126

Archeologische Rapporten Oranjewoud 2010/126 Bureauonderzoek ten behoeve van het plangebied 'Vondellaan 13' te Oosterhout, gemeente Oosterhout (N.-Br.) projectnr. 234382 revisie 00 22 september 2010

Auteurs A. Spoelstra H.J.L.C. Koopmanschap

Opdrachtgever Lidl Nederland GmbH Postbus 198 1270 AD Huizen

datum vrijgave 22 september 2010

beschrijving revisie 00 concept

goedkeuring A. Spoelstra

vrijgave H. Koopmanschap

Colofon Titel:

Archeologische Rapporten Oranjewoud 2010/126. Bureauonderzoek ten behoeve van het plangebied 'Vondellaan 13' te Oosterhout, gemeente Oosterhout (N.-Br.)

Auteur(s): A. Spoelstra, H.J.L.C. Koopmanschap ISSN: 1570-6273 © Oranjewoud B.V. Postbus 24 8440 AA Heerenveen Niets uit dit rapport mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden d.m.v. druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Ingenieursbureau Oranjewoud bv, noch mag het zonder een dergelijke toestemming worden gebruikt, door een derde of voor enig ander werk of doel dan waarvoor het is vervaardigd. Disclaimer Archeologisch vooronderzoek wordt in zijn algemeenheid uitgevoerd door het steekproefsgewijs bemonsteren d.m.v. boringen, proefsleuven en/of veldkartering. Hoewel Ingenieursbureau Oranjewoud bv de grootste zorgvuldigheid betracht bij het uitvoeren van het archeologisch onderzoek, is het juist deze steekproefsgewijze benadering die het onmogelijk maakt garanties ten aanzien van de situatie af te geven op basis van de resultaten van een archeologisch vooronderzoek. Oranjewoud aanvaardt derhalve op generlei wijze aansprakelijkheid voor schade welke voortvloeit uit beslissingen genomen op basis van de resultaten van archeologisch (voor)onderzoek.

projectnr. 234382 22 september 2010, revisie 00

Archeologische Rapporten Oranjewoud 2010/126

Bureauonderzoek ten behoeve van het plangebied 'Vondellaan 13' te Oosterhout

Inhoud

Blz.

Administratieve gegevens

4

Samenvatting

5

1

Inleiding

7

2 2.1 2.2 2.3 2.4

Beschrijving onderzoekslocatie Begrenzing onderzoeks- en plangebied Landschappelijke situatie Historische situatie en mogelijke verstoringen Huidig en toekomstig gebruik

9 9 9 12 14

3

Bekende archeologische waarden

15

4 4.1 4.2

Archeologische verwachting Archeogische verwachtingskaarten Gespecificeerde archeologische verwachting

17 17 17

5 5.1 5.2

Conclusies en advies Conclusies Selectieadvies

19 19 19

Literatuur en geraadpleegde bronnen

21

Bijlagen 1 2 3a 3b

Archeologische perioden AMZ-cyclus ARCHIS: terreinen met archeologisch status ARCHIS: archeologische waarnemingen

Kaarten 234382-ARCHIS IKAW, AMK-terreinen en waarnemingen uit ARCHIS II

arch2.2

Vakgroep Archeologie

blad 3 van 21




Administratieve gegevens OW Projectnummer OM-nummer Provincie Gemeente Plaats Toponiem

234382 42936 Noord-Brabant Oosterhout Oosterhout Vondellaan 13

Kaartblad 44D Coördinaten 118384/404380 118428/404350 118408/404320 118364/404350 Kadaster Gemeente Oosterhout, sectie M, nrs 3123 en 3125 Opdrachtgever Uitvoerder Datum uitvoering Projectteam

Lidl Nederland GmbH Oranjewoud September 2010 H. Koopmanschap A. Spoelstra

Bevoegd gezag Gemeente Oosterhout Beheer documentatie Oranjewoud Almere Vondstdepot nvt

Afbeelding 1 Locatie plangebied (ster) (Topografische Kaart 1:25.000 (hier verkleind weergegeven), © Topografische Dienst Kadaster, Emmen)

arch2.2


blad 4 van 21




Samenvatting In september 2010 is in opdracht van Lidl Nederland GmbH door Ingenieursbureau Oranjewoud BV een archeologisch bureauonderzoek uitgevoerd ten behoeve van een locatie aan de Vondellaan te Oosterhout (Noord-Brabant). Het betreft daarbij het perceel van pand Vondellaan 13. Op basis van de resultaten van het archeologisch bureauonderzoek kan worden geconcludeerd dat de omgeving van het plangebied een hoge en brede archeologische verwachting kent. Binnen de landschappelijke context van het plangebied kunnen vindplaatsen worden verwacht uit de periode Paleolithicum - Nieuwe Tijd. Daarnaast kan een breed scala aan complextypen worden aangetroffen, variërend van nederzettingen tot grafvelden en votiefdepots. Meest waarschijnlijk moeten sporen uit de IJzertijd en vanaf de Late Middeleeuwen worden verwacht. Deze archeologische verwachtingswaarde geldt echter alleen indien er sprake is van een intact bodemprofiel. De kans is zeer groot dat het bodemprofiel ter plaatse van het plangebied reeds volledig is verstoord als gevolg van de realisatie van de wijk "Oosterheide" in de jaren zestig van de vorige eeuw. Selectieadvies Op basis van de geringe oppervlakte van het plangebied, en de verwachte ligging in een zone met een lage archeologische verwachtingswaarde wordt geadviseerd geen vervolgonderzoek uit te voeren. Derhalve is het selectieadvies het plangebied vrij te geven met betrekking tot het aspect archeologie

arch2.2


blad 5 van 21


arch2.2




blad 6 van 21


1



Inleiding In september 2010 is in opdracht van Lidl Nederland GmbH door Ingenieursbureau Oranjewoud BV een archeologisch bureauonderzoek uitgevoerd ten behoeve van een locatie aan de Vondellaan te Oosterhout (Noord-Brabant). Het betreft daarbij het perceel van pand Vondellaan 13. De aanleiding voor het archeologisch onderzoek is de toekomstige herinrichting van het gebied. In het plangebied zullen de huidige opstallen worden gesloopt, waarna op het vrijgekomen perceel een nieuwe supermarkt wordt gerealiseerd. Ten behoeve van het verkrijgen van vrijstellingen en vergunningen dienen ook de eventuele archeologische waarden in het gebied te worden onderzocht. Een archeologisch onderzoek dat in het kader van ruimtelijke onderbouwing plaatsvindt, past als onderzoeksstrategie binnen de zogenaamde Archeologische Monumentenzorg (AMZ). Deze cyclus wordt toegelicht in bijlage 2. Het doel van een archeologisch bureauonderzoek is het opstellen van een gespecificeerde archeologische verwachting voor het plangebied. Voor het opstellen van een dergelijke verwachting wordt gebruik gemaakt reeds bekende archeologische waarnemingen, historische kaarten, de landschappelijke situatie en bodemkundige gegevens. Een gespecificeerde verwachting gaat in op de mogelijke aanwezigheid, het karakter, omvang, datering en verstoring van archeologische waarden binnen het plangebied. Dit bureauonderzoek uitgevoerd conform de Kwaliteitsnorm Nederlandse Archeologie (KNA), versie 3.1.

arch2.2


blad 7 van 21


arch2.2




blad 8 van 21


2 2.1



Beschrijving onderzoekslocatie Begrenzing onderzoeks- en plangebied Het plangebied ligt in het zuidelijke gedeelte van de bebouwde kom van Oosterhout, in de wijk Oosterheide. De locatie wordt omsloten door de wegen Zuiderhout (N en W), Anjeliersstraat (O) en Vondellaan (Z). De oppervlakte van het plangebied bedraagt circa 1200 m² (0,12 hectare). Zie afbeelding 1 en 2.

Afbeelding 2. Het plangebied (roze lijn) en nabije omgeving op een recente luchtfoto1

2.2

Landschappelijke situatie Geologie en geomorfologie Het plangebied ligt in fysisch-geografisch opzicht in het Brabantse zandlandschap2. In de ondiepe ondergrond komen rivierafzettingen voor, daterend uit het Midden-Pleistoceen. Deze afzettingen worden gerekend tot de Sterksel Formatie en bestaan overwegend uit grof zand en grind3. Bij eerder uitgevoerd archeologisch onderzoek op verschillende plaatsen in de gemeente Oosterhout is vastgesteld dat deze formatie dagzoomt op meerdere plaatsen. De rivierafzettingen worden afgedekt door een glooiend pakket zand dat onder invloed van de wind is afgezet in de laatste ijstijd, het Weichselien (ca. 115.000-10.000 jaar geleden). Dit zogenaamde 'dekzand' behoort tot de Formatie van Boxtel. 1

Bron: GoogleMaps Berendsen, 2004 3 Berendsen, 2008 2

arch2.2


blad 9 van 21




Gedurende het Holoceen (vanaf 10.000 jaar geleden) stijgt de temperatuur, en raakt het landschap geleidelijk begroeid. Vanwege het afsmelten van het landijs steeg de zeespiegel. Op het land steeg de grondwaterspiegel en vernatte de bodem. Hierdoor ontstond in de lagere zones van het landschap veen (Nieuwkoop Formatie; Laagpakket van Griendtsveen). Vanaf de Late IJzertijd wordt ook de mens een belangrijke landschapsvormende factor. Vooral gedurende Late Middeleeuwen ontstaan als gevolg van ontbossing heidevelden en stuifzandgebieden die we zowel archeologisch maar ook historisch kunnen volgen. In de Late Middeleeuwen en de Nieuwe Tijd ontstaan akkerbouwcomplexen met een opgebracht plaggendek, de zogenaamde essen of engen4. In de loop van de 19e eeuw zijn delen van deze heidevelden opnieuw in cultuur gebracht op beplant met bossen, vaak ten behoeve van de mijnbouw. Dit is ook het geval in het plangebied in Oosterhout. Het plangebied is, vanwege de ligging in de bebouwde kom, niet gekarteerd op de geomorfologische kaart. In de nabije omgeving komen echter terrasafzettingen voor, bestaande uit welvingen (code: L12 /L8) en vlakten (code: 2M19). Het betreft oude rivierterrassen, bedekt met dekzand. Verder komen er laagten ontstaan door afgravingen voor (code: 3N8). Zie afbeelding 3.

Afbeelding 3. Het plangebied (ster) en nabije omgeving op de geomorfologische kaart. In de nabije omgeving liggen terrasafzettingen, bestaande uit vlakten (groen) en welvingen (geel). De ontgraven zones zijn blauw5

4 5

arch2.2

De Mulder et al, 2003 ARCHIS/Alterra


blad 10 van 21




Actueel Hoogtebestand Nederland (AHN) Het Actueel Hoogtebestand Nederland (AHN) is een belangrijk hulpmiddel bij archeologisch onderzoek in buitengebied. Met behulp van het AHN kunnen hoogteverschillen worden gevisualiseerd, die herleid kunnen worden tot bepaalde geomorfologische- en geografische vormkenmerken van het landschap. Op het AHN is te zien dat het plangebied in een zone ligt die van zuid naar noord afhelt. Het maaiveld in het plangebied ligt ongeveer op 5,52 m + NAP. Op het kaartbeeld van de iets wijdere omgeving is te zien dat het plangebied zich op de noordelijke punt van een hooggelegen uitloper in het landschap bevindt (zie afbeelding 4 en 5). Deze hoge uitloper vormt de grens van het dekzandlandschap, dat naar verder naar het zuiden toe snel in hoogte toeneemt. Ten noorden van Oosterhout ligt het dekzand lager en wordt bedekt door mariene afzettingen uit het Holoceen. Het in de omgeving van het plangebied waar te nemen verloop in hoogte is dus onderdeel van een algemene tendens in dit landschap.

Afbeelding 4 (links) en 5 (rechts). Het plangebied (ster) op het kaartbeeld van het AHN6

Bodem en grondwater De bodemkundige- en hydrologische situatie hangt sterk samen met de geomorfologische situatie en de hoogteligging. Het plangebied is, vanwege de ligging in de bebouwde kom, niet gekarteerd op de Bodemkaart. Verwacht mag worden dat de oorspronkelijke bodemopbouw (deels) verstoord is bij de realisatie van de woonwijk Oosterheide. Buiten de bebouwde kom komen overwegend podzolbodems voor. Deze bodems zijn typerend voor het dekzandgebied: het zand bestaat hier uit zuiver kwarts, dat moeilijk aanvullende mineralen en voedingsstoffen vasthoudt. Hierdoor kan het proces van podzolering onstaan. Podzolgronden ontstaan als gevolg van een neerslagoverschot. Door uitspoeling van humuszuren uit deze A-horizont lossen ijzeren aluminiumdeeltjes op in regenwater in het onderliggende zand (E-horizont). Vervolgens worden deze deeltjes naar beneden getransporteerd. Nadat het regenwater verzadigd is slaan de deeltjes neer 6

arch2.2

http://www.ahn.nl


blad 11 van 21




op een bepaalde diepte (B-horizont). De E-horizont of uitspoelingslaag is te herkennen aan de grijze tot lichtgrijze kleur, de B-horizont of inspoelingslaag is te herkennen aan de donkerbruine tot roodbruine kleur. Naar beneden wordt de kleur geleidelijk lichter tot aan het niet door bodemvorming beïnvloede zand (C-horizont). Dit zand is over het algemeen geel tot grijs. De laag waarin zich de geleidelijke overgang van B- naar C- horizont bevindt, wordt B/C-horizont genoemd7. In het plangebied overheersen veldpodzolgronden (code: Hn21-VII8). Deze podzolbodems ontstaan onder vrij natte omstandigheden, met een vrij hoge grondwaterstand. Een deel van ijzeren humus deeltjes is reeds opgelost in het grondwater, waardoor de uitspoelings- en inspoelingshorizonten ontstaan door regenwater hier breder, maar ook vager zijn (er zijn minder deeltjes die uitspoelen en minder deeltjes die neerslaan). Omdat het proces van podzolering vele honderden jaren in beslag neemt is een intacte podzolbodem indicatief voor een langdurig onverstoorde bodem in het algemeen. Voor de archeologie zijn ze van belang, omdat in een dergelijke bodem oude vindplaatsen nog intact kunnen zijn. Zoals al eerder werd aangegeven wordt in het plangebied verwacht dat er geen sprake meer is van een podzolprofiel maar eerder een AC-profiel waarbij de BEhorizonten verstoord zijn geraakt.

2.3

Historische situatie en mogelijke verstoringen Rondom Oosterhout zijn meerdere vindplaatsen van prehistorische jagers-verzamelaars bekend, en ook voor boeren was Oosterhout al sinds de prehistorie een aantrekkelijke plaats voor vestiging. De bodem was vruchtbaar, makkelijk te bewerken en kende een goede afwatering. Nederzettingen lagen in het Brabantse zandlandschap altijd op de hogere ruggen (centrale plaatsen hierbij zijn de Houtse Akkers, de Leijsenakkers en Dorst). Toch hebben af en toe verschuivingen naar lagere delen plaatsgevonden. In de Romeinse tijd waren de nederzettingen bijvoorbeeld geconcentreerd op de hellingen van ruggen, dicht bij de lage gebieden. Tijdens de Laat-Romeinse tijd en op de overgang naar de Vroege Middeleeuwen treedt een verschuiving op van bewoning naar de iets hoger gelegen delen van de dekzandruggen. In de Volle en Late Middeleeuwen keert dit proces weer om: de toenemende vraag naar graan voor een snel groeiende bevolking leidde tot een uitbreiding van het bouwland. Al vanaf de 11e eeuw werden beekdalen en natte broekgebieden beter benut door er ten gunste van weidegebieden vegetatie te verwijderen9. Oosterhout heeft twee Middeleeuwse kernen, waarvan onbekend is welke de oudste is en in hoeverre beide kernen onderling interactie hebben gekend. De nederzetting Oosterhout kenmerkt zich in de Middeleeuwen door een open structuur, waarbij de bebouwing langs meerdere wegen staat. Een van de mogelijke redenen van de open structuur is de pottenbakkersindustrie, die ruimte nodig had (vanwege brandgevaar). De pottenbakkersnijverheid in Oosterhout dankt zijn bestaan mede aan de geringe diepte van de kleivoerende lagen in de bodem. In de 17e en de 18e eeuw was sprake van grote bloei: in bijna 30 werkplaatsen werd gelijktijdig gebruiksaardewerk vervaardigd. Oosterhout behoorde hiermee tot de grootste pottenbakkerscentra van het land.

7

Stiboka, 1982 Grondwatertrap VII: hoogste grondwaterstand (winter): >80 cm -mv. Laagste grondwaterstand (zomer): >120 cm -mv 8

arch2.2


blad 12 van 21




De Middeleeuwse bewoningskernen van de Markt en de Heuvel staan overigens los van voorgaande bewoning: IJzertijdbewoning en bewoning uit de Romeinse tijd was dynamischer en vond vooral plaats rondom de Molenbuurt en de Houtse Akkers10. Het plangebied lag lange tijd temidden van de woeste gronden: de heidegebieden in de wijdere omgeving. In de loop van de 19e eeuw zijn deze heidevelden beplant met bomen, veelal in het kader van de werkverschaffing. Sommige gedeelten zijn ook in cultuur gebracht. Historisch Kaartmateriaal11 De oudste gedetailleerde kaart is de kadastrale minuut uit de periode 1811-1830. Het plangebied is in deze periode niet bebouwd, maar wel verkaveld. Op de militairtopografische kaart uit de periode 1830-1850 is goed te zien dat het plangebied nog ver buiten de bebouwde kom van Oosterhout ligt, in de Oosterhoutsche Bosschen (afbeelding 6). In deze zones wisselen beboste percelen en kleine akkers elkaar af.

Afbeelding 6. Het plangebied (blauwe cirkel) in de periode 1830-1850

In de loop van de eerste helft van de 20e eeuw verdwijnt het bos en de heide geleidelijk, en worden de Oosterhoutse Bossen steeds meer in cultuur gebracht. In het plangebied veranderd er weinig: het is in deze periode afwisselend in gebruik als akker, bos of 9

Vervloet, 1986 van der Haar & Sophie, 2010 11 http://www.watwaswaar.nl 10

arch2.2


blad 13 van 21




grasland. De directe omgeving van het plangebied staat in deze periode bekend als 'De Lage Heide' en 'Keipolder', en bestaat uit kleine blokvormige perceeltjes. In de tweede helft van de 20e eeuw breidt de plaats Oosterhout sterk uit. De Oosterhoutse Bossen zijn nu volledig in gebruik als agrarisch gebied12. In 1959 heeft in de directe omgeving van het plangebied schaalvergroting plaatsgevonden: de kleine akkertjes zijn samengevoegd tot grotere percelen (afbeelding 7). Op de kaart uit 1969 is de wijk Oosterheide te zien: het plangebied maakt vanaf deze periode deel uit van de bebouwde kom van Oosterhout. Deze wijk breidt zich in de loop van de tijd uit tot de huidige omvang.

Afbeelding 7. Het plangebied (blauwe cirkel) in 1959, vlak vóór de aanleg van de wijk Oosterheide

2.4

Huidig en toekomstig gebruik Huidig gebruik plangebied Het plangebied maakt deel uit van de bebouwde kom van Oosterhout, in de uitbreidingswijk Oosterheide (jaren '60 van de 20e eeuw). Het plangebied bestaat uit de pand(en) van autobedrijf van Riel. Consequenties toekomstig gebruik In de toekomst zullen de huidige opstallen, behorende bij het garagebedrijf, worden gesloopt. Op dezelfde plaats zal een supermarkt worden gebouwd. Hierbij zullen graafwerkzaamheden plaatsvinden. In dit stadium is de verstoringsdiepte nog niet bekend. Bij de graafwerkzaamheden in het kader van deze werkzaamheden worden eventueel aanwezige archeologische resten bedreigd.

12

arch2.2

De Pater et al, 2005


blad 14 van 21


3



Bekende archeologische waarden In de database ARCHIS van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed zijn de terreinen met een archeologische status (CMA-nummers) en de archeologische waarnemingen (CAAnummers) geregistreerd. De archeologische monumenten worden gevisualiseerd op de Archeologische Monumentenkaart, en worden daarom AMK-terreinen genoemd. Eerder onderzoek In de wijk Oosterheide heeft eerder archeologisch onderzoek plaatsgevonden, waarvan de resultaten in ARCHIS staan weergegeven (Onderzoeksnummers). Ten zuidoosten van het plangebied is een bureauonderzoek uitgevoerd in het plangebied 'Beneluxweg', gelegen tussen de A27 en de wijk Oosterheide13. Op basis van de resultaten van dit onderzoek werd geconcludeerd dat in het plangebied sprake was van een potentieel hoge verwachting, maar ook van een hoge mate van verstoring. Het selectieadvies luidde dan ook dat verder vervolgonderzoek niet noodzakelijk was. Dit selectieadvies is overgenomen door de gemeente Oosterhout in het selectiebesluit. AMK-terreinen In de nabije omgeving van het plangebied zijn geen AMK-terreinen geregistreerd. Voor een overzicht van de AMK-terreinen in de wijdere omgeving wordt verwezen naar bijlage 3a. Waarnemingen In de nabije omgeving van het plangebied liggen geen archeologische waarnemingen. Voor een overzicht van de waarnemingen in de wijdere omgeving wordt verwezen naar bijlage 3b.

13

arch2.2

ARCHIS: Onderzoeksmeldingsnummer 41038/Onderzoeksnummer 3188; Weerheijm & Lutz 2010


blad 15 van 21


arch2.2




blad 16 van 21


4 4.1



Archeologische verwachting Archeogische verwachtingskaarten IKAW De Indicatieve Kaart Archeologische Waarden (IKAW) is een door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed opgestelde kaart waarop aan de hand van eerder gedane archeologische waarnemingen en de bodemkundige gegevens is aangegeven wat de kans is in een bepaald gebied archeologie aan te treffen: laag, middelhoog of hoog. Zoals de naam al aangeeft gaat het hier - vanwege schaal en extrapolatie - slechts om een ruwe indicatie. Het plangebied is, vanwege de ligging in de bebouwde kom, niet gekarteerd op de IKAW. In de omgeving bevinden zich overwegend zones met een lage- en middelhoge verwachting. Zie tekening 234382-ARCHIS in de kaartenbijlage. Provinciale verwachtingskaart Het plangebied is, vanwege de ligging in de bebouwde kom, niet gekarteerd op de Cultuurhistorische Waardenkaart van Noord-Brabant (versie 2010). In de omgeving bevinden zich overwegend zones met een lage en middelhoge/hoge verwachting.

4.2

Gespecificeerde archeologische verwachting Onderstaande gespecificeerde verwachting gaat uit van een intact bodemprofiel. Voor een verstoord bodemprofiel geldt dat onderstaand verwachtingsmodel niet van kracht is en dat de archeologische verwachtingswaarde moet worden bijgesteld naar laag. datering Voor het plangebied geldt op basis van bekende waarnemingen in de omgeving met name een verwachting voor archeologische resten uit de Romeinse tijd, de Late Middeleeuwen en Nieuwe tijd. Resten uit Laat Paleolithicum tot en met IJzertijd en uit de Vroege Middeleeuwen zijn echter niet uit te sluiten. complextype Vanaf het Paleolithicum tot het Neolithicum kunnen binnen het plangebied ondermeer vuursteenconcentraties en haardkuilen worden verwacht die de weerslag zijn tijdelijke jacht- of extractiekampjes van rondtrekkende jager-verzamelaars. Vanaf het Neolithicum tot en met de Romeinse Tijd kunnen resten van huizen/nederzettingen worden verwacht, alsmede schuren, spiekers en opstallen. Verder kunnen sporen van agrarische activiteit worden aangetroffen, zoals erfafscheidingen. Daarnaast kunnen ook menselijke begravingen/crematies worden aangetroffen, afhankelijk van de datering variërend van vlakgraven tot crematiegraven. Ook off-site materiaal kan worden verwacht. Tenslotte kunnen resten die duiden op religieuze/rituele activiteiten worden aangetroffen, zoals rituele deposities.

arch2.2


blad 17 van 21




Uit de Late Middeleeuwen en de Nieuwe tijd worden met name resten van extensieve agrarische activiteit worden verwacht (erfafscheidingen, sloten, verspreid staande schuren/veekralen). Vanwege de ligging in de woeste gronden buiten de dorpskern en akkercomplexen van Oosterhout wordt de kans op de aanwezigheid van nederzettingen als laag ingeschat. De kans op de aanwezigheid van resten van bebouwing (o.a. muurresten) uit deze periode van de 19e - tot en met de 20e eeuw binnen het plangebied wordt, op basis van de afwezigheid van bebouwing op de historische kaarten uit deze periode, laag ingeschat. Er is dus een ruime variatie aan complextypen mogelijk, verdere specificatie is niet mogelijk. Wel hangen de verwachte complextypen sterk samen met de locatie, in het bijzonder de diepte. omvang Bij nederzettingen moet rekening worden gehouden met vindplaatsen variërend van enkele honderden vierkante meters tot meer dan één hectare. Andere complextypen kennen een grote variatie in omvang. diepteligging De diepteligging wordt bepaald aan de hand van het aanwezige bodemtype. Afhankelijk hiervan kan de diepteligging van eventueel archeologisch vondstmateriaal ingeschat worden. Wanneer op basis van extrapolatie van de omringende gebieden wordt uitgegaan van hoge veldpodzolen ter plaatse, zijn eventuele archeologische resten te verwachten vanaf het maaiveld tot in de bovenste 20 cm van de C-horizont. Bij vondsten in de bouwvoor/A-horizont zal het gaan om verploegde vondsten. locatie Archeologische resten kunnen in principe overal in het plangebied worden aangetroffen. uiterlijke kenmerken In principe zijn alle mogelijke spoor- en vondstcategorieën denkbaar. Op zandgronden zijn organische resten (zoals hout, bot en metalen objecten) meestal sterk aangetast of volledig verdwenen. Paleolithicum en Mesolithicum: vuursteenconcentraties, bewerkt vuursteen en natuursteen, houtskoolconcentraties en haardkuilen. Neolithicum - Middeleeuwen: Nederzettingen: paalgaten (huizen, spiekers, opstallen, schuren), greppels, waterputten met houten beschoeiingen, afvalkuilen. Agrarische activiteit: erfafscheidingen door middel van palenrijtjes en vlechtwerk. Vondstmateriaal: voornamelijk aardewerk, metaal en vuursteen. Ook: rituele deposities van waardevolle objecten, zoals (ceremoniële) wapens en werktuigen, zoals bijlen en zwaarden en sierraden. Middeleeuwen en NIeuwe Tijd tot circa 1920: extensief agrarisch gebruik van de heide: geringe dichtheid aan sporen en vondstmateriaal. mogelijke verstoringen Het plangebied is tot de jaren '60 van de vorige eeuw in gebruik geweest als heide/bos en later als agrarisch gebied. Daarna is de wijk Oosterheide aangelegd. Bij de aanleg van deze wijk zal de bodem waarschijnlijk sterk zijn verstoord.

arch2.2


blad 18 van 21


5 5.1



Conclusies en advies Conclusies Op basis van de resultaten van het archeologisch bureauonderzoek kan worden geconcludeerd dat de omgeving van het plangebied een hoge en brede archeologische verwachting kent. Binnen de landschappelijke context van het plangebied kunnen vindplaatsen worden verwacht uit de periode Paleolithicum - Nieuwe Tijd. Daarnaast kan een breed scala aan complextypen worden aangetroffen, variërend van nederzettingen tot grafvelden en votiefdepots. Meest waarschijnlijk moeten sporen uit de IJzertijd en vanaf de Late Middeleeuwen worden verwacht. Deze archeologische verwachtingswaarde geldt echter alleen indien er sprake is van een intact bodemprofiel. De kans is zeer groot dat het bodemprofiel ter plaatse van het plangebied reeds volledig is verstoord als gevolg van de realisatie van de wijk "Oosterheide" in de jaren zestig van de vorige eeuw.

5.2

Selectieadvies Op basis van de geringe oppervlakte van het plangebied en de verwachte ligging in een zone met een lage archeologische verwachtingswaarde wordt geadviseerd geen vervolgonderzoek uit te voeren. Derhalve is het selectieadvies het plangebied vrij te geven met betrekking tot het aspect archeologie. (Selectie)advies Geen vervolgonderzoek noodzakelijk

Ook voor vrijgegeven (delen van) plangebieden bestaat altijd de mogelijkheid dat er tijdens graafwerkzaamheden toch losse sporen en vondsten worden aangetroffen. Het betreft dan vaak kleine sporen of resten die niet door middel van een booronderzoek kunnen worden opgespoord. Op grond van artikel 53 van de Monumentenwet 1988 dient zo spoedig mogelijk melding te worden gemaakt van de vondst bij de Minister (de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed: ARCHISmeldpunt, telefoon 033-4227682. Een vondstmelding bij de gemeentelijk of provinciaal archeoloog kan ook.

Ingenieursbureau Oranjewoud B.V. Oosterhout, september 2010

arch2.2


blad 19 van 21


arch2.2




blad 20 van 21




Literatuur en geraadpleegde bronnen Berendsen, H.J.A. 2008 (5e druk): De vorming van het land. Inleiding in de geologie en geomorfologie. Van Gorcum, Assen. Berendsen, H.J.A. 2004 (4e druk): Landschappelijk Nederland. Van Gorcum, Assen. Haar, L.J. van der & G.J. Sophie, 2010. Bureauonderzoek en inventariserend veldonderzoek Lukwelpark Oosterhout. Archeologische Rapporten Oranjewoud 2010/100, Heerenveen. Mulder, E.F.J. de, et.al. 2003. De ondergrond van Nederland. Wolters-Noordhoff, Groningen. Pater, B.C. de, Schoenmaker, B., 2005. Grote Atlas van Nederland 1930-1950. Asia Maior, Zierikzee. Tol, A. & P. Verhagen. 2004: Optimale en standaard boormethoden in: A. Tol e.a. Prospectief boren. Een studie naar de betrouwbaarheid en toepasbaarheid van booronderzoek in de prospectiearcheologie. RAAP, Amsterdam (RAAP-rapport 1000), 6381. Vervloet, J.A.J. 1986: Zandlandschap. In: Het Nederlandse landschap. Een historischgeografische benadering. Stichting Matrijs, Utrecht. Weerheijm, W.J. & A. Lutz, 2010. Bedrijventerrein Beneluxweg, Gemeente Oosterhout. Ruimtelijk advies op basis van een archeologisch bureauonderzoek. Vestigia-Rapport V870, Amersfoort Kaarten Topografische kaart 1:25000 (http://kadata.kadaster.nl) Geomorfologische kaart van Nederland 1:50.000 (Rijks Geologische Dienst 1981) Bodemkaart van Nederland, 1:50000, kaartblad 44 West (Stiboka, 1982) Internet IKAW: CMA: CAA: AHN: CHW: Historische kaarten:

arch2.2


http://archis2.archis.nl http://archis2.archis.nl http://archis2.archis.nl http://www.ahn.nl http://www.brabant.nl http://www.watwaswaar.nl

blad 21 van 21

Bijlage 1 :

Archeologische perioden

Bijlage 1 :

Archeologische perioden Als bijlage op de resultaten en verzamelde gegevens wordt hieronder een algemene ontwikkeling van de bewonersgeschiedenis in Nederland geschetst. Gedurende het Paleolithicum (300.000-8800 voor Chr.) hebben moderne mensen (homo sapiens) onze streken tijdens de warmere perioden wel bezocht, doch sporen uit deze periode zijn zeldzaam en vaak door latere omstandigheden verstoord. De mensen trokken als jager-verzamelaars rond in kleine groepen en maakten gebruik van tijdelijke kampementen. De verschillende groepen jagerverzamelaars exploiteerden kleine territoria, maar verbleven, afhankelijk van het seizoen, steeds op andere locaties. In het Mesolithicum (8800-4900 voor Chr.) zette aan het begin van het Holoceen een langdurige klimaatsverbetering in. De gemiddelde temperatuur steeg, waardoor geleidelijk een bosvegetatie tot ontwikkeling kwam en de variatie in flora en fauna toenam. Ook in deze periode trokken de mensen als jager-verzamelaars rond. Voorwerpen uit deze periode bestaan voornamelijk uit voor de jacht ontworpen vuurstenen spitsjes. De hierop volgende periode, het Neolithicum (5300-2000 voor Chr.), wordt gekenmerkt door een overschakeling van jager-verzamelaars naar sedentaire bewoners, met een volledig agrarische levenswijze. Deze omwenteling ging gepaard met een aantal technische en sociale vernieuwingen, zoals huizen, geslepen bijlen en het gebruik van aardewerk. Door de productie van overschot kon de bevolking gaan groeien en die bevolkingsgroei had tot gevolg dat de samenleving steeds complexer werd. Uit het Neolithicum zijn verschillende grafmonumenten bekend, zoals hunebedden en grafheuvels. Het begin van de Bronstijd (2000-800 voor Chr.) valt samen met het eerste gebruik van bronzen voorwerpen, zoals bijlen. Het gebruik van vuursteen was hiermee niet direct afgelopen. Vuursteenmateriaal uit de Bronstijd is meestal niet goed te onderscheiden van dat uit andere perioden. Het aardewerk is over het algemeen zeldzaam. De grafheuveltraditie die tijdens het Neolithicum haar intrede deed werd in eerste instantie voortgezet, maar rond 1200 voor Chr. vervangen door begravingen in urnenvelden. Het gaat hier om ingegraven urnen met crematieresten waar overheen kleine heuveltjes werden opgeworpen, eventueel omgeven door een greppel. In de IJzertijd (800-12 voor Chr.) werden de eerste ijzeren voorwerpen gemaakt. Ten opzichte van de Bronstijd traden er in de aardewerktraditie en in het gebruik van vuursteen geen radicale veranderingen op. De mensen woonden in verspreid liggende hoeven of in nederzettingen van enkele huizen. Op de hogere zandgronden ontstonden uitgebreide omwalde akkercomplexen (celtic fields). In deze periode werden de kleigebieden ook in gebruik genomen door mensen afkomstig van de zandgebieden. Opvallend zijn de verschillen in materiële welstand. Er zijn zogenaamde vorstengraven bekend in Zuid-Nederland, maar de meeste begravingen vonden plaats in urnenvelden. Met de Romeinse tijd (12 voor Chr. tot 450 na Chr.) eindigt de prehistorie en begint de geschreven geschiedenis. In 47 na Chr. werd de Rijn definitief als rijksgrens van het Romeinse Rijk ingesteld. Ter controle van deze zogenaamde limes werden langs de Rijn castella (militaire forten) gebouwd. De inheems leefwijze handhaafde zich wel, ook al werd de invloed van de Romeinen steeds duidelijker in soorten aardewerk (o.a. gedraaid) en een betere infrastructuur. Onder meer ten gevolge van invallen van Germaanse stammen ontstond er instabiliteit wat uiteindelijk leidde tot het instorten van de grensverdediging langs de Rijn. Over de Middeleeuwen (450-1500 na Chr.), en met name de Vroege Middeleeuwen (450-1000 na Chr.), zijn nog veel zaken onbekend. Archeologische overblijfselen zijn betrekkelijk schaars. De politieke macht was na het wegvallen van de Romeinen in handen gekomen van regionale en lokale hoofdlieden. Vanaf de 10 eeuw ontstaat er weer enige stabiliteit en is een toenemende feodalisering zichtbaar. Door bevolkingsgroei en gunstige klimatologische omstandigheden werd in deze periode een begin gemaakt met het ontginnen van bos, heide en veen. Veel van onze huidige steden en dorpen dateren uit deze periode. De hierop volgende periode 1500 – heden wordt aangeduid als Nieuwe Tijd. e

Bijlage 2 :

AMZ-cyclus

Bijlage 2 :

AMZ-cyclus Het AMZ-proces Archeologisch onderzoek in Nederland wordt in de meeste gevallen uitgevoerd binnen het kader van de zogenaamde Archeologische Monumentenzorg (AMZ). Het gehele traject van de AMZ omvat een aantal stappen die elkaar kunnen opvolgen, afhankelijk van het resultaat van de voorgaande stappen. In de procedure wordt volgens een trechtermodel gewerkt. Het startpunt ligt eigenlijk al bij het bepalen van de onderzoeksplicht. Op diverse provinciale en landelijke archeologische waardenkaarten kan namelijk worden ingezien of het plangebied ligt in een zone met een archeologische verwachting. Indien dit het geval blijkt te zijn, dan zal er in het kader van de planprocedure onderzoek verricht moeten worden om te bepalen of er archeologische waarden binnen het plangebied aanwezig zijn. Hiermee start de zogenaamde AMZ-cyslus (zie afb. 1 en 2)

Afb. 1: de AMZ-cyclus

De eerste fase: bureauonderzoek Uitgangspunt voor het bureauonderzoek is het vaststellen van een gespecificeerd verwachtingsmodel dat op detailniveau voor het plangebied aangeeft wat er aan archeologische vindplaatsen aanwezig kan zijn. Op basis van dit verwachtingsmodel wordt bepaald of er een veldonderzoek nodig is en wat de juiste methode voor dit veldonderzoek zou moeten zijn om deze mogelijk aanwezige archeologische resten te kunnen aantonen.

Afb. 2: proces van de AMZ

De tweede fase: inventariserend veldonderzoek (IVO) Het inventariserend veldonderzoek kan worden opgesplitst in drie subfases. Fase 1. verkennend onderzoek In sommige gevallen wordt er gestart met een verkennend onderzoek. Een verkennend onderzoek kent een relatief lage onderzoeksintensiteit en word feitelijk uitgevoerd omdat er bij het bureauonderzoek onvoldoende gegevens beschikbaar zijn om dit voldoende te kunnen onderbouwen. Dit is bijvoorbeeld het geval als er te weinig bodemkundige of geologische gegevens zijn om binnen het plangebied de verwachtingswaarden te kunnen onderbouwen of zelfs überhaupt tot een verwachtingswaarde te komen. Met een verkennend onderzoek kan tot in detail de verwachtingswaarde worden aangebracht. Zodoende kan door terugkoppeling een aangescherpt verwachtingsmodel worden gemaakt en kan karterend veldonderzoek in een vervolgfase gerichter en daarmee ook kostenefficiënter worden ingezet. Fase 2. karterend onderzoek In de regel wordt er gestart met een karterend onderzoek. Dit veldonderzoek dient om het verwachtingsmodel uit het bureauonderzoek te toetsen en eventueel aanwezige vindplaatsen op te sporen. Het onderzoek wordt vrijwel altijd vlakdekkend uitgevoerd door middel van boringen en/of oppervlaktekarteringen of proefsleuven. Het resultaat is in de regel een overzichtskaart met de resultaten van het onderzoek. Eventueel aangetoonde vindplaatsen worden daarbij aangegeven. Indien er geen archeologische vindplaatsen worden aangetroffen of wanneer bijvoorbeeld al blijkt dat deze geheel zijn

verstoord, dan wel van geen waarde zijn, is dit meestal ook het eindstadium van de AMZcyclus. Als er wel archeologische vindplaatsen worden aangetroffen of het blijkt uit de onderzoeksgegevens dat deze met zeer grote zekerheid kunnen worden verwacht, dan dient er een waardestellend onderzoek te worden uitgevoerd. Meestal is van de vindplaatsen die bij een karterend onderzoek zijn aangetroffen nog slechts in beperkte mate bekend wat de waarde ervan is. Fase 3. waarderend onderzoek Een waarderend onderzoek dient de fysieke kwaliteiten van een eerder aangetoonde of reeds bekende archeologische vindplaats vast te stellen en dient te leiden tot een waardestelling. Voor een waardestelling is het van belang om in elk geval de aard van de vindplaats, de exacte begrenzing in omvang en diepteligging, de datering en de mate van conservering en intactheid te weten. Een waarderend onderzoek kan worden uitgevoerd door middel van boringen of proefsleuven. Wat de beste methode is hangt sterk af van de omstandigheden en de aard van de vindplaats. In de meeste gevallen worden er voor een waardestelling proefsleuven of proefputten gegraven. omdat met deze methode meer en betere informatie over de vindplaats kan worden verkregen dan met aanvullende booronderzoek. Proefsleuven zijn lange sleuven van twee tot vijf meter breed die worden aangelegd in de zones waar in de voorgaande onderzoeksfase aanwijzingen voor vindplaatsen zijn aangetroffen. De derde fase: Selectie en waardering Het eindresultaat van een waardestellend onderzoek is een selectieadvies waarin op basis van de waardestelling van de vindplaats(en) wordt aangegeven of een vindplaats behoudenswaardig is. Deze waardestelling geschiedt op basis van verschillende waarderingscriteria. De term behoudenswaardig is sterk gerelateerd aan de essentie van het rijks- en provinciaal beleid ten aanzien van de archeologische monumentenzorg. In eerste instantie gaat dit namelijk uit van het behoud van het bodemarchief in situ (ter plekke in de bodem). Alleen wanneer dit binnen een belangenafweging niet kan zal het stuk waardevol bodemarchief voor het nageslacht bewaard dienen te worden door middel van een opgraving. Dit wordt ook wel behoud ex situ genoemd. Wanneer behoud niet gewenst is vanwege een relatief gering waarde van de vindplaats(en) kan nog worden besloten om de bodemingrepen onder archeologische begeleiding te laten uitvoeren. Ook is het natuurlijk nog mogelijk dat er helemaal geen archeologisch onderzoek meer hoeft plaats te vinden en kan het terrein worden 'vrij gegeven'. Het bevoegd gezag zal op basis van het selectieadvies uiteindelijk aangeven welke maatregelen er dienen te worden genomen. Deze beslissing wordt het selectiebesluit genoemd. Plaats van de AMZ-cyclus in de planvorming Net als met andere omgevingsfactoren waarmee binnen de planvorming rekening gehouden dient te worden, is het ook voor de archeologie van belang om dit in een zo vroeg mogelijk stadium in te steken. Niet alleen is dit voor een aantal onderzoeksfasen vanwege provinciaal of gemeentelijk beleid al een vereiste, het geeft bovendien al vroeg inzicht in eventuele risico's qua exploitatie en potentiële vertragingen in een project. Indien er een middelhoge of hoge kans op de aanwezigheid van archeologische resten bestaat, zal het bevoegd gezag een inventariserend onderzoek verplicht stellen ten behoeve van de ruimtelijke onderbouwing. Dit onderzoek is gebaseerd op het specifieke verwachtingsmodel uit het bureauonderzoek dat daaraan vooraf dient te gaan. In praktijk worden deze onderzoeken gecombineerd uitgevoerd en in één verslag gerapporteerd.

Wanneer eenmaal een planprocedure is voorgenomen zal met het archeologisch onderzoek al kunnen worden begonnen. In principe kan het gehele inventariserend veldonderzoek, inclusief een selectieadvies, voorafgaand aan een planprocedure worden afgerond. Dit heeft als voordeel dat binnen het toekomstige plan de omvang van de archeologische vindplaats(en) definitief kan worden afgebakend en er, bij behoud in situ, de bestemming 'archeologische waardevol' kan worden opgenomen. Ook kunnen dan in bijvoorbeeld een aanlegvergunning specifieke voorschriften worden opgenomen om aantasting te voorkomen. In dit kader en deze planfase kan ook een voorschot worden genomen op inrichtingsmaatregelen (aanpassing van een eventueel al beschikbaar stedenbouwkundig ontwerp of het voorschrijven van bijvoorbeeld een groenzone, speelveld, parkeerplaatsen etc.). Indien dit mogelijk is kan ook worden voorgeschreven dat er archeologievriendelijk gebouwd dient te worden door aanpassing van funderingswijze of ander technische maatregelen. Het nadeel van het uitvoeren van een waardestellend veldonderzoek na de een planprocedure is dat daarmee ook de consequenties ervan pas later in beeld komen, wat leidt tot een aantal risico's. Vaak blijkt dan behoud in situ veel lastiger te zijn en is dit dan alleen met technische maatregelen nog mogelijk. Soms is alleen behoud ex situ door middel van opgravingen de enige nog resterende kostbare optie.

Bijlage 3a:

AMK-terreinen uit ARCHIS II

monumentnr. 4883 waarde Terrein van hoge archeologische waarde kaartblad + volgnr. 44D 003

complextype Urnenveld datering van

datering tot

provincie Noord-Brabant Bronstijd laat: 1100 - 800 vC plaats gemeente toponiem coordinaten

IJzertijd: 800 - 12 vC

Den Hout Oosterhout Vraggelen; Herweg 116054 406807


complextype Nederzetting, onbepaald datering van datering tot

provincie Noord-Brabant Paleolithicum laat B: 18000 C14 -8800 Mesolithicum: 8800 - 4900 vC plaats gemeente toponiem coordinaten

Dorst Oosterhout Oude Leij 117213 401411


complextype Stad datering van

datering tot

provincie Noord-Brabant Middeleeuwen laat A: 1050 - 1250 nC plaats gemeente toponiem coordinaten

Oosterhout Oosterhout Oosterhout 118541 406237

Pagina 1 van 1 Bijlage 3a. ARCHIS: Terreinen met archeologische status

Nieuwe tijd: 1500 - 1950

Bijlage 3b:

Waarnemingen uit ARCHIS II

waarnemingsnr. bron plaats gemeente toponiem coordinaten vondstomstandigheden OM-nr. vondstdatum

14149 ARCHIS Oosterhout Oosterhout BAARSCHOT 117025 401500 Niet-archeologisch: onbepaald -1 1962


14150 ARCHIS Onbekend Oosterhout SLOTBOOMSTRAAT 118000 406000 Niet-archeologisch: graafwerk -1 1842


14372 ARCHIS Vrachelen Oosterhout VRAGGELEN 116130 406300 Niet-archeologisch: graafwerk -1 11-1975


14697 ARCHIS Oosterhout Oosterhout MOLENBUURT/MULDERSTEEG 119523 406614 Archeologisch: opgraving -1 09-1984


14749 ARCHIS Oosterhout Oosterhout Frederiksstraat 118180 406400 Archeologisch: opgraving -1 01-03-1987


17826 ARCHIS Oosterhout Oosterhout OOSTERHOUT 119460 406460 Niet-archeologisch: onbepaald -1 09-1989

type vindplaats Onbekend datering van Mesolithicum: 8800 - 4900 vC

tot Mesolithicum: 8800 - 4900 vC

type vindplaats Onbekend datering van Onbekend

tot Onbekend

type vindplaats Urnenveld datering van Bronstijd laat: 1100 - 800 vC

tot IJzertijd vroeg: 800 - 500 vC

type vindplaats Nederzetting, onbepaald datering van tot Mesolithicum laat: 6450 -4900 vC Bronstijd: 2000 - 800 vC IJzertijd: 800 - 12 vC Nieuwe tijd A: 1500 - 1650 nC IJzertijd: 800 - 12 vC IJzertijd: 800 - 12 vC IJzertijd laat: 250 - 12 vC Nieuwe tijd C: 1850 - heden Romeinse tijd: 12 vC - 450 nC Romeinse tijd: 12 vC - 450 nC Romeinse tijd midden: 70 - 270 nC Romeinse tijd midden: 70 - 270 nC Romeinse tijd midden B: 150 - 270 nC Romeinse tijd midden B: 150 - 270 nC Middeleeuwen: 450 - 1500 nC Middeleeuwen: 450 - 1500 nC

type vindplaats Pottenbakkerij datering van Middeleeuwen laat A: 1050 - 1250 nC Middeleeuwen laat B: 1250 - 1500 nC Nieuwe tijd A: 1500 - 1650 nC

tot Nieuwe tijd C: 1850 - heden Nieuwe tijd A: 1500 - 1650 nC Nieuwe tijd C: 1850 - heden

type vindplaats Onbekend datering van IJzertijd laat: 250 - 12 vC Romeinse tijd: 12 vC - 450 nC

tot Romeinse tijd vroeg: 12 - 70 nC Romeinse tijd: 12 vC - 450 nC

Pagina 1 van 12 Bijlage 3b. ARCHIS: Archeologische waarnemingen

projectnr. 234382 Archeologische Rapporten Oranjewoud 2010/126


17827 ARCHIS Oosterhout Oosterhout OOSTERHOUT 119200 406860 Archeologisch: opgraving -1 09-1989


32880 ARCHIS Oosterhout Oosterhout LEEUWENSTRAAT 118789 406370 Archeologisch: opgraving -1 14-09-1995


32923 ARCHIS Oosterhout Oosterhout VRACHELEN II/GOORSTRAAT 117200 407300 Archeologisch: opgraving -1 28-07-1995


33094 ARCHIS Oosterhout Oosterhout MARKKANAAL 117000 406500 Onbekend -1 9999


33121 ARCHIS Onbekend Breda CADETTENKAMP 116900 401450 Archeologisch: (veld)kartering -1 01-04-1974



type vindplaats Nederzetting, onbepaald datering van tot IJzertijd: 800 - 12 vC IJzertijd: 800 - 12 vC type vindplaats Onbekend datering van tot Middeleeuwen vroeg C: 725 - 900 nC Middeleeuwen vroeg C: 725 - 900 nC

type vindplaats Pottenbakkerij datering van Nieuwe tijd A: 1500 - 1650 nC

tot Nieuwe tijd B: 1650 - 1850 nC

type vindplaats Nederzetting, onbepaald datering van tot IJzertijd: 800 - 12 vC IJzertijd: 800 - 12 vC

type vindplaats Onbekend datering van tot Romeinse tijd vroeg A: 12 vC - 25 nC Romeinse tijd vroeg A: 12 vC - 25 nC Romeinse tijd midden B: 150 - 270 nC Romeinse tijd midden B: 150 - 270 nC

type vindplaats Nederzetting, onbepaald datering van tot Mesolithicum: 8800 - 4900 vC Mesolithicum: 8800 - 4900 vC Mesolithicum midden: 7100 - 6450 vC Mesolithicum laat: 6450 -4900 vC Mesolithicum laat: 6450 -4900 vC Mesolithicum laat: 6450 -4900 vC

type vindplaats Nederzetting, onbepaald datering van tot Mesolithicum: 8800 - 4900 vC Mesolithicum: 8800 - 4900 vC






33225 ARCHIS Ter Aalst Oosterhout VRACHELSE HEIDE 116100 405450 Niet-archeologisch: graafwerk -1 1937


33234 ARCHIS Oosterhout Oosterhout DE WARANDE (ZWEMBAD) 117375 405000 Niet-archeologisch: onbepaald -1 1962


33236 ARCHIS Teteringen Oosterhout DE KALBERGEN; KALIX BERNA 117450 403500 Indirect: literatuur -1 9999


33240 ARCHIS Onbekend Breda HOEVENEIND(?) 115550 402650 Indirect: onbepaald -1 9999


33241 ARCHIS Onbekend Breda

type vindplaats Nederzetting, onbepaald datering van tot Mesolithicum: 8800 - 4900 vC Mesolithicum: 8800 - 4900 vC

type vindplaats Onbekend datering van Bronstijd laat: 1100 - 800 vC

tot Bronstijd laat: 1100 - 800 vC

type vindplaats Onbekend datering van tot Romeinse tijd midden B: 150 - 270 nC Romeinse tijd midden B: 150 - 270 nC

type vindplaats Infrastructuur, onbepaald datering van tot Middeleeuwen laat B: 1250 - 1500 nC Nieuwe tijd B: 1650 - 1850 nC

type vindplaats Weg datering van Romeinse tijd: 12 vC - 450 nC

tot Romeinse tijd: 12 vC - 450 nC

type vindplaats Onbekend datering van Middeleeuwen: 450 - 1500 nC

tot Nieuwe tijd: 1500 - heden

115550 402650 Indirect: onbepaald -1 9999




33248 ARCHIS Onbekend Oosterhout 119000 406000 Niet-archeologisch: graafwerk -1 9999


34475 ARCHIS Oosterhout Oosterhout MOLENBUURT 119450 406000 Archeologisch: opgraving -1 09-1984


34483 ARCHIS Oosterhout Oosterhout Frederiksstraat 118180 406400 Niet-archeologisch: graafwerk -1 9999


45440 ARCHIS Oosterhout Oosterhout WILHELMINAKANAAL 116925 406825 Archeologisch: booronderzoek 10559 1999


45642 ARCHIS Den Hout Oosterhout TERHEIJDENS SPOOR 115495 406750 Archeologisch: (veld)kartering -1 09-2002

type vindplaats Nederzetting, onbepaald datering van tot Middeleeuwen vroeg B: 525 - 725 nC Middeleeuwen vroeg B: 525 - 725 nC

type vindplaats Nederzetting, onbepaald datering van tot Romeinse tijd midden: 70 - 270 nC Romeinse tijd midden: 70 - 270 nC

type vindplaats Pottenbakkerij datering van Nieuwe tijd: 1500 - heden Nieuwe tijd A: 1500 - 1650 nC

tot Nieuwe tijd: 1500 - heden Nieuwe tijd A: 1500 - 1650 nC

type vindplaats Onbekend datering van Mesolithicum: 8800 - 4900 vC Middeleeuwen laat: 1050 - 1500 nC Onbekend

tot Mesolithicum laat: 6450 -4900 vC Nieuwe tijd A: 1500 - 1650 nC Onbekend

type vindplaats Onbekend datering van tot Neolithicum midden: 4200 - 2850 vC Neolithicum midden: 4200 - 2850 vC Neolithicum midden A: 4200 - 3400 vC Neolithicum laat B: 2450 - 2000 vC




45645 ARCHIS Den Hout Oosterhout HERSTRAAT; TERHEIJDENS SPOOR 115437 406875 Archeologisch: (veld)kartering -1 09-2000


46512 ARCHIS Oosterhout Oosterhout 't Aapje 117000 405720 Archeologisch: (veld)kartering -1 02-01-1988


46520 ARCHIS Oosterhout Oosterhout Molenbuurt 119460 406820 Archeologisch: (veld)kartering -1 01-01-1984


46564 ARCHIS Oosteind Oosterhout Heikant 120840 405730 Archeologisch: (veld)kartering -1 03-01-1988


46568 ARCHIS Oosterhout Oosterhout Spijtenburg 118660 405860 Niet-archeologisch: onbepaald -1 03-01-1988

type vindplaats Nederzetting, onbepaald datering van tot Mesolithicum midden: 7100 - 6450 vC Mesolithicum laat: 6450 -4900 vC type vindplaats Onbekend datering van tot Neolithicum laat B: 2450 - 2000 vC Bronstijd midden A: 1800 - 1500 vC IJzertijd: 800 - 12 vC IJzertijd: 800 - 12 vC IJzertijd vroeg: 800 - 500 vC IJzertijd vroeg: 800 - 500 vC IJzertijd laat: 250 - 12 vC Romeinse tijd vroeg: 12 - 70 nC Onbekend Onbekend

type vindplaats Onbekend datering van Romeinse tijd: 12 vC - 450 nC


type vindplaats Nederzetting, onbepaald datering van tot Romeinse tijd vroeg: 12 - 70 nC Romeinse tijd midden: 70 - 270 nC

type vindplaats Nederzetting, onbepaald datering van tot Middeleeuwen laat B: 1250 - 1500 nC Nieuwe tijd: 1500 - heden Middeleeuwen laat B: 1250 - 1500 nC Nieuwe tijd A: 1500 - 1650 nC

type vindplaats Kasteel datering van Nieuwe tijd: 1500 - heden Nieuwe tijd B: 1650 - 1850 nC


tot Nieuwe tijd: 1500 - heden Nieuwe tijd C: 1850 - heden



46570 ARCHIS Oosterhout Oosterhout 't Aapje 117000 405720 Archeologisch: (veld)kartering -1 03-01-1988


46572 ARCHIS Oosterhout Oosterhout Molenbuurt 119440 406700 Archeologisch: (veld)kartering -1 02-01-1988


46576 ARCHIS Oosterhout Oosterhout Baseliekplein 118580 406410 Niet-archeologisch: graafwerk -1 02-01-1988


46578 ARCHIS Oosterhout Oosterhout Snelweg 119500 406940 Archeologisch: (veld)kartering -1 02-01-1988


46580 ARCHIS Oosterhout Oosterhout Goorstraat 117000 407000 Archeologisch: (veld)kartering -1 02-01-1988


46582 ARCHIS Oosterhout Oosterhout Hondstraat 116260 406260 Archeologisch: (veld)kartering -1 02-01-1988

type vindplaats Niet van toepassing datering van Nieuwe tijd: 1500 - heden


type vindplaats Nederzetting, onbepaald datering van tot IJzertijd: 800 - 12 vC Romeinse tijd: 12 vC - 450 nC IJzertijd: 800 - 12 vC Nieuwe tijd: 1500 - heden Romeinse tijd: 12 vC - 450 nC Romeinse tijd: 12 vC - 450 nC Nieuwe tijd: 1500 - heden Nieuwe tijd: 1500 - heden

type vindplaats Nederzetting, onbepaald datering van tot Nieuwe tijd A: 1500 - 1650 nC Nieuwe tijd B: 1650 - 1850 nC Nieuwe tijd A: 1500 - 1650 nC Nieuwe tijd A: 1500 - 1650 nC

type vindplaats Nederzetting, onbepaald datering van tot IJzertijd: 800 - 12 vC Romeinse tijd: 12 vC - 450 nC Romeinse tijd vroeg A: 12 vC - 25 nC Romeinse tijd midden A: 70 - 150 nC

type vindplaats Niet van toepassing datering van IJzertijd: 800 - 12 vC IJzertijd: 800 - 12 vC Middeleeuwen vroeg A: 450 - 525 nC Nieuwe tijd B: 1650 - 1850 nC

tot Romeinse tijd: 12 vC - 450 nC Nieuwe tijd C: 1850 - heden Nieuwe tijd C: 1850 - heden Nieuwe tijd C: 1850 - heden

type vindplaats Niet van toepassing datering van tot Middeleeuwen laat B: 1250 - 1500 nC Nieuwe tijd: 1500 - heden Nieuwe tijd A: 1500 - 1650 nC Nieuwe tijd C: 1850 - heden




46672 ARCHIS Oosterhout Oosterhout Leeuwenstraat 118780 406370 Archeologisch: opgraving -1 06-10-1996


46704 ARCHIS Oosterhout Oosterhout


type vindplaats Pottenbakkerij datering van Nieuwe tijd A: 1500 - 1650 nC

tot Nieuwe tijd C: 1850 - heden

type vindplaats Niet van toepassing datering van Romeinse tijd: 12 vC - 450 nC


type vindplaats Onbekend datering van Neolithicum: 5300 - 2000 vC IJzertijd: 800 - 12 vC

tot Nieuwe tijd C: 1850 - heden IJzertijd: 800 - 12 vC

type vindplaats Onbekend datering van Middeleeuwen laat: 1050 - 1500 nC Middeleeuwen laat A: 1050 - 1250 nC

tot Middeleeuwen laat: 1050 - 1500 nC Middeleeuwen laat A: 1050 - 1250 nC

type vindplaats Urnenveld datering van Bronstijd laat: 1100 - 800 vC

tot IJzertijd vroeg: 800 - 500 vC

117010 405730 Archeologisch: onbepaald -1 1985 46706 ARCHIS Onbekend Oosterhout 119440 406900 Niet-archeologisch: onbepaald -1 1983


46707 ARCHIS Onbekend Oosterhout 115500 406300 Onbekend -1 1983


47346 ARCHIS Den Hout Oosterhout Herweg 116090 406800 Niet-archeologisch: graafwerk -1 11-1975


47351 ARCHIS Oosterhout Oosterhout Vijftig Bunder 117220 401470 Onbekend -1 9999

type vindplaats Nederzetting, onbepaald datering van tot Paleolithicum laat: 35000 C14 - 8800 vC Paleolithicum laat: 35000 C14 - 8800 vC




52849 ARCHIS Den Hout Oosterhout Herstraat (Terrein A) 115600 406850 Niet-archeologisch: kartering -1 2001


52851 ARCHIS Den Hout Oosterhout Herstraat (Terrein B) 115700 406850 Niet-archeologisch: kartering -1 2001


52853 ARCHIS Oosterhout Oosterhout Vrachelen III 116250 406200 Niet-archeologisch: graafwerk -1 22-02-2004


132628 ARCHIS Teteringen Breda CADETTENKAMP 115890 401550 Archeologisch: (veld)kartering -1 20-02-1997


132631 ARCHIS Teteringen Breda HEISTRAAT 116120 403420 Archeologisch: (veld)kartering -1 20-02-1997

type vindplaats Nederzetting, onbepaald datering van tot Mesolithicum: 8800 - 4900 vC Mesolithicum: 8800 - 4900 vC Mesolithicum: 8800 - 4900 vC IJzertijd: 800 - 12 vC Mesolithicum vroeg: 8800 - 7100 vC Mesolithicum laat: 6450 -4900 vC Mesolithicum midden: 7100 - 6450 vC Mesolithicum laat: 6450 -4900 vC Mesolithicum laat: 6450 -4900 vC Neolithicum: 5300 - 2000 vC Mesolithicum laat: 6450 -4900 vC Mesolithicum laat: 6450 -4900 vC Neolithicum: 5300 - 2000 vC Bronstijd midden: 1800 - 1100 vC type vindplaats Onbekend datering van tot Paleolithicum midden: 300000 - 35000 Paleolithicum midden: 300000 - 35000 Paleolithicum laat: 35000 C14 - 8800 vC Paleolithicum laat: 35000 C14 - 8800 vC Neolithicum laat: 2850 - 2000 vC IJzertijd: 800 - 12 vC Bronstijd: 2000 - 800 vC Middeleeuwen laat: 1050 - 1500 nC Middeleeuwen: 450 - 1500 nC Nieuwe tijd A: 1500 - 1650 nC

type vindplaats Nederzetting, onbepaald datering van tot Paleolithicum: tot 8800 vC Neolithicum: 5300 - 2000 vC Neolithicum: 5300 - 2000 vC Neolithicum: 5300 - 2000 vC Neolithicum midden B: 3400 - 2850 vC Neolithicum laat A: 2850 - 2450 vC

type vindplaats Nederzetting, onbepaald datering van tot Neolithicum: 5300 - 2000 vC Neolithicum: 5300 - 2000 vC type vindplaats Onbekend datering van tot Paleolithicum midden: 300000 - 35000 Paleolithicum midden: 300000 - 35000


tot Neolithicum laat: 2850 - 2000 vC


tot Neolithicum laat: 2850 - 2000 vC




132632 ARCHIS Teteringen Breda HEISTRAAT 116040 403550 Archeologisch: (veld)kartering -1 20-02-1997


224001 ARCHIS Oosterhout Oosterhout TORENKWADRANT 118530 406400 Archeologisch: opgraving -1 07-12-1992


400650 ARCHIS Teteringen Breda Woonakkers 115950 403130 Archeologisch: 9522 05-04-2005


400652 ARCHIS Teteringen Breda Waterakkers 115950 403130 Archeologisch: 9523 05-04-2005


400654 ARCHIS Teteringen Breda Boswonen 116045 401505 Archeologisch: 9524 05-04-2005

type vindplaats Onbekend datering van Mesolithicum laat: 6450 -4900 vC

type vindplaats Economie, onbepaald datering van Nieuwe tijd A: 1500 - 1650 nC Nieuwe tijd B: 1650 - 1850 nC Nieuwe tijd B: 1650 - 1850 nC Nieuwe tijd C: 1850 - heden Onbekend type vindplaats Kleiwinning datering van Nieuwe tijd A: 1500 - 1650 nC

tot Mesolithicum laat: 6450 -4900 vC

tot Nieuwe tijd A: 1500 - 1650 nC Nieuwe tijd C: 1850 - heden Nieuwe tijd B: 1650 - 1850 nC Nieuwe tijd C: 1850 - heden Onbekend tot Nieuwe tijd C: 1850 - heden

type vindplaats Onbekend datering van Mesolithicum: 8800 - 4900 vC Neolithicum: 5300 - 2000 vC

tot Nieuwe tijd: 1500 - heden Nieuwe tijd C: 1850 - heden

type vindplaats Onbekend datering van Paleolithicum: tot 8800 vC Bronstijd: 2000 - 800 vC Nieuwe tijd: 1500 - heden

tot IJzertijd: 800 - 12 vC Neolithicum: 5300 - 2000 vC Nieuwe tijd: 1500 - heden

type vindplaats Onbekend datering van Nieuwe tijd: 1500 - heden





400871 ARCHIS Oosterhout Oosterhout Kloostertuin 119266 405748 Archeologisch: begeleiding -1 23-06-2003


403634 ARCHIS Oosterhout Oosterhout 119658 406595 Archeologisch: 9712 29-03-2005


403668 ARCHIS Oosterhout Oosterhout Zwaaikom 117338 406643 Archeologisch: 12502 13-06-2005


403798 ARCHIS Teteringen Breda nieuwbouw ROC, Florijncollege 115471 401462 Archeologisch: 5482 13-11-2003


409577 ARCHIS Oosterhout Oosterhout Veerseweg 52 119516 406539 Niet-archeologisch: graafwerk -1 2003

type vindplaats Onbekend datering van Bronstijd: 2000 - 800 vC Bronstijd: 2000 - 800 vC type vindplaats Percelering/verkaveling datering van Bronstijd: 2000 - 800 vC Middeleeuwen laat B: 1250 - 1500 nC Nieuwe tijd B: 1650 - 1850 nC Nieuwe tijd C: 1850 - heden

tot Romeinse tijd: 12 vC - 450 nC Nieuwe tijd C: 1850 - heden tot Romeinse tijd: 12 vC - 450 nC Nieuwe tijd C: 1850 - heden Nieuwe tijd C: 1850 - heden Nieuwe tijd C: 1850 - heden

type vindplaats Landbouw datering van Middeleeuwen laat: 1050 - 1500 nC Nieuwe tijd A: 1500 - 1650 nC

tot Nieuwe tijd: 1500 - heden Nieuwe tijd B: 1650 - 1850 nC

type vindplaats Onbekend datering van Paleolithicum: tot 8800 vC Neolithicum: 5300 - 2000 vC Bronstijd vroeg: 2000 - 1800 vC Bronstijd laat: 1100 - 800 vC Romeinse tijd: 12 vC - 450 nC Middeleeuwen laat A: 1050 - 1250 nC Middeleeuwen laat B: 1250 - 1500 nC Middeleeuwen laat B: 1250 - 1500 nC Middeleeuwen laat B: 1250 - 1500 nC Nieuwe tijd B: 1650 - 1850 nC Nieuwe tijd C: 1850 - heden

tot Nieuwe tijd C: 1850 - heden Nieuwe tijd C: 1850 - heden Nieuwe tijd C: 1850 - heden Nieuwe tijd C: 1850 - heden Nieuwe tijd C: 1850 - heden Nieuwe tijd C: 1850 - heden Nieuwe tijd B: 1650 - 1850 nC Nieuwe tijd A: 1500 - 1650 nC Middeleeuwen laat B: 1250 - 1500 nC Nieuwe tijd C: 1850 - heden Nieuwe tijd C: 1850 - heden

type vindplaats Onbekend datering van Nieuwe tijd A: 1500 - 1650 nC

tot Nieuwe tijd C: 1850 - heden

type vindplaats Leerlooierij datering van tot Nieuwe tijd: 1500 - heden Nieuwe tijd: 1500 - heden type vindplaats Nederzetting, onbepaald datering van tot Romeinse tijd: 12 vC - 450 nC Middeleeuwen: 450 - 1500 nC Romeinse tijd: 12 vC - 450 nC Middeleeuwen laat A: 1050 - 1250 nC




409634 ARCHIS Oosterhout Oosterhout Wilhelminakanaal 117000 407250 Archeologisch: booronderzoek -1 1999


411300 ARCHIS Den Hout Oosterhout Herstraat (Terreinen A tm C) 115500 406875 Niet-archeologisch: kartering -1 2004


414274 ARCHIS Oosterhout Oosterhout Slotje Borsele 118360 405800 Indirect: archief -1 9999


414275 ARCHIS Oosterhout Oosterhout slotje de blauwe camer 119560 406060 Indirect: archief -1 9999


416337 ARCHIS Teteringen Breda St Josephstraat 116051 402578 Archeologisch: 27453 17-03-2008


416376 ARCHIS Teteringen Breda Hoolstraat 115470 402160 Archeologisch: 32167 02-12-2008


tot Mesolithicum: 8800 - 4900 vC

type vindplaats Nederzetting, onbepaald datering van tot Paleolithicum midden: 300000 - 35000 Paleolithicum laat: 35000 C14 - 8800 vC Mesolithicum: 8800 - 4900 vC Mesolithicum: 8800 - 4900 vC Mesolithicum vroeg: 8800 - 7100 vC Mesolithicum laat: 6450 -4900 vC Mesolithicum midden: 7100 - 6450 vC Mesolithicum laat: 6450 -4900 vC Neolithicum: 5300 - 2000 vC Neolithicum: 5300 - 2000 vC Neolithicum midden B: 3400 - 2850 vC Neolithicum laat: 2850 - 2000 vC

type vindplaats Versterking, onbepaald datering van tot Middeleeuwen: 450 - 1500 nC Nieuwe tijd: 1500 - heden

type vindplaats Versterking, onbepaald datering van tot Middeleeuwen: 450 - 1500 nC Nieuwe tijd: 1500 - heden

type vindplaats Niet van toepassing datering van Nieuwe tijd A: 1500 - 1650 nC Nieuwe tijd B: 1650 - 1850 nC Nieuwe tijd B: 1650 - 1850 nC Nieuwe tijd C: 1850 - heden

tot Nieuwe tijd C: 1850 - heden Nieuwe tijd C: 1850 - heden Nieuwe tijd B: 1650 - 1850 nC Nieuwe tijd C: 1850 - heden

type vindplaats Niet van toepassing datering van tot Middeleeuwen laat B: 1250 - 1500 nC Nieuwe tijd B: 1650 - 1850 nC Nieuwe tijd: 1500 - heden Nieuwe tijd: 1500 - heden




416670 ARCHIS Teteringen Breda Brandweerpost Zandgouw 115636 402734 Archeologisch: 31112 11-06-2009

type vindplaats Nederzetting, onbepaald datering van tot Nieuwe tijd B: 1650 - 1850 nC Nieuwe tijd B: 1650 - 1850 nC


Kaartenbijlage

234382-ARCHIS Vondellaan 13 Oosterhout IKAW, AMMK en Waarnemingen

119268 / 405220

september 2010 X: 118395 / Y: 404350

Legenda WAARNEMINGEN HUIZEN TOP10 ((c)TDN)

MONUMENTEN archeologische betekenis archeologische waarde hoge archeologische waarde zeer hoge archeologische waarde zeer hoge arch waarde, beschermd

IKAW zeer lage trefkans lage trefkans middelhoge trefkans hoge trefkans lage trefkans (water) middelhoge trefkans (water) hoge trefkans (water) water niet gekarteerd PROVINCIES

plangebied

Schaal 1:10000

0

N

117528 / 403480

500 m

Archis2

126

Recommend Documents