomen raming van 5% voor nieuw aan te trekken financiering. Dit komt ten gunste van het financieringsresultaat wat in tussentijdse rapportages heeft geleid tot meevallers, met name in de voorjaarsnota. Bij het opnieuw financieren van een lening bestaat het risico op een hogere rente. Om dit risico te beperken sturen we op een meerjarige spreiding van leningbedragen die vervallen in een jaar. Dit doen we door te variëren in looptijden. De renterisiconorm maximeert de totale aflossing (en renteherziening) op 20% van het begrotingstotaal. Voor langlopende leningen kiezen we, mede afhankelijk van de renteverwachting, voor looptijden van 1 tot 10 jaar. Hiermee blijven we ruimschoots onder de renterisiconorm, zoals blijkt uit de cijferopstelling in de gelijknamige bijlage. Het risico dat partijen waaraan de gemeente geld verstrekt niet aan hun rente en aflossingsverplichtingen kunnen voldoen, wordt zoveel mogelijk beperkt door het stellen van zekerheden en verkrijgen van borgstellingen van Waarborgfondsen. Leningen aan woningbouwcorporaties (eind '13: € 57 miljoen) zijn volledig geborgd door Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW), waarbij de gemeente een achtervangpositie inneemt. Leningen aan sportclubs worden voor 50% geborgd door Stichting Waarborgfonds Sport.

ACTUELE ONTWIKKELINGEN Gemeenten zijn sinds december 2013 vanuit het schatkistbankieren verplicht om overtollige middelen bij het Rijk te stallen, tegen een minimale rentevergoeding. Omdat de gemeente Nijmegen niet structureel beschikt over overtollige middelen, zijn de financiële consequenties voor ons beperkt. De Wet Hof stelt een norm voor het saldo van uitgaven en ontvangsten in een kalenderjaar. Het tekort op kasbasis van alle overheden samen is op dit moment gemaximeerd op 3% van het BBP. Probleem is dat gemeenten werken met een baten en lasten stelsel, waarbij het moment waarop de betaling plaatsvindt niet leidend is. 174

Stadsrekening 2013

Jaarrekening

175

Stadsrekening 2013

176

Stadsrekening 2013

Balans

177

Stadsrekening 2013 ACTIVA bedragen x € 1.000 VASTE ACTIVA Immateriële vaste activa Kosten van onderzoek en ontwikkeling Materiële vaste activa Investeringen met een economisch nut - overige investeringen met een economisch nut Investeringen met een maatschappelijk nut Financiële vaste activa Kapitaalverstrekkingen aan: - Activa in eigendom van derden - deelnemingen Leningen aan: - woningbouwcorporaties - deelnemingen - overige verbonden partijen Overige leningen u/g Overige uitzettingen > 1 jaar (beleggingen)

31-12-2013

31-12-2012

652 652

574 574

368.105 285.398 82.707

314.834 282.348 32.487

217.183

205.916

13.074 6.122

11.732 5.632

56.752 82.538

67.782 59.977 0 54.228 6.565

51.841 6.856

TOTAAL VASTE ACTIVA

585.940

521.324

VLOTTENDE ACTIVA Voorraden Grondexploitaties Gronden niet in exploitatie Grond- en hulpstoffen Voorraad gereed product

372.992 362.660 10.143 107 82

Kortlopende vorderingen Rekening-courant derden Vorderingen op openbare lichamen Vorderingen bijstandswet Belastingdebiteuren Vorderingen grondverkopen Debiteuren Overige vorderingen Verstrekte kasgeldlening Te vorderen rente

996 33.765 15.989 10.547 6.026 7.393 2.070 10.462 6.894

Liquide middelen Kassaldi Bank en girosaldi

126 30.998

Overlopende activa TOTAAL VLOTTENDE ACTIVA TOTAAL ACTIVA

178

352.424 332.796 19.443 97 88

94.143

119.894 5.112 30.898 15.595 6.008 2.570 6.449 1.314 45.462 6.486

31.124

30.343 156 30.187

10.117

10.482

508.375

513.143

1.094.315

1.034.467

Stadsrekening 2013 PASSIVA bedragen x € 1.000 VASTE PASSIVA Eigen Vermogen Algemene reserves Bestemmingsreserves Rekeningresultaat Voorzieningen Voorzieningen en verplichtingen, verliezen en risico’s Egalisatievoorzieningen Langlopende schulden Onderhandse leningen van: -Binnenlandse pensioenfondsen en verzekeringsinstellingen - binnenlandse banken en overige financiële instellingen Waarborgsommen Vooruitbetaalde huur N.E.C.

31-12-2013

31-12-2012

79.638 62.369 16.552 717

106.638 41.113 78.999 -13.474

65.932

40.162

49.950

25.363

15.982

14.799 687.881

660.750

22.479

24.202

665.230

635.828

171 0

164 556

TOTAAL VASTE PASSIVA

833.451

807.550

VLOTTENDE PASSIVA Kortlopende schulden Kasgeldleningen Crediteuren Afdracht loonheffing en sociale lasten Verhaalbare bijstand Door derden belegde gelden Rekening-courant derden

174.466 153.000 8.022 10.089 2.659 696 0

Bank- en girosaldi

Overlopende passiva Te betalen rente Verplichtingen inzake ondernemersfonds Nog te betalen bedragen Vooruitontvangen bedragen openbare lichamen Gelden van derden met specifiek bestedingsdoel

TOTAAL VLOTTENDE PASSIVA TOTAAL PASSIVA

152.328 123.000 18.618 7.074 2.717 919 0

38.187

30.970

48.211 10.097 1.282 22.913 448 13.471

43.619 10.347 1.732 18.391 1.652 11.497

260.864

226.917

1.094.315

1.034.467

Totaal gewaarborgde en gegarandeerde geldleningen en overige zekerheidstellingen ultimo 2013

557.801

179

Stadsrekening 2013

Programmarekening Programma's

Primitieve begroting

Dynamische begroting

Lasten

Baten

Saldo

Lasten

Baten

Saldo

6.394 15.988

-3.788 -269

2.606 15.719

6.204 15.957

-3.557 -540

2.648 15.418

3.804 2.821 8.038

-456 -550 -1.382

3.348 2.271 6.656

4.581 5.324 7.460

-1.063 -3.669 -1.359

3.518 1.655 6.100

14.560 13.585 191.333

-11.635 -8.228 -169.692

2.926 5.357 21.642

14.802 14.482 193.391

-14.208 -7.528 -186.249

594 6.953 7.142

1011 1012

Dienstverlening & Burgerzaken Veiligheid

1013 1021 1022

Citymarketing & Externe betrekkingen Wonen Klimaat & Energie

1023 1031 1032

Groen & Water Ruimte & Cultuurhistorie Grondbeleid

1041 1042

Economie & Toerisme Bestuur & Middelen

4.177 49.165

-2.121 -304.922

2.056 -255.757

3.928 65.100

-2.071 -312.437

1.856 -247.336

1043 1051 1052

Facilitaire diensten Zorg & Welzijn Sport

44.311 66.625 18.036

-37.981 -3.725 -2.182

6.330 62.900 15.854

45.319 65.487 17.254

-37.812 -5.348 -2.182

7.507 60.139 15.072

1061 1062 1063

Werk & Inkomen Openbare ruimte Wijken

166.556 47.918 14.748

-129.060 -12.607 -2.533

37.496 35.311 12.215

170.194 50.046 14.385

-132.935 -14.372 -2.561

37.260 35.674 11.824

1071 1072 1073

Cultuur Mobiliteit Onderwijs

19.915 18.016 33.629

-262 -17.661 -6.176

19.653 355 27.453

19.885 18.702 34.511

-297 -17.488 -6.909

19.587 1.213 27.602

739.620

-715.231

24.389

767.012

-752.585

14.427

Resultaat voor eerste winstbestemming Programma's

Primitieve begroting

Dynamische begroting

Lasten

Baten

Saldo

Lasten

Baten

Saldo

1011 1012 1013

Dienstverlening & Burgerzaken Veiligheid Citymarketing & Externe betrekkingen

0 0 0

0 0 0

0 0 0

0 0 0

0 0 0

0 0 0

1021 1022 1023

Wonen Klimaat & Energie Groen & Water

0 0 0

-1.019 0 0

-1.019 0 0

427 0 2.298

-1.019 0 -200

-592 0 2.098

1032 1041

Grondbeleid Economie & Toerisme

4.321 0

-23.784 0

-19.462 0

5.153 0

-6.484 0

-1.332 0

1042 1043 1051

Bestuur & Middelen Facilitaire diensten Zorg & Welzijn

5.182 0 0

-5.564 0 -720

-382 0 -720

7.111 120 0

-18.500 0 -720

-11.389 120 -720

1052 1061 1062

Sport Werk & Inkomen Openbare ruimte

0 0 0

-86 0 0

-86 0 0

0 0 0

-86 0 0

-86 0 0

1071 1072 1073

Cultuur Mobiliteit Onderwijs

0 100 0

-123 -467 -44

-123 -367 -44

0 0 535

-198 -467 -44

-198 -467 491

9.603

-31.807

-22.204

15.644

-27.719

-12.075

749.223

-747.038

2.185

782.656

-780.304

2.352

Eerste winstbestemming

Resultaat na eerste winstbestemming

180

Stadsrekening 2013

Programma's

Realisatie

dynamische begroting – realisatie

Lasten

Baten

Saldo

Lasten

Baten

Saldo

6.102 15.681

-3.466 -373

2.636 15.309

102 276

-90 -167

12 109

4.591 5.491 7.071

-995 -3.465 -1.357

3.596 2.026 5.714

-10 -167 388

-68 -204 -2

-79 -371 386

14.982 13.728 201.948

-14.226 -6.482 -167.660

756 7.245 34.288

-180 754 -8.558

18 -1.046 -18.589

-162 -292 -27.146

1011 1012

Dienstverlening & Burgerzaken Veiligheid

1013 1021 1022

Citymarketing & Externe betrekkingen Wonen Klimaat & Energie

1023 1031 1032

Groen & Water Ruimte & Cultuurhistorie Grondbeleid

1041 1042 1043

Economie & Toerisme Bestuur & Middelen Facilitaire diensten

3.749 59.144 43.814

-1.857 -317.734 -36.022

1.892 -258.590 7.793

179 5.957 1.505

-214 5.297 -1.790

-36 11.254 -285

1051 1052

Zorg & Welzijn Sport

63.832 17.277

-5.082 -2.182

58.750 15.095

1.656 -23

-267 0

1.389 -23

1061 1062 1063

Werk & Inkomen Openbare ruimte Wijken

182.910 50.167 14.150

-147.918 -14.439 -2.575

34.992 35.729 11.575

-12.716 -121 235

14.983 66 14

2.268 -55 249

1071 1072 1073

Cultuur Mobiliteit Onderwijs

19.694 18.038 33.284

-309 -16.859 -5.717

19.385 1.179 27.566

191 664 1.227

12 -629 -1.191

202 35 36

775.654

-748.717

26.937

-8.641

-3.868

-12.509

Resultaat voor eerste winstbestemming Programma's

1011 1012 1013

Dienstverlening & Burgerzaken Veiligheid Citymarketing & Externe betrekkingen

1021 1022 1023

Wonen Klimaat & Energie Groen & Water

1032 1041 1042

Grondbeleid Economie & Toerisme Bestuur & Middelen

1043 1051

Facilitaire diensten Zorg & Welzijn

1052 1061 1062

Sport Werk & Inkomen Openbare ruimte

1071 1072 1073

Cultuur Mobiliteit Onderwijs

Eerste winstbestemming

Resultaat na eerste winstbestemming

Realisatie

dynamische begroting – realisatie

Lasten

Baten

Saldo

Lasten

Baten

Saldo

0 0 0

0 0 0

0 0 0

0 0 0

0 0 0

0 0 0

427 0 2.298

-1.273 0 -200

-846 0 2.098

0 0 0

254 0 0

254 0 0

5.582 0 11.343

-29.409 0 -15.664

-23.827 0 -4.321

-429 0 -4.232

22.925 0 -2.837

22.495 0 -7.068

120 0

-48 -720

73 -720

0 0

48 0

48 0

0 0 0

-86 0 0

-86 0 0

0 0 0

0 0 0

0 0 0

150 0 535

-198 -467 -44

-48 -467 491

-150 0 0

0 0 0

-150 0 0

20.455

-48.108

-27.654

-4.811

20.389

15.578

796.108

-796.826

-717

-13.452

16.522

3.069

181

Stadsrekening 2013

Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling INLEIDING De jaarrekening is opgesteld met inachtneming van de voorschriften die het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten daarvoor geeft. ALGEMENE GRONDSLAGEN VOOR HET OPSTELLEN VAN DE JAARREKENING De waardering van de activa en passiva en de bepaling van het resultaat vindt plaats op basis van historische kosten. Tenzij bij het betreffende balanshoofd anders is vermeld, worden de activa en passiva opgenomen tegen de nominale waarde. De baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Baten en winsten worden slechts genomen voor zover deze op balansdatum gerealiseerd zijn. Verliezen en risico’s die hun oorsprong vinden voor het einde van het betreffende jaar, worden in acht genomen indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden. Dividendopbrengsten van deelnemingen worden als bate genomen op het moment waarop het dividend betaalbaar wordt gesteld. Personeelslasten worden in principe toegerekend aan het boekjaar waarop ze betrekking hebben. Als gevolg van het formele verbod op het opnemen van voorzieningen c.q. schulden uit hoofde van jaarlijks terugkerende arbeidsgerelateerde verplichtingen van vergelijkbaar volume, worden sommige personele lasten echter toegerekend aan de periode waarin uitbetaling plaatsvindt; daarbij moet gedacht worden aan componenten zoals ziektekostenpremies van gepensioneerden, overlopende vakantiegelden, verlofaanspraken en dergelijke. WAARDERINGSGRONDSLAGEN BALANS IMMATERIËLE VASTE ACTIVA De immateriële activa worden gewaardeerd op verkrijgings- of vervaardigingsprijs verminderd met afschrijvingen. Afschrijving vindt plaats volgens een percentage van de geactiveerde kosten waarbij voor de kosten van het sluiten van geldleningen en disagio een afschrijvingsduur geldt die maximaal gelijk is aan de looptijd van de lening. Voor kosten van onderzoek en ontwikkeling geldt een afschrijvingsduur van 5 jaar. MATERIËLE VASTE ACTIVA Materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen de brutoverkrijgings- of vervaardigingsprijs eventueel verminderd met bijdragen van derden en verminderd met afschrijvingen. Indien de BTW compensabel is dan geldt waardering tegen brutobedrag verminderd met de BTW-component. Indien een materieel vast actief een blijvend lagere marktwaarde heeft, is het actief afgewaardeerd. De vervaardigingsprijs omvat de aanschaffingskosten van de gebruikte grond- en hulpstoffen en de overige kosten, welke rechtstreeks aan de vervaardiging kunnen worden toegerekend. De rente over het tijdvak van de vervaardiging van het actief wordt ten laste van de investering gebracht tot moment van de start van de afschrijving, 183

Stadsrekening 2013 Bij de materiële vaste activa is onderscheid gemaakt naar investeringen met economisch nut en investeringen in de openbare ruimte met uitsluitend maatschappelijk nut. Afschrijving vindt plaats volgens een percentage van de aanschaffingswaarde, gebaseerd op de gemiddelde levensduur van de activa. Afschrijving vindt lineair plaats, tenzij in uitzonderingsgevallen bij raadsbesluit is afgeweken en besloten is tot annuïtaire afschrijving. De afschrijvingstermijnen zijn vastgelegd in de richtlijn “investeren & waarderen, activeren en afschrijven activa”. De waardering van de vaste activa is gebaseerd op de volgende afschrijvingstermijnen in jaren: Categorie Materiële vaste activa Gronden en terreinen

Woonruimten Bedrijfsgebouwen

Grond, weg en waterbouwkundige werken

Vervoermiddelen

184

Afschrijvings Termijn

Omschrijving

Economisch/ Maatschappelijk

40 25

Landgoederen Parken

0 0 40 20 40 40 40 40 40 50 40 20 20 15 10 40 40 40

Gronden en terreinen Gronden uitgegeven in erfpacht Woonruimten Levensduurverlengend onderhoud Woonruimten Wijkcentra Schoolgebouwen Gebouwen t.b.v. eigen organisatie Overige bedrijfsgebouwen Parkeergarages Ondergrondse parkeergarages Sport- en jeugdaccommodaties Eerste inrichting bij nieuwbouw Levensduurverlengend onderhoud gebouwen Technische installaties gebouwen Noodgebouwen Uitbreidingsinvesteringen Riolering Riolering (vervanging) + besluitvorming Gemeentelijk Rioleringsplan Bruggen

Economisch Maatschappelijk Economisch/ Maatschappelijk Economisch Economisch Economisch Economisch Economisch Economisch Economisch Economisch Economisch Economisch Economisch Economisch Economisch Economisch Economisch

40 40 40 25 25 20 20

Havens en kaden Sloop- en grondwerkzaamheden Tunnel Busbanen Viaduct Sport en recreatievelden Blackspots

20 15 15 15 15 15

Parkeerterreinen Rijbanen Fietspaden Trottoirs Groenvoorziening Herinrichting straten, verbetering woonomgeving

10 10 5 10

Speelvoorzieningen Geluidsarm asfalt Bestel- en personenauto's Vrachtwagens en tractoren

Economisch Maatschappelijk Maatschappelijk/ Economisch Maatschappelijk Maatschappelijk Maatschappelijk Maatschappelijk Economisch Maatschappelijk Economisch/ maatschappelijk Maatschappelijk Maatschappelijk Maatschappelijk Maatschappelijk Maatschappelijk Maatschappelijk/ economisch Maatschappelijk Economisch Economisch

Stadsrekening 2013 Categorie Machines, installaties en apparatuur

Automatisering

Overige materiële vaste activa

Immateriële vaste activa Kosten geldleningen

Afschrijvings Termijn 20 15 10 8 5 3 5 5 5 3 5 3 10 10 5 5 5

Omschrijving

5

Kunstwerken zonder historische waarde

Openbare verlichting Verkeersinstallaties Parkeerapparatuur Telefooncentrale Grote computersystemen (bijv. NFIS) Mobiele telefoons Automatiseringsinfrastructuur Aanschaf software licenties PC’s printers, servers, back-up apparatuur, UPS Beeldschermen Softwaretools voor onderhoud en monitoring systemen Meubilair en inventaris Fietsenstallingen Gereedschappen Motormaaiers Keet- en schaftwagen

Economisch/ Maatschappelijk Maatschappelijk Maatschappelijk Economisch Economisch Economisch Economisch Economisch Economisch Economisch Economisch Economisch Economisch Economisch Economisch Economisch Economisch Economisch Economisch/ Maatschappelijk

Maximaal looptijd van de lening

Kosten sluiten van geldleningen en disagio

Onderzoek en Ontwikkeling

5

Onderzoek en Ontwikkelingskosten van een actief

Financiële vaste activa Bijdrage aan activa in eigendom van derden

Afhankelijk van soort investering

Bijdrage aan activa in eigendom van derden

LENINGEN U/G. De leningen u/g zijn opgenomen voor het nominale openstaande saldo. verminderd met het totaal van de getroffen voorzieningen in verband met risico's van oninbaarheid. DEELNEMINGEN De deelnemingen bestaan uit aandelen en participaties en zijn opgenomen tegen verkrijgingsprijs. Elk jaar vindt een beoordeling plaats of een afwaardering noodzakelijk zou zijn op grond van een structurele waardedaling van de aandelen. VOORRADEN De voorraden zijn gewaardeerd tegen inkoopprijs of lagere marktwaarde. De in de exploitatie opgenomen gronden van het Ontwikkelingsbedrijf, opgenomen onder de post “voorraden” op de balans, zijn gewaardeerd tegen het saldo van de gerealiseerde kosten en opbrengsten minus de voorziening t.b.v. een eventueel nadelig resultaat. Onder de kosten wordt in dit verband verstaan de verwervingskosten, sloopkosten, kosten van bouw- en woonrijp maken rentekosten en diverse plankosten. De planexploitaties in ontwikkeling zijn eveneens op deze grondslag gewaardeerd.

185

Stadsrekening 2013

GRONDEN NIET IN EXPLOITATIE De gronden niet in exploitatie zijn opgenomen tegen verkrijgingsprijs. KORTLOPENDE VORDERINGEN De vorderingen op derden zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde. De op balansdatum openstaande vorderingen zijn op hun volwaardigheid beoordeeld. Voor zover noodzakelijk zijn voorzieningen getroffen ter dekking van de risico's van dubieusheid of oninbaarheid. Deze voorzieningen zijn in mindering gebracht op het saldo van de vorderingen. De vorderingen inzake belastingen zijn gewaardeerd op basis van de nominale waarde (de opgelegde aanslagen) verminderd met de op balans¬datum ingeschatte verplichtingen in verband met verminderingen, kwijtscheldingen en oninbaarheid van belastingposten. De vorderingen op inwoners inzake gevorderde terugbetaling van teveel uitbetaalde uitkeringen en subsidies zijn gewaardeerd op nominale waarde verminderd met de op balansdatum ingeschatte mate van oninbaarheid, verwachte kwijtscheldingen en indien er sprake is van een afbetalingsschema contant gemaakt tegen de geldende rekenrente. OVERLOPENDE ACTIVA De onder overlopende activa opgenomen posten zijn tegen nominale waarde gewaardeerd. LIQUIDE MIDDELEN De liquide middelen zijn gewaardeerd tegen nominale waarde. EIGEN VERMOGEN Onder het eigen vermogen zijn opgenomen de algemene reserve ,de bestemmingsreserves en het saldo van de rekening van baten en lasten. VOORZIENINGEN Onder de voorzieningen zijn opgenomen de op het moment van opstellen van de jaarrekening voorzienbare verplichtingen, verliezen en of risico's voor zover de omvang hiervan redelijkerwijs is in te schatten dan wel van derden verkregen middelen die specifiek moeten worden besteed. Ook voor kosten die in een volgend jaar gemaakt worden, maar hun oorsprong vinden in het betreffende jaar waarbij de voorziening dient tot kostenegalisatie. Voorzieningen waarvan de omvang wordt bepaald op basis van beheers- of onderhoudsplannen worden berekend op basis van de laatst bekende geactualiseerde plannen. De voorzieningen zijn opgenomen tegen nominale waarde VOORZIENING GEMEENTELIJKE RIOLERINGS PLAN (GRP) Binnen de bestaande regels en wetgeving kiezen we voor een zo eenduidig en eenvoudig mogelijke en transparante financiële structuur. Er is daarom gekozen voor een geïntegreerde voorziening waarin de drie componenten voor spaardeel voor investeringen, onderhoud en jaarlijkse financiële resultaten in samenhang met elkaar, maar wel apart zichtbaar worden, en gescheiden geregistreerd en beheerd worden.

LANGLOPENDE SCHULDEN Onder langlopende schulden zijn begrepen schulden met een vervaltermijn langer dan een jaar. Deze zijn gewaardeerd tegen nominale waarde. 186

Stadsrekening 2013

VLOTTENDE PASSIVA De posten opgenomen onder de vlottende passiva zijn tegen nominale waarde gewaardeerd. GRONDSLAGEN VAN RESULTAATBEPALING BATEN EN LASTEN In de concernjaarrekening worden de baten en lasten op dezelfde wijze gerangschikt als in de begroting. Zowel de baten als de lasten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Toevoegingen en onttrekkingen aan reserves worden conform begroting, dan wel expliciete besluitvorming door de Raad, rechtstreeks op de reserves gemuteerd. Bij de presentatie van het rekeningsaldo zijn wel alle mutaties afzonderlijk gepresenteerd in het kader van de nieuwe verslaggevingsvoorschriften. PLANEXPLOITATIES ONTWIKKELINGSBEDRIJF Verwachte nadelige resultaten worden door middel van het vormen van een voorziening op basis van contante waarde als verlies genomen. Verliezen worden genomen zodra zij voorzienbaar c.q. te verwachten zijn. Verwachte voordelige resultaten worden in principe genomen bij het afsluiten van de planexploitatie. Tussentijdse winstneming wordt alleen toegepast indien de boekwaarde van het onderhanden werk negatief is. De tussentijds te nemen winst wordt bepaald door de negatieve boekwaarde van het onderhanden werk te verminderen met de contante waarde van nog te maken kosten. Baten worden genomen zodra zij zijn gerealiseerd. KOSTENPLAATSSALDI In 2013 zijn de bedrijfsvoeringskosten overeenkomstig de begroting over de programma’s verdeeld. Een bij de rekening blijkend voor- of nadelig saldo is als bedrijfskostenresultaat op het programma bestuur en middelen verantwoord. GEMEENTELIJK RIOLERINGS PLAN (GRP) Financiële resultaten op de exploitatie De werkelijke lasten en baten zullen afwijken van de ramingen. Deze worden gestort/onttrokken in/aan een voorziening GRP.Wij willen transparant laten zien dat alle geïnde rioolrechten ook daadwerkelijk worden aangewend voor werkzaamheden voortvloeiend uit het GRP. Ons argument daarvoor is dat de burger helder moet kunnen zien dat het geld daadwerkelijk wordt besteed waarvoor het wordt opgehaald. De aanbeveling vanuit de Commissie BBV is om hiervoor een bestemmingsreserve in te stellen. De raad zou hiertoe kunnen besluiten als zij dat wenselijk acht. Wij wijken van deze aanbeveling af. Daarbij denken wij dat het werken met een geïntegreerde voorziening de samenhang wordt vergroot en dezelfde effecten worden bereikt als bij een bestemmingsreserve, doordat de componenten afzonderlijk zichtbaar worden gemaakt en door de raad van jaar tot jaar kunnen worden gevolgd.

187

Stadsrekening 2013

Toelichting op de Balans Activa Alle bedragen x €1.000

IMMATERIËLE VASTE ACTIVA Het onderstaande overzicht geeft het verloop weer van de immateriële vaste activa gedurende het jaar 2013 Immateriële vaste activa

boekwaarde 31-12-2012 574 574

Kosten voor onderzoek en ontwikkeling Totaal

Investeringen

Afschrijvingen

253 253

175 175

boekwaarde 31-12-2013 652 652

De investeringen betreffen de onderzoekskosten voor de realisatie van Zwembad oost.

MATERIËLE VASTE ACTIVA De materiële vaste activa bestaan uit de volgende onderdelen: Boekwaarde per In erfpacht gegeven gronden overige investeringen met economisch nut Investeringen in de openbare ruimte met uitsluitend maatschappelijk nut Totaal

31-12-2013 620 284.778 82.707 368.105

31-12-2012 620 281.727 32.487 314.834

Het onderstaande overzicht geeft het verloop van de boekwaarde van de materiële vaste activa weer en tevens is aangegeven of het investeringen met maatschappelijk nut (M) of economisch nut (E) zijn: Materiële vaste activa

Gronden in erfpacht Gronden en terreinen Bedrijfsgebouwen Woonruimten grond-, weg- en waterbouwkundige werken Vervoermiddelen machines, apparaten, installaties overige activa activa in ontwikkeling geactiveerd in 2013 Totaal

Boekwaarde 31-12-'12 E

Boekwaarde 31-12-'12 M

Investeringen

620 22.118 188.015 4.059 44.234

39

11.877 6.077

28.079

301.658

2.050 2.336

- 123

13.554 5.362

4.492

282.348

32.487

Desinvesteringen

afschrijvingen

bijdragen van derden

Boekwaarde 31-12-'13 E

Boekwaarde 31-12-'13 M

620 27.646 181.617 3.810 50.023

0 6.034 0 0 72.907

349 2.943 111 42

5 9.533 138 8.445

752 3.448

1.502

103 419

1.197 5.351

0 -109

3.135 72.883 -76.541 323.290

605

3.269

12.814 2.321

0 3.876

5.552

21.912

285.398

82.707

- 242.554

-242.554

189

Stadsrekening 2013 De bijdragen van derden zijn direct gerelateerd aan het betrokken actief (als voorbeeld de Stadsbrug de Oversteek met vervaardigingskosten van 250 miljoen euro en bijdragen van 226 miljoen euro). De grote investeringen in 2013 zijn vooral investeringen die middels planexploitaties zijn vervaardigd en op moment van ingebruikname zijn geactiveerd. Dit betreft de Stadsbrug, Station Lent. Graaf Allardsingel, Knoop Lent en de Westelijke Parallelroute. Ook zijn naast de vervangingsinvesteringen in het riool ook de aanleg van de nieuwe riolering in Nijmegen Noord geactiveerd. De desinvesteringen betreffen de verkoop en overdracht van de brandweer-activa aan de Veiligheidsregio.

FINANCIËLE VASTE ACTIVA De specificatie naar categorieën is in de balans weergegeven. Van het onderdeel kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen is onderstaand een specificatie opgenomen. Hierbij is tevens aangegeven welke dividenduitkeringen deze deelnemingen hebben gegenereerd. Kapitaalverstrekkingen verbonden partijen. ( bedragen in €’s ) 193.479 aandelen NV bank Nederlandse Gemeenten 2.500 aandelen DAR Brabantse Poort Mariënburg B.V. B.V. Land over de Waal Waalfront BV GEM Waalsprong beheer BV OBW Beheer B.V Container Afvoerbedrijf Indigo B.V. Totaal

% deelneming

boekwaarde 31-12-2012

Vermeerderingen

verminderingen

Boekwaarde 31-12-2013

Opbrengst 2013

100%

483.698

483.698

288.283

100% 10% 100% 100% 100% 100% 50%

985.497 34.034 18.151 290.419 3.448.000 27.227 45.000 45 300.000 5.632.071

985.497 34.034 18.151 290.419* 3.938.000* 27.227* 45.000* 0 300.000 6.122.026

887.774

5%

490.000

-45 490.000

-45

1.176.058

*Deze deelnemingen hebben een marktwaarde van nul. Deze afwaardering is geheel voorzien. Zie balanspost voorzieningen

VOORRADEN Van de in de balans onder voorraden opgenomen categorieën worden de grondexploitaties en de niet in exploitatie genomen gronden nader gespecificeerd. Het verloop en de samenstelling van de grondexploitaties is ingedeeld naar hoofdgroepen van complexen. Ten behoeve van de bepaling van de boekwaarde van de complexen zijn de exploitatieopzetten geactualiseerd. Deze actualisatie is met inachtneming van de uitgangspunten in de risiconota ontwikkelbedrijf en latere besluitvorming. Verliesverwachtingen hebben geleid tot het opnemen van een voorziening als correctie op de boekwaarde. In de grondexploitaties van de gemeente Nijmegen bestaat onzekerheid over de in de verschillende grondexploitaties na boekjaar 2013 opgenomen nog te realiseren kostenposten en opbrengstenposten. Hoewel de kostenposten met een hogere mate van zekerheid zijn te voorspellen en te beïnvloeden, liggen de grootste risico’s aan de opbrengstenkant. Het in de berekeningen van de grondexploitaties gehanteerde uitgiftetempo, blijft waar van toepassing zeker gezien de economische omstandigheden en demografische ontwikkelingen, onzeker. Voor de huidige programmering van de verkoop van woningen bestaat er nog geen volledige aansluiting tussen type aanbod en de behoefte. De geplande uitgiftes en het uitgiftetempo van bedrijventerreinen zijn onzeker gezien de economische omstandigheden. Ook is het onzeker of de in de grondexploitaties gehanteerde en doorgerekende uitgifteprijzen in de toekomst zullen worden gerealiseerd 190

Stadsrekening 2013 Deze risico’s zijn inzichtelijk gemaakt in de paragraaf Grondbeleid In de balans opgenomen voorraden worden uitgesplitst naar de volgende categorieën: Boekwaarde per Grondexploitaties Gronden niet in exploitatie grond- en hulpstoffen Voorraad gereed product Totaal

31-12-2013 362.660 10.143 107 82 372.992

31-12-2012 332.796 19.443 97 88 352.424

Specificatie van de grondexploitaties. Grondexploitaties

stedelijke ontwikkelingsprojecten bedrijvigheidsprojecten woningbouwprojecten Herstructurering Stadscentrum Waalsprong Dijkteruglegging Maatschappelijk Vastgoed Koers West Gem.Exploitaties Land over de Waal Opdrachten Projecten in ontwikkeling (pio’s) AF: Voorzieningen Totaal

Boekwaarde 31-12-2012

Investeringen 2013

Opbrengsten 2013

1.937

11.617

10.771

4.327 -243 2.009 6.094 79.096 -15.097 17.580 50.631 199.368

2.416 274 159 1.588 28.575 37.876 9.260 47.612 8.751

1.820 477 3.472 1.865 26.063 29.040 5.713 37.316 558

-934 3.024 -14.997 332.796

1.027 1.471 4.000 154.626

561 5.570 -3.300 -126.526

resultaatname 2013

Boekwaarde 31-12-2013 2.783

528 1.234

1.762

4.923 82 -71 5.817 81.608 -6.261 21.127 60.927 207.561 -468 -1.074 -14.297 362.660

Specificatie van de niet in exploitatie genomen bouwgronden. Niet in exploitatie genomen bouwgronden Erfpachtgronden verhuurde terreinen verspreid liggende terreinen overige terreinen en panden nog in ontwikkeling te nemen Totaal

Boekwaarde 31-12-2012 82 1.774 159 10.753 6.675 19.443

Investeringen

desinvesteringen

5.590 3.271 8.861

Afwaardering

439 439

Boekwaarde 31-12-2013 82 1.774 159 5.163 2.965 10.143

verwervingsprijs per m2 20 9 1 49 395

191

Stadsrekening 2013

KORTLOPENDE VORDERINGEN Specificatie vorderingen met een looptijd korter dan één jaar: Boekwaarde per

31-12-2013

rekening-courant derden vorderingen op openbare lichamen vorderingen bijstandswet Belastingdebiteuren Nog op te leggen belastingaanslagen vorderingen grondverkopen Debiteuren overige vorderingen verstrekte kasgeldleningen te vorderen rente Totaal

996 33.765 33.310 3.524 7.415 6.026 7.559 2.070 10.462 6.894 112.023

Voorziening oninbaarheid

17.321 393

166

17.880

31-12-2013

31-12-2012

996 33.765 15.989 3.131 7.415 6.026 7.393 2.070 10.462 6.894 94.143

5.112 30.898 15.595 1.240 4.768 2.570 6.449 1.314 45.462 6.486 119.894

De rekening courant derden bestaan uit: Rekening-courant derden Planexploitaties Waalsprong Massaya Totaal

31-12-2013 996 0 996

31-12-2012 4.950 162 5.112

31-12-2013 31.803 1.498 0 464 33.765

31-12-2012 29.444 0 1.377 77 30.898

De vordering op openbare lichamen bestaat uit: Boekwaarde per Belastingdienst inzake BCF Gemeentefonds Uitkering IAU 2011 van Min SZW Overige vorderingen Totaal

Van de kortlopende vorderingen wordt van enkele posten een nadere toelichting gegeven. De vordering op openbare lichamen bestaat vooral uit de vordering op de belastingdienst inzake het BCF. Deze compensabele BTW wordt na afloop van het jaar verrekend met de belastingdienst. De vorderingen op bijstandsdebiteuren zijn gewaardeerd op basis van de nominale waarde verminderd met de voorziening voor dubieus of oninbaar. De waardering op de balans vindt dus plaats tegen een reële waarde. Met toepassing van de spelregels voor de bandbreedte voorziening dubieuze bijstandsdebiteuren handhaven we in de jaarrekening 2013 het voorzieningspercentage voor bijstandsvorderingen op 52%. Het percentage van de voorziening wijzigen we niet wanneer de financiële afwijking tussen het tweejaargemiddelde van de huidige en voorgaande inschatting (getoetste steekproefuitkomst) én het geldende voorzieningspercentage minder is dan 3% van het totaal van openstaande bijstandsdebiteuren. Bijstandsdebiteuren

vorderingen WWB vorderingen IOAW/IOAZ/BBZv Totaal

192

boekwaarde

21.024 12.286 33.310

voorziening oninbaarheid/ aansprakelijkheid rijk 10.932 6.389 17.321

Balanswaarde 31-12-2013

Balanswaarde 31-12-2012

10.091 5.898 15.989

9.903 5.692 15.595

Stadsrekening 2013 De belastingdebiteuren hebben betrekking op de debiteuren inzake gemeentelijke heffingen, zoals onder meer de OZB. Op de nominale vorderingen wordt een voorziening voor vermindering kwijtschelding en oninbaarheid in rekening gebracht. De nog op te leggen aanslagen die betrekking hebben op 2013 en eventueel voorgaande jaren worden hier eveneens verantwoord. Belastingdebiteuren Belastingdebiteuren Af: voorziening inzake vermindering, kwijtschelding en oninbaarheid Nog op te leggen aanslagen Totaal

Boekwaarde 31-12-2013 3.525 -393 7.415 10.547

31-12-2012 1.712 -472 4.768 6.008

Hieronder staan de grondverkopen verder toegelicht: Boekwaarde per vordering grondverkopen per 1 januari Verkopen gepasseerde akten Correcties Saldo vorderingen grondverkopen

31-12-2013 2.570 7.928 -4.472

31-12-2012 4.080 9.144 -10.674 -20 2.570

6.026

Bij de waardering van de overige debiteuren is de voorziening bepaald op basis van een ouderdomsanalyse, evenals een beoordeling van enkele benoemde posten.:

Debiteuren diverse vorderingen waaronder verhuur, vervallen termijnen leningen e.d. af: voorziening dubieuze debiteuren Saldo overige vorderingen per 31 december

Boekwaarde per 31-12-2013 7.559 -166 7.393

31-12-2012 6.597 -148 6.449

Bij de waardering van de vorderingen is de voorziening bepaald op basis van een ouderdomsanalyse, evenals een beoordeling van enkele benoemde posten. De ouderdom van de debiteurenpost is op balansdatum: Totaal debiteurensaldo

>30 dagen

30-60 dagen

60-90 dagen

> 90 dagen

7.559.185

6.154.176

930.796

146.294

327.918

De overige vorderingen bestaan uit: Boekwaarde per diverse vorderingen GKB, openbare ruimte en vastgoed GEM Waalsprong vorderingen eigen personeel pc privé, fiets, levensloop, UWV Totaal

31-12-2013

31-12-2012

1.804

623

56

412

210

279

2.070

1.314

193

Stadsrekening 2013

OVERLOPENDE ACTIVA Het saldo overlopende activa bestaat uit de volgende componenten: Overlopende activa gelden van derden vooruitbetaalde bedragen Totaal

31-12-2013 3.366 6.751 10.117

31-12-2012 4.574 5.908 10.482

Hieronder staat een specificatie weergegeven van het verloop van de nog te ontvangen gelden van overheidsinstanties van 1 januari tot en met 31 december 2013 ontstaan door voorfinanciering op uitkeringen met een specifiek bestedingsdoel. Vervolgens is per onderwerp een inhoudelijke toelichting gegeven. Naam

O023 EFRO en ESF O033 ZonMw project Gezonde voeding O034 Klimaatneutrale steden O044 Experiment jeugdzorg dichtbij O046 Bijdrage stadsbrug O048 Vogelaarwijk Hatert O049 Drempels en kuilen O053 Vangnetgevallen De Kat O059 SFR Rijnwaalpad O060 SFR Beuningen O064 verkeersveiligheid O065 Projecten openbaar vervoer 2013 O072 VINAC O075 Fietsprojecten 2013 O034/O059/O062/O063 * Eindtotaal

Boekwaarde 31-12-2012 8 21 -74 12 3.272 30 183 279 -288 60 46 0 0 0 1.025 4.574

Nog te ontvangen

Ontvangen

32 37 83

Boekwaarde 31-12-2013 15 28

3.272 30 4 763 300

241 209 300 46

760 153 1.925

100

4.057

4.241

25 30 9 12 0 0 183 42 266 60 0 760 53 1.925 3.366

*Deze gelden van derden zijn opgenomen om aansluiting te houden met de stand ultimo 2012. Door wijzigingen in de positie verschuiven bedragen tussen activa en passiva.

EFRO en ESF

Dit betreft de balansregistratie van de Europese middelen voor: -Uitvoeringsprogramma EFRO Kanaalgebied -Cool breaks (Europees geld voor euregionale samenwerking) Het verschil tussen enerzijds de uitgaven aan projectuitvoerders en anderzijds de ontvangsten van BZK/Europa worden op deze balanspost bijgehouden.

ZonMw project Gezonde Voeding

Honorering door ZonMw (Nederlandse organisatie voor gezondheidsonderzoek en zorginnovatie) voor ons project “Gezonde voeding”. De bijdrage is € 150.000 over de periode 2010-2013. We verlenen met deze middelen een budgetsubsidie aan de GGD regio Nijmegen voor de uitvoering van het project "Gezonde voeding.

Klimaatneutrale steden

Met het project "De groene Hub" willen we een stap zetten richting klimaatneutraliteit en invulling geven aan duurzaam vervoer en de daarbij gewenste transitie naar alternatieve brandstoffen. Vanuit het Ministerie van Infrastructuur & Milieu is een bijdrage van € 0,8 miljoen beschikbaar 194

Stadsrekening 2013 gesteld en wordt ingezet voor duurzame mobiliteit. De Gemeente Nijmegen wordt afgerekend op inspanning en op resultaat. Er wordt een proces ingericht om projectdoelen voor groen gas, duurzame logistiek en kennisdeling te realiseren.

Experiment Jeugdzorg dichtbij

In dit experiment krijgt de cliënt de hulpverlening die hij of zij nodig heeft, zo dichtbij mogelijk, zo tijdig mogelijk, zo ambulant mogelijk en zoveel mogelijk op basis van "de kracht" van het eigen sociale netwerk. Hiervoor is een eenmalige subsidieverlening door de provincie van maximaal € 60.000 toegezegd i.h.k.v. afstemming Jeugdzorg Jeugdbeleid, project experiment jeugdzorg dichtbij. Na vaststelling zal de provincie overgaan tot uitkering van de resterende 20% (€ 12.000). In 2014 zal de verantwoording plaatsvinden.

Stadsregio Stadsbrug

Wij ontvangen in tranches middelen van het Rijk, via de Stadsregio, om de stadsbrug te realiseren. Wij hebben zelf deze middelen voorgeschoten en de subsidie is in 2013 ontvangen van het Rijk.

Vogelaarwijk Hatert

Dit betreft het uitvoeren van de maatwerkafspraken Hatert in opdracht van BZK. De subsidie is in 2013 verantwoord waarna de eindbeschikking is ontvangen.

Drempels en Kuilen

Dit betreft een investeringsbijdrage ten behoeve van het verhelpen van drempels en kuilen in de weg. Afrekening van de subsidie wordt in 2014 verwacht.

Vangnetgevallen de Kat

Dit betreft een bijdrage die wij ontvangen ten behoeve van de bodemsanering van de Kat.

Snel Fiets Route Rijnwaalpad

Dit betreft een subsidie voor de aanleg van een snelle fietsverbinding tussen Arnhem en Nijmegen.

Snel Fiets Route Beuningen

Dit betreft een subsidie voor de aanleg van een snelle fietsverbinding tussen Beuningen en Nijmegen.

Verkeersveiligheid

Subsidie voor educatieprojecten op het gebied van verkeersveiligheid in samenwerking met omliggende gemeenten. Subsidie is in januari 2013 afgerekend.

Projecten openbaar vervoer 2013 Vastleggen van nog te ontvangen bijdragen aan verschillende openbaar vervoerprojecten die inmiddels geheel- of gedeeltelijk zijn afgerond.

VINAC

Betreft subsidie Provincie voor sanering bodemverontreinigingen op diverse locaties:.

Fietsprojecten 2013

Nog te ontvangen bijdrage aan Fietstunnel Vrouwe Udasingel, Houtlaan en Snelfietsroute Nijmegen-Heumen (declaraties ingediend okt 2013)

195

Stadsrekening 2013

Passiva Alle bedragen x €1.000

EIGEN VERMOGEN Het in de balans opgenomen eigen vermogen bestaat uit: Boekwaarde per Algemene reserve Bestemmingsreserve Rekeningresultaat Totaal

31-12-2013 62.369 16.552 717 79.638

31-12-2012 41.113 78.999 -13.474 106.638

Het resultaat over 2013 is als volgt opgebouwd: Rekeningresultaat 2013 Lasten Baten Saldo voor aanspreken reserves Reservemutaties: Storting in de reserves Onttrekking uit de reserves Per saldo onttrekking uit reserves Resultaat voor verwerking resultaatvoorstellen

775.654 748.717 26.937 20.454 -48.108 -27.654 Voordelig 717

Het verloop van de reserves in 2013 wordt in onderstaand overzicht weergegeven: De mutaties hebben plaatsgevonden in overeenstemming met de besluitvorming door de raad zoals verwerkt in de dynamische begroting. Hieronder volgt per reserve een korte toelichting naar aard en reden van de reserves. Reserves

F022 Saldireserve Subtotaal Algemene reserve F002 Reserve Strategische Investeringen F003 Reserve Waalsprong F004 1%-regeling Beeldende Kunst F010 Verbeter.toegank.openb.geb.en ruimte F025 Algemene bedrijfsreserve F026 Medische heroïneverstrekking F029 Reserve onderwijshuisvesting F040 Reserve ISV F045 Reserve stadsbrug F046 Reserve afschrijving F047 Reserve parkeerbijdrage F051 Reserve Focus citymarketing F052 Reserve afbouw gesubsidieerde arbeid F054 Reserve ondernemersfonds lastenverlaging F056 Reserve Groen in W-Wijken F057 Reserve Duurzaamheidsmaatregelen Subtotaal Overige bestemmingsreserve Totaal reserves

196

Boekwaarde 31-12-2012

Toevoeging

Onttrekking

41.113 41.113 2.442 2.627 174 99 22.942 356 1.644 719 45.554 1.002 1.440 0 0 0

59.794 59.794 0 0 150 0 0 0 535 427 1.936

-45.021 -45.021 0 -715 -23 0 -1.653 -356 -44 -1.273 -47.490 -108

657 2.833 450

-32

0 0 78.999 120.112

2.298 120 9.406 69.200

-200 0 -51.895 -96.916

Bestemming resultaat 2012 6.482 6.482 0 121 -99 -21.289

1.310

-19.956 -13.475

Boekwaarde 31-12-2013 62.369 62.369 2.442 1.912 422 0 0 0 2.134 1.182 0 894 1.440 625 2.833 450 2.098 120 16.552 78.921

Stadsrekening 2013

Saldireserve

De saldireserve is een algemene reserve en is bedoeld om risico’s op te kunnen vangen. De saldireserve is bij vaststelling van de nieuwe nota weerstandsvermogen en risicobeheersing aangewezen als het beschikbare weerstandsvermogen. De saldireserve wordt gevoed vanuit een voordelig rekeningresultaat en/of aan de hand van een expliciet besluit van de gemeenteraad. Daarnaast voegen we de bespaarde rente op eigen financieringsmiddelen toe. De hoogte van de saldireserve beweegt zich binnen een bepaalde bandbreedte, bestaande uit een “harde” ondergrens en een flexibele bovengrens. . Bij de stadsrekening 2012 is besloten de ABR op te heffen en daarmee is de saldireserve ook expliciet benoemd als de reserve waarmee de positieve en negatieve effecten van de grondexploitaties afgewikkeld worden. Voor meer informatie hierover verwijzen wij u naar de paragraaf Weerstandsvermogen.

Reserve Strategische Investeringen

In het coalitieakkoord “Bruggen bouwen aan de Waal” heeft uw Raad bij de financiële spelregels bepaald dat er een Reserve Strategische Investeringen wordt ingesteld, waarin we de kapitaallasten storten van niet tijdig gerealiseerde investeringen, voor zover de vertraging niet in de begroting is verwerkt. Het doel van de reserve is een financiële bijdrage leveren aan majeure investeringen met een strategisch belang voor de stad in de sfeer van bereikbaarheid, veiligheid, wijkverbetering of grote projecten als Koers West, waarbij het dan gaat om investeringen met maatschappelijk nut in de openbare ruimte. De reserve wordt gevoed door het storten van kapitaallasten die niet besteed worden, vanwege het niet tijdig realiseren van een investering. Onderuitputting kapitaallasten wordt alleen toegevoegd na expliciet besluit door de Raad.

Reserve Waalsprong

Deze reserve heeft als doel om de exploitatieverschillen van het uitbreidingsplan Nijmegen-Noord op te vangen. In 2010 stemde uw Raad in met uitbreiding van de Brandweer met Post Noord. Dat was een van de laatste besluiten, dat op basis van het Voorzieningenplan Waalsprong werd genomen. Dekking werd voor € 0,7 miljoen gevonden in de reserve Waalsprong. Nu is duidelijk dat die reserve daarvoor nog ruimte biedt tot en met 2015. Bij de jaarrekening 2012 is voorgesteld deze voorziening eind 2015 op te heffen en het restant van ongeveer € 0,5 miljoen aan de saldireserve toe te voegen.

1%-regeling Beeldende Kunst

Bij het raadsbesluit van 23 februari 2006, is besloten de reserve 1%-regeling Beeldende kunst te handhaven. In de praktijk is gebleken dat bij sommige projecten waarop de regeling van toepassing was een kunstopdracht weinig zinvol zou zijn, terwijl bij de andere projecten het budget voor een passende opdracht ontoereikend was. Dit was de reden om de in de bouwkredieten gereserveerde “procentgelden” los te koppelen van de locatie/het project waarvoor ze vrijkwamen. Er werd één fonds gevormd, dat werd gevoed door alle percentagegelden die vrijkwamen. De advisering over de plaatsen waar, hoe en met welke kunstenaar een kunstopdrachtprocedure in gang zou worden gezet is in handen van de Commissie Beeldende Kunst. De beschikking over een reserve is financieel-technisch de eenvoudigste manier om te werken aan kunstopdrachten. Tegenover de gelden die via de regeling gereserveerd worden, wordt een programma van projecten opgesteld. De grilligheid van de projecten in hun verloop- de ene opdracht duurt veel langer dan de andere en elk opdrachtproces verloopt weer anders- maakt “flexibele” beschikbaarheid van de middelen nodig.

197

Stadsrekening 2013

Verbetering Toegankelijkheid Openbare Gebouwen en ruimte Deze reserve is opgeheven bij de vaststelling van de stadsrekening 2012

Algemene bedrijfsreserve

Bij de jaarrekening 2012 is besloten deze reserve op te heffen.Het saldo is overeenkomstig besluitvorming toegevoegd aan de saldireserve.

Reserve Medische heroïneverstrekking

Dit betreft een tijdelijke bestemmingsreserve voor de voorziening medische heroïneverstrekking. De reserve is bedoeld om middelen in te kunnen zetten over de jaren 2012 en 2013.De reserve is eind 2013 nihil en kan opgeheven worden.

Reserve onderwijshuisvesting

Het doel van de reserve Onderwijshuisvesting is het oormerken van gelden voor het onderwijshuisvestingsveld. Aangezien de decentralisatie nog niet geheel afgerond is, kan deze reserve nog niet opgeheven worden.

Reserve ISV

Om het door de Raad goedgekeurde ISV-programma goed uit te voeren is in 2011 een reserve ingesteld waarin geldstromen met elkaar worden verrekend. Het uitvoeringsprogramma loopt t/m 2014.

Reserve Stadsbrug

Deze reserve is ingesteld voor het reserveren van gemeentelijke middelen ten behoeve van de realisatie van de tweede stadsbrug, onderdeel van de ontwikkeling van Koers-West. In 2013 is besloten dat de reserve niet langer nodig was en is besloten het restant toe te voegen aan de saldireserve.

Reserve Afschrijving

Bij het vaststellen van de stadsrekening 2009 is besloten om deze reserve in te stellen omdat dit verplicht is vanuit de BBV-voorschriften. Bij investeringen met een economisch nut mogen bepaalde inkomsten (verzekeringsgelden na bijv. brand, de opbrengst uit verkoop van een pand, etc.) niet in mindering worden gebracht op de nieuwe investering. Bijdragen die geen directe relatie met de nieuwe investering hebben, kunnen in de reserve afschrijving gestort worden. Via onttrekkingen uit deze reserve kunnen de met die investering samenhangende kapitaallasten verlaagd worden.

Reserve Parkeerbijdrage, nieuwe naam: Bereikbaarheidsfonds

De reserve parkeerbijdrage is in 2005 ingesteld. Het doel van deze reserve is om gelden, die ontvangen worden op grond van de bouwverordening ten behoeve van alternatieve parkeervoorzieningen, beschikbaar te houden voor de realisatie van die parkeervoorzieningen. Met het Raadsvoorstel “Kiezen èn Delen, Parkeren in Nijmegen, is de Verordening Bereikbaarheidsfonds gemeente Nijmegen aangepast. Belangrijkste aanpassing is dat de bestemming van dit fonds verruimd is. Voorheen was de inzet beperkt tot parkeervoorzieningen en nu gaat het om een bijdrage bereikbaarheidsbeleid in bredere zin. De parkeerbijdrage heeft als doel bij te dragen in de financiering van het bereikbaarheidsbeleid van de gemeente Nijmegen indien een nieuwe ontwikkeling er zelf niet in slaagt om de parkeerbehoefte op eigen terrein op te lossen.

198

Stadsrekening 2013

Reserve Focus citymarketing

De raad heeft middelen vrij gemaakt voor het meerjarenprogramma citymarketingactiviteiten. Op grond daarvan stelt ons college het (meerjarige) uitvoeringsprogramma Citymarketing vast. Het bestedingsplan is hierop gebaseerd.

Reserve afbouw gesubsidieerde arbeid

Het doel van deze reserve is het egaliseren van de uitgaven die verband houden met de afbouw van de gesubsidieerde arbeid. In de notitie “Beleidsregels afbouw gesubsidieerde banen” is de programmering van de inzet van de beschikbare gemeentelijke middelen vastgesteld. In 2012 was aan de hand van het raadsbesluit een voorziening in de jaarrekening opgenomen, die voorziening had meer het karakter van een bestemmingsreserve en om die reden is de voorziening ultimo 2013 naar 0 teruggebracht en is het beschikbare bedrag opgenomen onder de reserves.

Reserve ondernemersfonds ten behoeve van lastenverlaging

De reserve ondernemersfonds was ultimo 2012 nihil. Alle toegekende subsidies waren beschikt en als nog te betalen verantwoord. In 2013 zijn er afrekeningen ondernemersfonds geweest en zijn er nieuwe beschikkingen afgegeven. De afrekeningen oude jaren hebben er echter voor gezorgd dat er ultimo 2013 een overschot in de beschikbare middelen voor het ondernemersfonds is van € 450.000. Overeenkomstig raadsbesluit van 29 oktober 2008, en aangehaald in het raadsbesluit van 14 februari 2014, worden de overtollige middelen in de reserve gestort, zodat deze beschikbaar zijn voor lastverlichting i.c. verlaging van het OZB gebruikerstarief niet-woningen.

Reserve Groen In W-Wijken

Deze reserve is in 2013 ingesteld met als doel dekking te geven voor groenaanleg investeringen in stenige wijken. Hiervoor is een aantal investeringen benoemd. Voeding van de reserve heeft in 2013 plaatsgevonden door de verkoop van Heumensoord.

Reserve Duurzaamheidsmaatregelen

De Reserve is in 2013 ingesteld en heeft ten doel om, ter uitvoering van het vliegwielprincipe “duurzaamheid voor duurzaamheid”, de besparingen uit duurzaamheidsmaatregelen te reserveren als dekking voor de bijbehorende (kapitaal)lasten en voor toekomstige vervangingsinvesteringen.

199

Stadsrekening 2013

VOORZIENINGEN Hieronder staat het verloop van de voorzieningen gedurende 2013 weergegeven. In de kolom vrijval zijn de bedragen opgenomen die ten gunste van de rekening van lasten en baten zijn vrijgevallen. Alle aanwendingen van de voorzieningen zijn rechtstreeks ten laste van de voorziening gebracht. Onderstaand is per voorziening een toelichting op de aard, noodzakelijke omvang en de mutaties in 2012 van de betreffende voorziening weergegeven. Voorziening voorzieningen voor verplichtingen, verliezen en risico's V002 Bezwaar en Beroep heffingen V025 Bergerden V026 Voorziening MTC V036 Pensioeninhouding wethouders V040 Spaarverlof V042 Stedelijke vernieuwing V069 Minimabeleid V091 IBB (ik bouw betaalbaar) V093 Gesubsidieerde arbeid V094 Waalfront V095 Ziekengeldverplichting Uitzicht V096 Waalsprong GEM-deel V097 Voorziening BWS Subtotaal Egalisatievoorzieningen V017 Onderhoudsvoorziening panden V019 Ruiming Explosieven V050 GRP-nieuw V085 Onderhoudsvoorziening Triavium V086 Verbetering toegankelijkheid openbare gebouwen V087 Beheerkosten startersleningen Subtotaal Totaal

boekwaarde 31-12- 2012

477 2.726 39 65 507 398 360 0 2.833 5.298 960 11.700 0 25.363

toevoeging

Aanwending

499 123

-201

vrijval

boekwaarde 31-12-2013

-12 -39

4 400

-122 -402 -360 -138

-95

--2.833 12.377 20 14.923 1.519 26.522

-20

-940

-116 -1.360

-3.919

763 2.849 0 65 290 0 0 262 0 17.675 20 26.623 1.403 49.950

4.973 1.738 6.592 391 277

3.619 1.358 8.881

-2.513 -274 -10.115 -80 -69

6.079 2.822 5.357 312 208

828 14.799 40.162

467 14.324 40.846

-91 -13.142 -14.502

1.204 15.982 65.932

-3.919

Voorziening bezwaar en beroep heffingen

Deze voorziening dient ter afhandeling van lopende bezwaar- en beroepsprocedures met betrekking tot gemeentelijke heffingen. Bij gegrondverklaring van het bezwaar of beroep volgt een correctie op de aanslag wat kan leiden tot ( gedeeltelijke) terugbetaling.

Voorziening Bergerden

Deze voorziening van € 2.849.000 dient ter afdekking van een tekort van de deelname in de GR Bergerden. De financiële en economische crisis heeft ook de glastuinbouw geraakt. De verkoop van bouwrijp terrein is geruime tijd nagenoeg stilgevallen. In 2013 zijn hiertoe diverse aanpassingen doorgevoerd in de grondexploitatie, zoals bv. een wijziging in de prognose van de verkoopsnelheid en verkoopprijs van gronden en een aanpassing van de inflatiecijfers en looptijd. Ook is de risicoanalyse aangescherpt. Omdat er sprake is van een ongewijzigde situatie, is de meest recente grondexploitatie (vastgesteld 20 februari 2014 door het AB) gebaseerd op de uitgangspunten van de vorige grondexploitatie 2013. De verwachting is dat besluitvorming over het nieuwe toekomstperspectief voor Bergerden medio 2014 kan plaatsvinden. Het nieuwe toekomstperspectief wordt daarna vertaald in een nieuwe grondexploitatie met de 200

Stadsrekening 2013 nieuwe vastgestelde uitgangspunten. Deze visie ligt er niet vóór het opmaken van de stadsrekening van Nijmegen en een exploitatieopzet gebaseerd op de toekomstvisie is dus ook niet voordien beschikbaar. Uitgangspunt in de grondexploitatie van februari 2014 is de uitgifte van glastuinbouw en het voorzien van 7 ha glastuinbouw in een andere bestemming van de grond. Namelijk in: agro-business. Gezien de huidige marktomstandigheden is de eerste nieuwe uitgifte in 2015 geprognosticeerd. Bovendien zijn de opbrengsten voor glastuinbouw in 2013 verlaagd en verder uitgefaseerd, waardoor de looptijd van de exploitatie tot en met 2023 loopt. In de planexploitatie 2014 is een geprognosticeerde kostenstijging van 2% per jaar aangehouden. De geprognosticeerde opbrengstenstijging bedraagt in 2014 is evenals in de opzet 2013 0% per jaar, gevolgd door 1% in 2015, 1,5% in 2016 en 2% voor 2017 en verder. De rekenrente is onveranderd gebleven en bedraagt 4,25% per jaar. Deze exploitatieopzet 2014 komt uit op een tekort van € 5,6 miljoen op netto contante waarde, waarvoor de voorziening van ruim € 2,8 miljoen (50% nijmeegs aandeel) is getroffen. Tevens is het risicoprofiel van Bergerden berekend op € 10 miljoen, waarvoor Nijmegen in de risico’s voor planexploitaties € 5 miljoen heeft meegenomen. En daarmee is voor € 5 miljoen beslag gelegd op het weerstandsvermogen van de gemeente Nijmegen. Met de inzichten en besluitvorming tot het met het opmaken van deze jaarrekening 2013 zijn bovenstaande verliezen en risico’s berekend. Als gevolg van het ontbreken van een nieuw vastgesteld toekomstperspectief en een op basis daarvan geactualiseerde grondexploitatie is verdere actualisering en het inzicht geven in mogelijke verliezen en risico’s niet mogelijk. Wat wel mogelijk is, is inzicht geven in de maximale financiële onzekerheid die de gemeente Nijmegen kan lopen. Het doemscenario is een “stekker eruit” scenario en dus het afwaarderen van de huidige boekwaarde van de planexploitatie naar landbouwgrond. Daartoe zal zeker niet worden besloten, maar om aan te geven wat het grootst mogelijke risico is, is berekend dat “stekker eruit” zou leiden tot een totaal verlies van 25,5 miljoen. Aangezien er in het huidige scenario al € 5,6 miljoen is voorzien en € 10 miljoen als risico is opgenomen, zou dit doemscenario leiden tot in aanvulling hierop een maximale totale financiële onzekerheid van ongeveer € 10 miljoen voor de GR. Voor Nijmegen zou dit € 5 miljoen (50%) betekenen. Naar ons idee zijn de financiële risico's die we op dit moment voorzien afdoende afgedekt, met inachtneming van de mogelijke uitkomst van de nieuw op te stellen toekomst visie.

Voorziening Multimodaal Transport Centrum (MTC) Deze voorziening is in 2013 vrijgevallen.

Voorziening pensioeninhouding wethouders

Deze voorziening betreft een berekende waarde van de uit te keren wethouderspensioenen in die gevallen waar een verzekering niet mogelijk is. In de overige gevallen worden de met wethouderspensioenen samenhangende verzekeringspremies ten laste van de gemeente genomen.

Voorziening spaarverlof

Deze voorziening is in 1993 ingesteld met als doel het realiseren van financiële middelen om de kosten van inhuur van personeel af te kunnen dekken op het moment dat een ambtenaar spaarverlof opneemt. Dit is een aflopende regeling. Er is alleen nog aanwending van de bestaande voorziening, er worden geen nieuwe aanspraken meer opgebouwd.

Voorziening stedelijke vernieuwing

De voorziening vloeit voort uit het raadsbesluit nr. 99.9643 van 9 juni 1999. De voeding van het fonds is de opbrengst van erfpachtgronden aan de corporaties. Vervolgens is er een overeenkomst gesloten tussen de

201

Stadsrekening 2013 gemeente en de corporaties om de voorziening uit de ponden ten behoeve van de herstructureringsoperatie woningbouw. Deze voorziening is eind 2013 opgeheven.

Voorziening Minima beleid

De voorziening dient ter dekking van verplichtingen uit hoofde van de regeling chronisch zieken, ouderen en gehandicapten. De aanvraagperiode van deze regeling liep tot en met maart 2013. De voorziening is eind 2013 opgeheven.

Voorziening ik bouw betaalbaar

Deze voorziening is bedoeld om te bereiken dat zelfbouw voor een breed scala aan huishoudens en doelgroepen en ook voor de minder koopkrachtige huishoudens mogelijk is.

Voorziening gesubsidieerde arbeid

Het doel van deze voorziening is het egaliseren van de uitgaven die verband houden met de afbouw van de gesubsidieerde arbeid. In de notitie “Beleidsregels afbouw gesubsidieerde banen” is de programmering van de inzet van de beschikbare gemeentelijke middelen vastgesteld. Deze voorziening heeft meer het karakter van een bestemmingsreserve en om die reden is de voorziening ultimo 2013 naar 0 teruggebracht en is opgenomen onder de reserves.

Voorziening Waalfront

Het doel van deze voorziening is afdekking van het aandeel van de gemeente Nijmegen in het tekort van de gebiedsontwikkeling Waalfront. De grondexploitatie van Waalfront is geactualiseerd per 1 juli 2013 en op 5 februari 2014 door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van GEM Waalfront vastgesteld. Deze Grex sluit met een verlies op netto contante waarde van € 29 miljoen. Inmiddels heeft het ontwikkelingsbedrijf Waalfront CV de jaarrekening 2012 opgemaakt waarbij de grondexploitatie eindigt op NCW -29 miljoen die als uitgangspunt is gebruikt voor de waardering in de jaarrekening 2012.De verliesvoorziening in de stadsrekening moet aansluiten op het vermogen volgens de meest recente jaarrekening van het ontwikkelbedrijf Waalfront. Hiervoor heeft de gemeente Nijmegen een verlies voorziening getroffen van 50% van 29 miljoen, zijnde € 14,5 miljoen. In de risiconota van het ontwikkelbedrijf en het VGP is de verwachting uitgesproken dat de ondergrens nog niet geheel bereikt is. Wij beschouwen de vastgestelde GREX dan ook als de basisvariant en hebben een minimumvariant berekend waarbij we een aantal negatievere uitgangspunten hebben gehanteerd. Deze variant komt neer op een gecalculeerd verlies van € 40,4 miljoen NCW. Het verschil tussen het gecalculeerde verlies uit de minimumvariant en het verlies volgens de door beide partners vastgestelde Grex toegevoegd aan het risicoprofiel. Dit komt er op neer dat wij in ons weerstandsvermogen rekening houden met een mogelijk extra verlies van € 14 miljoen. We hadden namelijk al rekening gehouden met een risicobedrag van € 8,3 miljoen en dat wordt nu verhoogd met € 5,7 miljoen (zijnde 50% van 40,4 miljoen verlies minimumvariant minus 29 miljoen verlies waar reeds een voorziening voor is getroffen) De risico’s en onzekerheden in deze exploitatie liggen m.n. bij het uitgiftetempo en de realisatie van de grondprijzen. Naast deze risicovoorziening van € 14,5 miljoen op basis van de vastgestelde Grex hebben wij een extra bedrag van € 3,175 miljoen aan de voorziening toegevoegd. Op grond van gemaakte afspraken is dit bedrag opgenomen omdat Nijmegen hiervoor wordt belast indien in 2026 mocht blijken dat de grondexploitatie Waalfront sluit met een nadelig saldo.

Voorziening ziekengeldverplichting Uitzicht

Egaliseren van de uitgaven ziekengeld van (ex-) medewerkers van Uitzicht. De Gemeente Nijmegen heeft van de Belastingdienst premies ziekengeld m.b.t. (ex-) medewerkers Stichting Uitzicht terugontvangen. Deze premies zijn in een voorziening gestort. Vervolgens worden de doorbelaste (ziekengeld) kosten van het UWV 202

Stadsrekening 2013 ten laste van deze voorziening gebracht. Ultimo 2013 bleek dat het risico van het betalen van ziekengeldkosten zich beperkt (e) tot 3 personen. De betreffende kosten zijn in 2013 ten laste van de voorziening gebracht. Daarna is het restant van de voorziening – onder aftrek van de kosten die in 2014 nog worden verwacht – vrijgevallen

Voorziening Waalsprong GEM deel

Deze voorziening van € 26,6 miljoen dient ter dekking van het tekort in de planexploitatie van de GEM Waalsprong. De gemeente Nijmegen is in 2013 volledig eigenaar van de GEM Waalsprong geworden. Op basis van de ontvlechtingsafspraken is gewerkt aan een nieuw ontwikkelingsbeeld van de waalsprong en aan de herziening van de grondexploitatie per 1 januari 2013 voor de GEM Waalsprong. De grondexploitatie 2013 is aangepast aan de parameters uit de risiconota ontwikkelbedrijf en het resultaat uit de grondexploitatie is verslechterd tot € 22,6 miljoen. Dit gecalculeerd verlies is geheel voorzien . De risico’s en onzekerheden in deze exploitatie liggen m.n. bij het uitgiftetempo en de realisatie van de grondprijzen. Inmiddels heeft de GEM Waalsprong Beheer BV de jaarrekening 2013 opgemaakt en daaruit blijkt een negatief eigen vermogen van € 26,6 miljoen Aangezien wij als gemeente Nijmegen sinds begin 2013 enig aandeelhouder zijn, zijn wij verantwoordelijk voor de afdekking van dit negatief eigen vermogen. In dit negatieve vermogen is de verliesverwachting van de Grex GEM Waalsprong opgenomen. In het VGP hebben wij reeds een verliesvoorziening voor deze GREX opgenomen van € 22,6 miljoen Betekent dat wij een extra verliesvoorziening moeten treffen van € 4 miljoen, zijnde het verschil tussen de reeds getroffen voorziening en het negatief eigen vermogen. Het grootste verschil bestaat uit een neerwaartse bijstelling van de subsidieverwachting. Reden hiervoor is dat de accountant van de GEM Waalsprong alleen subsidieverwachtingen mee mag nemen waarvoor een concrete regeling aanwezig is. (BW2 titel 9 versus BBV)

Voorziening BWS

Het Besluit Woninggebonden Subsidies was een subsidieregeling van het rijk voor betaalbare nieuwbouw. De regeling is in 2000 beëindigd. Door het systeem van jaarlijkse bijdragen liepen de betalingen aan opdrachtgevers voor woningbouw nog een groot aantal jaren door. De Stadsregioraad heeft in 2012 besloten tot uitkering van die voordelen aan de deelnemende gemeenten. Deze gelden worden uitgekeerd onder de voorwaarde dat ze worden besteed in het kader van de volkshuisvesting.

Onderhoudsvoorziening panden

De voorziening onderhoud panden is bedoeld als egalisatievoorziening voor de jaarlijkse uitgaven voor groot onderhoud. Het betreft het planmatig onderhoud aan panden voor bijvoorbeeld kamerverhuur, gemeentelijke panden zoals de brandweerkazerne, woonwagens en standplaatsen, parkeergarages, wijkcentra, sporthallen en - zalen, de Keizer Karel Podia, de Lindenberg, panden op het gebied van het cultureel erfgoed, etc. Dit onderhoud kan jaarlijks fluctueren en teneinde de jaarlijkse lasten gelijkmatig te verdelen is de voorziening gevormd.

Voorziening ruimen explosieven

Jaarlijks wordt voor elke opgeleverde (nieuwe) woning als onderdeel van de gemeentefondsuitkering een bedrag ontvangen ter dekking van de kosten van ruiming van explosieven opgenomen in deze voorziening. Het voorzieningenplan toont dat de kosten van ruimen een zeer lange looptijd kan hebben.

Voorziening GRP-nieuw

Deze voorziening is ingesteld op 8 juni 2005 en heeft als doel een meerjarige evenwichtige tariefsopbouw van de rioolrechten. Het bestedingsplan is gebaseerd op het Gemeentelijk Rioleringsplan 2010-2016.

203

Stadsrekening 2013 De gemeenteraad van de gemeente Nijmegen heeft op 14 oktober 2009 het GRP 2010-2016 vastgesteld. In het GRP 2010-2016 wordt jaarlijks door middel van de rioolheffing een vervangingsbijdrage van € 6,9 miljoen begroot. Dit bedrag wordt aan de voorziening toegevoegd. De vervangingsinvestering wordt geactiveerd. De vervangingsbijdrage wordt daarop in mindering gebracht volgens de navolgende systematiek. Het bedrag van € 6,9 miljoen wordt ingezet voor de dekking van de kapitaallasten (afschrijving en rente) van de investeringen. Het bedrag dat resteert wordt ingezet voor extra afschrijvingen op de investeringen. Zo wordt toegewerkt naar een boekwaarde van nihil in het jaar 2030. Met betrekking tot de jaren 2010-2013 is de vervangingsbijdrage van € 6,9 miljoen als volgt aangewend voor kapitaallasten, reguliere afschrijving , versnelde afschrijving en rente (in €1.000): Jaar

Spaar component

GRP 2010 2011 2012 2013

6.909 6.909 6.909 6.909

primitieve begroting 6.909 6.970 6.708 6.694

Totaal kapitaallaste n dynamische begroting 6.970 6.708 6.694 6.687

Afschrijving regulier

6.970 6.708 6.694 6.687

Afschrijving extra/versneld

1.093 911 877 790

Rente

4.480 4.437 4.396 4.596

1.397 1.360 1.421 1.301

Onderhoudsvoorziening Triavium

Het onderhoud wordt uitgevoerd op basis van 10 jarig POG onderhoudsschema ingedeeld naar nut en noodzaak. Dit geeft in enig jaar een dal of een piek in de (groot) onderhoudskosten. Ten behoeve van de gelijkmatige verdeling van deze kosten in de exploitatie is deze voorziening opgenomen.

Voorziening toegankelijkheid gebouwen

Deze voorziening is ingesteld met als doel gebouwen beter toegankelijk te maken voor invaliden en minder mobiele ouderen.

Voorziening beheerskosten startersleningen

Deze voorziening dient ter dekking van de rentelasten voor het aantrekken van middelen in de eerste jaren en de beheerskosten Stichting Volkshuisvesting Nederland, Op deze manier kunnen we de eenmalige BWS middelen inzetten om de aanloopverliezen van een structurele starterslening faciliteit in te stellen.

LANGLOPENDE SCHULDEN De met de langlopende leningen samenhangende rentelast in 2013 bedraagt € 22,1 miljoen. In onderstaand overzicht wordt het verloop weergegeven van de vaste schulden over het jaar 2013: langlopende schulden, verloop Onderhandse leningen Waarborgsommen Vooruit ontvangen huur N.E.C. Totaal

Saldo 31-12-2012 660.030 164 556 660.750

Vermeerderingen 96.400 7

Aflossingen 68.720

96.407

556 69.276

De waarborgsommen per balansdatum zijn als volgt opgebouwd: Waarborgsommen Beheer objecten, GB Parkeerbadges

204

31-12-2013 38 44

31-12-2012 29 45

Saldo 31-12-2013 687.710 171 0 687.881

Stadsrekening 2013 Sleutelgeld accommodaties Vastgoed management panden en woningen Waarborgsommen brandweer en JMH Totaal

29 60 0 171

27 62 1 164

VLOTTENDE PASSIVA Kortlopende schulden

De in de balans opgenomen kortlopende schulden kunnen als volgt gespecificeerd worden: kortlopende schulden Kasgeldleningen Crediteuren Afdracht loonheffing en sociale lasten Verhaalbare bijstand Door derden belegde gelden Totaal

31-12-2013 153.000 8.022 10.089 2.659 696 174.466

31-12-2012 123.000 18.618 7.074 2.717 919 152.328

Liquide middelen

Het saldo liquide middelen bestaat uit de volgende componenten: Liquide middelen Saldi bij bankinstellingen Totaal

31-12-2013 38.187 38.187

31-12-2012 30.970 30.970

Vanwege de negatieve stand van de banken op balansdatum is deze onder de passiva opgenomen.

OVERLOPENDE PASSIVA De specificatie van de overlopende passiva is als volgt: overlopende passiva Gelden van derden Vooruitontvangen bedragen Verplichtingen inzake ondernemersfonds Nog te betalen bedragen Nog te betalen rente Totaal

31-12-2013 13.471 448 1.282 22.913 10.097 48.211

31-12-2012 11.497 1.652 1.732 18.391 10.347 43.619

De te betalen rente heeft betrekking op de transitorische rente van onderhandse leningen. Van de overlopende passiva wordt onderstaand het verloop van de van derden ontvangen gelden en de besteding daarvan weergegeven. Verder wordt per onderwerp een toelichting gegeven. Het gaat hier om van andere overheden ontvangen gelden met een specifieke aanwendingsrichting. De restant boekwaarden zijn nog uit te geven bedragen voor dat doel, dan wel nog af te rekenen bedragen.

205

Stadsrekening 2013

naam gelden van derden O005 Onderwijs en minderheden O006 Participatiebudget (Educatie, inburgering en re-integratie) O009 BDU Sociaal, integratie & Veiligheid O010 GSO Sociaal, Integratie &veiligheid O015 Impuls regeling .combinatiefuncties O016 RSP O019 Verwijsindex prov. Geld. O037 EU-richtlijn omgevingslawaai O039 Medische heroïnebehandeling O042 Rondje Heyendaal O043 Isolatiefonds Gelderland O045 Jeugd aan de Slag extra ESF O047 Francia media O052 Subsidie TIP O054 Onderzoek scheepvaart O055 Effectonderzoek stadsverwarming O056 Vervolg Nijmegen West Weurt O057 Regiocontract Provincie O058 Stadscontract Provincie O061 E-scooters O062 Begeleiding jongeren 16-23 jaar O063 Ringstraten O066 Dennenstraat O067 Poort Neerbosch O068 Walstroom O069 Groene Oever O071 Transitie Jeugdzorg Prov. Gelderland O073 RVMK Zuid O074 Participatie migrantenjeugd/EIF O034/O059/O062/O063 * Eindtotaal

boekwaarde 31-12-2012 1.534 4.187 2.244 163 617 6 39 47 63 229 162 321 43 500 6 10 111 258 346 45 -1 -662 205

toevoeging 5.732 15.076

440

2.034 3.130 143 40 726

15

Boekwaarde 31-12-2013 2.203 3.770 842 0 491 6 0 7 31 0 393 321 43 500 6 10 58 1.903 615 160 39 64 0 540 338 104 641 7 378

26.490

13.471

5.063 15.493 1.402 163 126 39 40 31 229 208

53 388 2.861 28

205 540 400 148 681 7 393

1.025 11.497

Onttrekking

29.490

62 44 40

*Deze gelden van derden zijn opgenomen om aansluiting te houden met de stand ultimo 2012. Door wijzigingen in de positie verschuiven bedragen tussen activa en passiva.

Onderwijs en minderheden

De middelen hebben betrekking op de bestrijding van het voortijdig schoolverlaten en onderwijsachterstanden Deze post Onderwijs en minderheden is gevoed met rijksmiddelen uit de beleidsvelden RMC en OAB en met Europese subsidie (ESF).

Participatiebudget

Het participatiebudget betreft één budget waarbij de rijksmiddelen voor re-integratie, educatie en inburgering worden ontvangen. Ook al betreft het één budget, de middelen worden vanuit de vakministeries BZK (voorheen WWI), OCW en SZW aan het budget toegevoegd, en worden lokaal ingezet voor de realisatie van doelstellingen op het terrein van re-integratie, educatie en inburgering.

BDU Sociaal, Integratie & Veiligheid

Dit betreft vooruitontvangen rijksmiddelen vanuit de Brede Doel Uitkering Sociale Integratie & Veiligheid 2005-2009 ten behoeve van het Meerjaren Ontwikkelings Programma III 2005-2009 (MOP-III). Na afloop van de GSB-III periode is aanvullend met het Rijk overeengekomen, dat kosten verbonden aan in 2009 gestarte

206

Stadsrekening 2013 inburgeringstrajecten t/m 2011 mogen worden opgevoerd. Ook dient deze post ter dekking van de verwachte terugbetalingsverplichting uit hoofde van de reeds verantwoorde inburgeringstrajecten.

GSO Sociaal, Integratie en Veiligheid

Hierin worden de rijksmiddelen vanuit het GSO 2005-2010 als onderdeel van het MOP III gestort in afwachting van de realisatie van het met de provincie afgesloten stadscontract. Bijdrage is afgewikkeld in 2013.

Impulsregeling combinatiefuncties

Dit is bedoeld voor de implementatie impulsregeling brede scholen, sport en cultuur. Met het invoeren van combinatiefuncties wordt de verbinding en samenwerking tussen onderwijs, sport en cultuur versterkt. Een combinatiefunctie is een functie waarbij een werknemer in dienst is bij één werkgever maar werkzaam is voor twee of meer sectoren. Het Rijk heeft een bijdrage verstrekt om de impulsregeling te realiseren. De combinatiefunctionaris gaat de komende jaren de sportverenigingen versterken, het dagelijkse sport- en beweegaanbod vergroten, het bewegingsonderwijs vernieuwen en de samenwerking tussen sportverenigingen en onderwijs intensiveren. De ontvangen rijksmiddelen zijn bestemd voor de uitvoering van de Impulsregeling combinatiefuncties.

RSP

In het kader van het Regionaal Samenwerkingsprogramma 2008-2011 van de Provincie Gelderland heeft Nijmegen als regiofunctie bijdragen ontvangen met betrekking tot maatschappelijke opvang, het risico- en probleemgericht onderwijsbeleid en het risico- en probleemgericht jeugdbeleid. Subsidie is eind 2012 vastgesteld, restant kan in 2014 vrijvallen ten gunste van de algemene middelen.

Toelichting Verwijsindex

Het doel van dit project is het invoeren van de verwijsindex VIR in de regio Nijmegen e.o. Uit de bijdrage van de provincie worden de kosten van een projectleider, evaluatie en borging, procesregie en leiding, training en deskundigheidsbevordering, communicatie en onvoorziene kosten. Afrekening met de Provincie heeft plaatsgevonden in 2013.

EU-richtlijn omgevingslawaai

Dit betreft een bijdrage ten behoeve van het opstellen van geluidsbelastingskaarten en actieplannen in de periode van 2010 tot en met 2013.

Medische heroïne behandeling

Dit betreft een subsidie voor het ondersteunen van de verslaafden bij het op een volwaardige wijze gaan deelnemen aan de samenleving. Dit wordt gerealiseerd via dagopvang, werk en huisvesting en het geven van psychische begeleiding en mentale zorg, looptijd van het project tot en met 2015.

Rondje Heijendaal

Betreft investeringsbijdrage voor aanpassing wegen rond Heijendaal, universiteit en medisch centrum. Dit is in 2013 afgrond.

Isolatiefonds Gelderland

Deze bijdrage is bestemd voor het energiezuinig maken van particuliere woningen, via subsidiering energiebesparende maatregelen door eigenaren. Past binnen klimaatdoelstellingen Nijmegen en Gelderland. In 2013 loopt deze regeling af; er volgt dan ook afrekening van de huidige tranche. Het restant mag waarschijnlijk ingezet worden voor de vervolgregeling. Einddatum nieuwe regeling is nog niet bekend.

207

Stadsrekening 2013

Jeugd aan de Slag

De ontvangen middelen voor het project “Jeugd aan de Slag Extra” gedurende de projectperiode voor de realisatie van de projectdoelen in te zetten. De projectperiode gaat over de jaren 2011 en 2012 heen: 09-022011 t/m 8-8-2012. Tijdens de projectperiode worden ultimo 2011 de ESF-middelen (het voorschot 2011 ad € 340.000) vastgehouden zodat ze in meerdere boekjaren beschikbaar en inzetbaar blijven.

Francia Media

Het Valkhof wordt onderdeel van de Europese erfgoedroute De gemeente Nijmegen gaat met Het Valkhof deelnemen aan het Europese project Francia Media, een project dat zich richt op de vroege middeleeuwen en de periode van het Frankische Middenrijk. Belangrijk onderdeel van het project is een erfgoedroute langs tien plekken die in de tweede helft van de 9e eeuw van groot cultuurhistorisch belang waren. Het Valkhof wordt een van de plekken van de erfgoedroute. Nijmegen ontvangt voor de deelname aan Francia Media in totaal een Europese subsidie van € 160.000. We hebben een voorschot ontvangen van € 43.000.

Subsidie TIP

Voor de realisatie van het huis van de Topsport (TIP) is een voorschot ontvangen op een Europese subsidie. Ten gevolge van het stopzetten van TIP is deze subsidie derhalve als terugbetalingsverplichting opgenomen.

Onderzoek scheepvaart

Subsidie ten behoeve van het voldoen aan de Europese normen voor luchtkwaliteit die voor 2015 gelden, via stimulering schonere scheepvaart.

Effectonderzoek stadsverwarming

Bijdrage voor het voldoen aan de Europese normen voor luchtkwaliteit die voor 2015 gelden, via een onderzoek om het effect van stadsverwarming op de luchtkwaliteit in beeld te brengen.

Vervolg Nijmegen West Weurt

Uitvoering gemeenschappelijke milieumaatregelen in Nijmegen-West en Weurt door Nijmegen, Beuningen en provincie Gelderland. Vervolg op Milieuprogramma Nijmegen-West Weurt 2007-2010.Einddatum van dit vervolgtraject is naar verwachting eind 2014.

Regiocontract

Dit betreft een provinciale bijdrage van € 15 miljoen voor een veelheid aan regionale projecten. Bij drie van deze projecten heeft de gemeente Nijmegen een trekkende rol: de uitvoering van de Regionale Sociale Agenda binnen de regio Nijmegen ( € 1,9 miljoen), de voortzetting van de Groene HUB 2013-2015 ( € 0,5 miljoen) en de koppeling van de regionale - niet-commerciële - glasvezelnetwerken van Nijmegen en Arnhem ( € 0,2 miljoen).

Stadscontract

Voor de periode 2012 tot en met 2015 is een provinciale subsidie toegezegd van ruim €14 miljoen verdeeld over de volgende projecten: 1.€ 900.000 voor programma Stadscentrum , 2.€ 1.800.000 voor programma Cultuur en cultuurhistorie, 3. € 1.100.000 voor programma Wijkaanpak, 4. € 3.950.000 voor programma Herstructurering, 5. € 400.000 voor programma Woningmarkten 6. € 6.000.000 voor sleutelproject Waalfront. 208

Stadsrekening 2013

E-scooters

Bijdrage van de Stadsregio om te kunnen voldoen aan de Europese normen voor luchtkwaliteit die voor 2015 gelden, via stimulering van aanschaf elektrische scooters.

Begeleiding jongeren 16-23 jaar

Dit betreft een subsidie ten behoeve van activiteiten voor Jongeren in de leeftijd van 16 tot 23 jaar in de regio Nijmegen die een grote afstand hebben tot de arbeidsmarkt met als doel ze weer deel te laten nemen. Gemeente Nijmegen ontvangt een eenmalige subsidie ter hoogte van max. € 100.000. Hiervan wordt 80% bevoorschot (40% in 2012 en 40% in 2013). Het project dient te zijn afgerond op 1 november 2014; verzoek tot vaststelling dient uiterlijk op 1 februari 2015 te zijn ingediend.

Ringstraten

Het subsidieproject Ringstraten is afgerond. Momenteel zijn we in afwachting van de afwikkeling van de review door de Auditdienst Rijk en daarmee de definitieve vaststelling van de subsidie in 2014.

Dennenstraat

Provinciale bijdrage ten behoeve van de modernisering Dennenstraat en kruisingen met zijwegen. Dit is in 2013 afgerond.

Poort Neerbosch

Vastleggen van vooruit ontvangen subsidiebijdrage voor Poort Neerbosch. Project is in 2013 voorbereid en wordt grotendeels in 2014 uitgevoerd. Subsidiedeclaratie zal in 2015 plaatsvinden.

Walstroom

Vermindering schadelijke luchtemissies door aan de Waalkade aangemeerde schepen via de aanleg van walstroom van elektriciteit te voorzien, zodat schepen dat niet meer hoeven op te wekken. Gepland is dat de werkzaamheden in 2013 gereed zouden zijn, maar door vertragingen in de uitvoering bij de damwandvervanging is dit niet haalbaar. Financiële afronding uiterlijk eind 2014.

Groene Oever

Bouw van 123 energiezuinige woningen in de Waalsprong, als voorbeeldproject voor klimaatvriendelijke woningbouw. De subsidie komt ten goede aan woningcorporaties en particulieren, via de gemeente Nijmegen als doorgeefluik. Het verzoek tot subsidievaststelling moet uiterlijk 1 juli 2014 zijn ingediend bij de provincie

Transitie jeugdzorg prov Gelderland

Van de provincie ontvangen we een subsidie voor het project Regionale jeugdzorg en AWBZ-begeleiding waaraan ook de regiogemeenten bijdragen. Afronding is voorzien in 2016.

Regionale verkeersmilieukaart zuid

Jaarlijkse actualisatie van de Regionale Verkeersmilieukaart. Nijmegen is hierbij project- en procesleider en verantwoordelijk voor de uitgaven.

Project migrantenjeugd

Het project richt zich op de verbetering van de toegang en participatie van migranten in de zorgsector.De gemeente Nijmegen is penvoerder en subsidieaanvrager voor het project. Het project wordt uitgevoerd samen met deelnemende gemeenten en externe partners.

209

Stadsrekening 2013

Niet uit de balans blijkende verplichtingen Bij het opstellen van de balans is de volgende gedragslijn gevolgd: In de balans zijn niet opgenomen de op grond van beschikkingen, overeenkomsten (huur/lease), toezeggingen etc. te baseren toekomstige vorderingen en/of schulden. Tevens zijn geen voorzieningen getroffen voor toekomstige verplichtingen betreffende vakantietoelagen, verlof, wachtgelden en dergelijke. Uitgangspunt daarbij is altijd geweest dat de lasten in verband met deze verplichtingen in de toekomst zullen optreden structureel gedekt zijn en moeten worden in de meerjarenbegroting voor voorzienbare en calculeerbare toekomstige risico’s zijn in de balans voorzieningen opgenomen. Buiten de telling zijn bij de balans vermeld welke zakelijke zekerheidstellingen en gewaarborgde geldleningen de gemeente kent.

gewaarborgde leningen

Woningbouwvereniging Gelderland Eigen woningverbetering met 50% deelname Rijk Krediethypotheken Hypotheken woonverenigingen en particulieren overige zakelijke zekerheidstellingen TOTAAL

percentage door de gemeente te waarborgen 50% 50% 100% 100% 100%

bedragen x € 1.000 boekwaarde boekwaarde 31-12-2013 31-12-2012 46 531.228 620 24.550 1.357 557.801

78 574.800 661 27.173 1.465 604.177

Deelnemingen BREED Bij de GR Breed (werkvoorzieningschap Nijmegen e.o.) vindt een reorganisatie plaats. De kosten die Breed hiervoor moet maken zal leiden tot een negatief vermogen bij Breed. De werkelijke kosten van de reorganisatie zijn berekend op € 11,3 miljoen. Gemeenten zullen meerjarig een subsidie verstrekken ten behoeve van de versterking van het eigen vermogen van Breed. Deze subsidie is opgenomen in de meerjarenbegroting. “ ODRN De GR ODRN heeft in het kader van een vertrekregeling afscheid genomen van 8 mensen. De betaalde afkoopsom komt volgens afspraak voor rekening van de gemeente Nijmegen. Daartegenover staat dat de vervallen salariskosten in mindering worden gebracht op de bijdrage van de gemeente Nijmegen. Op deze wijze worden de kosten van de vertrekregeling in de komende 4 jaar inverdiend. In de meerjarenbegroting van de gemeente Nijmegen is een bijdrage aan de ODRN opgenomen waarmee de kosten van de vertrekregeling bij de ODRN worden vergoed 211

Stadsrekening 2013

Langlopende huurcontracten Huurcontract Elckerlyk tot en met 1 december 2031 voor een bedrag van € 1,0 miljoen Triavium contract tot en met 23 september 2033 voor een bedrag van € 1,1 miljoen.

Inkoopcontracten groter dan €1 miljoen inkoopwaarde

De gemeente Nijmegen heeft diverse contracten afgesloten die elk een inkoopwaarde hebben van meer dan €1 miljoen. Hieronder staan de categorieën aan kosten, waarvoor contracten zijn afgesloten. • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

212

Catering Schoonmaak Elektriciteit Gas Water Koffieautomaten en benodigdheden Printers Meubilair Hardware Archeologie Juridisch advies Notarieel advies Gebouwbeheer Inhuur uitzendkrachten Verzekeringen Software Verkeerslichten Parkeerautomaten Beveiliging Leerlingenvervoer Telefonie Abonnementen en advertenties Drukwerk Opleiding Afval Gebiedsontwikkeling en werken (o.m. dijkteruglegging, Doornroosje, damwand) Onderhoudscontract stadsbrug Hulp in de huishouding (WMO)

Stadsrekening 2013

Toelichting programmarekening In de programmaverantwoording is een uitgebreide inhoudelijke toelichting gegeven op de programmaresultaten. De toelichting in de programmaverantwoording gaat over de saldi, na verrekening met de reserves. In deze toelichting op de programmarekening wordt ingegaan op de afwijkingen tussen primitieve begroting, dynamische begroting en realisatie en wordt aandacht besteed aan resultaten voor en na reservemutaties. Tevens wordt hier de verantwoording over de Wet Normering Topinkomens opgenomen. Onderstaand in totalen de uitgaven en inkomsten voor en na reservemutaties. primitieve begroting

dynamische begroting

Realisatie

Uitgaven 2013

739.620

767.012

775.654

Inkomsten 2013

715.231

752.585

748.717

Resultaat voor reservemutaties

-24.389

-14.427

- 26.937

Per saldo onttrekking uit reserves

22.204

12.075

27.654

Resultaat na reservemutaties

-2.185

-2.352

Voordelig 717

Van primitief naar dynamische begroting Onderstaand wordt eerst in totaal en vervolgens per programma aangegeven wat de begrotingswijzigingen zijn geweest van primitief naar dynamisch. De meeste wijzigingen zijn afkomstig uit de voor en najaarsnota en daarenboven nog enkele overige raadsbesluiten met financiële consequenties.

Begroting van primitief naar dynamisch; bedragen * € 1.000,-

Besl.nivo Besl.dat.

Primitief

Baten

Lasten

Saldo

-747.038 749.223

2.185

Wijzigingen BW-01225 Verzelfstandiging RUD naar ODRN

Raad

26 jun '13 103

-103

0

BW-01232 Verkoop Heumensoord BW-01235 Voorjaarsnota 2013 Regionalisering Brandweer

Raad Raad

02 okt '13 -2.498 26 jun '13 0

2.498 0

0 0

BW-01238 Noodvoorziening uitgeprocedeerden 2013

Raad

30 jan '13

0

0

BW-01241 Inzet middelen G33 bestuursaccoord BW-01246 Beeïndiging subsidierelatie SSNM

Raad Raad

26 jun '13 -508 17 apr '13

508 43

0 43

BW-01248 De Bastei (Natuurcentrum/Stratemakerstoren)

Raad

06 mrt '13 -1.500

1.500

0

BW-01249 Voortgang snelfietsroute Nijmegen-Beuningen BW-01250 Aanleg walstroom

Raad Raad

17 apr '13 -100 17 apr '13 -470

100 470

0 0

BW-01251 Wet aanscherping handhaving en sanctiebeleid SZW-wetgeving

Raad

20 mrt '13

0

0

BW-01253 Vaststelling DVO Dar 2013

College

26 feb '13

0

0

213

Stadsrekening 2013

Begroting van primitief naar dynamisch; bedragen * € 1.000,-

Besl.nivo Besl.dat.

Baten

Lasten

Saldo

BW-01254 Subsidieaanvraag LUX ivm kosten afbouw gesubsidieerde banen BW-01259 SB14-17 correcties

College Raad

02 apr '13 10 jul '13

BW-01262 Perspectiefnota 2014

Raad

12 jun '13

-900

900

0

BW-01263 Voorjaarsnota 2013 BW-01264 Voorjaarsnota 2013 kapitaallasten

Raad Raad

26 jun '13 26 jun '13

-6.719 -463

7.184 463

465 0

BW-01265 Voorjaarsnota 2013 technische wijzigingingen

Raad

26 jun '13

-199

199

0

BW-01266 Raadsbrief bestandsontwikkeling WWB 2012 en beheersmaatregelen 2013 BW-01269 Invoering contactmoment adolescenten Jeugdgezondheidszorg

Raad Raad

17 apr '13 15 mei '13

-2.224

2.224 0

0 0

BW-01271 2e winstbestemming rekeningresultaat 2012

Raad

29 mei '13

-175

175

0

BW-01273 Subsidieaanvraag Alliantie VO inzake afbouw gesubsidieerde banen BW-01275 Uitvoeringsplan Verduurzaming Vastgoedportefeuille

College Raad

07 mei '13 29 mei '13

0 0

0 0

BW-01276 Aanvulling uit Frictiebudget maatschappelijke effecten afbouw gesubsidieerde arbeid

College

28 mei '13

0

0

BW-01279 Subsidie Futsal Chabbab 2013-2014

College

18 jun '13

0

0

BW-01280 Rijksmiddelen DU Vrouwenopvang BW-01281 Subsidie Samenwerkingsverband VO-ROC

Raad Raad

18 sep '13 18 sep '13

-485

0 485

0 0

BW-01282 Uitvoering gezondheidsbeleid 2013-2016 /invulling buurtsportcoaches

Raad

18 sep '13

-23

23

0

BW-01283 Aanjaagteam VSV op het ROC BW-01284 Voortgang Transitie Wmo, Jeugdzorg en AWBZ Begeleiding

College Raad

25 jun '13 18 sep '13

-308

0 308

0 0

BW-01287 2e tranche progr.Stad en Regio 2012-2015

Raad

18 sep '13

-430

430

0

BW-01288 Najaarsnota 2013 BW-01289 Najaarsnota 2013 technische wijzigingen

Raad Raad

20 nov '13 20 nov '13

-2.479 46

2.137 -46

-341 0

BW-01294 Green Deal voor Warmtenet Nijmegen

Raad

13 nov '13

0

0

BW-01299 Vertrekarrangement BW-01301 Project Hezelpoort nieuwbouw parkeervoorziening “Oude Stad”

Raad Raad

13 nov '13 18 dec '13

-12.937 -1.000

12.937 1.000

0 0

BW-01308 subsidiëring thuisbegeleiding 2013 en 2014

College

17 dec '13

Eindtotaal

214

0

0 0

0 0

0

0

-780.304 782.656

2.352

Stadsrekening 2013 Per programma 1011 Dienstverlening & Burgerzaken bedragen * € 1.000-

Besluit niveau

Besluit datum

agenda punt

Primitief

Baten

Lasten

Saldo

-3.788

6.394

2.606

74

-74

0

Wijzigingen BW-01263 Voorjaarsnota 2013

Raad

26 jun '13

90/2013

BW-01264 Voorjaarsnota 2013 kapitaallasten

Raad

26 jun '13

90/2013

BW-01288 Najaarsnota 2013

Raad

20 nov '13

143/2013

Totaal 1011 Dienstverlening & Burgerzaken 1012 Veiligheid bedragen * € 1.000-

Besluit niveau

Besluit datum

agenda punt

Primitief Wijzigingen BW-01225 Verzelfstandiging RUD naar ODRN

Raad

26 jun '13

90/2013

BW-01235 Voorjaarsnota 2013 Regionalisering Brandweer

Raad

26 jun '13

90/2013

BW-01264 Voorjaarsnota 2013 kapitaallasten

Raad

26 jun '13

90/2013

BW-01288 Najaarsnota 2013

Raad

20 nov '13

143/2013

Totaal 1012 Veiligheid 1013 Citymarketing & Externe betrekkingen bedragen * € 1.000-

Besluit niveau

Besluit datum

agenda punt

Primitief Wijzigingen BW-01246 Beeïndiging subsidierelatie SSNM

Raad

17 apr '13

57/2013

BW-01263 Voorjaarsnota 2013

Raad

26 jun '13

90/2013

BW-01264 Voorjaarsnota 2013 kapitaallasten

Raad

26 jun '13

90/2013

BW-01288 Najaarsnota 2013

Raad

20 nov '13

143/2013

BW-01289 Najaarsnota 2013 technische wijzigingen

Raad

20 nov '13

143/2013

Totaal 1013 Citymarketing & Externe betrekkingen 1021 Wonen bedragen * € 1.000-

0

157

-115

42

-3.557

6.204

2.648

Baten

Besluit niveau

Besluit datum

agenda punt

Wijzigingen BW-01225 Verzelfstandiging RUD naar ODRN

Raad

26 jun '13

90/2013

BW-01263 Voorjaarsnota 2013

Raad

26 jun '13

90/2013

BW-01265 Voorjaarsnota 2013 technische wijzigingen

Raad

26 jun '13

BW-01288 Najaarsnota 2013

Raad

BW-01289 Najaarsnota 2013 technische wijzigingen

Raad

Lasten

Saldo

-269

15.988

15.719

-270

-31

-301

0

0

-100

-902

-1.002

2.765

2.765

-170

-1.894

-2.064

-540

15.957

15.418

Baten

Lasten

Saldo

-456

3.804

3.348

-607

777

170

43

43

50

77

127

0

0

-657

657

0

-1.063

Primitief

Totaal 1021 Wonen

0

Baten

0

0

4.581

3.518

Lasten

Saldo

-1.569

2.821

1.252

-3.119

2.930

-189

0

0

-3.119

3.119

0

90/2013

-150

-150

20 nov '13

143/2013

-263

-263

20 nov '13

143/2013

224

224

5.751

1.063

-4.688

215

Stadsrekening 2013

1022 Klimaat & Energie bedragen * € 1.000-

Besluit niveau

Besluit datum

agenda punt

Primitief

Baten

Lasten

-1.382

Wijzigingen

Saldo

8.038

6.656

22

-578

-556

103

3.922

4.025

-10

-10

42/2013

-470

470

0

26 jun '13

90/2013

70

-70

0

Raad

26 jun '13

90/2013

BW-01265 Voorjaarsnota 2013 technische wijzigingen

Raad

26 jun '13

90/2013

BW-01275 Uitvoeringsplan Verduurzaming Vastgoedportefeuille

Raad

29 mei '13

85/2013

BW-01288 Najaarsnota 2013

Raad

20 nov '13

143/2013

-315

379

64

BW-01289 Najaarsnota 2013 technische wijzigingen

Raad

20 nov '13

143/2013

632

-5.163

-4.531

-1.359

7.460

6.100

BW-01225 Verzelfstandiging RUD naar ODRN

Raad

26 jun '13

90/2013

BW-01235 Voorjaarsnota 2013 Regionalisering Brandweer

Raad

26 jun '13

90/2013

BW-01250 Aanleg walstroom

Raad

17 apr '13

BW-01263 Voorjaarsnota 2013

Raad

BW-01264 Voorjaarsnota 2013 kapitaallasten

Totaal 1022 Klimaat & Energie 1023 Groen & Water bedragen * € 1.000-

Besluit niveau

Besluit datum

agenda punt

Primitief Wijzigingen BW-01232 Verkoop Heumensoord

Raad

02 okt '13

128/2013

BW-01264 Voorjaarsnota 2013 kapitaallasten

Raad

26 jun '13

90/2013

BW-01289 Najaarsnota 2013 technische wijzigingen

Raad

20 nov '13

143/2013

Totaal 1023 Groen & Water 1031 Ruimte & Cultuurhistorie bedragen * € 1.000-

Besluit niveau

Besluit datum

agenda punt

Primitief

2

Baten

0

-6

-4

-100

-100

Lasten

Saldo

-11.635

14.560

2.926

-2.773

2.540

-233

-2.498

2.498

0

-135

-135

-275

177

-98

-14.408

17.100

2.692

Baten -8.228

Wijzigingen

0

13.585

Saldo 5.357

897

1.597

BW-01225 Verzelfstandiging RUD naar ODRN

Raad

26 jun '13

90/2013

-4.025

-4.025

BW-01235 Voorjaarsnota 2013 Regionalisering Brandweer

Raad

26 jun '13

90/2013

-126

-126

BW-01263 Voorjaarsnota 2013

Raad

26 jun '13

90/2013

443

443

BW-01265 Voorjaarsnota 2013 technische wijzigingen

Raad

26 jun '13

90/2013

150

150

BW-01288 Najaarsnota 2013

Raad

20 nov '13

143/2013

BW-01289 Najaarsnota 2013 technische wijzigingen

Raad

20 nov '13

143/2013

4.455

4.455

14.482

6.953

Totaal 1031 Ruimte & Cultuurhistorie

216

700

Lasten

700 -7.528

700

Stadsrekening 2013

1032 Grondbeleid bedragen * € 1.000-

Besluit niveau

Besluit datum

agenda punt

Primitief Wijzigingen

Saldo

-193.475

195.655

2.179

742

2.889

3.631

1.500

0

0

0

0

-1.063

951

-112

-115

-115

143/2013

3.717

-2.359

1.358

20 nov '13

143/2013

588

-588

0

Raad

13 nov '13

141/2013

2.500

2.500

Raad

18 dec '13

163/2013

Raad

06 mrt '13

22/2013

BW-01259 SB14-17 correcties

Raad

10 jul '13

132/2013

BW-01263 Voorjaarsnota 2013

Raad

26 jun '13

90/2013

BW-01264 Voorjaarsnota 2013 kapitaallasten

Raad

26 jun '13

90/2013

BW-01288 Najaarsnota 2013

Raad

20 nov '13

BW-01289 Najaarsnota 2013 technische wijzigingen

Raad

BW-01294 Green Deal voor Warmtenet Nijmegen BW-01301 Project Hezelpoort park.vrz. “Oude Stad” Totaal 1032 Grondbeleid

Besluit niveau

Besluit datum

agenda punt

Primitief Wijzigingen BW-01225 Verzelfstandiging RUD naar ODRN

Raad

26 jun '13

90/2013

BW-01263 Voorjaarsnota 2013

Raad

26 jun '13

90/2013

BW-01264 Voorjaarsnota 2013 kapitaallasten

Raad

26 jun '13

90/2013

BW-01289 Najaarsnota 2013 technische wijzigingen

Raad

20 nov '13

143/2013

Totaal 1041 Economie & Toerisme 1042 Bestuur & Middelen bedragen * € 1.000-

Lasten

-1.500

BW-01248 De Bastei (Natuurcentrum/Stratemakerstoren)

1041 Economie & Toerisme bedragen * € 1.000-

Baten

Besluit niveau

Besluit datum

agenda punt

Primitief

-1.000

1.000

0

-192.733

198.543

5.810

Baten

Lasten

-2.121

4.177

2.056

49

-249

-200

0

0

68

68 -260

-260

-19

11

-8

-2.071

3.928

1.856

Baten -310.486

Wijzigingen

Saldo

Lasten

Saldo

54.347 -256.139

-20.451

17.864

-2.587

100

911

1.011

3/2013

-85

-85

20 mrt '13

26/2013

-68

-68

Raad

12 jun '13

71/2013

1.000

1.000

BW-01263 Voorjaarsnota 2013

Raad

26 jun '13

90/2013

-2.482

923

-1.559

BW-01264 Voorjaarsnota 2013 kapitaallasten

Raad

26 jun '13

90/2013

-463

-177

-640

BW-01265 Voorjaarsnota 2013 technische wijzigingen

Raad

26 jun '13

90/2013

0

0

BW-01269 Inv. contactmoment adol.Jeugdgezdh.zorg

Raad

15 mei '13

80/2013

-130

-130

BW-01280 Rijksmiddelen DU Vrouwenopvang

Raad

18 sep '13

112/2013

-104

-104

BW-01282 Uitv. Gezdh.beleid 13-16 /inv. buurtsportcoaches

Raad

18 sep '13

113/2013

-154

-154

BW-01284 Vrtgang Transitie Wmo, Jeugdzorg en AWBZ Begl.

Raad

18 sep '13

110/2013

-251

-251

BW-01288 Najaarsnota 2013

Raad

20 nov '13

143/2013

-4.660

5.552

892

BW-01289 Najaarsnota 2013 technische wijzigingen

Raad

20 nov '13

143/2013

-10

10

0

BW-01294 Green Deal voor Warmtenet Nijmegen

Raad

13 nov '13

141/2013

-2.500

-2.500

BW-01299 Vertrekarrangement

Raad

13 nov '13

153/2013

-12.937

12.937

0

BW-01235 Voorjaarsnota 2013 Regionalisering Brandweer

Raad

26 jun '13

90/2013

BW-01238 Noodvoorziening uitgeprocedeerden 2013

Raad

30 jan '13

BW-01251 Wet aanscherping handh. en sanctiebeleid SZW

Raad

BW-01262 Perspectiefnota 2014

Totaal 1042 Bestuur & Middelen

-330.937

72.211 -258.726

217

Stadsrekening 2013

1043 Facilitaire diensten bedragen * € 1.000-

Besluit niveau

Besluit datum

agenda punt

Primitief

Wijzigingen

Baten

Lasten

Saldo

-37.981

44.311

6.330

169

1.128

1.297

0

0

234

27

261

221

221

BW-01235 Voorjaarsnota 2013 Regionalisering Brandweer

Raad

26 jun '13

90/2013

BW-01263 Voorjaarsnota 2013

Raad

26 jun '13

90/2013

BW-01264 Voorjaarsnota 2013 kapitaallasten

Raad

26 jun '13

90/2013

BW-01265 Voorjaarsnota 2013 technische wijzigingen

Raad

26 jun '13

90/2013

BW-01275 Uitv.lan Verduurzaming Vastgoedportefeuille

Raad

29 mei '13

85/2013

BW-01282 Uitv. Gezdh.beleid 13-16 /inv. buurtsportcoaches

Raad

18 sep '13

113/2013

-23

23

0

BW-01288 Najaarsnota 2013

Raad

20 nov '13

143/2013

127

588

715

BW-01289 Najaarsnota 2013 technische wijzigingen

Raad

20 nov '13

143/2013

Totaal 1043 Facilitaire diensten 1051 Zorg & Welzijn bedragen * € 1.000-

Besluit niveau

Besluit datum

agenda punt

Primitief Wijzigingen

-175

175

0

100

100

5

-5

0

-37.812

45.439

7.627

Baten

Lasten

Saldo

-4.445

66.625

62.180

-1.623

-1.138

-2.761

BW-01238 Noodvoorziening uitgeprocedeerden 2013

Raad

30 jan '13

3/2013

BW-01262 Perspectiefnota 2014

Raad

12 jun '13

71/2013

BW-01263 Voorjaarsnota 2013

Raad

26 jun '13

90/2013

BW-01264 Voorjaarsnota 2013 kapitaallasten

Raad

26 jun '13

90/2013

BW-01265 Voorjaarsnota 2013 technische wijzigingen

Raad

26 jun '13

90/2013

BW-01269 Inv. contactmoment adol.Jeugdgezdh.zorg

Raad

15 mei '13

80/2013

BW-01279 Subsidie Futsal Chabbab 2013-2014

College 18 jun '13

3.19

0

0

BW-01280 Rijksmiddelen DU Vrouwenopvang

Raad

18 sep '13

112/2013

104

104

BW-01282 Uitv. Gezdh.beleid 13-16 /inv. buurtsportcoaches

Raad

18 sep '13

113/2013

154

154

BW-01283 Aanjaagteam VSV op het ROC

College 25 jun '13

3.16

BW-01284 Vrtgang Transitie Wmo, Jeugdzorg en AWBZ Begl.

Raad

18 sep '13

110/2013

-308

BW-01287 2e tranche progr.Stad en Regio 2012-2015

Raad

18 sep '13

124/2013

-130

130

0

BW-01288 Najaarsnota 2013

Raad

20 nov '13

143/2013

-355

-2.285

-2.640

BW-01289 Najaarsnota 2013 technische wijzigingen

Raad

20 nov '13

143/2013

283

-283

0

BW-01308 subsidiëring thuisbegeleiding 2013 en 2014

College 17 dec '13

0

0

-6.068

65.487

59.419

Totaal 1051 Zorg & Welzijn

218

85

85

-900

-100

-1.000

-49

206

157

-3

-3

-165

3.18

165

0

130

130

0

0

559

251

Stadsrekening 2013

1052 Sport bedragen * € 1.000-

Besluit niveau

Besluit datum

agenda punt

Primitief

Baten -2.268

Wijzigingen

Lasten

Saldo

18.036

15.767

-781

-781

BW-01264 Voorjaarsnota 2013 kapitaallasten

Raad

26 jun '13

90/2013

-614

-614

BW-01265 Voorjaarsnota 2013 technische wijzigingen

Raad

26 jun '13

90/2013

0

0

BW-01288 Najaarsnota 2013

Raad

20 nov '13

143/2013

-167

-167

17.254

14.986

Totaal 1052 Sport 1061 Werk & Inkomen bedragen * € 1.000-

-2.268 Besluit niveau

Besluit datum

agenda punt

Primitief Wijzigingen 20 mrt '13

Baten

Lasten

-129.060

166.556

37.496

-3.874

3.638

-236

68

68

26/2013

Saldo

BW-01251 Wet aanscherping handh. en sanctiebeleid SZW

Raad

BW-01254 Subs.aanvr. LUX ivm kosten afb. gesubs. banen

College 02 apr '13

3.22

0

0

BW-01263 Voorjaarsnota 2013

Raad

26 jun '13

90/2013

-1.250

867

-383

BW-01266 Raadsbrief bestandsontw. WWB 2012 maatr. '13

Raad

17 apr '13

56/2013

-2.224

2.224

0

BW-01273 Subs.aanvr. Alliantie VO afbouw gesubs.banen

College 07 mei '13

3.11

0

0

BW-01276 Aanv. Frictiebdg. mtschp. Eff. afb.gesubs. arbeid

College 28 mei '13

3.16

0

0

BW-01287 2e tranche progr.Stad en Regio 2012-2015

Raad

18 sep '13

124/2013

BW-01288 Najaarsnota 2013

Raad

20 nov '13

143/2013

BW-01289 Najaarsnota 2013 technische wijzigingen

Raad

20 nov '13

143/2013

Totaal 1061 Werk & Inkomen 1062 Openbare ruimte bedragen * € 1.000-

Besluit niveau

Besluit datum

agenda punt

Primitief Wijzigingen

-300

300

0

79

79

-100

100

0

-132.935

170.194

37.260

Baten

Lasten

Saldo

-12.607

47.918

35.311

-1.765

2.129

363

BW-01225 Verzelfstandiging RUD naar ODRN

Raad

26 jun '13

90/2013

0

0

BW-01235 Voorjaarsnota 2013 Regionalisering Brandweer

Raad

26 jun '13

90/2013

127

127

BW-01249 Voortgang snelfietsroute Nijmegen-Beuningen

Raad

17 apr '13

44/2013

0

0

BW-01253 Vaststelling DVO Dar 2013

College 26 feb '13

3.1

0

0

BW-01263 Voorjaarsnota 2013

Raad

26 jun '13

90/2013

-505

805

300

BW-01264 Voorjaarsnota 2013 kapitaallasten

Raad

26 jun '13

90/2013

-22

-22

BW-01265 Voorjaarsnota 2013 technische wijzigingen

Raad

26 jun '13

90/2013

-245

245

0

BW-01288 Najaarsnota 2013

Raad

20 nov '13

143/2013

95

-95

0

BW-01289 Najaarsnota 2013 technische wijzigingen

Raad

20 nov '13

143/2013

-1.111

1.070

-41

-14.372

50.046

35.674

Totaal 1062 Openbare ruimte

219

Stadsrekening 2013

1063 Wijken

Besluit niveau

Besluit datum

agenda punt

Primitief Wijzigingen BW-01263 Voorjaarsnota 2013

Raad

26 jun '13

90/2013

BW-01264 Voorjaarsnota 2013 kapitaallasten

Raad

26 jun '13

90/2013

BW-01265 Voorjaarsnota 2013 technische wijzigingen

Raad

26 jun '13

90/2013

Totaal 1063 Wijken 1071 Cultuur bedragen * € 1.000-

Baten

Lasten

-2.533

14.748

12.215

-28

-363

-391

-28

28

0

-391

-391

-2.561 Besluit niveau

Besluit datum

agenda punt

Primitief Wijzigingen

Saldo

Baten

0

0

14.385

11.824

Lasten

Saldo

-385

19.915

19.530

-110

-30

-140

0

0

BW-01264 Voorjaarsnota 2013 kapitaallasten

Raad

26 jun '13

90/2013

BW-01265 Voorjaarsnota 2013 technische wijzigingen

Raad

26 jun '13

90/2013

4

BW-01271 2e winstbestemming rekeningresultaat 2012

Raad

29 mei '13

68/2013

-175

175

0

BW-01288 Najaarsnota 2013

Raad

20 nov '13

143/2013

-39

-105

-144

BW-01289 Najaarsnota 2013 technische wijzigingen

Raad

20 nov '13

143/2013

Totaal 1071 Cultuur 1072 Mobiliteit bedragen * € 1.000-

Besluit niveau

Besluit datum

agenda punt

Primitief Wijzigingen

4

100

-100

0

-495

19.885

19.389

Baten

Lasten

Saldo

-18.128

18.116

-12 758

173

585

BW-01249 Voortgang snelfietsroute Nijmegen-Beuningen

Raad

17 apr '13

44/2013

-100

100

0

BW-01263 Voorjaarsnota 2013

Raad

26 jun '13

90/2013

1.400

-180

1.220

BW-01264 Voorjaarsnota 2013 kapitaallasten

Raad

26 jun '13

90/2013

-832

-832

BW-01288 Najaarsnota 2013

Raad

20 nov '13

143/2013

-1.080

1.450

370

BW-01289 Najaarsnota 2013 technische wijzigingen

Raad

20 nov '13

143/2013

-47

47

0

-17.955

18.702

746

Totaal 1072 Mobiliteit 1073 Onderwijs bedragen * € 1.000-

Besluit niveau

Besluit datum

agenda punt

Primitief Wijzigingen

Baten

Lasten

Saldo

-6.221

33.629

27.408 685

-732

1.417

BW-01241 Inzet middelen G33 bestuursaccoord

Raad

26 jun '13

94/2013

-508

508

0

BW-01263 Voorjaarsnota 2013

Raad

26 jun '13

90/2013

-120

62

-58

BW-01264 Voorjaarsnota 2013 kapitaallasten

Raad

26 jun '13

90/2013

26

26

BW-01265 Voorjaarsnota 2013 technische wijzigingen

Raad

26 jun '13

90/2013

380

-380

0

BW-01281 Subsidie Samenwerkingsverband VO-ROC

Raad

18 sep '13

107/2013

-485

485

0

BW-01283 Aanjaagteam VSV op het ROC

College 25 jun '13

3.16

0

0

BW-01288 Najaarsnota 2013

Raad

143/2013

Totaal 1073 Onderwijs

220

20 nov '13

-6.953

717

717

35.046

28.093

Stadsrekening 2013

Van dynamisch begroting naar realisatie De afwijkingen op programmaniveau tussen dynamische begroting en realisatie zijn onderstaand weergegeven. Per programma wordt naar kostensoorten de dynamische begroting, realisatie en afwijkingen aangegeven. Hierin worden de reservemutaties afzonderlijk benoemd. De afwijkingen op saldoniveau van meer dan € 250.000 worden uitgebreid toegelicht. Samengevat naar belangrijkste afwijkingen wordt eerst in de tabel opgenomen. Programma In € 1.000 Klimaat en Energie Ruimte & cultuurhistorie Grondbeleid Bestuur & Middelen Zorg & Welzijn Werk & Inkomen De overige programma’s

Dynamische begroting 2013 -6.100 -6.953 -5.810 258.725 -60.139 -37.260 -144.815 -2.352

Realisatie 2013

afwijking

-5.714 -7.245 -10.460 262.910 -58.750 -34.992 -145.032 717V

386 V -292 N -4.650 N 4.185 V 1.389 V 2.268 V -217N 3.069 V

PER PROGRAMMA Dienstverlening & Burgerzaken Lasten Apparaatskosten Goederen en diensten Kapitaallasten Overdrachten lasten Overige lasten Lasten - Totaal Baten Overdrachten baten Overige baten Baten - Totaal Totaal Dienstverlening & Burgerzaken

Dynamische begroting 4.727.516 319.262 7.136 1.098.402 52.000 6.204.315 -397.735 -3.158.855 -3.556.590 2.647.725

Realisatie 4.807.874 242.761 7.136 1.044.361 0 6.102.132 -200.646 -3.265.749 -3.466.395 2.635.737

afwijking -80.359 76.501 0 54.041 52.000 102.183 -197.089 106.894 -90.195 11.988

Veiligheid Lasten

Dynamische begroting 3.801.489 1.015.389 1.038.645 10.101.608 0 15.957.131 -280.000 -259.622 -539.622 15.417.510

Realisatie 4.093.229 450.572 1.038.738 10.094.741 4.170 15.681.449 -102.000 -270.749 -372.749 15.308.700

afwijking -291.740 564.818 -93 6.867 -4.170 275.682 -178.000 11.127 -166.873 108.809

Lasten - Totaal Baten Baten - Totaal Totaal Veiligheid

Apparaatskosten Goederen en diensten Kapitaallasten Overdrachten lasten Overige lasten Overdrachten baten Overige baten

221

Stadsrekening 2013

Citymarketing & Externe betrekkingen Lasten

Apparaatskosten Goederen en diensten Kapitaallasten Overdrachten lasten Overige lasten

Lasten - Totaal Baten Overdrachten baten Overige baten Baten - Totaal Totaal Citymarketing & Externe betrekkingen

Wonen Lasten

Apparaatskosten Goederen en diensten Kapitaallasten Overdrachten lasten Overige lasten Reserves

Lasten - Totaal Baten Overdrachten baten Overige baten Reserves Baten - Totaal Totaal Wonen

Klimaat & Energie Lasten

Apparaatskosten Goederen en diensten Kapitaallasten Overdrachten lasten Overige lasten

Lasten - Totaal Baten Overdrachten baten Overige baten Baten - Totaal Totaal Klimaat & Energie

Dynamische begroting

Realisatie

afwijking

1.393.576 1.114.132 23.348 1.526.781 523.257 4.581.094 0 -1.063.462 -1.063.462

1.557.146 650.074 23.348 1.414.484 946.197 4.591.248 0 -995.038 -995.038

-163.570 464.058 0 112.297 -422.940 -10.154 0 -68.423 -68.423

3.517.633

3.596.210

-78.577

Dynamische begroting

Realisatie

afwijking

860.846 919.477 0 318.810 3.224.864 427.000 5.750.997 -3.219.000 -450.000 -1.018.881 -4.687.881

696.995 802.640 0 826.936 3.164.349 427.000 5.917.921 -3.256.885 -207.639 -1.272.881 -4.737.405

163.851 116.837 0 -508.127 60.515 0 -166.924 37.885 -242.361 254.000 49.524

1.063.116

1.180.515

-117.400

Dynamische begroting

Realisatie

afwijking

2.557.973 2.967.822 74.680 1.791.728 67.427 7.459.631 -1.141.750 -217.470 -1.359.220

3.025.325 878.638 74.680 2.200.175 892.492 7.071.310 -864.122 -493.186 -1.357.308

-467.351 2.089.185 0 -408.447 -825.065 388.321 -277.628 275.717 -1.911

6.100.411

5.714.001

386.410

Op het programma Klimaat & Energie is een totaal eenmalig voordeel ontstaan van € 386.000. Dit is veroorzaakt door lagere lasten als gevolg van vertraging in de uitvoering van geluidsisolatie aan woningen. En verder door vertraging bij de aanleg van walstroom aan de Waalkade.

222

Stadsrekening 2013

Groen & Water Lasten

Apparaatskosten Goederen en diensten Kapitaallasten Overdrachten lasten Overige lasten Reserves Lasten - Totaal Baten Overdrachten baten Overige baten Reserves Baten - Totaal Totaal Groen & Water Ruimte & Cultuurhistorie Lasten

Apparaatskosten Goederen en diensten Overdrachten lasten Overige lasten Lasten - Totaal Baten Overdrachten baten Overige baten Baten - Totaal Totaal Ruimte & Cultuurhistorie

Dynamische begroting

Realisatie

afwijking

1.504.737 3.024.949 8.623.966 34.806 1.613.234 2.297.991 17.099.684 -11.537.659 -2.669.936 -200.000 -14.407.595

1.623.187 2.502.513 8.624.208 60.803 2.171.002 2.297.991 17.279.704 -11.486.880 -2.738.688 -200.000 -14.425.567

-118.449 522.437 -242 -25.997 -557.768 0 -180.020 -50.780 68.752 0 17.972

2.692.088

2.854.137

-162.048

Dynamische begroting

Realisatie

afwijking

8.091.843 1.793.411 4.618.423 -22.000 14.481.677 0 -7.528.428 -7.528.428

8.289.561 1.345.191 4.080.673 12.195 13.727.619 -57.533 -6.424.839 -6.482.372

-197.718 448.220 537.750 -34.195 754.057 57.533 -1.103.589 -1.046.056

6.953.248

7.245.247

-291.999

Het nadelig resultaat op het programma Ruimte en Cultuurhistorie bestaat uit positieve en negatieve effecten. Gebleken is dat er meer inzet voor vergunning en handhaving nodig was, hetgeen ruim € 0,8 miljoen aan meerkosten met zich mee heeft gebracht. Hiertegenover staat deels een hogere legesopbrengst. Deze legesopbrengst is na de verwachte tegenvaller in de najaarsnota toch nog bijna € 0,2 miljoen voordeliger uitgekomen. Tegenover dit per saldo nadelig effect van € 0,6 miljoen bij vergunningverlening is binnen dit programma een positief effect opgetreden bij cultuurhistorie van bijna € 0,3 miljoen. Hier zijn zowel de uitgaven als de inkomsten achter gebleven bij de raming, als gevolg van minder werk voor grote externe projecten dan waar in de begroting rekening mee was gehouden

Grondbeleid Lasten

Apparaatskosten Goederen en diensten Kapitaallasten Overdrachten lasten Overige lasten Reserves

Lasten - Totaal Baten Overdrachten baten Overige baten Reserves Baten - Totaal Totaal Grondbeleid

Dynamische begroting

Realisatie

afwijking

4.118.318 168.197.407 1.176.861 1.250.000 18.648.040 5.152.576 0 198.543.201 -10.034.400 -176.214.361 -6.484.201 -192.732.962 5.810.240

321.363 909.739 1.195.611 0 199.082.700 5.582.038 439.000 207.530.451 0 -167.660.091 -29.408.748 -197.068.839 10.461.612

3.796.955 167.287.668 -18.750 1.250.000 -180.434.661 -429.463 -439.000 -8.987.250 -10.034.400 -8.554.270 22.924.547 4.335.877 -4.652.373

223

Stadsrekening 2013 In het programma grondbeleid is de uitkomst van het VGP van december 2013 overeenkomstig het raadsbesluit van 29 januari 2014 verwerkt. Naast het VGP is in de raadsvergadering van 29 januari de GREX Waalfront besproken en op grond van de gemaakte afspraken is een extra toevoeging aan de voorziening Waalfront verwerkt van € 3,175 miljoen waarvoor de gemeente extra wordt belast, mocht in 2026 blijken dat de grondexploitatie Waalfront sluit met een nadelig saldo. Verder is ten tijde van het opmaken van de rekening ook de exploitatierekening van de GEM Waalsprong ter beschikking gekomen. Hieruit is gebleken dat de gemeente Nijmegen een extra voorziening moet treffen voor het negatief eigen vermogen van de GEM Waalsprong tot een bedrag van € 4 miljoen. Reden hiervoor is in hoofdzaak dat de accountant van de GEM Waalsprong BV de subsidieverwachting neerwaarts heeft moeten bijstellen vanwege de regels die gelden voor een BV: alleen subsidieverwachtingen waarvoor een concrete regeling is, mogen worden opgenomen. Deze toevoegingen aan de voorzieningen veroorzaakt een overschrijding op het programma grondbeleid. Tegenover de overschrijding staat een vrijval van de voorziening voor de Waalsprong. Na opstellen van het VGP zijn de investeringen uit de Waalsprong definitief geworden en opgenomen als gemeentelijke investering. De met de investering knoop Lent, het Splitsingspunt en de Westelijke Parallelroute samenhangende kosten waren € 2,6 miljoen hoger dan werd verwacht. Dat betekent tegelijk dat er minder kosten in de GREX Waalsprong zitten en daarmee wordt de verliesverwachting verminderd. Verder levert de aanpassing van een bijdrage een voordeel op in de GREX Waalsprong van € 0,3 miljoen. Verdere verschillen in het programma grondbeleid zijn relatief gering. Genoemd wordt een nadeel op strategische gronden van € 550.000 deels veroorzaakt door vertraagde verkoop van enkele panden, zoals bijvoorbeeld het Julianaplein 1.

Economie & Toerisme Lasten

Apparaatskosten Goederen en diensten Kapitaallasten Overdrachten lasten Overige lasten Lasten - Totaal Baten Overdrachten baten Overige baten Baten - Totaal Totaal Economie & Toerisme Bestuur & Middelen Lasten

Apparaatskosten Goederen en diensten Kapitaallasten Overdrachten lasten Overige lasten Reserves Lasten - Totaal Baten Overdrachten baten Overige baten Reserves Baten - Totaal Totaal Bestuur & Middelen

Dynamische begroting

Realisatie

afwijking

1.652.625 1.342.667 219.538 712.816 0 3.927.647 -628.306 -1.443.157 -2.071.463 1.856.184

2.042.345 595.669 219.538 836.855 54.689 3.749.096 -472.228 -1.384.985 -1.857.213 1.891.883

-389.721 746.998 0 -124.038 -54.689 178.551 -156.078 -58.172 -214.250 -35.699

Dynamische begroting

Realisatie

afwijking

33.952.646 1.431.963 158.295 448.000 29.109.535 7.111.003 72.211.442 -266.851.689 -45.584.866 -18.500.432 -330.936.987 -258.725.545

28.906.067 1.559.733 0 447.437 28.230.545 11.343.003 70.486.784 -269.503.069 -48.231.041 -15.663.819 -333.397.930 -262.911.145

5.046.579 -127.769 158.295 563 878.990 -4.232.000 1.724.658 2.651.380 2.646.175 -2.836.613 2.460.942 4.185.600

In het programma bestuur en middelen is een voordeel opgetreden van € 4,2 miljoen. In het programma bestuur en middelen worden de gemeentefondsuitkering en de belastingheffingen verantwoord, maar zijn 224

Stadsrekening 2013 ook stelposten, financieringsresultaten, bedrijfsvoeringsresultaten en een post onvoorzien opgenomen. Hiermee geven wij aan dat ook de afwijkingen zeer divers van aard zijn. De uitkering gemeentefonds (inclusief correcties voorgaande jaren) is in totaliteit € 2,3 miljoen hoger dan was geraamd in de dynamische begroting. Daar waar bij de najaarsnota nog werd verwacht dat de gemeentefondsuitkering tegen zou vallen, zijn bij de decembercirculaire door het Rijk nog extra middelen beschikbaar gesteld.. Het pas in december beschikbaar komen van die gemeentefondsmiddelen heeft er daarnaast ook voor gezorgd dat verschillende taakstellingen uit het Gemeentefonds voor een bedrag van € 2,6 miljoen niet als budget zijn overgeheveld naar andere programma’s en daarmee vrijvallen als voordeel op dit programma. In december is door de aandeelhoudersvergadering DAR besloten tot een extra winstuitkering van € 0,5 miljoen. Verder is een voordelige kostenplaatsresultaat van € 1,0 miljoen op dit programma verwerkt. Ook is de post onvoorzien niet aangesproken en levert hiermee een voordeel op van € 0,4 miljoen. Omdat er ook stelposten op dit programma worden opgenomen, zijn er nadelen op dit programma, die elders in de jaarrekening tot voordelen leiden. Een nadeel van ca € 1,1 miljoen betreft bezuinigingsposten die elders ingevuld moeten zijn. Een deel van die bezuinigingspost betreft inhuur bij grondbeleid die inmiddels als niet realiseerbaar wordt beschouwd en om die reden in 2014 gehalveerd en ingaande 2015 niet meer is opgenomen (besluitvorming perspectiefnota 2014). Verder is bij de begroting, op grond van ervaring rekening gehouden met een voordelig rekeningresultaat. Hiervoor was een negatieve stelpost van € 1,8 miljoen opgenomen en deze stelpost zorgt in de stadsrekening voor een nadeel t.o.v. de begroting. Het restant verschil zijn diverse kleinere posten zoals bijvoorbeeld een voordeel op heffingen van € 0,1 miljoen.

Facilitaire diensten Lasten

Apparaatskosten Goederen en diensten Kapitaallasten Overdrachten lasten Overige lasten Reserves Lasten - Totaal Baten Overdrachten baten Overige baten Reserves Baten - Totaal Totaal Facilitaire diensten Zorg en Welzijn Lasten

Apparaatskosten Goederen en diensten Kapitaallasten Overdrachten lasten Overige lasten Lasten - Totaal Baten Overdrachten baten Overige baten Reserves Baten - Totaal Totaal Zorg & Welzijn

Dynamische begroting

Realisatie

afwijking

16.887.372 16.838.228 11.520.290 469.137 -396.022 120.000 45.439.005 -6.000 -37.779.825 -25.830 -37.811.655 7.627.350

16.485.953 16.252.594 11.468.870 68.814 -461.800 120.000 43.934.432 -4.454 -35.986.467 -78.330 -36.069.251 7.865.181

401.419 585.634 51.419 400.322 65.779 0 1.504.573 -1.546 -1.793.358 52.500 -1.742.404 -237.831

Dynamische begroting

Realisatie

afwijking

7.849.309 2.366.494 200.248 54.922.246 149.142 65.487.439 -4.636.909 -711.472 -720.029 -6.068.410 59.419.028

7.882.863 1.982.558 200.248 53.583.647 182.526 63.831.842 -4.364.803 -716.807 -720.029 -5.801.639 58.030.203

-33.554 383.935 0 1.338.600 -33.384 1.655.597 -272.106 5.335 0 -266.771 1.388.826

225

Stadsrekening 2013 In het programma zorg en welzijn is een voordeel van € 1,4 miljoen opgetreden. Nadat in de najaarsnota een melding is verwerkt van verwachte voordelen bij de individuele voorzieningen van € 2,7 miljoen laat de rekening een onderschrijding van de lasten van € 1.190.000 zien. Dit is een belangrijke verklaring van het verschil. De afgelopen jaren waren er stijgende kosten die veroorzaakt werden door de vergrijzing en de extramuralisering van de zorg. Aan het einde van 2012 is geconstateerd dat de kosten voor de individuele voorzieningen waren gestabiliseerd. In 2013 laten de kosten voor alle individuele voorzieningen echter een daling zien. Sinds vorig jaar wordt gekanteld gewerkt via keukentafelgesprekken in de sociale wijkteams. In het gesprek wordt nadrukkelijk meegenomen wat de mogelijkheden zijn om het probleem te verhelpen met behulp van het eigen netwerk. Hierdoor leidt een aanvraag niet altijd tot een verstrekking. Daarnaast leidt de lagere uurprijs als gevolg van de regionale aanbesteding huishoudelijke hulp, tot het genoemde voordeel op de lasten. Per voorziening zijn de resultaten als volgt: bij huishoudelijke hulp inclusief PGB € 505.000 onderschrijding, bij rolstoelen € 101.000, bij de woningaanpassingen € 248.000 en bij de vervoersvoorzieningen € 319.000.

Sport Lasten

Apparaatskosten Goederen en diensten Kapitaallasten Overdrachten lasten Overige lasten Lasten - Totaal Baten Overdrachten baten Overige baten Reserves Baten - Totaal Totaal Sport Werk & Inkomen Lasten

Apparaatskosten Goederen en diensten Kapitaallasten Overdrachten lasten Overige lasten Reserves Lasten - Totaal Baten Overdrachten baten Overige baten Baten - Totaal Totaal Werk & Inkomen

Dynamische begroting

Realisatie

afwijking

413.758 181.975 1.275.115 2.456.679 12.926.696 17.254.223 -126.400 -2.032.578 -109.125 -2.268.103 14.986.120

458.022 194.094 1.275.115 2.423.115 12.926.696 17.277.042 -126.400 -2.032.578 -109.125 -2.268.103 15.008.939

-44.264 -12.119 0 33.564 0 -22.819 0 0 0 0 -22.819

Dynamische begroting

Realisatie

afwijking

28.156.112 11.925.724 0 130.247.223 -134.560 0 170.194.498 -132.107.001 -827.630 -132.934.631 37.259.868

31.467.565 8.084.120 0 143.674.998 -316.606 0 182.910.076 -146.563.317 -1.354.803 -147.918.120 34.991.956

-3.311.453 3.841.604 0 -13.427.774 182.046 0 -12.715.578 14.456.316 527.173 14.983.489 2.267.912

Bij het programma werk en inkomen is een voordeel is ontstaan van bijna € 2,3 miljoen. Dit voordeel wordt veroorzaakt door voordelen zowel bij Werk als bij Inkomen. Op armoedebestrijding heeft zich een nadeel voorgedaan van € 0,2 miljoen, maar dit nadeel wordt gecompenseerd door een voordeel bij het programma bestuur en middelen inzake gemeentefondsuitkering, zoals daar is toegelicht. Werk Bij werk valt de voorziening Ziekengeldverplichtingen stichting Uitzicht vrij. De stichting is opgeheven en het afgelopen jaar is gebleken dat er nauwelijks betalingsverplichtingen in verband met ziekte van oud gesubsidieerde werknemers zijn. Kortom er is geen reden om deze voorziening in stand te houden. Verder is er sprake van een gering overschot aan inburgeringsmiddelen. 226

Stadsrekening 2013 Inkomen Bij inkomen realiseren we een voordeel van € 1,3 miljoen. Het rijksbudget voor de bijstandsuitkeringen is eind september naar boven bijgesteld. Deze meevaller aan de batenkant in combinatie met de geringe stijging van Nijmeegse bijstandsgerechtigden (in vergelijking met de landelijke ontwikkeling), heeft een veel lager tekort op bijstand opgeleverd dan begin 2013 geprognosticeerd. Armoedebestrijding Bij armoedebestrijding realiseren we een nadeel van (per saldo) € 0,2 miljoen. Dit resultaat is minder negatief dan in de voorjaars- en najaarsnota 2013 benoemd. De rijksmiddelen die we in de septembercirculaire 2013 voor minima en schuldhulpverlening hebben ontvangen, de zogenoemde Klijnsmagelden, willen we dan ook alsnog inzetten voor armoedebestrijding. De Raad heeft hier 12 maart 2014 mee ingestemd. Openbare ruimte Lasten

Lasten - Totaal Baten

Apparaatskosten Goederen en diensten Kapitaallasten Overdrachten lasten Overige lasten Overdrachten baten Overige baten

Baten - Totaal Totaal Openbare ruimte Wijken Lasten

Lasten - Totaal Baten

Apparaatskosten Goederen en diensten Kapitaallasten Overdrachten lasten Overige lasten Overdrachten baten Overige baten

Baten - Totaal Totaal Wijken Cultuur Lasten

Lasten - Totaal Baten

Baten - Totaal Totaal Cultuur

Apparaatskosten Goederen en diensten Kapitaallasten Overdrachten lasten Overige lasten Reserves Overdrachten baten Overige baten Reserves

Dynamische begroting

Realisatie

afwijking

10.277.698 36.301.364 -3.765 651.594 2.819.460 50.046.351 -101.000 -14.271.322 -14.372.322 35.674.029

11.336.202 38.554.523 -3.701 555.496 -275.021 50.167.499 -143.036 -14.295.516 -14.438.552 35.728.948

-1.058.504 -2.253.160 -64 96.098 3.094.482 -121.148 42.036 24.194 66.230 -54.918

Dynamische begroting

Realisatie

afwijking

2.401.126 1.258.966 142.310 531.255 10.051.752 14.385.409 0 -2.560.928 -2.560.928 11.824.481

2.423.389 974.159 142.310 411.002 10.199.079 14.149.940 -11.286 -2.563.461 -2.574.747 11.575.192

-22.263 284.807 0 120.253 -147.327 235.469 11.286 2.533 13.819 249.289

Dynamische begroting

Realisatie

afwijking

779.082 739.214 231.041 18.133.546 1.836 0 19.884.719 0 -287.650 -207.696 -495.346 19.389.374

962.033 458.305 231.041 17.891.678 150.704 150.000 19.843.762 -5.975 -295.683 -205.196 -506.854 19.336.907

-182.950 280.908 0 241.868 -148.868 -150.000 40.958 5.975 8.033 -2.500 11.508 52.466

227

Stadsrekening 2013

Mobiliteit Lasten

Lasten - Totaal Baten

Dynamische begroting

Realisatie

afwijking

7.828.257 7.615.004 2.467.754 0 790.598 0 18.701.613 -1.280.000 -16.208.357 -467.000 -17.955.357 746.256

7.280.147 6.076.050 2.614.430 5.000 2.062.221 0 18.037.847 -625.239 -16.233.869 -467.000 -17.326.108 711.739

548.110 1.538.954 -146.675 -5.000 -1.271.623 0 663.766 -654.761 25.512 0 -629.249 34.517

Dynamische begroting

Realisatie

afwijking

2.001.985 2.029.756 1.192.931 27.720.718 1.565.500 535.000 35.045.890 -6.878.260 -30.390 -44.432 -6.953.082 28.092.809

2.624.399 1.757.604 1.225.363 26.366.135 1.310.086 535.000 33.818.588 -5.689.055 -28.237 -44.432 -5.761.724 28.056.864

-622.414 272.151 -32.432 1.354.583 255.414 0 1.227.303 -1.189.206 -2.153 0 -1.191.358 35.944

Apparaatskosten Goederen en diensten Kapitaallasten Overdrachten lasten Overige lasten Reserves Overdrachten baten Overige baten Reserves

Baten - Totaal Totaal Mobiliteit Onderwijs Lasten

Lasten - Totaal Baten

Apparaatskosten Goederen en diensten Kapitaallasten Overdrachten lasten Overige lasten Reserves Overdrachten baten Overige baten Reserves

Baten - Totaal Totaal Onderwijs

Reservemutaties In de staat van reserves is aangegeven welke mutaties per programma per reserve in de begroting en realisatie zijn opgetreden. In de reservefiches welke als bijlagen in de webversie zijn opgenomen, is per reserve aangegeven welke mutaties er zijn geweest en op welke besluitvorming dit is gebaseerd. In deze paragraaf wordt aangegeven waar het verschil tussen de realisatie reservemutaties (€ 27.654.000) en de in de dynamische begroting (€ 12.075.000) opgenomen reservemutaties bestaat: Reservemutaties volgens dynamische begroting (onttrekking uit reserve)

-12.075

a. effecten VGP raadsbesluit 29 januari 2014 uit saldireserve

-22.495

b. effect maatwerkinterventie raadsbrief 16 december 2013 naar saldireserve

2.837

c. armoedebeleid raadsbesluit 12 maart naar saldireserve

324

d. 1% regeling beeldende kunst volgens regels bestemmingsreserve

150

e. ISV gelden volgens regels bestemmingsreserve ISV

-254

f. reserve afschrijving volgens regels van deze bestemmingsreserve

-48

g. reserve citymarketing volgens besluitvorming najaarsnota 2013

625

h. reserve ondernemersfonds tbv lastenverlaging volgens raadsbesluit

450

i. reserve afbouw gesubsidieerde arbeid TOTAAL onttrekkingen uit reserve

228

2.833 -27.654

Stadsrekening 2013 Toelichting op mutaties volgens besluitvorming a. De VGP is op 29 januari door de Raad vastgesteld. Hierin zijn verliezen op grondexploitaties opgenomen, maar ook nog een winstname op een tweetal projecten. Per saldo is er een bedrag van € 19,8 miljoen ten laste van de saldireserve gebracht. Aangezien een deel van deze mutaties reeds verwerkt was in de dynamische begroting, heeft vaststelling van de VGP uiteindelijk geleid tot de genoemde correctie van € 22,5 miljoen. b. Ten aanzien van de Maatwerkinterventie is de Raad per brief van 16 december 2013 op de hoogte gebracht van de uiteindelijke met de maatwerkinterventie gemoeide bedragen. Daar waar eerst gerekend werd met € 12,9 miljoen en ook uit de saldireserve gehaald was, is in december gebleken dat dit bedrag € 10,1 was. Het verschil van € 2,8 miljoen is dan ook weer teruggestort in de saldireserve. c. In februari is door de Raad besloten om € 0,3 miljoen Klijnsma middelen die in 2013 ontvangen waren , alsnog in te zetten voor armoedebeleid d. tot en met f. Er zijn een aantal bestemmingsreserves waarbij de regels zodanig zijn, dat pas na afloop van het jaar bepaald kan worden of er een toevoeging dan wel onttrekking aan deze reserves gedaan moet worden. De hier vermelde mutaties zijn geheel conform de door de Raad vastgestelde spelregels van de betreffende reserve. g. in de najaarsnota is door de Raad besloten om voor citymarkering gelden te reserveren zodat de middelen beschikbaar zijn voor het uitvoeringsprogramma h. Overeenkomstig raadsbesluit van 29 oktober 2008, en aangehaald in het raadsbesluit van 14 februari 2014, worden de overtollige middelen ondernemersfonds in een reserve gestort, zodat deze middelen beschikbaar zijn voor lastverlichting i.c. verlaging van het OZB gebruikerstarief niet-woningen. i. Het doel van deze reserve is het egaliseren van de uitgaven die verband houden met de afbouw van de gesubsidieerde arbeid. In de notitie “Beleidsregels afbouw gesubsidieerde banen” is de programmering van de inzet van de beschikbare gemeentelijke middelen vastgesteld. In 2012 was aan de hand van het raadsbesluit een voorziening in de jaarrekening opgenomen, die voorziening had meer het karakter van een bestemmingsreserve en om die reden is het beschikbare bedrag nu opgenomen onder de reserves.

229

Stadsrekening 2013

WNT

n het kader van de Wet Normering Topinkomens die in werking is getreden per 1 januari 2013, zijn wij verplicht om gegevens van aangewezen topfunctionarissen, i.c. de gemeentesecretaris en de griffier te vermelden, ook wanneer zij beneden de norm worden betaald. In Nijmegen blijven deze functionarissen onder de norm en worden dus enkele en alleen op grond van wettelijke voorschriften vermeld. Voor het overige hebben wij geen( top) functionarissen boven norm in dienst. Naam Functie: Beloning Sociale verzekeringspremies Belastbare vaste en variabele onkostenvergoedingen n.v.t. Voorzieningen ten behoeve van beloningen betaalbaar op termijn ; pensioenpremies Duur en omvang van het dienstverband

mevrouw M.M.V. Mientjes Griffier € 102.359 € 6.940

Naam Functie Beloning Sociale verzekeringspremies Belastbare vaste en variabele onkostenvergoedingen Voorzieningen ten behoeve van beloningen betaalbaar op termijn ; pensioenpremies Duur en omvang van het dienstverband

de heer B. van der Ploeg Gemeentesecretaris € 128.102 € 6.981 € 1.457

€ 18.361 vanaf 15 januari 1990; 36 uur per week

€ 22.163 vanaf 15 augustus 2010; 36 uur per week

Het normenkader rondom de ‘’Wet Normering bezoldiging Topfunctionarissen Publieke en Semipublieke Sector (hierna :WNT) is bekrachtigd in het Besluit van de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties van 26 februari 2014, nr. 2014-0000106049 en de Regeling van de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties van 26 februari 2014, nr. 2014-0000 104920. De Aanpassingswet WNT is als onderdeel van dit normenkader nog niet formeel aangenomen door de Eerste Kamer. Voor het opmaken van de jaarrekening is in lijn met de mededeling van de minister van BZK d.d. 12 februari 2014, gepubliceerd in de Staatscourant d.d. 18 februari 2014, de Aanpassingswet WNT wel als onderdeel van het normenkader gehanteerd. Ten aanzien van interim-functionarissen die geen topfunctie vervullen heeft de gemeente Nijmegen gebruik gemaakt van de mogelijkheid die de kamerbrief d.d. 27 februari 2014 van de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties biedt inzake de volledige openbaarmaking van deze functionarissen. Op basis van deze brief kán en hoeft de gemeente Nijmegen niet volledig te voldoen aan de verplichting voor openbaarmaking van deze interim-functionarissen zoals voorgeschreven in artikel 4.2 lid 2c van de Aanpassingswet WNT.

230

Stadsrekening 2013

Overzicht algemene dekkingsmiddelen In dit onderdeel wordt inzicht geboden in de algemene dekkingsmiddelen. Met algemene dekki9ngsmiddelen worden de in komsten bedoeld die geen specifiek bestedingsdoel kennen. De belangrijkste daarvan zijn de Onroerend zaak belasting en de algemene uitkering Gemeentefonds.

Algemene dekkingsmiddelen x € 1.000 Lokale heffingen -Onroerend zaakbelasting -Hondenbelasting -Precariobelasting Toeristenbelasting Algemene uitkering Dividenden Uitkering Nuon Saldo financieringsfunctie Totaal

Primitieve begroting 2013

Dynamische begroting 2013

Realisatie 2013

60.828

61.657

61.974

1.092 527

1.087 575

1.093 626

309

309

349

200.652

203.914

206.241

523 2.131

636 2.131

1.176 2.131

9.089

9.984

10.237

275.151

280.293

283.827

Voor een nadere toelichting op de lokale heffingen wordt verwezen naar de paragraaf lokale heffingen. Hierin staan alle belastingopbrengsten vermeld, ook de kostengerelateerde heffingen zoals bijvoorbeeld de rioolheffing. De bedragen genoemd in de paragraaf en de bovengenoemde bedragen kunnen afwijken. In bovenvermelde staat zijn de bruto-opbrengsten in totaliteit opgenomen. Dat wil zeggen inclusief afrekeningen voorgaande jaren. Daarentegen is geen rekening gehouden met kwijtscheldingen, verminderingen e.d. In de paragraaf heffingen wordt waar mogelijk wel rekening gehouden met kwijtscheldingen en wordt alleen het belastingjaar 2013 opgenomen. De algemene uitkering is in de loop van het jaar door diverse oorzaken gestegen. Zo is het accres voor 2013 verhoogd, hebben afrekeningen voorgaande jaren extra uitkering met zich meegebracht, zijn er decentralisatie uitkeringen ontvangen en heeft de actualisering bijstandsontvangers en lagere inkomens een positief effect gehad op het gemeentefonds. Bij dividenden heeft een besluit van de AvA van de DAR in december over een winstuitkering 2012 van € 540.000 de meeropbrengst veroorzaakt.

Onvoorzien

De raming onvoorzien van € 441.000 is niet aangesproken en valt dus vrij als voordeel ten opzichte van de begroting.

231

Stadsrekening 2013

Begrotingsrechtmatigheid Op grond van de Gemeentewet zijn alle overschrijdingen op de lasten ten opzichte van de begroting onrechtmatig. Teneinde een afweging te kunnen maken van de relevantie van deze onrechtmatige lasten is het criterium “passend binnen het door de Raad uitgezette beleid” van belang. Omdat het van belang is dat de Raad de criteria hieromtrent bepaalt, is bij vaststelling van het normen en toetsingskader rechtmatigheid, een spelregel voorgelegd en vastgesteld door de Raad. Deze regel is gebaseerd op de kadernota Rechtmatigheid zoals uitgegeven door de commissie BBV. Met toepassing van deze uitgangspunten is geconstateerd dat er op vijf programma's een lastenoverschrijding groter dan € 100.000 is geweest. Van deze overschrijding is beoordeeld in hoeverre deze uitgaven rechtmatig dan wel onrechtmatig zijn. Geoordeeld is dat alle overschrijdingen op een bedrag van € 121.000 na als rechtmatig zijn te beschouwen. Bij de genoemde € 121.000 zijn de uitgaven die binnen de normering als onrechtmatig zijn aangemerkt, door ons wel bedrijfsmatig acceptabel bevonden. Verder is bezien of er investeringen zijn gedaan die het gevoteerde krediet met meer dan € 100.000 hebben overschreden. Geconstateerd is dat bij investeringen ten behoeve van het Waalspronggebied een overschrijding van de kredieten heeft plaatsgevonden. Per saldo is hiervoor 2,6 miljoen euro meer uitgegeven dan was verwacht. Afgezet tegen de totale vervaardigingsprijs is dit 0,9% afwijking. Deze investeringen waren meegenomen in de exploitatieopzet Waalsprong en met het opnemen van deze investeringen in de materiële vaste activa, is de exploitatieopzet Waalsprong met eenzelfde bedrag voordeliger geworden. Deze overschrijding is als rechtmatig beschouwd, omdat de Raad deze investeringen binnen de totale exploitatieopzet van de Waalsprong goedgekeurd heeft. In onderstaande tabel zijn de lastenoverschrijdingen > € 100.000 opgenomen per programma met vermelding van de kwalificatie rechtmatig of onrechtmatig. Programma

Wonen

Lasten Dynamische begroting 5.750.997

Lasten Realisatie overschrijding lasten

5.917.921

rechtmatig/ onrechtmatig

166.924

rechtmatig

17.099.684

17.279.704

180.020

rechtmatig

Grondbeleid

198.543.201

207.530.451

8.987.250

rechtmatig

Werk en inkomen

170.194.498

182.910.076

12.715.578

rechtmatig

Openbare ruimte

50.046.351

50.167.499

121.148

onrechtmatig

Groen en Water

233

Stadsrekening 2013

Programma wonen overschrijding 0,2 miljoen rechtmatig

De lastenoverschrijding van € 167.000 is voor € 140.000 veroorzaakt door meer uitgaven aan woningbouw en herstructurering dan was geraamd, maar hiervoor zijn gelden in de ISV reserve beschikbaar. De baten uit de ISV reserve staan hier dan ook tegenover. Daarna resteert slechts een overschrijding van € 27.000, hetgeen beneden de norm blijft

Programma Groen en Water overschrijding € 0,2 miljoen rechtmatig

Van de lastenoverschrijding van € 180.000 heeft € 133.000 betrekking op een lastenoverschrijding bij woonmilieuverbetering. Ook hiervoor zijn gelden beschikbaar in de ISV reserve. De baten uit de ISV reserve zijn weliswaar verantwoord bij het programma wonen, maar dienen wel als dekking voor deze lastenoverschrijding op het programma Groen en water. Na verrekening met deze reserve resteert nog een lastenoverschrijding van € 47.000 hetgeen beneden de rechtmatigheidsnorm blijft.

Programma grondbeleid overschrijding € 8,9 miljoen rechtmatig

Binnen het programma heeft zich een lastenoverschrijding voorgedaan van €8,9 miljoen. Dit bestaat echter uit een samenstelling van een onderschrijding van lasten binnen de diverse exploitaties en een overschrijding als gevolg van het treffen van voorzieningen. Bij het programma grondbeleid wordt het treffen van voorzieningen voor verliesgevende exploitaties afgewikkeld via de saldireserve. Het VGP is het beslismoment waarop de planexploitaties in beeld worden gebracht en voor en nadelen worden bepaald. Dit VGP is eind januari 2014 in de Raad vastgesteld en de in dat VGP opgenomen verliezen(ca. 21 miljoen) zijn in de jaarrekening verwerkt. Daartegenover staat een bijdrage uit de saldireserve die deze verliezen opvangt en welke zijn verwerkt als inkomsten. Daarmee is de lastenoverschrijding gedekt door inkomsten en raadsbesluiten en kan de overschrijding als rechtmatig worden beschouwd.

Programma Werk en inkomen overschrijding € 12,7 miljoen rechtmatig

Binnen het programma werk en inkomen is een lastenoverschrijding van € 12,7 miljoen. Over het algemeen zijn dit lastenoverschrijdingen waar rijksmiddelen tegenover staan. Naar onderdelen toegelicht: Bij WSW is er sprake van een lastenoverschrijding (categorie 6) van € 0,1 miljoen. Hier staat voor eenzelfde bedrag een Rijkssubsidie tegenover dat ultimo 2013 is toegekend. Bij inkomen zijn er hogere lasten op de zogenaamde BUIG-uitkeringen (met als belangrijkste onderdeel de WWB) van € 14,9 miljoen (n), waartegenover bijstelling van de rijksbudgetten staat. Deze overschrijding valt onder categorie 3 ‘hogere lasten die passen binnen het bestaande beleid die geheel of grotendeels worden gecompenseerd door direct gerelateerde inkomsten’. In totaliteit staat tegenover het genoemde nadeel van € 14,9 miljoen een voordeel op de baten BUIG van € 16,1 miljoen. Bij Armoedebestrijding is er een lastenoverschrijding van € 0,3 miljoen. Deze overschrijding valt onder categorie 6 ‘hogere lasten die passen binnen het bestaande beleid, maar die niet tijdig konden worden gesignaleerd (met name ‘open einde regeling’ bijzondere bijstand). Bij Inburgering is sprake van een niet gebudgetteerde uitgave (categorie 3) ad € 0,9 miljoen in het kader van de afrekening BDU-SIV 2010-2011. Deze uitgave wordt gedekt uit de daarvoor gereserveerde middelen binnen de OMBD BDU-SIV. De lastenoverschrijding op het programma werk en inkomen wordt derhalve als rechtmatig geclassificeerd

234

Stadsrekening 2013

Programma Openbare ruimte overschrijding € 0,1 miljoen onrechtmatig.

De overschrijding met € 121.000 wordt voor een deel gedekt door inkomsten. In dit programma is exact ramen vrij lastig omdat er veel incidentafhandeling wordt uitgevoerd binnen dit programma. De overschrijding van € 121.000 op een totaal lastenraming van ruim € 50 miljoen is nog geen kwart procent afwijking en wordt daarmee wel als bedrijfsmatig acceptabel beschouwd.

Investeringen Krediet Station Lent Knooppunt Lent

krediet bedrag 3.000 10.000

Realisatie overschrijding rechtmatig/ 2013 onrechtmatig 3.674 11.881

674 1.881

rechtmatig rechtmatig

Deze investeringen betreffen investeringen in het Waalspronggebied ten behoeve van de verbinding van dit gebied met de stad. Deze investeringen waren in de totale planexploitatieopzet Waalsprong meegenomen. Nu de investering overschreden is en deze lasten geactiveerd zijn, is de exploitatieopzet Waalsprong voordeliger geworden. Aangezien de exploitatieopzet Waalsprong door de Raad is goedgekeurd, is deze overschrijding van het krediet als rechtmatig beschouwd.

235

Stadsrekening 2013

236

Stadsrekening 2013

Sisa bijlage BIJLAGE

237

Stadsrekening 2013

Lijst met afkortingen A&M ABR ACN APV ARN AVA AVOI AWBZ AZC b B&V BAG Bbz BDU BDU‐SIV BGR BimM BNG BoWo BRA BRN BRP BRW BSN BTW BTWCF BV BW BWN CAO CAZ CBS CEP CJG COA CPB CPI CPO CV

Archeologie en Monumenten Algemene Bedrijfsreserve van het Ontwikkelingsbedrijf Architectuurcentrum Nijmegen Algemene Plaatselijke Verordening Afvalverwerking Regio Nijmegen Algemene vergadering van Aandeelhouders Algemene Verordening Ondergrondse Infrastructuur Algemene Wet bijzondere Ziektekosten Asielzoekerscentrum baten Begroten en Verantwoorden Basisregistraties adressen en gebouwen Bijstandsbesluit zelfstandigen Brede Doeluitkering Brede Doeluitkering Sociaal, Integratie en Veiligheid Basisgebouwenregistratie Bureau Interim-management Bank der Nederlandse Gemeenten Bouwen en Wonen Basisregistratie adressen Begrotingsrichtlijnen Regio Nijmegen Basisregistratie Personen Brandweer Burgerservicenummer Belasting Toegevoegde Waarde BTW Compensatiefonds Besloten Vennootschap Begrotingswijziging Belangenbehartiging WAO Nijmegen Collectieve Arbeidsovereenkomst Collectieve Aanvullende Ziektekostenverzekering Centraal Bureau voor de Statistiek Centraal Economisch Plan Centrum voor Jeugd en Gezin Centraal Orgaan Asielzoekers Centraal Planbureau Consumentenprijsindex Collectief Particulier Opdrachtgeverschap Commanditaire Vennootschap 239

Stadsrekening 2013 CWI DCO DGG DIW DRIS DSB DU DVO DWS EFRO ELI EMT EPN ESF FES Fido FIP FLO FPU GBA GEM GF GFT GGD GGZ GHOR GPLK GR Grex GRHV GRP GSB GSO HAN HOV HRM I&M IBOR ICT ID-baan IOAW IOAZ IOS IP IPO 240

Centrum voor Werk en Inkomen Directie Concern Directie Grondgebied Directie Inwoners Dynamisch Reizigers Informatie Systeem Directie Stadsbedrijven Decentralisatie-uitkering Dienstverleningsovereenkomst Directie Wijk en Stad Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie Energie en Milieu Technologie Energie Prestatie Norm Europees Sociaal Fonds Fonds Economische Structuurversterking Wet Financiering Decentrale Overheden Financieel Investeringsplan Functioneel Leeftijdsontslag Flexibel Pensioen en Uittreden Gemeentelijke Basisadministratie Gemeenschappelijke Exploitatiemaatschappij Gemeentefonds Groente, Fruit en Tuinafval Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst Geestelijke Gezondheidszorg Geneeskundige Hulpverleningsorganisatie in de Regio Gepantserde papier-loodkabel Gemeenschappelijke Regeling Grondexploitatie Gemeenschappelijke Regeling Hulpverlening en Veiligheid Gemeentelijk Rioleringsplan Grotestedenbeleid Gelders Stedelijk Ontwikkelingsbeleid Hogeschool Arnhem Nijmegen Hoogwaardig Openbaar Vervoer Human Resource Management Ministerie van Infrastructuur en Milieu Integraal Beheer Openbare Ruimte Informatie- en communicatietechnologie Instroom-Doorstroom-Baan Wet Inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte zelfstandigen Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers Internationale Ontwikkelingssamenwerking Investeringsplan Interprovinciaal Overleg

Stadsrekening 2013 ISV IU IV Jeugd‐GGZ JGO JOP KB KCC kiEMT KKP KPL l Leningen o/g Leningen u/g MARN MFC MHB MIRT MKB MTC MVG n NASB NFIA NFIS NJN NKS NTC nugger NVM O&S OAB OAV OBGZ OBW OHV OKE OM OMBD OOV OR OV OZB P&O PDV

Investering Stedelijke Vernieuwing Integratie-uitkering Integrale Veiligheid Jeugd Geestelijke Gezondheidszorg Jeugdgroepenoverleg Jongerenontmoetingsplaats bureau Kwaliteitsbeheer, valt onder de afdeling Stadsbeheer Klantcontactcentrum Kennis en Innovatie in Energie en Milieutechnologie Keizer Karel Podia Kostenplaats lasten Leningen opgenomen geld Leningen uitgeleend geld Milieusamenwerking en Afvalverwerking Regio Nijmegen Multifunctioneel Centrum Medische Heroïnebehandeling Meerjarenprogramma Infrastructuur Ruimte en Transport Midden- en kleinbedrijf Multi Transportcentrum Maatschappelijk Vastgoed nadeel Nationaal Actieplan Sport en Bewegen Netherlands Foreign Investment Agency Nijmeegs Financieel Informatiesysteem Najaarsnota Nijmeegse Kaderverordening Subsidieverstrekking Novio Tech Campus Niet-uitkeringsgerechtigde; iemand zonder een uitkering Nederlandse Vereniging voor Makelaars Onderzoek en Statistiek Onderwijsachterstandenbeleid Onderwijs aan vreemdelingen Openbare Bibliotheek Gelderland Zuid Ontwikkelingsbedrijf Waalfront Onderwijshuisvesting Wet Ontwikkelingskansen door Kwaliteit en Educatie Openbaar Ministerie Overheidsgelden met meerjarig bestedingsdoel Openbare Orde en Veiligheid Openbare ruimte Openbaar Vervoer Onroerendezaakbelasting Personeel & Organisatie Perifere Detailhandel Vestiging

241

Stadsrekening 2013 PG PIO PM PN PPS R&A RAV RBGZ RBT-KAN RIE RMC RNI RO ROC RSI RSP RUD RVV SB SCE SD Soza SSHN SSNM SSNP STIP SU SW TIP UMC UPOR USV UWV v VG A&O VGP VIR VJN VMC VNG VO VOF VOP VRI VSA VVE 242

Productgroep Planexploitatie In Ontwikkeling Pro Memorie: Als stelpost opgenomen, de werkelijke waarde is nog niet bekend Perspectiefnota Publiek Private Samenwerking Randvoorwaarden en Aanbevelingen Regionale Ambulance Voorziening Regionale Brandweer Gelderland Zuid Regionaal Bureau voor Toerisme Arnhem Nijmegen Risico Inventarisatie en Evaluatie Regionaal Meld‐ en Coördinatiepunt Register Niet‐Ingezetenen Ruimtelijke Ordening Regionaal Opleidingen Centrum Reserve Strategische Investeringen Regionaal Samenwerkingsprogramma Regionale Uitvoeringsdienst Reglement verkeersregels en verkeertekens Stadsbegroting Sportclub Excelsior Stadsdeel Sociale Zaken Stichting Studentenhuisvesting Nijmegen Stichting Stedenband Nijmegen - Masaya Stichting Stedenband Nijmegen - Pskov Stedelijk InformatiePunt Specifieke Uitkering Sociale Werkvoorziening Topsport- en Innovatiepark Universitair Medisch Centrum Uitvoeringsprogramma Openbare Ruimte Uitvoeringsprogramma Stedelijke Vernieuwing Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen voordeel Vastgoed Advies en Onderhoud Voortgangsrapportage Grote Projecten Verwijsindex Risicojongeren Voorjaarsnota Verkeersmanagementcentrale Vereniging Nederlandse Gemeenten Voortgezet Onderwijs Vennootschap onder firma Voetgangersoversteekplaats Verkeersregelinstallatie Afdeling Vastgoed, Sportservice en Accommodaties Voor‐ en Vroegschoolse Educatie

Stadsrekening 2013 Vzh VZP W&I Wabo WAP WEB WGA Wgr Wij WIW Wmo WO2 WOO WOZ Wsnp Wsw Wth WVG Wwb WWNV Z&W ZAT ZOR

Voorzieningenhart Stedelijk Voorzieningenplan Programma Werk & Inkomen Wet algemene bepalingen omgevingsrecht Wijkaanpakplan; Wijkactieplan Wet educatie en beroepsonderwijs Regeling Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsgeschikten Wet Gemeenschappelijke Regelingen Wet Investeren In Jongeren Wet inschakeling werkzoekenden Wet Maatschappelijke Ondersteuning Tweede Wereldoorlog Wijkoverstijgend onderhoud Wet waardering onroerende zaken Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen Wet Sociale Werkvoorziening Wet Tijdelijk Huisverbod Wet Voorzieningen Gehandicapten Wet Werk en Bijstand Wet Werken Naar Vermogen Programma Zorg & Welzijn Zorgadviesteam Zorgoverleg Risicojongeren

243

Stadsrekening 2013

Colofon

UITGAVE Gemeente Nijmegen OMSLAG OptimaForma, Nijmegen FOTOGRAFIE Ellen van de Waterbeemd (muv de foto's in de kopjes van de Programmaverantwoording) DRUK DPN, Nijmegen

maart 2014

245

stadsrekening 2013 Primitieve begroting 01-01-2013

sta d sr ek en in g

2013

ja ja arversl ag |

arrekening

Gemeente Nijmegen Uitkomsten controle en overige informatie 2013 Rapportage aan de gemeenteraad

Concept 2 april 2014

Ernst & Young Accountants LLP Boompjes 258 3011 XZ Rotterdam Postbus 2295 3000 CG Rotterdam

+31 88 407 10 00 +31 88 407 89 70 ey.com

Gemeenteraad van de gemeente Nijmegen Postbus 9105 6500 HG NIJMEGEN

Arnhem, 2 april 2014

Uitkomsten controle en overige informatie 2013 Geachte leden van de raad, Het doet ons genoegen u verslag uit te brengen omtrent de uitkomsten van onze accountantscontrole van de jaarrekening van de gemeente Nijmegen. Wij willen u over de volgende onderwerpen informeren: ► uitkomsten jaarrekeningcontrole; ► kwaliteit beheersorganisatie; ► wensen en aandachtspunten; ► onafhankelijkheid en controleproces.

Wij hebben de kernpunten van ons verslag opgenomen in het hoofdstuk Kernpunten.

De mogelijkheid om een open en eerlijke dialoog met u als lid van de gemeenteraad te voeren, vormt een essentieel onderdeel van het controleproces, evenals van de algehele corporate governance. Wij waarderen deze mogelijkheid om de inzichten die uit onze controle voortkomen met u te kunnen delen. Het concept van dit verslag is besproken met de portefeuillehouder financiën en de betrokken ambtenaren. Een afschrift van dit verslag is toegezonden aan het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Nijmegen.

Onze controle is gericht op het vormen van een oordeel omtrent de jaarrekening over 2013. Bij de uitvoering van onze controle ondervinden wij de volledige medewerking en ondersteuning van de medewerkers van de gemeente Nijmegen.

Ernst & Young Accountants LLP is een limited liability partnership opgericht naar het recht van Engeland en Wales en geregistreerd bij Companies House onder registratienummer OC335594. In relatie tot Ernst & Young Accountants LLP wordt de term partner gebruikt voor een (vertegenwoordiger van een) vennoot van Ernst & Young Accountants LLP. Ernst & Young Accountants LLP is statutair gevestigd te Lambeth Palace Road 1, London SE1 7EU, Verenigd Koninkrijk, heeft haar hoofdvestiging aan Boompjes 258, 3011 XZ Rotterdam, Nederland en is geregistreerd bij de Kamer van Koophandel Rotterdam onder nummer 24432944. Op onze werkzaamheden zijn algemene voorwaarden van toepassing, waarin een beperking van de aansprakelijkheid is opgenomen.

Pagina 2

Wij stellen het op prijs een en ander persoonlijk toe te lichten of eventuele vragen omtrent deze of andere met de controle verband houdende zaken te beantwoorden. Hoogachtend, Ernst & Young Accountants LLP

drs. J.M.A. Drost RA [Externe accountant]

Inhoudsopgave Wensen en aandachtspunten

27

Kernpunten

4

Kernpunten uit onze rapportage

5

Uw specifieke wensen en aandachtspunten 28

Uitkomsten jaarrekeningcontrole

11

Conclusie van de controle Onze analyse van het resultaat 2013 Grondslagen van financiële verslaggeving Aandachtsgebieden en bevindingen in de controle

12 13 15

Onafhankelijkheid en controleproces

31

Onafhankelijkheid Ons controleproces

32 33

17

Kwaliteit beheersorganisatie

22

Interne beheersmaatregelen Rechtmatigheidsbeheer

23 25

Bijlagen 1. SiSa-bijlage Totaal aantal pagina’s in dit rapport: 37

Kernpunten

Kernpunten uit onze rapportage

Pagina 5

Kernpunten

De kernpunten uit onze rapportage kunnen als volgt worden samengevat Uitkomsten jaarrekeningcontrole

Conclusie van onze controle

Wij hebben bij de jaarrekening van de gemeente Nijmegen een goedkeurende controleverklaring afgegeven met betrekking tot de getrouwheid. In de verklaring nemen wij een toelichtende paragraaf op, waarin wordt gewezen op de onzekerheid betreffende de risico’s in de grondexploitatie, zoals adequaat toegelicht in de jaarrekening 2013.

De jaarrekening is rechtmatig

Wij hebben bij de jaarrekening van de gemeente Nijmegen een goedkeurende controleverklaring afgegeven met betrekking tot de rechtmatigheid.

Geen bevindingen ten aanzien van de SiSa-bijlage

Wij hebben de in de SiSa-bijlage van de jaarrekening genoemde specifieke uitkeringen gecontroleerd met inachtneming van de Nota verwachtingen accountantscontrole 2013. Op grond van ons onderzoek hebben wij bij uw specifieke uitkeringen geen fouten en/of onzekerheden geconstateerd die de voor SiSa geldende rapporteringstolerantie overschrijden.

Jaarverslag niet strijdig met de jaarrekening

De jaarrekening en het jaarverslag dienen te worden opgemaakt in overeenstemming met het BBV. Wij hebben vastgesteld dat de jaarrekening 2013 van uw gemeente geen materiële afwijkingen vertoont ten opzichte van de voorschriften van het BBV.

Onze rapportering van fouten en onzekerheden

In de onderstaande tabel is een overzicht gegeven van de belangrijkste bevindingen naar aanleiding van de uitgevoerde controles. In de tabel hebben wij alle gedurende onze controle de ongecorrigeerde controleverschillen opgenomen, welke een significante invloed hadden op het beeld van de jaarrekening.

Kernpunten uit onze rapportage

Pagina 6

Kernpunten Welke fouten en onzekerheden resteren nog ? Uitkomsten jaarrekeningcontrole

Ongecorrigeerde controleverschillen

Ongecorrigeerde verschillen inzake getrouwheid (x € 1.000) Post/omschrijving van de toelichting

Fouten

Onzekerheden

Getrouwheid Onzekerheid grondexploitatie Bergerden Bovenmatig uitgiftetempo eerste jaren

(9.887) (1.938)

bedrijventerreinen Totaal Controletolerantie

(1.938)

(9.887)

3.981

11.942

Herrubricering

Verwijzing

Kernpunten uit onze rapportage

Pagina 7

Kernpunten

Welke fouten en onzekerheden resteren nog ? Uitkomsten jaarrekeningcontrole

Ongecorrigeerde controleverschillen

Ongecorrigeerde verschillen inzake rechtmatigheid (x € 1.000) Post/omschrijving van de toelichting

Zie getrouwheid

Fouten

Onzekerheden

1.938

Lastenoverschrijding programma Openbare ruimte

100

Naleving aanbestedingsrichtlijnen

405

Herrubricering

Verwijzing

9.887

Totaal

2.443

(9.887)

Controletolerantie

3.981

11.941

De ongecorrigeerde fouten en onzekerheden blijven binnen onze controletolerantie zodat wij bij de jaarrekening 2013 zowel betreffende de getrouwheid als de rechtmatigheid een goedkeurende verklaring verstrekken. Op de volgende pagina wordt een nadere toelichting gegeven op de door ons geconstateerde fouten en onzekerheden met betrekking tot getrouwheid en rechtmatigheid.

Kernpunten uit onze rapportage

Pagina 8

Kernpunten

Toelichting op fouten en onzekerheden Uitkomsten jaarrekeningcontrole

Onderstaand vindt u een korte toelichting op fouten en onzekerheden met betrekking tot getrouwheid en rechtmatigheid. Getrouwheid De verkoop van bouwrijpterrein in Bergerden ligt al geruime tijd stil. Door voorgenomen wijzigingen in het plan en het maken van nieuwe prognoses bestaat er momenteel een onzekerheid of de boekwaarde kan worden terugverdiend. Dit risico is berekend en zit tussen een bandbreedte van € 0 tot 9,8 miljoen in het meest nadelige scenario. Wij hebben het maximale risico meegewogen als een onzekerheid in onze controle. De uitgifte van bedrijventerreinen is de komende jaren in totaal gelijkmatig over de jaren verdeeld te weten circa 6 ha per jaar. In het licht van de lage uitgiftecijfers in de afgelopen jaren, de slechte economische vooruitzichten en het (over) aanbod in de regio lijken de geplande uitgiftes en het uitgiftetempo in ieder geval voor de eerst volgende jaren voor de gemeente Nijmegen bovenmatig en is derhalve een verlaging van het uitgiftetempo op korte termijn een realistisch scenario. Het in 2014 en 2015 rekening houden met een lagere uitgifte dan gepland laat een nadelig rente effect zien van € 1,9 miljoen. Dit hebben wij als fout meegewogen in onze controle. Rechtmatigheid Onze fouten en onzekerheden op het gebied van getrouwheid tellen ook mee voor het rechtmatigheidsoordeel. Met de controle op de juiste toepassing van het begrotingscriterium toetsen wij of het budgetrecht van de gemeenteraad is gerespecteerd. De overschrijdingen ten opzichte van de begrote lasten zijn door het college in de toelichting op de programmarekening toereikend toegelicht. De overschrijding in het programma Openbare ruimte ad € 0,1 mln is als onrechtmatig aangemerkt (lastenoverschrijding < 0,25%). Uit de uitgevoerde interne controlewerkzaamheden voor wat betreft de naleving van de (Europese) aanbestedingsrichtlijnen blijkt een totaal aan fouten van € 0,4 miljoen.

Kernpunten uit onze rapportage

Pagina 9

Kernpunten

De kernpunten uit onze rapportage kunnen als volgt worden samengevat Bestuurlijke aandachtspunten

Grondexploitaties

Op 20 juni 2012 heeft uw gemeenteraad bij de behandeling van de Perspectiefnota 2013 de motie “Beter sturen door betere informatie” aangenomen. De motie roept op tot het voorleggen van een voorstel ten aanzien van een nieuwe opzet van de Voortgangsrapportage Grote Projecten (VGP). Het VGP geeft inzicht in de ontwikkelingen van de planexploitaties van het Ontwikkelingsbedrijf. Daarnaast is deze rapportage een verantwoordingsinstrument over de ontwikkelingen in het afgelopen jaar en biedt control- en sturingsmogelijkheden voor de ontwikkelportefeuille van het programma grondbeleid. Overleg over het voorstel heeft geleid tot inhoudelijke en procesmatige aanpassingen. Wij vinden dit een goede ontwikkeling.

Rijksbezuinigingen

De bezuinigingen en de realisatie daarvan vragen momenteel de nodige aandacht van uw bestuur en de organisatie. Zeker gezien de ontwikkelingen met betrekking tot de decentralisatie van rijkstaken die voor 2015 staan gepland, bestaan er onzekere factoren ten aanzien van de begrote lasten. Tijdens de afgelopen raadsperiode zijn opgaven vastgesteld met een omvang oplopend naar € 76,3 miljoen in 2017. Deels betreft dit de jaren tot en met 2013 en deels de jaren vanaf 2014. Het eerste deel (t/m 2013 ad 37 miljoen) is voorzien van een invulling en dus feitelijk gerealiseerd. Het tweede deel (opgaven vanaf 2014) moet worden vormgegeven door het nieuwe college/ de nieuwe raad. Aan deze invulling wordt inmiddels hard gewerkt. Ook de onderzoeksopdrachten maken daar deel van uit.

Nieuwe taken

De komende jaren komen er een groot aantal nieuwe taken op uw gemeente af. Enerzijds moet aan deze taken organisatorisch vorm gegeven worden, anderzijds moet hier een initiële begroting voor worden opgesteld. Iets wat zeker in de eerste jaren haar vorm moet krijgen en waarmee risico’s samenhangen. Wij constateren dat de gemeente Nijmegen deze majeure ontwikkelingen goed heeft opgepakt.

Uitkomsten jaarrekeningcontrole

Onze analyse van het resultaat 2013

Pagina 11

Uitkomsten jaarrekeningcontrole

Analyse van de financiële positie

Voordelig resultaat nader besproken Het saldo van baten en lasten (na bestemming) over het jaar 2013 bedraagt € 717.000 voordelig ten opzichte van een begroot saldo van € 2.352.000 nadelig. Het resultaat over 2013 ten opzichte van de gewijzigde begroting kan als volgt worden weergegeven:

Het eigen vermogen, inclusief het resultaat na bestemming, bedraagt per jaareinde 2013 volgens de jaarrekening € 79,6 miljoen en heeft zich vanaf 2011 als volgt ontwikkeld:

140.000

Bedragen x 1.000

120.000

Bedragen x € 1.000

Gewijzigde begroting

Rekening 2013

100.000

Afwijking

80.000 60.000

€

€

€

Totale lasten

(767.012)

(775.654)

(8.642)

20.000

Totale baten

752.585

748.717

(3.868)

0

Resultaat vóór

(14.427)

(26.937)

(12.510)

bestemming

40.000

-20.000 -40.000 2011

Mutaties in reserve

12.075

27.654

15.579

Resultaat na

(2.352)

717

3.069

2012

2013

Algemene reserve Bestemmingsreserve Saldo exploitatie

bestemming

Per saldo is gedurende 2013 € 27,6 mln onttrokken aan de reserves. Deze onttrekking (ten gunste van het resultaat) vormt samen met het resultaat voor bestemming (€ 26,9 mln negatief) het resultaat na bestemming van € 0,7 mln positief.

Van de totale reserves ter hoogte van € 79,6 miljoen is € 62,4 miljoen opgenomen als algemene vrije Saldireserve. Het saldo van deze reserve is ten opzichte van 2012 gestegen met € 21,3 miljoen. Dit wordt met name veroorzaakt door de vrijval van de bestemmingsreserve Stadsbrug ad € 47,4 mln.

Onze analyse van het resultaat 2013

Pagina 12

Uitkomsten jaarrekeningcontrole

Analyse van de financiële positie Solvabiliteit De totale vermogenspositie wordt onder andere tot uitdrukking gebracht door middel van het solvabiliteitspercentage. Dit percentage wordt bepaald door het eigen vermogen te delen door het balanstotaal. Het huidige solvabiliteitspercentage voor uw gemeente bedraagt 7,3% (2012: 10,3%). Wij vragen uw aandacht voor de verslechtering van deze ratio.

Financiering Voor de financiering van de vaste activa zijn langlopende leningen aangetrokken met een boekwaarde per 31 december 2013 van € 688 miljoen. Voor een nadere beschouwing ten aanzien van uw financieringspositie verwijzen wij u naar de paragraaf financiering van de jaarrekening 2013. De gemeente heeft een omvangrijke externe financiering. Dit betekent dat er belangrijke risico’s worden gelopen bij een stijging van de rente. Dit risico is intern onderkend.

Risicobeheersing In het jaarverslag is onder andere de paragraaf weerstandsvermogen opgenomen, welke informatie bevat over de weerstandscapaciteit, de risico’s en het beleid dat hieromtrent gedurende 2013 is gevoerd. Ten aanzien van deze paragraaf constateren wij het volgende: De weerstandscapaciteit bestaat uit met name de Saldireserve , welke per 31 december 2013 een bedrag van € 62,4 miljoen bedraagt. De weerstandscapaciteit is ten opzichte van 2012 toegenomen met € 21,3 miljoen. Naast de algemene reserve heeft de gemeente Nijmegen ook specifieke risicobuffers opgebouwd in de vorm van specifieke bestemmingsreserves. Binnen de paragraaf weerstandsvermogen worden de totale risico’s die de gemeente loopt gekwantificeerd bepaald op € 85 miljoen waarvan de risico’s uit de planexploitaties € 73 miljoen Bedragen. De belangrijkste risico’s worden gevormd door de planexploitaties Waalsprong (gemeentelijk deel), De GEM Waalsprong, Bergerden en Koers West Waalfront. Geconcludeerd moet worden dat op dit moment de aanwezige reserves niet voldoende zijn om de risico’s op te vangen wanneer deze zich allen gelijktijdig en nu voor zouden doen (ratio weerstandsvermogen 0,7). In combinatie met de omvangrijke risico’s (welke overigens zijn gekwantificeerd en opgenomen in het weerstandsvermogen conform de huidige situatie) binnen de lopende grondexploitaties zoals hierboven genoemd worden intern de ontwikkelingen in het weerstandsvermogen nauw bewaakt. Door de gemeente zijn maatregelen getroffen om het weerstandsvermogen weer op het gewenste niveau te krijgen. Hierbij is het nodig om de maatregelen die zijn getroffen om het weerstandsvermogen op het gewenste niveau te krijgen strak te monitoren.

Grondslagen van financiële verslaggeving

Pagina 13

Uitkomsten jaarrekeningcontrole

Schattingsprocessen binnen de jaarrekening Het college van burgemeester en wethouders is verantwoordelijk voor het maken van schattingen bij het opmaken van de jaarrekening. Als accountant van de raad beoordelen wij deze door het college gemaakte schattingen. Wel hebben wij een beschouwing ten aanzien van de belangrijkste schattingen opgenomen. Belangrijke schattingen

Beoordeling 2012

Beoordeling 2013

Toelichting

Waardering grond en gebouwen inclusief afschrijvingen

Voorzichtig

Voorzichtig

De gemeente heeft, mede op ons aangeven, ultimo 2012 een adequate inventarisatie van haar activa uitgevoerd en indien noodzakelijk zijn afwaarderingen doorgevoerd.

Waardering van uw deelnemingen en langlopende schulden

Ambitieus

Ambitieus

De gemeente Nijmegen loopt over haar gemeentelijke deelnemingen (Gem Waalsprong, Gem Waalfront en Bergerden) behoorlijke risico’s in ons verslag besteden wij hier nadere aandacht aan.

Waardering van de bouwgrondexploitaties en de niet in exploitatie genomen gronden (NIEGG)

Voorzichtig

Voorzichtig

De crisis in de woning- en vastgoedmarkt blijft aanhouden, inherent hieraan is dat het risicoprofiel van de gemeentelijke grondbedrijven toenemen. Wij constateren dat de schattingen binnen de grondexploitaties van de gemeente Nijmegen op een prudente wijze tot stand komen en dat daarbij voorzichtige uitgangspunten worden gehanteerd. Dit neemt niet weg dat een aantal exploitaties specifieke risico’s hebben.

Grondslagen van financiële verslaggeving

Pagina 14

Uitkomsten jaarrekeningcontrole

Belangrijke schattingen

Beoordeling 2012

Beoordeling 2013

Toelichting

Waardering van de debiteuren

Gemiddeld

Gemiddeld

De gemeente Nijmegen treft adequate voorzieningen voor eventuele oninbaarheid. Er spelen geen specifieke materiële zaken.

Beoordeling toereikendheid van uw voorzieningen

Gemiddeld

Gemiddeld

Wij hebben de toereikendheid van de voorzieningen beoordeeld. De gemeente Nijmegen treft adequate voorzieningen voor risico’s en verplichtingen die op een betrouwbare wijze zijn in te schatten.

Beoordeling van de risico’s ten aanzien van de niet uit de balans blijkende verplichtingen

Gemiddeld

Gemiddeld

Het grootste gedeelte van de gemeentelijke garanties heeft betrekking op garanties afgegeven ten behoeve van de woningbouwcorporaties. Gezien de toenemende druk vanuit regelgeving staat de financiële positie van woningbouwverenigingen onder druk. De gemeente Nijmegen heeft een nadere analyse gemaakt van de mogelijke risico’s en concludeert dat voor de Nijmeegse situatie deze risico’s beperkt zijn.

Aandachtsgebieden en bevindingen in de controle

Pagina 15

Uitkomsten jaarrekeningcontrole

Inleiding Deze paragraaf geeft een uiteenzetting van de werkzaamheden en bevindingen ten aanzien van de belangrijke aandachtsgebieden in de controle die nog niet eerder in dit verslag zijn toegelicht.

Waardering grondexploitaties De waardering van de grondexploitaties is een significant risico in onze controleaanpak, vanwege de mate van schattingsonzekerheid voortkomend uit de huidige economische situatie. Wij hebben het proces rondom de totstandkoming van de waardering op haar effectieve werking getest. Daarnaast hebben wij onze expert ingeschakeld om de waardering en de daarbij gehanteerde veronderstellingen te beoordelen. Wij brengen nadrukkelijk bij u onder de aandacht dat wij de grondexploitaties hebben beoordeeld op basis van de huidige bekende situatie en economische ontwikkelingen. De vastgoedmarkt is momenteel een markt met veel onzekerheden. De uitkomsten van onze beoordeling moeten ook in dat licht worden bezien. Vooral het stagneren van gronduitgifte en verkoop van kavels van grondexploitaties met een nu al verwacht negatief eindresultaat (Verbonden partijen: Waalsprong, Waalfront en Bergerden) leidt direct tot grotere en substantiële verliezen en tekorten en daarmee een groter beroep op de algemene reserve. Met de opbouw van een buffer (reservepositie) voor het opvangen van toekomstige tegenvallers is met dit effect rekening gehouden. In de Voortgangsrapportage Grote Projecten (VGP) december 2013 is voor de programmering van de woningbouw aangegeven dat het aanbod

van woningen door de gemeente Nijmegen voor de verschillende categorieën (koop, huur, appartementen) nog niet optimaal is afgestemd op de vraag. Een nadere overweging van de woningbouw programmering is noodzakelijk, vooral kwalitatief. Wij vragen uw aandacht hiervoor. Monitoring en afstemming van het aanbod met de specifieke vraag naar woningen per categorie heeft een hoge prioriteit in het kader van risicobeheersing. De post voorraad van de gemeente Nijmegen is als volgt te specificeren:

Bedragen x € 1.000

31 december 2012

31 december 2013 €

€

Overige grond- en hulpstoffen

97

107

Voorraad gereed product

88

82

19.443

10.143

Onderhanden werk

347.793

376.957

Voorziening dekking verliessaldi

-14.997

-14.297

Totaal

352.424

372.992

Niet in exploitatie genomen gronden

Aandachtsgebieden en bevindingen in de controle

Pagina 16

Uitkomsten jaarrekeningcontrole

Uit het voorgaand overzicht blijkt dat de grondexploitaties nader zijn onder te verdelen naar overige grond- en hulpstoffen, nog niet in exploitatie genomen bouwgronden en het zogenaamde onderhanden werk. Deze onderverdeling is afhankelijk van de formele status van de grondexploitatie: ► De gronden waar de raad geen stellig voornemen heeft deze te ontwikkelen dienen geclassificeerd te worden als overige grond en hulpstoffen. ► Er is sprake van onderhanden werk op het moment dat er een vastgesteld exploitatieplan aanwezig is, waarbij de bestemming van de gronden definitief is vastgelegd. ► Als er nog geen vastgesteld exploitatieplan is, maar de raad heeft wel het stellige voornemen de gronden op afzienbare termijn te ontwikkelen, dan dienen de betreffende gronden te worden gepresenteerd als bouwgronden die nog niet in exploitatie zijn genomen. Hierbij is er dus nog geen zekerheid over de wijze waarop de bouwgrond in eigendom van de gemeente geëxploiteerd gaat worden. Hiernaast vindt u een visuele risicobeoordeling van de belangrijkste grondexploitatieprojecten van de gemeente Nijmegen. Dit betreffen zowel in exploitatie genomen projecten als nog in exploitatie te nemen projecten. Toelichting risicoprofiel grondexploitatie: 1 Fasering verkoop en realisatie grondprijzen belangrijkste risico 2 Oplevering in 2014 danwel project nagenoeg afgerond 3 Project grotendeels gesubsidieerd

Grondexploitatiewaardering

Ons oordeel over het risicoprofiel van de grondexploitatie

Hoog

Midden

Laag

Toelichting

Verbonden partijen - Waalsprong GEM

1

- Waalfront

1

- Bergerden

1

- Bijsterhuizen

1

Gemeentelijke [Nadere beschouwing door team over risicoprofiel in relatie tot paragraaf planexploitaties Weerstandsvermogen en Reserve grondexploitaties.] - Dijkteruglegging

3

- Waalsprong

1

- Waterkwartier

2

- Ondserwijshuisvesting

1

- Spoorzone

2

- Stadsbrug

3

- Compaq

1

- Knoop Winkelsteeg

1

- Dukenburg herstruct

1

- Willemskwartier

2

- Parkeergarage Hezelpoort

1

Aandachtsgebieden en bevindingen in de controle

Pagina 17

Uitkomsten jaarrekeningcontrole In exploitatie genomen projecten

Specifieke projecten

De boekwaarde van de in exploitatie genomen projecten zijn op hoofdlijnen als volgt te specificeren.

In de Voortgangsrapportage Grote Projecten december 2013 wordt, zoals al eerder aangegeven, verantwoording afgelegd over de status per 1 oktober 2013 van de lopende planexploitaties van de gemeente Nijmegen. Per project wordt in het VGP een korte samenvatting gegeven over het programma van de betreffende planexploitatie, de stand van zaken inzake de uitvoering en een financiële toelichting. De financiële effecten van het VGP december 2013 zijn verwerkt in de jaarrekening 2013. Voor verdere informatie verwijzen wij naar deze rapportage. Hieronder gaan wij op een drietal projecten nader in.

Bedragen x € 1.000

31 december 2012

31 december 2013 €

€

Stedelijke ontwikkelingsprojecten

1.937

2.783

Bedrijvigheidsprojecten

4.327

4.923

-243

82

Woningbouwprojecten

Herstructurering -71is Bij de controle van de balansposten inzake 2.009 de lopende grondexploitaties de cruciale vraag: worden de geactiveerde kosten in de toekomst Stadscentrum terugverdiend? Waardering vindt hierbij in 6.094 beginsel plaats tegen de 5.817 kostprijs. Indien echter blijkt dat een aankoop of projectontwikkeling Waalsprong gemeentelijk 79.096 81.608 verliesgevend is, dient een afwaardering voor het tekort te worden deel genomen. Bij de beoordeling van de waardering van de Dijkteruglegging -15.097 bouwgrondexploitaties vormen de herziene exploitatieopzetten een -6.261 essentieel toetsingsinstrument. Maatschappelijk vastgoed

17.580

21.127

Koers West

50.631

60.927

199.368

207.561

3.024

-1.074

-933

-468

Af: voorzieningen

-14.997

-14.297

Totaal

332.796

362.657

Gem. Waalsprong Projecten in ontwikkeling Overige exploitaties

Dijkteruglegging Dit project betreft de realisatie van het project ruimte voor de WaalNijmegen. De staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu heeft de gemeente Nijmegen gevraagd de realisatie van het project op zich te nemen. De negatieve boekwaarde ontstaat door per saldo vooruit ontvangen bijdragen voor de uitvoering. Koers West In deze exploitatie was realisatie van de Stadsbrug opgenomen. De stadsbrug is in 2013 opgeleverd en in gebruik. Het restant boekwaarde heeft met name betrekking op de verdere ontwikkeling van het bedrijventerrein. Gem Waalsprong Het betreft voor de GEM Waalsprong aangekochte gronden cq. verwervingen door de gemeente Nijmegen. Deze worden afhankelijk van de ontwikkeling en fasering overgedragen aan de GEM Waalsprong.

Aandachtsgebieden en bevindingen in de controle

Pagina 18

Uitkomsten jaarrekeningcontrole

Niet in exploitatie genomen gronden

(Risico’s ten aanzien van) Verbonden partijen

De boekwaarde van de niet in exploitatie genomen gronden zijn als volgt te specificeren.

De risico’s inzake grondexploitaties die de gemeente Nijmegen samen met andere partijen uitvoert (verbonden partijen) zijn adequaat toegelicht in het VGP van december 2013. Daarnaast is in de jaarrekening 2013 een uitgebreide toelichting over de verbonden partijen opgenomen in de “Paragraaf Verbonden partijen” . Bij de post voorzieningen in de jaarrekening zijn voor de verbonden partijen “GEM Waalsprong”, GEM Waalfront en Bergerden de hoogte van de getroffen voorzieningen nader toegelicht.

Bedragen x € 1.000

31 december 2012

31 december 2013 €

€

Overige terreinen en panden

10.753

5.163

Verhuurde terreinen

1.774

1.774

Nog in ontwikkeling te nemen

6.675

2.965

241

241

19.443

10.143

Overige niet in exploitatie genomen bouwgronden Totaal niet in exploitatie genomen bouwgronden

Met ingang van het boekjaar 2012 heeft de commissie BBV gesteld dat die gronden waar de raad geen stellig voornemen heeft deze te ontwikkelen geclassificeerd dienen te worden als overige grond en hulpstoffen. Wij hebben vastgesteld dat uw gemeente op een juiste wijze invulling heeft gegeven aan deze wijziging in de regelgeving.

Bij de jaarrekening 2013 van de GEM Waalsprong en de jaarrekening 2012 van Ontwikkelingsbedrijf Waalfront C.V. is een controleverklaring verstrekt door de betrokken accountant. Wij hebben kennis genomen van deze verklaring, de uitgevoerde werkzaamheden en bevindingen van de betrokken accountant. Ten aanzien van de jaarrekening 2012 Ontwikkelingsbedrijf Waalfront C.V merken wij het volgende op. De grondexploitatie van Waalfront is begin 2014 geactualiseerd en door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders vastgesteld. Deze Grex sluit met een verlies op netto contante waarde van € 29 miljoen en is als uitgangspunt gebruikt voor de waardering in de jaarrekening 2012.

Bij de jaarrekening 2013 van Bergerden en Bijsterhuizen is nog geen controleverklaring verstrekt. Wij hebben bij deze exploitaties ons zelf een oordeel gevormd over de waardering zoals die is opgenomen in de jaarrekening 2013 van de gemeente Nijmegen.

Aandachtsgebieden en bevindingen in de controle

Pagina 19

Uitkomsten jaarrekeningcontrole

Wet normering topinkomens Per 1 januari 2013 is de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT) ingevoerd. Op basis van deze wet is de bezoldiging van topfunctionarissen in de publieke en semipublieke sector in dienstverband en bij ontslag wettelijk gemaximeerd.

Voor de bezoldiging van topfunctionarissen geldt naast de maximering een publicatieverplichting in de jaarrekening. Dit geldt eveneens voor bezoldiging van niet-topfunctionarissen indien zij de maximale bedragen van topfunctionarissen overschrijden. In het kader van de jaarrekening 2013 heeft u een analyse uitgevoerd van de topfunctionarissen binnen uw organisatie. Tevens heeft u vastgesteld dat er geen functionarissen zijn die een hogere bezoldiging dan de gestelde maxima kennen. De bezoldiging van topfunctionarissen is opgenomen in de toelichting van de jaarrekening.

SiSa Wij hebben de in de SiSa-bijlage van de jaarrekening genoemde specifieke uitkeringen gecontroleerd met inachtneming van de Nota verwachtingen accountantscontrole 2013. Op grond van ons onderzoek hebben wij bij de navolgende specifieke uitkeringen geen fouten en/of onzekerheden geconstateerd die de voor SiSa geldende rapporteringstolerantie overschrijden.

Onze controleaanpak hierbij hebben wij in het hoofdstuk Onafhankelijkheid en controleproces nader toegelicht. De SiSa-bijlage dient door uw gemeente samen met een aantal andere verplicht voorgeschreven verantwoordingsstukken voor 15 juli a.s. elektronisch bij het CBS te worden aangeleverd. Door middel van een voorgeschreven tabel dienen wij te rapporteren over onze bevindingen ten aanzien van de in de jaarrekening opgenomen SiSa-bijlage. In bijlage 1 bij dit rapport zijn deze bevindingen in de voorgeschreven tabel opgenomen. U kunt deze tabel hanteren ten behoeve van verzending naar het CBS.

Kwaliteit beheersorganisatie

Interne beheersmaatregelen Kwaliteit beheersorganisatie

Algemeen Bij de planning en uitvoering van de controle van de jaarrekening 2013 van de gemeente hebben wij de interne beheersmaatregelen, welke onderdeel uitmaken van de administratieve organisatie van uw gemeente, in onze overwegingen betrokken. Wij hebben de opzet, het bestaan en de werking van interne beheersmaatregelen onderzocht voor zover wij dit in het kader van de jaarrekening noodzakelijk achten en niet met het doel om een oordeel over de effectiviteit van de interne beheersing te geven. Wij steunen voor de volgende processen op uw interne beheersing, hetgeen betekent dat wij minder uitgebreide werkzaamheden per jaareinde behoeven te verrichten. Wij hebben geen onderzoek naar de effectiviteit van de interne beheersing verricht, anders dan dat relevant is voor onze jaarrekeningcontrole.

Positie verbijzonderde interne controle Binnen de gemeente Nijmegen is de verbijzonderde interne controle functie belegd bij de bureau “Control & audit”. Met deze afdeling hebben wij voor aanvang van zowel onze interim als balanscontrole 2013 de door de gemeente Nijmegen uit te voeren verbijzonderde controlewerkzaamheden besproken. Op basis van de uitkomsten van deze controles hebben wij de door ons geplande en uitgevoerde controlewerkzaamheden geëvalueerd en desgewenst indien noodzakelijk aangepast of uitgebreid. Na afwikkeling van de controle 2013 zullen wij in samenspraak met het bureau Control & Audit de controle 2013 evalueren en de controleaanpak voor 2014 bespreken. Om optimaal gebruik te kunnen blijven maken en te kunnen blijven steunen op de verbijzonderde interne controlewerkzaamheden blijft een onafhankelijke positionering van het bureau vanuit onze beroepsregels een belangrijke vereiste. Dit geldt tevens voor de aanwezige deskundigheid binnen het bureau.

Pagina 21

Interne beheersmaatregelen

Pagina 22

Kwaliteit beheersorganisatie

Automatisering Om de betrouwbaarheid van de gegevensverwerking te borgen vindt jaarlijks een toetsing plaats op en rondom de IT-systemen. Hiervoor hebben wij de algemene IT beheersmaatregelen getest voor applicaties die van materieel belang zijn voor de jaarrekeningcontrole: ► CODA (financiën); ► GWS4all (sociaal domein)1; ► Key2GH / GouwBelastingen (belastingen); ► Sagitta (urenregistratie).

Wijzigingsbeheer Op basis van de door ons verrichte werkzaamheden hebben wij vastgesteld dat wijzigingen op een beheerste wijze in de applicaties worden doorgevoerd. Hierbij wordt adequate aandacht besteed aan onder meer het testen en het accorderen van wijzigingen. Wij onderschrijven het belang van het beheerst doorvoeren van wijzigingen in de applicaties.

Logische toegangsbeveiliging Voor de logische toegangsbeveiliging hebben wij vastgesteld dat een aantal onderdelen aandacht behoeven. Zo hebben wij voor de applicaties GWS4all en Key2GH / GouwBelastingen geconstateerd dat formulieren, gericht op het toekennen, muteren of intrekken van rechten, niet structureel worden bewaard. Hierdoor is achteraf niet vast te stellen of rechten aan nieuwe medewerkers juist zijn toegekend of dat rechten tijdig zijn ingetrokken. Verder hebben wij voor GouwBelastingen geconstateerd dat onvoldoende eisen worden gesteld aan het wachtwoord en dat directe database-toegang mogelijk is indien men de beschikking heeft over tools zoals SQL plus en Toad. Op basis van deze bevindingen bestaat een verhoogd risico op ongeautoriseerde toegang tot gegevens in de belastingenapplicatie. Dit heeft intern de aandacht. 1=

Wij adviseren u om: ► Formulieren bij gebruikersmutaties (minimaal één jaar) te bewaren; ► Sterke wachtwoordeisen af te dwingen (door het instellen van een minimale lengte, vervangingstermijn, complexiteitseisen, etc.); ► Directe toegang tot de database zo veel mogelijk te beperken door alleen daartoe bevoegde gebruikers toegang te geven tot database tools.

Continuïteit van de gegevensverwerking Voor de in scope zijnde applicaties hebben wij vastgesteld dat gegevens uit de databases in de back-up cyclus worden meegenomen. Tevens hebben wij vernomen dat de gemaakte back-ups periodiek op werking worden getest. Verder hebben wij vastgesteld dat geen calamiteitenplan aanwezig is binnen de gemeente. Hierbij bestaat het risico dat in het geval van een calamiteit niet bekend is welke stappen moeten worden uitgevoerd om weer terug te gaan naar een beheerste IT omgeving. Of dat onbekend is welke personen daarbij een beslissende bevoegdheid hebben. Wij adviseren u om een gemeentebreed calamiteitenplan op te stellen met daarin minimaal aandacht voor: ► Systeembeschrijving / IT inventarisatie; ► Bedrijfskritieke data; ► Uitwijkprocedure; ► Verantwoordelijken; ► Contactgegevens; ► Communicatielijnen. Verder adviseren wij het calamiteitenplan periodiek (1 of 2 keer per jaar) op werking te (laten) testen.

voor deze applicatie is de IT audit momenteel in uitvoering waardoor nog niet alle onderdelen door ons zijn getoetst.

Rechtmatigheidsbeheer

Pagina 23

Kwaliteit beheersorganisatie

Onze bevindingen in het kader van rechtmatigheid Het controleprotocol, inclusief het normenkader is door uw raad vastgesteld. Het normenkader is intern bij uw gemeente vertaald in interne controleprotocollen, waarna voor de geïdentificeerde risico’s de getroffen beheersingsmaatregelen in kaart zijn gebracht. De werking van deze maatregelen is met voldoende diepgang getoetst en de uitkomsten hiervan zijn voor de processen met een duidelijke audittrail vastgelegd. Zoals reeds aangegeven in de managementletter/bestuursrapportage kan de beheersing voor een aantal processen nog in bepaalde mate verbeterd worden. Wij constateren dat de gemeente Nijmegen hiermee aan de slag is en deze verbeteringen veelal de komende jaren wil gaan realiseren. Ondanks deze aanbeveling zijn wij van mening dat de gemeente Nijmegen voor het boekjaar 2013 een deugdelijk rechtmatigheidsonderzoek heeft uitgevoerd.

De begrotingsoverschrijdingen zijn goed toegelicht Met de controle op de juiste toepassing van het begrotingscriterium toetsen wij of het budgetrecht van de gemeenteraad is gerespecteerd. In hoofdstuk Ons controleproces van deze rapportage lichten wij de controleaanpak en de verantwoordelijkheden van college, raad en accountant nader toe.

In onderstaande tabel hebben wij per programma een samenvatting gegeven van de overschrijdingen van de lasten op de begroting. Onderdeel programmarekening

Gewijzigde begroting

Rekening 2013

x € 1.000

x € 1.000

Wonen

5.751

5.918

Groen en Water

17.100

17.280

Grondbeleid

198.543

207.530

Werk en inkomen

170.194

182.910

Openbare ruimte

50.046

50.167

Deze overschrijdingen ten opzichte van de begrote lasten zijn door het college in de toelichting op de programmarekening toereikend toegelicht. De overschrijding in het programma Openbare ruimte ad € 0,1 mln (lastenoverschrijding < 0,25%) is als onrechtmatig aangemerkt. Deze hebben wij meegenomen in onze foutevaluatie.

Rechtmatigheidsbeheer Kwaliteit beheersorganisatie

Misbruik en oneigenlijk gebruik In de externe en interne regelgeving zijn diverse bepalingen opgenomen die erop zijn gericht om misbruik en oneigenlijk gebruik te voorkomen. Uw gemeente heeft de toets op het misbruik en oneigenlijk gebruik neergelegd in interne controleplannen. De uitkomst van deze toets heeft niet geleid tot bevindingen die invloed hebben op de rechtmatigheid van baten en lasten en balansmutaties.

Niet-financiële beheershandelingen vallen buiten de scope van rechtmatigheidscontrole Handelingen en beslissingen van niet-financiële aard vallen buiten de scope van de rechtmatigheidscontrole door de accountant. De accountant toetst deze handelingen en beslissingen niet inhoudelijk door gegevensgericht onderzoek. Volstaan wordt in dit kader met het beoordelen van het interne systeem van risicoafwegingen. Binnen dit systeem moeten voorwaarden zijn geschapen om risico’s goed te kunnen beoordelen en in de tijd te kunnen volgen. Wij hebben ons een beeld gevormd over de wijze van totstandkoming van de inventarisatie van de risico’s en de getrouwe weergave van de hieruit mogelijk voortvloeiende financiële gevolgen in de paragraaf Weerstandsvermogen van het jaarverslag. Daarnaast hebben wij gericht geïnformeerd naar de lopende procedures waarbij de gemeente betrokken is, teneinde indicaties te verkrijgen over de eventuele risico’s op dit vlak. Op grond hiervan beschikken wij niet over aanwijzingen die een nader onderzoek naar de (financiële) gevolgen noodzakelijk maakt.

Pagina 24

Wensen en aandachtspunten

Uw specifieke wensen en aandachtspunten

Pagina 26

Wensen en aandachtspunten

Aandachtspunten van de raad Wij vinden het van groot belang onze controle af te stemmen op de specifieke situatie van de gemeente Nijmegen en de wensen van onze opdrachtgever. Op die wijze kunnen wij nog gerichter toegevoegde waarde leveren. U heeft ons gevraagd dit jaar specifiek aandacht te besteden aan de volgende onderwerpen: ► ► ►

Beheersing van grondexploitaties; Stand van zaken decentralisaties; Bezuinigingsprogramma.

Aandachtspunten vanuit de Raad Beheersing van grondexploitaties Op 20 juni 2012 heeft uw gemeenteraad bij de behandeling van de Perspectiefnota 2013 de motie “Beter sturen door betere informatie” aangenomen. De motie roept op tot het voorleggen van een voorstel ten aanzien van een nieuwe opzet van de Voortgangsrapportage Grote Projecten (VGP). Het VGP geeft inzicht in de ontwikkelingen van de planexploitaties van het Ontwikkelingsbedrijf. Daarnaast is deze rapportage een verantwoordingsinstrument over de gedane zaken in het afgelopen jaar en biedt control- en sturingsmogelijkheden voor de ontwikkelportefeuille van het programma grondbeleid.

Overleg over het voorstel heeft geleid tot inhoudelijke en procesmatige aanpassingen. Inhoudelijk is het VGP 2013 als volgt aangepast: • Een integraal overzicht ten aanzien van Wonen en Bedrijventerreinen wordt opgenomen waaronder een match tussen vraag en aanbod van beide categorieën ondersteund door externe rapportages. • Nadere financiële informatie per planexploitatie. Procesmatig is de planning-en controlcyclus nu als volgt ingericht. In november 2013 is de risiconota 2013 aan u voorgelegd. De Risiconota Ontwikkelingsbedrijf 2013 gaat in op de economische ontwikkelingen en de invloed hiervan op gemeentelijke projecten. De invloed op de gemeentelijke projecten wordt inzichtelijk gemaakt door bijstelling van de te hanteren rekenparameters voor de planexploitaties in het VGP, doorrekening van negatieve scenario’s en actualisering van de risicoanalyses. De resultaten hiervan leiden tot het benodigd weerstandsvermogen voor de planexploitaties. Deze worden opgenomen in het totale weerstandsvermogen in het kader van de begroting. De in de risiconota 2013 genoemde te hanteren parameters zijn vooraf door ons beoordeeld. Het VGP verschijnt nu in januari/februari van elk jaar en voor het eerst in 2013, waarbij de peildatum 1 oktober van het daaraan voorafgaande jaar is. De ontwikkeling van de boekwaarde tussen 1 oktober en 1 januari wordt ingeschat. In mei – peildatum 1 januari – volgt vervolgens een update waarin de belangrijkste ontwikkelingen en afwijkingen worden gemeld ten opzichte van de peildatum 1 oktober. In oktober verschijnt vervolgens de risiconota. Wij vinden dit een goede ontwikkeling.

Uw specifieke wensen en aandachtspunten

Pagina 27

Wensen en aandachtspunten

Aandachtspunten vanuit de Raad Stand van zaken decentralisaties U heeft ons als speerpunt ook meegegeven de stand van zaken en interne beheersing en ingerichte processen rondom de drie decentralisaties nader te bezien. Wij constateren dat de gemeente Nijmegen deze majeure ontwikkelingen goed heeft opgepakt en in voortgang van dit proces, kennis en expertise van de materie zich positief onderscheidt ten opzichte van andere gemeenten. Voor de te decentraliseren taken uit AWBZ en Jeugdzorg is een regionale aanpak gekozen en hebben de raden na een in 2012 vastgesteld visiedocument recent beleidskeuzes vastgesteld; Nijmegen is hiermee een van de eerste gemeenten. De gespecialiseerde zware (dure) zorg wordt bovenregionaal opgepakt als dat nodig is en het niet in de regio zelf mogelijk is. Voor de AWBZ en Jeugdzorg geeft het vastgestelde beleidskader duidelijk richting aan de overdrachtsgesprekken die met aanbieders plaatsvinden. Er is gestart met het opzetten en aanpassen van de bedrijfsvoering, een sturings en- bekostigingsmodel (met mogelijk populatiegebonden bekostiging als stip op de horizon) en een contractorganisatie. Er zal veel sturing uitgaan van het werken met wijkteams. De wijkteams zullen een belangrijke rol krijgen in signaleren, eerste ondersteuning en connectie met gebiedsgebonden vormen van zorg en ondersteuning. De kostenkant is deels inzichtelijk (jeugdzorg is indicatief bekend), deels nog niet (zoals uitvoeringskosten en budgetten die voor de functie begeleiding komen). Ten aanzien van de benodigde ICT waarmee deze taken uitgevoerd moeten gaan worden bevindt de gemeente zich in een ontwerp- en selectieprocedure. Uitgangspunt op alle onderdelen (Participatiewet, AWBZ/WMO en Jeugdzorg) zal zijn om de uitvoering van de taken binnen het beschikbare budget dat wordt gedecentraliseerd uit te voeren. De financiële verantwoording van bestedingen is vanuit het Rijk nog niet duidelijk. De inhoudelijke verantwoording zal een belangrijke basis zijn, in algemene zin op uitkomsten van beleid, als ook specifiek, bijvoorbeeld op de categorie hoog complex – hoog veiligheid.

Uw specifieke wensen en aandachtspunten

Pagina 28

Wensen en aandachtspunten

Aandachtspunten vanuit de Raad Bezuinigingsprogramma Tijdens de afgelopen raadsperiode zijn opgaven vastgesteld met een omvang oplopend naar € 76,3 miljoen in 2017. Deels betreft dit de jaren tot en met 2013 en deels de jaren vanaf 2014. Het eerste deel (t/m 2013 voor 37 miljoen) is voorzien van een invulling en dus feitelijk gerealiseerd. Het tweede deel (opgaven vanaf 2014) moet worden vormgegeven door het nieuwe college/ de nieuwe raad. Aan deze invulling wordt inmiddels hard gewerkt. Ook de onderzoeksopdrachten maken daar deel van uit. Op basis van de uitkomsten van de onderzoeksopdrachten zullen de taakstellingen concreet gemaakt worden en verwerkt worden als directe bezuinigingen in de betreffende programma’s. De afdeling financien heeft een kaderstellende regiefunctie voor wat betreft de realisatie van de getroffen bezuinigingsmaatregelen. De voortgang van de bezuinigingsmaatregelen worden per afdeling en per bezuinigingstaakstelling bewaakt. In de reguliere bestuursrapportages (2x per jaar) zal richting de Raad worden gerapporteerd. Voorafgaand aan deze rapportages worden de bezuinigingsmaatregelen door de afdeling financien besproken met de betreffende afdelingen. Eventuele afwijkingen tussen realisatie en begroting worden hier ook besproken. Wij zijn van mening dat door bovengenoemde aanpak een goed draagvlak is gecreëerd voor de taakstelling waar de gemeente voor staat en waarborgen zijn getroffen om (indien noodzakelijk) tijdig te signaleren of aan de doelstellingen is voldoen.

Onafhankelijkheid en controleproces

Onafhankelijkheid

Pagina 30

Onafhankelijkheid en controleproces

Inleiding De onafhankelijkheid van de accountant behoort tot het fundament van zijn beroep. In de maatschappelijke discussie over kwaliteitsverbetering van de controle speelt de onafhankelijkheid van accountants een belangrijke rol. Het Nederlandse parlement heeft in dit kader met ingang van 2013 een wettelijke regeling ingevoerd inzake een strikte scheiding van controle en advies, alsmede vanaf 2016 verplichte kantoorrotaties bij OOB’s (Organisaties van Openbaar Belang). Hiermee loopt Nederland vooruit op Europese regelgeving, waarover in december 2013 een akkoord is bereikt dat minder ver gaat dan de Nederlandse wet. Kern van het Europees Barnierakkoord is een verbod op bepaalde non-auditdiensten, een limiet op de levering van toegestane non-auditdiensten tot 70% van de audit fee en kantoorrotatie eens in de tien jaar welke periode na een nieuwe tender met tien jaar verlengd kan worden. Ook de Nederlandse Beroepsorganisatie voor Accountants (NBA) heeft de onafhankelijkheidsregels voor zijn leden verder aangescherpt. Met de nieuwe Verordening inzake Onafhankelijkheid (ViO) zijn de regels vanaf 2014 strikter dan de Code of Ethics en wordt een kader gecreëerd dat verder gaat dan internationaal gebruikelijk is. Zo geeft de NBA een meer expliciete uitleg aan bedreigingen van de onafhankelijkheid die voortvloeien uit de perceptie van het publiek.

Belangrijkste wijzigingen in de ViO De belangrijkste wijzigingen in de ViO hebben betrekking op: ► een nadere toetsing van geschenken en uitingen van gastvrijheid vanaf een grens van € 100. Dit geldt zowel voor ontvangen als verstrekte geschenken en uitingen van gastvrijheid; ► een verbod van sponsoring van een assurancecliënt ter verkrijging van naamsbekendheid;

►

►

het afschaffen van het onderscheid tussen een opdracht tot controle van de jaarrekening en andere assurancediensten (bijvoorbeeld controle van een MVO-verslag). De oude regels kenden nog een lichter regime voor andere assurancediensten; de introductie van het begrip gelieerde derde dat de reikwijdte van het verbod op het leveren van adviesdiensten aan andere entiteiten binnen de groep bij OOB’s inperkt. Relaties met zustervennootschappen worden buiten beschouwing gelaten. Daarnaast vallen moedervennootschap(pen) wel onder het begrip gelieerde derde, ongeacht het materiële belang.

De strikte scheiding tussen controle- en adviesdiensten was al van kracht voor OOB’s vanaf 1 januari 2013 en kantoorroulatie is verplicht voor financiële jaren van OOB’s vanaf 2016.

Ons controleproces

Pagina 31

Onafhankelijkheid en controleproces

Wat is de reikwijdte van onze opdracht Conform de aan ons verleende opdracht hebben wij de jaarrekening 2013 van de gemeente Nijmegen gecontroleerd. Deze jaarrekening is onder verantwoordelijkheid van het college van burgemeester en wethouders opgesteld. Het is onze verantwoordelijkheid een oordeel te geven over de jaarrekening, als bedoeld in artikel 213, tweede lid, van de Gemeentewet. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder het Besluit accountantscontrole decentrale overheden (Bado) en het door de raad vastgestelde controleprotocol. Dienovereenkomstig zijn wij verplicht te voldoen aan de voor ons geldende gedragsnormen en zijn wij gehouden onze controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat.

Onze controleaanpak in het kort Onze controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De keuze van de uit te voeren werkzaamheden is afhankelijk van de professionele oordeelsvorming van de accountant, waaronder begrepen zijn beoordeling van de risico’s van afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. In die beoordeling neemt de accountant in aanmerking het voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van zowel de baten en lasten als de activa en passiva, alsmede het voor de naleving van de wet- en regelgeving relevante interne beheersingssysteem, teneinde een verantwoorde keuze te kunnen maken van de controlewerkzaamheden die onder de gegeven omstandigheden adequaat zijn, maar die niet ten doel hebben een oordeel te geven over de effectiviteit van het interne beheersingssysteem van de

gemeente. In hoofdstuk Aandachtsgebieden en bevindingen in de controle hebben wij u inzicht gegeven in de significante risico’s, onze controleaanpak en bevindingen ten aanzien van de jaarrekeningcontrole. Tevens omvat een controle onder meer een evaluatie van de aanvaardbaarheid van de toegepaste grondslagen voor financiële verslaggeving, van de redelijkheid van schattingen die het college van burgemeester en wethouders van de gemeente heeft gemaakt en een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening.

De met u afgesproken goedkeurings- en rapporteringstoleranties Op grond van het Bado stelt de raad de goedkeuringstolerantie vast die de accountant bij zijn jaarrekeningcontrole dient te hanteren.

Het normenkader en de goedkeuringstolerantie zijn vastgesteld door het college van burgemeester en wethouders en vervolgens ter besluitvorming/kennisgeving gebracht van de raad. Op grond van de jaarrekening 2013 bedraagt de goedkeuringstolerantie voor fouten afgerond € 7.961.000 (1%) en voor onzekerheden € 23.883.000 (3%). Onze controletolerantie bedraagt 50% van deze goedkeuringstolerantie. Als de controletolerantie niet wordt overschreden, kan een goedkeurende controleverklaring afgegeven worden.

Ons controleproces

Pagina 32

Onafhankelijkheid en controleproces

Deze goedkeuringstolerantie is een kwantitatief criterium. De uiteindelijke oordeelsvorming is echter altijd een combinatie van kwalitatieve en kwantitatieve afwegingen. De rapporteringstolerantie, de maatstaf die geldt voor het rapporteren van fouten en onzekerheden, is door de raad bepaald op € 100.000. Goedkeuringstolerantie

Goedkeurend

Beperking

Oordeelonthouding

Afkeurend

Fouten in de

< 1%

> 1 < 3%

-

> 3%

jaarrekening

(% lasten) Onzekerheden in de controle (% lasten)

< 3%

> 3 < 10%

> 10%

-

Belangrijke aandachtsgebieden in de controle Onze controleaanpak is onder andere gericht op het in kaart brengen van de voor de jaarrekening van belang zijnde risico’s. Op basis van onze gesprekken met het college en de gemeenteraad over de belangrijke financiële en operationele ontwikkelingen is een aantal punten met een verhoogd risico voor de jaarrekening 2013 onderkend.

Aan de volgende punten werd extra aandacht besteed bij het nader uitwerken van onze controleaanpak: ► financiële positie en kwaliteit resultaat; ► schattingen en toelichtingen in de jaarrekening; ► waardering grondexploitaties; ► rechtmatigheid; ► Wet normering publieke topinkomens; ► verbonden partijen;

Begrotingsbeheer Met de controle op de juiste toepassing van het begrotingscriterium toetsen wij of het budgetrecht van de gemeenteraad is gerespecteerd. Voor een juiste oordeelsvorming is het van belang in hoeverre de begrotingsoverschrijding past binnen het door de gemeenteraad geformuleerde beleid en/of wordt gecompenseerd door hogere opbrengsten. Wij beoordelen bij onze controle de overschrijdingen ten opzichte van de begrote lasten per programma. Dit betreffen enkel de lasten omdat hierop een beoordeling en rapportering van de accountant wordt gevraagd vanuit de Kadernota Rechtmatigheid. Het is de verantwoordelijkheid van het college van burgemeester en wethouders om begrotingsafwijkingen tijdig te signaleren en te rapporteren aan de raad. Het is de verantwoordelijkheid van de raad om hier dan tijdig een besluit over te nemen.

Ons controleproces

Pagina 33

Onafhankelijkheid en controleproces

Het is de verantwoordelijkheid van de accountant om de begrotingsrechtmatigheid van de lasten en investeringen te toetsen. Dit doen wij onder andere door: ► vast te stellen of begrotingsafwijkingen tijdig zijn gesignaleerd en zijn omgezet in een begrotingswijziging ter autorisatie aan de raad; ► vaststellen of kostenoverschrijdingen leiden tot een onrechtmatigheid, welke meegewogen moet worden in het accountantsoordeel of niet. Kostenoverschrijdingen die passen binnen het bestaande beleid hoeven niet te worden meegewogen in het accountantsoordeel.

De hierbij geconstateerde fouten en onzekerheden dienen op grond van het Bado in het verslag van bevindingen te worden opgenomen indien de navolgende rapporteringstolerantie per specifieke uitkering wordt overschreden: ► € 10.000 indien de omvangbasis kleiner dan of gelijk aan € 100.000 is; ► 10% indien de omvangbasis groter dan € 100.000 en kleiner dan of gelijk aan € 1.000.000 is; ► € 100.000 indien de omvangbasis groter dan € 1.000.000 is. In bijlage 1 van dit verslag rapporteren wij hierover.

Rechtmatigheid Wij hebben bij de controle over 2013 de rechtmatigheid getoetst conform de bepalingen van het Bado en de controleverordening/het controleprotocol 2013 van de gemeente Nijmegen. Bij onze controle hebben wij aandacht gegeven aan de volgende onderwerpen: ► het rechtmatigheidsbeheer; ► de naleving van het voorwaardencriterium; ► de begrotingsrechtmatigheid; ► het misbruik-en-oneigenlijk-gebruikcriterium; ► de niet-financiële beheershandelingen.

Verplichtingen inzake Single information en Single audit (SiSa) Uw gemeente is op grond van wettelijk voorschrift verplicht de verantwoordingsinformatie voor de met name benoemde specifieke uitkeringen hieromtrent op te nemen in een bijlage bij de jaarrekening op basis van een door het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties voorgeschreven model. Bij de controle van deze bijlage betrekken wij de door het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties hiervoor gegeven aanwijzingen (Circulaire Single information Single audit 2013, waarin onder andere opgenomen de Nota verwachtingen accountantscontrole 2013).

Aanvaardbaarheid van de grondslagen van waardering en resultaatbepaling Naar onze mening zijn de door het college gekozen waarderingsgrondslagen aanvaardbaar en consistent toegepast met betrekking tot de significante jaarrekeningposten en bijzondere transacties. Dit geldt tevens voor het tijdstip waarop die transacties hebben plaatsgevonden, de periode waarin zij zijn verantwoord en de desbetreffende toelichtingen in de jaarrekening.

WNT Met ingang van 1 januari 2013 is de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT) van toepassing. Dit houdt onder andere in dat naast het feit dat er normen zijn gesteld aan de hoogte van de bezoldiging, er inzake de topfunctionarissen zoals werkzaam binnen uw organisatie verantwoording over de bezoldiging dient te worden afgelegd in de jaarrekening.

Ons controleproces

Pagina 34

Onafhankelijkheid en controleproces

Frauderisico’s Onze controle dient zodanig te worden gepland en uitgevoerd dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen onjuistheden van materieel belang als gevolg van fouten of fraude bevat (Standaard 240 De verantwoordelijkheden van de accountant met betrekking tot fraude in het kader van een controle van financiële overzichten). Door de beperkingen die inherent zijn aan een controle, bestaat er een onvermijdbaar risico dat sommige afwijkingen in de financiële overzichten niet zullen worden ontdekt, zelfs wanneer de controle naar behoren is gepland en uitgevoerd overeenkomstig de Standaarden. Onze controlewerkzaamheden omvatten mede de volgens Standaard 240 vereiste werkzaamheden, zoals brainstorming, het verzamelen van informatie met het oog op het vaststellen van en reageren op het risico van fraude en het uitvoeren van bepaalde werkzaamheden gericht op het risico van het doorbreken van interne beheersmaatregelen door het college, met inbegrip van inzage in journaalboekingen, beoordeling van schattingen en evaluatie van zakelijke redenen voor significante ongebruikelijke transacties. De primaire verantwoordelijkheid voor het voorkomen en ontdekken van fraude berust zowel bij het college. Het is van belang dat het college, onder toezicht van de gemeenteraad, sterk de nadruk legt op het voorkomen van fraude, waardoor de gelegenheden tot het plegen van fraude kunnen afnemen, alsmede op het ontmoedigen daarvan, waardoor personen ervan kunnen worden weerhouden om fraude te plegen omwille van de waarschijnlijkheid dat die wordt ontdekt en bestraft.

Naleving wet- en regelgeving Wij informeren het audit committee over fraude en illegale handelingen waarbij het hoger kader is betrokken en over fraude en illegale handelingen (of deze nu door het hoger kader of door andere werknemers zijn veroorzaakt) die een onjuistheid van materieel belang in de jaarrekening tot gevolg hebben.]

Bijlagen

SiSa-bijlage

Pagina 36

Bijlage 1 Het is volgens de nota verwachtingen accountantscontrole voorgeschreven dat wij de geconstateerde fouten en onzekerheden per regeling rapporteren door middel van onderstaande verplichte tabel. Deze tabel dient door uw gemeente samen met een aantal andere verplicht voorgeschreven verantwoordingsstukken voor 15 juli aanstaande elektronisch bij het CBS te worden aangeleverd. Nummer specifieke uitkering conform SiSa-bijlage 2013

Specifieke uitkering

Fout of onzekerheid

A1

Verzameluitkering Veiligheid & Justitie

-

C7C

Investering stedelijke vernieuwing (ISV) II

-

D1

Regionale meld- en coördinatiecentra voortijdig schoolverlaten

-

D9

Onderwijsachterstandenbeleid 2011-2013 (OAB)

-

E6B

Bodemsanering (excl. Bedrijvenregling) 2005- 2009 (SiSa tussen medeoverheden)

-

E7A

Innovatieprogramma Klimaatneutrale Steden

-

E30

Quick wins binnenhavens

-

G1

Wet sociale werkvoorziening gemeente

-

G1A

Wet sociale werkvoorziening totaal 2012

-

G2

Gebundelde uitkering op grond van artikel 69 WWB gemeente 2013

-

G3

Besluit bijstandsverlening zelfstandigen 2004

-

Financiële omvang in euro’s

Toelichting fout/onzekerheid

SiSa-bijlage

Pagina 37

Bijlage 1 Het is volgens de nota verwachtingen accountantscontrole voorgeschreven dat wij de geconstateerde fouten en onzekerheden per regeling rapporteren door middel van onderstaande verplichte tabel. Deze tabel dient door uw gemeente samen met een aantal andere verplicht voorgeschreven verantwoordingsstukken voor 15 juli aanstaande elektronisch bij het CBS te worden aangeleverd. Nummer specifieke uitkering conform SiSa-bijlage 2013

Specifieke uitkering

Fout of onzekerheid

G5

Wet participatiebudget gemeente 2013

-

G7

Verzameluitkering SZW

-

H1

Ministeriele regeling heroïnebehandeling

-

Financiële omvang in euro’s

Toelichting fout/onzekerheid

Format voor de Bijlage SiSa verantwoordingsinformatie 2013

Versie: 10 januari 2014

ALGEMENE TOELICHTING Wat is de Bijlage SiSa-verantwoordingsinformatie? Specifieke uitkeringen worden verantwoord via SiSa (art. 17a, eerste lid Financiële-verhoudingswet). De informatie hiervoor wordt in een vast format - deze bijlage - opgenomen in de toelichting bij de jaarrekening.

U dient uiterlijk 15 juli 2014 de benodigde stukken, waaronder dit voor uw organisatie ingevulde bestand, via een speciaal daarvoor ingerichte website aan te leveren bij het CBS. De procedure en de aan te leveren stukken zijn nader toegelicht in de Nota Procedure Aanlevering Verantwoordingsinformatie 2013, te vinden via www.rijksoverheid.nl/sisa. Nadere toelichting over de in de diverse cellen in te vullen gegevens is te vinden in de bij dit format horende 'Invulwijzer 2013'. Deze invulwijzer is te vinden via de eerder genoemde website en bevat een toelichting over de werking van dit excelbestand en informatie per in te vullen cel (indicator). Hoe gebruikt u deze SiSa-verantwoordingsbijlage? Dit bestand bestaat uit een aantal tabbladen, die hieronder nader zijn toegelicht. In tabblad

dient u

Algemene toelichting Overzicht uitkeringen Specifieke uitkeringen

het doel en gebruik van dit bestand nalezen In te vullen algemene gegevens en een totaaloverzicht van alle bestaande specifieke uitkeringen in 2013 De verantwoordingsinformatie (indicatoren) invullen per specifieke uitkering. Dit ingevulde overzicht is de bijlage die u moet opnemen in (de toelichting op) uw jaarrekening.

Vragen Voor vragen en/of opmerkingen over SiSa, deze verantwoordingsbijlage of andere aan de verantwoording van de specifieke uitkeringen gerelateerde zaken kunt u contact opnemen met het ministerie van BZK via het contactformulier op de website www.rijksoverheid.nl/sisa

OVERZICHT SPECIFIEKE UITKERINGEN 2013 Berichtgeverinformatie Vul hieronder de informatie in waarop deze bijlage verantwoordingsinformatie betrekking heeft. Type overheidslaag: Naam berichtgever: Berichtgevercode Rapportage-periode: Bestandsnaam:

Gemeente Nijmegen 0268 2013 sisa_2013_060268_Bijlage_Verantwoordingsinformatie.xls

selecteer uit lijst bijvoorbeeld: Aa en Hunze bijvoorbeeld: 1680 wordt automatisch ingevuld

SiSa-bijlage in de jaarrekening De SiSa-bijlage met verantwoordingsinformatie is in uw jaarstukken te vinden op pagina: De SiSa-bijlage met verantwoordingsinformatie is in het PDF-bestand van uw jaarstukken te vinden op pagina (van het PDF-bestand): Gegevens contactpersoon voor het elektronisch aanleveren Aanmelden of wijzigen van uw contactpersoon dient te gebeuren via e-mail bij het ministerie van BZK: [email protected]. Na aanmelden of wijzigen ontvangt de (nieuwe) contactpersoon van het CBS per e-mail uploadgegevens. U kunt slechts 1 contactpersoon opgeven. Die kan eventueel wel een groeps e-mailadres hebben.

Specifieke uitkeringen Onderstaand is een opsomming van alle mogelijke specifieke uitkeringen in 2013. Op het tabblad 'specifieke uitkering' is hieruit voor uw organisatie een selectie gemaakt op basis van de regelingen die voor uw organisatie voorkomen op de verantwoordingslijst 2013 (te vinden via https://teverantwoordenregelingen.rijksoverheid.nl/)

Nr

A1 A2 B1 B2 C1 C7C C9 D1 D3 D4A D9 E2 E3 E5 E6 E6B E7A E10 E11 E11B E12 E17 E21 E22 E24 E25 E26 E27 E27B E28 E28B E28C E29 E30 E30B E34 E37 E38 F2 F3 F4 F4B F6 F7 F10 G1 G1A G1B G2 G2A G2B G3 G3A G3B G5 G5A G5B

Regels Naam specifieke uitkering

Verzameluitkering Veiligheid & Justitie Brede DoelUitkering Rampenbestrijding (BDUR) Regeling Opvang Asielzoekers (ROA) (ex) Zorgwet voorwaardelijke vergunning tot verblijf (VVTV) Verzameluitkering BZK Investering stedelijke vernieuwing (ISV) II Excellente gebieden innovatieve energiebesparing in de nieuwbouw Regionale meld- en coördinatiecentra voortijdig schoolverlaten Excessieve kosten Archeologie Regeling brede scholen 2009_Uitstel Onderwijsachterstandenbeleid 2011-2014 (OAB) Stimuleringsregeling stille wegdekken Subsidieregeling sanering verkeerslawaai (inclusief bestrijding spoorweglawaai) Verzameluitkering I&M Bodemsanering (excl. Bedrijvenregeling) 2005-2009 Bodemsanering (excl. Bedrijvenregeling) 2005-2009 (SiSa tussen medeoverheden) Innovatieprogramma Klimaatneutrale Steden (Proefprojecten) Tijdelijke subsidieregeling Innovatieprogramma Mooi Nederland Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL) Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL) SiSa tussen medeoverheden Nieuwe Sleutel Projecten (NSP) Nota Ruimte project Maastricht Belvedere Nota Ruimte project Spoorzone Den Bosch Nota Ruimte project Stadshaven Rotterdam Nota Ruimte project Zuidplaspolder Beleidsregeling subsidies Budget Investeringen Ruimtelijke Kwaliteit (BIRK) Spoorse doorsnijdingen, tranche 1 Brede doeluitkering verkeer en vervoer Brede doeluitkering verkeer en vervoer SiSa tussen medeoverheden Regionale mobiliteitsfondsen Regionale mobiliteitsfondsen (Zuiderzeelijn) SiSa tussen medeoverheden Regionale mobiliteitsfondsen SiSa tussen medeoverheden Tijdelijke regeling eenmalige uitkering stedelijke synergieprojecten Kaderrichtlijn Water Quick wins binnenhavens Quick wins binnenhavens SiSa tussen medeoverheden Bijdrage hoofdvaarwegen Fryslân en Groningen Regeling Wilhelminasluis IAK Almere Besluit ontwikkeling van landschappen (BOL) Verzameluitkering EZ Deelproject 750 hectare natuur- en recreatiegebied (Project Mainportontwikkeling Rotterdam) Deelproject 750 hectare natuur- en recreatiegebied (Project Mainportontwikkeling Rotterdam) Besluit subsidies herstructurering Topprojecten bedrijventerreinen (TOPPER-regeling) Subsidieregeling sterktes in de regio (Pieken in de delta) Nota Ruimte Project Eindhoven Brainport Wet sociale werkvoorziening (Wsw)_gemeente 2013 Wet sociale werkvoorziening (Wsw)_totaal 2012 Wet sociale werkvoorziening (Wsw)_deel openbaar lichaam 2013 Gebundelde uitkering op grond van artikel 69 WWB_gemeente 2013 Gebundelde uitkering op grond van artikel 69 WWB_totaal 2012 Gebundelde uitkering op grond van artikel 69 WWB_deel openbaar lichaam 2013 Besluit bijstandverlening zelfstandigen 2004 (exclusief levensonderhoud beginnende zelfstandigen)_gemeente 2013 Besluit bijstandsverlening zelfstandigen 2004 (exclusief levensonderhoud beginnende zelfstandigen)_totaal 2012 Besluit bijstandverlening zelfstandigen 2004 (exclusief levensonderhoud beginnende zelfstandigen)_deel openbaar lichaam 2013 Wet participatiebudget (WPB)_gemeente 2013 Wet Participatiebudget (WPB)_totaal 2012 Wet participatiebudget (WPB)_deel openbaar lichaam 2013

Minister van

V&J V&J V&J V&J BZK BZK BZK OCW OCW OCW OCW I&M I&M I&M I&M I&M I&M I&M I&M I&M I&M I&M I&M I&M I&M I&M I&M I&M I&M I&M I&M I&M I&M I&M I&M I&M I&M I&M EZ EZ EZ EZ EZ EZ EZ SZW SZW SZW SZW SZW SZW SZW SZW SZW SZW SZW SZW

G7 H1 H2 H3 H4 H8

Verzameluitkering SZW Ministeriële regeling heroïnebehandeling Regeling Buurt, Onderwijs en Sport (BOS) Seksualiteitscoördinatie- en hulpverlening + aanvullende curatieve SOA bestrijding Verzameluitkering VWS Doeluitkering jeugdzorg (Bureau Jeugdzorg + Zorgkosten Jeugdzorg)

SZW VWS VWS VWS VWS VWS

Ontvanger

Juridische grondslag

Nummer A1

Specifieke uitkering

Departement V&J

SiSa bijlage verantwoordingsinformatie 2013 op grond van artikel 3 van de Regeling informatieverstrekking sisa

I N D I C A T O R E N Besteding (jaar T)

Verzameluitkering Veiligheid & Justitie Regeling verzameluitkering

Aard controle R

Gemeenten BZK

C7C

Indicatornummer:A1 / 01

€ 37.472 Hieronder per regel één beschikkingsnummer en in de kolommen ernaast de verantwoordingsinformatie

Investering stedelijke vernieuwing (ISV) II Provinciale beschikking en/of verordening

Besteding (jaar T) ten laste van provinciale middelen

Overige bestedingen (jaar T)

Project-gemeenten (SiSa tussen medeoverheden) Aard controle n.v.t. Indicatornummer: C7C / 01

1 2013-005141 Kopie beschikkingsnummer

Aard controle n.v.t. Indicatornummer: C7C / 07

OCW

D1

1 2013-005141 Besteding (jaar T)

Regionale meld- en coördinatiecentra voortijdig schoolverlaten Besluit regionale melden coördinatiefunctie voortijdig schoolverlaten Gemeenten

OCW

D9

Aard controle R Indicatornummer: D1 / 01

€ 1.375.421 Onderwijsachterstandenb Besteding (jaar T) aan voorzieningen voor eleid 2011-2014 (OAB) voorschoolse educatie die voldoen aan de wettelijke kwaliteitseisen (conform artikel 166, eerste lid WPO) Gemeenten Aard controle R Indicatornummer: D9 / 01

I&M

E6B

€ 2.852.988 Hieronder per regel één beschikkingsnummer en in de kolommen ernaast de verantwoordingsinformatie

Bodemsanering (excl. Bedrijvenregeling) 20052009 (SiSa tussen medeoverheden)

Aard controle R Indicatornummer: C7C / 02

€ 153.239 Eindverantwoording Ja/Nee

Cumulatieve overige bestedingen tot en met (jaar T)

Deze indicator is bedoeld voor de tussentijdse afstemming van de juistheid en volledigheid van de verantwoordingsinformatie

Deze indicator is bedoeld voor de tussentijdse afstemming van de juistheid en volledigheid van de verantwoordingsinformatie

Aard controle R Indicatornummer: C7C / 03

Aard controle n.v.t. Indicatornummer: C7C / 04

Aard controle n.v.t. Indicatornummer: C7C / 05

€0 Activiteiten stedelijke vernieuwing (in aantallen)

€ 153.239 Activiteiten stedelijke vernieuwing (in aantallen)

€0 Activiteiten stedelijke vernieuwing (in aantallen)

Afspraak

Realisatie

Toelichting afwijking

Alleen in te vullen na afloop project

Alleen in te vullen na afloop project

Alleen in te vullen na afloop project

Aard controle n.v.t. Indicatornummer: C7C / 08

Nee Opgebouwde reserve ultimo (jaar T-1)

Cumulatieve bestedingen ten laste van provinciale middelen tot en met (jaar T)

Aard controle D1 Indicatornummer: C7C / 09

Aard controle D1 Indicatornummer: C7C / 10

0

0

Besteding (jaar T) aan afspraken over voor- en vroegschoolse educatie met bevoegde gezagsorganen van scholen, houders van kindcentra en peuterspeelzalen (conform artikel 167 WPO)

Opgebouwde reserve ultimo (jaar T-1)

Toelichting afwijking

Aard controle n.v.t. Indicatornummer: C7C / 06

Aard controle n.v.t. Indicatornummer: C7C / 11

0

Aard controle R Indicatornummer: D1 / 02

€ 780.476 Besteding (jaar T) aan overige activiteiten (naast VVE) voor leerlingen met een grote achterstand in de Nederlandse taal (conform artikel 165 WPO)

Aard controle R Indicatornummer: D9 / 02

€ 1.456.135 Besteding (jaar T) ten laste van provinciale middelen of Wgr+ middelen

Aard controle R Indicatornummer: D9 / 03

€0 Besteding (jaar T) aan samenloop

Aard controle R Indicatornummer: D9 / 04

€0 Besteding (jaar T) exclusief samenloop

Aandeel provincie in de Cumulatieve besteding ten besteding (jaar T) na aftrek laste van provinciale van de lasten van samenloop middelen of Wgr+ middelen tot en met (jaar T) Deze indicator is bedoeld voor de tussentijdse afstemming van de juistheid en volledigheid van de verantwoordingsinformatie

Tussen provincie en gemeenten afgesloten convenanten/overeenkom sten voor onderzoek en sanering van ernstig verontreinigde locaties Gemeenten (SiSa tussen medeoverheden) Aard controle n.v.t. Indicatornummer: E6B / 01

1 2008-021337 Kopie beschikkingsnummer

Aard controle R Indicatornummer: E6B / 02

€0 Cumulatieve besteding aan samenloop tot en met (jaar T)

Deze indicator is bedoeld voor de tussentijdse afstemming van de juistheid en volledigheid van de verantwoordingsinformatie Aard controle n.v.t. Indicatornummer: E6B / 07

I&M

E7A

1 2008-021337 Besteding ten laste van Innovatieprogramma rijksmiddelen (jaar T) Klimaatneutrale Steden (Proefprojecten)

Aard controle n.v.t. Indicatornummer: E6B / 08

€0 Eindverantwoording Ja/Nee

Regeling eenmalige uitkering planstudies en proefprojecten IKS

Aard controle R Indicatornummer: E7A / 01

E30

Aard controle R Indicatornummer: E6B / 04

€0 Cumulatief aandeel provincie in de besteding na aftrek van de lasten van samenloop tot en met (jaar T)

Deze indicator is bedoeld voor de tussentijdse afstemming van de juistheid en volledigheid van de verantwoordingsinformatie

Deze indicator is bedoeld voor de tussentijdse afstemming van de juistheid en volledigheid van de verantwoordingsinformatie

Aard controle n.v.t Indicatornummer: E6B / 09

€0 Cumulatieve bestedingen ten laste van rijksmiddelen tot en met (jaar T)

€ 83.239 Quick wins binnenhavens Hieronder per regel één projectaanduiding en in de Tijdelijke regeling Quick kolommen ernaast de verantwoordingsinformatie Wins Binnenvaart

Aard controle n.v.t. Indicatornummer: E7A / 02

Nee Besteding (jaar T) ten laste van rijksmiddelen

Aard controle R

Eindverantwoording Ja/Nee

Provincies en gemeenten Aard controle n.v.t.

Aard controle R

Aard controle R

Sisa_2013_060268_Bijlage_VerantwoordingsInformatie_20140402.xls

Aard controle R

Aard controle n.v.t. Indicatornummer: E6B / 06

€ 41.573 Toelichting

Als u kiest voor ‘ja’, betekent dit dat het project is afgerond en u voor het komende jaren geen bestedingen meer wilt verantwoorden

Aard controle n.v.t. Indicatornummer: E6B / 11

Nee

Indicatornummer: E7A / 03

€ 689.244 Overige bestedingen (jaar T)

Aard controle R Indicatornummer: E6B / 05

€0 Eindverantwoording Ja/Nee

Aard controle n.v.t. Indicatornummer: E6B / 10

€0

Deze indicator is bedoeld voor de tussentijdse afstemming van de juistheid en volledigheid van de verantwoordingsinformatie

Gemeenten

I&M

Aard controle R Indicatornummer: E6B / 03

€0 Cumulatieve besteding exclusief samenloop tot en met (jaar T)

Aard controle n.v.t. Indicatornummer: E6B / 12

SZW

G1

G1A

Ontvanger

Juridische grondslag

Specifieke uitkering

Nummer

Departement SZW

SiSa bijlage verantwoordingsinformatie 2013 op grond van artikel 3 van de Regeling informatieverstrekking sisa

I N D I C A T O R E N ( ) Indicatornummer: E30 / 01

Indicatornummer: E30 / 02

1 5000001202 Het totaal aantal geïndiceerde inwoners van uw gemeente dat een dienstbetrekking heeft of op de wachtlijst staat en beschikbaar is om een Wet sociale dienstbetrekking als bedoeld in werkvoorziening (Wsw) artikel 2, eerste lid, of artikel 7 van de wet te aanvaarden op Alle gemeenten 31 december (jaar T) verantwoorden hier het gemeentedeel over (jaar T), ongeacht of er in (jaar T) geen, enkele of alle inwoners werkzaam Aard controle R waren bij een Openbaar Indicatornummer: G1 / 01 lichaam o.g.v. de Wgr. 0,00 Hieronder per regel één Wet sociale gemeente(code) uit (jaar T-1) werkvoorziening selecteren en in de kolommen (Wsw)_totaal 2012 ernaast de verantwoordingsinformatie Wet sociale voor die gemeente invullen werkvoorziening (Wsw)

€ 13.367 Het totaal aantal inwoners dat is uitgestroomd uit het werknemersbestand in (jaar T), uitgedrukt in arbeidsjaren

Wet sociale werkvoorziening (Wsw)_gemeente 2013

Alle gemeenten verantwoorden hier het totaal (jaar T-1). (Dus: deel Openbaar lichaam uit SiSa (jaar T-1) regeling G1B + deel gemeente uit (jaar T-1) regeling G1C-1) na controle door de gemeente.

G2

1 0268 (Nijmegen) Gebundelde uitkering op Besteding (jaar T) algemene bijstand grond van artikel 69 WWB_gemeente 2013 Gemeente Alle gemeenten I.1 Wet werk en bijstand verantwoorden hier het gemeentedeel over (jaar (WWB) T), ongeacht of de gemeente in (jaar T) geen, enkele of alle taken heeft uitbesteed aan een Openbaar lichaam opgericht op grond van de Wgr.

G3

Aard controle n.v.t. Indicatornummer: G1 / 03

Nee Het totaal aantal inwoners dat is uitgestroomd uit het werknemersbestand in (jaar T-1), uitgedrukt in arbeidsjaren;

inclusief deel openbaar lichaam

inclusief inclusief deel openbaar lichaam inclusief deel openbaar deel openbaar lichaam lichaam

Aard controle R Indicatornummer: G1A / 02

Het totaal aantal gerealiseerde arbeidsplaatsen voor geïndiceerde inwoners in (jaar T-1), uitgedrukt in arbeidsjaren;

Aard controle R Indicatornummer: G1A / 03

Aard controle R Indicatornummer: G1A / 04

Het totaal aantal gerealiseerde begeleid werkenplekken voor geïndiceerde inwoners in (jaar T-1), uitgedrukt in arbeidsjaren;

Aard controle R Indicatornummer: G1A / 05

1.515,75 Baten (jaar T) algemene bijstand (exclusief Rijk)

132,84 Besteding (jaar T) IOAW

1.095,59 Baten (jaar T) IOAW (exclusief Rijk)

33,63 Besteding (jaar T) IOAZ

Gemeente

Gemeente

Gemeente

Gemeente

Gemeente

I.1 Wet werk en bijstand (WWB)

I.2 Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers (IOAW)

I.2 Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers (IOAW)

I.3 Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen (IOAZ)

I.3 Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen (IOAZ)

Aard controle R Indicatornummer: G2 / 01

Aard controle R Indicatornummer: G2 / 02

Aard controle R Indicatornummer: G2 / 03

Aard controle R Indicatornummer: G2 / 04

€ 2.240.441 Baten (jaar T) Bbz 2004 levensonderhoud beginnende zelfstandigen

€ 3.593.960 € 26.395 € 303.275 Baten (jaar T) WWIK (exclusief Volledig zelfstandige uitvoering Rijk) Ja/Nee

Gemeente

Gemeente

Gemeente

I.4 Besluit bijstandverlening zelfstandigen 2004 (levensonderhoud beginnende zelfstandigen) (Bbz 2004)

I.4 Besluit bijstandverlening I.6 Wet werk en inkomen zelfstandigen 2004 kunstenaars (WWIK) (levensonderhoud beginnende zelfstandigen) (Bbz 2004)

Besluit bijstandverlening zelfstandigen (Bbz) 2004

Aard controle R Indicatornummer: G2 / 08

€ 116.938 Besteding (jaar T) kapitaalverstrekking (exclusief Bob)

Aard controle R Indicatornummer: G3 / 01

€ 609.016 Baten (jaar T) Bob (exclusief Rijk)

Aard controle R Indicatornummer: G3 / 02

€ 325.402 Besteding (jaar T) aan uitvoeringskosten Bob als bedoeld in artikel 56 Bbz 2004

Aard controle n.v.t. Indicatornummer: G2 / 10

Ja Baten (jaar T) kapitaalverstrekking (exclusief Bob) (exclusief Rijk)

Aard controle R Indicatornummer: G3 / 03

€ 285.587 Volledig zelfstandige uitvoering Ja/Nee

Aard controle R Indicatornummer: G3 / 04

€ 453.499

Zie de toelichting in de invulwijzer voor hulp bij het invullen en de mogelijke consequenties van een verkeerde keuze. Aard controle R Indicatornummer: G3 / 07

€0

Aard controle R Indicatornummer: G3 / 08

€ 6.820

Aard controle R Indicatornummer: G2 / 06

€ 858

Zie de toelichting in de invulwijzer voor hulp bij het invullen en de mogelijke consequenties van een verkeerde keuze.

Aard controle R Indicatornummer: G2 / 09

€0 Baten (jaar T) levensonderhoud gevestigde zelfstandigen (exclusief Bob) (exclusief Rijk)

Baten (jaar T) IOAZ (exclusief Rijk)

Aard controle R Indicatornummer: G2 / 05

€ 93.024.804 Besteding (jaar T) Bbz 2004 levensonderhoud beginnende zelfstandigen

€ 1.066.237 Besluit bijstandverlening Besteding (jaar T) levensonderhoud gevestigde zelfstandigen 2004 zelfstandigen (exclusief Bob) (exclusief levensonderhoud beginnende zelfstandigen)_gemeente 2013

Alle gemeenten verantwoorden hier het gemeentedeel over (jaar T), ongeacht of de gemeente in (jaar T) geen, enkele of alle taken heeft uitbesteed aan een Openbaar lichaam opgericht op grond van de Wgr.

Zie de toelichting in de invulwijzer voor hulp bij het invullen en de mogelijke consequenties van een verkeerde keuze

Aard controle R Indicatornummer: G1 / 02

Aard controle R Indicatornummer: G2 / 07

SZW

Indicatornummer: E30 / 04

Nee

1,00 Het totaal aantal geïndiceerde inwoners per gemeente dat een dienstbetrekking heeft of op de wachtlijst staat en beschikbaar is om een dienstbetrekking als bedoeld in artikel 2, eerste lid, of artikel 7 van de wet te aanvaarden op 31 december (T-1);

Aard controle n.v.t. Indicatornummer: G1A / 01

SZW

Indicatornummer: E30 / 03

€ 13.367 Volledig zelfstandige uitvoering Ja/Nee

Aard controle n.v.t. Indicatornummer: G3 / 09

Ja

Sisa_2013_060268_Bijlage_VerantwoordingsInformatie_20140402.xls

Besteding (jaar T) aan Besteding (jaar T) Bob onderzoek als bedoeld in artikel 56 Bbz 2004 (exclusief Bob)

Aard controle R Indicatornummer: G3 / 05

€ 44.806

Aard controle R Indicatornummer: G3 / 06

€ 226.522

Ontvanger

Juridische grondslag

Nummer G5

Specifieke uitkering

Departement SZW

SiSa bijlage verantwoordingsinformatie 2013 op grond van artikel 3 van de Regeling informatieverstrekking sisa

I N D I C A T O R E N

Wet participatiebudget (WPB)_gemeente 2013

Het aantal (in (jaar) T) bij een ROC ingekochte contacturen

Wet participatiebudget (WPB)

Let op: Dit is de enige gelegenheid om verantwoording af te leggen over deze taakuitvoering

Alle gemeenten verantwoorden hier het gemeentedeel over (jaar T), ongeacht of de gemeente in (jaar T) geen, enkele of alle taken heeft uitbesteed aan een Openbaar lichaam opgericht op grond van de Wgr.

Let op: Deze verantwoording kan niet door een gemeenschappelijke regeling worden uitgevoerd, ongeacht de keuze van de gemeente bij indicator G5/02 Aard controle D1 Indicatornummer: G5 / 01

3650 Volledig zelfstandige uitvoering Ja/Nee

Besteding (jaar T) participatiebudget

Waarvan besteding (jaar T) van educatie bij roc's

Baten (jaar T) (niet-Rijk) participatiebudget

Waarvan baten (jaar T) van educatie bij roc’s

Dit onderdeel is uitsluitend van toepassing op gemeenten die in (jaar T-1) duurzame plaatsingen van inactieven naar werk hebben gerealiseerd en verantwoord aan het Rijk

De zelfstandige uitvoering betreft de indicatoren G5/03 tot en met G5/07 Zie de toelichting in de invulwijzer voor hulp bij het invullen en de mogelijke consequenties van een verkeerde keuze Aard controle n.v.t. Indicatornummer: G5 / 02

SZW

G7

Verzameluitkering SZW

Ja Besteding (jaar T)

Aard controle R Indicatornummer: G5 / 03

Aard controle R Indicatornummer: G5 / 04

€ 16.444.377

€ 633.330

€ 450.000 Gerealiseerde behandelplaatsen (jaar T)

Gerealiseerde behandelplaatsen (jaar T)

Besteding (jaar T)

Afspraak

Realisatie

Aard controle R Indicatornummer: G5 / 05

€ 946.847

Regeling verzameluitkering Gemeenten

VWS

H1

Ministeriële regeling heroïnebehandeling Regeling heroïnebehandeling

Aard controle R Indicatornummer: G7 / 01

Gemeenten

Aard controle D1 Indicatornummer: H1 / 01

25

Besteding (jaar T) Regelluw

Aard controle D1 Indicatornummer: H1 / 02

21

Aard controle R Indicatornummer: H1 / 03

€ 853.855

Sisa_2013_060268_Bijlage_VerantwoordingsInformatie_20140402.xls

Aard controle R Indicatornummer: G5 / 06

€0

Aard controle R Indicatornummer: G5 / 07

€0

Communicatie en Representatie

PERSBERICHT Datum

Nummer persbericht

8 april 2014

140408L

Nijmegen sluit 2013 financieel positief af Burgemeester en wethouders hebben het boekjaar 2013 afgesloten met een door de accountant goedgekeurde jaarrekening die een klein overschot van 0,7 miljoen euro laat zien. Het college heeft een bedrag van 25 miljoen euro opzij gezet voor toekomstige risico’s. Hierbij gaat het voornamelijk om mogelijke tegenvallers bij projecten waarvoor de gemeente in eerdere jaren grond heeft gekocht zoals in de Waalsprong. De bezuinigingsoperatie waar B&W vanaf hun aantreden in 2010 mee bezig zijn, verloopt voorspoedig. De geplande besparing van 37 miljoen is nagenoeg volledig gehaald.

De Stadsrekening 2013 die B&W aan de gemeenteraad voorlegt is de laatste van het huidige college. Het coalitieakkoord “Werken aan een duurzame toekomst” dateert uit 2010. Intussen is de financiële tegenwind nog groter dan al werd voorzien. De economische crisis die begon in 2008 heeft veel langer aangehouden dan verwacht. Pas nu begint, heel voorzichtig, enig licht te gloren. De gemeente heeft te maken met massieve ombuigingen die het Rijk doorvoert. Deze gaan gepaard met meer taken voor de gemeente, maar tegelijkertijd minder inkomsten. Ook de vastgelopen woningmarkt en tegenvallende bedrijvigheid leiden nog steeds tot grote financiële tegenvallers in gemeentelijke plannen voor woningbouw, winkels en bedrijventerreinen. Het college heeft zich genoodzaakt gezien om opnieuw een reservering van ruim € 25 miljoen opzij te zetten. Vorig jaar is al een verlies genomen van 70 miljoen. Om toekomstbestendig te blijven is de gemeente al vier jaar met omvangrijke vernieuwingen en ombuigingen bezig. De realisatie van de geplande bezuinigingsopdracht van € 37 miljoen over de periode 2010-2013 is nagenoeg helemaal gerealiseerd (99,9 %). Een flink deel van de besparingen heeft het college gezocht in de gemeentelijke organisatie. Dit om Nijmegen en de voorzieningen voor Nijmegenaren zo veel mogelijk te ontzien. De gemeentebelastingen voor Nijmegenaren zijn beperkt gestegen en voor bedrijven heeft het college een trendbreuk doorgezet waarbij de lasten zijn verminderd. Nijmegen krijgt hiermee een beter imago als vestigingsstad voor ondernemers en bevordert zodoende de werkgelegenheid. Voor huurders is Nijmegen qua lokale lasten nog steeds de goedkoopste gemeente van Nederland. De bezuinigingen op het gemeentelijk apparaat hebben onder andere geleid tot het vertrek van 115 ambtenaren in de leeftijd van 61-63 jaar. Behalve een besparing op loonkosten creëert de gemeente hiermee ook ruimte voor jongere medewerkers. Al met al sluit de gemeente met financieel solide beleid 2013 af met een door de accountant goedgekeurde jaarrekening die een voordeel van € 0,7 miljoen laat zien.

Noot voor de pers (niet voor publicatie): Voor meer informatie kunt u terecht bij de woordvoerder van wethouder Jeene, André Schoots: tel. 06-51104606 of e-mail: [email protected].