2... en alles ZELF willen doen... Echtscheiding... MAMA, Ik haat je! Tips voor ouders met kinderen in de puberteit. Ongepland zwanger Hoe nu verder?

TIJDSCHRIFT voor OUDERS en andere opvoeders

2

... en alles ZELF willen doen...

Hoeveel moet ik toestaan?

MAMA, Ik haat je!

Tips voor ouders met kinderen in de puberteit

Ongepland zwanger Hoe nu verder?

Echtscheiding...

Hoe komen je kinderen er met zo min mogelijk kleerscheuren vanaf? juLI - SEPTEMBER 2014 Jaargang 4 nummer 2 SRD 12,-

19 T

ussen de kerstdrukte en het bombelgeweld in, ben ik afgelopen december weer moeder geworden van een prachtig meisje dat de naam Liv draagt. Zij is het vierde kind in ons gezin en met twee zoons en twee dochters zijn we nu helemaal in balans! In balans qua verdeling jongen/meisje in ieder geval, want je kunt je wel voorstellen dat de komst van zo’n kleine baby nogal wat impact heeft gehad op mijn thuissituatie: iedereen moet zijn plek weer zien te vinden en kleine Liv eist nogal wat van mama’s aandacht op. Hoeveel een kleine baby zijn moeder nodig heeft wordt ook duidelijk in het artikel over ‘spelen met je baby’ in deze KidzTori. Baby’s moeten

4

KidzTori

22

28

worden gevoed, gebaad, verschoond, getroost en ze ontwikkelen zich het beste als liefdevolle verzorgers ze overladen met liefde en aandacht. Kortom: een baby ‘kost’ veel tijd en energie. Tel hierbij de gebroken nachten en de aandacht die de andere broers en zus vragen, dan kun je niets anders concluderen dan dat het eerste jaar met zo’n lief poppetje best pittig is. Maar als ik dan zie hoe dol mijn andere kinderen zijn op hun zusje, hoe zij schaterlacht om hun gekke bekken en stemmetjes en hoe prachtig ze lacht als je haar (na een gebroken nacht) uit haar bedje haalt, dan kan ik maar één ding zeggen… Liv is onze ‘instant feelgood’.

Vanda Koorndijk-Kernizan Redactietea m KidzTori

Inhoud 32

Een kijkje bij...

19 28 32 58 61

OBS Gouden Hart KidzTori TeleG Famiri Tori Milton & Cindy: Mama, ik haat je! Ongepland zwanger Geovania - Bevallingsverhaal

KidzWijzer

14 22 42 44

Sturen & Belonen - deel 2 Spelen met je baby GifKompas Echtscheiding

PikinTori

54 65 69

Kinderfilosofie - de dood Mag ik ook weten wat er aan de hand is? Kinderen aan het woord

52

39

In elke KidzTori 6 9 10 11 12 13 17 27 30 39 40 41 51 52 56 62 64 68

Dus dat... BabyTori PeuterTori KleuterTori SchoolkindTori TienerTori Lekker Bezig met Leeuw & Blauw Leuke dingen om te doen Kidz & Media Groeten uit de fotostudio van Raúl Vraag het aan de dokter Medicijntjes Knutselen Zwanger & Zo! Eten! Lekker Lezen Karina - Mond dicht Dan Hoe Dan

KidzTori

5

Dus dat...

Reageren of ook in deze rubriek komen? Stuur een mail naar [email protected]!

Mi doro!

Jeanna van Bree Naam: 30 oktober 2013 Geboren: Diakonessenhuis Lokatie: Uitgerekend: 2 november 2013 2970 gram Gewicht:

Naam: Geboren: Lokatie: Uitgerekend: Gewicht:

Mellegy Omouth 5 maart 2014 St. Vincentius Ziekenhuis 14 maart 2014 3210 gram

Naam: Geboren: Lokatie: Uitgerekend: Gewicht:

Naam: Kemisha Quichandra Heaven Naana Geboren: 31 december 2013 Lokatie: ‘s Lands Hospitaal Uitgerekend: 30 december 2013 Gewicht: 3342 gram

Naam: Geboren: Lokatie: Uitgerekend: Gewicht:

Deshayro Deshawn Brahm 19 september 2013 Militair Hospital 13 september 2013 3875 gram

Naam: Faisiro Jemavry Ivar Sante Geboren: 13 mei 13 Lokatie: Academisch ziekenhuis Uitgerekend: 29 mei 13 Gewicht: 2650 gram

Naam: Jaylinn Andisha Eshana Lackin Geboren: 09 mei 2013 Lokatie: Diakonessenhuis Uitgerekend: 02 mei 13 Gewicht: 3450 gram

Naam: Vishan Shaief Paltie Geboren: 9 november 2013 Lokatie: ‘s Lands Hospitaal Uitgerekend: 19 november 2013 Gewicht: 2895 gram

Naam: Geboren: Lokatie: Uitgerekend: Gewicht:

D-Shainery Esperanza Ilsida 06 december 2013 ‘s Lands hospitaal 17 december 2013 2952 gram

Savar Jeric Soerdj Nejal 8 april 2014 ‘s Lands Hospitaal 28 april 2014 3805 gram

Pasgeboren baby opgeven voor de ‘ Mi doro’ rubriek? Mail naam van de bewuste baby, geboortedatum, lokatie, uitgerekende datum, geboortegewicht en een leuk fotootje naar [email protected]!

6

KidzTori

Intrnationale Jongerendag De Internationale Jongerendag is uitgeroepen door de Verenigde Naties en vindt jaarlijks plaats op 12 augustus. Deze dag is in het leven geroepen, zodat regeringen en andere organisaties op deze dag extra aandacht kunnen vragen voor zaken die jongeren wereldwijd aangaan. Denk aan preventie van drugsmisbruik, seksuele gezondheid en werkloosheid onder jongeren. Vaak gaat dit gepaard met culturele evenementen, concerten en workshops waarbij de participatie van jeugdorganisaties en vertegenwoordigers van de regering gestimuleerd wordt. Ben jij betrokken bij jongerenwerk? Wellicht kan je deze dag aangrijpen om bepaalde zaken onder de aandacht te brengen. Een paar veranderingen Het zal je misschien zijn opgevallen dat KidzTori in prijs is verhoogd en dat we in juli zijn uitgekomen in plaats van juni. Dit heeft alles te maken met hogere kosten die we op de een of andere manier moeten dekken… Natuurlijk proberen we jou als lezer zoveel mogelijk te ontzien en daarom hebben we de maanden van uitgave verschoven, zodat we de distributie samen met een ander tijdschrift kunnen doen en de kosten kunnen delen. Helaas is deze kostenbesparing niet genoeg om de prijs hetzelfde te houden. Vandaar dat een exemplaar van KidzTori nu SRD 12,- kost. Wij vertrouwen erop dat jullie hier begrip voor hebben en dat jullie KidzTori blijven kopen en promoten onder jullie vrienden, kennissen en familieleden!

Coverfoto Deze keer wordt onze cover gesierd door Jenny LeeYau en haar drie kinderen Megan, Dax en Kian. Fijn dat de kinderen zo goed meewerkten bij deze supersnelle fotoshoot, die gelukkig toch nog plaats heeft kunnen vinden, ondanks verjaardagen, turnwedstrijden en uitjes buiten de stad van deze drukke familie! KidzTori gemist? Heeft u een editie van KidzTori niet kunnen kopen? Probeer het eens bij boek- en knutselwinkel Pyxis. Zij houden voorgaande edities op voorraad. De winkel is aan de Bert Storm van Leeuwenstraat 56 te Tourtonne 6 (zijstraat Verlengde Anamoestraat) en open van ma t/m za van 10:30 tot 16:00 uur. Op zaterdag worden hier vaak ook knutsel- en kookworkshops voor kinderen georganiseerd. Kijk hiervoor op de Facebook pagina van Pyxis of bel op 08933844. Abonnee worden? Wil je ook een abonnement op KidzTori? Stort SRD 45,- op rekeningnummer DSB 65.77.385 t.n.v. KidzTori, onder vermelding van je eigen naam. Graag in een mail ([email protected]) ons van deze storting op de hoogte stellen en aangeven op welk adres in Groot-Paramaribo we het magazine mogen afleveren (kan huis of werk zijn). Ook een telefoonnummer hebben we nodig indien het nodig is je te bereiken. Als KidzTori abonnee ontvang je vier keer per jaar de KidzTori in je brievenbus. Na een jaar word je door ons opnieuw benaderd met het verzoek om verlenging; abonnementen worden bij ons dus nooit stilzwijgend verlengd.

KidzTori

7

Hechting

Mijn zoon ‘plakt’ aan mij

B

BabyTori

(onder ‘baby’ verstaan wij hier een kind van nul tot twee jaar)

Mijn zoontje van 9 maanden klampt zich alleen aan mij vast. Hij wil bij niemand anders gaan.Vroeger had hij dat niet. Ik krijg vanuit mijn omgeving allerlei opmerkingen dat ik hem misschien te veel verwen. Hoe zou ik het hem kunnen afleren? De meeste kinderen maken in hun ontwikkeling een fase door waarbij ze zich gaan vastklampen aan een of enkele bekende verzorgers in hun omgeving. Deze fase wordt ook wel de eenkennigheidsfase genoemd. Kinderen zijn dan letterlijk angstig om bij vreemden te gaan, omdat ze nu het onderscheid tussen bekende en onbekende mensen kunnen maken.

Eenkennigheid heeft alles te maken met hechting. Hechting is de emotionele band die een kind met een bekende verzorger opbouwt. Deze persoon gaat regelmatig met het kind om en biedt het kind behalve verzorging vooral troost en comfort als het kind angstig is. Meestal zijn het de ouders aan wie een kind zich als eerst hecht, maar het kunnen ook de grootouders zijn, een ander familielid of de crècheleidster. Hechting zorgt ervoor dat je kindje zich veilig voelt. Hij zal er alles aan doen dat je in de buurt blijft.

Dit merk je uit bepaald gedrag, zoals: vastklampen, huilen, achter je aan blijven

kruipen en je rok of broek vasthouden. Als je kindje het vertrouwen weer heeft dat je terugkomt als je even uit beeld bent, zal deze periode weer voorbij gaan en kan hij verder de wereld verkennen. Je kindje zal zich dus meer gaan openstellen voor anderen. Hoewel deze periode voor veel ouders belastend kan zijn, gaat het in de meeste gevallen binnen een paar maanden over. Je hoeft niet te twijfelen aan je manier van opvoeden. De eenkennigheidsfase geeft juist aan dat je baby zich positief aan het ontwikkelen is. Een goede hechting is de basis voor onder andere het ontwikkelen van een positief zelfbeeld en zelfvertrouwen. Kinderen zijn daardoor in staat om later langdurige vriendschappen op te bouwen en kunnen beter met tegenslagen omgaan.

Tips: • Zorg voor structuur en regelmaat. Dit is voorspelbaar voor je baby. • Neem goed afscheid van je baby als je weggaat en zeg altijd dat je terugkomt. Loop nooit stiekem weg. • Probeer altijd te achterhalen waar bepaald gedrag vandaan komt. Wat wil je kind met bepaald gedrag aangeven? Ga er nooit vanuit dat je kind je wil pesten of opzettelijk negatief gedrag laat zien. • Benoem de emoties die je bij je baby ziet. Bijvoorbeeld:” Ben je boos?”of “Dat vind je wel leuk, he?” • Benoem ook je eigen emoties, bijvoorbeeld: “Mama vindt het niet leuk als je je eten van de tafel gooit.” Doe dat altijd beheerst en voorkom dat je gaat schreeuwen. • Onderneem regelmatig leuke activiteiten zoals een wandeling maken of een boekje voorlezen. Op deze manier leren jullie elkaar in een ontspannen omgeving kennen. KidzTori

9

PeuterTori (onder ‘peuter’ verstaan wij een kind van twee tot vier jaar)

Zelluf doen!

Hoeveel moet ik toelaten?

P

Mijn peuter van twee wil alles zelf doen. Als ik hem in de auto zet, klimt hij er weer uit, want hij wil er zelf in stappen. Trek ik zijn broek aan, dan doet hij hem woedend weer uit, want hij wil zich zelf aankleden! Soms heb ik haast of gewoon niet het geduld om dit toe te staan. Hoe kan ik hiermee omgaan?

Tips: •

Hou er rekening mee dat het zelf willen doen hoort bij de ontwikkeling van je kind.

•

Geef je kindje de ruimte om dingen zelf te doen, ook al gaat het niet altijd meteen goed.

•

Geef je kindje complimentjes als hij het zelf probeert, ook als het niet helemaal perfect is.

•

Ruim wat extra tijd in als je van te voren weet dat je kindje niet zo snel is met het ‘zelf doen’.

•

Heb je een keer haast, spreek dan van te voren met je kindje af wat hij wel en niet zelf mag doen.

Kinderen leren langzaam steeds zelfstandiger worden. Als ze een jaar of twee zijn, komen er een aantal dingen echt op gang: de zindelijkheid, zelfstandig eten, maar ook aan- en uitkleden zijn vaardigheden die ze rond deze leeftijd goed beginnen op te pakken. De drang om dingen zelf te willen doen, hoort dus bij de ontwikkeling van het kind. Hoe zeer je geduld ook op de proef wordt gesteld, je zult je kindje dus echt de ruimte moeten geven om wel dingen zelf te doen. Of de broek nou scheef zit, het tien minuten langer duurt, voordat hij is aangekleed en je hem zelf al drie keer in de auto had getild, je zult geduldig moeten zijn! Het is immers de manier waarop je kindje zelfstandig wordt en dingen zelf leert. Hoe vaker hij dingen zelf doet, hoe vlotter het zal gaan en hoe meer

10

KidzTori

tijd het jou dus uiteindelijk ook zal schelen. Het helpt als je je erop instelt en van te voren rekening houdt met de behoefte van je kindje om dingen zelf te doen. Bespreek bijvoorbeeld van te voren welke kleertjes hij aan wil, zorg dat het op tijd klaar ligt en begin desnoods wat eerder met het klaarmaken voor vertrek. Op die manier heeft het kindje de tijd om het op zijn gemak zelf te doen en hoef jij niet te stressen, omdat je te laat bent. Als je een keer wel haast hebt en dingen moeten snel, maak hier dan vooraf afspraken over met je peuter. Leg uit dat jullie haast hebben en dat mama dus voor deze ene keer de dingen zal doen. Geef ook aan dat je kindje het de volgende keer wel weer zelf mag doen.

Geld

Mijn kleuter zeurt om centjes

K

KleuterTori (onder ‘kleuter’ verstaan wij een kind van vier tot zes jaar)

Mijn vijfjarige dochter is steeds over centjes aan het zeuren. Ze wil geld mee om eten of ijsjes te kopen op school. Ik vraag me af of ze niet te jong is hiervoor. Moet ik haar nu al leren omgaan met geld? En hoeveel moet ik haar dan geven?

Kleuters zijn al heel vroeg bezig met geld in hun spel. Ze spelen winkeltje en kopen allerlei lekkere dingen van elkaar, denk aan legoblokjes die als taartjes fungeren. In sommige kleuterklassen is er ook een speelgoed winkelhoek, compleet met kassa met speelgoedmunten en -biljetten. Kleuters gaan ook vaak mee boodschappen doen. Ze maken op deze manier kennis met begrippen als ‘duur’ en ‘goedkoop’. De meeste kleuters kennen echter de waarde van geld nog niet. Ze weten niet dat verschillende biljetten een andere waarde hebben, hoe je ermee kan betalen en hoeveel wisselgeld je terug moet krijgen. Als kleuters zeuren om centjes, dan is het meestal, omdat ze beseffen dat ze geld moeten betalen voor hetgeen ze willen hebben. Om je kleuter langzaam te leren omgaan met geld, kan je beginnen door wekelijks een bepaald bedrag te geven, bijvoorbeeld op de vrijdag krijgt hij of zij vijftig cent om een ijsje kopen. Als je kind blijft zeuren om nog meer geld, dan kun je verwijzen

naar de afspraken die je met je kind hebt gemaakt. Als je kleuter ook graag een ijsje voor een vriendje of vriendinnetje wil kopen, dan kan je precies geld meegeven en uitleggen dat de centjes bestemd zijn voor twee ijsjes. Het kan ook zijn dat je kleuter om centjes ‘zeurt’, omdat hij of zij een stuk speelgoed graag wil. Dit is dan een mooi moment om het begrip sparen te introduceren. Koop een spaarpot waar hij of zij elke week 50 cent in mag doen. Waarschijnlijk zul je moeten bijpassen, maar het zal je kleuter zeker een trots gevoel geven om bij te dragen aan hetgeen hij of zij graag wilde hebben.

Tips: • Geef je kleuter wekelijks een bedrag van niet meer dan één srd om bijvoorbeeld een ijsje te kopen. • Geef gepast geld mee en niet meer dan nodig is. • Blijft je kleuter zeuren om centjes, dan kun je verwijzen naar de afspraken die je hieromtrent hebt gemaakt. • Leer je kleuter te sparen voor iets wat hij of zij graag wil. Een spaarpot is tastbaar en concreet. Je kleuter kan voelen hoeveel hij of zij al gespaard heeft. • Maak afspraken over wanneer je kind geld meekrijgt, hoeveel en wat hij mag kopen.

KidzTori

11

SchoolkindTori (onder ‘schoolkind’ verstaan wij een kind van zes tot twaalf jaar)

Meisjesspeelgoed

Mijn zoon speelt met poppen...

S

Mijn negenjarige zoon speelt met poppen. Hij wordt op school uitgelachen omdat hij laatst een barbie had meegenomen. Moet ik hem verbieden om met poppen te spelen?

Tips: • Praat met de school over het pestgedrag. • Stel aan je zoon voor dat hij thuis met barbies speelt, maar dat hij ze niet meeneemt naar school. • Leg je zoon uit dat er kinderen zijn die het niet begrijpen als iemand anders is. • Geef hem het gevoel dat jij hem wel accepteert zoals hij is.

12

KidzTori

Hele jonge kinderen maken nog weinig onderscheid tussen typisch jongens- en meisjesspeelgoed. Toch zien we vaak al in de peuterleeftijd verschil: jongetjes trekken vaak naar de autootjes en de blokken toe, terwijl meisjes met poppen spelen. Deze voorkeur wordt echter voor een groot deel door de omgeving gestimuleerd. Er zijn jongetjes die ook graag met poppen spelen en meisjes die gek zijn op auto’s. In principe zou dit geen probleem mogen zijn. Als we kinderen verbieden te spelen met het speelgoed dat zij leuk vinden, kan dit frustrerend zijn. Je geeft als opvoeder dan niet het gevoel mee dat je het kind accepteert zoals het is, met al zijn of haar voorkeuren.

Je zoon met barbies laten spelen is in principe geen probleem. Het wordt natuurlijk wel een probleem als hij er op school door gepest wordt. Een kind moet zich ook op school veilig en geaccepteerd voelen. Om pestgedrag te voorkomen, is het verstandig om een gesprek te voeren

met de school. Het is de taak van de school om te zorgen dat er binnen de school niet gepest wordt. De leerkracht kan in kringgesprekken met de kinderen praten over het feit dat er jongens zijn die van meisjesdingen houden en meisjes die van jongensdingen houden. Het is ook leuk om samen met de kinderen projectjes uit te voeren die gericht zijn op acceptatie van de verschillen tussen kinderen en die hen toleranter maken naar elkaar toe. Natuurlijk heb je weinig grip op het gedrag van andere kinderen. Ook als er op school wel aandacht wordt besteed aan het voorkomen van pestgedrag, kan het bij sommige kinderen onbegrip teweeg brengen als jouw zoon barbies mee naar school neemt. Om dit te voorkomen, kun je met je zoon een gesprek hebben over de reacties van anderen en hem uitleggen dat niet iedereen hem begrijpt. Hij kan er dan zelf voor kiezen om thuis met de poppen te spelen en ze niet mee te nemen naar school.

Seksualiteit

Eerste gesprek over seks

T

TienerTori

(onder‘tiener’verstaan wij een kind van dertien tot achttien jaar)

Mijn dochter van zestien heeft een vriend.Ik weet niet of ze seksueel actief is. Moet ik een gesprek met haar hebben over anticonceptie en veilige seks? Of moet ik er van uitgaan dat ze het al weet? Waar begin ik?

De meeste ouders vinden het ongemakkelijk om met hun kinderen over seks te praten. Ze stellen het uit en verwachten dat de kinderen wel aan hun informatie komen, via school of via vrienden of vriendinnen.

De meeste pubers van zestien weten eigenlijk al meer dan de ouders denken. Dit kan je het gevoel geven dat je eigenlijk niets meer hoeft te vertellen. Dit klopt natuurlijk niet. De informatie die tieners daarbuiten krijgen, hoeft niet helemaal te kloppen. Bovendien zijn er toch wel belangrijke waarden en normen die jij als ouder zelf wil doorgeven over dit onderwerp. Een voorwaarde om hier over te kunnen praten, is dat tieners zich vrij voelen om dit onderwerp met jou als opvoeder te bespreken. Seksualiteit maakt deel uit van de ontwikkeling van kinderen. Het is dus de taak van ouders om hier

aandacht aan te besteden. In de vorige editie van KidzTori is er in het artikel: “Papa, hoe komt dat zaadje bij dat eitje?” uitgebreid op ingegaan. Natuurlijk zitten de meeste tieners niet te springen om een gesprek over seksualiteit met je te hebben. Probeer er daarom ook niet te krampachtig over te praten. Zoek een aanleiding om erover te beginnen, bijvoorbeeld: als je tiener menstrueert, als je iets leest in de krant of iets op de T.V. ziet.

Tips: • Je hebt als ouder weinig invloed op de eerste keer dat de tiener seks heeft. Ook als je denkt het zo lang mogelijk te kunnen tegenhouden. Je bent niet de hele dag met je tiener. Begin daarom zo vroeg mogelijk met het geven van seksuele voorlichting. • Geef duidelijk aan wat je waarden en normen zijn over seksualiteit: bijvoorbeeld wachten tot je er zelf aan toe bent, nooit seks hebben met iemand die je niet kent. • Leer je kind dat hij of zij zich nooit laat dwingen! • Bespreek de verschillende vormen van voorbehoedsmiddelen. Leg uit waar ze te verkrijgen zijn en waar ze tegen beschermen. • Laat je tiener te allen tijde weten dat je voor hem of haar klaar staat.

KidzTori

13

Sturen & Belonen Deel 2

Dagelijks voeden we onze kinderen op. Als ouder hebben we grote invloed op hoe het kind zich ontwikkelt, wat het leert en hoe het zich gedraagt. Je taken als ouder zijn onder andere: regels aanleren, uitleggen waarom sommige dingen niet mogen en sommige dingen juist wel, letten op hoe ze eten, spelen, praten en daarin bijsturen. In de vorige editie van KidzTori zijn we ingegaan op het belang van belonen om gewenst gedrag te stimuleren. In deze editie willen we aandacht besteden aan het belang van sturen om positief gedrag bij een kind uit te lokken. Beloningen zijn positief en het werkt echt als je vooral op het positieve gedrag concentreert, maar het komt nou eenmaal regelmatig voor dat een kind toch ongewenst gedrag vertoont. De meeste opvoeders passen dan een straf toe. Ook een straf is dus bedoeld om het gedrag van een kind te sturen.

14

KidzTori

Je straft een kind in de hoop dat het kind zijn of haar gedrag aanpast. Het is nooit de bedoeling dat je straft alleen maar om te straffen. Je straft niet om wraak te nemen of om het kind te laten zien wie de baas is: je straft om het kind iets te leren. Je wilt het kind leren dat zijn of haar gedrag niet gewenst is, niet geaccepteerd wordt en het liefst leer je het kind tegelijkertijd waarom het gedrag niet gewenst is. Als het kind dat niet begrijpt, zal het veel langer duren voordat het zich het gewenste gedrag heeft eigen gemaakt. Zo werkt het immers ook bij ons: als je niet begrijpt waarom je je kleren in de wasmand moet doen in plaats van op de grond, ben je veel minder geneigd het ook werkelijk te doen. Als je snapt waarom je gevraagd wordt om je kleren in de mand te doen, (het staat netter en de vloer kan geveegd worden), ben je eerder gemotiveerd om werkelijk dat gedrag te laten zien. Zo werkt het ook bij kinderen.

“Je straft niet om wraak te nemen of om het kind te laten zien wie de baas is: je straft om het kind iets te leren.”

Geef kinderen zelf verantwoordelijkheid voor hun gedrag. Als een kind duidelijk weet wat je van hem verwacht, kun je de verantwoordelijkheid bij het kind leggen. Hoe ouder kinderen zijn, hoe meer verantwoordelijkheid ze kunnen dragen voor hun eigen gedrag. Geef hen die verantwoordelijkheid. Dat kun je op verschillende manieren doen. Een effectieve vorm is volgens een roulatie systeem kinderen de taak geven erop toe te zien dat een specifieke regel wordt nageleefd. Bijvoorbeeld: erop letten dat het speelgoed netjes is opgeruimd en in de juiste bakken/manden is gedaan. Let er bij het toepassen van straffen op dat de straf voldoet aan de volgende zaken: 1. Het kind leert iets uit de straf. Nutteloze straffen die slechts gegeven worden omdat je boos bent, hebben weinig zin. Staan schreeuwen omdat jij je frustratie kwijt moet, heeft bijvoorbeeld veel minder effect dan een kind apart nemen en rustig uitleggen waarom je iets vervelend vond. Wanneer je dat niet direct kan doen neem een time out, zeg bijvoorbeeld dat je nu te boos bent om te praten en er later op terug komt. Een kind leert nooit iets zinnigs uit lijfstraffen. Het enige dat het leert is angst en haat: maar het wordt door een lijfstraf voor een kind niet duidelijk waarom het gestraft wordt. Leg daarom

altijd aan het kind uit waarom je het straft. Probeer bovendien een straf te geven die past bij het gedrag dat het kind heeft vertoond. Een voorbeeld: maakt je kind van zijn of haar slaapkamer een rotzooi, dan is een passende straf de kamer te laten opruimen. 2. De straf is niet vernederend. Het is nooit de bedoeling een kind voor gek te zetten of te vernederen. Hoe boos je ook bent, let er goed op dat je respectvol blijft. Maak je kind nooit belachelijk voor de rest van de broertjes of zusjes of vriendjes of vriendinnetjes. Het is niet nodig een kind te straffen waar iedereen bij is. Als het een bewust gekozen, effectieve straf is, is het effect juist groter als het met het betreffende kind alleen wordt besproken. Een kind wat zich voor gek gezet voelt, is niet gemotiveerd om voor jou als ouder zijn best te doen. Het kind is dan meer bezig met zijn wrok, omdat je hem voor schut hebt laten staan. 3. De straf biedt het kind een nieuwe kans. Zorg ervoor dat het kind na de straf de kans krijgt opnieuw te laten zien dat het het wèl kan. Geef ook aan dat je weet dat het kind het kan, dat je vertrouwen hebt in hem of haar. Roepen dat hij of zij het nooit leert en dat het geen zin heeft om met hem of haar bezig te zijn, werkt alleen maar averechts.

KidzTori

15

4. De straf staat in verhouding tot het gedrag. Zorg dat je niet uit boosheid of vermoeidheid of moedeloosheid een kind erg straft voor iets wat eigenlijk maar heel klein is. Zorg dat de straf ook qua ernst past bij dat wat het kind heeft gedaan. 5. De straf volgt kort op het gedrag. Werk niet met uitgestelde straffen. Probeer dezelfde dag een straf te laten uitvoeren, het liefst zo kort mogelijk op het ongewenste gedrag. Hoe jonger een kind is, hoe meer moeite het heeft de link tussen de straf en het ongewenste gedrag te leggen als er veel tijd tussen zit. Het heeft geen zin om een jonge kleuter vandaag te straffen voor iets wat hij gisteren heeft gedaan. 6. De straf sluit het conflict af. Je kind moet altijd met een goed gevoel de dag afsluiten. Dus los het conflict met je kind op voordat de dag om is. Als het kind eenmaal gestraft is, moet het ook voorbij zijn. Blijf niet boos of geïrriteerd

16

KidzTori

doen tegen het kind en laat duidelijk merken dat je er klaar mee bent nadat het is afgesloten. 7. De straf is eerlijk. De straf geldt alleen voor de kinderen die ongewenst gedrag vertonen. Spreek niet alle kinderen aan op het gedrag van één enkeling. Het is niet eerlijk om alle kinderen te straffen als één kind iets fout heeft gedaan. 8. De straf is consequent en eenduidig. Zorg dat de straffen die je hanteert gelden voor alle kinderen en onder alle omstandigheden. Als je het vandaag niet accepteert dat kinderen in huis voetballen, is het niet consequent als dat morgen ineens wel mag. Zorg dat je regels duidelijk zijn en dat ze voor iedereen op dezelfde manier gelden. Als een kind dat nooit ongewenst gedrag vertoont vandaag iets doet wat niet mag, moet dat kind dezelfde straf krijgen als zijn of haar broer of zus, die regelmatig ongewenst gedrag vertoont.

Lekker Bezig met Leeuw & Blauw Bij Leeuw & Blauw leren kinderen van 5 tot 15 jaar kunst maken met verschillende materialen, krijgen zij af en toe een kleine les kunstbeschouwing en leren zij tegelijkertijd Engels! In kleine groepjes van 4 tot 5 kinderen worden de meest prachtige kunstwerken gemaakt. Arline Winkel van Leeuw & Blauw is gespecialiseerd in kunst voor kinderen in het basisonderwijs en tweedetaal verwerving. In deze column geeft zij ons een kijkje achter de schermen en voldoende tips om zelf met onze kinderen creatief aan de slag te gaan!

Voor meer informatie kijk op www.facebook.com/leeuwenblauw of bel 823 50 60. Geduld Geduld is een schone zaak en ook iets dat je kan leren. Je hebt het vaak nodig om mooie dingen te kunnen maken. Vooral de jongste kinderen van Leeuw en Blauw vinden dat maar wat moeilijk. Tekenen? Dat is een paar krassen zetten op papier en hup een nieuw vel papier pakken. Kleuren? Ook even met dat potlood of die stift heen en weer op het papier en het is alweer geregeld. Maar ook de oudere kinderen kunnen er wat van. En ja, dan is deze juf best streng. De kinderen kennen de mantra’s al snel uit hun hoofd: “ Geen witte plekken op het papier” en “Let op je lijntjes”. Deze keer een werkje dat ook wat geduld vergt. Een mandala. In het Boeddisme vaak gemaakt van zand. Weken zijn de monikken er mee bezig en dan wordt hij weer teruggegeven aan de natuur. Dus eigenlijk kapot gemaakt. Dat gaan wij lekker niet doen, zo Zen zijn wij nou ook weer niet. Bloemen-mandala Wat heb je nodig: bloemen, een passer, gekleurd karton, doorzichtig kaftfolie (boeklon), perforator, gekleurd touwtje, schaar, kranten en een paar dagen geduld.

uit de tuin (kies veel verschillende soorten, sommige bloemen zullen 1nietPlukmooibloemen drogen, dus variatie is handig) en leg ze, ontdaan van dikke steeltjes etcetera, tussen krantenpapier. Leg op de krant zware dingen, zoals boeken.

2 Oefen je geduld en wacht twee à drie dagen tot de bloemen droog zijn. Maak met de passer een cirkel op het gekleurde karton en maak daarbinnen nog een 3cirkel. Knip uit. Dit wordt de rand van je mandala, dus maak hem niet te dun. Knip uit de kaftfolie een vierkant dat ruimer is dan je cirkel van karton. Haal het 4beschermpapier ervan af en leg het met de plakkant naar boven op tafel. Leg je cirkel erop (de cirkel zorgt er ook voor dat je kaftfolie niet omkrult) en maak met de gedroogde bloemen binnen je cirkel een mooi figuur door ze op de kaftfolie te plakken. Let op! Probeer zo min mogelijk met je vingers aan de kaftfolie te komen, anders plakt het niet meer goed.

5plakkant) Knip nog een ruim vierkant uit de kaftfolie, plak die op de mandala (plakkant op en knip de kaftfolie weg langs je gekleurde cirkel. Veeg eventuele luchtbellen voorzichtig weg.

6maken Maak een gaatje onder en bovenin de rand met de perforator. Kwastje van touw. Kwastje onder, touwtje boven door het gaatje doen en ophangen voor het raam of op het balkon.

Mediteer ze! Foto’s: eigen collectie Leeuw & Blauw

KidzTori

17

. . . j i b e j k j i en k Gouden EOBS

Claudia Hartmann, de initiatiefneemster van openbare basisschool (OBS) Gouden Hart, werkte zelf als Remedial Teacher en Intern Begeleider op een basisschool in Paramaribo. Zij werd van verschillende kanten benaderd om kinderen met leerproblemen te begeleiden. “Ik kreeg steeds vaker het gevoel dat het anders moest en ik wilde graag iets starten om deze groep kinderen te accommoderen”, vertelt Claudia. “Ik heb er anderhalf jaar over gedaan om alles goed op papier te krijgen en in oktober 2013 zijn we gestart met OBS Gouden Hart”.

Hart

Het schoolgebouw De school is gevestigd in een voormalig woonhuis aan de Verlengde Gemenelandsweg. Het vinden van een geschikte locatie was volgens Claudia een probleem: “Het is erg duur om een geschikt pand te huren en we hadden discussie met ouders over de vraag of het in Noord of in Zuid moest. Op de valreep konden we dit pand huren, maar het is voor ons nog niet echt rendabel. We hebben de garantie dat we hier nog een jaar kunnen zitten en er is de mogelijkheid tot verlengen, maar er komen steeds meer aanmeldingen en de ruimte is beperkt, dus zoeken we naar een meer permanente oplossing.” In elk lokaal past een groepje van maximaal 8 leerlingen. De leiding van de school bekijkt op dit moment de mogelijkheden om zelf een paar lokalen bij te bouwen. Het management van de school Jimmy Tjon A Sam is directeur en houdt zich als zodanig vooral bezig met het organisatorische en het financiële gedeelte van de school. Claudia Hartmann is adjunctdirecteur. Zij houdt zich bezig met het onderwijskundige gedeelte en geeft daarnaast les aan groep zeven en acht. Ook is zij belast met het remediëren van kinderen en ze vervult een aantal IB-taken (noot redactie: IB staat voor Interne Begeleiding. De IB’er binnen een school is belast met bieden van begeleiding en ondersteuning aan de verschillende teamleden). Het team Het team bestaat verder uit vier leerkrachten en een Intern Begeleider/Remedial Teacher. Sommige van de leerkrachten geven les aan gecombineerde klassen. Naast de leerkrachten

zijn er een aantal stagiaires werkzaam binnen de school.

De leerlingen De school startte met elf leerlingen, maar dit aantal is gedurende het schooljaar meer dan verdubbeld: het zijn er nu 27. De maximale groepsgrootte is acht per groep. Aanvankelijk was het de bedoeling om binnen de school leerlingen te accommoderen met een IQ vanaf 70 (noot redactie: Kinderen met een IQ tussen de 70-80 functioneren op Moeilijk Lerend niveau. Voor deze groep kinderen is Speciaal Onderwijs nodig. Bij een IQ wat lager is dan 70, wordt gesproken van Zeer Moeilijk Lerend). Er worden echter ook kinderen met een lager IQ aangemeld en deze worden nu ook toegelaten binnen Gouden Hart. Claudia vertelt: “Ik kan niet slapen als ik kinderen weiger, omdat hun IQ niet hoog genoeg is. We besteden dus veel aandacht aan de ‘special need kinderen.’” Behalve de moeilijk lerende kinderen en de zeer moeilijk lerende kinderen, telt de school relatief veel kinderen die wel een normaal IQ hebben, maar die door verschillende andere problemen belemmerd worden in hun leerproces. Zo accommodeert de school leerlingen met autisme, ADHD, spellings- en leesproblemen, concentratieproblemen, motorische problemen en gedragsproblemen. Het onderwijs De school verzorgt adaptief onderwijs. Dat wil dat de leerkracht zoveel mogelijk probeert de leerstof aan te passen aan het kind. Adaptief

Adjunct-directeur Claudia Hartmann en Directeur Jimmy Tjon A Sam

zeggen

20

KidzTori

onderwijs gaat namelijk uit van de verschillen tussen kinderen en stemt het onderwijs af op de behoefte van de leerling. De visie erachter is dat kinderen beter leren als de leerstof op hun interesses is afgestemd. Bij Gouden Hart wordt gewerkt met het door het Ministerie van Onderwijs voorgeschreven curriculum, dat op alle Surinaamse basisscholen gebruikt wordt. Wel wordt, waar nodig, aangevuld met Nederlandse methoden en materialen, niet alleen voor de moeilijk lerende kinderen, maar ook voor kinderen die boven gemiddeld functioneren, wordt voorzien in verrijkingsstof. Veel aanvullingen worden gehaald van het internet. Claudia: “We zijn dan ook dringend op zoek naar donaties of sponsoringsgelden voor computers en laptops of tablets en uiteraard een printer. Ik denk dat het leren veel leuker en interessanter gemaakt wordt met computers dan alleen vanuit een boekje. Het onderwijs moet meer ICT gericht worden.” Elke maand staat er binnen Gouden Hart een ander thema centraal. Claudia: “Deze maand praten we over het gebruik van internet. We proberen de kinderen bewust te maken van hoe ze internet moeten gebruiken. De thema’s die op het programma staan, worden ingeroosterd door bijvoorbeeld groepsgesprekken of knutselwerkjes of voor de groteren door hen een schrijfopdracht te geven. Er wordt met elk thema iets creatiefs gedaan.” Elke laatste vrijdag van de maand wordt het thema afgesloten met de hele school, de ouders worden dan ook uitgenodigd en elke groep laat zien wat ze gedaan hebben. Remedial Teaching en extra ondersteuning Op Gouden Hart wordt waar nodig aan leerlingen extra ondersteuning geboden. Er is een ruimte waar kinderen buiten de klas op een andere manier extra worden begeleid. Hierbij worden aangepaste creatieve werkvormen gebruikt, zoals het vormen van letters

met klei, een touwtje of in het zand, in het kader van voorbereidend lezen en schrijven. Ouderbetrokkenheid Op Gouden Hart wordt gewerkt met het model van de Gouden Driehoek. Er wordt een overeenkomst gesloten met de ouders, waarbij afspraken gemaakt worden over de samenwerking omtrent het leerproces van het kind. Claudia: “Ik heb op andere particuliere scholen vaak meegemaakt dat sommige ouders een nonchalante houding hebben ten opzichte van het onderwijs van hun kind. Deze ouders gaan er van uit dat alles door de school gedaan moet worden en zij verwachten aan het eind van het schooljaar goede resultaten, zonder er zelf aan mee te werken. Dit kan niet. Wij voeren daarom regelmatig gesprekken met ouders en trekken snel aan de bel, wanneer wij een probleempje constateren. Zonder de samenwerking met ouders is het in de meeste gevallen water naar zee dragen.” Ouders worden op Gouden Hart persoonlijk of via mail of brieven regelmatig op de hoogte gehouden of als hulpouder gevraagd. Zo is de school naarstig op zoek naar leesouders, maar ook leesoma’s of opa’s, om de leesvaardigheid bij de kinderen te helpen vergroten. Ook worden ouders ingeschakeld als hulpouder bij buitenschoolse activiteiten. Tot slot De directie wil tot slot benadrukken dat Gouden Hart geen school voor speciaal onderwijs is. “We zijn een gewone, openbare Surinaamse particuliere school, met een plus. Elk kind is uniek en heeft het recht om op zijn eigen manier te leren. Onze samenleving kent per slot van rekening ook verschillende soorten mensen met een verschillend uiterlijk en intelligentieniveau. Op zeer jonge leeftijd leren we de kinderen met elkaars verschillen om te gaan. Dat is het speciale van onze werkwijze!”

“Op zeer jonge leeftijd leren we de kinderen met elkaars verschillen om te gaan.” KidzTori

21

Spelen met je baby Spelen is ontwikkelen Bij spelen denken veel mensen aan een leuk tijdverdrijf en niet direct aan de ‘serieuze’ ontwikkeling van hun kind. Maar juist door te spelen leert een kind en ontwikkelt het zichzelf. En bij het spelen ben jij als opvoeder een onmisbare stimulator. Om de wereld om zich heen goed te kunnen ontdekken, is het heel belangrijk dat een baby een goede band heeft met zijn vader, moeder en/of andere belangrijke opvoeders. Wil je je baby stimuleren in zijn ontwikkeling, dan is een goede start om van je baby te houden en goed contact met hem te maken; samen spelen is hiervoor ideaal. Kinderen vinden het heerlijk om de liefde en aandacht van hun ouders te ervaren. Een kind dat zich geliefd voelt, staat meer open voor nieuwe ervaringen en ontdekkingen. Spelen is dus heel erg belangrijk: het helpt bij de ontwikkeling van de zintuigen, de sociale ontwikkeling, de ontwikkeling van de fijne en grove motoriek en de intelligentie. Jij bent het leukste speelgoed Als je een baby- of speelgoedwinkel binnenloopt, dan wordt je ‘aangevallen’ door het vele speelgoed dat er te koop is voor de kleintjes. Maar al dit speelgoed is niet zo interessant voor je baby als jij er niet bent om met hem te spelen. Waar baby’s de meeste behoefte aan hebben is een liefdevolle verzorger, die ze knuffelt, met ze praat en aandacht geeft. Wees betrokken bij je kind Praat, zing of maak gekke geluidjes tegen je baby tijdens het verschonen van de luier, het badje of als je in de auto zit. Je kind begrijpt je nog niet, maar leert door te luisteren wel dat praten een manier is om dingen aan elkaar duidelijk te maken; dat het een manier van communiceren is. Je baby zal op een gegeven moment ook terug brabbelen en door hierop te reageren leert een kind al de basis van gesprekken voeren: ik praat, jij luistert en andersom. Ook door de verschillende manieren van praten (hard, zacht, snel, vragend) leert het kind iets over emoties, gevoelens en

zelfs gevaren (een luide: pas op!) kennen. Stimuleert de sociaal- emotionele ontwikkeling. Samen zingen Baby’s houden ook vaak van muziek. Zing samen liedjes en dans hier bijvoorbeeld ook bij. Herhaal de liedjes regelmatig, zodat je kind de muziek gaat herkennen. Baby’s houden van eenvoudige ritmes en liedjes met bewegingen erbij (klap eens in de handjes) zijn vaak ook geliefd. Voor je het weet gaat je kind meeklappen en zingen! Goed voor de taal- en gehoorontwikkeling, motorische ontwikkeling. Baby massage Een massage is een goede manier om echt contact te maken met je baby. Op You Tube en websites van bijvoorbeeld babymerken als Zwitsal en Palmer’s zijn technieken te vinden om je baby te masseren (dit moet namelijk heel voorzichtig en beheerst). Het masseren gebeurt in een rustige omgeving en met volle aandacht. Ontdek welke strelingen je baby prettig vindt en hou hier rekening mee; onthoud dat baby’s moeten wennen aan massages. Goed voor de tastzin (waarmee ‘de wereld’ ontdekt wordt). Lichamelijke oefeningen Om te kunnen zitten, kruipen, lopen of om met een bal te gooien, heeft je kind motorische kracht en coördinatie nodig. Jij kunt je baby hierop voorbereiden door lichamelijk met hem bezig te zijn: verander de houding van je baby regelmatig van rug naar buikligging. Als je baby op de buik ligt, oefent hij om zijn hoofdje en schouders op te tillen en traint hij zijn buikspieren om later op zijn rug te kunnen draaien. Ook kun je je baby af en toe in een ondersteunende zithouding buigen. Als je baby kan zitten, kun je hem op je schoot op en neer laten ‘springen’, zijn handjes vasthouden en hem tot zithouding optrekken of hem door de lucht laten vliegen (houd hem hierbij wel goed vast!). Ook samen met je baby op de grond spelen vindt hij leuk: achter elkaar of achter een bal aan kruipen of de bal naar

KidzTori

23

elkaar overrollen (natuurlijk zal je kindje niet direct de bal naar je terugrollen). Goed voor de grove motoriek. Spelen met speelgoed Er is heel veel speelgoed te koop dat je baby helpt bij zijn ontwikkeling en waar hij veel plezier aan kan beleven. Als je er samen met je baby mee speelt, dan kan je hem helpen op onderzoek uit te gaan en de verschillende mogelijkheden van speelgoed te ontdekken. Boekjes Er zijn allerlei speelboekjes te koop: van stof, plastic, hout. Met deze boekjes kan je samen met je kind plaatjes kijken en verhaaltjes vertellen. Kinderen die al jong met boeken te maken krijgen, hebben later vaak minder moeite met taal en lezen. De speelboekjes kan je baby ook naar hartenlust in zijn mond stoppen en vaak zijn ze ook voorzien van geluidjes die de nieuwsgierigheid prikkelen. Stimuleert de taalontwikkeling en de tastzin.

24

KidzTori

Rammelaar Rammelaars die goed in de handjes passen, zijn geliefd speelgoed. Zelfs als je kindje nog niet kan grijpen is het een leuk speeltje omdat jij er geluidjes mee kan maken en het kind op deze manier geprikkeld wordt zich naar het geluid te draaien. Ook is een rammelaar ideaal voor je kind om te leren een voorwerp van de ene hand in de andere over te pakken. Hoe beter de handen en vingers gewend raken aan ‘fijne’ bewegingen, hoe makkelijker je kind later zal leren om zelf te eten, zijn knopen dicht te maken en een pen vast te houden. Stimuleert het gehoor en de fijne motoriek. Stapelgoed Speelgoed zoals blokken en stapelringen kunnen ook al vroeg aangeboden worden. Bijna iedere baby zal plezier beleven aan het vasthouden van deze speeltjes en later aan het bouwen van torens om ze vervolgens om te gooien! Vaak zijn de blokken en ringen ook verschillend van kleur, waardoor je ze goed kunt gebruiken om kleuren te benoemen. Ook het tellen van de blokken gaat prima als je een toren aan het bouwen bent. Al kan je kind je niet nazeggen, het vergroot zijn passieve woordenschat. Stimuleert de fijne motoriek. Activity center Dit is een stuk speelgoed dat allerlei activiteiten biedt en je kind de gelegenheid geeft om naar allerlei speeltjes te grijpen, te draaien aan knopjes

en te trekken aan onderdelen. Ze zijn er in allerlei varianten en prijsklassen. Vaak zijn deze ‘baby gyms’ zo uitdagend, dat je baby er lange tijd plezier aan zal beleven. Ook leuk zijn mobielen die je op ongeveer 30-40 cm boven je baby kunt hangen. De bewegende figuurtjes zijn voor kleine baby’s al interessant. Stimuleert de fijne motoriek en het gezichtsvermogen. Speelgoedversies van ‘echte’ dingen Kinderen leren van de dingen die ze om zich heen zien. Als jij in je handen klapt, zal hij je op een gegeven moment nadoen. Zo zal je baby je ook bezig zien met je telefoon, je sleutels en met potten en pannen. Vanaf een maand of 11 zal hij het ook leuk vinden om eigen speelgoedversies te hebben van

Tips bij het spelen:

• Moedig de creativiteit en nieuwsgierigheid van je baby aan. Laat hem weten dat hij goed bezig is als tijdens het spelen iets is gelukt (klap of geef een kus als hij de rammelaar heeft vastgepakt, een toren heeft gebouwd of in zijn handjes heeft geklapt). • Praat tijdens het spelen: doe dit langzaam, benadruk bepaalde woorden (“We gaan nu je bal pakken. Kijk hier is je bal.”) • Gebruik: “Dit is Dora’s sok” in plaats van “Dit is jouw sok”. Voor baby’s zijn woorden als ‘mijn’ en ‘jouw’ vaak nog verwarrend.

deze dingen. Maar een eenvoudig plastic bakje met een houten lepel vinden baby’s vaak ook leuk (of nog leuker!) om mee te spelen. Net zoals lege doosjes waar je iets in kunt doen en die open en dicht kunnen. Zeer budget-vriendelijk! Stimuleert de fijne motoriek en creativiteit. Loopspeelgoed Als je baby zich op kan trekken en met steun wat stapjes kan zetten dan zijn loopwagens ideaal. Je kind kan hierop steunen terwijl hij loopt en vaak kan hij er ook zelf op zitten of spulletjes erop transporteren. Loopwagens ‘veranderen’ ook vaak in poppenwagens, auto’s, bussen en vrachtwagens. Stimuleert het lopen.

• Speel met je baby als hij uitgerust en actief is. • Onthoud dat kleine kinderen maar heel kort geconcentreerd kunnen zijn. Twee minuten plaatjes kijken in een boek is voor een kleine baby vaak al genoeg. • Zorg dat het speelgoed veilig is voor je baby (stevig, wasbaar, veilige verf, geen touwtjes, veilig geluid).

KidzTori

25

LEUKE ! n e o d e t m o n e ng di

Deze keer:

Kidz Club of Su

Kidz Club of Su is een club die kinderen (leeftijden 6 tot 12) en ouders van over de hele wereld samenbrengt. Zij organiseert twee evenementen per maand (meestal op zaterdagochtend) om familie en vrienden samen te brengen en creativiteit en sociale activiteit te stimuleren bij kinderen. Evenementen variëren van games tot koken, yoga, dans, kunst en knutselen, films, picknicks, sport en nog veel meer. De evenementlocaties veranderen ook, waardoor men de kans krijgt om veel van de interessante plaatsen van Suriname te ontdekken. Het zijn net excursies buiten school waar kinderen bestaande vrienden kunnen ontmoeten en nieuwe vrienden kunnen maken. Bepaalde evenementen zijn familie-evenementen waar ouders en kinderen meedoen aan camp-outs en familie picknicks. Andere zijn alleen voor de kinderen bedoeld. De gesproken taal is Engels, maar voor onze Nederlandstalige kinderen wordt, waar nodig, vertaald. Voor meer info over Kidz Club of Su kan je kijken op Facebook: https://www.facebook.com/KidzClubSu Inschrijven kan op: www.surinameinsider.com Op het meest recente Kidz Club of Su evenement, hebben de kinderen geleerd om spaghetti en gehaktballen met salade te maken. De vaders hebben geholpen met het koken ter ere van moederdag. Ook maakten de kinderen fotolijsten uit diverse soorten Champion macaroni als cadeautjes voor hun moeders.

Foto’s: eigen collectie Kidz Club of Su KidzTori

27

KidzTori Tele-G Famiri Tori

In de periode tussen moeder- en vaderdag in, was iedere zondag bij televisiezender ATV de quiz ‘Famiri Tori’ te zien. Dit familieprogramma was een gezamenlijk product van KidzTori en TeleG en ging over communicatie binnen het gezin.

De boodschap die we door middel van deze quiz wilden uitdragen, is dat het belangrijk is dat er binnen een gezin met elkaar gepraat wordt en dat de verschillende gezinsleden regelmatig tijd maken voor elkaar. Als het thuis gezellig is en je daar genoeg aandacht krijgt van gezinsleden, dan voel je je beter en is het ook makkelijker om bijvoorbeeld op school en op je werk goed te presteren. Je kunt op verschillende manieren en op verschillende momenten tijd en aandacht hebben voor elkaar. Je kunt samen iets leuks doen, op het balkon tori praten, elkaar bellen, mailen, appen enzovoort. Hoe meer tijd je aan elkaar besteedt, hoe beter je elkaar kent! In iedere aflevering van de ‘Tele-G KidzTori Famiri Tori’ namen drie gezinnen het tegen elkaar op en werd er gekeken hoe goed ze elkaar kennen; in totaal hebben 18 gezinnen met kinderen tussen de 5 en 14 jaar meegedaan aan de quiz. En aangezien het ook een TeleG quiz was werden de antwoorden niet gewoon opgezegd maar via een tablet doorgegeven en de zes winnende gezinnen gingen naar huis met een Alcatel One Touch Evo tablet (met de complimenten van TeleG). De gezinnen vonden het leuk om mee te doen en het programma heeft gezinnen die naar het programma hebben gekeken, gestimuleerd om met elkaar te praten over onderwerpen die wellicht niet zo vaak besproken werden. Wat viel op tijdens de zes afleveringen van ‘Famiri Tori’? • Kinderen weten heel goed wat de lievelingskleur is van hun moeder. Zonder twijfel antwoordden Rowen, Dylan en Rafe in aflevering één dat mama Pearl van ‘rose’ houdt. Helemaal goed! Mama toonde nog haar rose nagellak om deze voorkeur te bevestigen. • Kinderen observeren hun ouders goed en zijn op de hoogte van hun dagelijkse gewoontes: zo

28

KidzTori

wisten Sietze en Amber dat hun vader Bastiaan de ochtend met een smoothie begint. En Minachio, Joshua en Israel wisten wat de lievelingskleding van hun moeder Naomie is: jurken! Jaivin en Elizielle uit aflevering drie kozen direct voor ‘hoge hakken’ als lievelingsschoeisel van hun moeder Jaime. Ook dit klopte als een bus. • In de zesde aflevering werd gevraagd wat de vaders het liefst in hun vrije tijd doet: uitgebreid koken, uitgaan of slapen. Alle drie de gezinnen kozen voor het antwoord ‘slapen’. De reactie van dochter Tatjana: “Dat zal dan wel een mannen-ding zijn…” • Al wisten de kinderen niet altijd precies hoe het beroep van hun ouders heet, ze wisten wel waar ze werkten en wat voor soort werk ze doen. Zo zeiden Danzell en Ngaylee in aflevering één dat hun moeder in een grote kamer bij AZ werkt en daar iets doet met ‘lijsten’. En dat klopt: hun moeder Santoucia werkt op de administratieafdeling in dit ziekenhuis. Xavier wist natuurlijk dat zijn vader Jerry bij de brandweer werkt en Evie uit aflevering vijf kon goed aangeven dat haar moeder Anouk in haar werk als juf vooral veel praat en vergadert. • Over de schooltijd van de vaders of moeders wordt misschien wat weinig of verbloemd gesproken. Zo gaf ieder kind in aflevering één aan dat hun moeder alle vakken op school vroeger leuk vonden. Hmm…bij navraag bij de moeders bleek dat dit niet altijd het geval was, maar dat ze nu enthousiast helpen bij alle schoolvakken om hun kinderen maar zoveel mogelijk te stimuleren hun best te doen. Moeders zijn dus best goede actrices. Dit bleek ook in aflevering vijf toen de kinderen moesten zeggen welk vak mama het leukst vond op school; geen van de kinderen had het goed. Mama Sherida trok een ‘vies’ gezicht toen ze hoorde dat haar kinderen dachten dat zij het meest

hield van geschiedenis: “Omdat ze altijd tori’s van vroeger vertelt.” Ook konden Emilio, Giannes en Chavel uit aflevering twee niet aangeven op welke lagere school hun moeder gezeten had. • Kinderen kennen vaak de familie van hun ouders goed. In aflevering drie hadden alle kinderen het juiste antwoord op de vraag hoeveel broers en zussen hun moeder heeft. Presentatrice Ramona schrok toen bleek dat mama Jaime inderdaad 21 (!!!) broers en zussen heeft. Een aandachtspunt wat betreft de familie is misschien om de kinderen te vertellen dat hun oma ook een ‘echte’ naam heeft behalve ‘oma’. In de tweede aflevering kon geen van de jongens de naam van hun moeders moeder aangeven. Of dat door de zenuwen kwam?

• Over huisdieren wordt thuis blijkbaar vaak gesproken. Zowel Pharrell, Denzell als Jaivin en Elizielle konden precies aangeven welk huisdier hun moeder vroeger heeft gehad. Toen mama Lorraine aangaf te twijfelen of Denzel het wel wist, riep deze verontwaardigd vanuit het publiek: “Echt wel!”. En inderdaad, hij had het goed ingetypt. Zijn moeder had vroeger een hond en een papegaai! Al met al waren het zes leuke afleveringen die hopelijk veel gezinnen hebben doen nadenken over communicatie binnen het gezin en aangespoord om momenten van ‘quality time’ in te lassen in het drukke leven van alledag.

KidzTori

29

Kidz&Media Internetmanieren.. . .

Manieren leren in het digitale tijdperk We leren onze kinderen allerlei manieren: je moet met twee woorden spreken, tegen volwassenen zeg je “u” en “tante” of “oom”, je kijkt me aan als ik tegen je praat en je mag anderen niet in de rede vallen. Onze kinderen communiceren echter niet meer alleen middels face-to-face gesprekken of aan de telefoon, zoals wij dat zelf gewend waren. Veel communicatie verloopt via het internet en voor onze kinderen en tieners, die opgroeien in “het digitale tijdperk”, zijn social media, zoals Facebook, chat, what’s app en dergelijke, de normaalste zaak van de wereld. Ze communiceren middels persoonlijke berichtjes, massaberichten, publieke posts en uitspraken of plaatjes op hun profielpagina. Als we onze kinderen “manieren” leren, hebben we het dus niet langer meer alleen over de communicatierichtlijnen, zoals wij die vroeger kregen. We kunnen als opvoeders niet om de nieuwe communicatiekanalen heen en we zullen het bijbrengen van “internetmanieren” in onze opvoeding moeten meenemen. In deze editie van KidzTori een aantal richtlijnen voor de “digitale opvoeding” van je kinderen. Think before you share Precies zoals je je kinderen leert dat ze niet alles wat ze denken hardop kunnen uitspreken waar anderen bij zijn, is het belangrijk dat je ze leert stil te staan bij wat ze posten. Een publieke post of een uitspraak op je profiel van FB of what’s app, is voor een grote groep mensen zichtbaar. Ook informatie in je profiel op de verschillende social media, kan door veel mensen bekeken worden. Niet alleen moeten we onze kinderen leren stil te staan bij wat ze posten en wie het allemaal te zien krijgt, maar als opvoeders moeten we ook zelf stilstaan bij wat we posten, zeker als we tieners in huis hebben die ook actief zijn op het internet. Een moeder van twee tieners vertelde ons dat haar zoon boos werd toen ze na haar echtscheiding op haar FB-profile haar relationship status wijzigde van “married” naar 30

KidzTori

“single”. De kinderen hadden nog moeite met het accepteren van de scheiding en vonden deze publieke uiting dus niet prettig. Leer je kinderen dus goed na te denken over wat ze posten, in hun profiel zetten of via publieke kanalen uiten. Soms kan een post die voor één specifiek iemand bedoeld is, door anderen op verschillende manieren geïnterpreteerd worden. Geen ongepaste foto’s of posts Leer je kinderen dat het niet gepast is om scheldwoorden, grof taalgebruik of ongepaste foto’s te posten op het internet. Veel tieners, maar ook (jong) volwassenen staan er niet bij stil dat alles wat ze op hun FB-pagina of via andere social media posten, ook wordt gezien door anderen dan hun vrienden. Denk maar aan (toekomstige) werkgevers, klanten en dergelijke. Een ouder vertelde ons een keer dat de leerkracht van haar zoon hun had toegevoegd als vriend. Toen zij samen met hun zoon, die dol was op zijn juf, de pagina van de juf bekeken, zagen zij verschillende pikante foto’s van de juf in bikini en lingerie. Niet iedereen heeft er behoefte aan privéinformatie of foto’s te delen met zakenrelaties of collega’s. Via de verschillende social-media kanalen kan deze informatie echter wel toegankelijk zijn voor iedereen. Leer je kinderen daarom hier vooraf goed over na te denken. Privé-berichten of foto’s die bedoeld zijn voor specifieke personen, kun je dan liever op een andere manier verzenden. Vraag toestemming Het komt regelmatig voor dat er foto’s gepost worden zonder dat degene die op de foto staat hiervan op de hoogte is. Dit kan voor wrevel zorgen onder tieners. Leer je kind daarom dat het netjes is om voor het posten van een foto van een ander, die persoon om toestemming te vragen. Op die manier voorkom je dat er onnodig ruzie of wrevel ontstaat. Let op je taalgebruik! Leer je kinderen dat de regels ten aanzien van grof taalgebruik die gelden in face-to-face gesprekken, in principe ook gelden voor social media. Ook al

richt je je niet rechtstreeks tot één persoon in het bijzonder: het is niet netjes om scheldwoorden of grof taalgebruik te bezigen. Juist doordat de groep die je bereikt groter is, zijn er veel meer mensen die zich aangesproken kunnen voelen. Hou het dus netjes! Praat niet met vreemden Leer je kinderen dat ze stilstaan bij wie hun vrienden zijn op social network kanalen. Voor sommigen is het doel zoveel mogelijk “vrienden” te vergaren. Het nadeel hiervan is, dat je op een gegeven moment geen idee meer hebt van wie jouw informatie kan zien. Daarnaast kun je op die manier makkelijker geconfronteerd worden met informatie of posts die je zelf liever niet wilt zien. Word dus alleen vrienden met mensen die je kent. Wees kritisch Leer je kinderen om kritisch te zijn tegenover wat ze op het internet tegenkomen. Niet alles wat je op het

internet tegenkomt is waar. Juist doordat bij wijze van spreken iedere “gek” van alles kan posten, is de kans groot dat je informatie tegenkomst die niet klopt of niet positief is. Leer je kinderen daarom altijd kritisch na te denken over wat ze lezen. Leer hen dat ze personen die informatie posten die hen niet aanstaat of die niet past bij hun normen en waarden, kunnen blocken.

KidzTori

31

Mama, ik HAAT je!!! Over de puberteit...

De puberteit is voor zowel tieners als ouders geen gemakkelijke periode. Het is de periode waarin kinderen langzaam veranderen van kind naar volwassene, zowel lichamelijk als geestelijk. Hun lichaam verandert, de hormonen gieren door hun lijf en vaak hebben ze hele wisselende stemmingen. KidzTori sprak twee ouders over hun tieners: Milton, vader van Saskia (14) en Cindy, moeder van Sarah (13). Daarnaast geeft Peggy-Ann de Bruin, sociaal pedagoge bij 2Getthere, een aantal nuttige tips om deze periode met zo min mogelijk stress te overbruggen. Wisselende stemmingen Cindy: “Sarah is altijd een heel makkelijk kind geweest. Ze was nooit echt opstandig en luisterde altijd wel als we iets tegen haar zeiden. Op school gaat het prima, ze haalt gelukkig nog steeds goede cijfers”. Sarah is echter de laatste twee maanden ineens erg vaak boos. Van het ene op het andere moment kan ze echt geïrriteerd reageren, zonder dat er een duidelijke aanleiding voor is. Milton herkent dit gedrag heel erg bij zijn eigen dochter. Hij illustreert het met een voorbeeld: “Gisteren vroeg ik haar hoe ze een repetitie gemaakt had. Ze zei: “Je weet toch dat ik geleerd heb, waarom zou het dan niet goed zijn gegaan? Je hebt zelf gezien dat ik de hele middag aan het studeren was gisteren!” “Ook Sarah heeft zulke onredelijke reacties!”, vertelt Cindy een beetje verontwaardigd. “Ik vroeg haar gisteren om haar kamer op te ruimen, omdat het echt een rotzooi was. Ze reageerde heel verontwaardigd en zei dat het haar kamer is, dus dat ik er niet op hoefde te letten. Toen ben ik echt boos geworden!” “Het moeilijkst vind ik het om in te schatten in wat voor stemming ze is”, vertelt Milton. Soms haal ik haar van school en is ze supervrolijk,; een uur later kijkt ze alsof ze azijn heeft gedronken! Ik kan het niet volgen, hoor en ik merk dat ik aldoor voorzichtig probeer haar stemming te peilen.” 32

KidzTori

Deze wisselende stemmingen horen bij pubers. Zich boos terugtrekken op de kamer, met deuren slaan en zonder enige reden uitvallen tegen hun omgeving, zijn gedragingen die veel pubers vertonen. Het beste is om als ouder zoveel mogelijk te negeren, natuurlijk wel binnen je eigen grenzen en afspraken. “Zolang ze zich aan de regels houdt en beleefdheid en respect toont, laat ik haar maar haar gang gaan”, zucht Cindy. “Meestal komt ze later wel weer naar me toe als ze zo een bui heeft gehad en dan merk ik dat ze het op haar manier probeert goed te maken. Ze zegt niet echt sorry of zo, maar doet dan wel extra lief tegen me. Onredelijk Wat zowel Cindy als Milton moeilijk vinden, is dat hun dochters soms erg onredelijk kunnen zijn. Cindy legt uit: “Ik vind het juist fijn dat Sarah groot wordt, dat ze meer begrijpt. Het is altijd een wijs kind geweest, maar ik kan de laatste tijd steeds meer als een gelijke met haar praten. Als ze dan ineens vreselijk boos op mij wordt, omdat ik haar vraag of ze haar broertje wil helpen met zijn huiswerk, begrijp ik niet waar dat vandaan komt. Vroeger hielp ze altijd graag, bovendien is het ook geen probleem als ze zegt dat ze het straks doet, omdat ze zelf nog huiswerk moet maken. Haar reactie is echter zo onredelijk, dat ik haar met open mond sta aan te kijken.” Ook Saskia is volgens Milton regelmatig onredelijk de laatste tijd. “Ik weet niet of dat ook bij de puberteit hoort”, zegt hij, “maar Saskia heeft aldoor honger. Ze eet letterlijk alles op wat er in de ijskast ligt, ook al weet ze dat er nog andere mensen moeten eten. Als je er dan wat van zegt, is ze oprecht verontwaardigd. Ze begrijpt niet dat ze fout is, want ze vindt dat als ze honger heeft, ze moet kunnen eten”. Ook dit onredelijke gedrag is een vervelend, maar typisch kenmerk van de puberteit. Veel pubers gaan over van alles in discussie. Ze zijn erop uit anderen te wijzen op hun ‘ongelijk’ en kaatsen kritiek vaak terug. Ook zijn ze in deze leeftijdsfase vrij egocentrisch. Ze

“Haar reactie is zo onredelijk, dat ik haar met open mond sta aan te kijken.” kunnen wel rekening houden met anderen, maar ze hebben het idee dat zij het middelpunt van elk gezelschap zijn en dat iedereen aldoor op hen let. Daardoor zijn ze snel geraakt en maken ze zich druk om alles wat in hun ogen onrechtvaardig of oneerlijk is. Door te discussiëren en op te komen voor hun mening, worden ze klaargemaakt voor de ‘grote wereld’. Ook deze neiging tot onredelijkheid en het aldoor gelijk willen hebben, is dus een gezonde ontwikkeling. Let er echter wel op dat je tiener zich houdt aan de geldende normen van beleefdheid en respect. Je mag voor je mening uitkomen, zolang je maar respectvol blijft. Peer-pressure In de pubertijd zijn tieners vaak op zoek naar wie ze nou eigenlijk zijn en wat ze willen. Het hebben van vrienden gaat een steeds belangrijkere rol spelen. Elke tiener wil er graag bij horen. Maar om bij een groep te horen, gaan ze weleens over hun eigen grenzen of die van een ander heen. “Saskia weet meestal heel goed wat ze wil”, vertelt Milton. “Maar toch maak ik me wel eens zorgen om de invloed van leeftijdgenoten. Ze vertelde laatst dat ze een trekje had genomen van een ‘shisha-pen.’ Ik schrok hier erg van, omdat ze weet dat roken slecht voor je is en ik er eigenlijk van uitging dat ze verstandig genoeg zou zijn om hier nooit aan te beginnen. We werden niet eens boos toen ze het vertelde, maar we schrokken wel. Toen haar moeder haar probeerde uit te leggen dat het hele nadelige gevolgen kan hebben, werd ze echt boos. Ze schreeuwde: ‘Altijd reageren jullie zo overdreven! Iedereen in de klas doet het en ik heb maar één KidzTori

33

“Ze vertelde laatst dat ze een trekje had genomen van een ‘shisha-pen’...” trekje genomen, één trekje! Jullie begrijpen ook nooit wat!’” Ook Sarah heeft zich volgens Cindy wel eens laten beïnvloeden door leeftijdgenoten. “Een paar weken geleden vroeg Sarah of ze met een paar vriendinnen uit mocht. Ze mag van ons wel eens naar TBL. Wij brengen haar dan en halen haar ook weer op als de film is afgelopen. Een enkele keer wandelen ze erna nog een beetje in de mall. Maar echt uitgaan, naar een disco of zo, daarvoor vinden we haar echt nog te jong. Dat weet ze ook, we hebben het er vaker over gehad. Toen ze het vroeg, hebben we haar weer uitgelegd dat we dat echt niet goed vinden. Ze begon vreselijk te huilen, omdat twee van haar vriendinnen wel gingen. Ze riep tegen me: ‘Nooit mag ik wat van jou, nooit! Je denkt dat ik nog klein ben, je verpest altijd alles voor me, ik haat je!!’”

34

KidzTori

Als tieners in de puberteit komen, wordt het voor hen steeds belangrijker wat hun leeftijdgenoten van hen vinden. In deze periode gaan ze zich meer verwijderen van hun ouders, ze schamen zich soms zelfs een beetje voor hun ouders. Dit in combinatie met de wisselende stemmingen en het egocentrische gedrag wat kan leiden tot onredelijke redeneringen, kan maken dat een tiener dingen doet en roept waar hij later spijt van krijgt. Als je puber tegen je schreeuwt dat hij je haat of dat jij zijn leven verpest, is dat natuurlijk heel vervelend om te horen. Toch kun je het beste proberen het op dat moment te negeren, zodat jouw tiener de kans krijgt om even af te koelen. Je kunt er dan later, als hij weer rustig is, op terug komen en proberen dingen uit te praten. Onthoud echter dat deze heftige gevoelens bij je puber te maken hebben met de ontwikkelingsfase waarin hij zich bevindt. Hulp De meeste tieners houden, ondanks het voorkomen van onredelijke woedebuien, wisselende stemmingen en soms heftige ruzies, een redelijk goede band met hun ouders. De mate waarin een tiener pubergedrag vertoont, verschilt natuurlijk per kind. Er zijn tieners bij wie de ouders het gevoel hebben dat ze te weinig grip hebben op hun kind, of bij wie het om verschillende redenen niet goed lukt om dingen te blijven bespreken. In dit geval kan het raadzaam zijn om de hulp van een deskundige in te roepen. Bij grote problemen kunnen de ouders zich met hun tiener aanmelden bij een orthopedagoog of

Foto: eigen collectie 2GetThere

kinderpsycholoog. Er zijn echter ook workshops waarin tieners kunnen leren omgaan met verschillende gevoelens en ‘puber-issues’, zoals zelfvertrouwen, peer-pressure en het bepalen van hun eigen grenzen. Een voorbeeld hiervan is de workshop ‘Powerteen’ van Sociaal Pedagogisch Bureau 2Getthere. Powerteen Als iemand iets van je wil, maar jij hebt daar geen zin in, is het belangrijk om ‘nee’ te durven zeggen. Veel jongeren vinden dat moeilijk; ze zijn bang dat de ander boos wordt of dat ze eruit liggen bij de groep. Het doel van de Workshop Powerteen is om het zelfvertrouwen van tieners te vergroten, samen na te gaan waar hun grens ligt en zich minder te laten beïnvloeden door wat andere leeftijdsgenootjes denken of zeggen. De thema’s die in deze 2- daagse workshop aan de orde komen zijn: vriendschappen, hoe ga je om met groepsdruk, voor jezelf opkomen en nee durven zeggen, pesten en gevoelens. Dit gebeurt door middel van gesprekken en rollenspelen.

POWERTEEN is geschikt voor jongeren van 12 t/m 15 jaar. Kijk voor meer info op www.2GetThere.sr Aanmelden kan door te bellen naar Peggy-Ann de Bruin op +(597) 829 90 77 of te mailen naar [email protected]

SPORTWINKEL VAN LETITIA VRIESDE

38

KidzTori

uit de fotostudio van Kinderen fotograferen is een vak apart. Je werkt met onderwerpen die helemaal hun eigen ding doen. Het is moeilijk om de regie in de hand te houden. Of valt het misschien toch mee? Raúl Neijhorst fotografeert samen met zijn partner Liset Neijhorst newborns, zuigelingen en toddlers. In deze rubriek geven zij tips die je kan gebruiken om je kinderen te fotograferen.

Denk bij het maken van foto’s van je kinderen ook eens aan het volgende: •

•

•

Het is heel leuk om niet alleen je eigen kind, maar ook je kind met vriendjes of vriendinnetjes te fotograferen. Let er goed op dat ze dicht bij elkaar staan. Een kleine afstand oogt al gauw als een gat. Doe eens gek en maak ook een keer foto’s als de zon niet schijnt. Regenlaarzen aan, regenjas, paraplu of juist helemaal niets en laat het kind spelen in de regen. Let je er wel op dat jij en je camera droog blijven? Als je een wat ouder kind hebt, draai de rollen dan eens om! Laat het kind ook eens zelf fotograferen. Het resultaat zal vaak erg leuk zijn en het is een mooie bezigheid voor je kind. Doe het wel liever met een oude compact- of een speciale kindercamera.

Ve e l ! r e i z e l p kli k

KidzTori

39

Vraag het aan de dokter! Nancy Chang – van Weissenbruch is huisarts bij polikliniek Mozes en moeder van twee kinderen. In elke editie beantwoordt zij een medische vraag van één van onze lezers.

Kleine ongelukjes Een ongeluk schuilt in een klein hoekje. Jonge kinderen, vooral als ze net beginnen met kruipen of lopen, zijn ondernemend en gaan op onderzoek uit. Tijdens deze onderzoekstochten kunnen er vervelende ongelukken gebeuren. Vaak loopt het goed af, maar soms zijn de gevolgen groot. Stroomschok Sommige stopcontacten zitten laag aan de grond. Voor een kind dat net begint met kruipen is de verleiding groot om met een klein voorwerp in het stopcontact te peuteren, met als gevolg een stroomschok. Wat te doen Bij een stroomschok moet je altijd eerst letten op de hartslag. Als je kind een zware stroomstoot heeft gehad kan het hartritmestoornissen krijgen. Ook als je kind bewusteloos is, moet je gelijk naar de arts of naar de spoedeisende hulp. Als je kind een brandwond heeft, houd de plek dan zeker tien minuten onder stromend water. Doe er in elk geval geen boter of tandpasta op! Vraag je arts of apotheker welke middelen je kan gebruiken. Preventie Ter preventie kun je stopcontacten afdekken met een afdekplaat of met een stuk gaas, vooral als ze niet vaak gebruikt worden. Vallen van de trap, commode of bed Veel van dergelijke ongelukjes gebeuren wanneer kinderen net beginnen met kruipen of lopen. De ontwikkeling van met name baby’s gaat in het begin erg snel. Van het één op het ander moment kan je baby zich bijvoorbeeld keren. Als ouder kun je natuurlijk flink schrikken als je kind ineens op de grond ligt of van de trap is gevallen. Wat te doen Het is belangrijk je kind te observeren. Kijk of het bij zijn of haar bewustzijn is, ademt het kind normaal, 40

KidzTori

zijn er geen botbreuken. Als je het niet vertrouwt, is het belangrijk om gelijk met je kind naar een arts of spoedeisende hulp te gaan. Preventie De belangrijkste preventie is om je kind nooit onbewaakt op een commode of bed te laten liggen. Een ongeluk is zo gebeurd. Ook het plaatsen van traphekjes is belangrijk. Voorwerpen in neus en oren Met name jonge kinderen houden ervan om te experimenteren. Uit nieuwsgierigheid stoppen ze bijvoorbeeld, kralen, pinda’s en andere kleine voorwerpen in hun neus of oren. Wat te doen Als het voorwerp dichtbij de uitgang zit van neus of oren, dan mag je het zelf eruit halen. Durf je het niet, dan moet je het kind gelijk naar de arts brengen. Het gevaar is namelijk dat je onhandig probeert om het voorwerp te verwijderen, waardoor het alleen maar dieper gaat zitten en je schade kan toebrengen aan de neus of het trommelvlies, zoals irritatie, pijn en/of ontstekingen. Preventie Berg kleine voorwerpen op in afgesloten bakjes. Laat geen kleine dingen slingeren, zoals kralen en paperclips.

Medicijntjes....... Monique Gonesh is moeder van twee dochters. Ze is apotheker in Centra Apotheek te Nieuwe Haven. In deze KidzTori gaat zij in op het onderwerp ‘vergiftiging’.

Eerste hulp bij vergiftiging Vergiftiging komt bij kinderen het meest voor tussen het tweede en vijfde levensjaar. Je kind is op deze leeftijd namelijk veel aan het onderzoeken en stopt van alles in zijn mond. In deze KidzTori geven we informatie over hoe vergiftiging te voorkomen en mocht er onverhoopt toch iets mis gaan, hoe het te herkennen.

Tips voor het voorkomen van vergiftiging • Bewaar medicijnen altijd in een afgesloten (medicijn)kast en leg het sleuteltje op een onbereikbare plaats. Pak ze vlak voor gebruik en leg ze direct daarna weer weg. • Lever oude en niet gebruikte medicijnen in bij uw apotheek. • Bewaar geneesmiddelen altijd in de originele verpakking met Geneesmiddelen leveren het grootste aandeel in alle de bijsluiter. vergiftigingen. Denk hierbij niet alleen aan op recept verkregen • Doe nooit medicijnen in iets dat ook voor eten of drinken medicijnen. Ook middelen die u zelf bij de apotheek of drogist gebruikt wordt, zoals een kopje, kommetje of trommeltje. • Bewaar gevaarlijke stoffen op een veilige, afgesloten plaats, kunt kopen, zoals vitamines en pijnstillers, kunnen in kleine hoeveelheden al schadelijk zijn. Verder staan tabak, alcohol, die niet bereikbaar is voor kinderen. Dus: hoog in een kast wc-verfrisser, giftige kamerplanten, cosmetica, chloor, shampoo, of in een kast die kinderen niet zelf kunnen openen. waspoeder en andere schoonmaakmiddelen hoog op de • Bewaar producten in de originele verpakking. Doe nooit gevarenlijst. Het zijn producten die in bijna ieder huishouden gevaarlijke stoffen in softflessen of andere verpakkingen die aanwezig zijn en die in de handen van kinderen veel gevaar voor kinderen aantrekkelijk zijn. opleveren. • Sluit flessen en potten direct na gebruik. • Lees de informatie op het etiket van producten die je koopt en houd rekening met de gegeven waarschuwingen. Koop zo min mogelijk producten die gevaarlijke stoffen bevatten. Hoe weet je wanneer je kind is vergiftigd? De kenmerken van een vergiftiging zijn afhankelijk van het • Houd sigaretten (peuken), alcohol en cosmetica uit de buurt materiaal waarmee je kind is vergiftigd. In onderstaande van kleine kinderen. tabel zijn de symptomen per middel weergegeven. • Zorg ervoor dat kleine kinderen niet in je tas kunnen. Makeup, handsanitizer en dergelijke kunnen schadelijk zijn! • Zorg dat er geen giftige planten in huis staan en ga na of er giftige bloemen, struiken met giftige Middel Symptomen bij vergiftiging bessen en dergelijke op je erf staan. • Knip het KidzTori Medicijnen, alcohol, tabak en • Je kind raakt buiten bewustzijn “Gifkompas” uit en plaats het op een zichtbare plaats in huis (bijvoorbeeld gifplanten • Zonder een direct aanwijsbare reden wordt je op de ijskast). Wil je niet knippen in kind plotseling ziek je KidzTori? Een Gifkompas kaart Schoonmaakmiddelen • De huid van je kind is rood en hij heeft hevige is gratis af te halen bij knutselwinkel pijnen Pyxis (Bert Storm van Leeuwenstraat • Je kind heeft problemen met ademhalen en 56) en de filialen van de Babywinkel slikken (Lallarookh mall en Maretraite mall). • Er zitten brandwonden op zijn lippen, tong en gehemelte en er treden bloedingen op Wasmiddelen (poeder of vloeibaar),

•

Je kind heeft pijn in zijn maag en darmen

wasverzachter en afwasmiddel

•

Hij haalt moeilijk adem

•

Er zitten brandwonden op zijn lippen, tong en gehemelte

• • •





• • •



• •



•



•

• • •







• • •

• • • • • • • •

42

KidzTori

















• • • •













• • •







• • •







• • • •



1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.













KidzTori

43

Een scheiding heeft altijd impact op kinderen; of er nou sprake is van een huwelijk dat beëindigd wordt, of dat ouders langere tijd samen een gezin hebben gevormd. KidzTori sprak hierover met Shayenne (16), wier ouders sinds twee jaar uit elkaar zijn. Ook spraken wij Peggy-Ann de Bruin, Sociaal Pedagoog. Vanuit haar praktijk ‘2GetThere’ probeert zij kinderen te ondersteunen bij het verwerken van een (echt)scheiding. Ingrijpend Ouders moeten tijdens het proces van scheiden omgaan met allerlei gevoelens, maar ook bij kinderen verandert er veel. Vaak verlaat één van de ouders het huis, soms verhuizen de kinderen mee, waardoor ze uit hun vertrouwde omgeving weg moeten, ze gaan naar een nieuwe school en het gebeurt wel eens dat er na de scheiding weinig of geen contact meer is met sommige familieleden. Peggy-Ann wijst erop dat het belangrijk is dat kinderen zo goed mogelijk worden ondersteund in de periode van scheiding en daarna, want een scheiding is voor alle gezinsleden een zeer ingrijpende gebeurtenis. Shayenne vertelt: “Ik was 14, dus ik heb het wel zien aankomen. Mijn ouders maakten ruzie en het zag er echt naar uit dat het niet goed ging. Mama had problemen en papa kwam steeds vaker laat thuis. Op een gegeven moment werden mijn zusjes en ik bijeengeroepen in hun kamer en er schoot meteen door me heen: ‘Shit, ze gaan scheiden’. Ze vertelden ons toen dat papa het huis uit ging. Ik ben op de grond gevallen en in huilen uitgebarsten. Mijn zusjes begrepen het niet, die waren nog steeds vrolijk. De ene vroeg: “gaat papa een tijdje op vakantie?” Schuldgevoelens Een scheiding roept vaak verschillende gevoelens op bij kinderen. Veel kinderen denken dat zij de oorzaak zijn van de scheiding van hun ouders. Vooral jonge kinderen hebben hier last van. Ze denken dat het hun schuld is, omdat ze bijvoorbeeld ‘stout’ waren of papa en mama weleens ruzie kregen over hun gedrag. Shayenne heeft hier gelukkig nooit last van gehad. “Mijn zusjes en ik waren nooit echt ongehoorzaam, dus mijn ouders kregen nooit om ons ruzie. Ik heb me dus nooit echt schuldig gevoeld.” 44

KidzTori

Hoop Het kan gebeuren dat je kind nog lang blijft hopen dat jullie weer bij elkaar komen. Pubers kunnen zich ook flink zorgen maken. Sommigen zoeken buitenshuis afleiding op, terwijl andere pubers juist verantwoordelijkheden in het gezin op zich nemen. Shayenne legt uit dat zij wel moeite heeft met de gedachte dat ze nooit meer één gezin zullen zijn. “Je wordt er telkens aan herinnerd dat je ouders gescheiden zijn”, zegt ze. “De ene keer ben je bij de één en dan bij de ander; het wordt steeds afgewisseld. Als je een afspraak maakt, kun je het niet in één keer zeggen. Je moet het eerst aan je moeder vragen, dan aan je vader, dat is best vermoeiend.” Accepteren dat het nooit meer goed komt tussen je ouders is voor de meeste kinderen een moeilijk proces dat niet van de ene op de andere dag plaatsvindt. Shayenne: “Ik was eerst boos op ze, maar nu begrijp ik dat je liefde niet kan dwingen. Ik begrijp dat ze niet bij elkaar kunnen blijven alleen maar, omdat ze kinderen hebben samen, maar toch vind ik het nog moeilijk om dat te accepteren.” Boosheid, teleurstelling en verdriet Hoe een kind reageert op de scheiding is afhankelijk van een aantal factoren, waaronder de leeftijd en het karakter van je kind. Maar ook de manier waarop de scheiding tot stand is gekomen heeft hier invloed op. Als ouders in goed overleg uit elkaar gaan, in plaats van met vele ruzies, zal het ook voor de kinderen prettiger verlopen. Sommige kinderen trekken zich terug, terwijl anderen zich agressief gaan gedragen, veel ruzie maken en steeds boos zijn. Ook schoolprestaties kunnen (tijdelijk) minder worden. De meest voorkomende gevoelens die kinderen laten zien zijn boosheid en verdriet. Het is goed mogelijk dat je kind zijn emoties uit door bijvoorbeeld weer te gaan bedplassen (bij jongere kinderen), of door veel ruzie te maken met vriendjes. Soms zal je kind vaker op zoek gaan naar je aandacht door je uit te dagen of over je grenzen heen te gaan. Shayenne vertelt: “Mijn ouders hebben het samen aan ons verteld en mijn eerste angst was dat ze niet tot elkaar zouden praten en dat we boodschappen zouden moeten doorgeven aan elkaar. Dat gebeurt gelukkig

niet. Ik heb nooit gevraagd waarom ze gescheiden zijn, ik wil het ook niet weten. Ze hebben het samen besloten. Ik ben soms nog steeds boos op allebei, of misschien kan je het beter teleurgesteld noemen. Ze zijn zes jaar getrouwd geweest en het ging altijd goed, en plotseling is het: ‘poef, dag iedereen!’

relatie waarin er veel (slaande) ruzie is geweest, kunnen kinderen ook wel eens opluchting voelen. Veel kinderen voelen zich heen en weer geslingerd en komen in een loyaliteitsconflict. Dit is een innerlijk conflict waarbij ze het gevoel hebben te moeten kiezen tussen hun ouders.

Voordat papa wegbleef en het slechter ging, had ik nooit gedacht dat we ooit geen gezin meer zouden zijn. Je hoort van anderen dat hun ouders gescheiden zijn en je denkt: ‘dat moet vreselijk zijn’, maar je weet niet hoe het voelt, en dan, plotseling, weet je het wel.

Shayenne voelde niet echt opluchting, maar ze beschrijft wel dat er in de periode voor de scheiding veel spanningen waren in huis. “Mijn vader kwam steeds later thuis, had steeds meer vergaderingen en we zagen hem gewoon nooit, hij was nooit thuis. En als hij thuis was, was er nooit een leuke sfeer. Nu zien we hem op vaste dagen.”

Ik was vooral verdrietig en ik vroeg me af: ‘O, God, wat moet ik nu doen?’ Het is nu bijna 3 jaar geleden, maar ik vind het nog steeds moeilijk om erover te praten. Van ons allen had ik er, denk ik, het meeste last van. Mijn zusjes waren klein, vier en zeven jaar, ze snapten het nog niet zo goed. Papa ging gewoon ergens anders wonen. Ik kreeg er echt problemen door: op school ging het minder goed, ik had nergens meer zin in, wilde niet meer mee als we iets gingen doen.” Opluchting Als er een eind is gekomen aan een huwelijk of

Zorgen Sommige kinderen maken zich na een scheiding zorgen over allerlei ‘volwassen zaken’ bijvoorbeeld of er wel voldoende geld is voor eten en kleren, waar het gezin moet gaan wonen enzovoort. Kinderen hebben heel vaak de neiging de ‘ouderrol’ over te nemen, om de ouder die zo verdrietig is, te kunnen ondersteunen. Praten met mensen die je kan vertrouwen zorgt ervoor dat je een uitlaatklep hebt en voorkomt dat je kind onbedoeld jouw vertrouweling wordt en zich steeds meer verantwoordelijk gaat voelen.

Peggy-Ann de Bruin (Foto: eigen collectie 2GetThere)

Shayenne vertelt dat haar zusjes de uitleg van hun ouders niet meteen begrepen, ze dachten dat papa op vakantie ging ofzo. Zij zag het als haar taak het hen duidelijk te maken. “Ik moest ze maar uitleggen wat er echt gebeurde, dat papa niet meer terug kwam bij ons in huis, want niemand anders deed dat”, vertelt ze. Contact Bij een scheiding is er vaak een ouder die het huis verlaat. Kinderen reageren soms met boosheid naar deze vertrekkende ouder. Wees daarop voorbereid en blijf het contact houden met de kinderen. Een vast patroon hierin geeft houvast aan je kind; dit kan door elkaar regelmatig te zien of te bellen. Het contact met opa’s, oma’s en andere familieleden is heel erg belangrijk voor het kind, aangezien er al heel veel verandert in deze periode. Het moment van scheiden is een pijnlijke maar vaak onvermijdelijke beslissing tussen twee volwassenen. Omdat ouders het vaak al moeilijk genoeg hebben, kiezen ze er soms voor om er niet over te praten met

46

KidzTori

hun kind. “Kinderen scheiden mee”, zegt Peggy-Ann. “Dat is niet te voorkomen, maar als ouder kan je in de meeste gevallen wel ervoor zorgen dat je kind zo min mogelijk last hiervan heeft. Praten met hem of haar is daar een heel belangrijk onderdeel van.” “Voor kinderen is het heel belangrijk dat ze voldoende aandacht en tijd krijgen om de emoties die met de scheiding te maken hebben te uiten en een plekje te geven. Ze hebben tijdens en na een scheiding veel steun en uitleg nodig. De belangrijkste steun om het kind door deze moeilijke periode heen te helpen moet toch van de ouders komen, hoe moeilijk dit soms ook is”, geeft Peggy-Ann aan. Om de kinderen in dit proces zo goed mogelijk te ondersteunen, betrekt zij ook de ouders in de begeleiding die zij biedt. Soms staan volwassenen niet stil bij het feit dat veranderingen in het gedrag van hun kind te maken kunnen hebben met de scheiding en dat deze zowel op korte als op langere termijn kunnen spelen. Bij veel kinderen is deze fase gelukkig tijdelijk. Als dit langer duurt, is het verstandig om toch hulp te zoeken.

Foto: eigen collectie 2GetThere

Shayenne vertelt dat het haar moeite kostte om met haar ouders te praten over wat haar dwars zat. Erover praten geeft haar het gevoel dat ze het verleden weer ophaalt. Ook vindt zij het makkelijker om sommige dingen met een buitenstaander te bespreken, bijvoorbeeld een kinderpsycholoog of -therapeut. Ze zegt: “Het is moeilijker om met je eigen ouders te praten, omdat zij dingen soms kunnen verdraaien, om je geen pijn te doen. Ze zeggen nooit rechtstreeks in je gezicht hoe het is, ze proberen het op een zachtere manier te zeggen en kunnen dan dingen verdraaien. Degene die je begeleidt zegt de dingen zoals ze zijn, maar ze is ook een vertrouwenspersoon, iemand tegen wie je alles kunt zeggen.” Scheiden! En ik? ‘Scheiden! En ik?’ is een korte reeks van individuele of groepsbijeenkomsten waarin kinderen van 6 tot 12 jaar worden ondersteund bij het verwerken van de (echt)scheiding. De kinderen leren beter verwerken, begrijpen en om te gaan met de gevolgen van de scheiding van hun ouders.

“Ze zijn zes jaar getrouwd geweest en het ging altijd goed, en plotseling is het: ‘poef, dag iedereen!’...” “Ik help het kind om de dingen die aan de orde zijn gekomen en die belangrijk zijn voor de ouder om te weten, te bespreken. Verder krijgen ouders ook tips over wat ze zelf kunnen doen om hun kind te ondersteunen na de bijeenkomsten”.

Tijdens de bijeenkomsten kan er samen met het kind een gedeelte van het verwerkingsproces op gang worden gebracht, zodat het kind weer ruimte krijgt om open en positief naar de toekomst te kunnen kijken. Dit gebeurt middels praten, tekenen en knutselopdrachtjes. Enkele onderwerpen die tijdens deze sessies aan de orde komen zijn: • Het gezin • De scheiding • Het eenoudergezin of het nieuw samengesteld gezin (afhankelijk van de situatie) • Gevoelens • Hoe kun je jezelf helpen? Ouders worden ook betrokken bij de begeleiding; daarom vindt er altijd eerst een gesprek met de ouders plaats. Als het niet mogelijk is beide ouders tegelijk te spreken, vinden afzonderlijke gesprekken plaats. Na de individuele of groepsbijeenkomsten voor de kinderen, worden ouders uitgenodigd voor een afsluitend gesprek met hun kind.

KidzTori

47

TIPS: • Probeer te voorkomen dat je kind het in de wandelgangen van een ander hoort. Vertel het zelf, zodra de scheiding onvermijdelijk is geworden. • In deze turbulente periode is het belangrijk om zoveel mogelijk vast te blijven houden aan vaste rituelen, bijvoorbeeld voorlezen voor het naar bed gaan. • Wees eerlijk, geef geen valse hoop. Probeer door eenvoudige uitleg op het niveau van het kind te vertellen waarom de scheiding nodig is zonder de ander in een kwaad daglicht te stellen. •

Laat je kind weten dat het niet zijn of haar schuld is.

• Houd broertjes en zusjes die heel erg aan elkaar gehecht zijn zoveel mogelijk bij elkaar. • Kinderen hebben het recht om van beide ouders te blijven houden. Laat je kind geen partij te hoeven kiezen en praat niet negatief over de ander in het bijzijn van het kind. • Als er sprake is van een nieuwe partner kan dit vaak verwarrend en onzeker zijn voor het kind. Gun hem of haar de tijd te wennen aan deze nieuwe situatie. • Bied ruimte aan je kind om te praten over zijn/ haar gevoelens. Veel kinderen verbergen hun eigen gevoelens, omdat ze denken dat jij het al zwaar genoeg hebt. • Zoek eventueel professionele hulp voor je kind.

Advertenties

48

KidzTori

Tip van Shayenne aan andere kidz: Probeer te focussen op wat je blijer maakt. Probeer er niet de hele tijd aan denken, zoek afleiding. Ik zat de hele dag thuis in mijn kamer eraan te denken, maar toen ik eenmaal weer aan mijn school begon te werken, ging het steeds beter. Toen dacht ik er minder aan. Ik zat in het derde kwartaal en keek naar mijn cijferlijst. Ik heb toen besloten elke dag een uurtje meer aan school te besteden. Dat hielp. ‘2GetThere’ Sociaal Pedagogisch Bureau voor advies, training en begeleiding voor kids (6 t/m 18 jaar) en hun ouders. Peggy-Ann de Bruin Sociaal Pedagoog m. +(597) 829 90 77 [email protected] www.2GetThere.sr

KidzTori

49

De Knutselhoek Knutselen is leerzaam, gezellig en het brengt je kind ontzettend veel vaardigheden bij. In elke editie van KidzTori laten we zien hoe je op een eenvoudige en creatieve manier een leuk knutselwerkje kan maken. De meeste materialen heb je meestal gewoon thuis liggen of zijn eenvoudig te verkrijgen. In deze editie van KidzTori een knutselwerkje van Kidz Club of Su, zie ook p. 27.

Onderwerp Benodigdheden Verschillende vormen macaroni, kartonnen lijsten (geknipt uit een kartonnen doos), kartonnen achterwand voor de lijst, plakband, lijm, spuitbus met verf, krant, foto.

Werkwijze: 1. Breng lijm aan op de voorzijde van het kartonnen frame. 2. Laat het kind de lijst versieren met diverse macaroni-stukken. 3. Laat de afgewerkte lijst drogen op de krant. 4. Bespuit ze na tien minuten met spuitverf. 5. Snijd een standaard in het andere stuk karton (dit zal dienen als de achterwand). 6. Plaats de foto in het frame en plak het dicht met de achterwand. 7. Draai de lijst en spuit de achterzijde. 8. Laat het drogen op de krant.

Veel knutselplezier!

KidzTori

51

Zwanger & Zo...

Haverkamp-echografie/verloskunde Wies Haverkamp werkt als zelfstandig gevestigde verloskundige te Paramaribo. Door middel van het geven van informatie wil zij de (aanstaande) zwangeren op de hoogte brengen van wat belangrijk is tijdens de zwangerschap, bevalling en kraamtijd. Contact: 814 98 45 / 892 88 77 Informatie: zwangerinsuriname.webklik.nl

Stress en ontspanning vóór en in de zwangerschap Invloed van stress op het ontstaan van een zwangerschap Tegenwoordig hebben velen van ons een heel druk leven, waarin van alles vooral gepland moet worden. Drukte en stress kunnen een menstruatiecyclus makkelijk ontregelen. Soms heb je dan geen eisprong meer, en kun je niet zwanger raken. Een zwangerschap kun je dus niet altijd plannen. Het hebben van zorgen of in een slechte relatie zitten kan hetzelfde effect hebben. Daarbij heb je mogelijk ook minder zin in seks. De meeste vrouwen worden binnen een jaar zwanger, maar bij twintig procent duurt dit langer dan een jaar. Invloed van stress in de zwangerschap Het schijnt dat stress tijdens de zwangerschap, nog slechter is dan roken. Ook dit kan een laag gewicht van de pasgeboren baby’s veroorzaken. Als mama gestresst is, is haar baby dat ook. Daardoor beweegt hij of zij minder in je buik. Tevens is de kans op een miskraam wel vijf keer en de kans op een vroeggeboorte wel drie keer verhoogd! Daarnaast schijnt langdurige stress een negatieve invloed te hebben op de ontwikkeling van het kind na de geboorte, waardoor er vaker gedrags- en leerproblemen kunnen ontstaan. Gelukkig valt er wel iets aan stress te doen. Een aantal tips zijn: • Probeer eerst de veroorzakers van jouw stress op te lossen door deze met vrienden of familie te delen. Als deze zijn opgelost of in elk geval met minder stress gepaard gaan, probeer dan pas zwanger te raken. • Houd er rekening mee dat het even kan duren voordat je zwanger wordt. Zorg ervoor dat jullie leven niet in dienst gaat staan van het zwanger worden. • Als je eenmaal zwanger bent, accepteer dat je je anders voelt dan voor de zwangerschap en dat je lichaam vaak minder aankan dan dat jij wilt. • Eet genoeg groente en fruit en beweeg voldoende. Zwemmen is bij uitstek geschikt in de zwangerschap. • Het is belangrijk om tijd met je partner en vrienden door te brengen. • Luister goed naar je lichaam: neem rust wanneer je 52

KidzTori

•

•

lichaam dit nodig heeft. Daarbij is het goed om op je houding (zie kopje houding) te letten, zowel overdag als in bed. Accepteer dat je de laatste maanden van de zwangerschap vaak niet meer doorslaapt. Sta op, zoek wat afleiding door bijvoorbeeld even TV te gaan kijken en/of een kopje thee te drinken. Zodra je merkt dat je moe wordt, ga je weer liggen. Verwen jezelf met een massage! Laat de buik echter niet te intensief masseren.

Houding in de zwangerschap Veel zwangere vrouwen hebben rugklachten en worden vermoeid wakker. Een verkeerde houding is daarvan vaak de oorzaak. Dit kan ook weer stress opleveren, omdat overdag niet alles lukt wat je graag zou willen doen. Bij een groeiende buik heb je als zwangere namelijk de neiging om je rug hol te maken en naar voren te leunen. Dit geeft rugklachten. Een goede houding is: • Rechtop staan, met licht gebogen knieën, bekken iets naar achter kantelen; • Rechtop zitten, met goede steun in je rug, niet onderuit hangen op de bank. Let erop dat je in zijn geheel draait als je iets naast of achter je moet pakken. Lekker liggen begint met een goed matras. Deze mag niet teveel doorzakken. Lig bij voorkeur op je zij met licht opgetrokken benen. Een kussen ter ondersteuning van je nek is daarbij prettig. Ook kussens tussen je knieën en onder je buik zorgen ervoor dat je ontspannen kunt liggen. Lig bij voorkeur op je linkerzij, dan krijgt de baby het meeste bloed en voeding. Heb je vaak last van maagzuur als je ligt? Lig dan iets onder het hoofdeinde van je matras, zodat je minder plat ligt. Als je een peutertje thuis hebt rondlopen, probeer te stimuleren dat hij of zij zoveel mogelijk zelf doet in plaats van hem/ haar op te tillen! Maak gebruik van een voetenbankje, zodat hij zelf kan gaan zitten bijvoorbeeld. Prijs hem als dit lukt.

Tip 1. Heb je vaak onrust in je lijf en hoofd en wil je je gedachten eens leren ordenen en wat aan ontspanning doen? Dan is wellicht een cursus Yoga iets voor jou. Meer info op Facebook: Dynamic-yoga Suriname/[email protected]/8544704 of www.amazonwellness.com 2. Wil je je goed voorbereiden op de bevalling en praktische tips aangereikt krijgen? Dan is wellicht de cursus B4 iets voor jou. Meer info op zwangerinsuriname.webklik.nl 3. Wil je weten welke factoren van invloed zijn op het zwanger kunnen worden? Vul de test in op: www.zwangerwijzer.nl. Het is mogelijk om deze test te bespreken met de verloskundige Wies Haverkamp.

KidzTori

53

Kinderfilosofie ... Elk kwartaal filosoferen een aantal kinderen van verschillende leeftijden over een bepaald onderwerp. Heeft u ook een mondig kind dat de mening niet onder stoelen of banken steekt? Meld hem/ haar aan via info@ kidztori.sr of op www.facebook.com/kidztori!

Hoe denken kinderen over de wereld en zichzelf, over levensvragen, maar ook over kleine, gewone gebeurtenissen? Kinderen zijn van nature nieuwsgierig. Vanaf het moment dat ze geboren zijn, proberen ze te begrijpen wat er om hen heen gebeurt. “Gaat Blackie de hond ook naar de hemel bij oma?” “Bestaat God?” Maar wie heeft hem dan gemaakt?” Het is belangrijk om te praten met je kind, omdat het zo leert omgaan met de buitenwereld. Door te praten stimuleer je je kind een mening te vormen. Bovendien leer je elkaar beter begrijpen. Je kunt van alles met je kind bespreken. In deze editie filosoferen we met Ashante (7), Isabelle (7), Larissa (10), Dayonara (11) en Dexter (7). Deze keer praten we met elkaar over ‘de dood’. Vinden jullie dat een lastig onderwerp? Ashante en Isabelle: “Niet zo echt.” Ook Larissa en Dayonara vinden het geen probleem. Dexter vindt het een beetje een lastig onderwerp, want hij weet er niet zoveel van. Wat is ‘de dood’ eigenlijk? Dayonara: “ Dat je bent overleden.” Ashante: “En dan word je begraven of gecremeerd. Bij begraven wordt je in de grond gestopt en cremeren weet ik eigenlijk niet zo precies.” Dexter helpt haar: “Dan word je in een oven gestopt en later in de zee uitgestrooid.” Isabelle begint hierop een beetje te lachen, want ze vindt cremeren maar een gek iets. Kennen jullie iemand die dood is gegaan? Iedereen knikt en Dayonara vertelt dat haar oma’s baas dood is gegaan en gecremeerd. Larissa: Ja, en één van mijn opa’s en onze (noot van de redactie: Larissa en Dayonara zijn zusjes) oppasvader is dood. Ashante: “Allebei mijn oma’s zijn overleden en ze zijn ook gecremeerd.” Isabelle: “Bij mij is mijn buurman dood gegaan.” Dexter: “Een van mijn opa’s is overleden.”

54

KidzTori

Hoe voelde je je toen deze mensen dood waren? Ashante: “Ik weet het eigenlijk niet meer precies. Het is lang geleden.” Dayonara: “Toen ik hoorde dat onze oppasvader dood was, was ik heel verdrietig en kon ik niet stoppen met huilen. En toen mijn opa dood was, keek ik elke keer naar zijn foto en dan begon ik weer te tranen.” Larissa: “Het maakt je verdrietig, omdat die persoon er dan niet meer is.” Dayonara reageert hierop door te zeggen: “Maar al is die persoon overleden, dan voel je hem toch nog in je hart.” Isabelle geeft aan dat zij niet verdrietig was toen haar buurman dood was: “Hij was al oud en hij had kanker.” Gaan alleen mensen dood? Dexter: “Ook dieren gaan dood en planten.” Op de vraag of het anders is als dieren dood gaan of mensen antwoordt hij: “Bij mensen is het erger, want mensen zijn ’ iemand’ en bij dieren die je niet kent, bijvoorbeeld in het wild, dan is het niet zo erg. Je kent ze niet.” Larissa: “Er is wel een verschil tussen dieren en mensen die dood gaan. Mensen worden begraven en bij dieren is dat niet zo.” “Ja,” vult Dayonara aan, “honden die aangereden zijn, laten ze soms gewoon op straat liggen. Dat vind ik wel een beetje zielig, maar bij kikkers vind ik het gewoon smerig!” Ashante: “Bij Isabelle is haar poes doodgegaan.” Isabelle vertelt wat er is gebeurd: “Ik had een poesje voor mijn verjaardag gekregen en ze was pas drie maanden. Een grote hond heeft haar skelet toen helemaal in elkaar gedrukt en toen is ze dood gegaan. Mijn moeder heeft het poesje toen begraven in de tuin.”Ashante: “Ja, als die poes van jou is geweest, dan kan je hem wel begraven in de tuin. Anders niet.” Dayonara: “Sommige mensen gooien een dood dier soms gewoon in de goot. Dat heeft mijn oom gedaan. Eén van zijn hondjes was doodgegaan en hij heeft hem gewoon weggegooid. Toen ik het hoorde vond ik het zo zielig. Het was beter geweest om het hondje te begraven.” Ashante:

Heb je ook een mondige babbelaar thuis? Zou hij of zij graag een keer met ons en andere kinderen van gedachten willen en durven wisselen? Geef hem of haar op via 8929411, via facebook of via [email protected]!

“Al is die persoon overleden, dan voel je hem toch nog in je hart.” “Ja, maar het is wel veel werk om een gat te graven om het dier in te begraven.” Wat gebeurt er met dode mensen of dieren? Dayonara: “Bij mensen die begraven zijn, daar is na twee jaar alleen het skelet van over. Het gaat dan ook stinken.” Larissa en Ashante vullen aan dat de persoon dan al naar de hemel is. “Ze worden een ster”, zegt Dexter. Dayonara kan zich wel vinden in dit idee, want toen haar oppasvader en opa overleden waren, keek ze ook naar de sterren en vond bepaalde sterren dan echt op hen lijken. Isabelle denkt rustig na over wat er gebeurt met dode mensen of dieren en antwoordt dan: “Ik weet het niet.” Waar kun je aan doodgaan? De groep roept van alles: kanker, roken, een aanrijding, tijdens de bevalling. Larissa: “Bij dieren kan het ook zijn dat ze aangereden worden.” “Of ze worden doodgemaakt

door jagers”, vult Ashante aan. Via dieren komt de groep bij bomen en planten, die dood gaan doordat mensen ze omhakken of vergiftigen. “En als er geen bomen meer zijn, dan gaan wij ook dood”, zegt Ashante. “Er is dan niet genoeg zuurstof voor ons om te leven.” Heeft de dood te maken met jong of oud zijn? “Nee”, zegt Isabelle. “ Maar de meeste mensen gaan dood als ze een beetje oud zijn”, zegt Dexter. Dayonara kent wel een jongen die dood is gegaan toen hij in groep 8 (klas 6) zat. Hij zat in een vliegtuig dat verongelukt was. Op school moesten ze toen een minuut stil zijn om hierbij stil te staan. Wil iemand nog iets toevoegen over het onderwerp de dood? Larissa: “Ik wil zo graag tegen de mensen die sigaretten of cocaïne roken zeggen dat ze ermee moeten stoppen, want je kan er aan doodgaan. Ook vind ik het zo erg als mensen aangereden worden, omdat ze bijvoorbeeld een spelletje aan het spelen zijn op hun telefoon en niet opletten in het verkeer.”

v.l.n.r.: Larissa (10), Ashante (7), Isabelle (7), Dexter (7) en Dayonara (11)

KidzTori

55

Eten !

Ook een voedingsvraag? Bel 08825701 of mail naar [email protected] en wij zorgen voor deskundig antwoord!

BIJVOEDING Stap voor stap naar de vaste hap

Mijn baby van vier maanden kijkt met interesse naar mijn mond als ik zit te eten. Heeft hij al behoefte aan ander eten dan melk? Moet ik nu al beginnen met meer vaste voeding? Baby’s krijgen vanaf de geboorte borstvoeding of flesvoeding met speciale babymelk. Vanaf zes maanden is melk alleen niet meer voldoende voor een goede groei van je kindje en moet zijn of haar menu uitgebreid worden. Wel kan je vanaf vier maanden beginnen met fruit en groente naast de melk die je baby krijgt (het aantal melkvoedingen blijft hetzelfde).

Begin geleidelijk met het aanbieden van nieuwe voedingsmiddelen. Geef in het begin groente en fruitprakjes en geef drie à vier dagen achter elkaar hetzelfde. Je baby heeft tijd nodig om te wennen aan de nieuwe smaken en structuren en het is dan ook beter om in het begin de voedingsmiddelen niet te mengen. Ook kun je overwegen om te starten met groenteprakjes, zodat je kindje niet direct went aan zoete smaken en makkelijker een ‘alleseter’ wordt. Sommige baby’s zijn na de fruitige papajaen manjahapjes namelijk niet zo enthousiast over tajerblad en klaroen. Groente bereid je door het vijf tot tien minuten te koken in weinig water en het daarna fijn te maken in een zeef of met een blender. GEBRUIK GEEN ZOUT, OLIE OF MARGARINE. Je baby heeft dit niet nodig. Hetzelfde geldt bij fruitsap en hapjes: VOEG GEEN SUIKER TOE. Tussen de zes en negen maanden kan je baby ook brood en (tarwe)pap uit een bordje gaan eten en worden de melkvoedingen langzaam vervangen door ‘echt eten’. Eerst zal je kind meer sabbelen op een broodkorstje, maar, voor je het weet, ontbijt hij of zij met een sneetje brood met beleg en een bekertje opvolgmelk van 150 ml. Vanaf zeven maanden kan vis of kip toegevoegd worden aan het warme prakje en vanaf acht maanden ook vlees, ei of pesi. Vanaf één jaar kunnen kinderen in principe mee-eten met de rest van het gezin. Nu je baby andere voedingsstoffen krijgt, zal zijn of haar poep ook veranderen. Het krijgt een andere kleur en structuur. Vragen hierover kun je altijd op het consultatiebureau stellen.

56

KidzTori

TIPS: • •

•

•

•

•

Probeer zoveel mogelijk onbespoten groente en fruit te gebruiken. Gebruik een klein lepeltje, liefst van plastic met zachte randen. Duw met de lepel het tongetje naar beneden en laat de baby het eten eraf zuigen. Begin met zachte, jonge groenten: tajerblad, pompoen, boulanger, ontvelde tomaat. Wacht met kool, ui, prei en paprika tot je baby één jaar is. Hij kan last krijgen van gasvorming. Begin met zelfgemaakt sap van kersen, sinaasappel, mandarijn en papaja. Denk ook aan moes van bacove, manja, ananas en spaanspeki. Start met één tot drie theelepels en bouw het dan langzaam op. Een baby tussen de zes en negen maanden heeft voldoende aan twee eetlepels gekookte groente en twee eetlepels fruit per voeding. Als je kind, ouder dan zes maanden, de

•

•

•

groenteprakjes goed eet, kun je puree van rijst, cassave, aardappel , rijpe banaan, chinese tajer en broodvrucht toevoegen. De verhouding is: twee eetlepels groentemoes met één eetlepel puree. Ga hygiënisch te werk; was je handen voor het koken, was de groente. Geef geen opgewarmde restjes (ze kunnen stoffen bevatten die niet goed zijn voor je kind) Raadpleeg het groene boekje van BOG voor meer informatie.

Advertentie

hu

id

OEPS, foutje... Stel je voor: Je bent 40, je hebt twee kinderen van elf en negen. Je laatste zwangerschap was heftig, je hebt nog steeds last van de bekkeninstabiliteit die je toen had. Je man heeft zich laten steriliseren, omdat jullie na deze zware zwangerschap echt niet meer kinderen wilden. Of: je bent 39, je hebt vier kinderen, waarvan de twee jongsten net naar de kleuterschool zijn. Je gezin is compleet, je hebt net alle babyspullen weggedaan en je bent blij dat je eindelijk uit de luiers bent. En dan ontdek je dat je zwanger bent… Dit overkwam Monique (43)en Gina (40). Aan KidzTori vertellen zij hoe ze reageerden op deze ongeplande zwangerschappen en hoe ze er uiteindelijk mee om zijn gegaan.

Compleet gezin Monique: “Winston en ik trouwden toen ik 28 was. We kregen al snel ons eerste kind. De zwangerschap verliep vlot, ik voelde me prima en had nergens last van. Ook de bevalling verliep vlot, onze zoon Dylan werd thuis geboren, onder begeleiding van de verloskundige. We woonden toen nog in Nederland. Na een jaar wilden we graag een tweede, en ik was al snel weer in verwachting. Deze zwangerschap verliep echter niet zoals de eerste! Vanaf de vierde maand had ik ontzettend veel last van mijn bekken. Het werd steeds erger, en in mijn zevende maand zat ik in een rolstoel. Ik kon nauwelijks staan en lopen lukte al helemaal niet. Na de bevalling heeft het maanden geduurd voordat ik weer normaal kon lopen. Ik moest langzaam revalideren en dat was ontzettend zwaar met twee kleine kinderen. Zowel Winston als ik hadden meteen zoiets van: ‘Het is goed zo, we hoeven niet meer kinderen’.” Ook Gina en Mike hadden een ‘compleet gezin’ toen ze ontdekten dat er weer een kindje op komst was. Gina: “We wilden eigenlijk twee kinderen. Na twee meisjes hadden we allebei toch het gevoel dat een derde erbij wel leuk zou zijn. Toen kregen we de eerste verassing: nummer drie bleek een tweeling te zijn, we kregen er dus meteen nummer vier bij! Toen waren we écht klaar.Vier kinderen: twee meisjes en twee jongens, prachtig toch? Ik was blij toen de tweeling naar school ging, ik heb toen echt grote opruiming gehouden en alle babyspullen weggedaan: de box, het bedje, autostoeltjes, alles.” Anticonceptie Monique: “Winston liet zich steriliseren, omdat de ingreep voor hem veel minder groot was dan voor mij. Daarna waren we er eigenlijk klaar mee. De arts vertelde ons dat het pas na drie maanden veilig was om zonder voorbehoedsmiddelen te vrijen. Na die drie maanden moet het zaad eerst gecontroleerd worden op nog eventuele actieve zaadcellen. Bovendien bestaat er ook nog een kleine kans dat 58

KidzTori

de zaadleiders na een tijdje weer aan elkaar kunnen groeien. We zijn eigenlijk nooit voor controle geweest en na een jaar hadden we beiden wel het idee dat het veilig was. Het was dan ook een complete shock toen ik na negen jaar ontdekte dat ik opnieuw zwanger was!” Bij Gina en Mike was de anticonceptie minder ‘drastisch’ geregeld dan bij Monique en Winston. Het stel was er eigenlijk nog niet uit. Gina: “Sowieso was ik van de pil af, ik had al zo lang hormonen geslikt en wilde hiermee stoppen. We waren de discussie over wat het dan nu zou worden nog aan het voeren. Gaan we steriliseren, en zo ja, wie van ons gaat dat dan doen. Wat we deden is met condooms een beetje de tijd overbruggen, tot we een definitief besluit hadden genomen. Dat condooms kunnen scheuren en op tijd omgedaan moeten worden wisten we wel, maar je verwacht niet dat het misgaat. En als het één keer misgaat, verwacht je niet direct een zwangerschap.” Zwangerschapstest Monique had al een poosje het gevoel dat ze zwanger was en toen ze een paar dagen over tijd was, kocht ze een test, hoewel ze er eigenlijk stiekem van uit ging dat het niet kon. Winston was tenslotte gesteriliseerd. Ze vertelt: “Ik weet nog dat de kinderen in bad waren toen ik de test deed. Nadat ik zag dat hij positief was, rende ik naar beneden, waar Winston met de auto bezig was. Ik ben gaan zitten op de keukenvloer. Hij kwam binnen en ik zei: ‘Ik ben zwanger’. Hij vroeg blij: ‘Echt?’ Ik was een beetje verontwaardigd dat hij niet even dramatisch reageerde als ik. Ik zei: “Hoezo ben je blij?”, waarop hij antwoordde: “Het is toch leuk? We hebben zes eetkamerstoelen, dus er is ruimte genoeg”. Ik denk dat hij stiekem blij was dat ‘het’ nog werkte, ondanks de sterilisatie! Ik belde de dokter en die zei: “Gezien je conditie zou ik je willen adviseren om het weg te halen.” Daar schrok ik heel erg van. Ik ben toen een vroege echo gaan maken, ik was pas vijf weken zwanger en ik wist dus dat er nog niet veel te zien was. De radioloog zag een vruchtzakje, maar

verder niet zo veel. Hij zei: “De enige manier om het hartje te zien is om een vaginale echo te maken”. Ik zei: “Nou, dan moet u dat doen”. Ik was ook bang vanwege mijn leeftijd: is het wel goed genesteld, is het niet buitenbaarmoederlijk of zo? Met de vaginale echo liet de radioloog mij het vruchtzakje zien met een klein knipperend hartje erin. Toen wist ik dat het goed was en dat van weghalen geen sprake zou zijn. Gina was na het doen van de test niet meteen in shock. “Ik was boodschappen gaan doen en had ineens het gevoel dat ik zo’n test moest kopen”, vertelt ze. “Ik ben naar huis gegaan om mijn dochters naar dansles te brengen. Ik moest even plassen, voordat we weggingen en heb toen tussendoor snel de test gedaan. Ik zag meteen een streep. Ik heb het weggelegd, ben de kinderen naar les gaan brengen, heb even wat gegeten en ben zelf gaan sporten. Alles ging dus gewoon door. Ik heb de emotie letterlijk even geparkeerd. Toen ik weer thuis kwam en de kinderen ’s avonds in bed lagen, heb ik het pas met mijn man besproken.” Wennen aan het idee Monique: “Ik ben echt geschrokken en heb flink gehuild. Mijn eerste reactie was: ‘Dit wil ik niet’. Daar schrok ik ook weer van, die reactie. Het is een proces geweest, ik heb ongeveer een week nodig gehad om het een plek te geven en er blij mee te kunnen zijn. Ook Gina had tijd nodig om aan het idee te wennen. Ze vertelt: “Ik zei die avond tegen Mike: ‘Ik moet je wat vertellen’. Aan zijn gezicht zag ik dat hij wat verbaasd was over mijn ernstige toon. We gingen op de bank zitten en ik zei: ‘Ik ben zwanger’. Zijn reactie was: ‘Oh… dit had ik dus écht niet verwacht. Nou, dan hebben we voorlopig nog feestjes met springkussens enzo.’ Ik heb hem toen uitgelegd dat ik niet wist of ik er zelf wel zo blij mee was. Ik moest het echt even laten bezinken. Een baby betekende weer veel offers

brengen en bepaalde plannen uitstellen of niet meer uit kunnen voeren. In gedachten had ik namelijk het idee opgevat om met mijn moeder een reis naar Indonesië maken; iets wat zij al haar hele leven wil doen. En nu de jongste twee ook naar school gingen, was er wat meer ruimte voor mezelf gekomen en dat zou ik weer in moeten leveren. Ik heb een afspraak gemaakt bij de dokter, wilde eerst alle opties op een rij hebben, weten hoe ver ik was, enzovoort. Daarna pas kwam het gevoel een beetje van: het zit goed, het is oké. Toen ging het gevoel leven van: er komt nog een kind.” Reacties uit de omgeving Monique vertelt dat de reacties vanuit haar omgeving wisselend waren. “Na de vroege echo ben ik met mijn moeder gaan lunchen. Zij was blij, heeft mij altijd ondersteund. Er waren echter ook mensen die er niks van begrepen. We hadden toen iemand die ons hielp in de huishouding. Toen ik het haar vertelde, zei ze: ‘Ben je gek of zo?’” Ook kreeg Monique van verschillende mensen de opmerking te horen: “Jij liever dan ik!” of “O, je werkt zeker niet!” Monique vertelt: “Soms kwamen mensen naar me toe om te vragen of het gepland was. Dat heeft zeker ook met mijn leeftijd te maken. Als je dertig bent, is er niemand die vreemd kijkt, of iets zegt. Maar als je op je veertigste nog een keer zwanger raakt, terwijl je jongste kind al negen is, kijken mensen toch vreemd op. In het begin had ik aldoor het gevoel dat ik het moest uitleggen. Maar als ik dat dan deed, als ik uitlegde hoe het gegaan was, kreeg ik vaak de reactie: ‘Ja ja, dat zeggen ze allemaal!’ Ik heb op een gegeven moment bewust de keuze moeten maken dat het niemand wat aan gaat. Ik ben niemand verantwoording schuldig, heb van niemand hulp nodig bij het opvoeden van dit kind, dus waarom zou ik het uitleggen?”

KidzTori

59

Gina herkent deze wisselende reacties en ook het gevoel dat het niemand wat aangaat. “Mensen zijn echt sensatiebelust”, zegt ze. “Mensen die je helemaal niet goed kent, gaan vragen stellen, vragen of je het gepland had en zo. Ik vond dat heel vervelend, want het gaat niemand wat aan., Mensen die je nauwelijks kent, bijvoorbeeld mensen op het schoolerf of die je tegenkomt bij de sportles, die vragen ernaar. Ik had heel erg het gevoel dat ik dan onderwerp van een roddel werd: ‘Ze heeft er al vier en nu komt er nog een bij!’ Niet prettig.” Omschakeling Zowel Gina als Monique konden nadat ze aan het idee gewend waren wel van de zwangerschap genieten. Toch was het voor beide gezinnen een hele omschakeling. Gina geeft aan: “Nog een baby’tje erbij betekent wel dat alles op zijn kop staat. Je bent ineens minder mobiel, je hebt al kinderen die zelfstandig zijn, die je minder hoeft te verzorgen en dan ben je nu ineens weer in de verzorgingsfase. Ik ging daar niet direct van juichen”. Het hebben van grotere kinderen maakt het aan de andere kant ook juist weer makkelijker. Zowel Monique als Gina vertellen dat ze van hun oudste kinderen veel hulp krijgen bij de verzorging van de baby. “Het is ook heel leuk om te zien dat iedereen zo gek is op de kleine. Hij krijgt zoveel kusjes, brasa’s en liefde. De oudere kinderen zijn verliefd op hun kleine broertje en er is absoluut geen sprake van jaloezie. De tweeling kan soms nog wat onhandig zijn”, vertelt Gina, “door bijvoorbeeld als de baby net slaapt, wild enthousiast naar binnen te stormen om hun kleine broertje een kusje te geven. Ik reageer dan

vaak onaardig tegen hen, al weet ik dat ik beter op een vriendelijke toon kan uitleggen dat ze dat liever niet kunnen doen als hij net slaapt. Alles vergt gewoon een strakke planning en als de oudere kinderen deze planning dan verstoren, dan gaat dat ten koste van andere dingen. Als de tweeling baby Romero wakker maakt, betekent het op dat moment dat ik niet mijn oudste kan helpen met haar schoolwerk. Eerst moet Romero weer in slaap gesust worden.” Uit ervaring weet ik dat het eerste jaar met een baby zwaar is: je hebt gebroken nachten, de baby heeft veel verzorging en aandacht nodig, kan je nog niet zeggen wat er scheelt als hij huilt. Maar het is ook geweldig. Een klein mensje dat steeds meer kan en de wereld ontdekt. Tot nu toe gaat het goed; de grootste uitdaging is iedereen aandacht geven. Romero heeft mij nu erg nodig, maar dat is een fase. Mijn man en oma’s springen ook bij en zo komen de andere kinderen niets tekort. Als dat eerste jaar voorbij is, zal alles wat meer in balans komen. Ook Monique heeft naast de moeilijke dingen vooral het plezier van een kleintje binnen het gezin ervaren. “Hoewel ik bij deze zwangerschap veel minder last van bekkeninstabiliteit had, was het toch op de achtergrond aanwezig. Het scheelde daarom ontzettend dat onze twee andere kinderen al wat ouder zijn. Die hebben flink meegeholpen. Ik kon echt op hun hulp rekenen. Ze zijn ontzettend dol op hun zusje. Kayleigh is nu drie jaar en er is meer rust in de tent. Ook zij is nu al iets zelfstandiger. Terugkijkend denk ik: het eerste jaar was erg zwaar, maar we hebben als gezin ontzettend genoten van deze verrassing. Ik zou het niet hebben willen missen.

Advertentie

Bevallingsverhaal Ook jouw verhaal vertellen? Mail ons: [email protected]!

Geovania Kasandiredjo (35 jaar) moeder van Angel Zoë-Iba Kasandiredjo (22 januari 2013) De bevalling van mijn dochter is zeer moeilijk verlopen; al was het de derde keer dat ik een kind ter wereld bracht. Ik had twee dagen voor haar geboorte vruchtwaterlozing, maar kreeg geen weeën. Men besloot om de weeën op te wekken, dus ik kon op de afgesproken dag rustig naar ‘s Lands Hospitaal rijden en hoefde niet met pijnen richting het ziekenhuis. Ik ben ingeleid om de weeën op gang te brengen en ik kan je zeggen dat dit geen fijn gevoel was!

“Het moment dat mijn man de vacuümmachine zag, was hij zo geschokt dat hij besloot om naar buiten te gaan.”

Ze heeft door de telefoon voor mij gebeden en daardoor voelde ik mij een stukje beter. De periode van zware weeën duurde bij elkaar ongeveer vier uur en toen ik mocht persen viel dit niet mee: ik kreeg bijna geen adem en het hoofdje zat vast in het bekken en later ook Tijdens de bevalling waren er Angels schoudertje. Zij is geboren zusters en broeders aanwezig en ze met een armfractuur en had een waren echt een steun voor mij. Ze slappe arm. Maar het eerste dat brachten me tot rust. De bevalling ik riep toen ze geboren werd was: is door de gynaecoloog zelf gedaan. “Thank God!” Ik verloor veel bloed en uiteindelijk heb ik een ruggenprik gekregen en moest er ook een vacuümpomp aan te pas komen. Het moment dat mijn man de vacuümmachine zag, was hij zo geschokt dat hij besloot om naar buiten te gaan. Jammer, want hij had de bevalling graag mee willen maken.

Door deze zware bevalling had ik ook binnen en buiten hechtingen. Ik krijg kippenvel als ik terugdenk aan die tijd… Maar alles is goed verlopen en ik ben heel dankbaar voor de steun die ik tijdens de bevalling van het verplegend personeel, mijn schoonmoeder en natuurlijk mijn lieve man heb mogen ontvangen. Zonder hun steun was ik niets.

Ook ik was van slag. Ik dacht: “Ooh my gosh, wat is dat nou, hoe zal dat zijn? Haal ik het wel of niet?” Gekke dingen dwaalden door mijn hoofd. Het was een bijzonder moment toen mijn schoonmoeder me opbelde tijdens de zware weeën. KidzTori

61

Lekker Lezen ! Deze keer in ‘Lekker lezen’ allemaal boeken uit ‘Lees je wijs!’ Het boek ‘Lees je wijs!’ is een uitgave uit 2008 van Stichting Projecten Christelijk Onderwijs Suriname. Het werd geschreven door Els Moor en het is niet alleen een ‘must have’ voor alle leerkrachten, maar ook ouders en andere opvoeders kunnen er veel plezier aan beleven als ze zich afvragen hoe de kinderen te motiveren om te lezen. In ‘Lees je wijs!’ worden 60 kinderboeken besproken en bij elk boek geeft de schrijfster, Els Moor, creatieve verwerkingsvormen. Bij alle boeken is een korte samenvatting van het verhaal en wordt ook aangegeven voor welke leeftijdsgroep het geschikt is.

Marja Themen-Sliggers



Voor peuters & kleuters: Blawki en het boterhammenbed Auteur en illustraties: José Kamps Uitgever: boekhandel Rafaël

Blawki is een vogelventje met een snavelachtige neus. Hij maakt, zittend op de eettafel, een popje van grote dikke kersen en tandenstokers. Hij noemt het Neus. Maar het popje is een beetje een zeurpiet en wil niet op de kale boterham blijven liggen. Blawki smeert dik boter op de boterham: een laken. Maar Neus wil ook een deken voor het bed: een stuk brood met jam. Zo is het een prachtig bed. 62

KidzTori

Neusje blijft echter zeuren: te warm, te dik, te dit, te dat. Alles wat Neus hindert, eet Blawki op en ten slotte ook haar hoofd en buik, de kersen. Neus is eindelijk uitgezeurd en Blawki heeft zijn boterhammen op. Blawki en het boterhammenbed is een prachtig voorbeeld van een grappig, fantasierijk verhaaltje met leuke plaatjes, dat mama of papa gebruiken kan om een onwillige peuter haar of zijn boterham te laten

opeten. Voorlezen krijgt zo ook een nuttige functie. Prima voor thuis dus. En peuters willen een leuk verhaaltje talloze keren horen. Dus: steeds als ze niet willen eten, werkt het!

Voor beginnende lezers: Lafu Auteur: Cynthia MacLeod Uitgever: Vaco

Lafu is het verhaal over een hondje, het hondje van Sita. Het bijzondere aan het verhaal is dat Cynthia McLeod vanuit de blik van Lafu heeft geschreven. Echt op z’n honds dus. Zo heeft Lafu het over zijn geliefde bazinnetje Sita, die soms met een pop speelt. ‘Het lijkt op een klein kind,’ vertelt Lafu, ‘maar het is niet echt. Want het ruikt niet als een mens en voelt ook niet warm aan.’ Bij de buren hebben ze een poes. Lafu vindt die poes verwaand. Als ze hem ziet en hij blaft, zet ze een hoge

rug op en begint gemeen naar hem te blazen. Nee, van poezen houdt Lafu niet. Maar als hij hoort vertellen dat poes brokjes uit Holland te eten krijgt en dat ze daar flink en sterk van wordt, is hij toch wel nieuwsgierig. Tot... hij er een keertje wat van eet en doodsbang is dat hij een kat zal worden. Lafu wordt ziek en denkt dat het komt door de kattenbrokjes. Hoe moet dat aflopen?

Voor gevorderde lezers: (lagere school leerlingen; vanaf klas 4) Verdwaald in het bos Auteur: Rappa Uitgever: Publishing Services Suriname

‘Verdwaald in het bos’ speelt in het district en Tjander is de hoofdfiguur. Hij is een jaar of 10 en woont aan de rand van een groot bos met zijn familie. Oma waarschuwt altijd voor de boze geesten in het bos. Tjander gaat dus nooit over de schutting. Tot hij op een middag met zijn hondje Fido speelt met de bal. Fido rent achter de bal aan het bos in en komt niet terug. Tjander klimt over de schutting... Daar ligt Fido, bewegingloos, tegengehouden door de boze geest, Takroe-Mai. Als Tjander wil helpen gebeurt met hem hetzelfde.

Dewki, een goede geest, komt hen te hulp en ze kunnen vrijkomen als Tjander de antwoorden weet van drie raadsels: Vuur in het bos, wat is dat? Hij is niet mijn broer, maar wel de zoon van mijn vader. Wie is hij? ’s Morgens loop ik op vier benen, ’s middags op twee en ’s avonds op drie, wie ben ik? De oplossingen van de raadsels weten de kinderen als ze het boek zelf lezen.

Voor 10+ lezers: (vanaf de zesde klas en begin mulo) Sisa Auteur: Joyce Pool Uitgever: Lemniscaat, Rotterdam

‘Sisa’ is een historische jeugdroman van de Nederlandse schrijfster met een Surinaamse moeder, Joyce Pool. Het boek speelt zich helemaal in Suriname af en de gevluchte slaven, de marrons, spelen een belangrijke rol. Een stukje historische achtergrond: in 1712 heerste er in Europa een oorlog waarin de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden en Frankrijk tegenover elkaar kwamen te staan. De Franse admiraal Cassard viel Suriname binnen met het gevolg dat veel planters naar Paramaribo trokken om de stad te verdedigen. Een groot aantal slaven profiteerde daarvan en verkoos de

vrijheid. Het verhaal van ‘Sisa’ is spannend en interessant geschreven en geeft een veelzijdig beeld van de historische periode. Joyce Pool gebruikt bekende motieven, zoals het ontdekken van verwantschap tussen slaaf en blanke en minder bekende, zoals de houding van slaven en marrons tegenover blanken. En natuurlijk komt er ook verliefdheid in voor, belangrijk voor deze groep lezers, terwijl het iets ontroerends aan het boek geeft. ‘Sisa’ is een bijzonder boek dat een mooie aanvulling is op de geschiedenislessen en zich prima leent om een spreekbeurt over te houden. KidzTori

63

K

arina

Karina is chemisch technoloog, getrouwd en moeder van twee prachtige kinderen: een zoon van 6 en een dochter van 1. Karina oefent elke dag in bewust ouderschap.

Mond dicht!

Ik denk dat we allemaal wel van die momenten hebben dat we onze gudu wel “achter het behang kunnen plakken”, zoals ze dat in Nederland zeggen. Hier in Su is helaas geen behang, dus wij moeten het op een andere manier zien op te lossen. Daar had ik het laatst over met een lieve moeder. Zij zei tegen mij iets van: “Ja, en op zulke momenten dan doe ik altijd XXX, omdat ik weet dat ik haar daar echt mee kan pakken. ”Wat ze nou precies deed weet ik niet meer (vandaar de XXX), maar het venijn waarmee het werd gezegd raakte me diep. Voor ik het wist flapte ik eruit: “En hoe mooi zou het zijn als je zulke momenten in liefde kon oplossen?” Deze discussie bleef me maar bij in de dagen erna. Ik wilde zo graag tools bedenken om deze lieve mama te helpen een liefdevollere weg in te slaan. Gaandeweg realiseerde ik me echter dat ik ook niet altijd zo liefdevol ben in de omgang met mijn kinderen. Vooral op die momenten dat ik behang wil gaan kopen om ze achter te plakken..... Ondertussen was ik voor mijn studie begonnen een zelfreflectie boekje bij te houden. Daarin noteer ik alle momenten waarbij ik heftige emoties ervaar. Ik schrijf dan op wat er gebeurde en wat ik op dat moment voelde. Hierdoor kwam ik erachter dat ik voor mijn dochter veel meer open kon staan dan voor mijn zoon. Dat kwam voor mij als een schok, want ik hou zielsveel van allebei en ik dacht dat ik geen onderscheid maakte. Onbewust deed ik dat dus wel.

64

KidzTori

De afstand die ik soms voel richting mijn zoon gaat gepaard met gevoelens van irritatie en boosheid. Ik oefen nu met deze gevoelens te accepteren door ze in mezelf te benoemen op het moment dat het gebeurt. Ik zeg dan in mezelf: Ik voel irritatie, of: Ik voel boosheid. Hierdoor kan ik deze gevoelens wat meer op afstand bekijken in plaats van er midden in te gaan zitten. Dit maakt weer dat ik steeds vaker kies voor een liefdevollere oplossing dan het zomaar uiten van die irritatie of boosheid. Twee van die oplossingen werken bij mij heel goed. De eerste is: mond dicht als ik iets lelijks wil zeggen. Bijvoorbeeld: ik wil zeggen dat hij boven zijn bord moet eten (omdat ik me erger aan de kruimels op de grond), maar in plaats daarvan zeg ik tegen mezelf: Mond dicht, Karina! Ik moet zeggen dat het eerst vreemd aanvoelde. Ik moest me echt inhouden, maar gaandeweg gaat het steeds makkelijker. De tweede oplossing is tijdens de mond-dicht tijd iets zoeken dat op dat moment wel goed gaat en daar dan iets over zeggen. Bijvoorbeeld:”Wat zit je lekker te eten!” of “Wat heb je goed je brood gesmeerd.” Of gewoon even over zijn hoofd aaien als ik langsloop. Wat me hierbij opviel is dat al die dingen die ik uit irritatie steeds wilde zeggen vaak een paar seconden later gewoon gebeuren, juist als ik mijn mond erover hou! En het mijn aandacht terugbrengen naar wat wel goed gaat op dat moment, maakt dat mijn irritatie minder wordt. Dus, ik ben op de goede weg!

Mag ik ook weten wat er aan de hand is?! Ouderbetrokkenheid bij medische behandeling...

Een ziekenhuisopname, een doktersbezoek of het krijgen van een prikje is nooit leuk voor een kind. Veel (jonge) kinderen kunnen hier angstig op reageren en dagen van slag zijn. Helaas staan we zowel als ouders als ziekenhuispersoneel te weinig stil bij de impact hiervan op een kind. Een goede voorbereiding is daarom van groot belang. Je kind raakt bekend met wat hem of haar te wachten staan en dat kan helpen om angst en spanningen te verminderen. Ook biedt het troost en geruststelling als je als ouder aanwezig bent. Gebeurt zo een voorbereiding niet zorgvuldig dan kunnen de gevolgen later ernstig zijn. Denk maar aan volwassenen die bijvoorbeeld nog jaren later bang zijn voor de tandarts. In dit artikel willen we stilstaan bij het belang van een goede voorbereiding op een ziekenhuisopname of laboratorium-onderzoek. Een goede voorbereiding begint thuis Het is van groot belang dat je je kind precies vertelt wat er gaat gebeuren. Wat je wil vertellen, hangt af van de leeftijd van het kind. Jonge kinderen tot ongeveer vijf jaar hebben geen behoefte aan een lange en ingewikkelde uitleg. Oudere kinderen willen juist precies weten wat er gaat gebeuren. Leg je kind altijd uit wat er gaat gebeuren. Bij jonge kinderen kan je bijvoorbeeld vertellen: “Je gaat vandaag een prikje krijgen, zodat de dokter kan zien uit je bloed of je ziek bent. Je kan ook met een eenvoudig dokterssetje de situatie naspelen en boekjes of poppen zijn ook uitstekend materiaal. Een ziekenhuisopname kun je twee dagen voor de ziekenhuisopname voorbereiden. Bij oudere kinderen een week tot twee weken van te voren. Ook als je kind cito opgenomen moet worden, kan je precies vertellen wat er gaat gebeuren. Communicatie naar ouders toe Ziek zijn en soms ook nog weg zijn van huis is voor de meeste kinderen een ingrijpende gebeurtenis. Samenwerking tussen ouders en verpleegkundigen en/of artsen is daarom van groot belang. Hoewel er in sommige ziekenhuizen en medische klinieken

een vooruitgang te zien is in het begeleiden van kind en ouder, is dit nog lang niet optimaal. Als ouder ben je vaak op zoek naar antwoorden, maar verpleegkundigen mogen weinig vertellen en je krijgt als ouders soms het gevoel dat je ze lastig valt als je vragen stelt. Natuurlijk is het aan de arts om een bepaalde diagnose te doen, maar de informatievoorziening zou meer aandacht kunnen krijgen. Men moet niet vergeten dat het om bezorgde ouders gaat. Maureen heeft een dochter van zes jaar, Megan. Aan KidzTori vertelt ze haar ziekenhuiservaringen. Ik bracht gewoon een bezoek aan mijn huisarts voor wat ik dacht dat een onschuldige aandoening was. Het bleek echter dat mijn dochter een allergische reactie had en opgenomen moest worden. Het was de bedoeling dat ze voor een dag zou liggen ter observatie en de volgende dag naar huis mocht. Ik had dus helemaal geen tijd om haar hierop voor te bereiden. Zelf was ik ook in de war. In het ziekenhuis aangekomen, moesten we wachten op een bed dat vrijkwam. Vragen als: wat heeft ze?, wat gaat er gebeuren?, mag ze de volgende dag echt naar huis?, gingen door me heen. Ik kreeg echter geen duidelijk antwoord. De verpleegkundigen deden duidelijk hun werk, waren vriendelijk en ervaren, maar de communicatie met mij was er gewoon niet of nauwelijks. Terwijl wij daar op het bankje zaten te wachten, werd mijn dochter ineens aan haar hand meegenomen met de woorden: “Kom jij even met mij mee, pop.” Het gebeurde heel lief, maar ik vroeg me af waar ze heen ging. Mijn dochter liep braaf mee maar keek steeds achterom naar mij. Ik ging er achteraan. De verpleegkundige instrueerde haar om te gaan liggen op een bed. Ik verzamelde moed en vroeg wat ze ging doen. “Ze krijgt een infuusje, mevrouw”, was het antwoord. Mijn dochter kreeg de instructies om vooral niet haar hand weg te trekken, want ze was immers een flink meisje. Na deze handeling mocht ze KidzTori

65

in haar, inmiddels vrijgekomen, bed gaan liggen. Er werd om me heen gelopen, het infuus werd gecheckt en ondertussen werd ook nog een thermometer in de oksel van mijn dochter geschoven met de mededeling of ik de verpleegkundige even wilde melden als het piepje van de thermometer was afgegaan… Het gebrek aan communicatie begon me langzaamaan meer te irriteren. Toen ik een drankje met rode vloeistof van een verpleegkundige in mijn hand geduwd kreeg met de mededeling dat ik die aan m’n dochter moest geven, was de maat echt vol. Ik was behoorlijk geïrriteerd. Ik heb de verpleegkundigen toen aangegeven wat ik van de hele situatie vond en zei: “Ik weet niet wat er is met mijn dochter, ik weet niet wanneer ze naar huis mag, ze krijgt medicatie toegediend en ik weet niet eens waarvoor, mag ik alsjeblieft ook weten wat er aan de hand is?! De verpleegkundige keek me verbaasd aan en gaf deels antwoord op mijn vragen. Ouderparticipatie Er is veel onderzoek gedaan naar ouderparticipatie in het ziekenhuis. Het doel is dat je een scheiding met je kind zo veel mogelijk wil beperken en op een actieve manier betrokken blijft bij de verzorging van je kind. Het voordeel is dat het de hechting tussen ouder en kind stimuleert, voornamelijk voor hele jonge kinderen, en dat de afstand tussen ouder en kind minder groot is (noot van de redactie: Hechting is de (emotionele) relatie die een kind met zijn ouder of verzorger opbouwt. Dit duurt vanaf de geboorte en duurt ongeveer tot kinderen twee a drie jaar zijn.). Gelukkig wordt de betrokkenheid van ouders in sommige ziekenhuizen steeds meer aangemoedigd en mag je bij je kind slapen indien je dat graag wilt. In andere ziekenhuizen is echter de trend nog steeds dat ouders zich niet te veel mogen bemoeien met de zorg van hun kinderen. Maureen: Later op de avond vroeg de hoofdzuster mij, terwijl ze met haar rug naar mij toe stond en met een ander kindje bezig was, of ik wel bekend was met

66

KidzTori

de ziekenhuisregels. ‘Hoe moet ik dat nou weten, dat zijn zaken waar ik me niet elke dag mee bezig houd’, dacht ik cynisch. In plaats daarvan ontkende ik het beleefd. Ze keerde zich om en zei: “U mag er zijn van 8 uur ’s morgens tot 9 uur ’s avonds. Dan is het bezoekuur afgelopen. Ouders hebben dan genoeg tijd gehad om bij hun kind te zijn, toch?”. Ik dacht: ’Ik ben gewend om mijn kind de gehele dag bij me te hebben. Hoezo wordt er nu voor mij bepaald dat ik mijn kind al lang genoeg heb gezien.’ Ik vond het een heel vervelend gevoel dat ik mijn dochter moest achterlaten. Nog moeilijker vond ik het toen ze begon te huilen en mij smeekte om niet weg te gaan. Kayleigh is zes jaar en vertelt over haar ervaringen in het ziekenhuis: Ik vond het leuk dat ik buiten op het balkon kon spelen en mama had een kleurboek met kleurpotloden voor me gekocht. Ik vond het niet leuk dat mama niet bij me mocht blijven. ’s Avonds moest ik vaak huilen. Ik was bang om alleen te blijven. Soms had ik nare dromen. Ik had een keer gedroomd dat het bed een gat had en toen ben ik eruit gevallen. Ik vond het heel leuk om weer thuis in mijn eigen kamer te slapen. Graciëlla heeft een zoontje van zeven jaar, Fabian. Aan KidzTori vertelt ze haar laboratorium-ervaringen. Mijn zoontje is heel erg bang voor bloed en prikjes. Toen hij dus bloed moest laten prikken om te onderzoeken of hij ergens een ontsteking had, heb ik hem daarop voorbereid. Hij vroeg na het doktersbezoek of het pijn zou doen en ik heb toen gezegd dat hij inderdaad iets zou voelen, maar dat dit maar van korte duur was. Hij moest het vergelijken met een harde kneep in zijn arm of een pijnlijke muskietenbeet. Ook heb ik gezegd dat hij rustig moest blijven zitten, omdat het na het prikken even duurt voordat er genoeg bloed in het buisje is. Goed geïnformeerd en redelijk rustig gingen we naar het lab. Toen het onze beurt was, schuifelde hij met mij naar binnen, maar schrok toch toen hij de band om

zijn arm kreeg en de vele glazen buisjes in een bakje zag. Hij keek mij verschrikt aan en begon een beetje te sputteren. Nog voordat ik hem gerust kon stellen, riep de laborante met schelle stem: “Je moet rustig blijven zitten hoor, anders moet ik je nog een keer prikken! Je wil toch niet twee prikjes?! Je bent toch een grote jongen?!” Tja, en toen was het hek van de dam. Hij begon te brullen en te krijsen en zweette alsof hij een halve marathon had afgelegd.... Zo zielig. De laborante was vast overtuigd van haar tactiek, maar het was beter geweest als ze hem op zijn gemak had gesteld in plaats van hem te bedreigen met twee in plaats van één prik. Uiteindelijk zijn we weer op de gang gaan zitten om af te koelen en hebben we het een half uur later weer

Tips:

Stel je kind gerust. Een ziekenhuis of kliniek is vaak heel spannend voor een kind. • Geef de reden aan waarom je kind wordt opgenomen of waarom het een prikje moet krijgen of ander laboratorium onderzoek moet ondergaan. Leg uit dat hij of zij naar het ziekenhuis moet om beter te worden of dat een prikje nodig is om te kijken wat er aan de hand is. • Afhankelijk van de leeftijd kan je vertellen dat er dingen anders gaan. Bijvoorbeeld: je gaat in een ander bed slapen, in een andere badkamer baden en met andere kinderen slapen. • Wees altijd eerlijk en beantwoord alle vragen. Afhankelijk van de leeftijd kun je op een speelse manier uitleggen wat er gaat gebeuren. Leg uit dat je kind het niet altijd leuk zal vinden in het ziekenhuis, maar dat je bij hem of haar mag blijven slapen of vaak komt bezoeken. Houd rekening met de leeftijd van je kind: • Kinderen tot ongeveer vijf jaar kun je door middel van spelletjes vertellen wat er gaat gebeuren. Met een goedkoop dokterssetje kan

geprobeerd. Ik hield toen zijn hand vast, heb gezegd dat het even pijn zou doen, maar dat het van korte

Hij begon te brullen en te krijsen en zweette alsof hij een halve marathon had afgelegd... duur was. Het ging niet helemaal vlot, want hij was bang. Een andere zuster is komen assisteren bij het vasthouden van zijn arm en ik sprak tot hem, terwijl hij geprikt werd en lichtte alles toe (kijk, de band voelt strak om je arm, het prikje voelt als een harde muskietenbeet en het buisje wordt gevuld met bloed). Hij wilde kijken, dus ik liet hem maar. Het enige wat ik kon bedenken was om hem bij te staan in zijn angst. Het is uiteindelijk gelukt en daarna mocht hij in de speelgoedwinkel een klein cadeautje uitkiezen, omdat hij zo flink was geweest. Hij straalde!

je een ziekenhuissituatie naspelen. Ook het voorlezen van boekje over de dokter helpt. • Kinderen tot ongeveer vijf jaar hebben veel behoefte aan zekerheid om zich veilig te kunnen voelen. Toon begrip als ze soms moeilijk gedrag vertonen. Geef een knuffel of doekje mee. • Als je kind wat ouder is, kan je misschien samen op internet informatie opzoeken. Een tekening maken of erover schrijven is ook een goede manier om voor te bereiden. • Ook pubers hebben veel behoefte aan steun. Praat met je puberzoon en dochter en leg uit dat je hem of haar te allen tijde zal steunen. Bij laboratoriumonderzoek • Wees altijd eerlijk over hetgeen gaat gebeuren. Zeg bijvoorbeeld: “Het spuitje zal een beetje pijn doen, maar het duurt maar even.” • Maak duidelijk dat je kind altijd mag vertellen wat het voelt of denkt. • Breng niet je eigen angst en twijfels over op je kinderen. Op dat moment moet je hen ondersteunen. KidzTori

67

Dan Hoe Dan?! Ook een ‘Dan Hoe Dan’ vraag? Mail naar [email protected]!

In deze rubriek van KidzTori beantwoorden we steeds twee vragen die door onze lezers zijn ingezonden. Heeft u ook een brandende vraag? Mail naar [email protected] of bel 08929411!

Rebecca van Russel Mijn kind van 5 jaar heeft veel energie. Ik krijg problemen op school.

Lucille Djasian-Resopawiro. Mijn dochtertje is zeventien maanden en ik wil stoppen met het geven van de borst. Ze eet namelijk twee tot drie keren per dag rijst. Het probleem is dat ze niet zozeer behoefte heeft aan borstmelk, maar mijn borst meer als een fopsteen ziet. Help me, wat moet ik doen? Borstvoeding is vraag en aanbod gerelateerd. Dat wil zeggen zolang je borstvoeding geeft, zal je melkproductie gestimuleerd blijven worden. Je melkproductie zal al enorm zijn afgenomen doordat je kindje nu ook vast voedsel eet. Borstvoeding afbouwen of stoppen gaat vaak gepaard met emoties. Jij en je kindje nemen dan een beetje afscheid van elkaar. Je hebt minder fysiek contact met elkaar. Je kindje zal nu volledig verder groeien op ander soort van voedsel. In deze fase is het stoppen met borstvoeding zelfs aanbevolen. Je kindje heeft allang de leeftijd bereikt dat ze helemaal met de pot mee mag eten. Het is ook belangrijk dat ze nu wat zelfstandiger wordt. Ze vindt het blijkbaar fijn om aan je borst te zuigen en haalt hier troost en comfort uit. Tips om volledig te stoppen: • Bouw de borstvoeding af. Laat haar elke dag een keer minder aan je borst zuigen. • Omdat je dochter waarschijnlijk erg veel behoefte heeft aan fysiek contact is het belangrijk om haar veel te knuffelen. • Als je kindje toch behoefte heeft aan borstvoeding, probeer haar af te leiden door bijvoorbeeld een boekje voor te lezen, of een spelletje te doen. • Wees geduldig, je kindje heeft tijd nodig om na zeventien maanden te stoppen met borstvoeding.

68

KidzTori

Je zoon of dochter van vijf is volop in ontwikkeling. De meeste vijfjarigen zijn erg energiek. Het is uit je vraag niet duidelijk wat de klachten van school zijn. De meest voorkomende ‘klachten’ van drukke kinderen zijn: Ze luisteren niet, ze kunnen moeilijk stil zitten, ze zijn brutaal, ze storen de les of andere kinderen. Het ene kind heeft meer energie dan het andere kind. Het is daarom belangrijk om uit te zoeken wat de problemen op school zijn, zodat je hier goed op kan reageren. Voor jou en de school is het ook goed te weten wat je ongeveer van een vijfjarige mag verwachten. 1. Je mag van je vijfjarige verwachten dat hij of zij luistert als je tegen hem of haar praat. Wat je niet mag verwachten, is dat hij of zij de regels consequent toepast. Als opvoeder moet je heel consequent zijn en vaak in herhaling treden. 2. Je mag verwachten dat je kind zich in een ander leert verplaatsen, het inlevend vermogen is in deze periode als enigszins aanwezig. Je kind van vijf jaar begrijpt bijvoorbeeld dat anderen verdrietig kunnen worden als ze hun hoofd hebben gestoten. Inzien wat voor gevolgen zijn of haar handelen heeft, is echter nog moeilijk te overzien. Het kind kan nog niet inzien dat als het door de klas rent, een ander kind zijn hoofd kan stoten of kan vallen. Dit zal je keer op keer moeten herhalen. 3. Je kind heeft op deze leeftijd nog geen volledig tijdsbesef. Helaas is het nog te vaak zo dat we als opvoeders verwachten dat onze kinderen onze agenda uit het hoofd kennen of dat ze precies weten wat het woord ‘straks’ of ‘over een half uur’ betekent. Helaas is dit niet zo. De tijd moet concreet gemaakt worden: bijvoorbeeld door een kookwekkertje of een zandlopertje te gebruiken. Tips om met drukke kinderen om te gaan. • Geef eenvoudige regels en duidelijke grenzen; • Geef regelmatig complimentjes; • Bied overzicht en structuur en regelmaat; • Stel haalbare eisen en geef een duidelijke uitleg. Mocht je twijfelen of hebben de bovenstaande tips weinig of geen effect, raadpleeg een orthopedagoog of kinderpsycholoog.

Kinderen aan het woord...

Als je met kinderen praat, dan ontdek je dat er heel veel omgaat in die kleine hoofdjes. Kinderen kunnen vaak grappig, verrassend, logisch en eerlijk uit de hoek komen. Ze kunnen volwassenen heel goed een spiegel voorhouden en ons aan het lachen maken. Geniet van de volgende uitspraken!

Baby Darnell van 1 maand lacht en mama zegt: “Je lacht zo met tandvlees”. Twee dagen later zegt zus Kristel:”Mama straks gaat Darnell toch ook rijst eten met zijn ‘vleestanden’?” (Kristel 4 jaar)

f Sayuri vraagt: “Mama, waarom ben ik zo grappig?” Mama: “Omdat je op papa lijkt.” Sayuri fronsend: “Maar papa is toch geen meisje?!” (Sayuri 5 jaar)

ji

x

Mama kijkt online op een website naar kinderkleding voor jongens, als Daniel over haar schouder komt meekijken. Hij ziet foto’s van verschillende jongetjes en een prijs eronder waarop hij verontwaardigd vraagt: Mama, wil je een ander kindje kopen??? (Daniel 6 jaar)

tb

}y

Mickey wil vertellen wat hij ‘s ochtends in de les heeft gedaan, maar dit lukt niet want hij heeft teveel meegemaakt: ‘Mama, het lijkt wel of mijn hersenen tv aan het kijken zijn.’ (Mickey 5 jaar)

r Julia leest de cover van een magazine. Ze reageert geschokt: “Mama, weet je wat er staat? Lik me plas!” Zus Madelief schiet in de lach en zegt: “Nee joh, er staat ‘like me please’. (Julia 8 jaar)

Heb je zelf leuke uitspraken van jouw kind, buurkind, leerling, nichtje of neefje onthouden en wil je deze delen met andere lezers? Mail dit dan naar [email protected] of bel of sms naar 08929411.

KidzTori

69

Colofon Concept & Realisatie Stichting KidzTori

Advertenties: TGMC (441956/ [email protected])

Office Management: Saskia Roos

Aan dit nummer werkten mee: Wies Haverkamp, Nancy Chang-van Weissenbruch, Monique Gonesh, Arline Winkel, Raúl Neijhorst, Fotografie: Stichting KidzTori (tenzij anders vermeld) Columnist Karina & Marja ThemenSliggers. Contactgegevens redactie: © 2014 Niets uit deze uitgave mag geheel of Bert Storm van Leeuwenstraat 56 gedeeltelijk worden verveelvoudigd, opgeslagen Tourtonne 6 in een geautomatiseerd bestand of openbaar worden gemaakt, op welke wijze dan ook, zonder 08929411 / 08709174 schriftelijke toestemming van stichting KidzTori. [email protected] of [email protected] Zie ook www.facebook.com/kidztori

Vertegenwoordiger Nederland: Nicole Gretna-Lai A Fat

Druk: Factor 35

Redactie: Annelot Hahn-Themen Cindy Lalay-Cederburg Vanda Koorndijk-Kernizan Vormgeving: Edmé Smith-Koorndijk

Geen enkel nummer missen? Informeer naar een KidzTori Jaarabonnement!

Het KidzTori Team! v.l.n.r. achterin 5 trotse mama’s met hun kinderen: Vanda, Saskia, Edmé, Cindy & Annelot

70

KidzTori