1 Hoofdstuk 1 Hoofdtitel. Evolutie. Twence in 2015

Evo l ut ie Twen ce in 2 015

1

Hoofdstuk 1 – Hoofdtitel

Composteringsinstallatie gft 1994 Scheidingsinstallatie

Derde lijn afvalenergiecentrale

2002

2009

1997 Afvalenergiecentrale

2001 Twence B.V.

2008 Biomassa-energiecentrale

2011 Warmtelevering Enschede Stoomleiding AkzoNobel

1986 Inrichting Stortterrein

2


Vergister bioconversie

Geen revolutie, maar evolutie

Internationalisering 2012

2014 Vernieuwde bodemasopwerkingsinstallatie

Twence – Publieksjaarverslag 2015

2015

In dertig jaar tijd ontwikkelden wij ons van stortplaats tot hightech duurzaamheidsbedrijf, waar afval zelfs meerdere malen achtereen wordt bewerkt om er het maximale uit te halen. We zien steeds weer nieuwe mogelijkheden om nog meer waarde toe te voegen aan gebruikte materialen: het kan altijd beter. Daarom blijven we volgende stappen zetten in de ingeslagen richting. Zo zullen we op eigen kracht en met visie blijven groeien, ontwikkelen en verbeteren. We blijven aansluiting zoeken bij onze bestaande kennis en activiteiten en onze doelen blijven dezelfde: meer grondstoffen uit afval, meer energie uit hernieuwbare bronnen en maximale inzet van onze installaties.


3

Inhoudsopgave

Tekst / eindredactie: Afdeling Communicatie Twence B.V. Fotografie omslag: Simone Gerard. De foto is genomen in bekengebied op het terrein van Twence, dat in 2012-2013 opnieuw werd aangelegd. Fotografie: Simone Gerard, Frans Dekker, Twence. Vormgeving: Reclamebureau VanderVeer, Enschede. Druk: Drukkerij Hofmeijer, Hengelo. Dit jaarverslag wordt uitgegeven in het Nederlands en Engels. De Nederlandse gedrukte uitgave is leidend. Dit jaarverslag is gedrukt op Plano Superior FSC® mixed resources.

4


Evolutie

05

Twence in het kort

07

People Waarde voor aandeelhouders Klanten Samenwerking Leiding en toezicht Mens en organisatie Relatie met onze omgeving Maatschappelijke verantwoordelijkheid Veiligheid en gezondheid

10 10 12 13 14 15 16 16 18

Planet Grondstoffen- en materialenterugwinning Nieuwe projecten energie en grondstoffen Energie uit hernieuwbare bronnen Optimaal gebruik en verbetering installaties Energie uit niet-recyclebaar afval Storten Kwaliteit Milieuaspecten

22 22 25 27 29 31 33 34 35

Profit Het jaar 2015 Kerncijfers Toekomst

38 38 38 39

Bijlage Tabellen

42 42

Evolutie Het storten van huisvuil is nu al net zo ondenkbaar als het leven zonder smartphone. Nog niet zo heel lang geleden echter, beheerden steden en dorpen hun eigen vuilnisbelten, waar afval bleef liggen tot het moment van eeuwigdurende eindafdekking. In enkele decennia is dat compleet veranderd. Afval werd een grondstof, waarvoor de grenzen open gingen om er het maximale uit te halen. Daarmee werd het een bijna onuitputtelijke bron van ondernemingsgeest en hergebruik. Twence verbindt maatschappelijk nut met ondernemerschap. Door telkens onze basis samen te voegen met vragen uit onze omgeving en met nieuwe technieken, evolueren wij mee met de behoeften van huidige en toekomstige generaties op het gebied van materialenterugwinning, energie en afval. Zo werken we ook proactief aan de verdere ontwikkeling van de onderneming om gezond te blijven. We maken gebruik van dat waar wij goed in zijn: het aangaan van duurzame relaties, het bedenken van innovatieve oplossingen, het bedrijven van grootschalige installaties en het realiseren van synergie met bestaande activiteiten. In 2015 hebben wij verdere stappen gezet om meer grondstoffen uit afvalstromen te halen. De terugwinning van metalen uit de vernieuwde bodemasopwerkings-installatie overstijgt de verwachtingen. De plannen voor de verwaarding van mest tot energie en grondstoffen zijn -na een technologische doorbraak- in een volgende fase gekomen. Wij willen de mest vergisten voor het winnen van energie en met scheidingstechnieken exportwaardige fosfaatmeststof, kaliummeststof en ammoniakwater terugwinnen.


In het energierapport, dat begin 2016 uitkwam, voorspelt het kabinet het einde van het tijdperk van fossiele energie. Nederland moet zo snel mogelijk volledig overschakelen op duurzame energiebronnen. Voor deze transitie zijn alle nu bekende technologieën nodig. Decentrale overheden moeten hun steentje bijdragen. Zo ook onze aandeelhouders, Twentse en enkele Noord-Groningse gemeenten. Zij hebben in Twence hun eigen ‘duurzaamheidsfabriek’, met onder meer een grote biomassa-energiecentrale en enkele vergisters. In de biomassa-energiecentrale zetten wij afvalhout om in 100 procent groene stroom. Deze centrale moderniseren wij de komende jaren, opdat ook warmte- en stoomlevering mogelijk wordt. Door toepassing van innovatieve technieken bereiken we een forse rendementsverhoging. Met onze twee vergisters onttrekken wij (eveneens 100 procent groene) energie aan gft-afval, groenafval en vloeibare biomassastromen. Uit vergistend materiaal in oude stortplaatsen halen wij gas, waarmee wij warmte produceren voor huishoudens. Ook hebben we plannen voor een zonnepark op onze locatie Boeldershoek.

Ondanks het vaak zeer innovatieve gehalte van onze projecten, zien wij onze ontwikkeling als een evolutie. Wij blijven aansluiting zoeken bij onze bestaande kennis en activiteiten en onze doelen blijven dezelfde: meer duurzame energie uit hernieuwbare bronnen, meer grondstoffen uit afval en maximale inzet van onze installaties.

Dr. G. Marc Kapteijn algemeen directeur

De totale jaaromzet in de Nederlandse afvalsector bedraagt zo’n 7 miljard euro. De branche biedt directe werkgelegenheid aan 30.000 mensen. De Nederlandse afvalmarkt kent een kleine groep grote afvalverwerkers. Zij hebben gezamenlijk 40 procent van het Nederlandse afval in handen. De overige 60 procent is verdeeld onder een grote groep kleinere afvalverwerkers. Twence behoort tot deze laatste groep, maar is in deze groep een van de grotere partijen. Met meer dan 240 medewerkers en een omzet van ruim € 100 miljoen euro, is Twence een goed gepositioneerde speler. Twence fungeeert niet zelf als ‘ophaler’ van het afval, waardoor we onze klanten maximale vrijheid geven in hun inzamelmethode. We concurreren dan ook niet met onze eigen klanten, deels inzamelbedrijven. De geleidelijke groei, op eigen kracht, van Twence resulteerde de afgelopen vijftien jaar in een verdubbeling van de nettoomzet (2001: € 53 miljoen - 2015: € 106 miljoen). De winst steeg in diezelfde periode van € 3,2 miljoen naar € 9,6 miljoen. Het personeelsbestand groeide van 147 FTE in 2001 naar 229 FTE in 2015.

Hoofdstuk 1 – Evolutie

5

Compostering (1994) Vergisting (2011) Stortlob (1986)

Levering elektriciteit (1997)

Warmtelevering (2011) Natte vergister (2014)

Afvalenergiecentrale lijn 3 (2009)

Afvalenergiecentrale lijn 1 en 2 (1997)

Biomassaenergiecentrale (2008)

Stoomlevering (2011) Bodemasopwerking (2014)

CO2 recycling (2014)

Afvalscheidingsinstallatie (2002)

6


Twence in het kort Twence haalt met behulp van innovatieve technologie herbruikbare materialen, grondstoffen en duurzame energie uit afval en biomassa. Daarmee brengen wij zo veel mogelijk grondstoffen terug in de kringloop. Zo dragen we bij aan de besparing op het verbruik van fossiele brandstoffen en de vermijding van de uitstoot van kooldioxide (CO2). De markt van grondstoffen, duurzame energie en hoogwaardige verwerking van afvalstromen en biomassa is competitief én maatschappelijk zeer relevant. Het afval dat als onze grondstof en brandstof dient, halen wij uit de eigen regio, uit andere delen van Nederland, uit Duitsland en in toenemende mate uit het Verenigd Koninkrijk. Om de ‘grondstof’ afval zo goed mogelijk te benutten, verbeteren wij onze processen voortdurend. Zo maken wij steeds meer afvalstoffen geschikt voor hergebruik en halen we zoveel mogelijk energie uit het resterende materiaal. Twence werkt aan duurzame relaties met klanten, overheden, maatschappelijke organisaties en diverse

samenwerkingspartners. Met een netto omzet van ruim € 100 miljoen en met zo’n 240 medewerkers in dienst, zijn we een belangrijke werkgever en bevorderen we de economie van de regio Twente. Ons uiteindelijke doel is een afvalloze samenleving, met optimaal hergebruik van goederen en terugwinning van grondstoffen. De komende jaren zullen wij daarom blijven investeren in de ontwikkeling van kennis en installaties om grondstoffen terug te winnen uit afval. Zo helpen we bij het sluiten van materialenkringlopen en het terugbrengen van waardevolle stoffen in de circulatie.

Twence levert - Elektriciteit (aan het openbare net en aan gemeenten) - Warmte (voor stadsverwarming) - Stoom (voor nabijgelegen industrie) - Herbruikbare grondstoffen en deelstromen (metalen en andere stoffen) - Bodemassen en FORZ® (voor onder meer wegenbouw) - Compost


Zo lang er echter nog niet-herbruikbaar afval overblijft, benutten wij dit voor de productie van energie. Het rendement van onze afvalenergiecentrales verhogen we door enerzijds te werken aan de optimalisatie van onze dagelijkse processen en anderzijds de mogelijkheden voor warmte-uitkoppeling verder te benutten. Tegelijkertijd onderzoeken wij de mogelijkheden om meer duurzame energie uit hernieuwbare bronnen te halen. Dat is gunstig voor de besparing van fossiele brandstoffen en de vermijding van CO2-uitstoot.

Visie Het is onze overtuiging dat, om uitputting van natuurlijke grondstoffen te voorkomen, overgegaan zal worden op volledig hergebruik. Energie zal in de toekomst volledig worden opgewekt uit hernieuwbare bronnen. Missie Twence staat voor hoogwaardige inzet van afval, reststromen en biomassa als bron van herbruikbare grondstoffen; wij maken deze stromen hiertoe geschikt en brengen grondstoffen terug in de keten. Daarnaast produceert Twence energie uit hernieuwbare bronnen. Wij zetten restafval in voor energetische benutting, zolang dit nog de meest efficiënte vorm van gebruik is. Dit doen wij klantgericht, met passie, innovatief en bedrijfseconomisch verantwoord. Wij verbinden maatschappelijk nut met ondernemerschap, respecteren mens en milieu en dragen bij aan verduurzaming van de samenleving, in het bijzonder aan de duurzaamheidsdoelstellingen van onze aandeelhouders.

Hoofdstuk 2 – Twence in het kort

7

8

Hoofdstuk 4 1 –– Hoofdtitel Planet

2002 Afvalscheidingsinstallatie Rond 2000 waren volksgezondheid en het beschermen van de bodem en het grondwater nog de belangrijkste doelen van afvalverwerking. Er werd nauwelijks afval mechanisch gescheiden om er herbruikbaar materiaal uit te halen. Mensen hielden thuis wel gft, oud papier en glas apart. Van al het afval werd 55 procent gestort of verbrand. Met de afvalscheidingsinstallatie, die in


2002 in gebruik werd genomen, bracht Twence daar verandering in. Robert Reinders, manager productie grondstoffen, volgt de ontwikkelingen op het gebied van afvalscheiding op de voet en ziet dat er op dit gebied steeds nieuwe technieken worden ontwikkeld. Hij kijkt uit naar de volgende stappen die Twence hierin gaat zetten.

Hoofdstuk Hoofdstuk 1 – Hoofdtitel 4 – Planet

9

People Goede contacten met al onze belanghebbenden zijn essentieel voor ons. Activiteiten met een omvang als die van Twence hebben een breed draagvlak nodig, zowel in onze naaste omgeving, als op politiek en bestuurlijk vlak. Door het vertrouwen dat onze klanten en toezichthouders ons schenken kunnen we ons ontplooien. Door goede contacten in de branche, met kennisinstituten en leveranciers bedenken we samen de beste oplossingen voor de uitdagingen op ons pad. En vanzelfsprekend zijn de passie, de daadkracht en het vertrouwen van onze commissarissen en medewerkers nodig om alle kennis en kunde bij elkaar te brengen en ons te ontwikkelen, zodat we onze ambities realiseren op het gebied van grondstoffenterugwinning, het opwekken van duurzame energie en het optimaal gebruik van onze installaties.

Waarde voor aandeelhouders

In overeenstemming met de statuten heeft Twence uitsluitend overheden als aandeelhouder. Als ‘duurzaamheidsorganisatie’ is Twence voor hen een belangrijke partij bij het behalen van hun duurzaamheidsdoelstellingen, die zijn gebaseerd op nationale en internationale afspraken.

AandeelhoudersTwence Per 31 december 2015 zijn de aandeelhouders van Twence: Regio Twente, Vuilverwerkingsbedrijf Noord-Groningen en de gemeenten Almelo, Berkelland, Borne, Dinkelland, Enschede, Haaksbergen, Hellendoorn, Hengelo, Hof van Twente, Losser, Oldenzaal, Rijssen-Holten, Tubbergen, Twenterand en Wierden. Vuilverwerkingsbedrijf Noord-Groningen is een samenwerkingsverband van de gemeenten De Marne, Eemsmond, Loppersum en Winsum.

10

Hoofdstuk 3 – People

Aandeelhouders van Twence hebben invloed op de strategische ontwikkeling van de onderneming en kunnen zo de aansluiting bij de circulaire economie, het tempo van verduurzaming en daarmee het bereiken van hun eigen doelen positief beïnvloeden. Jaarlijks ontvangen aandeelhouders een overzicht, waarmee wordt vastgelegd hoeveel duurzame energie Twence aan het door hen geleverd afval heeft onttrokken en welke CO2reductie daardoor is gerealiseerd. Zo worden de milieuprestaties voor de aandeelhouders inzichtelijk gemaakt en vastgelegd.

Twence beschikt over een scala aan verwerkingsmogelijkheden voor afval, reststromen en biomassa. Onze hightechinstallaties voeden en versterken elkaar onderling, waardoor een optimale verwerking van afvalstromen mogelijk is. De langjarige zekerheid die via het aandeelhouderschap wordt verkregen voor de duurzame verwerking van afvalstoffen, draagt bij aan een stabiele en voorspelbare ontwikkeling van de gemeentelijke afvalstoffenheffing. Het jaarlijks uitgekeerde dividend is dankzij een evenwichtig tarieven- en dividendbeleid een betrouwbare inkomstenbron voor gemeentelijke begrotingen. Daarnaast kan Twence duurzame energie en grondstoffen, verkregen uit het afval, terug leveren aan de aandeelhouder, die daarmee ook onder meer hun eigen energieverbruik en bouwprojecten kunnen verduurzamen.

Twence hecht aan een goede relatie met alle stakeholders, aan samenwerking en aan passende dienstverlening. Het is een ‘waardevast’ bedrijf voor zijn aandeelhouders: wij vervullen een ‘nutsfunctie’ die van oudsher in handen was van overheden. Wij zijn gericht op lange-termijn resultaten – zowel voor onze duurzaamheidsdoelen als bedrijfseconomisch.

Onze stakeholders

AANDEELHOUDERS

RAAD VAN COMMISSARISSEN

INTERNE STAKEHOLDERS

directie

medewerkers


EXTERNE STAKEHOLDERS

klanten

leveranciers

toezichthouders

belangenorganisaties

omwonenden

kennisinstituten

branche

banken en verzekeraars


11

Klanten Onze klanten zoeken maatwerkoplossingen, flexibiliteit en bereikbaarheid tegen marktconforme tarieven. Dat wij met onze hightech installaties kunnen kiezen voor de verwerkingsmethode met het hoogste milieurendement, maakt ons aantrekkelijk. Daarbij is Twence via de weg en over water uitstekend bereikbaar. Omdat wij beschikken over verschillende installaties voor energieproductie, zijn wij een betrouwbare partner voor onze afnemers van elektriciteit, warmte en stoom. Met partners ontwikkelt Twence nieuwe logistieke concepten. Wij werken steeds verdergaand samen in de keten. Daarnaast nemen wij onze maatschappelijke verantwoordelijkheid serieus, zodat we echte duurzame oplossingen kunnen bieden. Klanten voor energie ‘Buurman’ AkzoNobel in Hengelo maakt sinds 2011 gebruik van stoom van Twence voor de indamping van pekel. Ook leveren wij sinds 2011 warmte aan het warmtenet van EnNatuurlijk in Enschede, dat ongeveer 7.000 woningen en 200 bedrijven van warmte voorziet. Sinds 2013 wordt onze duurzame elektriciteit door Twentse gemeenten afgenomen, die hiermee lokaal geproduceerde duurzame energie inzetten. De gemeenten gebruiken de elektriciteit voor onder meer openbare gebouwen, zwembaden en straatverlichting. Het elektriciteitsverbruik is vergelijkbaar met het verbruik

12


van ongeveer 20.000 huishoudens. De leveringsovereenkomst eindigde op 31 december 2015. Grondstoffenafzet We winnen meer en meer herbruikbare materialen en grondstoffen terug uit het afval dat we ter verwerking krijgen aangeboden. Een fors deel bestaat uit bodemassen, die in bouwprojecten worden gebruikt. In 2015 leverde Twence we bodemassen aan ‘Het Groene Schip’, een recreatiegebied in aanleg, nabij het Noordzeekanaal. Metalen worden door staalfabrieken en tussenleveranciers afgenomen. Deelstromen uit onze afvalscheidingsinstallatie gaan naar verwerkingsbedrijven in binnen- en buitenland. Klanten voor afvalverwerking Met regionale en Nederlandse klanten werkt Twence al jaren plezierig en constructief samen. Het ‘thuisfront’ biedt ons de basis die wij nodig hebben voor onze ontwikkeling, zowel op de markt als in de techniek. We willen deze klanten bedienen met efficiënte verwerkingsmogelijkheden die passen bij de aard van hun bedrijf en de aard van het te verwijderen materiaal. Internationale markt Omdat de afvalmarkt internationaliseert, kijkt Twence over de landsgrenzen. We bedienen klanten uit Duitsland en sinds enkele jaren ook uit het Verenigd Koninkrijk.

Uit het Verenigd Koninkrijk verwerkt Twence RDF (refuse derived fuel, voorgescheiden huishoudelijk en bedrijfsafval dat als brandstof wordt gekenmerkt). Het materiaal draagt bij aan vollast voor onze afvalenergiecentrales en daarmee aan de leverzekerheid van onze warmte en elektriciteit. De grondstoffen die bij sortering uit het materiaal worden gehaald, blijven in het Verenigd Koninkrijk voor verdere bewerking en hergebruik. Het Verenigd Koninkrijk werkt intussen aan het opzetten van duurzame verwerkingsmogelijkheden in eigen land. Tot er voldoende recyclingcapaciteit is, zal nietherbruikbaar brandbaar afval thermisch worden verwerkt bij Europese afvalenergiecentrales met een hoog energetisch rendement (R1-status), zoals Twence. In juli 2015 tekenden wij een langjarig contract voor verwerking van RDF met het Engelse Biffa, een grote partij op het gebied van verwerking van commercieel en huishoudelijk afval. Onze leverbetrouwbaarheid en flexibiliteit waren belangrijke argumenten voor Biffa om voor Twence te kiezen. We willen blijvend actief zijn in het Verenigd Koninkrijk. Daarom hebben we in 2015 samen met potentiële lokale partners gericht ingeschreven op aanbestedingen.

Milieubalans Onderzoeksbureau CE Delft becijferde dat de milieubalans van het vervoer vanuit het Verenigd Koninkrijk en het omzetten van het afval in stroom en warmte door Twence positief uitvalt ten opzichte van het storten in het Verenigd Koninkrijk. Dit land heeft onvoldoende verwerkings- en verbrandingscapaciteit en stort nog veel afval.

Samenwerking Samenwerking is de sleutel tot duurzame ontwikkeling. Door onze eigen kennis en kunde te verbinden met die van andere bedrijven, overheden en kennisinstituten, kunnen we kansen tot successen maken. Dit levert op alle fronten ‘winst’ op. De projecten waaraan we met de diverse samenwerkingspartners, komen elders in dit verslag aan de orde. Voor technische vraagstukken en de ontwikkeling van nieuwe technieken werken we met publieke en private partijen. Op het terrein van mestverwerking zijn bijvoorbeeld regionale kennisinstellingen en organisaties onze partners, zoals LTO Noord, Innovatienetwerk Agro, Cogas (Twenergy) en


ForFarmers. Ook neemt Twence deel aan het landelijke Nutriëntenplatform. Dit platform verbindt partijen die zich inzetten voor het behoud van waardevolle minerale grondstoffen, onder meer uit mest. Voor het bijdragen aan de ontwikkeling van biochemicals hebben wij ons aangesloten bij het ontwikkelings-project Waste2Aromatics, dat wordt geleid door TNO, en waarin ook afvalbedrijven als AEB en Orgaworld deelnemen. Op het terrein van metalenterugwinning uit bodemassen is Inashco een van onze belangrijkste partners. Met transportbedrijven werken wij aan nieuwe logistieke concepten. Met Comgoed spannen we ons in voor de internationale Green deal voor compost, om de inzet van secundaire grondstoffen over de landsgrenzen te bevorderen.

Met de regionale inzamelaar Twente Milieu werken we samen aan de activiteiten rond de Landelijke Compostdag. Daarnaast streven Twente Milieu en Twence ernaar om door een nog betere strategische afstemming verder bij te dragen aan de duurzaamheidsdoelstellingen van onze Twentse aandeelhouders. Met andere bedrijven uit de Twentse procesindustrie stimuleren we de deelname van jongeren aan studies op het gebied van procestechniek, zodat we ook in de toekomst jonge talenten kunnen blijven aannemen.

CE gaat er daarbij van uit dat het afval uit het Verenigd Koninkrijk ingepakt in folie in vrachtwagens naar de afvalenergiecentrale van Twence wordt vervoerd. Alle relevante milieueffecten zijn beoordeeld, zoals de CO2-vermijding, het minder-verbruik van fossiele brandstoffen, emissies van verzurende stoffen en fijnstof. Het milieuvoordeel is mede gevolg van het feit dat Twence beschikt over een afvalenergiecentrale met een zeer hoog energetisch rendement. Onafhankelijk Engels onderzoek door het bureau Eunomia (WRAP-onderzoek) bevestigt de conclusies van CE. Daarbij is ook gekeken naar het alternatief van verbranden in het Verenigd Koninkrijk. Ook dan is thermische verwerking in een Europese hoogrendementinstallatie een betere optie voor het milieu. Het vervoer van afval per schip en in zeecontainers -waar we in 2014 mee zijn begonnen- laat de balans nog positiever uitslaan.


13

Leiding en toezicht Directie

Directie Twence heeft één statutair directeur, de heer dr. G. Marc Kapteijn. Raad van commissarissen De raad van commissarissen houdt toezicht op en adviseert over het beleid van de directie en de algemene gang van zaken. Daarbij handelt de raad in het belang van de vennootschap, gericht op de continuïteit van het bedrijf. Voor belangrijke bestuursbeslissingen is goedkeuring van de raad van commissarissen vereist. De raad van commissarissen van Twence Holding B.V. bestaat statutair uit vijf leden. Ondernemingsraad In 2015 bestond de ondernemingsraad uit negen leden en een ambtelijk secretaris, de raad is daarmee voltallig. De ondernemingsraad bestaat uit:

14


Raad van commissarissen

Ondernemingsraad

Dr. G. Marc Kapteijn algemeen directeur

Richard G.H. te Riet fc financieel directeur

Prof. dr. F. Eising voorzitter

Ir. J.A. Casteleijn plaatsvervangend voorzitter

Erik Hemmer voorzitter

Peter Koel secretaris

Ir. Annemie B.E. Mattheeuws directeur Operations

Mr. Paul W.L. Horsthuis secretaris van de vennootschap

J.B. Kroeze

T.R. Doesburg

Marc van Oosten

Ben ter Brake

Bert Arends

Ton Baan

Enrico Busi

Henk Mulder

Egon Schreven

Leonie Broeze ambtelijk secretaris

Drs. W.M. van Ingen

Mens en organisatie Organisatieontwikkeling Om invulling te geven aan onze strategie en om slagvaardig te kunnen reageren op marktontwikkelingen, heeft Twence de afgelopen jaren organisatiewijzigingen doorgevoerd. Begin 2015 is onze hoofdstructuur aangepast. Daarbij is een managementlaag vervallen en hebben we een directieteam geformeerd. Vervolgens is gestart met de optimalisatie van de organisatie en het herstructureren van de bezetting bij de stafafdelingen. Besluiten hierover zijn in november 2015 genomen en worden in het eerste kwartaal van 2016 uitgevoerd. In 2016 optimaliseren we de lijnafdelingen onder Operations.

Medewerkersonderzoek De ontwikkelingen bij Twence zijn in de afgelopen jaren in een stroomversnelling geraakt. Door het technologische karakter van onze installaties zijn we een kennisintensief bedrijf. Vandaar dat we veel in onze mensen investeren. Om hier goed richting aan te kunnen blijven geven, hebben we in 2015 een medewerkersonderzoek laten uitvoeren, zodat wij over een nulmeting beschikken over onderwerpen, die voor onze medewerkers van belang zijn.

Duurzame inzetbaarheid In 2015 hebben wij beleid op gebied van duurzame inzetbaarheid vastgesteld en instrumenten ontwikkeld om dit beleid uit te voeren. Aan de basis ervan ligt een uitgebreide brainstorm en oriëntatie op het onderwerp door veertig medewerkers van Twence, in zogenaamde generatiegroepen en met hulp van externe ondersteuning.

Personeelsbezetting*

Het beleid heeft tot doel alle medewerkers van Twence in goede gezondheid en met plezier te laten werken, waarbij voldoende ruimte is om kennis en ervaring te delen en ontwikkelen. Een goede balans tussen werk en privé wordt daarbij gezien als randvoorwaarde: werkgever en werknemer zijn daarvoor samen verantwoordelijk.


Ziekteverzuim Het ziekteverzuimcijfer (exclusief zwangerschapsverlof) is in 2015 ten opzichte van 2014 gedaald. We zijn in 2015 gestart met een andere aanpak in verzuimmanagement, waarin de rol van de leidinggevende als casemanager helderder is geworden.

Personeelscijfers EENHEID

2015

2014

in fte

228,7

218,3

Waarvan deeltijders

aantal

40

37

Stagiaires/afstudeerders totaal

aantal

26

15

Uitstroom jaarcijfer

in fte

6,8

12,5

Instroom jaarcijfer

in fte

11,3

19,5

aantal

3

7

in jaren

45,1

44,8

%

4,2

4,9

Vacatures (openstaand) Gemiddelde leeftijd Ziekteverzuim

* exclusief stagiairs, inclusief managementtrainees (in 2015: 6, in 2014: 8)


15

Maatschappelijke verantwoordelijkheid

Relatie met onze omgeving Belangenorganisaties Twence overlegt regelmatig met belangenorganisaties, zoals de Vereniging Behoud Twekkelo en Natuur en Milieu Enschede, Hengelo en Overijssel, over onderwerpen rond onze activiteiten, plannen en onze inpassing in de omgeving. We treffen onze ‘buren’ daarnaast ook in de klankbordgroep Boeldershoek en in de klankbordgroep Industrieterrein Twentekanaal-Zuid. Bij actualiteiten hebben we contact met de Dorpsraad Zenderen en de stichting Behoud Elhorst-Vloedbelt. Vanwege onze plannen voor mestverwerking op Elhorst-Vloedbelt is ook in Zenderen begin 2015 een klankbordgroep ingesteld. Maatschappelijke en brancheorganisaties Managers en medewerkers van Twence participeren in de besturen van uiteenlopende maatschappelijke en brancheorganisaties, zoals BIT (Belangenvereniging Industrieterrein Twentekanaal), BEON (Bio-energiecluster Oost Nederland), VA (Vereniging Afvalbedrijven), NVRD (Nederlandse Vereniging van Reinigings Directeuren), natuur- en milieu- en educatieve organisaties.

Inpassing van Twence in de omgeving Wij zijn er van overtuigd dat het beschermen van de leefomgeving hand in hand kan gaan met de ontwikkeling van ons bedrijf. We spannen ons dan ook al jaren in voor een goede landschappelijke inpassing. In 2012 en 2013 werden twee beken op ons terrein, met een loop van vijf kilometer, vervroegd opnieuw aangelegd door het waterschap. De Twekkelerbeek en de Strootbeek, die zorgen voor de afvoer van water uit een gebied van ongeveer 160 hectare, meanderen weer door het terrein. Daarnaast zijn retentiegebieden aangelegd, waarmee circa 80.000 m3 waterberging gerealiseerd is. Ook is het landschap versterkt door onder meer de aanplant van nieuwe lanen en fruitbomen en de aanleg van kikkerpoelen. Vele partijen hebben in dit project samengewerkt en zo samen veel mogelijk gemaakt. Mocht de leefomgeving beïnvloed worden door bouwwerkzaamheden, dan zorgt Twence ruim van tevoren voor alternatieven voor flora en fauna. Wij zijn FSCgecertificeerd voor het verantwoorde en duurzame beheer van de op onze locaties aanwezige bossen.

Wij maken werk van duurzaam ondernemen en dragen zo bij aan een groenere en socialere maatschappij. Het bieden van werk aan mensen met afstand tot de arbeidsmarkt, het interesseren van jongeren voor technische studies en inspanningen voor een goede inbedding in onze omgeving zijn voor ons vanzelfsprekend. Social Return on Investment (SROI) Social Return on Investment (SROI) maakt integraal deel uit van het MVO-beleid van Twence. In dit kader hebben wij in 2015 op verschillende plekken in de organisatie personen met afstand tot de arbeidsmarkt ingezet op plekken waar tijdelijk aanvulling of vervanging wenselijk was. We werken hierin onder meer samen met de SWB, UWV/Werkplein en gemeenten.

MVO Prestatieladder In januari 2015 certificeerde Twence met succes zijn inspanningen op het gebied van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. Auditor DEKRA kende ons de derde trap toe op de MVO Prestatieladder. De MVO Prestatieladder is een methodiek die voorziet in de behoefte om duurzame ontwikkeling concreet, objectief, aantoonbaar en certificeerbaar te maken. In de terugkoppeling na de audit gaf DEKRA aan dat Twence ‘een goede, werkbare én aantoonbare methodiek hanteert om invulling te geven aan de vereisten uit de prestatieladder.’ Er zijn geen tekortkomingen geconstateerd.

Excursies Excursies zijn een visitekaartje voor ons. Ze hebben een grote educatieve waarde. Telkens weer zijn onze excursiegasten onder de indruk van de hergebruikmogelijkheden van afval en de techniek die wij daarvoor inzetten. Velen geven aan zich geïnspireerd te voelen om slimmer om te gaan met afval. In 2015 ontvingen we bijna 4.400 excursiegasten, waaronder ruim 2.400 scholieren en studenten. Ook mochten we gasten uit onder meer Turkije, Wit-Rusland en Thailand laten zien hoe we in West-Europa afval als grondstof inzetten.

16


Tactus/Surplus Boerderij Elhorst-Vloedbelt (landschapsonderhoud)

Projecten voor Technasium Bonhoeffer College Enschede Sponsering • Techniekmuseum HEIM • Solarteam • Technieklokaal

Social Return On Investment

Praktijkcentrum Procestechnologie

JONGEREN INTERESSEREN VOOR TECHNIEK(STUDIES) EN HELPEN MET START OP ARBEIDSMARKT

WERK VOOR MENSEN MET AFSTAND TOT DE ARBEIDSMARKT Inhuur Aveleijn (facilitair werk)

Fast Forward trainees, stagiairs, afstudeerders

Goede buur

MAATSCHAPPELIJKE ACTIEVE ORGANISATIES

NATUURBEHEER

Excursies

Sponsering • TJSO • De Slinger (founding partner) • Boomfeestdag • Landschap Overijssel Landschappelijke inpassing Natuurlijk ‘boeren’

VBT/ArtTwekkelo


Vereniging Behoud Twekkelo Dorpsraad Zenderen Stichting Behoud Elhorst-Vloedbelt Natuur & Milieu Hengelo, Enschede & Overijssel


17

Veiligheid en gezondheid Veilig werken heeft de hoogste prioriteit: de veiligheid van mensen en installaties moet gewaarborgd zijn. Twence heeft eigen veiligheidskundigen en arbeidshygiënisten in dienst. Daarnaast is een team arbo-ambassadeurs betrokken bij veiligheidsissues. Contractors en veiligheid Twence werkt alleen met VCA-gecertificeerde contractors (Veiligheid, gezondheid en milieu Checklist Aannemers). Ook medewerkers in onze installaties zijn VCA-opgeleid. Risico’s van werkzaamheden worden in kaart gebracht met een verplicht Veiligheid-, Gezondheid- en Milieuplan. Daarnaast mogen medewerkers van buitenfirma’s pas aan het werk na het bekijken van een veiligheidsfilm en het succesvol afleggen van een toets. Twence reikt een jaarprijs uit aan de contractor, die het beste veiligheidsgedrag heeft getoond tijdens onderhoudsstops. In 2015 is deze prijs gewonnen door de firma MGG Service AG, die bij ons zorgt voor mechanisch onderhoud.

18


Cijfers 2015 Ongewenste situaties

Ongevallen zonder verzuim*

Ongevallen met verzuim*

Meldingen bijna ongevallen x30

x1

Twence Medewerker Derden * Bij geen van de ongevallen is sprake van blijvend letsel.

Het aantal ongevallen is de laatste jaren nagenoeg constant. Voor vergelijking hanteren we de Injury Frequency-index, het aantal verzuimongevallen per miljoen gewerkte uren. Hierop scoort Twence gemiddeld in de branche met 6,3 in 2015

Verbeteren Wij analyseren alle ongewenste situaties, bijna-ongevallen en ongevallen. Verbeteracties zijn bijvoorbeeld het eerder betrekken van een veiligheidskundige bij het ontwikkelen of wijzigen van installaties, het (aanspreken op) werken volgens procedures en het implementeren van de bevindingen uit de CE-inventarisaties die gedurende 2015 zijn uitgevoerd. In 2015 hebben we veel aandacht besteed aan aanspreekgedrag en is het melden van ongewenste situaties en bijna-ongevallen sterk gestimuleerd. We blijven streven naar nul ongevallen. Tegelijkertijd willen we een beter beeld krijgen van risico’s. Daarom wilden wij in 2015 dat tegenover elk ongeval minimaal vijf meldingen zouden staan. De gedachte hierachter is dat meldingen van situaties die tot ongevallen hadden kunnen leiden ons helpen bij het nemen van preventieve maatregelen. Dit doel is in 2015 ruimschoots behaald.

Gezondheid Ook in 2015 heeft Twence onderzoeken uitgevoerd in het kader van gezondheid van de werknemers. Dit heeft waar nodig geleid tot verbetervoorstellen en aanpassingen. Het onderzoek toonde aan dat plezier in het werk en voldoening uit het werk halen hoog scoren. Ook komen twee duidelijke aandachtpunten naar voren: doelgericht werken en het nemen van verantwoordelijkheid, eigenaarschap en pro-activiteit. Deze en andere uitkomsten zetten we om in een actieplan. In een later onderzoek kijken we of hierop vooruitgang is geboekt. In 2016 krijgen alle medewerkers een Periodiek Medisch Onderzoek (PMO) aangeboden.

Dieselmotorenemissie (DME) De arbo wet- en regelgeving stelt eisen aan de dieselmotorenemissie van voertuigen die in gesloten of deels omsloten ruimtes rijden. Deze regels zijn bij Twence van toepassing in de aanleverhallen van de afvalenergiecentrale, de afvalscheidingsinstallatie en de biomassa-energiecentrale. Per 1 januari 2016 weren we hier voertuigen die niet voldoen aan de DME-normeringen. Wij hebben onze klanten al in 2014 geïnformeerd over de gevolgen van deze wet- en regelgeving bij Twence. Dit om ze de mogelijkheid te bieden hun wagenpark tijdig te controleren en eventueel aan te passen. Voor klanten van de biomassa-energiecentrale, die niet kunnen voldoen aan de eisen, is het mogelijk om –tegen betaling van het intern transport– elders op het terrein van Twence te lossen.



19

20

Hoofdstuk 4 – Planet

2009 Derde verbrandingslijn voor AEC Met de oplevering van de derde verbrandingslijn voor onze afvalenergiecentrale nam de hoeveelheid afval die we er konden verwerken fors toe en verdubbelde onze elektriciteitsproductie. Zonder deze derde lijn zou de zekere levering van warmte en stoom voor huishoudens en industrie niet mogelijk zijn.


René Pallencaôe, senior medewerker operationele teams, werkt al 21 jaar met passie in de energiecentrale van Twence. Hij maakte de bouw van alle drie de lijnen mee en kent de installaties als zijn broekzak. Hij is trots dat hij, zijn team en zijn collega’s met hun werk een belangrijke bijdrage leveren aan de verduurzaming van de regio.

Hoofdstuk 5 – Profit

21

Planet De afgelopen jaren heeft Twence fors geïnvesteerd om meer grondstoffen uit afval te halen, meer duurzame energie aan hernieuwbare bronnen te onttrekken en onze installaties maximaal in te zetten. Deze lijn zetten wij de komende jaren voort.

Grondstoffen- en materialenterugwinning

Green deal bodemassen Bodemassen zijn bij afvalverbranding verreweg de grootste stroom reststoffen. Het is dus belangrijk hier een goede toepassing voor te vinden. De Nederlandse afvalenergiecentrales hebben in 2012 een Green deal met de overheid gesloten om de kwaliteit van de bodemassen te verbeteren. Vanaf 1 januari 2017 moet minstens de helft van de bodemassen niet meer in IBC-werken worden toegepast (isoleren, beheersen, controleren), omdat de overheid af wil van de controle en nazorg voor deze toepassingen. De volledige afschaffing van IBC-werken wil de overheid in 2020 doorvoeren. Om aan de hogere kwaliteitseisen te voldoen moeten bodemassen volledig schoon worden (vrij toepasbaar) of een kwaliteit krijgen die gebruikt kan worden in ‘vormgegeven bouwstof’ in bijvoorbeeld de beton- en cementindustrie. Verder moet het percentage non-ferrometalen zoals aluminium, dat uit de bodemassen wordt teruggewonnen, minimaal 75 procent zijn in 2017.

22


Met nieuwe technieken halen we steeds meer waardevolle materialen en secundaire grondstoffen uit afval, zodat ze telkens weer opnieuw gebruikt kunnen worden. Dat goed gescheiden afval veel mogelijk biedt voor hergebruik is bij ‘het grote publiek’ bekend. Niet iedereen is zich er echter van bewust dat er ook interessante hergebruiksmogelijkheden zijn met het materiaal dat na energieopwekking uit niet-herbruikbaar brandbaar afval overblijft. Meer metalen uit bodemassen Na verbranding blijft ongeveer een kwart van alle afval over als bodemassen. Bij Twence gaat het om circa 150.000 ton per jaar. In de bodemasopwerkingsinstallatie worden de ruwe bodemassen verkleind, waarna we er zo veel mogelijk metalen en vervuiling uithalen. Sinds de uitbreiding in 2014 met de nieuwste scheidingstechnieken, verwijderen we nog kleinere metaaldeeltjes uit de bodemassen, tot het formaat van een speldenknop. Het gaat bijvoorbeeld om aluminium, zink en koper, die op deze manier weer terug worden gebracht in de kringloop. Het proces is een vorm van scheiding achteraf en telt mee in de recyclingdoelstellingen van onze aandeelhouders.

In 2015 hebben we de installatie verder geoptimaliseerd. We halen nu 91 procent van het ijzer uit de bodemassen, van de non-ferro-metalen winnen we 82 procent terug. Het resultaat van de extra bewerkingen overstijgt de verwachtingen en overtreffen de doelstelling uit de Green deal. Daarnaast hebben we succesvol ervaring opgedaan met een ‘semi-droge ontslakker’ in een van de productielijnen van onze afvalenergiecentrale. Deze zorgt ervoor dat de bodemassen droger in de bodem-

asopwerkingsinstallatie komen, wat de metalenterugwinning gunstig beïnvloedt (zie ook pagina 30 van dit verslag). Door betere bronscheiding zien wij het gehalte ijzerschroot en non-ferro’s in het afval en dus in de bodemassen dalen. Tegelijkertijd zorgt het verbeterde terugwinningsproces ervoor dat de teruggewonnen hoeveelheden non-ferrometalen in absolute getallen stijgen. Het scheidingsproces maakt de bodemassen schoner en beter inzetbaar in bijvoorbeeld de bouwsector. De komende jaren onderzoeken wij samen met externe partijen wat de mogelijkheden zijn om een deel van de bodemassen toe te passen in vrije bouwstoffen, zoals voorgeschreven in de green deal.

2,5

FERRO PRODUCTIE, % VAN BODEMAS

10 9 8

2,0

7 1,5

6 5 4

1,0

3 2

0,5

1 0

0 2009

2010

2011

2012

2013

2014

NON-FERRO PRODUCTE, % VAN BODEMAS

Terugwinning metalen uit bodemas

2015

Ferro % Non-ferro (zuiver) %

In de grafiek is het effect van bronscheiding op grovere metaaldelen zichtbaar door de sinds 2011 teruglopende hoeveelheid ferro’s die uit de bodemassen worden gehaald. De uitbreiding van de bodemasopwerkingsinstallatie medio 2014 had tot doel meer van de fijnere non-ferro’s terug te winnen. Het effect is te zien in het hogere terugwinpercentage van non-ferro’s in 2015.

Scheiding bedrijfsafval en grof huishoudelijk afval 2015

Bedrijfsafval, bouw- en sloopafval en grof huishoudelijk afval = 56.000 ton

Afvalscheidingsinstallatie

Internationale Green deal voor compost Nederland, Groot-Brittannië, Duitsland, Frankrijk en België zetten zich in voor een ‘grondstoffenrotonde’ voor het Noordzeegebied, de North Sea Resources Roundabout. Op 11 december 2015 werd een tweede internationale workshop gehouden in Brussel. Daar heeft Twence zich samen met Comgoed aangemeld voor deelname aan de Green deal die in 2016 zijn beslag moet krijgen en tot doel heeft de inzet van secundaire grondstoffen over de landsgrenzen te bevorderen. Hierbij wordt gezocht naar afstemming in de interpretatie van en toezicht op regelgeving tussen de Noordzeelanden. Twence en Comgoed willen de export van compost naar Engeland vereenvoudigen.

Puin: wegenbouw Sloophout en B-hout: productie van groene stroom Zand: bouwstof Kunststoffen, papier en karton: verdere opwerking en hergebruik Hoogcalorische deel: grondstof voor alternatieve brandstoffen Ferro (ijzer): hergebruik Non-ferro (koper, messing, aluminium en lood): hergebruik

= 50.000 ton.

De afvalscheidingsinstallatie van Twence verwerkt bedrijfsafval, bouw- en sloopafval en grof huishoudelijk afval. Eind 2015 zijn plannen geïnitieerd om het sorteerproces verder te optimaliseren door toepassing van nieuwe gautomatiseerde sorteertechnieken.


Materialenterugwinning door bioconversie Onze biovergisters vormen samen met onze composteringsinstallatie een compleet systeem voor bioconversie. Ze zetten organische afvalstromen worden met behulp van biologische processen om in nieuwe producten, zoals biobrandstof voor onze biomassa energiecentrale en compost.

De keurcompost wordt als bodemverbeteraar in de landbouw en tuinbouw afgezet en als veenvervanger in de potgrondindustrie. Informatie over de energiewinning door bioconversie leest u in de paragraaf ‘Energie uit hernieuwbare bronnen’.


23

Milieuprestaties Twence 2015

Input*

Output

Vermeden

Secundaire grondstoffen Ferro’s: 13.000 ton Non-ferro’s (zuiver): 3.500 ton Bodemassen: 158.000 ton AEC = 623.000 ton

CO2 ** 340.000 ton

Energie TAS = 56.000 ton

Stoom / Warmte: 647 GWh, waarvan duurzaam 361 GWh (voldoende voor 51.000 huishoudens) Elektriciteit: 421 GWh, waarvan duurzaam 307 GWh (voldoende voor 125.000 huishoudens)

Aardgas 178 miljoen m3 Bioconversie = 141.000 ton

Compost 43.000 ton

BEC = 166.000 ton = 50.000 ton

24


* De input is nauwkeurig. De getallen bij de producten zijn indicatief. ** De netto energieproductie van Twence wordt omgezet naar vermeden CO2-uitstoot via de substitutiemethode. Daarbij wordt gekeken naar de gemiddelde CO2-uitstoot bij de productie van in Nederland verbruikte elektriciteit en warmte.

Nieuwe projecten energie en grondstoffen Mest als waardevolle grondstof Twence wil vanaf 2017 jaarlijks 250.000 ton mest verwerken op de locatie ElhorstVloedbelt in Zenderen. Mest bevat waardevolle nutriënten. Wij gaan de mest eerst vergisten voor het winnen van energie, om vervolgens met scheidingstechnieken onder meer een exportwaardige fosfaatmeststof en een kaliummeststof uit het materiaal halen. De door ons geplande installatie kan ongeveer een kwart van het mestoverschot in de regio verwerken. We richten ons voornamelijk op een gebied van circa 30 kilometer rondom de locatie. Partijen als ForFarmers, Rabobank, Friesland Campina en LTO-Noord ondersteunen ons en zijn blij met het initiatief.

Zonne-energie Onderzoek naar de rol die Twence kan spelen in zonne-energie loopt intern al langere tijd. In 2015 hebben wij verder gewerkt aan de plannen voor de aanleg van een zonnepark op ons terrein in Hengelo. Met het beoogde zonnepark kunnen we jaarlijks ongeveer 2300 MWh duurzame elektriciteit opwekken. Dat is vergelijkbaar met het verbruik van ongeveer 700 huishoudens. Daarnaast doen wij onderzoek naar de mogelijkheden van zonnepanelen op de voormalige stortplaats ’t Rikkerink en op ‘Boeldershoek-West’.

Met het plan dragen we bij aan een duurzame oplossing van het mestprobleem in de regio en aan de vitaliteit van het Twentse platteland. Sinds 1 januari 2014 geldt voor de Nederlandse vee- en pluimveesector een mestverwerkingsplicht. Een deel van het mineralenoverschot in die mest moet uit de mestketen worden gehaald, zodat de bodem en het oppervlakte- en grondwater niet verder worden belast. In 2016 contracteren we de benodigde stromen. Ook zullen de aanvraag voor de benodigde subsidie, de contacten met belanghebbenden en de vergunningsprocedures onze aandacht vragen.


Fosfaat Mest bevat fosfaat, een voor het leven op aarde essentiële bouwstof. De grootste fosfaatvindplaatsen ter wereld liggen in de Verenigde Staten, China en Marokko. Vanwege het belang van fosfaat voor de voedselvoorziening in de wereld gaat er steeds meer aandacht uit naar de eindigheid van de voorraden fosfaat. De voorspellingen over de termijn waarop deze bouwstof uitgeput raakt variëren van 30 tot 70 jaar.


25

Projecten beëindigd Voor onze projecten kiezen wij een moment waarop alle seinen op groen moeten staan, om verantwoord vervolgstappen te kunnen zetten. Voor de projecten Nascheiding/KVM+ (het nascheiden van huishoudelijk restafval en kunststofverpakkingsmaterialen) en de pilot Stabilisatie Cavernes Twence (PSCT-project, het vullen van potentieel instabiele zoutcavernes met een vulstof op basis van rookgasreinigingszouten) viel het doek in 2015. Voor Nascheiding/KVM+ moesten we helaas concluderen dat het project bedrijfseconomisch ongunstig was. We zullen de business-case opnieuw bekijken wanneer de marktomstandigheden of subsidiegrondslagen in de toekomst wijzigen. Het ontbreken van maatschappelijk draagvlak voor een stabilisatie-oplossing die gebruik maakt van reststoffen van onze afvalenergiecentrales, gaf de doorslag om –samen met AkzoNobel– het PSCT-project te beëindigen.

26


In 2015 besloten we deel te nemen aan het vervolg van het ontwikkelingsproject Waste2Aromatics, dat wordt geleid door TNO. Samen met andere afvalbedrijven wordt een installatie ontwikkeld om koolhydraten (suikers) uit organische afvalstromen te gebruiken als grondstof voor de productie van aromaten. Aromaten behoren tot de belangrijkste grondstoffen voor de chemische industrie. Nu worden aromaten nog gewonnen uit aardolie. Onze deelname in het landelijke Nutriëntenplatform is in 2015 vruchtbaar geweest. Het platform verbindt partijen uit de industrie, de afvalwaterketen, afvalsector en onderzoek die zich inzetten voor het behoud van waardevolle minerale grondstoffen, onder meer uit mest en gft. Naar aanleiding van een gesprek met het Nutriëntenplatform heeft de Tweede Kamer met vier aangenomen moties gevraagd om nog meer nadruk te leggen op het sluiten van de kringloop voor nutriënten, waaronder fosfaten.

BEC2.0 Twence beschikt sinds 2007 over een biomassa-energiecentrale (BEC), die nietrecyclebaar afvalhout en biomassa omzet in duurzame elektriciteit. We gaan de centrale moderniseren en ombouwen, zodat deze ook warmte kan leveren. Hiermee verdrievoudigen we de energieproductie met vrijwel dezelfde hoeveelheid brandstof tot circa 450 GWh duurzame warmte en groene stroom, een equivalent van 75 (2MW-)windmolens duurzame energie. In juni ontvingen wij van het ministerie van Economische Zaken de beschikking voor de benodigde SDE+

subsidie, voor te produceren duurzame energie in de periode tussen 2018 en 2030. In november stemde onze raad van commissarissen in met de noodzakelijke investering. Het omvangrijke traject van engineering en aanbesteding van de onderdelen van de installatie is eind 2015 in gang gezet. De ombouw zal volgens de huidige planning begin 2017 starten, terwijl de installatie vol in bedrijf blijft. In het tweede kwartaal van 2018 kan de centrale dan de eerste warmte leveren.

Energieproductie Twence (bruto) 1.400 ENERGIEPRODUCTIE (GWh)

Biobased economie Technologische innovaties bieden de mogelijkheid om steeds verfijnder grondstoffen en energie terug te winnen uit organische materialen. Onze kennisbasis op dit vlak groeit.

1.200 1.000 800 600 400 200 0 2006

2007

2008 2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

2006 - 2015 Realisaties; Budget; 2017 - 2020 Meerjarenbegroting

Duurzame warmte- en stoomproductie Twence Duurzame electriciteitsproductie Twence Totale energieproductie

2008 - start levering elektriciteit uit BEC / 2009 - start levering elektriciteit uit 3e lijn AEC / 2011 - start levering stoom aan AkzoNobel en warmte aan stadsverwarming Enschede / 2018 - ombouw BEC

Energie uit hernieuwbare bronnen Hernieuwbare energie Duurzame of hernieuwbare energie maakt ons land minder afhankelijk van fossiele brandstoffen, zoals olie en kolen. Deze brandstoffen zijn eindig en het gebruik ervan veroorzaakt uitstoot van onder meer het broeikasgas CO2. Twence investeert al jaren in de verhoging van de productie van duurzame energie. Dit vertaalt zich in een voortdurend stijgende opbrengst. Voor de productie van bio-energie kiezen wij nadrukkelijk voor organisch afvalmateriaal. We maken dus geen gebruik van biomassa die speciaal voor dit doel wordt verbouwd – en daarmee rivaliseert met landbouwgrond voor de voedselketen.

Energiewinning door vergisting In 2015 hebben we in de voorbewerking van onze gft-vergister een extra zeef geïnstalleerd, die zand verwijdert uit de input. Hierdoor stijgt de biogaspotentie, wordt slijtage beperkt en verloopt het composteringsproces dat op de vergisting volgt beter dan voorheen. In 2014 en 2015 testten we samen met de Enschedese specialist in bioenergiesystemen HoSt een door hen ontwikkelde combivergister. Helaas hebben we moeten constateren dat het technisch concept van een deel van de installatie niet naar verwachting

Energie-opbrengsten bioconversie

functioneert. Dit deel is daarom niet in bedrijf genomen. In de natte vergister, het overblijvende deel van de installatie, kunnen we 30 procent meer verwerken dan geprognotiseerd. De gasopbrengst is zelfs 50 procent hoger dan verwacht. In deze lijn verwerken we onder meer putvetten, slib van waterzuiveringen en reststromen uit de levensmiddelenindustrie. Informatie over de materialenwinning uit bioconversie vindt u in de paragraaf ‘grondstoffen- en materialenterugwinning’.

Compleet systeem voor bioconversie Het meest geschikte deel van het bij Twence aangeleverde organische afval wordt in zuurstofloze vergistingsreactoren door bacteriën omgezet in biogas. Met het biogas produceren we duurzame energie.

Biogasproductie per ton vergist materiaal Het residu (digestaat) van het vergistingsproces mengen we met ander organisch afval en wordt gecomposteerd. Vocht verdampt en bacteriën breken de organische stof verder af in humusachtige delen. Na het composteerproces zeven we de compost en verwijderen we verontreinigingen. Zo past Twence vergistbaar organisch materiaal twee maal achtereen nuttig toe.

200

14.000

180

12.000

160

10.000

140 120

8.000

100 80

6.000

60

4.000

40

2.000

20 0

0 2011

2012

2013

2014

2015

2011

2012

2013

Elektriciteitsopbrengst in MWh

Biogasproductie per ton uit gft-vergister

Warmte-opbrengst in MWh

Biogasproductie per ton uit natte vergister


2014

2015

Te grof materiaal, dat niet als compost kan worden gebruikt, dient als biobrandstof voor de biomassa-energiecentrale. De biobrandstof wordt hier omgezet in groene stroom.


27

Bioconversie 2015

Elektriciteit: 13.000 MWh Organisch afval = 141.000 ton

Bioconversie

Warmte: 12.000 MWh

= 50.000 ton.

Biomassa-energiecentrale (BEC) 2015

Twence is veruit de grootste producent van duurzame energie in Overijssel. Ook landelijk gezien behoren wij tot de grootste duurzame energieproducenten. In 2015 produceerden wij genoeg elektriciteit om in de behoefte van ruim 125.000 huishoudens te voorzien. Daarnaast produceerde Twence warmte en stoom, vergelijkbaar met het warmteverbruik van nog eens 51.000 huishoudens. Daarmee is de totale energieproductie van Twence bijna gelijk aan het totale energieverbruik van alle huishoudens in Enschede. Door de energieproductie van Twence wordt jaarlijks circa 340.000 ton CO2uitstoot vermeden, doordat minder fossiele brandstoffen hoeven worden verbruikt. Voor de productie van energie gebruiken we afval en biomassa, die niet op andere wijze geschikt kan worden gemaakt voor hergebruik.

28


Elektriciteit: 154.000 MWh

Organisch afval = 166.000 ton = 50.000 ton.

De centrale was bij ingebruikname in 2008 de eerste stap in onze ambitie om energie uit duurzame bronnen te halen. Wij gaan deze centrale de komende jaren ombouwen, zodat we hieruit ook duurzame warmte kunnen leveren. Meer hierover leest u op pagina 26 van dit verslag.

BEC Betere benutting van meer stortgas De realisatie van nieuwe stortgasonttrekkingsbronnen en het bijbehorende leidingnetwerk op het Twence-terrein in Hengelo in 2014, had tot doel te voorkomen dat een groot deel van het broeikasgas methaan uit de stortheuvels in de atmosfeer terecht komt. Met de nieuwe bronnen onttrokken we in 2015 meer gas aan de stortheuvels dan we de jaren ervoor realiseerden met de oude installatie. Het gas converteren we naar elektriciteit en warmte.

Optimaal gebruik en verbetering installaties Met onze goed onderhouden installaties hebben wij een sterke basis om te werken aan onze doelen. Daarom zien we het optimaliseren van bestaande installaties ook als speerpunt. Hierin zijn in 2015 goede stappen gezet. Shock pulse generators Een mooi voorbeeld is het inbouwen van shock pulse generators in een van de ovens van de afvalenergiecentrale. Deze nieuwe techniek in ketelreiniging wekt met behulp van zuurstof en methaan gecontroleerde explosies op. De schokgolf, die hierdoor ontstaat, blaast het binnenste van de ketel schoon. Deze ‘on-line’ reinigingsmethode zorgt er voor dat we onze doorzet minder vaak hoeven te verlagen voor de ‘conventionele’ explosiereinigingen, maar vooral ook dat de warmte optimaal uit de rookgassen wordt gehaald. Stookproeven geven veel inzicht Om meer kennis op te doen over de verschillende afvalstromen, voeren we steeds vaker stookproeven uit met afval dat we als een aparte, ‘geïsoleerde’ batch verwerken. Daarmee leren we over de verbrandingswaarde van het afval, over emissies en over de kwaliteit van bodemassen die voortkomen uit het verwerken van bepaalde afvalstromen. Het effect zal op langere termijn zijn dat we in staat zijn beter te sturen op het ‘afvalportfolio’, waardoor de prestaties van de installaties nog verder zullen verbeteren.



29

Toepassing eigen CO2 Voor het reinigen van de rookgassen wordt in de afvalenergiecentrale van Twence onder meer natriumbicarbonaat (‘bakpoeder’, NaHCO3) ingezet. Twence heeft de afgelopen jaren in samenwerking met diverse partijen een installatie ontwikkeld om in de rookgasreiniging van een van de verbrandingslijnen koolstofdioxide (CO2) af te vangen en te gebruiken als grondstof voor natriumbicarbonaat. Het project is met bijna uitsluitend regionale bedrijven gerealiseerd. De CO2-afvangst uit de rookgassen draait continue en naar volle tevredenheid. De slurry (een hoog vaste stofgehalte natriumbicarbonaat in een oplossing) die we produceren is op specificatie. De overgang naar een proces waarin de slurry wordt gebruikt voor de reiniging van de rookgassen levert nog aanloopproblemen op. De afval-energiewereld kijkt met grote belangstelling mee met de ontwikkeling bij Twence: het biedt een zeer interessante mogelijkheid om geld te besparen door verduurzaming.

De natriumbicarbonaatinstallatie zal op jaarbasis circa 8.000 ton NaHCO3 produceren, waarin de eigen CO2 van Twence één van de grondstoffen is. Dit levert een reductie van de uitstoot van 2.000 tot 3.000 ton CO2 op jaarbasis. Dat is goed voor het milieu. Daarnaast is het bedrijfseconomisch interessant, omdat bicarbonaat een kostbare grondstof is.

30


Europa, de provincie Overijssel en de nationale overheid hebben in totaal voor bijna € 1,3 miljoen subsidies toegekend aan het project. We danken deze aan het hoge ‘nieuw-gehalte’ van het natriumbicarbonaatproject en de kansen die het biedt bij succes. Proeven met semi-droge ontslakker Sinds de ingebruikname van de nieuwe bodemasopwerkingsinstallatie in oktober 2014, beschikt Twence op dit gebied over het ‘neusje van de zalm’. De resultaten die we hier behalen kunnen nog verder verbeteren als de bodemassen droger worden aangeboden. De oxidatie van de metalen erin blijft dan beperkt, waardoor ze gemakkelijker terug te winnen zijn.

De proefinstallatie, een ‘semi-droge ontslakker’ die in 2015 op een van de lijnen van de afvalenergiecentrale is gemaakt, functioneert zeer goed. In de bodemasopwerkingsinstallatie zijn diverse proeven gedaan met materialen uit de aangepaste verbrandingslijn: het machinepark haalt meer metalen uit de drogere assen. Ook in dit project werken we nauw samen met leverancier Martin GmbH uit München (D). De branche heeft er veel belangstelling voor. Nederlandse afvalenergiebedrijven werken allemaal aan technieken om meer metalen terugwinnen uit bodemassen, zoals ook vastgelegd in de Green Deal (zie pagina 22).

Energie uit niet-recyclebaar afval De evolutie van Twence is al bijna twee decennia mogelijk door de stabiele basis die onze afvalenergiecentrale biedt. Niet-recyclebaar restmateriaal benutten wij voor de productie van energie.

Daarmee dragen we bij aan de besparing van fossiele brandstoffen en de reductie van de CO2-uitstoot. RDF uit het Verenigd Koninkrijk draagt bij aan de vollast van de installaties en stelt ons in staat grote

hoeveelheden stoom, warmte en elektriciteit te leveren. Hiermee helpen wij onze aandeelhouders en regionale bedrijven bij het behalen van hun duurzaamheids-doelstellingen.

Afvalenergiecentrale (AEC) 2015

Elektriciteit: 254.000 MWh

Stoom / Warmte: 635.000 MWh

Niet-recyclebaar afval = 623.000 ton AEC

= 50.000 ton.

We kregen in 2015 te maken met een defect aan een van de turbines van de afvalenergiecentrale, waardoor enkele maanden uit een van de lijnen van de centrale geen elektriciteit kon worden gegenereerd. Brand in een afvalbunker van dezelfde centrale leidde tot een korte tijdelijke uitval van een ketel, met eveneens negatieve gevolgen voor de energieproductie.

Energierendement per kton input (in GWh) 2,00 1,80 1,60 1,40 1,20 1,00 0,80 0,60 0,40 0,20

BEC

-

AEC lijn 1 & 2 2010


2011

2012

2013

2014

2015

AEC lijn 3


31

Warmtelevering aan stadsverwarming EnNatuurlijk Met de warmte uit onze installaties worden in Enschede circa 7.000 huishoudens en enkele honderden bedrijven en instellingen (waaronder de Universiteit Twente en het stadion van FC Twente) verwarmd. De bedrijvengebruiken ongeveer 70 procent van de warmte. Afvalenergiecentrales Twence voldoen aan criteria R1-status Het energetisch rendement van de installaties van Twence is aanzienlijk hoger dan die van ‘klassieke’ afvalverbrandingslijnen. Dit rendement is zo hoog, dat de Rijksoverheid de centrale heeft aangemerkt als installatie voor ‘nuttige toepassing’ van afval en niet voor ‘verwijdering’ van afval. Deze zogenaamde R1 status betekent dat de installaties qua rendement ruimschoots de vergelijking aan kunnen met de huidige generatie kolengestookte elektriciteitscentrales. De R1-waarden zijn voornamelijk gebaseerd op de elektriciteits- en warmteproductie en de calorische waarde van het afval. Deze worden jaarlijks opnieuw vastgesteld. In 2015 publiceerde de Rijksoverheid de resultaten van de berekeningen over 2014, waaruit bleek dat Twence qua energierendement volop blijft meedraaien in de top 5 van Nederlandse afvalenergiebedrijven. Daarom spreken we ook met ‘recht’ én trots over ‘afvalenergiecentrale’.

32


FOTO Geleverd 2015

Vermeden

Thermisch = 178.000 MWh CO2 = 37.000 ton = 100.000 MWh

Levering stoom en warmte Sinds 1 januari 2011 levert Twence warmte en stoom voor huishoudens en industriële toepassingen. Door de leverzekerheid, die wij dankzij onze drie productielijnen kunnen bieden, konden onze warmteafnemers EnNatuurlijk (in 2014) en AkzoNobel (in 2013) hun eigen minder duurzame energievoorzieningen ‘in de mottenballen’ zetten.

stoom van Twence bereikt AkzoNobel een substantiële besparing op fossiele brandstoffen en wordt de uitstoot van CO2 beperkt. Het transport van stoom vindt plaats via een geïsoleerde bovengrondse leiding die in 2010 werd aangelegd.

Geleverd 2015 Stoomlevering aan AkzoNobel AkzoNobel produceert op haar locatie in Hengelo zout door pekel in te dampen met behulp van stoom. De afvalenergiecentrale van Twence geproduceert stoom voor het opwekken van elektriciteit. Door het betrekken van een deel van deze

Stoom = 700.000 ton = 100.000 ton

Vermeden

CO2 = 110.000 ton

Levering elektriciteit Al sinds de ingebruikname van de afvalenergiecentrale in 1996 leveren wij elektriciteit aan het openbare net, sinds 2013 ook aan de Twentse gemeenten. Zij zetten hiermee lokaal geproduceerde duurzame energie in. De gemeenten gebruiken de elektriciteit voor openbare gebouwen en voorzieningen, zoals zwembaden en straatverlichting. In totaal gaat het om circa 6.000 aansluitingen in veertien gemeenten en een verbruik van circa 70.000 MWh per jaar. Dit is vergelijkbaar met 20.000 huishoudens.

Storten De stortactiviteiten waren in 2015 beperkt, maar nog altijd noodzakelijk. Op de stortplaats vinden voornamelijk verpakte asbesthoudende afvalstoffen hun eindbestemming, evenals ander

Green Deal Duurzaam storten De Nederlandse stortplaatsexploitanten maken zich sterk om de milieurisico’s van stortplaatsen na sluiting verder te verlagen. Met grootschalig en langjarig onderzoek naar duurzaam stortbeheer willen ze aantonen dat dit kan. In oktober ondertekenden staatssecretaris Mansveld (ministerie van Infrastructuur en Milieu), gedeputeerden van betrokken provincies, de Stichting Duurzaam Stortbeheer en diverse andere betrokkenen de Green Deal Duurzaam Stortbeheer. Stortplaatsen worden beheerd volgens de IBC-criteria: Isoleren, Beheersen, Controleren. Stortplaatsexploitanten, zoals Twence, isoleren het afval door het aanbrengen van een onderafdichting en later een bovenafdichting. Door middel van peilbuizen en controledrains controleren we wat er met de stortplaats gebeurt en we beheren de stortplaats ‘eeuwigdurend’. Provincies gaan over het geld voor deze eeuwigdurende nazorg. Het geld brengen de stortplaatsexploitanten zelf (verplicht) in. Deze werkwijze betekent dat toekomstige


afval dat niet recyclebaar is. Daarnaast is gevaarlijk afval gestort onder extra gecontroleerde omstandigheden. Het gaat voornamelijk om slib van bedrijfswaterzuiveringen en grond

afkomstig van laboratoria. Een deel van het stortterrein is gebruikt voor tijdelijke opslag van (bio)brandstoffen en bodemassen, in afwachting van toepassing.

generaties veilig ingepakt afval erven. Dat is geen duurzame oplossing. Bij het verlagen van de milieurisico’s gaat het voornamelijk om het terugdringen van de potentiële emissies uit stortplaatsen naar bodem en lucht. Door processen te stimuleren die zorgen voor versnelde afbraak van het (organische) afval en het versneld binden van schadelijke stoffen, zoals metalen, hoopt men de emissies zodanig te beperken dat stortplaatsen binnen één generatie geen risico meer vormen voor mens en milieu. De onderzoeken vinden plaats op stortplaatsen van Attero en Afvalzorg, de twee grootste stortplaatsexploitanten van Nederland. De bij de Stichting Duurzaam Stortbeheer aangesloten exploitanten, waaronder Twence, denken en betalen mee aan de onderzoeken. De Provincie heeft ons, vanwege onze actieve deelname in de Stichting duurzaam Stortbeheer, twaalf jaar uitstel verleend voor het aanbrengen van de eindafdekking.


33

Kwaliteit Certificeringen Twence per 31 december 2015 KEURINGSINSTATIE ISO 9001:2008 Kwaliteitsmanagementsysteem ISO 14001:2004 Milieumanagementsysteem OHSAS 18001:2007 Arbomanagementsysteem

DEKRA Certification B.V.

MVO Prestatieladder Niveau 3

DEKRA Certification B.V.

KOMO Productcertificaat AEC-bodemas op grond van BRL 2307

Kiwa N.V.

FPC-certificaat voor AEC-bodemas (= certificaat van de Fabriekseigen Productie Controle in het kader van de CE-markering)

Vernieuwd toezichtconvenant Twence heeft in 2015 landelijk als eerste met de provincie Overijssel een convenant opgesteld waarvoor de nieuwe ISO19600 richtlijn de basis vormt. De inwerkingtreding van het convenant toont het vertrouwen dat provincie Overijssel en Twence in de loop van de afgelopen jaren met elkaar hebben opgebouwd. In een aantal stappen zijn Twence en provincie Overijssel al sinds 2005 bezig om het toezicht op een combinatie van output- en systeemniveau mogelijk te maken. Bedrijf en toezichthouder zijn op het gebied van compliance-management en systeemgericht toezicht twee van de pioniers in Nederland.

34


Beoordelingsrichtlijn Keurcompost

MPS-ECAS

FSC-bosbeheer (Forest Stewardship Council)

Unie van Bosgroepen

Ongewone voorvallen Op grond van de Wet milieubeheer melden we ongewone voorvallen met een mogelijk milieugevolg aan het bevoegd gezag. De provincie Overijssel heeft ons in 2015 een handhavingswaarschuwing gestuurd omdat drie ongewone voorvallen niet snel genoeg zijn gemeld. Er zijn verbeteringen doorgevoerd zodat eerder gemeld kan worden. In 2015 zijn in totaal 22 voorvallen aan de provincie gemeld. Bunkerbrand lijn 3 In de nacht van 16 op 17 oktober kwam afval in de bunker van lijn 3 van de afvalenergiecentrale tot ontbranding, waarschijnlijk door broei. Met de sprinklerinstallatie en het waterkanon in

de bunker kon uitbreiding van de brand worden voorkomen. In overleg met de brandweer is ervoor gekozen het vuur in te pakken met ander afval en zo te smoren. Op een kleine beschadiging van de bunkerwand na, heeft de brand geen schade aan de installatie veroorzaakt. De brandweer complimenteerde Twence met de aanpak van de brand. Het blussen is volledig aan onszelf overgelaten. Een groep officieren van de brandweer komt op een later moment terug om samen met ons te beoordelen hoe een dergelijke brand in de toekomst het best bestreden kan worden.

Naleving milieuwet- en regelgeving De Provincie Overijssel is voor ons het bevoegd gezag voor toezicht op de naleving van de milieuwet- en regelgeving. In 2015 voerde de provincie vier milieucontroles uit. Er zijn geen overtredingen van de vergunningsvoorschriften geconstateerd. Jaarlijks controleert de Provincie Overijssel door een systeemcontrole in hoeverre het compliance-managementsysteem bij Twence voldoet aan de eisen van het toezichtconvenant Vernieuwing Toezicht en de nieuwe NEN-ISO 19600 richtlijn voor compliance-management. Naast de Provincie Overijssel hebben het Waterschap Vechtstromen, de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) en de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) controles uitgevoerd bij Twence. Hierbij zijn geen overtredingen van voorschriften of wet- en regelgeving geconstateerd.

Milieuaspecten Compliance en NEN ISO 19600 Compliance is het begrip waarmee wordt aangeduid dat personen of organisaties werken in overeenstemming met de geldende wet- en regelgeving. Compliance wordt steeds complexer door de grote hoeveelheid wetten, regels en andere eisen, maar ook steeds belangrijker als basis voor maatschappelijk verantwoord ondernemen. Daarom is een mondiaal geaccepteerd referentiekader voor wat ‘goed’ compliance-management inhoudt, belangrijk voor organisaties en toezichthouders. Hiervoor is, in samenwerking met Twence, de nieuwe NEN ISO 19600 richtlijn ontwikkeld.

Emissies naar lucht De gereinigde rookgassen van de drie verbrandingslijnen voert Twence af via één schoorsteen. De BEC heeft een eigen schoorsteen. Om te kunnen toetsen aan de geldende emissiegrenswaarden worden de emissies van de vier lijnen afzonderlijk gemeten. Jaarlijks worden de resultaten gerapporteerd in het PRTRverslag (Pollution Release and Transfer Register), dat door de provincie Overijssel wordt beoordeeld. Deze verplichting komt voort uit Europese regels. Op www.emissieregistratie.nl zijn de resultaten te zien. De schoorsteenemissies van de afvalenergiecentrale en de biomassa-energiecentrale zijn in 2015 in vergelijking met voorgaande jaren op hetzelfde goede niveau gebleven. Tabellen met betrekking tot de luchtemissies van de afvalenergiecentrale en de biomassa-energiecentrale zijn opgenomen in de bijlage. Emissies naar water Twence werkt aan optimalisatie van de capaciteit van onze percolaatwaterzuiveringsinstallatie (PWZI), om plaatselijke wateroverlast op het terrein te voorkomen. Hemelwater wordt afgepompt naar de gemeentelijke riolering.

Milieudoelstellingen Medio 2015 zijn de milieudoelstellingen voor 2016 vastgesteld. Een tijdelijke activiteit bij de afdeling bioconversie leidde in het verslagjaar tot één (terechte) geurklacht.

Vanwege de ingebruikname van de natte vergister hebben we in de PWZI een extra beluchtingstank in gebruik genomen.



35

36


2011 Warmte- en stoomlevering Het rendement van de afvalenergiecentrale nam in 2011 fors toe door de uitkoppeling van stoom en warmte. AkzoNobel gebruikt de stoom voor de zoutproductie en EnNatuurlijk verwarmt er wijken, bedrijven en instellingen in Enschede mee. Het aandeel energie in onze netto-omzet, groeide van 8 procent in 2001 naar 43 procent in 2015.


Marieke Oomen, jurist, buigt zich sinds 2012 over de contracten voor levering van RDF vanuit het Verenigd Koninkrijk. Deze contracten dragen bij aan de vollast van de installaties. Daarmee stellen we de levering van thermische energie zeker.

Bijlage – Tabellen

37

Profit In dertig jaar evolueerde de stortplaats op de Boeldershoek tot een hightechduurzaamheidsbedrijf, dat grondstoffen en energie uit afval haalt. De komende jaren intensiveren we deze transitie. We optimaliseren onze installaties en ontwikkelen we nieuwe bedrijfsactiviteiten.

Financiering ‘Agenda van Twente’ Twence is de financieringsbron van de Regio Twente voor de ‘Agenda van Twente’. Via het zogenoemde superdividend, dat we sinds 2008 uitkeren aan onze gemeentelijke aandeelhouders, worden in Twente projecten gefinancierd die de regionale economie, innovatie en werkgelegenheid stimuleren. Over de jaren 2008 tot en met 2014 keerden we in totaal al € 56 miljoen uit als superdividend ten behoeve van de Agenda van Twente. Over het jaar 2015 zal hiervoor wederom € 8 miljoen worden uitgekeerd, waarmee de totale uitkering uitkomt op € 64 miljoen. De ‘Agenda van Twente’ zal binnen Regio Twente als meerjarig investeringsprogramma tot en met 2017 blijven bestaan. Wij zijn er trots op dat wij deze bijdrage kunnen leveren aan de ontwikkeling van de leefbaarheid van en werkgelegenheid in Twente.

38


Kerncijfers De onderstaande kerncijfers hebben betrekking op de geconsolideerde jaarrekening 2015 van Twence Holding B.V. De balansgegevens zijn per 31 december.

EENHEID

2015

2014

Afvalverwerking, energie, grondstoffen Netto-omzet Som der bedrijfsopbrengsten

€ mio € mio

106,0 106,9

105,4 106,4

Resultaten Bedrijfsresultaat/EBIT Netto resultaat Netto resultaat als % van de bedrijfsopbrengsten EBITDA

€ mio € mio % € mio

16,5 9,6 9,0 50,2

17,0 9,1 8,6 51,8

Door wereldmarktontwikkelingen zijn de prijzen voor energie en metalen aanzienlijk gedaald. De lage energieprijzen zetten onze resultaten sterk onder druk. Daarnaast kregen we te maken met een defect aan een van de turbines van de afvalenergiecentrale, waardoor enkele maanden minder elektriciteit kon worden gegenereerd. Brand in een afvalbunker van dezelfde centrale gaf eveneens negatieve gevolgen voor de energieproductie.

Kasstroom uit operationele activiteiten

€mio

47,0

40,2

Materiële vaste activa Aanschafwaarde totaal Boekwaarde totaal Investeringen Afschrijvingen

€ mio € mio € mio € mio

628,3 261,1 8,7 33,7

622,5 286,0 18,3 34,8

Vermogen Balanstotaal

€ mio

298,1

321,6

% %

5,4 7,8

5,2 7,4

We hebben veel aandacht besteed aan het op niveau houden van de resultaten. Dat wij er in dit jaar in geslaagd zijn om met een goed resultaat te eindigen, zegt iets over de robuustheid van Twence. Van onze netto-omzet van € 106,0 miljoen komt bijna de helft uit de verkoop van energie. Onze inspanningen hebben in 2015 geresulteerd in een netto resultaat van € 9,6 miljoen.

Afvalhoeveelheden Aangeleverde hoeveelheden

in kton

950

949

Energie Bruto elektriciteitsproductie Warmte- en stoomlevering

in GWh in GWh

421 647

411 645

Overige kerncijfers Personeelsbezetting ultimo Ziekteverzuim Gemiddelde leeftijd

in fte % in jaren

228,7 4,2 45,1

218,3 4,9 44,8

Onze focus was in 2015 gericht op het mogelijk maken hiervan, door keuzes te maken voor de juiste ontwikkelingsprojecten en de organisatie fit te maken voor de toekomst.

Het jaar 2015

KERNCIJFERS

Kengetallen Rentabiliteit totale vermogen Rentabiliteit eigen vermogen

Toekomst

Synergie

De druk op de resultaten, vooral als gevolg van de lage prijsniveaus van energie, zal in 2016 niet verminderen. Desondanks verwachten wij ook komend jaar bedrijfseconomisch gezien bevredigende resultaten. Ons strategisch bedrijfsplan 2016-2019 geeft onze ontwikkelingsrichting voor de komende jaren weer. Geen revolutie, maar evolutie: we zetten nieuwe stappen in de ingeslagen richting. We zullen op eigen kracht en met visie blijven groeien: al onze installaties leveren input voor elkaar. De warmte van de één dient weer in het proces van de ander.De reststromen van de één dienen als brandstof of grondstof voor de ander. Door deze synergie kunnen we het inkomende materiaal maximaal benutten. Energie zal meer en meer uit hernieuwbare bronnen komen, wij zullen daar onze bijdrage aan leveren. Bedrijven als Twence, met expertise op het gebied van terugwinnen van grondstoffen uit afval, vormen een belangrijke schakel in de keten van verbruik naar nieuw gebruik. Ook hierin zullen wij ons verder ontwikkelen. Daarnaast richten wij ons vizier voor de lange termijn nadrukkelijk op onze mogelijkheden om bij te dragen aan de biobased economie.

BESTAANDE INSTALLATIES OPTIMAAL GEBRUIKEN EN VERBETEREN

Vollast Rendementverhoging

Ombouw biomassa-energiecentrale (voor stoom, warmte en elektriciteitslevering)

MEER GRONDSTOFFEN WINNEN UIT AFVAL, RESTSTROMEN EN BIOMASSA

MEER DUURZAME ENERGIE UIT HERNIEUWBARE BRONNEN

Mestverwaarding en bioconversie


Mestverwaarding

Recycledoelstellingen aandeelhouders

Green deal bodemassen

Bijdrage aan nieuwe duurzame energieoplossingen


39

40

2014 Nieuwe machinepark voor bodemasopwerking Met onze vernieuwde bodemasopwerkingsinstallatie realiseren we hoge terugwinpercentages: 91 procent van de ferro’s en 82 procent van de non-ferro’s halen we uit de bodemassen. Aluminium, zink en koper, met het formaat van een speldenknop of groter, kunnen zo -na de thermische verwerking van afval- als grondstof opnieuw worden gebruikt.


De bewerkte bodemassen zijn ‘schoner’, wat belangrijk is om vrije toepassing als zand- en grindvervanger mogelijk te maken. Harry Hegeman, project manager bij Twence, zorgde met zijn team voor de realisatie van de nieuwe installatie. Met deskundigen uit binnen- en buitenland zetten we steeds verdere stappen in het terugwinnen van grond- en bouwstoffen.

41

Tabellen Prestaties afvalenergiecentrale (AEC) en biomassa-energiecentrale (BEC) (bruto productie) 2011 eenheid

AEC

huish./bedrijfsafval

kton

609

biomassa

kton

2012 BEC

AEC

2013 BEC

AEC

2014 BEC

AEC

2015 BEC

AEC

BEC

Afval verwerkt: 604 117

598 159

600 150

623 166

166

Electriciteit: bruto E-productie

GWh

319

111

269

155

177

136

245

159

254

154

levering openbare net

GWh

251

98

204

139

113

122

178

142

187

138

eigen verbruik

GWh

68

13

65

16

64

14

67

15

67

16

warmwaterlevering

GWh

95

160

181

169

166

stoomlevering

GWh

279

366

546

475

469

kton

144,3

10,0

133,3

10,0

141,9

10,3

113,2

4,6

172,4

kton

15,7

1,0

16,1

1,2

15,8

1,2

12,2

1,2

20,5

overige as

kton

7,4

3,0

7,3

3,0

6,9

2,4

7,3

2,6

7,2

2,7

RGR-zout

kton

10,0

1,4

9,5

1,7

8,9

1,6

10,0

1,8

10,4

1,6

slib

kton

1,6

Warmte:

Reststoffen: bodemas metalen

(1)

toename door opwerking extra bodemas uit 2014. (2)

42


onbewerkt.

(2)

1,5

1,7

1,3

1,4

12,7 (1)

1,2

Terugwinning metalen uit bodemas JAAR

FERRO EXCL. RVS TON

NON-FERRO (ZUIVER) TON

BODEMAS BEWERKT KTON

2007

6.162

819

66,6

2008

5.880

1.031

72,3

2009

10.866

1.471

2010

12.918

2011

%

NON-FERRO (ZUIVER) %

125,2

8,7

1,2

1.676

150,0

8,6

1,1

13.697

1.434

144,8

9,5

1,0

2012

13.038

2.129

143,1

9,1

1,5

2013

12.473

1.853

146,3

8,5

1,3

2014

9.385

1.791

117,8

8,0

1,5

2015

13.030

3.548

185,0

7,0

1,9

(1)

FERRO

(1)

In 2015 verwerkten we 27 kton meer bodemassen, die door de ombouw van de bodemasopwerkingsinstallatie in 2014 tijdelijk niet verwerkt konden worden.



43

Luchtemissies afvalenergiecentrale (AEC) 1, 2 en 3 Twence 2015 Overzicht van emissie-uitstoot en toetsing aan Nederlandse dagnormen (activiteitenbesluit) en tevens vergelijk aan de extra jaargemiddelde normen opgenomen in de Wm-vergunning (toetsing na afloop 2015). CONTINU-METINGEN AEC 1, 2 en 3

Component

AEC lijn-1/2

AEC lijn-3

RESULTAAT RESULTAAT RESULTAAT AEC lijn-1

jaargemiddeld

AEC lijn-2

AEC lijn-3

dagmaximum

overschrijdingen

jaargemiddeld

mg/Nm3

aantal dagen

mg/Nm3

mg/Nm3

mg/Nm3

mg/Nm3

mg/Nm3

0

2(3)

2(3)

0,54

0,78

0,11

- zoutzuur

8

1

2(3)

n.v.t.

0,02

0,01

7,17

- zwaveldioxide

40

1

7(3)

15(3)

2,82

1,71

12,19

- stikstofoxiden

180

0

65(3)

65(3)

64,81

64,42

64,54

- koolmonoxide

30

1

20(3)

n.v.t.

8,48

8,28

11,18

- organische stoffen

10

0

5(3)

5(3)

0,36

0,37

0,35

5

1

n.v.t.

n.v.t.

2,60

2,53

0,50

AEC 1, 2 en 3

MILIEUNORM

RESULTAAT

MILIEUNORM TWENCE

algemene eis

RESULTAAT RESULTAAT RESULTAAT AEC lijn-1

AEC lijn-2

AEC lijn-3

max. per meting

overschrijdingen

jaargemiddeld

mg/Nm3

max. per meting

mg/Nm3

mg/Nm3

mg/Nm3

mg/Nm3

- kwik

0,05

0

0,005(3)

0,0009

0,0012

0,0020

- cadmium en thallium

0,05

0

0,01(3)

0,0006

0,0006

0,0007

- som overige metalen

0,5

0

0,05(3)

0,0075

0,0100

0,0061

- waterstoffluoride

1

0

0,2(3)

0,0508

0,1917

0,5767

- dioxinen/furanen (x10-6)

0,1

0

0,02(3)

0,0035

0,0050

0,0049

Component


algemene eis

MILIEUNORM TWENCE

5

CONTINU-METINGEN

44

RESULTAAT

- stof

- ammoniak

(1) naast de dagwaarde geldt ook een maandwaarde van 70 mg/Nm3 (2) aanvullende grenswaarde aan activiteitenbesluit (3) aanvullende richtwaarde aan activiteitenbesluit

MILIEUNORM

jaargemiddeld

Luchtemissies biomassa-energiecentrale (BEC) Twence 2015 Overzicht van emissie uitstoot en toetsing aan Nederlandse dagnormen (activiteitsenbesluit) en tevens vergelijk aan de extra jaargemiddelde normen opgenomen in de Wm-vergunning (toetsing na afloop 2015). CONTINU-METINGEN BEC

MILIEUNORM

RESULTAAT

algemene eis

RESULTAAT

RESULTAAT

Twence specifiek

dagmaximum

overschrijdingen

jaargemiddeld

gemiddelde

mg/Nm

aantal dagen

mg/Nm

mg/Nm3

- stof

5

0

2(3)

0,07

- zoutzuur

8

0

n.v.t.

3,08

- zwaveldioxide

40

0

15(3)

14,53

- stikstofoxiden

180,(1)

0

65(3)

65,47

- koolmonoxide

45

5

30(3)

34,41

- organische stoffen

10

0

5(3)

0,36

0

n.v.t.

2,09

RESULTAAT

MILIEUNORM

Component

- ammoniak PERIODIEKE METINGEN BEC

3

5,(2) MILIEUNORM algemene eis

Component

3

RESULTAAT

Twence specifiek

max. per meting

overschrijdingen

jaargemiddeld

BEC

mg/Nm3

aantal dagen

mg/Nm3

mg/Nm3

- kwik

0,05

0

0,005(3)

0,0009

- cadmium en thallium

0,05

0

0,01(3)

0,0005

- som overige metalen

0,5

0

0,05(3)

0,0082

- waterstoffluoride

1

0

0,2(3)

0,0900

- dioxinen/furanen (x10-6)

0,1

0

0,02(3)

0,0047


(1) naast de dagwaarde geldt ook een maandwaarde van 70 mg/Nm3 (2) aanvullende grenswaarde aan activiteitenbesluit (3) aanvullende richtwaarde aan activiteitenbesluit


45

46

2018 Het kan altijd beter Twence beschikt sinds 2007 over een biomassa-energiecentrale, waarin we niet-recyclebaar afvalhout en biomassa omzetten in 100 procent groene stroom. We gaan de centrale moderniseren en ombouwen, zodat we er ook warmte uit kunnen leveren. Hiermee verdrievoudigen we de energieproductie met vrijwel dezelfde hoeveelheid brandstof, tot circa 450 GWh warmte en groene stroom.


Een equivalent van 75 (2MW-)windmolens duurzame energie. Leendert Tamboer, manager business development & strategy, onderzoekt alle opties voor de inzet van deze ‘nieuwe’ warmte. Niet alleen bij bestaande en potentiële klanten, maar ook voor de toepassing in Twence’ eigen processen.


47

Twence Holding B.V.

Bezoekadres Boldershoekweg 51 7554 RT Hengelo Nederland Postadres Postbus 870 7550 AW Hengelo Nederland T +31 (0)74 240 44 44 F +31 (0)74 240 43 33 E [email protected] I www.twence.nl

1 Hoofdstuk 1 Hoofdtitel. Evolutie. Twence in 2015

Recommend Documents