1.1 Enexis Duurzame Regiokantoren, een omschrijving

memo Enexis Aan: Van:

Musch, Martine

CC: Datum:

9/3/2013

Betreft:

MAN9 Publiceren gebouwinformatie

1.

Case study

1.1

Enexis Duurzame Regiokantoren, een omschrijving

Het regiokantoor van Enexis in Zwolle is een van de gebouwen in een reeks van drie verspreid over het land (Maastricht, Venlo, Zwolle). Enexis beheert het energienetwerk in Noord-, Oost- en Zuid-Nederland. Met de ontwikkeling en realisatie van haar nieuwe regiokantoren stapt Enexis als netbeheerder een nieuw tijdperk binnen waarbij de ontwikkeling van een intelligent elektriciteitsnet (het smart grid) samengaat met de bouw van duurzame huisvesting. De regiokantoren bieden onderdak aan de bedrijfsonderdelen die verantwoordelijk zijn voor aanleg, beheer en onderhoud van de energienetwerken. De gebouwen voldoen aan zeer hoge eisen van duurzaamheid: ze worden energieneutraal en worden gebouwd met een modulair en demontabel constructiesysteem. De gevels zijn geïnspireerd op een kunstwerk van de Delftse kunstenaar Jan Schoonhoven en worden gemaakt van een composiet gevuld met PIR. Hiermee wordt de sculpturale gevel een zeer goed geïsoleerde gevel met een RC-waarde van 8. De gevels zijn door hun vorm zonwerend en voorkomen dat het goed geïsoleerde gebouw te veel opwarmt door directe zoninstraling maar garanderen wel voldoende daglicht en uitzicht.

memo Het centrale atrium in het gebouw werkt als een groene long: een getemperd buitenklimaat waaruit verse ventilatie lucht wordt getrokken. In de winter werkt de groene long als een wintertuin, in de zomer wordt het glasdak geopend en is het een binnentuin. De planten in de groene long zuiveren in combinatie met besproeiing het fijnstof uit de ventilatielucht. Door het relatief grote dakvlak van de bedrijfshal kan voldoende energie op het dak worden opgewekt door PVcellen. In combinatie met een WKO en andere maatregelen ligt een daadwerkelijk energieneutraal gebouw binnen handbereik.

1.2

BREEAM-score

De regiokantoren van Enexis zullen als duurzame gebouwen ontworpen en gebouwd worden. Om de mate van duurzaamheid inzichtelijk te maken worden de gebouwen geheel volgens BREEAM gecertificeerd. BREEAM is een onafhankelijke organisatie die een keurmerk voor duurzaam vastgoed afgeeft. BREEAM is zowel een meetinstrument als een ontwerpinstrument. Het gebouw wordt hiermee ontworpen en gecertificeerd op de gebieden variërend van management van het bouwproces, gezondheid van het interne klimaat, energiezuinigheid, vervoer om, naar en in het gebouw alsook waterverbruik en afval. Het behaalde percentage in de categorieën zorgt voor een van de volgende scores: +30% = Pass +45% = Good +55% = Very Good +70% = Excellent +85% = Outstanding Bij het regiokantoor Zwolle is een score van meer dan 70% beoogd.

1.3

Innovatieve en milieuvriendelijke ontwerpmaatregelen

1.3.1

TRIAS-Energetica

De primaire uitgangspunten tijdens de preliminaire fase van het ontwerp is de TRIAS-Energetica. Ten eerste is de vraag naar energie beperkt door de primaire functies van het gebouw zo goed mogelijk te isoleren. Dit resulteert in een buitenschil met een hoge isolatiewaarde. De tweede richtlijn is het beperken van gebruik van fossiele brandstoffen. Dit wordt bereikt door voldoende PV-cellen toe te passen om een CO2 neutraal systeem te krijgen. De derde richtlijn richt zich op de het zo efficiënt mogelijk verbruiken van fossiele brandstof. Dit wordt gedaan door fossiele brandstof alleen als secundaire energievoorziening te gebruiken. Aardgas wordt alleen verbruikt indien de elektrische systemen niet toereikend zijn. Alle systemen hebben een zo hoog mogelijk rendement.

1.3.2

Gebouwconcepten

De warmte- en koudeopwekking bestaat uit een bodemcollector en twee stuks warmtepompen. Ten behoeve van de pieklast warmtevraag wordt een conventionele maar zeer efficiënte HR 107 cv-ketel toegepast. Middels een gesloten verticale bodemwarmtewisselaar kan gedurende het hele jaar energie aan de bodem onttrokken worden. De warmtepompen leveren gelijktijdig warmte en koude. Indien deze geproduceerde energie niet aan de afnemers in gebouw kan worden afgegeven (geen vraag), moet de resterende energie naar de bodemwarmtewisselaar worden afgevoerd. Tijdens zomerbedrijf (vollast) moet de geproduceerde condensorwarmte volledig aan de bodemwarmtewisselaar worden afgegeven. De gekozen systemen dienen zodanig gekozen en gedimensioneerd te zijn dat deze voldoen aan het in de creditscore overeengekomen punten van ENE1.

memo 1.3.3

Energieafgiftesystemen (Regiokantoor Zwolle)

De opwekking voedt alle nieuwe afnemers, te weten: • CV afnemers: • Luchtbehandelingskast; • Klimaatplafonds ten behoeve van het restaurant, kantoor en de kantoorzone in de bedrijfshal • Radiatoren voor overige verwarmde ruimten; • Vloerverwarming ten behoeve van de bedrijfshal, behoudens de kantoorzone • in de bedrijfshal; • Reserve groep. GKW afnemers: • Luchtbehandelingskast; • Klimaatplafonds ten behoeve van het kantoor en de kantoorzone in de bedrijfshal; • Reserve groep. De koeling van de SER’s en MER vindt plaats middels DX-systemen. Voor de koude- en warmteafgifte in het kantoorpand en de kantoorzone in de bedrijfshal worden klimaatplafonds toegepast. Deze plafonds worden uitgevoerd als volledig metalen bandrasterplafonds. Van de totale plafondoppervlakte in de aangegeven gebieden wordt minimaal 50% thermisch geactiveerd. De overlegruimten worden maximaal thermisch geactiveerd. De klimaatplafondelementen dienen voorzien te worden van gipsplaten. Het klimaatplafond is individueel regelbaar per werkzone. De lunchruimte wordt in 2 delen geregeld. In navolging van de overige regiokantoren wordt er een ruimte voorzien waar medewerkers hun lunch kunnen nuttigen. Deze pantry+ doet dus functie als een klein bedrijfsrestaurantje c.q. kantine.

De pantry zal enkele basisfaciliteiten hebben zoals onder andere magnetrons en een vaatwasser. Het vloerverwarmingsysteem voor de bedrijfshal bevindt zich in de toplaag van de vezelbetonvloer. De vloerverwarmingsslangen dienen op wapeningsnetten aangebracht te worden voordat de betonvloer gestort wordt. Welke ruimten voorzien worden van vloerverwarming wordt weergegeven op de plattegronden in de bijlage. De vloerverwarming van iedere ruimte conform de bijgevoegde plattegronden dient separaat regelbaar te zijn. De distributie (gekoeldwater/cv) vindt per zijde plaats middels één toerengeregelde transportpomp. Het debiet van alle pompen die voorzien zijn van een toerenregeling moet regelbaar zijn tot 20% van het vollast-debiet. Alle pompen dienen uitgevoerd te worden als energieklasse A pomp,

1.3.4

Luchtbehandeling

Luchtbehandeling kantoorpand De ventilatie van het volledige regiokantoor (kantoorpand, kantoorzone in de bedrijfshal en de bedrijfshal) geschiedt op basis van mechanisch gebalanceerde ventilatie met behulp van een centrale luchtbehandelingskast. Deze luchtbehandelingskast is voorzien van warmteterugwinning middels een sorptiewiel. Naast het terugwinnen van voelbare warmte zorgt een sorptiewiel er tevens voor dat vocht afkomstig uit de retourlucht middels het warmtewiel afgegeven kan worden aan de toevoerlucht. Zowel het voelbare als latente rendement van het sorptiewiel dient groter te zijn dan 70%. De installatie wordt niet voorzien van luchtbevochtiging.

memo Gedurende het hele jaar wordt de toevoerlucht centraal geconditioneerd op 18C. Deze temperatuurkeuze heeft tot gevolg dat bij lokale koelbehoefte middels vrije koeling al beperkt gekoeld kan worden zonder tussenkomst van de koelinstallatie. De aanzuig van buitenlucht kan plaatsvinden op de volgende wijzen:  Rechtstreeks van buiten (zomer);  Luchtvoorverwarming via de groene long (winter). Afhankelijk van het heersende buitenklimaat wordt de meest energiegunstige methode voor luchtaanzuig toegepast. Luchtinblaas naar de ruimten vindt plaats met hoog inducerende wervelroosters voor inbouw in minerale plafonds. Luchtafzuiging uit de ruimten geschiedt via plafondroosters of rozetten. De luchttoevoer in de ruimte bestaat uit wervelroosters voorzien van plenumbox. In sanitaire ruimten moet lucht worden afgevoerd middels rozetten. In overige ruimten moet de lucht worden afgevoerd middels wervelroosters voorzien van plenumbox. Alle toevoerroosters dienen evenredig (1 rooster per 3,6 m) over het plafond verdeeld te worden, zodat de gehele ruimte met verse lucht doorspoeld word. Daarnaast worden de retourroosters over de ruimte verdeelt. Ieder luchtrooster dient aangesloten te worden met tussenplaatsing van een akoestisch flexibel met een minimumlengte van 1.000mm. De liftschacht moet worden geventileerd door een kruis- en een trekkende kap (beide 200 mm) boven de liftschacht aan te brengen.

1.3.5

Luchtbehandeling bedrijfshal

De kantoorzone in de bedrijfshal wordt geventileerd conform het ventilatieprincipe van het kantoorgebouw. De luchttoevoer van het kantoorgebouw wordt gekoppeld op de centrale luchtbehandelingskast van het kantoorpand. De uit de kantorenstrook afkomstige retourlucht wordt middels tussenplaatsing van geluidgedempte kanaalventilatoren toegevoerd aan het magazijn / logistiek en de werkplaats. De diverse ruimten in de bedrijfshal worden conform tekening voorzien van een centraal luchtafvoersysteem dat gekoppeld is op de retourluchtaansluiting van de centrale luchtbehandelingskast. De benodigde hoeveelheid warmte voor het behalen van de gewenste ruimtetemperatuur wordt voor het magazijn en de werkplaats middels vloerverwarming voorzien. Ter beperking van het energieverlies bij laden / lossen van voertuigen wordt een luchtsluis in de bedrijfshal voorzien.

1.3.6

Verlichting

Voor de algemene verlichting wordt uitgegaan van de NEN-EN 12464-1: Licht en verlichting – Werkplekverlichting – Deel 1: Werkplekken binnen. Daarnaast zijn ook de eisen die vanuit “HEA5; Kunstverlichting binnen- en buiten”. Hieronder valt ook NEN-308. Afwijkend van de NEN-EN 12464-1 worden de kantoorruimten en vergaderruimten in het kantoorgebouw voorzien van een basisverlichting van Em=300lux, gelijkmatigheid 0,7. Deze verlichting wordt op werkplekniveau aangevuld met werkplekarmaturen tot het in de NEN-EN 12464-1 en voor de Breeam HEA5 minimale voorgeschreven niveau. Het bedrijfsrestaurant wordt voorzien van een basisverlichting Em=200 lux. In het bedrijfsrestaurant/ pantry+ wordt aanvullende (sfeer)verlichting aangebracht. Alle gebruiksruimten dienen te worden voorzien van verlichting met een gelijkmatigheid van 0,7. Daarnaast dient er een maximale luminantieverhouding te zijn van de taakvlakken ten opzichte van de periferie binnen alle kantoorruimten in zowel de kantoorfunctie en industriefunctie, maximaal 10:3:1 te bedragen en vastgesteld te worden conform NEN 3087. (BREEAM credit HEA5). In alle ruimten, met uitzondering van verkeerswegen, wordt de hoofdverlichting/ plafondarmaturen verlichting automatisch geschakeld door aanwezigheidsdetectie. Armaturen langs de gevels worden voorzien van daglichtafhankelijke regeling.(HEA5) De verlichtingsschakeling dient plaats te vinden per ruimte 40m2 of per werkplek van 4 personen. In de kantoren wordt voor de verlichting hetzelfde stramien aangehouden als voor de plafonds en dus in een stramien van 1,8x1,8m tot 7,2 bij 7,2 meter afhankelijk van de ruimte. De aanvullende, door de gebruiker toegankelijk en eenvoudig te bedienen, werkplekverlichting en de verlichting in de verkeerswegen zullen door een veegpuls automatisch (uit)geschakeld worden. De veegpuls wordt gegenereerd

memo door het GBS (Dit valt onder het werktuigbouwkundig ontwerp) middels LON. Centrale handmatige overbrugging is mogelijk middels bedienpaneel nabij balie. In de armaturenlijst staan de diverse armaturen nader omschreven. (BREEAM credit HEA6). Alle fluorescente en compacte fluorescente verlichting die in de verblijfsruimten van een gebouw wordt toegepast, is voorzien van hoogfrequente voorschakelapparatuur. (BREEAM credit HEA4).

1.3.7

Overige toegepaste duurzame ontwerpmaatregelen

Aan de binnenzijde van het gebouw liftgebruik ontmoedigd. Looproutes liggen in het verlengde en liften liggen uit de primaire looproute. Hierdoor worden de gebruikers aangemoedigd om lichamelijke inspanning te verrichten en wordt elektraverbruik door liften verminderd. Aan de binnenzijde van het gebouw wordt een informatiesysteem opgehangen over het elektra-, energie-, en waterverbruik om mensen bewust te maken van de impact op het milieu. In het gehele gebouw worden screens toegepast om lichthinder van te fel inschijnend licht te weren. Er wordt een DRIS toegepast. Dit is een systeem waarbij gebouwgebruikers OV-informatie van de omgeving op het scherm bij de uitgang kunnen zien. Dit zorgt ervoor dat mensen meer geneigd zijn het OV te gebruiken en inherent hieraan minder CO2-uitstoot zullen voortbrengen. Er zijn ruimtes specifiek ingericht voor het inzamelen van gescheiden afval waardoor de afvalketen een stuk efficiënter en ingekort wordt. Er worden watermeters en waterbesparende systemen toegepast zodat het verbruik inzichtelijk wordt.

1.4

Specificaties Project Zwolle

Zoals reeds aangegeven dient dit document als een informatieblad waarin enkele specificaties staan over het gebouw. Een reden hiervoor is dat er benchmarking (onderzoek en vergelijking) plaats kan vinden van verschillende duurzame gebouwen in Nederland. De oppervlaktes worden door de architect bepaald. Daarnaast worden er voor verschillende credits oppervlaktes getoond. Deze kunnen van elkaar verschillen. Dit kan te maken hebben met de fasering waarin de bewijslast is opgesteld. Bruto vloeroppervlaktes, gebruiksoppervlaktes en netto vloeroppervlaktes kunnen afwijken van hetgeen binnen een thermische schil valt. Ook kan er verschil optreden wanneer vloeroppervlaktes wel of niet binnen een klimatiseringssysteem vallen. Hetgeen binnen een klimatiseringssysteem valt kan afwijken van het BVO, NO en GVO. Bruto vloer oppervlakte: 5055m2 Bruto vloeroppervlakte is inclusief ondergeschikte functies zoals toiletten, pantry’s, schoonmaakhokken trappenhuizen Totaal oppervlak terrein: 14ha. De netto vloeroppervlakte is de oppervlakte die overblijven om te ‘gebruiken’. NO-Vloeroppervlakte van de functies: 1. Kantoorfunctie: 2280m2 2. Bijeenkomstfunctie: 120m2 3. Industriefunctie: 1630m2 Verkeersruimten: Omdat het gebied kantoortuinen heeft kan er geen exacte waarde aan de verkeersruimte worden gegeven. Dit zal ongeveer neerkomen op 20%. Opslagruimten: 11m2 Kantoor +20m2 Industriefunctie = >32m2 Voor de bepaling van de gebruiksfunctie van BREEAM zijn de volgende waardes bepaald: Dit zijn dus de Bruto vloer oppervlaktes. Aan de hand van deze bruto vloeroppervlaktes worden de gehaalde punten naar ratio verdeeld en berekend. Gebruiksfunctie kantoor: 3170m2 Gebruiksfunctie Industrie: 1885m2

1.5

Specificaties Energieverbruik

Het berekende verbruik van de energie is gebaseerd op het gebruikersdeel van het gebouw zoals dit ook is gedefinieerd in de notitie energieneutraliteit. Hieronder vallen:

memo • • • • • • •

Warmteverlies warmte/ koudebehoefte Warmtapwater Ventilatie Verlichting Apparatuur Lift

Onder de energieneutraliteit vallen niet: • Koeling MER/SER • Losse keukenapparatuur • AV-middelen

1.5.1

Verwachte energieverbruik per m2 BVO

Uit de bepalingen van de energieneutraliteit komt naar voren dat het elektrisch verbruik 170MWhe is. Dus: 170.000 kW*h / 5055m2 = 34 kW*h / m2Verwachte energieverbruik van fossiele brandstoffen per m2 BVO

1.5.2

Verwachte energieverbruik van duurzame bronnen per m2 BVO

Het verwachte energieverbruik door het verbranden van fossiele brandstof is bepaald op 97 ton CO2 Oftewel 5572m3 per jaar. Dit komt neer op een verbruik van 17.000kWh. Dus per vierkante meter BVO: 17.000 kW*h / 5055m2 = 3.4 kW*h / m2

1.5.3 Verwachte energieverbruik van duurzame bronnen per m2 BVO De WKO zal elektriciteit verbruiken. Het berekende verbruik per jaar van de WKO is gesteld op 50MWHe 50.000 kW*h / 5055m2 = 10 kW*h / m2

1.5.4 Verwachte energieverbruik Elektrische apparatuur Verbruik elektrische apparatuur in het gebouw: 103MWHe  103.000 kW*h / 5055m2 = 20.4 kW*h / m2

1.6

Specificaties waterverbruik

Voor de certificering van de gebouwen aan de hand van de BREEAM is voor kantoor Maastricht een berekening gemaakt voor het verbruik van water per persoon per liter per dag. De berekening is terug te vinden in de bewijslast van WAT2-Watermeter. In de credit is een verbruik bepaald van: 11060Ltr/dag. Een werkjaar bestaat uit: ±250dagen. Waterverbruik in Ltr/ jaar: 250*10060 = 2515000Ltr/jaar Waterverbruik in m3/ jaar: /1000 = 2515m3 H2O per jaar Aantal fulltime gebruikers van het gebouw: 145 Waterverbruik in m3 per persoon per jaar = m3 H2O per jaar / mensen = 17.3m3 per persoon / jaar

memo 1.7

Percentage grijs- en hemelwater

In dit project wordt geen grijswater of hemelwater toegepast. Het percentage grijs of hemelwater is derhalve 0%.

1.8

Stappen voor reductie impact van de bouw op het milieu

Om de impact op het milieu te reduceren heeft de toekomstige aannemer een gespecialiseerd afvalverwerkingsbedrijf in de armen genomen. Dit bedrijf zal op diverse manieren ervoor zorgen dat het afval niet alleen op de juiste manier wordt verwerkt maar ook de uitvoerende partij over bouwafval wordt onderwezen. Het afvalverwerkingsbedrijf zal een plan opgezet waarbij er voorzien is in de scheiding van afval in 6 hoofdstromen. Daarnaast worden er borden geplaatst bij deze containers zodat de afvalverwerking efficiënter en gestroomlijnder wordt afgehandeld. De afvalverwerking wordt inzichtelijk gemaakt door middel van rapportages die ook worden gepresenteerd aan alle leden van de uitvoerende partij: op die manier wordt iedereen bewust van zijn aandeel. Leveranciers van producten wordt om certificaten gevraagd die de oorsprong duidelijk maken. Er wordt hun gevraagd producten met zo min mogelijk verpakkingsmateriaal te leveren. Dit wordt gedaan in overeenstemming met bijvoorbeeld BREEAM-credit MAT1 en MAT5. De inrichting wordt van tevoren kenbaar gemaakt aan een vertegenwoordiger van de gebruikersgroep. Op die manier wordt er in de gebruiksfase niet meer van inrichting verandert en wordt afval door verwijdering van de bestaande inrichting voorkomen. Dit wordt gedaan in overeenstemming met de BREEAM-credit WST6-Inrichting.

1.9

Gepionierde/ gerealiseerde duurzame maatregelen op sociaal of economisch gebied 1.

Er wordt inheemse groenvoorziening toegepast waarbij aan de gebruikers kenbaar wordt gemaakt welke type flora en fauna zich in het gebied bevinden. Op die manier wordt water bespaart omdat in dit geval geen irrigatie nodig is. In de groene long wordt een systeem aangelegd waarbij per groep variabel wordt bewaterd.

memo 2.

3. 4. 5.

2

De gebouwinformatie wordt op een voor publiek toegankelijke website geplaatst zodat de maatschappij en andere bedrijven kennis kunnen nemen van dit voorbeeld en eventueel kunnen volgen. Er is een vervoersplan opgezet waarbij ook gebruik kan worden gemaakt van een elektrische pendelbus. Deze pendelbus is bestemd voor de gebruikers van het gebouw. Daarnaast is Enexis een vooruitstrevend bedrijf en investeert niet alleen in elektrische bussen, maar ook in bedrijfswagens om zo de grenzen van elektrische voertuigen op te zoeken en te verbreken. Enexis investeert in elektrische fietsen. Enexis probeer zijn werknemers te informeren over carpoolen om sociaal en economisch vooruitstrevend te zijn.

Uitdragen van ambitie

De effecten van een duurzaam gebouw zijn niet enkel gebouw gerelateerd. Een van de onderdelen van BREEAM is het informeren van de maatschappij en de omgeving over het bouwproject. Op die manier wordt ervoor gezorgd dat duurzame ambities en maatregelen in de meest brede zin van het woord steeds meer worden toegepast. Bij de projecten van Enexis is dit verzorgd door bouwplaatsbezoeken te organiseren en informatie over de (voortgang van de) bouw te publiceren.

2.1

Artikelen

2.1.1 Cobouw, 08-11-2012 De Cobouw is een krant voor bouwend Nederland, zowel of civiel, utiliteit en woning. Dit artikel betreft een artikel over de innovatieve gevel. Er wordt uitgelegd wat de vorderingen zijn, hoe de gevels zijn gemaakt en van welk materiaal de gevel is gemaakt. Daarnaast wordt uitgelegd waarom de gevels op een zeer snelle wijze zijn te monteren. Een van de unieke aspecten is dat de gevel is ontworpen om direct als binnen en buitenblad te fungeren. 2.1.2 BAM Breed BAM Breed is een magazine dat binnen het aannemersbedrijf wordt verspreid. Wellicht dat dergelijke gevels ook in andere projecten toegepast kunnen worden. Dit artikel verteld binnen de organisatie van de uitvoerder wat de voordelen zijn van de toegepaste gevel. Daarnaast wordt een korte toelichting gegeven over de groene long en hoe tijdens de bouw het gebouw warm wordt gehouden door een houtpellet ketel waardoor er CO2-neutraal wordt gestookt. 2.1.3 Enexis Dit artikel is van Enexis. Het betreft esthetische en technische waarde van de gevel. Daarnaast wordt aangegeven hoe de aannemer BAM het nieuwe ‘LEAN’ werken is ingevoerd in de bouwplanning. 2.1.4 Zwolle Enexis, Stedenbouw Dit blad is bedoeld voor investeerders en projectontwikkelaars in de stedenbouwkundige opzet. Er wordt aangegeven waarom het gebouw duurzaam is. Niet alleen de isolatiewaarde van de gevel wordt besproken maar ook het binnen laten vallen van natuurlijk licht maar het weren van direct zonlicht komt naar voren. Ook wordt er gesproken over de puien die zijn gebruikt. Deze puien zijn inbraakwerend en vandalismebestendig. Ook de manier van het bevestigen van de puien en het plaatsen van het glas wordt besproken. 2.1.5 VA uitgelicht VA is een krant voor bouwmateriaal en industrietechniek. Hierin wordt gesproken over het ontwerpproces van de gevel en de productie van de gevel. Alsmede de relatie tot de energievoorziening in het gebouw.

2.2

Digitale informatie over de bouw (-voortgang)

Naast artikelen zijn er ook door de aannemer en de opdrachtgever diverse informatie digitaal geplaatst. Ook dit is gedaan om niet alleen direct duurzaam bezig te zijn met het gebouw en de context, maar ook om een

memo voorbeeldfunctie te vervullen voor de maatschappij. Ook op de websites van de partijen die betrokken zijn is informatie over het project gegeven. 2.2.1 Weblog Zwolle http://www.weblogzwolle.nl/content/view/32260/55/ In dit artikel wordt uitgelegd dat de aannemer enkele rondleidingen op de bouw heeft georganiseerd voor studenten in de omgeving om hen op die manier te interesseren en informeren over duurzame technieken en de bouw in het algeheel. 2.2.2 Duurzaam vastgoed http://www.duurzaamvastgoed.com/studenten-volgen-bouw-energieneutrale-kantoor-enexis Eenzelfde artikel is geplaatst op de website van Duurzaam vastgoed. http://www.duurzaamvastgoed.com/enexis-bouwt-nieuw-duurzaam-regiokantoor-in-zwolle Op de website van duurzaam gebouwd wordt ingegaan op de ambitie van Enexis, het huisvestingsbeleid evenals de duurzame technieken zoals het atrium en de PV-cellen die in het gebouw zijn toegepast. 2.2.3 Enexis https://www.enexis.nl/consument/nieuws/Enexis-bouwt-nieuw-duurzaam-regiokantoor-in-Zwolle Op de website van Enexis is meer informatie gegeven over de groene long van het gebouw. 2.2.4 Deerns Nederland http://www.deerns.nl/portfolio/kantoren-en-multifunctionele-complexen/enexis-regiokantoren-venlo-zwollemaastricht Op de website van Deerns wordt dieper ingegaan op het ontwerp van het gebouw. Er wordt aangegeven dat er integraal is ontworpen en welke strategieën zijn ingezet bij het ontwerp. Daarnaast wordt besproken over hoe de warmte- en koudeopwekking plaatsvind. 2.2.5 Stevens van Dijck http://www.stevensvandijck.nl/nl/actueel/energieneutraal-regiokantoor-enexis-zwolle-opgeleverd Op de website van het bouwmanagement wordt ingegaan op de snelheid waarmee het gebouw wordt gerealiseerd. Ook wordt ingegaan op de klimaathuishouding en het 15 jarig onderhoudscontract dat is opgesteld met de installateur en bouwtechnisch aannemer. 2.2.6 BNA http://www.bna.nl/Architecten/Projectdetail/2995/Regiokantoren-Enexis-Maastricht-Zwolle-Venlo De BNA is de overkoepelende organisatie voor architecten. Het artikel gaat over de nieuwe technologie van de gevel en de werking van de groene long in combinatie met warmte- en koudeopslag.

2.3

Wijzigingen in het initiële ontwerp van het gebouw

2.3.1 Wijziging: Aanpassing HF verlichting naar LED-verlichting Tijdens de uitvoering heeft Enexis de aannemer van het werk verzocht om de consequenties van een omschakeling van de contractueel opgenomen HF verlichting te wijzigen in LED-verlichting. De hoofdredenen voor de wijziging naar LED komt voort uit de ambitie om een state of the art energieneutraal gebouw op te leveren waarbij LED verlichting een duidelijke bijdrage levert aan duurzame uitstraling en een gunstig effect heeft op de vervangingstermijn. Tevens is het mogelijk om een verdere reductie van het energieverbruik te realiseren (zie bijgevoegde notitie – LED verlichting Maastricht). 2.3.2 Wijziging: Pantry+ Al tijdens het ontwerp is er de keuze gemaakt om geen restaurant in het regiokantoor te realiseren. In plaats daarvan is een pantry+ gerealiseerd. Hierdoor kan het waterverbruik lager uitvallen.

memo Gebruik hangt sterk af van de intensiteit van het gebruik van de voorzieningen, de gelijktijdigheid en het type mensen dat gebruik maakt van het gebouw. Indien het water afneemt wordt geschat dat het verbruikt ongeveer 9240ltr/dag is. Dit komt neer op een verbruik van: Een werkjaar bestaat uit: ±250dagen. Waterverbruik in Ltr/ jaar: 250*10060 = 2310000Ltr/jaar Waterverbruik in m3/ jaar: /1000 = 2310m3 H2O per jaar Aantal fulltime gebruikers van het gebouw: 145 Waterverbruik in m3 per persoon per jaar = m3 H2O per jaar / mensen = 15.9m3 per persoon / jaar Ongeacht de berekening zal er doordat het waterverbruik wordt gemonitord inzichtelijk worden op de informatieschermen wat het verbruik is.