1071

Collegevoorstel

Openbaar

Onderwerp

Renovatie De Vereeniging Plan van Aanpak

Programma / Programmanummer Openbare besluitenlijst 18 december 2007 Facilitaire diensten Maatschappelijk Vastgoed / 1043 / Cultuur / 1071 Collegevergadering no 47

BW-nummer 01234

Portefeuillehouder

H. Kunst / H. Beerten Samenvatting Directie/afdeling, ambtenaar, telefoonnr. Aanwezig: In goede samenwerking met VA20, Eric Peperkamp, 0653539464 Th.dededirectie Graaf van de Keizer Karelpodia is Voorzitter een plan van aanpak opgesteld voor de renovatie van De Vereeniging. P. Depla, H. van Hooft sr., L. Scholten, H.Datum Kunst, Wethouders ambtelijk voorstel Met dit voorstel willen wij de informeren over stand van zaken P. Raad Lucassen, J. van derdeMeer 23 november 2012 en de verdere aanpak. Wethouder P. EringaKunst heeft dat ook aan de Raad Gemeentesecretaris Registratienummer toegezegd tijdens de behandeling van de Kadernota Vastgoedbeleid op A. Kuil Communicatie 12.0021495 3 oktober 2012. M. Sofovic Verslag In verband met de noodzakelijke voorbereidende werkzaamheden

vragen wij om van het investeringskrediet 2013, alvast een deel vrij te geven en bijbehorende begrotingswijziging vast te stellen. Wij verwachten in april 2013 het definitieve renovatieplan met kostenraming aan de gemeenteraad te kunnen voorleggen.

Ter besluitvorming door het college Aldus

vastgesteld in de vergadering van:

Paraaf

1. De brief aan de Raad vast te stellen. 2. Van het krediet K000197 Keizer Karel Podia ad € 1,5 miljoen in 2013 een bedrag van maximaal € 296.000,= (excl. BTW) voor Programmamanager noodzakelijke voorbereidende werkzaamheden vrij te geven, B. Bergman waarvan € 193.000,= in 2012 en € 103.000,= in 2013. 3. De bijbehorende begrotingswijziging De voorzitter,BW-01234 vast te stellen.De secretaris,

Datum

akkoord

Programmamanager P. Kluver

Programmadirecteur R. van Wuijtswinkel

 Alleen ter besluitvorming door het College  Actief informeren van de Raad Besluit B&W d.d. 4 december 2012  Conform advies

 Aanhouden  Anders, nl.

Paraaf

Datum

akkoord

nummer: 3.7 Bestuursagenda

1 Gemeentesecretaris

Portefeuillehouder

Collegevoorstel.doc

Collegevoorstel

1

Probleemstelling

Inleiding In goede samenwerking met de directie van de Keizer Karelpodia is een plan van aanpak opgesteld voor de renovatie van De Vereeniging. Met dit voorstel willen wij de Raad informeren over de stand van zaken en de verdere aanpak. Wethouder Kunst heeft dat ook aan de Raad toegezegd tijdens de behandeling van de Kadernota Vastgoedbeleid op 3 oktober 2012. Het concertgebouw De Vereeniging vertoont op tal van onderdelen gebreken. Daarom is het plan ontstaan om De Vereeniging voor haar 100 jarig bestaan te renoveren, zodat het weer vitaal is voor de volgende levensfase. In de afgelopen periode hebben zowel ambtelijke als bestuurlijke besprekingen met KKP plaatsgevonden. Voor het ontwerp en de realisatie van de renovatie van De Vereeniging heeft dit geresulteerd in een Plan van Aanpak, die door KKP – in goed overleg met ons college - is opgesteld. Dit is de basis voor de verdere aanpak en sturing van dit project. Inmiddels zijn de architect en de bouwmanager geselecteerd en worden de verschillende adviseurs aangetrokken om het plan op te stellen en uit te werken tot een Masterplan met bijbehorende kostenraming (pré-ontwerpfase). Dat Masterplan is in maart/april 2013 klaar voor definitieve besluitvorming. Architect, bouwmanager en adviseurs maken dus voorbereidingskosten die betaald moeten worden. Daarvoor stellen wij een voorbereidingskrediet beschikbaar van in totaal € 296.000,= (excl. BTW) dat daarvoor nodig is (verdeeld over 2012 ad € 193.000,= en 2013 ad € 103.000,=) In de bijgevoegde brief aan de Raad staan de hoofdpunten van het Plan van Aanpak. Het Plan van Aanpak zullen wij voor de leden van de raad ter inzage leggen, evenals het visiedocument dat een eerste impressie geeft van het renovatieplan. 2

Juridische aspecten

De gemeente is zowel eigenaar als verhuurder van de gebouwen: De Vereeniging en de Stadsschouwburg. De gemeente werkt nauw samen met KKP aan de renovatie van De Vereeniging. 3

Doelstelling

 

4

De Raad te informeren over de stand van zaken en de verdere aanpak van de renovatie van De Vereeniging. Besluitvorming over de inzet van een deel van het investeringskrediet 2013 in 2012.

Argumenten Raadsinformatiebrief

KKP is een grote culturele instelling die belangrijk is voor de stad. Het rijksmonument De Vereeniging is een van de meest markante gebouwen in Nijmegen en is van grote cultuurhistorische waarde. In het culturele leven neemt De Vereeniging een centrale plaats in.

Collegevoorstel

Vervolgvel

2

Wij stellen de Raad actief op de hoogte van de stand van zaken en de aanpak van de renovatie van De Vereeniging. Inzet van een deel van het investeringskrediet in 2012

In verband met de reeds gestarte voorbereidende werkzaamheden in 2012 voor de renovatie van De Vereeniging is het van belang om een deel van het investeringskrediet 2013 al in 2012 vrij te geven. 5

Klimaat

Een bedrag van € 300.000,= zetten we in vanuit de investeringsruimte voor Duurzaamheid. Deze ruimte is afkomstig van het bij Milieu structureel beschikbare bedrag van € 100.000,= voor duurzaamheidsaanpassingen in Stadhuis, De Vereeniging en Schouwburg. Door dit budget om te zetten naar kapitaallasten kunnen we hier (eenmalig) een duurzaamheidsinvestering voor doen van ongeveer 3 ton. Bij de uitwerking van het Masterplan houden wij rekening met onze klimaat- en energiebesparingsdoelstellingen. 6

Financiën Voor de renovatie van De Vereeniging is eerder een globale raming opgesteld. De totale kosten exclusief BTW worden geraamd op € 6 miljoen. De BTW kan worden teruggevorderd omdat voor de BTW het Ondernemersregime van toepassing is. Ons College heeft zich ingespannen om vanuit diverse financiële bronnen een bedrag van € 4 miljoen te genereren. - Uit het MeerjarenOnderhoudsplan (MJOP) een bedrag van € 1.1 miljoen voor het onderhoud over de jaren 2012 t/m 2019 gereserveerd. - Een subsidie van € 1.1 door de Provincie Gelderland (Stadscontract). Hiervan is een bedrag van € 0.3 miljoen revolverend. - Een bedrag van € 0.3 miljoen voor duurzaamheid. Dit bedrag kan worden aangewend als investering voor energiebesparende maatregelen. - In de stadsbegroting 2013 – 2016 is een investeringsbedrag van € 1.5 miljoen voor 2013 opgenomen. Het totaal beschikbare bedrag van bovengenoemde posten voor de renovatie is € 4 miljoen, waarvan een deel terugverdiend moet worden (revolverend). Stichting KKP heeft de opgave om via fundraising het resterende budget bij elkaar te brengen. Inmiddels zijn de architect en de bouwmanager geselecteerd en worden de verschillende adviseurs aangetrokken om het plan op te stellen en uit te werken tot een Masterplan met bijbehorende kostenraming (pré-ontwerpfase). Dat Masterplan is in maart/april 2013 klaar voor definitieve besluitvorming door ons college. Uiteraard zien wij daarbij toe op nut, noodzaak en effectiviteit van de voorgenomen investeringen. Met andere woorden: de schaarse middelen moeten goed besteed worden. Op dat moment zal ook duidelijk zijn wat de totale kostenraming wordt en hoe die past binnen het beschikbare budget , inclusief de financiële bijdrage uit de fundraising. . \Wij stellen voor om voor de noodzakelijke voorbereidingswerkzaamheden door architect, bouwmanager en adviseurs vanuit het investeringskrediet 2013 een bedrag van in totaal € 296.000,= (excl. BTW) vrij te geven waarvan € 193.000,= in 2012 en € 103.000,= in 2013.

Wij verwachten in maart/april 2013 het definitieve renovatieplan met kostenraming aan de gemeenteraad te kunnen voorleggen middels een informatiebijeenkomst in De Vereeniging. 7

Communicatie

-

Na besluitvorming in ons College verzenden wij bijgevoegde brief aan de Raad. In het Plan van Aanpak staat hoe de interne en externe communicatie is geregeld.

Collegevoorstel

Vervolgvel

3

-

8

In maart/april 2013 zullen wij de raad informeren over het Masterplan tijdens een informatiebijeenkomst in De Vereeniging.

Uitvoering en evaluatie

Niet van toepassing. 9

Risico

Het Plan van Aanpak van KKP geeft een eerste richting aan van wat noodzakelijk en functioneel is. Tevens omvat het plan een kwaliteitsverbetering van De Vereeniging. Het Programma van Eisen moet nog worden uitgewerkt wat zal resulteren in een Masterplan. Het plan zal zodanig van opzet zijn dat alleen onderdelen kunnen worden gerealiseerd, waar op dat moment budget voor beschikbaar is. Van alle onderdelen zijn wel de kosten geraamd. Deze onderdelen kunnen verder onafhankelijk van elkaar worden uitgewerkt zodra er meer budget beschikbaar komt en zolang dit nog past in de project- en uitvoeringsplanning. Zodra er meer budget ter beschikking komt, kan er weer een extra onderdeel verder worden uitgewerkt en gerealiseerd. Dit biedt de mogelijkheid om tot ver in 2013 fondsen te werven op basis van het Masterplan en zoveel onderdelen hiervan te realiseren als mogelijk is. Op deze wijze willen wij samen met KKP de risico’s van budgetoverschrijding voorkomen. De verwachting is dat het Masterplan in maart en of april 2013 gereed zal zijn. Wij zullen de gemeenteraad daarover informeren tijdens een informatiebijeenkomst voor de raadsleden in De Vereeniging. Formele besluitvorming door de raad is niet meer nodig zolang het binnen budget blijft.

Bijlage: -Plan van Aanpak Renovatie De Vereeniging (Pro Consultants nov. 2012) -Visiedocument “Een tweede eeuw voor De Vereeniging” (Braaksma & Roos okt. 2011) -Brief aan de Raad -Begrotingswijzigng

Vastgoed, Sportservice & Accommodaties Vastgoed

Nieuwe Dukenburgseweg 21 6534 AD Nijmegen

Openbare besluitenlijst 18 december 2007 Collegevergadering no 47 Aan de gemeenteraad van Nijmegen Aanwezig: Voorzitter Wethouders Gemeentesecretaris Communicatie Datum 4Verslag december 2012

Telefoon

14024

Telefax

(024) 329 30 41

E-mail

[email protected]

Postbus 9105

Th. de Graaf 6500 HG Nijmegen P. Depla, H. van Hooft sr., L. Scholten, H. Kunst, P. Lucassen, J. van der Meer P. Eringa A. Kuil Ons kenmerk Contactpersoon M. Sofovic VA20/12.0021531 Eric Peperkamp

Onderwerp

Datum uw brief

Direct telefoonnummer

Renovatie De Vereeniging Plan van Aanpak

06-53539464

Geachte leden van de Raad,

Aldus vastgesteld in de vergadering van:

De Vereeniging is toe aan een grondige renovatie. Bij de vaststelling van de Stadsbegroting heeft u daarvoor al geld (€ 1,5 miljoen investering) beschikbaar gesteld. Gemeente, Provincie Gelderland en bestuur van de stichting Keizer Karelpodia bundelen de krachten om de noodzakelijke middelen bij elkaar te krijgen. Geen eenvoudige opgave in deze tijd van economische tegenspoed. Toch spannen wij ons gezamenlijk in om De Vereeniging “in oude luister” te herstellen; mede ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan in 2015.

De voorzitter,

De secretaris,

Op 3 oktober 2012 is in de besluitronde van de Raad (Kadernota Vastgoedbeleid) door wethouder Kunst toegezegd uw Raad te informeren over de stand van zaken en de aanpak van de renovatie van de Vereeniging. In deze brief staan de hoofdzaken op een rij. Plan van Aanpak. In de afgelopen periode hebben zowel ambtelijke als bestuurlijke besprekingen met de directie van KKP plaatsgevonden. Voor het ontwerp en de realisatie van de renovatie van De Vereeniging heeft dit geresulteerd in een Plan van Aanpak, dat door KKP is opgesteld. Het Plan van Aanpak van KKP geeft een richting aan van wat noodzakelijk en functioneel is. Tevens omvat het plan een kwaliteitsverbetering van De Vereeniging. Het Programma van Eisen moet nog worden uitgewerkt wat zal resulteren in een “Masterplan”. In dit geval wordt daar een Ontwerpplan mee bedoeld met bijbehorende kostenramingen dat “modulair” is opgebouwd. Dat betekent dat er in een later stadium keuzes gemaakt kunnen gaan worden over wat er nu en wat er eventueel niet (of later) uitgevoerd kan worden als het budget ontoereikend is om alle ambities waar te maken. Bij de ontwikkeling en uitwerking van dat definitieve ontwerp zal het accent liggen op:  Het verhogen van de bezoekersaantallen. Bij een hogere waardering van het comfort en de bruikbaarheid van het gebouw wordt het aantrekkelijker voor andere (maatschappelijke en commerciële) partijen, buiten de voorstellingen om, gebruik te maken van de geboden facilitaire en fysieke voorzieningen.

www.nijmegen.nl

Brief aan de raad.doc

1

Gemeente Nijmegen Vastgoed, Sportservice & Accommodaties Vastgoed

Vervolgvel

1 

  

 

Het verbeteren van het culturele bereik. In het kader van het ketenintendantschap verwachten wij dat KKP de samenwerking tussen organisaties binnen de keten Theater & Dans vorm gaat geven. Daarbij zal KKP oog moeten hebben voor alle functies in en buiten de keten en met andere partijen in de stad samenwerken. Op deze wijze kan KKP samen met de andere grote culturele instellingen invulling geven aan talentontwikkeling, excellentie, experiment, vernieuwing en cross-overs. Er wordt zowel samenwerking gezocht met organisaties (en kunstenaars) binnen en buiten de culturele sector. Het verbeteren van duurzaamheid. Investeringen in duurzaamheidsmaatregelen moeten worden terugverdiend door lager energieverbruik. Voor De Vereeniging streven wij naar verduurzaming van het gebouw binnen het beschikbare budget. De goede kwaliteit behouden (akoestiek) en de slechte kwaliteit (binnenklimaat) verbeteren. Het verbeteren van de exploitatie KKP. In de cultuurvisie geven wij aan dat culturele organisaties die wij subsidiëren nieuwe verdienmodellen ontwikkelen en meer ondernemerschap tonen. Marketing speelt een grotere rol hierin. De gezamenlijke podiumbrochure van KKP, LUX en het Lindenbergtheater is een stap in de goede richting om meer sector overstijgend samen te werken op het terrein van marketing. Het waarborgen van de cultuurhistorie. In het visiedocument is aangegeven dat ook cultuurhistorische waarden tijdens de renovatie centraal zullen staan. Wij streven er naar het gebouw in oude luister te herstellen. Het verhogen van economische activiteiten, waaronder inzet ‘social return’. Sinds 1 januari 2012 passen wij bij alle gemeentelijk aanbestedingen van ‘diensten’ en ‘werken’ boven de € 50.000 ‘social return’ toe. Aangezien KKP zelf als ‘bouwheer’ en opdrachtgever van de renovatie fungeert zullen wij met KKP afspraken maken hoe en op welke wijze ‘social return’ kan worden toegepast.

Raming Er is een globale raming opgesteld ten behoeve van de renovatie van De Vereeniging. De totale kosten exclusief BTW worden geraamd op € 6 miljoen. Ons College heeft zich ingespannen om vanuit diverse financiële bronnen een bedrag van € 4 miljoen te genereren:  Uit het MeerjarenOnderhoudsplan (MJOP) is een bedrag van € 1.1 miljoen voor het onderhoud over de jaren 2012 t/m 2019 gereserveerd.  Een subsidie van € 1.1 miljoen door de Provincie Gelderland. Hiervan is een bedrag van € 0,3 miljoen revolverend.  Een bedrag van € 0,3 miljoen ten behoeve van duurzaamheid. Dit bedrag kan worden aangewend als dekking voor de kapitaallasten voor energiebesparende maatregelen.  In de stadsbegroting 2013 – 2016 is een investeringsbedrag van € 1.5 miljoen voor 2013 opgenomen. KKP zal een business case opstellen. Daaruit zal blijken wat de “terugverdieneffecten” zijn van deze renovatie op de exploitatie van de KKP. De business case dient niet alleen te gaan over duurzaamheid, maar om het totaal van het terugverdienend vermogen. Deze business case is met name nodig voor de verantwoording van de middelen van de provincie. KKP heeft een fundraisingbureau in de arm genomen om extra fondsen en sponsorbedragen aan te boren. Een zware opgave voor de KKP om de aanvullende benodigde € 2,= tot € 2,5 miljoen binnen te halen.

www.nijmegen.nl

Brief aan de raad.doc

Gemeente Nijmegen Vastgoed, Sportservice & Accommodaties Vastgoed

Vervolgvel

2

Planning De renovatie zal zoveel mogelijk In de zomers van 2014 en 2015 worden uitgevoerd. Het ligt in de bedoeling dat de oplevering van de renovatie in het najaar 2015 plaats zal vinden. Het plan wordt dus in 2014 en 2015 zoveel mogelijk buiten het seizoen uitgevoerd, maar dat zal niet helemaal lukken. Het theaterseizoen zal enigszins ingekort moeten worden. Maar zo wordt de inkomstenderving voor de KKP beperkt. In deze pré-ontwerpfase wordt het Masterplan gemaakt. Dat plan zal in maart/april klaar zijn voor besluitvorming. Wij gaan er van uit dat het binnen de beschikbare budgetten blijft en dan is een formeel besluit van uw Raad niet noodzakelijk. Maar gelet op de omvang en importantie van deze renovatie zullen wij u in maart/april 2013 uitnodigen voor een informatiebijeenkomst in De Vereeniging. Projectrisico’s Het Plan van Aanpak van KKP geeft niet meer dan een richting aan van wat noodzakelijk en functioneel is. Tevens omvat het plan een kwaliteitsverbetering van De Vereeniging. ` Het Programma van Eisen moet nog worden uitgewerkt wat zal resulteren in een ontwerp. Het ontwerp zal zodanig van opzet zijn dat alleen onderdelen kunnen worden gerealiseerd, waar op dat moment budget voor beschikbaar is. Van alle onderdelen zijn wel de kosten geraamd. Deze onderdelen kunnen verder onafhankelijk van elkaar worden uitgewerkt zodra er meer budget beschikbaar komt en zolang dit nog past in de project- en uitvoeringsplanning. Zodra er meer budget ter beschikking komt, kan er weer een extra onderdeel verder worden uitgewerkt en gerealiseerd. Dit biedt de mogelijkheid voor KKP om tot ver in 2013 fondsen te werven op basis van het ontwerp en zoveel onderdelen hiervan te realiseren als mogelijk is. Op deze wijze willen wij samen met KKP de risico’s van budgetoverschrijding voorkomen. In de uitvoeringsfase (in de zomers van 2014 en 2015) zullen zich bij zo’n imposant gebouw nog zeker verrassingen voordoen. “Je weet pas wat je tegenkomt als je aan de slag gaat”. In de begroting wordt daarom een groter percentage voor “onvoorzien” gereserveerd dan bij bijvoorbeeld een nieuwbouwproject. Bij grote financiële tegenvallers zal de KKP niet financieel draagkrachtig genoeg zijn om dat risico op te vangen. Als het niet meer binnen de begroting past, dan zullen er opnieuw keuzes gemaakt moeten worden. Aansturing De stichting KKP is “bouwheer” en daarmee opdrachtgever voor alle contractpartijen (bouwmanager, architect, adviseurs, aannemer). Dat ondersteunen wij van harte omdat de KKP daarmee ook blijk geeft van eigen verantwoordelijkheid en ondernemerschap. Ondernemerschap dat zo gewenst is voor de toekomst. Als eigenaar van het gebouw en belangrijke geldschieter is de invloed van de gemeente gewaarborgd in de stuurgroep en de projectgroep. Politiek bestuurlijk is de wethouder Maatschappelijk Vastgoed, mevrouw Kunst primair verantwoordelijk Zij is voorzitter van de stuurgroep, waarin ook de wethouder Cultuur, de heer Beerten, zitting heeft evenals de directeur van de KKP (aangevuld met ambtelijke ondersteuning).

www.nijmegen.nl

Brief aan de raad.doc

Gemeente Nijmegen Vastgoed, Sportservice & Accommodaties Vastgoed

Vervolgvel

3

De projectgroep staat onder leiding van de projectmanager. Voor die belangrijke rol is een zorgvuldige selectieprocedure gevolgd (gezamenlijk door gemeente en KKP) waarna “Pro Consultants” is gevraagd door KKP. De directeur is een zeer ervaren bouwmanager die blijk heeft gegeven van voldoende kennis en ervaring in vergelijkbare renovatietrajecten om tijd, geld en kwaliteit goed te bewaken. (Hij heeft o.a. Carré gerenoveerd). De geselecteerde architect van architectenbureau Braaksma & Roos heeft zijn sporen eveneens verdiend bij aansprekende renovaties (o.a. Panorama Mesdag, Haagse Gemeentemuseum). In deze projectgroep hebben de bouwmanager zitting, de architect: de directie van KKP, en een vertegenwoordiger van de gemeente. In het ontwerpteam zullen de technisch adviseurs (installaties, bouwkundig, akoestiek, brandveiligheid etc.) en de architect het Masterplan maken. Het is de bedoeling om de uitvoerend aannemer al heel vroeg in de ontwerpfase mee te laten doen. Het betreft hier een Europese Aanbesteding. Hoe de interne en externe communicatie is geregeld leest u in het Plan van Aanpak dat voor u ter inzage ligt. De stakeholders worden tijdig betrokken en geïnformeerd. . Voorbereidingskosten Voor het maken van het Masterplan is geld nodig. Architect, bouwmanager, adviseurs zullen betaald moeten worden. KKP is niet in staat om die kosten – voor het maken van het Masterplan - voor te schieten. Hiervoor is een bedrag nodig van € 296.000,= verdeeld over 2012 (€ 193.000,=) en 2013 (€ 103.000,=). Wij hebben besloten om dat budget beschikbaar te stellen en komt ten laste van het investeringskrediet dat uw raad hiervoor beschikbaar heeft gesteld. Deze voorbereidingskosten behoren tot de normale kosten van het renovatieplan. Voor meer informatie is het “Plan van Aanpak Renovatie De Vereeniging” voor u ter inzage, evenals de studie van de architect (oktober 2011) dat een eerste impressie geeft van de renovatie. Hoogachtend, college van Burgemeester en Wethouders van Nijmegen, De Burgemeester,

De Gemeentesecretaris,

drs. H.M.F. Bruls

drs. B. van der Ploeg

Aantal Bijlagen:  Visiedocument “een tweede eeuw voor De Vereeniging” (Braaksma & Roos okt. 2011) Plan van Aanpak Renovatie De Vereeniging (Pro  Consultants nov. 2012)

www.nijmegen.nl

Brief aan de raad.doc

PRO Consultants Projectmanagement Eiffelstraat 32 8013 RT Zwolle 038 4603200 www.proconsultants.nl Handelsregister 08168765 ABN-AMRO 47.11.51.513

Plan van Aanpak Renovatie De Vereeniging

Project Opdrachtgever Datum Onderwerp Opsteller Ons kenmerk

Renovatie De Vereeniging Keizer Karel Podia/Gemeente Nijmegen 22 november 201 Plan van Aanpak F.H.N. de Vries 121122-kenij001-fvr-plan van aanpak

PRO Consultants

1

Projectdefinitie In dit hoofdstuk komen aan de orde: aanleiding visie projectdoelstellingen business case projectresultaten projectscope randvoorwaarden projectrisico's

1.1

Aanleiding Het concertgebouw De Vereeniging vertoont op tal van onderdelen gebreken. Dit betreft onder meer de volgende onderdelen: Er zijn te weinig kleedkamers, en die er zijn hebben geen of minimale voorzieningen (douches en toiletten) en zijn niet geventileerd. Er is volstrekt onvoldoende bergruimte rond het toneel. De artiestenfoyer is te klein, heeft zeer beperkte voorzieningen, geen uitzicht en wordt niet geventileerd. De laad- en losruimte is te klein en laden en lossen veroorzaakt geluidsoverlast. De klankschermen van het toneel zijn verouderd. De toneeltoren vertoont scheuren en vochtdoorslag. Het ombouwen van de zaal (stoelen/geen stoelen) vraagt te veel tijd, hetgeen een beperking geeft in de exploitatie. De klimaatinstallatie van de zaal is verouderd, moet vervangen worden en geeft te veel geluidshinder tijdens klassieke concerten. De dimmerinstallatie is sterk verouderd en moet vervangen worden. De akoestiek van de grote zaal is bij popconcerten, congressen niet goed. Het gebouw is niet geïsoleerd en dit geeft met name in de toneeltoren en de grote zaal koudeval, waardoor hinderlijke tocht ontstaat. De elektrische installaties zijn op onderdelen verouderd. Het aantal toiletten is zeer beperkt, waardoor in de pauzes bezoekers door tijdgebrek geen gebruik kunnen maken van de foyers. Hierdoor wordt de exploitatie beperkt. De logistiek in het gebouw is beperkt, met name op de 1e verdieping. De verbinding tussen de grote zaal met zowel Keizer Karelfoyer als kleine zaal is niet goed. De theatervoorzieningen verstoren de uitstraling van de kleine zaal. De kleedruimten voor spelers van de kleine zaal zijn onvoldoende. De keukenvoorzieningen zijn verouderd. De uitstraling van de hal, café en restaurant hebben niet die allure die past bij de sfeer van het gebouw en met name met die van de grote en kleine zaal. Er is geen zichtbare verbinding meer tussen de riante voorkant van het gebouw en de grote zaal. Op tal van punten verdient het gebouw onderhoud. Kortom, met name het gebouwdeel rond de toneeltoren voldoet niet meer, evenals de gebouw- en de concertinstallaties. De voorruimten als entreehal, café, restaurant, diverse zalen en de foyers rond de concertzaal hebben niet meer die uitstraling die past bij de kwaliteit van oudsher. Daarom is het plan ontstaan om De Vereeniging voor haar 100-jarig bestaan grondig te renoveren, zodat het weer vitaal is voor een volgende levensfase. Voor het ontwerp en de realisatie van deze visie is dit Plan van Aanpak opgesteld, dat leidend zal zijn.

1.2

Visie Het concertgebouw De Vereeniging is ontworpen door architect Oscar Leeuw en in 1915 opgeleverd. Het gebouw behoort door de akoestische kwaliteiten van de grote zaal tot de top concertzalen van Europa en wordt door toonaangevende musici uit binnen- en buitenland in één adem genoemd met het Concertgebouw in Amsterdam en de Musikverein

blad 2/14

PRO Consultants

in Wenen. Concertzalen in deze stijl zijn er ook nog maar zeer weinig. Het gebouw De Vereeniging behoort tot het waardevolste cultureel erfgoed van Nijmegen. Het gebouw is in de stijl van het rationalisme ontworpen en is een 'gesamtkunstwerk' van architectuur, smeedkunst, schilder- en glazenierkunst. De Vereeniging is aangewezen als Rijksmonument vanwege de esthetische kwaliteiten, geavanceerd materiaalgebruik en rijke ornamentiek. In de afgelopen 100 jaar is het gebouw regelmatig verbouwd. Door deze verbouwingen zijn vele ingrepen gepleegd die de oorspronkelijke kwaliteiten en transparantie hebben weggenomen. Op tal van onderdelen vertoont het gebouw en zijn installaties gebreken en wordt er niet meer voldaan aan de huidige functionele eisen waaraan een concert- en congresgebouw moet voldoen. Keizer Karel Podia en de gemeente Nijmegen hebben gezamenlijk de wens uitgesproken dat in 2015 het gebouw De Vereeniging bij de viering van haar 100-jarig bestaan weer de oorspronkelijke glans heeft, voldoet aan de functionele eisen voor een concert- en congresgebouw en een open, transparante uitstraling krijgt. Architect Job Roos van Braaksma & Roos heeft een visie ontwikkeld waarin een integrale aanpak wordt weergegeven. Een integrale aanpak met een benadering waarin de knelpunten, exploitatie, duurzaamheid, cultuurhistorische waarden en transparantie centraal staan. De visie is weergegeven in bijlage 1. 1.3

Projectdoelstellingen De doelstellingen van het project "Renovatie van De Vereeniging" zijn: het verhelpen van de huidige knelpunten/gebreken het verbeteren van de functionele kwaliteiten voor concerten en congressen en daardoor verbeteren van de exploitatie het verhogen van de duurzaamheid het herstellen van kwaliteiten (sfeer van de oude luister) het creëren van een open, transparante uitstraling DuBo Bij het ontwerp zal nader onderzocht dienen te worden welke duurzame maatregelen versus terugverdientijden mogelijk zijn bij de totstandkoming van de renovatie, binnen het projectbudget en ter optimalisering van de exploitatie. Tijd: De maanden juni t/m september is de periode voor Keizer Karel Podia (KKP) waarin de minste concerten en congressen zijn. Het is daarom voor de hand liggend dat in de zomer van 2014 èn 2015 de renovatie zal worden uitgevoerd. Uitgangspunt is dat de oplevering van de renovatie ultimo 2015 is. Budget: De gemeente Nijmegen en de Provincie hebben gelden beschikbaar gesteld voor de renovatie. Aan deze verstrekkingen worden diverse condities verbonden. Op dit moment zijn de volgende budgetten beschikbaar: een bedrag van € 1.100.000 uit met MJOP (MeerJarenOnderhoudsPlan) voor de Vereeniging van de gemeente Nijmegen. Het betreft hier het geserveerde bedrag voor het onderhoud voor de jaren 2012 t/m 2019; een subsidie van € 1.100.000 door de provincie Gelderland. Hiervan is een bedrag van € 300.000 revolverend; een bedrag van € 300.000 van de gemeente Nijmegen. Dit bedrag kan worden aangewend als dekking voor de kapitaalslasten voor investeringen voor energiebesparende investeringen; een bedrag van € 1.500.000 vanuit de perspectiefnota van de gemeente Nijmegen. Totaal € 4.000.000. KKP heeft een fundraisingbureau in de arm genomen om te onderzoeken of er extra fondsen en sponsorbedragen te vinden zijn.

blad 3/14

PRO Consultants

Op basis van het Visie-document en een Quickscan van de theaterinstallaties is een zeer globale raming opgesteld bestaande uit de volgende bedragen (marge van 20 à 25%): Nr.

Omschrijving

1

Vernieuwen backstage

2

Renoveren faciliteiten (uitgiftepunten, toiletten, keuken)

500.000

3

In oude luister herstellen

500.000

4

Gebouw "openen" naar Keizer Karelplein

600.000

5

Herinrichting diverse ruimten

600.000

7

Geluidsinstallaties

300.000

8

Theaterbelichting

120.000

9

Trekken

700.000

10

Diversen (video, projectie, gordijnen)

200.000

11

Verlichting

420.000

12

Luchtbehandeling

450.000

13

Liften

250.000

14

Zolder concertzaal

130.000

15

Diversen Totaal excl. btw

Bedrag

1.100.000

160.000 6.030.000

Omdat het totaal beschikbare budget nog niet is vastgesteld zal nader onderzocht moeten worden welke doelstellingen realiseerbaar zijn. Dat maakt het in de eerste fase van het project noodzakelijk om vanuit een integrale aanpak en de drieslag noodzaak, functionaliteit en kwaliteit: mogelijkheden te onderzoeken; kansen te benutten; investerings- en exploitatiekosten te ramen; een afweging te maken van oplossingen met zoveel mogelijk verlaging van de exploitatiekosten; ter voorbereiding van een goede prioritering bij ontoereikend budget en om een goede fasering aan te brengen indien gaandeweg de rit extra financiële middelen beschikbaar komen. 1.4

Business cases en rapportages Zowel de gemeente Nijmegen als de provincie Gelderland heeft aangegeven budget beschikbaar te stellen voor de Renovatie van De Vereeniging. Een deel van deze fondsen/subsidies moeten revolverend zijn: een bedrag van de provincie Gelderland van € 300.000; een bedrag van de gemeente Nijmegen van € 300.000 voor energiebesparende maatregelen. De revitalisering dient als maatschappelijk effect een hogere waardering van het comfort en bruikbaarheid te hebben, waardoor het gebouw aantrekkelijker wordt voor andere (maatschappelijke en commerciële) partijen, om, buiten de concerten, gebruik te maken van de geboden fysieke voorzieningen. Zo mogelijk zou hierdoor ook een economische versterking kunnen ontstaan. Voor het verkrijgen van die budgetten zullen business cases moeten worden verstrekt, waaruit blijkt dat deze revolverend zijn. Het ontwerpteam zal business cases verrichten betreffende energiebesparende investeringen en deze voor goedkeuring voorleggen aan de projectgroep. De projectgroep zal business cases opstellen voor de subsidie van de Provincie.

blad 4/14

PRO Consultants

De projectgroep zal regelmatig de stuurgroep informeren over de stand en voortgang met betrekking tot de business cases van het project. Vanuit de stuurgroep zal de gemeente Nijmegen zorg dragen voor het tijdig informeren van en rapporteren aan de Provincie. Vanwege het beperkte budget, de hoge ambitie en voorgenomen duurzaamheidsmaatregelen zullen gedurende de ontwerpfasen voortdurend afwegingen dienen te worden gemaakt en ter besluitvorming worden voorgelegd. 1.5

Projectresultaten Het projectresultaat moet zijn dat het gebouw De Vereeniging na een renovatie in oktober 2015 weer functioneert voor concerten (klassiek en pop) en congressen naar de kwaliteitsmaatstaven voor korte en middellange termijn, waarbij de unieke eigenschappen van het gebouw worden behouden en waar mogelijk verbeterd zijn. Concreet: solisten, dirigenten en orkest- en bandleden kunnen kwalitatief goede ruimten en voorzieningen worden geboden; er is voldoende ruimte voor de ontvangst en opslag van concertattributen en bergingsvoorzieningen voor het geven van concerten; het binnenklimaat van de grote zaal geeft geen klachten meer; de klimaatinstallaties van de grote zaal zijn niet hoorbaar tijdens klassieke concerten; de concert-/congresinstallaties voldoen aan de gangbare vraagstelling van orkesten en sprekers; de akoestiek in de grote zaal wordt verbeterd voor congresgebruik en popconcerten; de faciliteiten van de foyers, café en restaurant worden verbeterd, zodat deze positief bijdragen aan een betere exploitatie; de voorruimten (hal, gangen, trappen e.d.) en zalen stralen een aangename authentieke sfeer uit; de exploitatiekosten van het gebouw en de installaties zijn verlaagd. De voorgevel heeft een open, transparante uitstraling. Uitgangspunt is het ontwerp van een masterplan, met een integrale aanpak van het volledige programma van eisen en wensen. Op basis van het beschikbare budget zal na de de eerste ontwerpfase een prioritering worden vastgesteld. Bij deze prioritering staan wet en regelgeving en duurzaamheid voor aan de rij. Het is echter van belang een goede balans tussen noodzaak en rendement enerzijds, en het publieke belang anderzijds. Het herstel in ouder luister moet omwille van de bezoekersbeleving ook voor het oog zichtbaar zijn. Daarnaast spelen economische belangen (efficiëntie in ombouw van de zaal bijvoorbeeld).

1.6

Projectscope Het project van de renovatie van De Vereeniging betreft die werkzaamheden die betrekking hebben op het fysieke herstel van het gebouw, de gebouwinstallaties en de installaties benodigd voor het geven van concerten en congressen. Niet tot het project behoren de onderdelen en/of werkzaamheden die betrekking hebben op: een eventuele herinrichting van het terrein rond het gebouw, anders dan hetgeen volgt uit de aanpassingen van het gebouw; interne kosten van KKP; interne kosten van de gemeente Nijmegen en provincie Gelderland (m.u.v. inhoudelijke advieswerkzaamheden).

1.7

Randvoorwaarden In de Visie is een integrale aanpak aangegeven voor de renovatie van De Vereeniging, echter niet meer dan een richting van hetgeen noodzakelijk, functioneel en een kwaliteitsverbetering is. Het gedetailleerde Programma van Eisen en Wensen moet nog worden geformuleerd.

blad 5/14

PRO Consultants

Omdat het een oud gebouw en rijksmonument is, het budget en ook de uitvoeringstijd beperkt is, zal nader onderzocht moeten worden welke aanpassingen daadwerkelijk mogelijk en ook haalbaar zijn. Dit Plan van Aanpak gaat daarom uit van een eerste projectfase waarbij het ontwerp en het aangeven van eisen/wensen integraal moet plaatsvinden en geanalyseerd moet worden, wat mogelijk is binnen een nader te bepalen budget en beschikbare tijd. Het gaat daarbij om het onderzoeken van mogelijkheden en benutten van kansen. Het ontwerp is daarbij de visualisering. In het ontwerp moet rekening worden gehouden met ontwikkelmogelijkheden, zodat het ontwerp duurzaam is en inspeelt op de toekomst. Op basis van het ontwerpresultaat van de eerste projectfase zullen de randvoorwaarden tijd, geld, kwaliteit en organisatie nader worden bepaald en vastgesteld voor alle volgende projectfasen en eindresultaat. 1.8

Projectrisico's Omdat de randvoorwaarden nog niet bekend zijn kunnen een aantal projectrisico’s worden benoemd, maar nog niet concreet worden aangegeven en vastgesteld. Bekend is dat naar verwachting het beschikbare projectbudget beperkt zal zijn en fundraising nodig zal zijn om aanvullende fondsen aan te trekken om de plannen te kunnen realiseren. Dan nog zal naar verwachting het projectbudget beperkt zijn. Het is daarom noodzakelijk het projectbudget voortdurend te bewaken. Daarnaast zijn de afwegingen en prioriteitstellingen ten aanzien van het definitief vaststellen van budgetten complex. Hierdoor is het besluitvormingsproces een projectrisico. De beschikbare tijd tot en met de zomer 2015 is beperkt, rekening houdend met het voortzetten van de programmering van 2014 en 2015. Met name de tijd tot de zomerperiode van 2014 is relatief kort voor het maken van het ontwerp, de uitvoeringsvoorbereiding en het verkrijgen van de nodige vergunningen. De beschikbare zomerperioden zijn zeker voor de aanpassingen rond de toneeltoren te kort. Nader onderzocht moet worden welke voorzieningen nodig zijn om de uitvoering en de programmering samen te kunnen laten gaan. De projectplanning zal daarom voortdurend onder druk staan en voortdurend bewaakt moeten worden. Derving van inkomsten en vertragingen in het project die leiden tot verdere inkomstenderving en/of schadeclaims van externe cateraars en huurders van KKP zijn een projectrisico. Het project zal zo ingericht, georganiseerd en bewaakt worden dat overschrijdingen van het nog nader vast te stellen projectbudget zoveel mogelijk zal worden voorkomen. Ondanks deze maatregelen bestaat echter de kans dat door onvoorziene omstandigheden (escalaties) toch het projectbudget wordt overschreden. KKP verkeert niet in de financiële positie om een overschrijding van het projectbudget te kunnen dragen. Budgetoverschrijdingen zijn daarom een projectrisico. De beheersing van het project is weergegeven in hoofdstuk 3.

2

Projectaanpak In dit hoofdstuk komen aan de orde: hoofdlijnen aanpak fasering en besluitmomenten projectorganisatie projectplanningen

2.1

Hoofdlijnen aanpak In de visie is een richting aangeven om de kernproblemen op te lossen. Het is zeker nog geen voldragen uitwerking van een plan waarin de eisen en wensen zijn vastgelegd. Op tal van onderdelen is nader onderzoek noodzakelijk om te kunnen vaststellen wat de doelstelling moet zijn, maar ook of het haalbaar is.

blad 6/14

PRO Consultants

Haalbaar in de zin van: Krijgt het goedkeuring van welstand? Stemt de afdeling monumenten en de rijksdienst er mee in? Wordt het gedragen door de overige stakeholders? (zie 3.6 voor specificatie) Draagt het plan bij aan een betere exploitatie van concert- en congresgebouw? Is het financieel haalbaar in investering en exploitatie? Is het uitvoerbaar binnen de gestelde tijd? De visie moet daarom gezien worden als het resultaat van een Initiatieffase. Zoals besproken bij de projectdoelstellingen heeft Keizer Karel Podia aangegeven in principe twee perioden in de programmering beschikbaar te hebben voor de realisatie en wel de zomermaanden juni t/m september van 2014 en 2015. KKP streeft ernaar dat de programmering buiten deze zomermaanden ongehinderd door kan gaan. Dit houdt in dat het project in twee fasen gerealiseerd zal moeten worden. De tijd tot de zomerperiode 2014 is relatief kort voor de uitwerking van het ontwerp alsook beide zomerperioden voor de uitvoering. Volgorde, wat in welke zomer uitvoeren De Vereniging bestaat in 2015 honderd jaar. Daarom moet het gebouw bij aanvang van het seizoen 2015-2016 gerenoveerd zijn en is uitloop van de renovatiewerkzaamheden niet wenselijk. Najaar 2015 moet de renovatie dus af zijn. Het project is eigenlijk te splitsen in twee delen: 1. de uitbreiding en aanpassingen rond de toneeltoren 2. de aanpassingen van de publieksruimten Deel 1 bestaat uit onder meer: de uitbreiding en vervanging van ruimten van het achterdeel rond de toneeltoren, bestaande uit solisten- en dirigentenkamers, laad/losperron, bergingen, theatertechnische installaties, klimaatinstallatie van de zaal en dergelijke. De benodigde uitvoeringstijd zal langer zijn dan een zomerperiode van 4 maanden en er zullen dus ook werkzaamheden in het theaterseizoen plaatsvinden. Deel 2 bestaat uit: de kwaliteitsverbeteringen van publieksruimtes; de hal, restaurant, foyers en de zalen. Om het gebouw in het najaar van 2015 feestelijk te kunnen openen zonder het resultaat al tijdens de bouw prijs te geven, vindt de uitvoering in bovengenoemde volgorde plaats. Installatie Ontwerp Omdat het een bestaand gebouw is, en rijksmonument, zal het integreren van installaties in het gebouw een complexe opgave zijn. De krappe planning (twee jaar) en de fasering (twee zomerperioden) versterken de complexiteit. Bovenstaande argumenten maken het noodzakelijk dat al tijdens de ontwerpfasen uitvoeringskennis van installaties wordt ingebracht. Het Plan van Aanpak gaat er daarom van uit dat het installatieontwerp wordt vervaardigd door (een) ontwerpend installateur(s). Deze installateur zal via een (Europese) aanbesteding worden geselecteerd, waarbij nadere prijsafspraken worden vastgelegd voor zowel de ontwerp- als uitvoeringswerkzaamheden. Het resultaat hiervan is: scherpe prijsvorming van zowel ontwerp- als uitvoeringskosten; uitvoeringskennis aanwezig in de ontwerpfasen voor zowel techniek, kwaliteit, uitvoeringsmethodiek, uitvoeringstijd en kosten; uitvoeringsrisico's zijn al in ontwerpfase bekend, kunnen verkleind/voorkomen worden en zijn de kostenconsequenties beter beheersbaar. Bouwkundig Ontwerp Evenals voor de installatie kan het zinvol zijn dat uitvoeringskennis al in de ontwerpfasen beschikbaar is. Dit is nu nog niet aan te geven en zal op een later moment moeten worden overwogen. Voor bouwkundige uitvoeringskennis is een bouwkundig aannemer nodig.

blad 7/14

PRO Consultants

Deze bouwkundig aannemer zal via een Europese aanbesteding worden geselecteerd en er zullen prijsafspraken worden gemaakt voor ontwerp- en uitvoeringswerkzaamheden. 2.2

Fasering en besluitmomenten De fase Initiatief/Haalbaarheid heeft als resultaat "De Visie" en de globale raming. Bij dit project worden de volgende fasen onderscheiden: Start-up Pre-Ontwerp Definitief Ontwerp Technisch Ontwerp Prijs- en Contractvorming Uitvoeringsgereed Ontwerp Uitvoering Nazorg Onderstaand een toelichting op de fases waar nodig: Start-Up Voor het Pre-Ontwerp moeten een aantal adviseurs worden gecontracteerd. Daarom gaat het Plan van Aanpak uit van een fase Start-up, voorafgaand aan de fase Pre-Ontwerp. Pre-Ontwerp Omdat nader onderzocht moet worden welke wensen en oplossingen daadwerkelijk haalbaar en uitvoerbaar zijn en kansen benut moeten worden, zal het Voorontwerp en het Programma van Eisen samen vervaardigd moeten gaan worden. Het Plan van Aanpak gaat daarom uit van een combinatie van de fasen Projectdefinitie en Voorontwerp = PreOntwerp. Aan het eind van de fase Pre-Ontwerp zullen de projectdoelen worden vastgesteld binnen de mogelijkheden die in die fase zijn onderzocht. De projectdoelen bestaan uit de aspecten: Tijd Geld Kwaliteit Kwaliteit:

wat zal worden gerealiseerd en welke eisen worden daaraan gesteld.

Tijd:

wat is het verloop van het project en wanneer zijn delen gereed.

Geld:

wat zijn de investerings- en exploitatiekosten en wat zijn de terugverdientijden.

De besluitvorming aan het einde van de fase Pre-Ontwerp is daarom uitermate belangrijk. Bij deze besluitvorming worden de kaders van het totale project vastgelegd. Deze besluitvorming zal zowel op bestuurlijk en ambtelijk niveau als beleidsniveau moeten plaatsvinden. Hiervoor is een ruime periode in het Plan van Aanpak aangehouden in de maanden februari en maart 2013. Vervolg fasen In de fasen Definitief Ontwerp t/m Nazorg zal: het ontwerp nader worden uitgewerkt op basis van de uitgangpunten van de fase PreOntwerp en het daarbij goedgekeurde projectbudget; de benodigde vergunningen worden aangevraagd; de aannemer worden geselecteerd en met de installateur worden gecontracteerd op basis van een aanneemsom; de uitvoering worden voorbereid; de uitvoering in fasen worden gerealiseerd; de renovatie worden opgeleverd en overgedragen.

blad 8/14

PRO Consultants

Omdat De Vereeniging een rijksmonument is, zal de periode voor het verkrijgen van de noodzakelijke vergunningen langer zijn dan gebruikelijk voor een omgevingsvergunning. Daarom is in het Plan van Aanpak ervan uitgegaan dat de vergunningsaanvraag al tijdens de fase Technisch Ontwerp wordt ingediend. Aan het eind van elke fase zal aan de project- en stuurgroep ter goedkeuring een fasedocument worden voorgelegd met daarin aangegeven de stand van het project en de afwijkingen (ten opzichte van de goedgekeurde Pre-Ontwerp). 2.3

Projectorganisatie Omdat de gemeente Nijmegen eigenaar is van het gebouw en KKP de huurder, zullen beide organisaties nauw betrokken zijn bij de besluitvorming. Het Plan van Aanpak gaat uit van de volgende overleg-/besluitorganen: stuurgroep projectgroep ontwerpteam werkgroepen In bijlage 2 is het projectorganogram weergegeven. Stuurgroep In de stuurgroep worden besluiten genomen op hoofdlijnen. De kaders van het project worden hierin vastgelegd, afwijkingen beoordeeld en goedgekeurd. De stuurgroep bestaat uit de volgende leden: de directeur KKP de wethouder Cultuur de wethouder Maatschappelijk Vastgoed (voorzitter) de programmamanager Cultuur het hoofd van Bureau Vastgoed de projectmanager (ad hoc) Stuurgroepleden van de gemeente Nijmegen zijn verantwoordelijk voor de verantwoording naar en goedkeuring door de Gemeenteraad. De directeur KKP is verantwoordelijk voor goedkeuring door de Raad van Toezicht van de KKP. De stuurgroep geeft aan het eind van elke fase haar goedkeuring aan de faseresultaten en toetst resultaten aan de eerder goedgekeurde kaders van het project. Projectgroep In de projectgroep worden besluiten genomen binnen de door de stuurgroep goedgekeurde kaders, en de advisering van de stuurgroep voorbereid. De projectgroep bestaat uit de volgende leden: de projectmanager (voorzitter) de directeur KKP de facilitair manager KKP de projectleider van de Gemeente de architect De projectgroep geeft haar goedkeuring aan voorstellen van het ontwerpteam binnen de door de stuurgroep goedgekeurde kaders en instrueert de projectmanager over de door het ontwerpteam uit te werpen voorstellen. De projectgroep neemt besluiten ten aanzien van ontwikkelingen tijdens het verloop van een fase. Ontwerpteam In het ontwerpteam worden de besluiten van de projectgroep nader uitgewerkt en voorstellen ontwikkeld binnen de door de projectgroep goedgekeurde kaders en de advisering van de projectgroep voorbereid.

blad 9/14

PRO Consultants

Het ontwerpteam bestaat uit de volgende leden: de projectmanager (voorzitter) de facilitair manager KKP de architect de adviseur installaties de adviseur theatertechniek de adviseur bouwconstructies de adviseur akoestiek, bouwfysica, geluid, brandveiligheid en DuBo de ontwerpend aannemer installaties (na fase Pre-Ontwerp) de ontwerpend bouwkundig aannemer (op enig moment) Werkgroepen Het ontwerpteam zal in detail geïnformeerd moeten worden over de specifieke eisen/wensen bij de uitwerking van het ontwerp. Deze informatie zal verstrekt worden door samen te stellen werkgroepen vanuit de KKP-organisatie. In deze werkgroepen zal minimaal één vertegenwoordiger van zowel KKP als het ontwerpteam plaatsnemen. Daarnaast zal ook de projectgroep geadviseerd willen worden op het vlak van fundraising, subsidies en communicatie. Ook hiervoor zullen werkgroepen worden samengesteld. In deze werkgroepen zal minimaal één vertegenwoordiger van zowel KKP als de projectgroep plaatsnemen. 2.4

Projectplanningen Voor het ontwerp en de realisatie van het project is een projectplanning opgesteld. (zie bijlage 3). Deze planning gaat uit van een start in september 2012 met de Start-up, waarbij de voor de fase Pre-Ontwerp benodigde adviseurs en de architect op 2 november 2012 zijn gecontracteerd. Tijdens de fase Pre-Ontwerp zal de ontwerpend installateur(s) worden geselecteerd. Deze selectie zal plaatsvinden via een Europese niet-openbare aanbesteding en bestaat uit twee fasen: De selectiefase: (resultaat: 5 geschikte kandidaten). De gunningsfase (resultaat: 1 installateur voor de elektrotechnische en werktuigbouwkundige onderdelen of 1 elektrotechnisch en 1 werktuigbouwkundig installateur). De gunningsfase zal worden gestart zodra duidelijk is of de faseresultaten van de fase PreOntwerp zullen worden goedgekeurd door de stuurgroep. De ontwerpend bouwkundig aannemer zal via een Europese niet-openbare aanbesteding worden geselecteerd en ook bestaan uit 2 fasen. Deze selectie dient voor aanvang van de fase Technisch Ontwerp te zijn afgerond om de ontwerpend bouwkundig aannemer zinvol in te kunnen zetten voor het project. Mocht dit niet het geval zijn dan zal deze selectie plaatsvinden gedurende de fase Prijs- en Contractvorming. In de fase Prijs- en Contractvorming maken de ontwerpend installateur(s) en de ontwerpend bouwkundig aannemer op basis van het Technisch Ontwerp een definitieve aanneemsom. Omdat partijen al zijn geselecteerd is hiervoor een relatief korte tijd nodig. Het Programma van Eisen en Wensen wordt tegelijkertijd aangescherpt en besproken met de diverse stakeholders; te weten medewerkers, bezoekers, vaste bespelers van het gebouw, de Vrienden van de Vereeniging en huurders. Social Return Naar verwachting zullen de uitvoerende partijen via een niet-openbare Europese aanbesteding (moeten) worden geselecteerd. Daardoor kan geen voorrang worden gegeven aan lokale bedrijven.

blad 10/14

PRO Consultants

Echter bij de selectie van de uitvoerende partijen zal worden opgelegd dat bij de uitbesteding van werk plaatselijke partijen betrokken dienen te worden bij offerteaanvragen en hierover verantwoording moet worden afgelegd aan de opdrachtgever. Indien mogelijk zal bij de uitvoering rekening worden gehouden om het werk of delen daarvan aan te wijzen als leerling-bouwplaats. 3

Projectbeheersing In dit hoofdstuk komen aan de orde: beheersing van projectdoelstellingen beheersing projectscope beheersing tijd beheersing geld beheersing kwaliteit beheersing informatie beheersing overige randvoorwaarden beheersing van de projectrisico's beheersing van de projectaanpak

3.1

Beheersing van projectdoelstellingen De opdrachtgever moet op geregelde momenten de projectdoelstellingen toetsen en daarbij beslissen of het nog steeds verantwoord is om door te gaan. Daarbij heeft hij informatie nodig. De informatie voor deze toetsing zal vanuit het project komen, maar ook van buiten het project. Belangrijke aspecten zijn daarbij: wijzigingen in de te verstrekken fondsen en fundraising; wijzigingen ten aanzien van het exploiteren; wijzigingen ten aanzien van regelgeving; spanningen tussen ontwikkelingen van het project ten opzichte van goedkeurde kaders; wijzigingen ten aanzien van de projectorganisatie. Minimaal aan het eind van elke fase moeten de projectdoelstellingen worden getoetst: aan de hand van het fasedocument; op basis van buiten het project verkregen informatie. De stuurgroep is verantwoordelijk voor de toetsing van de projectdoelstellingen. De projectgroep heeft de stuurgroep ten aanzien van ontwikkelingen binnen het project te informeren.

3.2

Beheersing projectscope Tijdens het project kan het wenselijk zijn de projectscope te wijzigen als gevolg van nadere inzichten. Indien zich wijzigingen aftekenen dient dit door de projectmanager zo spoedig mogelijk kenbaar te worden gemaakt aan de projectgroep, zodat nadere besluitvorming over voorstellen kan worden genomen en instructies aan het ontwerpteam kunnen worden gegeven.

3.3

Beheersing tijd De conceptprojectplanning is voorlopig leidend voor de realisatie van het project. Op basis van het faseresultaat van de Pre-Ontwerpfase en de besluitvorming door de stuurgroep zal de conceptprojectplanning worden bijgesteld tot een definitieve projectplanning. De projectmanager zal tijdens het verloop van een fase de voortgang van de betreffende fase beheersen en zorg dragen dat de fase tijdig gereed is. Aan het eind van elke fase zal worden geanalyseerd of en zo ja op welke wijze de projectplanning aangepast moet worden.

blad 11/14

PRO Consultants

In de projectgroepvergaderingen zal de voortgang van de fase een vast punt op de agenda zijn. Aan de hand van voortgangssignalering is de stand van het project en mogelijke afwijkingen te signaleren. 3.4

Beheersing geld Op basis van het faseresultaat van de Pre-Ontwerpfase zal het projectbudget door de stuurgroep worden vastgesteld. Voor het project zal door de projectmanager een budgetbewaking worden ingericht waarin het projectbudget zal worden onderverdeeld in deelbudgetten. Van elk deelbudget zullen de volgende aspecten worden geregistreerd: budgetmutaties onderlinge mutaties tussen deelbudgetten aangegane verplichtingen prognoses van te verwachten verplichtingen gefactureerde verplichtingen nog te factureren verplichtingen Onderdeel van het projectbudget zal een post Onvoorzien zijn. Ten laste van deze post komen kosten die niet zijn voorzien in de deelbudgetten. De projectgroep besluit of en in welke mate kosten ten laste van de post Onvoorzien worden geboekt. De registratie is ingericht op het bewaken van budgetten inclusief en exclusief btw. Periodiek en aan het eind van elke fase zal een Project-Budget-Rapportage (PBR) worden verstrekt aan de projectgroep en een resumé aan de stuurgroep. Per fase zullen de architect, de adviseurs en de ontwerpend installateurs(s) een taakstellend budget ontvangen waarbinnen zij het ontwerp hebben te realiseren. De architect, adviseurs en ontwerpend installateur(s) hebben tijdens een fase aan te geven als delen van het ontwerp niet realiseerbaar zijn binnen het taakstellend budget. Zo nodig dient het ontwerp te worden bijgesteld. Aan het eind van elke fase zullen de architect, adviseurs en ontwerpend installateur(s) van het ontwerp een kostenraming maken en toetsen aan het beschikbare budget. De architect coördineert of alle ontwerpaspecten zijn geraamd in de afzonderlijke ramingen van de adviseurs en of er overlappingen dan wel onvolledigheden zijn. De projectmanager stelt op basis van de ramingen vast of deze passen binnen het goedgekeurde projectbudget. Voor het aangaan van opdrachten en het fiatteren en betalen van facturen zullen nadere afspraken worden gemaakt tussen KKP en de gemeente Nijmegen. De projectmanager zal bij het verstrekken van opdrachten en betaling van facturen een essentiële rol vervullen.

3.5

Beheersing kwaliteit Op basis van de het faseresultaat van de fase Pre-Ontwerp zal de definitieve projectdoelstelling en als onderdeel daarvan het Programma van Eisen worden opgesteld en door de stuurgroep worden vastgesteld. Het Programma van Eisen bevat zoveel mogelijk meetbare eisen. Aan het eind van elke fase zullen de architect, adviseurs en ontwerpend installateur(s) aangeven op welke aspecten en in welke mate wordt afgeweken van het Programma van Eisen. In het fasedocument zullen de afwijkingen op het Programma van Eisen worden aangegeven. De projectmanager heeft bij het beoordelen van de afwijkingen een toetsende rol. De projectgroep stelt aan de stuurgroep voor of en welke afwijkingen ten opzichte van het goedgekeurde Programma van Eisen vastgesteld worden en/of en in welke mate het Programma van Eisen bijgesteld moet worden. Van de goedgekeurde afwijkingen wordt een overzicht bijgehouden door de projectmanager.

3.6

Beheersing informatie Bij het project zijn veel personen van diverse organisaties betrokken. Gedurende het project zal heel veel informatie worden ontwikkeld. In het begin van het project is veel informatie nodig om de ontwerpende partijen te instrueren.

blad 12/14

PRO Consultants

Aan het eind van het project zal de KKP-organisatie veel informatie nodig hebben om het gerenoveerde gebouw te kunnen exploiteren. Tijdens het ontwerp en de realisatie zullen veel partijen geïnformeerd willen worden over de voortgang en ontwikkeling van het project. Dit zijn personen en/of organisaties die een relatie hebben met De Vereeniging ofwel op enige wijze betrokken zijn bij het project of het projectresultaat. Daarom zullen veel personen/organisaties geïnformeerd willen en moeten worden over en in het belang van het project, te splitsen in: interne communicatie externe communicatie Interne communicatie vindt plaats met de volgende partijen: de stuurgroep de projectgroep het ontwerpteam de werkgroepen medewerkers van KKP medewerkers van de gemeente Nijmegen het College van B&W Raad van Toezicht van de Stichting Keizer Karel Podia Externe communicatie vindt plaats met de volgende partijen: vaste bespelers als Het Gelders Orkest, De Nijmeegse Stichting Voor Kamermuziek, het Symfonieorkest Nijmegen, het Bachkoor vaste huurders en gebruikers sponsors pers omwonenden Aan het eind van elke fase zal een fasedocument worden opgesteld onder leiding van de projectmanager, waarin per fase een opsomming zal worden gegeven van alle bij het ontwerpresultaat behorende documenten. De projectmanager beheert tijdens het verloop van een fase de onderling verstrekte informatie van het ontwerpteam, de agenda's, adviesnotities en de notulen van de projectgroepvergaderingen en zal een digitaal archief bijhouden. De adviesnotities, agenda's en notulen van de stuurgroep zullen eveneens door de projectmanager worden gearchiveerd. Van de door de stuurgroep goedgekeurde besluiten zal een besluitenlijst worden bijgehouden. De werkgroep communicatie, samengesteld uit communicatiemedewerkers van de KKP en de gemeente Nijmegen onder aansturing van de projectmanager, zullen aan de hand van een nader op stellen communicatieplan een groot deel van de externe communicatie verrichten. 3.7

Beheersing projectrisico's Op basis van de het faseresultaat van de fase Pre-Ontwerp zal de definitieve projectdoelstelling worden opgesteld, door de projectgroep worden vastgesteld en door de stuurgroep worden goedgekeurd. Op basis de goedgekeurde doelstellingen kunnen per fase ook analyses worden opgesteld van de projectrisico's: interne projectrisico's externe projectrisico's Aan het eind van elke fase zullen door het ontwerpteam de interne projectrisico's worden geanalyseerd en worden aangegeven of en in welke mate deze het project kunnen beïnvloeden.

blad 13/14

PRO Consultants

De projectgroep dient aan het eind van elke fase de externe projectrisico's te analyseren en aan te geven of en in welke mate deze het project kunnen beïnvloeden. De projectrisico's worden aan het eind van elke fase in het fasedocument weergegeven. 3.8

Beheersing projectaanpak Op basis van de het faseresultaat van de fase Pre-Ontwerp kan het wenselijk zijn het Plan van Aanpak bij te stellen. Wijzigingen ten opzichte van het Plan van Aanpak worden in nader overleg met de projectgroep opgesteld en door de stuurgroep vastgesteld.

3.9

Beheersing overig Voor het project dient een voorbereidingskrediet beschikbaar te worden gesteld om voor de werkzaamheden van de fase Pre-Ontwerp de opdrachten te kunnen verstrekken en facturen te kunnen betalen. De hoogte van dit voorbereidingskrediet bedraagt € 360.000,incl. btw (specificatie zie bijlage 4). Op basis van de goedkeuring van de fase Pre-Ontwerp door de stuurgroep zal de Gemeenteraad haar goedkeuring dienen te geven aan de projectdoelstellingen en de door de Gemeente beschikbaar te stellen budgetten. KKP zal bij de realisatie van het project de rol van opdrachtgever vervullen en vanuit die rol verplichtingen aangaan met alle partijen die bij het project worden betrokken. De gemeente Nijmegen en KKP zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor een juiste besteding van de beschikbare budgetten.

4

Bijlagen 1. 2. 3. 4.

de Visie van Braaksma & Roos (reeds in uw bezit) het projectorganogram de conceptprojectplanning specificatie voorbereidingskrediet

blad 14/14

PRO Consultants Projectmanagement opdrachtgever project betreft opsteller datum

Keizer Karel Podia Restauratie De Vereeniging Projectorganisatie F.H.N. de Vries 22-11-2012

KKP

Gemeente Nijmegen

Stuurgroep Directeur KKP Wethouder Cultuur Wethouder Vastgoed Programmamanager Cultuur Hoofd Bureau Vastgoed

Werkgroep Fundraising

Projectgroep Projectmanager Directeur KKP Fac-manager KKP Projectleider Gemeente Nijmegen Architect

Werkgroep Subsidies

Werkgroep Communicatie

Ontwerpteam Projectmanager Fac-manager KKP Architect Adviseur Installaties Adviseur Theatertechniek Adviseur BABD

PRO Consultants

Braaksma & Roos

Adviseur Brandveiligheid Adviseur Akoestiek

Adviseur Installaties

Adviseur Bouwfysica

Adviseur Constructies

Adviseur Dubo

Ontwerpend Ontwerpend Installateur Installateur

Werkgroep Toneeltechniek

Ontwerpend Aannemer

Werkgroep Horeca/Zaalverhuur

Werkgroep Onderhoud & Beheer

blad 1/1

Concept Projectplanning Renovatie De Vereeniging

Opdrachtgever : Keizer Karel Podia Project : Restauratie De Vereeniging Betreft : Concept Projectplanning Datum : 15-11-2012

Id

Taaknaam

1

Start-upfase

Duur

Aktie

2013 2014 2015 augustus septembe oktober november december januari februari maart april mei juni juli augustus septembe oktober november december januari februari maart april mei juni juli augustus septembe oktober november december januari februari maart april mei juni juli augustus septembe oktober nove 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46

45 dagen

2

selectie projectleider

3

informeren pl en schouwen

7 dagen proc

4

definitief plan van aanpak

20 dagen kkp/gn 8 dagen proc

5

goedkeuren plan van aanpak

6

selectie/pre-contracten architect/adviseurs

7

goedkeuring pre-contracten

2 3 4 12-10

0 wkn PG 15 dagen proc

6 2-11

0 dagen kkp

8 9

Pre-Ontwerpfase

95 dagen 2-11

10

projectstart

11

ontwerpslag 1

15 dagen ot

12

ontwerpslag 2

15 dagen ot

0 dagen pl

13

uitwerken ontwerp

10 dagen

13

14

programma van eisen

10 dagen ot

14

15

investeringskostenraming

2 wkn ot/proc

15

16

exploitatiekostenraming

2 wkn ot/proc

16

17

toetsen vergunningen

2 wkn ot

17

18

optimaliseren projectplanning

2 wkn proc

18

19

fasedocument opstellen

2 wkn proc

20

besluitvorming

8 wkn pg

21

goedkeuring

11 12

19 20 29-3

0 dagen sg

22 23 24

Contractfase Europese aanbesteding) Ontwerpend Installateur(s)

190 dagen 105 dagen

25

opstellen pre-selectie-documenten

3 wkn k&r

26

pre-selectie fase

5 wkn k&r

27

beoordeling

2 wkn k&r/

28

keuze ontwerpend installateur

29

opstellen gunningsdocumenten

3 wkn k&r

30

gunning ontwerpend installateur

5 wkn

31

beoordeling

32

goedkeuring

33

contractvorming

34

Ontwerpend Aannemer

25 26 27 25-1

0 dagen pg 29

30 31

1 wk k&r

29-3

0 dagen pg 33

2 wkn 105 dagen

35

opstellen pre-selectie-documenten

3 wkn b&r/proc

36

pre-selectie fase

5 wkn proc

37

beoordeling

2 wkn proc

38

keuze ontwerpend installateur

39

opstellen gunningsdocumenten

3 wkn b&r/proc

40

gunning ontwerpende aannemers

5 wkn

41

beoordeling

42

goedkeuring

43

contactvorming

35 36 37 27-5

0 dagen pg 39

40 41

1 wk b&r/proc

26-7

0 dagen pg

43

2 wkn

44 45

Def. contracten architect/adviseurs

15 dagen proc

45

46 47

Definitief Ontwerpfase

48

ruimtelijk ontwerp

3 mndn ot

49

ramingen opstellen

85 dagen 2 wkn ot

49

50

beoordeling

3 wkn proc/kkp

50

51

verwerken opm tot def RO

1 wk ot

51

52

fasdocument opstellen

1 wk proc

52

53

besluitvorming

1 wk pg

54

goedkeuring

0 dagen sg

48

53 26-7

55 56

Technisch Ontwerpfase

100 dagen

57

vervaardigen wabo vergunning

6 wkn ot

57

58

technisch ontwerp

15 wkn ot

58

59

ramingen opstellen

2 wkn ot

59

60

beoordeling

3 wkn proc/pg

60

61

verwerken opm tot def TO

1 wk ot

61

62

fasdocument opstellen

1 wk proc

62

63

besluitvorming

1 wk pg

64

goedkeuring

63 17-1

0 dagen sg

65 66

Prijsvorming- en Contractfase

70 dagen

67

contract ontwerp

68

definitieve prijsvorming

4 wkn ot

69

beoordeling

3 wkn proc/pg

70

onderhandelingen

2 wkn ot

71

fasdocument opstellen

1 wk proc

72

besluitvorming

1 wk pg

73

goedkeuring

67

2 mndn ot

68 69 70 71 72 25-4

0 dagen sg

74 75

Vergunningen

76

voorbereiden vergunningsaanvraag

77

indiening omgevingsvergunning

78

vergunningsperiode

79

omgevingsvergunning

140 dagen 2 wkn ot

76 11-10

0 dagen kkp 26 wkn gn

78 25-4

0 dagen

80 81

Uitvoeringsfase

346 dagen

82

voorbereiding uitvoering

83

fase 1 exploitatiegevoelig

84

fase 1 uitloop met voorzieningen

11 wkn ut

85

fase 2 niet exploitatiegevoelig

21 wkn ut

86

fase 3

87

oplevering

88

nazorg

82

4 wkn ut

83

17,5 wkn ut

84 85 86

17,5 wkn ut

30-9

0 dagen pg 88

1 mnd ut

Pagina 1

PRO Consultants Projectmanagement opdrachtgever project betreft opsteller datum

KKP Renovatie De Vereeniging bedragen t.b.v. voorbereidingskrediet F.H.N. de Vries 22-11-2012 omschrijving

bedrag

uitgaven t/m 2012

uitgaven in 2013

1

Architect

92.960

58.725

34.235

2

Adviseur akoestiek, brand, bouwfysica, dubo

60.000

40.000

20.000

3

Adviseur installaties

43.200

26.000

17.200

4

Theateradvies

15.328

10.000

5.328

5

Adviseur Bouwconstructies

12.500

7.500

5.000

6

Projectmanagement

44.618

32.796

11.822

268.606 26.861 295.467 62.048 357.515

175.021 17.502 192.523 40.430 232.953

93.585 9.359 102.944 21.618 124.562

360.000

230.000

130.000

Subtotaal Onvoorzien 10% Totaal excl. btw BTW Totaal incl. btw Voorstel voorbereidingskrediet

blad 1/1

De Vereeniging Nijmegen 12.10.11

een tweede eeuw voor de Vereeniging visie op een integrale aanpak Keizer Karel Podia, Nijmegen oktober 2011

De Vereeniging Nijmegen 12.10.11

INHOUD

INLEIDING

2

OUDE LUISTER

3

TRANSFORMATIE

4 – 6

INVENTARISATIE

7

CONCERTGEBOUW 8 CONGRESGEBOUW 9 SAMENVATTING KNELPUNTEN,

10

PROGRAMMA EN AMBITIE VISIE 11 KNELPUNTEN RUIMTELIJK GEBRUIK 12 - 13 FASERING EN INTEGRALE AANPAK

14

KLEINE ZAAL

15

FOYER

16 - 17

ZIJFOYER 18 ACHTERZIJDE 19 VOORZIJDE EN ENTREE

20

COLOFON

21

| 2 |

De Vereeniging Nijmegen 12.10.11

INLEIDING

vraagstelling en ambitie

De Vereeniging behoort tot het waardevolste cultureel erfgoed van Nijmegen. De zaal is befaamd om zijn uitmuntende akoestiek en wordt vanaf de opening in 1915 door toonaangevende musici uit binnen- en buitenland in één adem genoemd met het Concertgebouw in Amsterdam en de Musikverein in Wenen. Het door Oscar Leeuw in de stijl van het rationalisme ontworpen gebouw, is een ‘gesamtkunstwerk’ van architectuur, sculptuur, smeedkunst, schilder- en glazenierkunst.
In 2001 werd De Vereeniging aangewezen als rijksmonument vanwege de hoogwaardige esthetische kwaliteiten, zoals het geavanceerde materiaalgebruik en de rijke ornamentiek. De stedenbouwkundige waarde wordt mede bepaald door de prominente situering aan het Keizer Karelplein en de streng symmetrische voorgevel.

Doelstelling is om de Vereeniging terug te geven aan de stad als de trots van Nijmegen, als het centrum van het stedelijke en regionale muziekleven én als toplocatie voor evenementen, horeca en commerciële verhuur.

De met ieder tijdperk veranderende functie-eisen, het intensieve gebruik, de (tijdelijke) aanpassingen en het achterstallig onderhoud hebben de kwaliteit, een aangenaam verblijf in en exploitatiemogelijkheden van het gebouw ernstig aangetast en beperkt. In de aanloop naar het honderdjarig bestaan van De Vereeniging zijn de onderhoudssituatie en de gebruiksperspectieven van het gebouw opnieuw in kaart gebracht. Anders dan in het verleden staat daarbij nu een integrale benadering van knelpunten, exploitatie, duurzaamheid en cultuurhistorische waarden centraal. Deze aanpak is het resultaat van een kort, maar intensief proces waarin de ambities en vraagstelling van de Keizer Karel Podia door Braaksma & Roos Architecten zijn vertaald in een heldere visie op techniek, functionaliteit en ruimtelijkheid. De uitstekende samenwerking tussen opdrachtgever en adviseurs levert deze eerste, inspirerende verkenning op. Laat het eeuwfeest de start markeren van een nieuwe bloeitijd!

| 3 |

De Vereeniging Nijmegen 12.10.11

OUDE LUISTER

| 4 |

De Vereeniging Nijmegen 12.10.11

TRANSFORMATIE Het gebouw toont een ongekende reeks van ingrepen die in de loop der jaren veel van de oorspronkelijke kwaliteiten en transparantie hebben weggenomen. Het hier beschreven overzicht is verre van volledig, maar geeft wel de belangrijkste ontwikkelingen weer. Al in de jaren twintig bouwde men, wegens ruimtegebruik, drie kantoorlokalen aan en werd de tuin voor een deel ingericht als parkeerterrein. 1914

De combinatie van zaalgebruik (concerten, opera’s, toneeluitvoeringen,

1919

1925

1928

feesten) heeft vanaf de opening tot de ingebruikname van de Stadsschouwburg in 1961 geleid tot talloze plannen en tijdelijke aanpassingen om het stoelenplan en de akoestiek op de verschillende bespelingen af te stemmen. De foyer werd in 1935 ingrijpend verbouwd en daarmee was een eerste (stijl) breuk met het werk van Oscar Leeuw een feit. Rijke ornamentiek moest wijken voor de koelte van glad afgewerkte wanden, plafonds en kolommen. Nog voor de oorlog werden de directeurswoning en de wandelgangen

1943 1939

1951

1955

verbouwd en uitgebreid. In de laatste oorlogsjaren liep het gebouw aanzienlijke schade op, zowel door beschietingen het gebruik als noodopvangcentrum en later hoofdkwartier van de geallieerden. Vanaf de jaren vijftig probeerde de intussen opgerichte Mensec door middel van verbouwingen het gebouw exploitabel te maken. Uiteindelijk nam Heineken Brouwerijen de exploitatie over en koos voor een ingrijpende modernisering, waarbij verlaagde plafonds, een hele staalkaart aan houtsoorten en roodkoper alsmede een leistenen en marmeren vloer de sfeer volledig veranderden.

| 5 |

De Vereeniging Nijmegen 12.10.11

houtsoorten en roodkoper alsmede een leistenen en marmeren vloer de sfeer volledig veranderden. In 1970 was een vernietigend rapport over de veiligheid aanleiding om in te grijpen. De oorspronkelijke, gipsen bouwornamentiek verdween verder achter spaanplaat om het geheel een nog moderner uiterlijk te geven. In de Kleine Zaal werd, niet gehinderd door enig cultureel besef, dwars door de

1964

1972 I

1976

1972 II

klassieke wandschilderingen heen een nieuwe indeling gemaakt. Pas in de jaren 80 beschouwde men De Vereeniging als een historisch bouwkundig monument en werden plannen ontwikkeld om het gebouw zoveel mogelijk terug te brengen in de oorspronkelijke staat. In dezelfde tijd werden installaties afgekeurd en volgde een uiterst negatief oordeel over de toestand van de daken, binnenwanden, vloeren en plafonds. In 1984-1985 vond een grootschalige renovatie plaats waarbij een deel van de problematiek werd aangepakt. In 1990 volgde de renovatie van de Kleine Zaal. Recentelijk is een inventarisatie opgesteld van noodzakelijke aanpassingen

1982

op het gebied van Arbo-wetgeving, publieksaccommodatie, voorzieningen

1984 I

voor artiesten en personeel, klimaatinstallatie, isolatie, verlichting en horeca.

1984 II 1985

Die inventarisatie is mede bepalend voor deze studie.

1999

| 6 |

De Vereeniging Nijmegen 12.10.11

1984 1984

1984

1999

Gevel Oranjesingel

1925

1951, 1976

1951, 1976

1964,1972,1982

Gevel Keizer Karelplein

1984

1928, 1964,1972,1982

1984 1984

1984

1928, 1964,1972,1982

1919, 1955, 1972, 1982,

Gevel St Annastraat

1999

Gevel Sloetstraat

1984

1984

1999

| 7 |

De Vereeniging Nijmegen 12.10.11

INVENTARISATIE overzicht van functionele, technische en ruimtelijke knelpunten en vraagstukken

| 8 |

De Vereeniging Nijmegen 12.10.11

De iconografische overzichten geven het huidige functiegebruik als concertgebouw aan en laten zien (stippellijnen) dat zowel voor de publieksstromen als voor de logistiek de lay-out niet praktisch, versnipperd en onduidelijk is. CONCERTGEBOUW De zalen optimaliseren voor de uitvoering van zowel symfonische, kamer-, als andere muziek. Foyers, horeca afstemmen op concept dat uitgaan tot een beleving maakt. BEGANE GROND

Transparantie in hele gebouw noodzakelijk voor publiekscirculatie en langere verblijfsduur. Backstage ingrijpend meer ruimte creëren en herinrichten, gericht op gastvrijheid en voorzieningen voor bezoekende artiesten en technici. CAFÉ-RESTAURANT Verblijfsruimten en uitgiftepunten zodanig situeren dat deze voor meervoudig en 24-uurs gebruik geschikt zijn: lunchen en dineren voor passanten en concertbezoekers; pauzedrankjes; catering voor

1E VERDIEPING

congressen; voorziening voor personeel en artiesten.

| 9 |

De Vereeniging Nijmegen 12.10.11

De iconografische overzichten geven het huidige functiegebruik als congresgebouw aan en laten zien (stippellijnen) dat zowel voor de publieksstromen als voor de logistiek de lay-out nog niet optimaal is. CONGRESGEBOUW Grote en Kleine Zaal optimaliseren en outilleren ten behoeve van specifiek gebruik door zakelijke BEGANE GROND

markt en andere commerciële verhuur. Extra mogelijkheden kleine zalen realiseren om congresfunctie te versterken. CAFÉ-RESTAURANT Verblijfsruimten en uitgiftepunten zodanig situeren dat deze voor meervoudig en 24-uurs gebruik geschikt zijn: lunchen en dineren voor passanten en concertbezoekers; pauzedrankjes; catering voor congressen; voorziening voor personeel en artiesten.

1E VERDIEPING

| 10 |

De Vereeniging Nijmegen 12.10.11

SAMENVATTING KNELPUNTEN, PROGRAMMA EN AMBITIE

Functionele behoefte

- opslag

Cultuurhistorische waarden

- herstel architectuur Oscar Leeuw



- kantoren



- duurzaam materiaalgebruik



- artiestenfoyer



- goed (feestelijk) kleurgebruik



- solisten- en dirigentenkamer



- balans historische en



- kleedkamers en sanitair

toekomstwaarde



- laad- en losvoorziening



- kleine vergaderruimten

Uitstraling

- interieur en exterieur



- inbedding gebouw in omgeving

Techniek

- arbo-eisen



- icoon Keizer Karelplein



- (brand)veiligheid



- billboards, belettering en



- akoestiek

gevelbelichting



- opslag





- faciliteiten

Duurzaamheid

- installaties



- isolatie



- luchtbehandeling en

- licht

klimaatbeheersing

- verlichting

| 11 |

De Vereeniging Nijmegen 12.10.11

VISIE

Voor de ontwikkeling van een visie op de aanpak van De Vereeniging gaan we

De toneeltoren wordt niet meer gebruikt voor het doel waarvoor die indertijd

uit van een integrale benadering. Ieder onderdeel van de aanpassingen, ver-

gebouwd werd. Door er een geluidsisolerende vloer in aan te brengen ont-

bouwing en restauratie wordt altijd in samenhang aangepakt met het grote

staat ruimte om installaties, die elders het gebouw ontsieren of danig in de

geheel.

weg staan, centraal onder te brengen. Tegelijkertijd kan deze vloer bijdragen

Kern van deze integrale benadering is dat steeds wordt uitgegaan van de

aan perfectionering van de akoestische voorzieningen. Door de oorspronkelij-

drieslag noodzaak, functionele eis en kwaliteitsverbetering.

ke ramen bovenin de toneeltoren, die dichtgemetseld waren, weer te openen

Door het gebouw te ontdoen van in de loop der tijden aangebrachte muren en

zal het gesloten karakter van het gebouw vooral in de avonduren spectaculair

deuren wordt het weer transparant en ontstaat een betere stroomlijning en

veranderen.

verbinding tussen de verschillende activiteiten en gebruiksmogelijkheden. De oorspronkelijke monumentale uitstraling wordt opgepakt als leitmotiv, Een paar voorbeelden.

transparantie van het gebouw naar de stad is de focus. Daardoor ontstaat een doorkijk van het gebouw waardoor het enerzijds uitnodigender wordt voor het

De voorzieningen in het achterhuis voor artiesten en personeel zijn zo slecht

publiek en anderzijds de publieksstromen in veel betere banen leidt. Boven-

dat het regelmatig voorkomt dat een dirigent gebruik moet maken van een

dien wordt de verbinding met het plein en het terras in ere hersteld en krijgt

hotelkamer buiten het gebouw, dat orkestleden tijdens pauzes in smalle

De Vereeniging het nodige elan terug.

gangen en in een foyer zonder daglicht elkaar voor de voeten lopen, dat bij gebrek aan opslag inventaris tijdelijk buiten wordt gestald, dat er in weer en

Onderzocht wordt of door herdistributie van warmte en koude alle ruimten

wind gelost moet worden, dat artiesten niet kunnen douchen, et cetera.

in het gebouw voorzien kunnen worden van een comfortabel klimaat. Over-

Overwogen wordt om de laad- en losvoorziening zodanig uit te bouwen dat

schotten van warmte (bijvoorbeeld in de zalen) kunnen worden gebruikt

daarbovenop een artiestenfoyer kan worden gerealiseerd die ook tijdens con-

voor ruimten die juist een warmtevraag hebben en andersom. Behoefte aan

gressen kan worden ingezet als extra vergaderruimte. Deze uitbouw creëert

stroom kan verder worden teruggebracht door in de dakbedekking geïnte-

tegelijkertijd ruimte voor kleedkamers, sanitair en opslag.

greerde zonnecellen aan te brengen die energie kunnen opwekken. Het hoeft

In de exploitatie betekent dit dat er minder mensuren noodzakelijk zijn voor

geen betoog dat zo’n aanpak positief van invloed is op de exploitatiekosten.

(extra) sjouwwerk. | 12 |

De Vereeniging Nijmegen 12.10.11

< VEROUDERDE FACILITEITEN (NOODZAAK)

BEGANE GROND

1E VERDIEPING

< GEBLOKKEERDE STROMEN

BEGANE GROND

(FUNCTIONELE EIS)

1E VERDIEPING

< VERSTOORDE RUIMTELIJKHEID (KWALITEITSVERBETERING)

BEGANE GROND

1E VERDIEPING | 13 |

De Vereeniging Nijmegen 12.10.11

< FACILITEITEN OP PEIL

BRENGEN (NOODZAAK)

IN KEL-

IN KELDER

BEGANE GROND

1E VERDIEPING

< STROMEN BEVORDEREN

BEGANE GROND

(FUNCTIONELE EIS)

1E VERDIEPING

< HET RUIMTELIJKE

HERSTELLEN

(KWALITEITSVERBETERING)

BEGANE GROND

1E VERDIEPING | 14 |

De Vereeniging Nijmegen 12.10.11

Noodzaak

Kwaliteit Functionaliteit

FASERING EN INTEGRALE AANPAK

<

Deze schetsen tonen de intensiteit van de ingrepen qua noodzaak, functionaliteit en kwaliteit. Enerzijds blijkt dat er bij uitwerking fasering zal kunnen worden aangebracht, anderzijds wordt helder hoe zeer de diverse ingrepen met elkaar samenhangen en dat een sterke en integrale visie op het totaal noodzakelijk is.

| 15 |

De Vereeniging Nijmegen 12.10.11

KLEINE ZAAL

<

<

Impressie van de kleine zaal als geslaagd voorbeeld van een ‘recente’ restauratie en kwaliteitsslag, die laat zien dat er bij de toekomstige ontwikkeling van de Vereeniging veel inspiratie valt te putten uit het rijke verleden. Aandacht voor licht, kleur, materiaal en de historische beleving tonen de sfeerrijke potentie van het gebouw.

| 16 |

De Vereeniging Nijmegen 12.10.11

FOYER Deze schetsmatige impressies, illustreren de mogelijke kwaliteitsverbetering en het te herwinnen elan dat het gebouw, weliswaar sluimerend, nog steeds kenmerkt. In combinatie met alle noodzakelijk aan te brengen

<

verbeteringen ligt het perspectief op een monumentaal, feestelijk gebouw met een transparante uitstraling in feite voor het oprapen. De beelden worden steeds in sequentie gepresenteerd van vroeger (1915), nu en in de toekomst. Veel inspiratie kan worden geput uit het oorspronkelijk gedachtegoed van architect Oscar Leeuw. De foyer zal ruimtelijk weer worden verbonden met het Keizer Karelplein en wordt lichter, transparanter en uitnodigender. De foyer zal op deze manier zijn positie en uitstraling naar de stad herwinnen. De horeca zal in de

Drie achtereenvolgende strips van de foyer, met veel aandacht voor continuïteit, bruikbaarheid en sfeer van de ruimte.

toekomstige visie ruimtelijk en functioneel worden geïntegreerd. De mono-functionele uitstraling naar het Keizer Karelplein behoort hiermee tot het verleden.

| 17 |

De Vereeniging Nijmegen 12.10.11

FOYER hal

<

De monumentale hal als voorportaal voor de Grote Zaal gaat weer schitteren, met een kleurrijke en lichte uitstraling. De trap herwint haar feestelijke uitstraling als ‘moment’ van binnengaan in het muzikale hart van het gebouw.

| 18 |

De Vereeniging Nijmegen 12.10.11

FOYER gangen

<

De Zijfoyer transformeert van onbeduidende gang naar plek voor ontmoeting. Een scherpere logistiek levert binnen de bestaande omgeving extra ruimte op. Door een goede geleding van publieksstromen, faciliteiten en verblijfsplekken ontstaat een gastvrije onthaalruimte.

| 19 |

De Vereeniging Nijmegen 12.10.11

ACHTERZIJDE

<

Het faciliteren van noodzakelijke voorzieningen aan de achterzijde wordt gecombineerd met een transparante uitstraling van het artistieke hart, een nieuwe artiestenfoyer die bijvoorbeeld ook bruikbaar is als te verhuren zaal. Op de begane grond en de verdieping zijn doorlopende foyers gedacht, die afhankelijk van het gebruik (congres of concert) publiek of besloten kunnen worden ingezet.

| 20 |

De Vereeniging Nijmegen 12.10.11

CONCERTZAAL

<

| 21 |

De Vereeniging Nijmegen 12.10.11

CONGRESZAAL

<

| 22 |

De Vereeniging Nijmegen 12.10.11

DE VEREENIGING 1915 - 2015

| 23 |

De Vereeniging Nijmegen 12.10.11

COLOFON dit is een uitgave van Keizer Karel Podia Nijmegen Oktober 2011 beeldmateriaal uit eigen archief en uit ‘Tussen Apollo en Bacchus – vijfenzeventig jaar Concertgebouw De Vereeniging’ van Joyce Kiliaan & Willem-Jan Pantus 1990 schetsen Braaksma & Roos, architecten Den Haag vormgeving BEEEP grafisch ontwerp bno IJsselmuiden

| 24 |

Aanleveren begrotingswijziging Steller

E. Peperkamp

BW Soort wijziging Soort besluit Besluitperiode Omschrijving

BW-01234 KKP invest Let op, Verbijzondering Investeringen BESL-COLL 201211 KKP investering

lees eerst de WERKINSTRUCTIE die op het intranet staat.

0,00 0,00

Verrekeningen debet Verrekeningen credit Saldo Totaal debet Totaal credit Saldo kpl /

product

kosten-

product specificatie soort Soort mutatie Document soort K000197 AA000 43009 K000197 AA000 43009 0711 D D I002486 AA000 43009

wijk

goed

0,00 0,00 goed

0,00 0,00

functie

0,00 0,00 goed

0,00 0,00

0,00 0,00 goed

0,00 0,00

0,00 0,00 goed

0,00 0,00

0,00 0,00

goed

goed

goed

goed

goed

2012

2013

2014

2015

2016

Deb / Omschrijving

Cred

D D D D

D D D D

INV-Investering INV-Investering VERBIJZ-INV VERBIJZ-INV 193.000,00 -193.000,00 -193.000,00 -103.000,00 -193.000,00 193.000,00 193.000,00 103.000,00

Pagina 1 van 1

bs. 2 vrijgeven inv krediet bs. 2 vrijgeven inv krediet bs. 2 vrijgeven inv krediet bs.2 beschikb st krediet