Drs Thea Brouwer, Klinisch psycholoog
24.05.2008
Thea Brouwer
1. Introductie 2. Feiten over vermoeidheid 3. Persoonlijke ervaringsverhaal 4. Tips en adviezen 5. Hulp en steun
Ervaringsdeskundige kanker en vermoeidheid Nederlandse Federatie van Kankerpatiënten organisaties, de NFK 24 Kankerpatiëntenorganisaties
NFK werkt aan verbetering van de situatie van mensen die extreem vermoeid blijven of worden door kanker en/of de behandeling
Subsidie Nederlandse Kankerbestrijding het KWF
Introductie
Introductie
Herkenning en erkenning artsen en verpleegkundigen de maatschappij
Stimuleren wetenschappelijk onderzoek Lotgenotencontact
Bevorderen betere zorg
Introductie
Stoma en vermoeidheid
Introductie
1
Drs Thea Brouwer, Klinisch psycholoog
24.05.2008
Feiten vermoeidheid
Zie ook
Vermoeidheid na kanker KWF
Wat we weten tegenwoordig?
Stoma en vermoeidheid
2
Drs Thea Brouwer, Klinisch psycholoog
24.05.2008
Onderzoek naar vermoeidheid en kanker
Getallen
Tijdens behandeling bijna 100% van de mensen klachten van vermoeidheid
Mensen die uitbehandeld zijn en goede vooruitzichten hebben Eerste jaar 40% chronisch vermoeid Na 3 - 4 jaar 25% chronisch vermoeid
Stoma en vermoeidheid
3
Drs Thea Brouwer, Klinisch psycholoog
Kenmerken vermoeidheid na kanker ✴ plotseling, zonder waarschuwing ✴ niet in verhouding tot inspanning
24.05.2008
Kenmerken vermoeidheid na kanker ✴op de vreemdste momenten
✴zelfs na een goede nachtrust ✴voelt extreem en lijkt op uitputting ✴herstelperiode langer
gevolgen
Gevolgen van de vermoeidheid invloed op veel terreinen
✴Minder goed voelen, beperkingen bij het dagelijks functioneren ✴ concentratie en geheugenproblemen ✴Minder werken en minder sociale activiteiten
✴Emotioneler ✴Angst over vermoeidheid ✴Relaties met familie en vrienden
Stoma en vermoeidheid
4
Drs Thea Brouwer, Klinisch psycholoog
Wetenschappelijk onderzoek ✴Soort kanker speelt geen rol ✴Duur van de behandeling wel Kortdurende behandeling minder kans ✴Leeftijd speelt geen rol ✴De oorzaak ligt niet in het gedrag en de gedachten. ✴Gedrag en gedachten kunnen vermoeidheid wel in stand houden.
24.05.2008
Wetenschappelijk onderzoek • • • •
Wetenschappelijk onderzoek • • •
dag/nachtritme planning van activiteiten wijze van uitvoeren van activiteiten voldoende bewegen
Cognitieve gedragstherapie
Stoma en vermoeidheid
Cognitieve gedragstherapie systematisch aandacht voor vele aspecten van functioneren
Cognitieve gedragstherapie
hoe kijk je tegen je klachten aan
Cognitieve gedragstherapie
5
Drs Thea Brouwer, Klinisch psycholoog
24.05.2008
begrip bij mensen met wie je omgaat
Cognitieve gedragstherapie
verwerking van de ziekte, angst voor terugkeer ziekte
Cognitieve gedragstherapie
NIET over oorzaken WEL Anders leren denken en vooral ook anders leren doen Cognitieve gedragstherapie
Persoonlijke ervaring met vermoeidheid na kanker en de behandeling waardoor ik ervan af kwam → → Persoonlijke ervaringsverhaal
Wat kunt u zelf doen?
Ook bij lichamelijke klachten kunnen tips bruikbaar zijn
Stoma en vermoeidheid
6
Drs Thea Brouwer, Klinisch psycholoog
24.05.2008
•
•
Verschil
Kleine grensoverschrijdingen
• geestkracht en • lichaamskracht
Stoma en vermoeidheid
7
Drs Thea Brouwer, Klinisch psycholoog
24.05.2008
Leer vermoeidheid (her)kennen
Dagboek bijhouden
• • •
Stel prioriteiten
• •
Stoma en vermoeidheid
8
Drs Thea Brouwer, Klinisch psycholoog
24.05.2008
Reageer eens op een andere manier
Blijf optimistisch en probeer somberheid te overwinnen
Blijf alert op mogelijkheden tot verbetering
Stoma en vermoeidheid
9
Drs Thea Brouwer, Klinisch psycholoog
24.05.2008
Onderscheid tips voor Tijdens behandeling Na de behandeling
Tips en adviezen tijdens behandeling voor kanker
Stoma en vermoeidheid
10
Drs Thea Brouwer, Klinisch psycholoog
24.05.2008
• •
Stoma en vermoeidheid
11
Drs Thea Brouwer, Klinisch psycholoog
24.05.2008
Tips en adviezen
Op het moment zelf
na behandeling
Leer accepteren
Op het moment zelf Leer accepteren Maak het niet erger door gedachten die niet helpen
Gedachten die niet helpen •
Stoma en vermoeidheid
Gedachten die niet helpen • • • •
12
Drs Thea Brouwer, Klinisch psycholoog
24.05.2008
Leer vermoeidheid (her)kennen
Vermoeidheid tegengaan of verminderen
Probeer uw lichaam weer te vertrouwen
Normaliseer uw slaap-waakritme
Vermoeidheid tegengaan of verminderen
Vermoeidheid tegengaan of verminderen
Goede verdeling van activiteiten over de dag en over de week
afwisseling •lichamelijke, •geestelijke en •sociale inspanning
Stoma en vermoeidheid
13
Drs Thea Brouwer, Klinisch psycholoog
24.05.2008
Voor mensen die (te) actief zijn
Voor mensen die (te) voorzichtig zijn
Probeer enkele stappen terug te doen maak goede verdeling verleg stap voor stap grens
Probeer zo snel mogelijk, maar wel geleidelijk, meer activiteiten te ondernemen
Lichamelijke activiteit • • • •
Omgaan met omgeving
• •
Probeer bij onbegrip niet van slag te raken Niet demonstreren
Stoma en vermoeidheid
14
Drs Thea Brouwer, Klinisch psycholoog
24.05.2008
Omgaan met omgeving Blijf trouw aan uzelf Wees assertief, kom voor uzelf op
Leer vermoeidheid (her)kennen Wees eerlijk: soms gewoon geen zin
Wees ook streng voor uzelf Probeer om u niet te snel miskend te voelen
Praat niet alleen over vermoeidheid en kanker
Leg en onderhoud contacten met anderen
steun
Lotgenotencontact via patiëntenorganisatie individueel per e-mail of telefoon
Stoma en vermoeidheid
15
Drs Thea Brouwer, Klinisch psycholoog
24.05.2008
Therapie Meer informatie
Instellingen voor psychosociale oncologie - therapie
Zorgboek Vermoeidheid en kanker Uw energie opbouwen tijdens en na een behandeling voor kanker
foldermateriaal brochure Vermoeidheid na kanker van KWF kankerbestrijding, zomer 2007 gratis Tel KWF 0800 - 022 66 22
www.kwfkankerbestrijding.nl
Meer informatie
Meer informatie
Stoma en vermoeidheid
17
Drs Thea Brouwer, Klinisch psycholoog
24.05.2008
Lotgenotencontact Voor kankerpatiënten Inloopspreekuren
Lotgenotencontact Ervaringsverhalen schriftelijk op te vragen op de site van de NFK
Instellingen voor psychosociale oncologie inloophuizen
Behandelmogelijkheden Vermoeidheid na kanker
Herstel & Balans
Therapie
Therapie
Nijmeegs Kenniscentrum Chronische Vermoeidheid van de Radboud Universiteit
Helen Dowling Instituut Aandachtgerichte training ‘Minder moe door minder stress’
Cognitieve gedragstherapie
Stoma en vermoeidheid
16
