Gemeente Alphen aan den Rijn
Veiligheids-, Gezondheids- en Milieuplan ontwerpfase Renovatie Koningin Julianabrug AL379-1/041
Gemeente Alphen aan den Rijn
Veiligheids-, Gezondheids- en Milieuplan ontwerpfase Renovatie Koningin Julianabrug AL379-1/041
referentie
projectcode
status
AL379-1/14-008.379
AL379-1
definitief
projectleider
projectdirecteur
datum
ing. O.C. Kerssens
ir.drs. J.L.C.M. van Daelen
18 april 2014
autorisatie
naam
paraaf
goedgekeurd
ing. O.C. Kerssens
Witteveen+Bos Hoogoorddreef 56 F Postbus 12205
Het kwaliteitsmanagementsysteem van Witteveen+Bos is gecertificeerd op basis van ISO 9001.
1100 AE Amsterdam
© Witteveen+Bos
020 312 55 55
Niets uit dit bestek/drukwerk mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt in enige vorm, hetzij elektronisch, mechanisch dan wel met digitale technieken door fotokopieën, opnamen, internet of op enige andere wijze zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Witteveen+Bos Raadgevende ingenieurs B.V. noch mag het zonder een dergelijke toestemming worden gebruikt voor enig ander werk dan waarvoor het is vervaardigd.
www.witteveenbos.nl
INHOUDSOPGAVE
blz.
1. INLEIDING
1
2. PROJECTGEGEVENS 2.1. Projectomschrijving 2.2. Uitvoering en fasering
3 3 3
3. BETROKKEN PARTIJEN 3.1. Opdrachtgever 3.2. Ontwerpbureau 3.3. Contractbeheersing uitvoeringsfase 3.4. V&G-coördinator ontwerpfase 3.5. Technical Inspection Service 3.6. V&G-coördinator uitvoeringsfase 3.7. Uitvoerende partij 3.8. Inspectie SZW
5 5 5 5 5 5 5 6 6
4. VGM TOETS (RI&E) VAN HET VOORLOPIG ONTWERP 4.1. Algemeen 4.2. Risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) VO
7 7 7
5. VGM TOETS (RI&E) VAN HET DEFINITIEF ONTWERP 5.1. Algemeen 5.2. Risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) DO
13 13 13
6. VGM-PLAN EN DOSSIER ONTWERPFASE 6.1. VGM-plan 6.2. Taken en verantwoordelijkheden V&G 6.3. Uitvoering van en toezicht op de maatregelen uit de RI&E 6.4. Voorlichting en instructie 6.5. V&G-coördinatie 6.6. V&G-dossier
17 17 25 25 26 26 26
laatste bladzijde
27
BIJLAGEN -
aantal blz.
1.
INLEIDING Onderhavig document betreft het Veiligheids-, Gezondheids- en Milieudossier (VGMdossier) behorende bij de ontwerpfase van het project ‘renovatie Koningin Julianabrug Alphen aan den Rijn’. Het VGM-dossier ontwerpfase is het resultaat van de tijdens de ontwerpfase uitgevoerde activiteiten in het kader van VGM-management. Het doel van VGM-management is om de veiligheid, gezondheid en milieuaspecten binnen het project te kunnen beheersen. Tijdens elke ontwerpcyclus (voorlopig ontwerp, definitief ontwerp en contractfase) vindt er een toetsing van het ontwerp plaats op VGM aspecten. Hierbij worden de risico’s geïnventariseerd en geëvalueerd. Waar mogelijk worden de geïnventariseerde risico’s weg ontworpen door het toepassen van ontwerpaanpassingen. Deze keuzes worden vastgelegd in het VGM-dossier ontwerpfase. Het kan ook zijn dat bepaalde gesignaleerde risico’s pas in een volgende fase van het project weg ontworpen kunnen worden of dat voor bepaalde risico’s eisen nodig zijn in het uiteindelijke contract, zodat deze tijdens de realisatiefase geborgd moeten worden. Deze worden als aandachtspunt in het ontwerprapport en/of VGM-dossier genoemd en daarmee overgedragen naar de volgende fase. In de contractfase wordt het VGM-dossier ontwerpfase afgerond ten behoeve van de overdracht naar de uitvoeringsfase. Overgebleven VGM risico’s vanuit de ontwerpfase (de zogenaamde restrisico’s) worden opgenomen in het Veiligheids- en Gezondheidsplan ontwerpfase (V&G-plan), dat als bijlage bij het contract wordt opgenomen. Het plan zal de eerste versie vormen conform het Arbobesluit artikel 2.28 vereiste Veiligheids- en Gezondheidsplan. Leeswijzer Het VGM-dossier ontwerpfase bestaat uit de navolgende onderdelen. - hoofdstuk 1: inleiding; - hoofdstuk 2: projectgegevens; - hoofdstuk 3: betrokken partijen; - hoofdstuk 4: VGM toets (RI&E) van het Voorlopig Ontwerp; - hoofdstuk 5: VGM toets (RI&E) van het Definitief Ontwerp; - hoofdstuk 6: VGM-plan en dossier ontwerpfase.
Witteveen+Bos, AL379-1/14-008.379 definitief d.d. 18 april 2014, Veiligheids-, Gezondheids- en Milieuplan ontwerpfase Renovatie Koningin Julianabrug AL379-1/041
1
2
Witteveen+Bos, AL379-1/14-008.379 definitief d.d. 18 april 2014, Veiligheids-, Gezondheids- en Milieuplan ontwerpfase Renovatie Koningin Julianabrug AL379-1/041
2.
PROJECTGEGEVENS
2.1.
Projectomschrijving De Koningin Julianabrug in Alpen aan den Rijn is begin jaren ’50 in bedrijf genomen. De brug kent een lengte van 420 m en bestaat uit twee lange aanbruggen (de opritten van de brug) en een beweegbaar deel. Een allesomvattende inspectie, uitgevoerd in de eerste helft van 2011, toont aan dat de brug op functioneel belangrijke onderdelen in zeer slechte staat verkeert. Naar aanleiding hiervan is er eind 2011 een spoedreparatie uitgevoerd aan de draaipunten van de brug. Verder klagen omwonenden al langere tijd over de geluidsoverlast als gevolg van deze oeververbinding. Deze geluidsoverlast is terug te voeren tot de voegovergangen en de oplegging van de val die niet goed aansluiten op de oplegpunten. Aangezien een veilige, betrouwbare, goed functionerende Koningin Julianabrug onmisbaar is voor de verkeercirculatie in Alphen aan den Rijn en van groot belang is voor het scheepvaartverkeer in het vaartraject Gouwe-Oude Rijn-Heimanswetering, is in 2012 een variantenstudie naar de oeververbinding Koningin Julianabrug uitgevoerd, waarbij 5 varianten onderzocht zijn. Op 31 januari 2013 heeft de gemeenteraad de variantenstudie behandeld en haar voorkeur uitgesproken voor variant 1: ‘renovatie van de bestaande Koningin Julianabrug’. De werkzaamheden bestaan in hoofdzaak uit: - onderhoud aan de beton-/metselwerkconstructies; - vervangen van de val door een nieuwe val; - onderhoud aan de beton-/metselwerkconstructies; - vervangen van de val door een nieuwe val; - renoveren brug en basculekelder; - vervangen van het bestaande asfalt door geluid reducerend asfalt; - aanbrengen geluidschermen; - realiseren van een trapopgang; - aansluiten van de brug op een centrale brugbedieningspost.
2.2.
Uitvoering en fasering De uitvoeringsperiode (indicatief) van de werkzaamheden is van 1 augustus 2013 tot voorjaar 2015 met de volgende fasering: - fase 1: van 1 augustus 2013 tot 5 maart 2014 (eind juni 2014 inclusief nota’s en gunningadvies); - fase 2: van juli 2014 tot voorjaar 2015 (daadwerkelijk uitvoering door de aannemer).
Witteveen+Bos, AL379-1/14-008.379 definitief d.d. 18 april 2014, Veiligheids-, Gezondheids- en Milieuplan ontwerpfase Renovatie Koningin Julianabrug AL379-1/041
3
4
Witteveen+Bos, AL379-1/14-008.379 definitief d.d. 18 april 2014, Veiligheids-, Gezondheids- en Milieuplan ontwerpfase Renovatie Koningin Julianabrug AL379-1/041
3.
BETROKKEN PARTIJEN
3.1.
Opdrachtgever Naam Contactpersoon Adres Postcode/plaats Telefoon Telefax
3.2.
: : : : : :
Witteveen+Bos ing. O.C. Kerssens Postbus 12205 1100 AE Amsterdam 020 312 55 55 020 697 47 95
: : : : : :
ing. O.C. Kerssens Witteveen+Bos Postbus 12205 1100 AE Amsterdam 020 312 55 55 020 697 47 95
Technical Inspection Service Naam Contactpersoon Adres Postcode/plaats Telefoon Telefax
3.6.
Witteveen+Bos ing. O.C. Kerssens Postbus 12205 1100 AE Amsterdam 020 312 55 55 020 697 47 95
V&G-coördinator ontwerpfase Naam Bedrijf Adres Postcode/plaats Telefoon Telefax
3.5.
: : : : : :
Contractbeheersing uitvoeringsfase Naam Contactpersoon Adres Postcode/plaats Telefoon Telefax
3.4.
gemeente Alphen aan den Rijn R. van Rhijn Stadhuisplein 1 2405 SH Alphen aan den Rijn
Ontwerpbureau Naam Contactpersoon Adres Postcode/plaats Telefoon Telefax
3.3.
: : : : : :
: : : : : :
BouwQ F. van Gestel Postbus 125 5680 AC Best 0499 36 54 40
V&G-coördinator uitvoeringsfase Naam/bedrijf Adres Postcode/plaats Telefoon en fax
: wordt direct na gunning bekendgemaakt door de aannemer : : :
Witteveen+Bos, AL379-1/14-008.379 definitief d.d. 18 april 2014, Veiligheids-, Gezondheids- en Milieuplan ontwerpfase Renovatie Koningin Julianabrug AL379-1/041
5
3.7.
Uitvoerende partij Naam Contactpersoon Adres Postcode/plaats Telefoon en fax
3.8.
: is na de gunning bekend : : : :
Inspectie SZW Naam Adres Postcode/plaats Telefoon
: : : :
Inspectie SZW Postbus 820 3500 AV Utrecht 0800 51 51
Op 1 januari 2012 is de Inspectie SZW van start gegaan. De Arbeidsinspectie, de Inspectie Werk en Inkomen en de Sociale Inlichtingen- en Opsporingsdienst hebben vanaf die datum hun organisaties en activiteiten samengevoegd.
6
Witteveen+Bos, AL379-1/14-008.379 definitief d.d. 18 april 2014, Veiligheids-, Gezondheids- en Milieuplan ontwerpfase Renovatie Koningin Julianabrug AL379-1/041
4.
VGM TOETS (RI&E) VAN HET VOORLOPIG ONTWERP
4.1.
Algemeen De renovatiewerkzaamheden worden uitgewerkt in een vraagspecificatie. Als onderdeel van dit contract moet er een beoordeling van het ontwerp en de eisen plaatsvinden op het gebied van Veiligheid, Gezondheid en Milieu (VGM) (geënt op het Arbobesluit: bouwproces). Bij het ontwerpen dienen aantoonbaar de bouwkundige, technische en organisatorische keuzen die van invloed zijn op de veiligheid tijdens de uitvoering en instandhouding beheerst te worden. De afweging moet worden opgenomen in het VGMdossier. In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de knelpunten (op hoofdlijnen) van het Voorlopig Ontwerp en de eisen op het gebied van VGM. Het detailniveau van deze risicoinventarisatie wordt gedurende het ontwerptraject (Voorlopig Ontwerp, Definitief Ontwerp en Bestek) verder verdiept. Tijdens iedere fase moet een risico-inventarisatie- en evaluatie (RI&E) worden uitgevoerd.
4.2.
Risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) VO De volgende aandachtsgebieden worden besproken, hierbij wordt aangegeven of en zo ja welke risico’s/knelpunten op het gebied van arbeidsomstandigheden en milieu verwacht worden op basis van het Voorlopig Ontwerp: 1. locatie; 2. logistieke situatie; 3. sloop- en aanpassingswerkzaamheden; 4. werken op hoogte/boven water; 5. hijswerkzaamheden; 6. elektrotechnische werkzaamheden; 7. aanwezigheid traforuimte; 8. machineveiligheid; 9. brandveiligheid; 10. verkeersveiligheid; 11. beheer en onderhoud. Toelichting Hieronder worden de bovengenoemde punten nader toegelicht. Locatie De werkzaamheden worden uitgevoerd aan een bestaande, beweegbare brug (Koningin Julianabrug) in Alphen aan den Rijn. De Koningin Julianabrug, gelegen in de Willem de Zwijgerlaan, kruist watergang de Oude Rijn. De brug wordt gebruikt door gemotoriseerd verkeer, fietsers en voetgangers. Voor voetgangers zijn meerdere trapopgangen aanwezig. Bij werkzaamheden in de openbare ruimte moet de werkplek worden afgezet en/of gemarkeerd zodat derden het werkterrein niet betreden. Bij het ‘werken in het verkeer’ moeten de maatregelen voldoen aan de CROW-publicatie 96b. Markeringen te water moeten voldoen aan de eisen uit het Binnenvaartpolitiereglement. Deze eisen moeten worden opgenomen in het contractdocument.
Witteveen+Bos, AL379-1/14-008.379 definitief d.d. 18 april 2014, Veiligheids-, Gezondheids- en Milieuplan ontwerpfase Renovatie Koningin Julianabrug AL379-1/041
7
De Hooftstraat en Emmalaan moeten zoveel mogelijk bereikbaar blijven vanwege de aanwezigheid van bedrijven en woningen. Hierdoor zijn er omstanders rond het werk te verwachten tijdens de uitvoering. In de omgeving van het werkgebied is weinig ruimte beschikbaar voor opslag, plaatsen van benodigde keten, materieel, etc. Mogelijk kunnen de parkeerplekken ten noorden van de brug aan de Hooftstraat hiervoor gebruikt worden (afstemmen met de gemeente). Werkzaamheden aan het val kunnen mogelijk verricht worden vanaf het water met drijvend materieel. Indien gebruik gemaakt gaat worden van kranen die werken vanaf het brugdek/ aanbrug moet gecontroleerd worden of de brug de belasting van het materieel aan kan. In de volgende fase moet dit punt nader uitgewerkt worden. Logistieke situatie Tijdens werkzaamheden aan het val moet de brug compleet afgesloten worden voor alle verkeer, waarbij het verkeer moet worden omgeleid. Voor de overige werkzaamheden kan waarschijnlijk volstaan worden met verkeersmaatregelen waarbij het verkeer gedeeltelijk doorgang kan blijven vinden. Ook voor stremmingen van scheepvaart op de Oude Rijn moeten eisen of uitgangspunten aangedragen worden. De eisen die de opdrachtgever stelt met betrekking tot bereikbaarheid voor het verkeer en scheepvaart tijdens de realisatie moeten worden opgenomen in het contractdocument. In de volgende fase moet getoetst worden of de gestelde eisen in relatie tot de uit te voeren werkzaamheden realistisch en acceptabel zijn. Een eis van de gemeente is om een tijdelijke fiets/voetgangersverbinding te realiseren voor de periode dat de brug is afgesloten. In de vraagspecificatie moeten de kaders worden opgenomen waaraan deze verbinding moet voldoen. In de volgende fase moet dit nogmaals getoetst worden. Voor het transport van de aannemer geldt dat er rekening gehouden moet worden met transport via reguliere wegen in Alphen aan den Rijn of via de vaarweg. Voorafgaand aan het werk moet de uitvoerende partij de bereikbaarheid van het werkterrein in kaart brengen. Voorafgaand aan de uitvoering moet de uitvoerende partij een logistiek plan opstellen. Deze eis moet worden opgenomen in het V&G-plan dat als bijlage bij het contract wordt gevoegd. Vooralsnog is het uitgangspunt dat alle transport (tenzij niet anders mogelijk) via de Willem de Zwijgerlaan aan- en afgevoerd moet gaan worden. In de volgende fase moet dit nogmaals getoetst worden. Sloop- en aanpassingswerkzaamheden Er worden diverse sloopen aanpassingswerkzaamheden verricht. De Koningin Julianabrug is eind jaren ’50 in gebruik genomen. In deze tijd werd er in gebouwen en kunstwerken veel asbesthoudend materiaal toegepast. Voorafgaand aan de sloop- en aanpassingswerkzaamheden moet bekend zijn of er asbesthoudende materialen aanwezig zijn. Bij de aanwezigheid van asbesthoudende materialen moeten deze door een SC-530 gecertificeerde partij worden verwijderd. In deze fase van het project is een asbestinventarisatie type A uitgevoerd en zijn er meerdere asbesthoudende materialen aangetroffen. Vanwege diverse oorzaken (zoals het onvoldoende toegankelijk zijn van ruimtes) zijn niet alle bouwdelen/ruimte(s) onderzocht. Er moet een aanvullend type A onderzoek verricht worden voorafgaand aan de werkzaamheden. In de volgende fase moet bekend zijn hoe hiermee verder wordt omgegaan (uitvoering aanvullend onderzoek voorafgaand aan de aanbesteding of opnemen als eis in het contract voor de uitvoerende partij).
8
Witteveen+Bos, AL379-1/14-008.379 definitief d.d. 18 april 2014, Veiligheids-, Gezondheids- en Milieuplan ontwerpfase Renovatie Koningin Julianabrug AL379-1/041
Tijdens sloop- en aanpassingswerkzaamheden ontstaan diverse risico’s, zoals het geraakt worden door vallende delen, inademing van schadelijk stof, blootstelling aan hoge geluidniveaus, etc. Deze risico’s en eventuele beheerssuggesties moeten worden opgenomen in het V&G-plan dat als bijlage bij het contract wordt gevoegd. Werken op hoogte/boven water Er worden diverse werkzaamheden verricht op of aan de brug (bijvoorbeeld werkzaamheden aan leuningwerk, het plaatsen van geluidschermen, realiseren van nieuwe trapopgang, etc.). Deze werkzaamheden worden verricht op hoogte en boven het water. Hierbij ontstaat valgevaar van werknemers en materieel. Deze risico’s en eventuele beheerssuggesties moeten worden opgenomen in het V&G-plan dat als bijlage bij het contract wordt gevoegd. Tijdens de uitvoering kunnen materialen in het water vallen. De uitvoerende partij moet ervoor zorgen dat de watergang niet verontreinigd raakt. Indien alsnog materialen te water raken moeten deze direct opgeruimd worden. Deze eis moet worden opgenomen in het V&G-plan dat als bijlage bij het contract wordt gevoegd. Hijswerkzaamheden Voor het vervangen van het val wordt waarschijnlijk een of meerdere kranen ingezet. Werkzaamheden aan het val kunnen mogelijk verricht worden vanaf het water met drijvend materieel. Indien gebruik gemaakt gaat worden van kranen die werken vanaf het brugdek/ aanbrug moet gecontroleerd worden of de brug de belasting van het materieel aan kan. In de volgende fase moet dit punt nader uitgewerkt worden. Voor alle hijswerkzaamheden geldt dat er risico’s ontstaan op vallende materialen, (om)vallen van materieel of het raken van objecten. Deze risico’s en eventuele beheerssuggesties moeten worden opgenomen in het V&G-plan dat als bijlage bij het contract wordt gevoegd. Elektrotechnische werkzaamheden De elektrotechnische installatie wordt compleet vervangen. Hierbij worden elektrotechnische werkzaamheden uitgevoerd. Werkzaamheden aan installaties moeten spanningsloos worden uitgevoerd om elektrocutie te voorkomen. Deze werkzaamheden moeten door deskundige, voldoende onderrichte en daartoe bevoegde (gecertificeerde) werknemers worden uitgevoerd (zie artikel 3.5 Arbobesluit). De opdrachtgever is als beheerder de installatieverantwoordelijke conform de EN 50110. De installatieverantwoordelijke moet voor de werkzaamheden een werkverantwoordelijke aanwijzen. Hierbij moeten de taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden (TVB’s) op het gebied van schakelen worden vastgelegd (bijvoorbeeld in een schakelbrief). Bij de opdrachtgever moet nagegaan worden hoe de opdrachtgever hiermee omgaat en of er aanvullende eisen gesteld moeten worden ten aanzien van de elektrotechnische veiligheid en werkverantwoordelijke. In de volgende fase moet dit nader worden uitgewerkt. Werkzaamheden in de nabijheid van elektrische kabels en -ruimtes van Liander moeten onder begeleiding van een veiligheidskundige medewerker van Liander worden uitgevoerd.
Witteveen+Bos, AL379-1/14-008.379 definitief d.d. 18 april 2014, Veiligheids-, Gezondheids- en Milieuplan ontwerpfase Renovatie Koningin Julianabrug AL379-1/041
9
Aanwezigheid transformatorruimte Onder de brug zijn enkele (opslag)ruimtes aanwezig welke verhuurd zijn aan ‘derden’. Tussen de basculekelder en de opslagruimtes (aan de zijde van de Hooftstraat) is ook een transformatorruimte (in beheer van Liander) aanwezig. De gevaren die samenhangen met elektriciteit en een transformatorruimte zijn conform de NEN 3840:2011: - elektrocutie; - brand; - explosie; - elektromagnetische velden en krachten; - onbedoeld in- en uitschakelen; - vlambogen. Als uitgangspunt wordt de worst-case scenario genomen. Dit betekent dat door een oorzaak (bijvoorbeeld kortsluiting) brand ontstaat die leidt tot een explosie. Dit betekent dat er gevaar optreedt voor de omgeving. De transformatorruimte is gelegen naast de basculekelder en onder het wegdek van de brug. Op het wegdek van de brug bevinden zich gemotoriseerd verkeer, fietsers en voetgangers. De kracht van de explosie is bepalend voor de schade en dus het effect op de omgeving. In het meest ongunstigste geval is de kracht van de explosie voldoende om de basculekelder en/of het wegdek te beschadigen. Dit leidt tot functieverlies of -beperking van de brug en lichamelijk letsel bij de verkeersdeelnemers. In deze fase is nog onbekend wat er met de transformatorruimte gaat gebeuren. Het heeft veiligheidskundig gezien de voorkeur om de transformatorruimte te verplaatsen. Indien de transformatorruimte gehandhaafd blijft moet bekeken worden of de ruimte nog voldoet aan de huidige bouwkundige eisen (zoals sterkte en brandwerendheid) zoals gesteld worden voor dit type ruimtes. Dit punt moet in de volgende fase nader beschouwd worden. Machineveiligheid De brug betreft een beweegbare brug die eind jaren ’50 in gebruik is genomen. Vanaf 1995 is de Machinerichtlijn van toepassing op alle nieuwe beweegbare bruggen of op bruggen van voor 1995 die substantieel gewijzigd worden. Bij de Koningin Julianabrug wordt de mechanische en elektrotechnische installatie compleet vervangen. Deze wijziging kan aangemerkt worden als een substantiële wijziging en zorgt ervoor dat de brug moet voldoen aan de eisen zoals gesteld in de Machinerichtlijn. Conform de Machinerichtlijn moet er een Technisch Dossier worden opgesteld. Het Technisch Dossier is de onderligger voor de uiteindelijke CE-markering. De uitvoerende partij heeft het totaal overzicht en treedt in dit geval waarschijnlijk op als fabrikant en kan de CE-markering aanbrengen. Van de fabrikant wordt verwacht dat deze alle benodigde stappen onderneemt of laat ondernemen, om aan te tonen dat zijn machine of installatie is ontworpen, gefabriceerd en bedrijfsvaardig is gemonteerd, volgens de diverse van toepassing zijnde Europese richtlijnen. De aantoning van de conformiteit aan de Machinerichtlijn geschiedt door het opstellen van een verklaring van de fabrikant via een modelverklaring conform bijlage II-A van de Machinerichtlijn en het aanbrengen van een visueel zichtbare CE markering. De procedure en te verrichten activiteiten in het kader van machineveiligheid moeten in de volgende fase nogmaals getoetst worden. Brandveiligheid Het Bouwbesluit 2012 schrijft voor dat een bouwwerk zodanig is dat het ontstaan van een brandgevaarlijke situatie voldoende wordt beperkt en dat in geval van brand de ontwikkeling van brand en rook voldoende wordt beperkt. Om dit te bewerkstelligen worden een aantal eisen gesteld waaraan het bouwwerk moet voldoen. Deze eisen zijn in de
10
Witteveen+Bos, AL379-1/14-008.379 definitief d.d. 18 april 2014, Veiligheids-, Gezondheids- en Milieuplan ontwerpfase Renovatie Koningin Julianabrug AL379-1/041
ontwerpfase geïnventariseerd en opgenomen in het rapport ‘Beoordeling brandveiligheid Koningin Julianabrug’. Samenvattend kan geconcludeerd worden dat, in het kader van de wettelijk vereiste WBDBO, de wanden van de ruimtes 30 minuten brandwerend gescheiden dienen te zijn ten opzichte van de naburige gebouwen. Daarnaast worden aanvullende maatregelen geadviseerd om mogelijke brandschade aan de brug als gevolg van brand in onderliggende ruimtes te voorkomen. Hierbij wordt brandwerende bekleding van de wanden en de onderkant van de brug, branddetectie in de ruimtes en het aanbrengen van draagbare blustoestellen in de ruimtes geadviseerd. Bij het aanbrengen van branddetectie en draagbare blustoestellen moeten eenduidige afspraken worden gemaakt over de verantwoordelijkheid voor het aanbrengen en het onderhoud hiervan. Verkeersveiligheid De Koningin Julianabrug heeft in de huidige situatie 4 trapopgangen voor voetgangers. Hiervan zijn er 3 gelegen aan de noordkant van de brug en 1 aan de zuidkant van de brug. De 2 oorspronkelijk gebouwde of geplande trappen aan de zuidwestzijde van de brug (ter hoogte van Wilhelminalaan 66 en 77) zijn niet meer aanwezig. Voetgangers maken gebruik van de opgangen aan de noordzijde. Een van de problemen in de huidige situatie is het ontbreken van een voetpad aan de noordwestzijde van de brug, langs de Voorstraat. Voetgangers lopen hier op het fietspad of steken de weg over. Dit levert voor alle weggebruikers een ongewenste en bij het oversteken van de weg een gevaarlijke situatie op. Geadviseerd wordt om een extra trapopgang te maken ter hoogte van de Wilhelminalaan 77. De realisatie van een nieuwe trapopgang aan de zuidzijde van de brug levert een positieve bijdrage aan de verkeersveiligheid. Beheer en onderhoud De Koningin Julianabrug is een bestaande brug waaraan renovatiewerkzaamheden en enkele aanpassingen worden verricht. De risico’s ten aanzien van beheer en onderhoud moeten zijn opgenomen in een V&G-dossier. Het V&G-dossier moet worden aangepast op de nieuwe situatie en nadat het werk is opgeleverd aan de opdrachtgever ter beschikking worden gesteld. Nagegaan moet worden of er een V&G-dossier beschikbaar is. Beheer en onderhoud wordt in de volgende fase opnieuw beschouwd.
Witteveen+Bos, AL379-1/14-008.379 definitief d.d. 18 april 2014, Veiligheids-, Gezondheids- en Milieuplan ontwerpfase Renovatie Koningin Julianabrug AL379-1/041
11
12
Witteveen+Bos, AL379-1/14-008.379 definitief d.d. 18 april 2014, Veiligheids-, Gezondheids- en Milieuplan ontwerpfase Renovatie Koningin Julianabrug AL379-1/041
5.
VGM TOETS (RI&E) VAN HET DEFINITIEF ONTWERP
5.1.
Algemeen De renovatiewerkzaamheden worden uitgewerkt in een vraagspecificatie. Als onderdeel van dit contract moet er een beoordeling van het ontwerp en de eisen plaatsvinden op het gebied van Veiligheid, Gezondheid en Milieu (VGM) (geënt op het Arbobesluit: bouwproces). Bij het ontwerpen dienen aantoonbaar de bouwkundige, technische en organisatorische keuzen die van invloed zijn op de veiligheid tijdens de uitvoering en instandhouding beheerst te worden. De afweging moet worden opgenomen in het VGMdossier. In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de knelpunten (op hoofdlijnen) van het Definitief Ontwerp en de eisen op het gebied van VGM. Het detailniveau van deze risicoinventarisatie wordt gedurende het ontwerptraject (Voorlopig Ontwerp, Definitief Ontwerp en Bestek) verder verdiept. Tijdens iedere fase moet een risico-inventarisatie- en evaluatie (RI&E) worden uitgevoerd. Dit hoofdstuk bevat de nadere uitwerking van openstaande punten uit de VO-fase en/of nieuw gesignaleerde knelpunten. Reeds afgehandelde knelpunten uit de VO-fase worden niet nogmaals beschreven, zie hiervoor hoofdstuk 4.
5.2.
Risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) DO De volgende aandachtsgebieden worden besproken, hierbij wordt aangegeven of en zo ja welke risico’s/knelpunten op het gebied van arbeidsomstandigheden en milieu verwacht worden op basis van het Definitief Ontwerp: 1. locatie; 2. logistieke situatie; 3. sloop- en aanpassingswerkzaamheden; 4. elektrotechnische werkzaamheden; 5. aanwezigheid transformatorruimte; 6. machineveiligheid; 7. verkeersveiligheid; 8. beheer en onderhoud. Toelichting Hieronder worden de bovengenoemde punten nader toegelicht. Locatie In de VO-fase is geconstateerd dat de aannemer voor de werkzaamheden aan het val kan werken vanaf het water met drijvend materieel of met kranen die werken vanaf het brugdek/aanbrug. Indien de aannemer kiest voor het werken vanaf het brugdek/aanbrug kan moet hij controleren en aantoonbaar maken dat de brug de belasting van het materieel aan kan. Deze eis moet worden opgenomen in het V&G-plan dat als bijlage bij het contract wordt gevoegd. Logistieke situatie Voor alle werkzaamheden die boven het water worden verricht zijn mogelijk stremmingen noodzakelijk voor het scheepvaartverkeer op de Oude Rijn. De aannemer moet voor alle werkzaamheden boven het water een vergunning aanvragen bij de vaarwegbeheerder en de daaruit voortkomende eisen en maatregelen naleven. Deze eis moet worden opgenomen in het V&G-plan dat als bijlage bij het contract wordt gevoegd.
Witteveen+Bos, AL379-1/14-008.379 definitief d.d. 18 april 2014, Veiligheids-, Gezondheids- en Milieuplan ontwerpfase Renovatie Koningin Julianabrug AL379-1/041
13
In de VO-fase is vastgesteld dat het transport (tenzij niet anders mogelijk) via de Willem de Zwijgerlaan aan- en afgevoerd moet gaan worden. Voor de DO-fase is hierbij de Van Eijckstraat toegevoegd. In de VO-fase is een eis van de gemeente opgenomen om een tijdelijke fiets/voetgangersverbinding te realiseren voor de periode dat de brug is afgesloten. In de vraagspecificatie moeten de kaders worden opgenomen waaraan deze verbinding moet voldoen. In de volgende fase moeten de kaders nogmaals getoetst worden. Om overlast in de woonwijk zoveel mogelijk te beperken moet de aannemer zijn werknemers zoveel mogelijk binnen het werkterrein laten parkeren. Indien dit niet mogelijk is moet de aannemer in een door hem op te stellen logistiek plan aangegeven waar hij het parkeren voor werknemers wil faciliteren. Het logistiek plan moet ter goedkeuring van het contractbewakingsteam worden ingediend. Deze eis moet worden opgenomen in het V&Gplan dat als bijlage bij het contract wordt gevoegd. Sloop- en aanpassingswerkzaamheden In de VO-fase is geconstateerd dat er nog een aanvullend onderzoek naar asbest moet worden uitgevoerd omdat tijdens het eerste type A onderzoek niet alle ruimtes onderzocht zijn. Met het eerste onderzoeken zijn er al meerdere asbesthoudende materialen aangetroffen. In deze fase is besloten dat er (medio maart 2014) voorafgaand aan de aanbesteding nog een aanvullend onderzoek wordt uitgevoerd op de niet onderzochte locaties namens de opdrachtgever. De resultaten (van beide onderzoeken) moeten in de volgende fase worden opgenomen in het V&G-plan dat als bijlage bij het contract wordt gevoegd. Naast de blootstelling aan asbest kunnen werknemers tijdens sloop- en aanpassingswerkzaamheden worden blootgesteld aan schadelijke stoffen bij het verwijderen van de huidige coatingslagen op de staalconstructies of aan schadelijke stoffen bij het verwijderen van asfalt (teerhoudend asfalt). Een onderzoek naar de huidige coatingslagen heeft nog niet plaatsgevonden. Het heeft de voorkeur om dit voor aanbesteding uit te voeren namens de opdrachtgever. In de volgende fase moet bekend zijn hoe hiermee verder wordt omgegaan (uitvoering van het onderzoek voorafgaand aan de aanbesteding of opnemen als eis in het contract voor de uitvoerende partij). Er heeft wel een onderzoek naar de kwaliteit van het huidige asfalt plaatsgevonden. Op de locatie is geen sprake van teerhoudend asfalt. Het onderzoek wordt als bijlage bij het contractdocument ter beschikking gesteld aan de aannemer. Er moeten delen van de wanden van de basculekelder worden gesloopt. De stabiliteit van constructies moet worden gewaarborgd. Voornamelijk aan de waterzijde (frontwand van de basculekelder) ontstaat er tijdens de sloopfase een risico vanwege de mogelijke waterdruk op de (mogelijk instabiele) wand die hierdoor zou kunnen bezwijken. In het contract moet worden opgenomen dat de opdrachtnemer stabiliteitsvoorzieningen (zoals stempels) moet aanbrengen om te voorkomen dat de wand als gevolg van de waterdruk zal bezwijken. Elektrotechnische werkzaamheden Er is nagegaan bij de opdrachtgever hoe omgegaan moet worden met de elektrotechnische veiligheid en werkverantwoordelijke bij het vervangen van de elektrotechnische installatie. Op het moment dat de brug buitengebruik wordt gesteld worden de taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden op het gebied van schakelen bij de aannemer neergelegd. De aannemer is in dit geval de verantwoordelijke partij. Dit kan geregeld worden met een schakelbrief, werkvergunning en/of overdrachtsformulier.
14
Witteveen+Bos, AL379-1/14-008.379 definitief d.d. 18 april 2014, Veiligheids-, Gezondheids- en Milieuplan ontwerpfase Renovatie Koningin Julianabrug AL379-1/041
Aanwezigheid transformatorruimte Er is besloten om de transformatorruimte te handhaven. De geconstateerde schades moeten wel hersteld worden. Men is overeengekomen dat de schades door Liander (die de ruimte in beheer heeft) zelf worden hersteld. Deze werkzaamheden worden mogelijk voorafgaand aan de uitvoering van de werkzaamheden van de aannemer verricht of mogelijk gelijktijdig. Indien deze werkzaamheden gelijktijdig worden uitgevoerd moet er afstemming tussen beide aannemers plaatsvinden. Een eis voor de aannemer is dat de ruimte altijd toegankelijk moet blijven tijdens de uitvoering. Indien de werkzaamheden gelijktijdig worden uitgevoerd dan treedt de aannemer van dit werk (renovatie van de brug) op als overall V&G-coördinator. Machineveiligheid Binnen de randvoorwaarden van de bestaande basculekelder moet de brug in de toekomst voldoen aan de Machinerichtlijn. In deze fase is het uitgangspunt dat de aannemer het totaal overzicht heeft en optreedt als fabrikant. Conform de Machinerichtlijn moet er gedurende de gehele ontwikkel fase (van het eerste idee tot en met de realisatie) een Technisch Dossier worden opgesteld. Het Technisch Dossier is de onderligger voor de uiteindelijke CE-markering. Van de aannemer wordt verwacht dat deze alle benodigde stappen onderneemt of laat ondernemen, om aan te tonen dat de machine of installatie is ontworpen, gefabriceerd en bedrijfsvaardig is gemonteerd, volgens de diverse van toepassing zijnde Europese richtlijnen. De aantoning van de conformiteit aan de Machinerichtlijn geschiedt door het opstellen van een verklaring van de fabrikant via een modelverklaring conform bijlage II-A van de Machinerichtlijn en het aanbrengen van een visueel zichtbare CE markering. In de planfase is het een taak van de opdrachtgever om de randvoorwaarden voor machineveiligheid vast te leggen in het contract en de eerste aanzet tot het technisch constructie dossier, aangezien er al belangrijke keuzes gemaakt worden die van invloed zijn op het veilige gebruik van de machine. Het gaat hierbij om het vaststellen van de op de machine van toepassing zijnde richtlijnen en het bepalen van de grenzen van de machine. Naast het vaststellen van deze randvoorwaarden wordt het ontwerp beoordeeld op machineveiligheid om te achterhalen of er ‘bovenmatige’ risico’s aanwezig zijn, waarvoor aanvullende eisen gesteld moeten worden voor het verdere ontwerp van de opdrachtnemer. Indien er wordt ingeschat dat een risico redelijkerwijs goed oplosbaar is door de opdrachtnemer dan wordt dit ook aangegeven in de eerste aanzet voor de risicobeoordeling. Op deze ontstaat er een indicatie van de haalbaarheid voor de uiteindelijke CE-markering. Voor het proces wordt aangesloten bij de NEN-EN-ISO 12100 en voor de gevarenidentificatie wordt gebruik gemaakt van de NEN 6787. De aannemer zal in de contracteringsfase het technisch constructiedossier dat is opgesteld overnemen (en dus moeten accepteren). De procedure en de te verrichten activiteiten die door of namens de opdrachtgever moeten worden verricht in het kader van machineveiligheid moeten worden afgestemd met de opdrachtgever. Verkeersveiligheid In deze fase is vastgesteld dat hoogte van de Wilhelminalaan zuidwestzijde van de brug levert moet worden uitgevoerd zodat fietsgoot).
er een extra trapopgang gerealiseerd moet worden ter 77. De realisatie van een nieuwe trapopgang aan de een positieve bijdrage aan de verkeersveiligheid. De trap deze alleen voor voetgangers te gebruiken is (zonder
Witteveen+Bos, AL379-1/14-008.379 definitief d.d. 18 april 2014, Veiligheids-, Gezondheids- en Milieuplan ontwerpfase Renovatie Koningin Julianabrug AL379-1/041
15
Van de drie trappen aan de noordzijde moet de meest westelijke trap (Voorstraat) worden verwijderd. De trap aan de noord-westzijde (parkeerterrein Voorstraat) moet vervangen worden door een flauwere trap geschikt voor een fietsgoot. Dit geldt eventueel ook voor de trap aan de noord-oost zijde (optioneel). Hierdoor worden fietsers gedwongen om de trappen aan de noordkant van de brug te gebruiken. Het fietspad op de brug zit ook de noordkant van de weg. Beheer en onderhoud Er is in deze fase navraag gedaan naar het huidige V&G-dossier van de Koningin Julianabrug. Door de opdrachtgever is aangegeven dat er geen V&G-dossier van de huidige situatie beschikbaar is. Voor dit werk moet een nieuw V&G-dossier worden opgezet. Er is gekozen om nu nog geen V&G-dossier op te zetten omdat de opdrachtnemer nog veel ontwerpwerkzaamheden moet gaan verrichten. De opdrachtnemer moet het V&Gdossier opstellen, eventueel tijdens de uitvoering wijzigen en na oplevering beschikbaar stellen aan de opdrachtgever. Voor onderhoudswerkzaamheden en voor onderhoudspersoneel is van belang dat in het verdere ontwerp in ieder geval rekening gehouden moet worden met: - een goede bereikbaarheid voor de te onderhouden aspecten; - er voldoende ruimte is voor lopen, werken en apparatuur te plaatsen; - er een veilige werkplek gecreëerd kan worden; - er niet te zwaar getild moet worden door personen. Verder zijn belangrijke aandachtspunten opgenomen in het voorlopig beheer en onderhoudsplan dat bij het contract wordt meegeleverd voor de aannemer.
16
Witteveen+Bos, AL379-1/14-008.379 definitief d.d. 18 april 2014, Veiligheids-, Gezondheids- en Milieuplan ontwerpfase Renovatie Koningin Julianabrug AL379-1/041
6.
VGM-PLAN EN DOSSIER ONTWERPFASE
6.1.
VGM-plan Het VGM-plan is het resultaat van de tijdens het ontwerpproces uitgevoerde risicoinventarisatie en -evaluatie (RI&E). In dit hoofdstuk worden de overblijvende gevaren die in de ontwerpfase niet konden worden weggenomen opgenomen en worden hiervoor beheerssuggesties beschreven. Conform de eisen uit het Arbobesluit artikel 2.28 lid 2 sub b wordt er in de tabelleb 6.1 t/m 6.3 een overzicht gegeven van de specifieke gevaren die het gevolg zijn van de gelijktijdige en achtereenvolgende uitvoering van de bouwwerkzaamheden en in voorkomend geval van de wisselwerking met doorgaande exploitatiewerkzaamheden. Hierbij wordt tevens ingegaan op de bouwkundige, technische en organisatorische keuzes die in verband met de veiligheid en de gezondheid van de werknemers in de ontwerpfase zijn gemaakt. Door de opdrachtnemer moet aangetoond worden dat de in de ontwerpfase geïnventariseerde V&G-risico's beheerst, bewaakt en/of weggenomen kunnen worden. Risico’s die thuishoren in een bedrijfsrisico-inventarisatie (BRI&E) van de opdrachtnemer zijn niet opgenomen in deze risico-inventarisatie. Voor de door de opdrachtnemer op te stellen documenten (werkplan, V&G-plan uitvoeringsfase, etc.) geldt dat deze ter goedkeuring bij de partij die belast is met de contractbeheersing moeten worden ingediend.
Witteveen+Bos, AL379-1/14-008.379 definitief d.d. 18 april 2014, Veiligheids-, Gezondheids- en Milieuplan ontwerpfase Renovatie Koningin Julianabrug AL379-1/041
17
Tabel 6.1. Bijzondere risico’s1 en gemaakte keuzes in de ontwerpfase risico
van
toepassing
op
het ontwerpkeuze
restrisico en beheerssuggestie
actie opdrachtnemer/borging
project bedelving of vastraken
risico (in te vullen door ON)
ja, bedelving en vastraken bij
basculekelder moet worden bezwijken
sloop- en aanpassingswerk-
aangepast om de renovatie stabiliteitsvoorzieningen aanbrengen en controleren. De
van
de
constructie
tijdens
uitvoering.
De
zaamheden
mogelijk te maken. Instabiliteit opdrachtnemer moet in zijn V&G-plan of werkplan aangeven van de frontwand voorkomen hoe hij de risico’s gaat beheersen door
stabiliteitsvoorzieningen
toe te passen vallen
ja, valgevaar bij werken op en werken op hoogte is niet te vallen vanaf de brug op onderliggende wegen of in de aan de brug
voorkomen
vanwege
de watergang. De opdrachtnemer moet in zijn V&G-plan of
bestaande situatie, hierin is werkplan aangeven hoe hij de risico’s gaat beheersen geen ontwerpkeuze mogelijk
(bijvoorbeeld
toepassen
randbeveiliging,
gebruik
van
hoogwerkers, gebruik van valbeveiliging etc.) werken in besloten ruimte
ja, bij het werken in de
de basculekelder krijgt een de aannemer moet rekening houden met werken in een
verhuurde ruimten onder de
geheel nieuw dek waardoor besloten
brug en in de basculekelder.
het val en onderdelen van het beheersmaatregelen opnemen of hiervoor een separaat bewegingswerk prefab
kunnen
ruimte
en
hiervoor
in
het
V&G-plan
grotendeels werkplan opstellen. Beheerssuggesties zijn: monitoren worden luchtkwaliteit, mechanische ventilatie, afzuigen van dampen
aangeleverd. Na aanbrengen en gassen in de besloten ruimten, voldoende toe- en van het dek is de kelder echter uitgangen, geen gevaarlijke stoffen in de besloten ruimten een
besloten
waarbinnen
ruimte etc.
werkzaamheden
dienen plaats te vinden. In de ruimtes onder de brug moet de
constructie
gerepareerd
worden en
geconserveerd. Ook dit zijn besloten ruimtes
1
Bijzondere risico’s volgens Richtlijn 92/57/EEG van de Raad van 24 juni 1992 betreffende de minimumvoorschriften inzake veiligheid en gezondheid voor tijdelijke en mobiele bouwplaatsen
18
Witteveen+Bos, AL379-1/14-008.379 definitief d.d. 18 april 2014, Veiligheids-, Gezondheids- en Milieuplan ontwerpfase Renovatie Koningin Julianabrug AL379-1/041
risico
van
toepassing
op
het ontwerpkeuze
restrisico en beheerssuggestie
project
actie opdrachtnemer/borging risico (in te vullen door ON)
blootstellen aan chemische of biologische stoffen die een bijzonder gevaar zijn voor de gezondheid en de veiligheid - bodemverontreiniging
nee, er vindt geen grondverzet n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
plaats - asbest
ja
er moet gewerkt worden met er is een asbestinventarisatie uitgevoerd. Er is gebleken dat asbest. De asbesthoudende er asbesthoudende materialen aanwezig zijn. In het contract materialen moeten als eerste is opgenomen dat de opdrachtnemer die het asbest gaat worden
verwijderd,
zodat verwijderen moet voldoen aan SC-530: Asbestverwijdering.
blootstelling aan asbest tijdens De opdrachtnemer moet een asbestwerkplan opstellen en de
vervolgfase
niet
van aangeven hoe hij de risico’s van blootstelling aan asbest
toepassing is - teerhoudend asfalt
voor zijn mensen en de omgeving gaat beheersen.
nee, uit het asfaltonderzoek is n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
gebleken dat er geen sprake is van teerhoudend asfalt - schadelijke stoffen
ja
coatingslagen van staalwerk
er moet nog een onderzoek er moet nog een onderzoek worden uitgevoerd naar de worden uitgevoerd naar de samenstelling van de coatingslagen samenstelling
van
de
coatingslagen -
biologische
agentia nee
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
nee
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
ja
er is overleg geweest met
indien werkzaamheden gelijktijdig worden uitgevoerd moet er
nabijheid van
Liander (als beheerder). De
afstemming plaatsvinden, waarbij de opdrachtnemer van dit
hoogspanningskabels
werkzaamheden in de
werk optreedt als coördinator
(riolering-DWA) werk met ioniserende stralingen werkzaamheden in de
transformatorruimte worden uitgevoerd door Liander zelf
Witteveen+Bos, AL379-1/14-008.379 definitief d.d. 18 april 2014, Veiligheids-, Gezondheids- en Milieuplan ontwerpfase Renovatie Koningin Julianabrug AL379-1/041
19
risico
van
toepassing
op
het ontwerpkeuze
restrisico en beheerssuggestie
actie opdrachtnemer/borging
project verdrinkingsgevaar
ja
risico (in te vullen door ON) werken boven het water is niet vallen vanaf de brug in het water of vallen vanaf materieel te voorkomen vanwege de dat werkt vanaf het water. De opdrachtnemer moet in zijn bestaande situatie, hierin is V&G-plan of werkplan aangeven hoe hij de risico’s gaat geen ontwerpkeuze mogelijk
beheersen (bijvoorbeeld toepassen randbeveiliging op materieel, reddingsmiddelen voorhanden hebben etc.)
graven van putten,
nee
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
nee
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
nee
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
nee
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
ondergrondse en tunnelwerken werkzaamheden met duikuitrusting werkzaamheden onder overdruk werkzaamheden waarbij springstoffen worden gebruikt werkzaamheden in verband
ja, het val, het ballastgewicht het val, het ballastgewicht en het aanbrengen van grote prefab elementen voorkomt veel
met de montage of
en het bewegingswerk moeten de
demontage van zware
vervangen worden
geprefabriceerde elementen
componenten
van
het risico’s die te maken hebben met het in-situ maken van
bewegingswerk zijn elementen elementen. Bij de plaatsing van de prefab elementen zijn er die als prefab aangevoerd risico’s op vallende voorwerpen of omkantelen materieel worden
(kranen). De opdrachtnemer moet in zijn V&G-plan aangeven
hoe
hij
de
risico’s
gekoppeld
aan
deze
werkzaamheden gaat beheersen. Mogelijke maatregelen: stabiele ondergrond, stempelen materieel, stabiliseren, dubbel borging hijslast, valbereik vrijhouden (afsluiten weg of regelen met VRI/verkeersregelaars) bij het werken met kranen vanaf het brugdek/aanbrug moet de opdrachtnemer controleren en aantoonbaar maken dat de brug de belasting van het materieel aan kan fysieke (over)belasting door het aanbrengen van verhardingen
20
Witteveen+Bos, AL379-1/14-008.379 definitief d.d. 18 april 2014, Veiligheids-, Gezondheids- en Milieuplan ontwerpfase Renovatie Koningin Julianabrug AL379-1/041
risico
van
toepassing
op
het ontwerpkeuze
restrisico en beheerssuggestie
project - asfalt
ja
actie opdrachtnemer/borging risico (in te vullen door ON)
er is in het ontwerp gekozen
restrisico’s bij asfalteringwerkzaamheden zijn onder andere
voor een nieuwe
het werken met hete materialen en rijdend materieel. De
asfaltverharding. Hiervoor is
opdrachtnemer moet in zijn V&G-plan aangeven hoe de
gekozen omdat de huidige
restrisico’s worden beheerst
situatie wat betreft inrichting gehandhaafd moet blijven - elementenverharding
nee
n.v.t.
n.v.t.
elektrotechnische
ja
schakelbevoegdheid op
de opdrachtnemer heeft op dat moment de
moment dat de brug
schakelbevoegdheid en is hiervoor dan verantwoordelijk.
buitengebruik wordt gesteld
De opdrachtnemer moet in zijn V&G-plan de restrisico’s
delegeren naar de
vanwege het werken met elektriciteit opnemen.
opdrachtnemer
Uitgangspunt is dat werkzaamheden spanningsloos
werkzaamheden
n.v.t.
uitgevoerd worden
Tabel 6.2. Samenloop risico’s1 en gemaakte keuzes in de ontwerpfase risico
van toepassing op het
ontwerpkeuze
restrisico en beheerssuggestie
gelijktijdige werkzaamheden ja, mogelijk verrichten
opdrachtnemer is in het
gelijktijdigheid afstemmen. Opdrachtnemer van dit werk is in
met risico’s op onder andere:
meerdere partijen
contract aangewezen als
het contract aangewezen als V&G-coördinator en belast met
- aanrijding;
werkzaamheden bij de brug
coördinerende partij
het initiëren van het coördinatieoverleg met
- hoge geluidsniveaus;
(zoals de opdrachtnemer van
- stofvorming;
dit werk en Liander in de
- elektrocutie;
transformatorruimte)
project
actie opdrachtnemer/borging risico (in te vullen door ON)
nevenopdrachtnemers en derden.
- vallende materialen. werkzaamheden aan kabels nee, niet voorzien tijdens en leidingen door derden
1
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
uitvoering
Samenloop risico’s betreffen geïnventariseerde risico’s ten aanzien van gelijktijdige of achtereenvolgende uitvoering van bouwwerkzaamheden door een of meer uitvoerende partijen.
Witteveen+Bos, AL379-1/14-008.379 definitief d.d. 18 april 2014, Veiligheids-, Gezondheids- en Milieuplan ontwerpfase Renovatie Koningin Julianabrug AL379-1/041
21
risico
van toepassing op het
ontwerpkeuze
restrisico en beheerssuggestie
project
actie opdrachtnemer/borging risico (in te vullen door ON)
werkzaamheden aan
ja, OV op brug moet worden
opdrachtnemer is in het
gelijktijdigheid afstemmen. Opdrachtnemer van dit werk is in
n.v.t.
openbare verlichting
verplaatst en onder brug
contract aangewezen als
het contract aangewezen als V&G-coördinator en belast met
worden vervangen
coördinerende partij
het initiëren van het coördinatieoverleg met
werkzaamheden in de
ja, werkzaamheden aan de
de frontwand wordt alleen bij passerende scheepvaart kunnen personen werkend aan n.v.t.
vaarweg (zoals baggeren)
frontwand van de
boven water aangepast om de frontwand worden aangevaren. De opdrachtnemer zal
basculekelder en het
het nieuwe bewegingswerk te duidelijk moeten aangeven hoe hij dit risico voorkomt. Dit
tussensteunpunt in de Oude
accommoderen. Er mag 1,5 kan bijvoorbeeld zijn door stilleggen van de werkzaamheden
Rijn.
meter de vaarweg ingestoken aan de frontwand en/of het tussensteunpunt bij passerende
nevenopdrachtnemers en derden.
worden
en
er
kan
van scheepvaart.
binnenuit gewerkt worden gelijktijdige projecten in de
nee, niet voorzien tijdens
omgeving (afsluitingen van
uitvoering
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
wegen leiden ertoe dat omleidingen niet correct zijn en verkeer werkgebied alsnog betreedt) overige
project
samenloop risico’s
specifieke ja, de 10 van Alphen
bij de hardloopwedstrijd de 10 geen van Alphen dient de brug voor landverkeer te passeren te zijn. De 10 van Alphen vindt plaats in een weekend, dus niet op een reguliere werkdag
22
Witteveen+Bos, AL379-1/14-008.379 definitief d.d. 18 april 2014, Veiligheids-, Gezondheids- en Milieuplan ontwerpfase Renovatie Koningin Julianabrug AL379-1/041
Tabel 6.3. Doorgaande exploitatie risico’s1 en gemaakte keuzes in de ontwerpfase risico
van
toepassing
op
het ontwerpkeuze
restrisico en beheerssuggestie
project
risico (in te vullen door ON)
hulpdiensten hebben geen
ja, tijdens het vervangen van er is een verkeersoverleg met
de opdrachtnemer moet de maatregelen zoals ze zijn
doorgang door het
het val is de brug gestremd o.a. de hulpdiensten
beschreven in het contract uitvoeren. In het V&G-plan moet
werkterrein vanwege
voor alle verkeer
gehouden en de maatregelen
hij aangeven hoe hij de restrisico’s die samenhangen met de
zijn opgenomen in het
gekozen fasering gaat beheersen.
uitvoering van het werk
actie opdrachtnemer/borging
contract. aanrijdgevaar vanwege
ja, de weg over de brug en de
de fasering, inclusief
de opdrachtnemer moet de maatregelen zoals ze zijn
doorgaand verkeer en
Hooftstraat en Emmalaan
beveiligingsmaatregelen
beschreven in het contract uitvoeren. In het V&G-plan moet
bestemmingsverkeer
moeten zoveel mogelijk
(wegafzetting, omleidingen,
hij aangeven hoe hij de restrisico’s die samenhangen met de
bereikbaar blijven
verkeersbegeleiders) is
gekozen fasering (aanbrengen wegafzetting etc.) gaat
zodanig gekozen dat de
beheersen.
werkzaamheden veilig kunnen worden uitgevoerd met zo min mogelijk hinder voor de omgeving. Hiervoor zijn afspraken gemaakt met omgeving overige
diensten
gemeente,
zoals
in
de nee
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
afval
inzameling, post, etc. moeten toegang hebben tot percelen en werkterrein
1
Doorgaande exploitatie risico’s betreffen geïnventariseerde risico’s ten aanzien van de doorgaande exploitatie van werkzaamheden of activiteiten door derden, zoals wegverkeer, bewoners, omstanders etc.
Witteveen+Bos, AL379-1/14-008.379 definitief d.d. 18 april 2014, Veiligheids-, Gezondheids- en Milieuplan ontwerpfase Renovatie Koningin Julianabrug AL379-1/041
23
risico
van
toepassing
op
het ontwerpkeuze
restrisico en beheerssuggestie
project vandalisme/diefstal
actie opdrachtnemer/borging risico (in te vullen door ON)
ja, want in de avonden en het in het contract is opgenomen de opdrachtnemer moet in zijn V&G-plan aangeven welke weekend is er geen toezicht dat de opdrachtnemer moet voorzieningen hij gaat treffen en hoe hij dit gaat uitvoeren op het werkterrein en mogelijk voorzien in een afsluitbaar inclusief de daarmee samenhangende (rest)risico’s. zijn
de
materieel
materialen, etc.
het werkterrein
makkelijk
bereikbaar. aanrijdgevaar bij in- en uitrit nee werkterrein
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
vanwege
vervuiling van de openbare wegen
24
Witteveen+Bos, AL379-1/14-008.379 definitief d.d. 18 april 2014, Veiligheids-, Gezondheids- en Milieuplan ontwerpfase Renovatie Koningin Julianabrug AL379-1/041
6.2.
Taken en verantwoordelijkheden V&G Opdrachtgever De opdrachtgever zorgt ervoor dat in de ontwerpfase rekening wordt gehouden met de verplichtingen voor de arbeidsomstandigheden die gelden in de uitvoeringsfase, in het bijzonder de verplichtingen, bedoeld in de artikelen 3, 5, eerste en derde lid, en 8 van de Arbowet. De opdrachtgever zorgt ervoor dat ten aanzien van bouwwerken die voor de veiligheid en de gezondheid van de werknemers bijzondere gevaren met zich meebrengen of waarvan een kennisgeving verplicht is, een veiligheids- en gezondheidsplan wordt opgesteld. Conform artikel 2.27 Arbobesluit moet de opdrachtgever het voorgenomen bouwwerk vooraf aan de Inspectie SZW melden. Een afdruk van het geregistreerde formulier moet zichtbaar aanwezig zijn op de bouwplaats. Indien er in de uitvoeringsfase werkzaamheden worden verricht door twee of meer werkgevers, een werkgever of een of meer zelfstandigen of twee of meer zelfstandigen, dan stelt de opdrachtgever een of meer coördinatoren voor de ontwerpfase aan en stelt de uitvoerende partij een of meer coördinatoren voor de uitvoeringsfase aan. Coördinator ontwerpfase De coördinator ontwerpfase heeft tot taak om te coördineren dat de opdrachtgever ervoor zorgt dat er in de ontwerpfase rekening wordt gehouden met de verplichtingen uit de Arbowet. De coördinator ontwerpfase moet een veiligheids- en gezondheidsplan opstellen of laten opstellen en een dossier samenstellen dat is bestemd voor degene die beslist over de uitvoering van latere werkzaamheden aan het bouwwerk (het V&G-dossier). Coördinator uitvoeringsfase De coördinator uitvoeringsfase heeft tot taak om: - coördinerend op te treden, zodat de maatregelen die werkgevers en zelfstandigen nemen ter bescherming van de veiligheid en de gezondheid van de werknemers op doeltreffende wijze worden toegepast; - de samenwerking met het oog op de bescherming van de werknemers organiseren tussen gelijktijdig of achtereenvolgend aanwezige werkgevers en zelfstandigen op de bouwplaats; - de voorlichting van de werknemers op de bouwplaats te coördineren; - de nodige maatregelen te nemen opdat alleen bevoegde personen de bouwplaats kunnen betreden; - ervoor te zorgen dat het V&G-plan en het dossier worden aangepast indien de voortgang van het bouwwerk of de onderdelen daarvan daartoe aanleiding geven; - aanwijzingen te geven indien werkgevers of zelfstandigen naar zijn oordeel niet of in onvoldoende mate of op onjuiste wijze uitvoering geven aan een samenhangende toepassing van hun verplichtingen als genoemd onder de eerste twee opsommingspunten.
6.3.
Uitvoering van en toezicht op de maatregelen uit de RI&E De opdrachtnemer moet de tabellen uit hoofdstuk 6 (de RI&E) aanvullen met de specifieke maatregelen die hij voor dit project gaat treffen. Indien er wordt afgeweken van de beheerssuggestie van de opdrachtgever moet de opdrachtnemer dit motiveren. De opdrachtnemer moet in het V&G-plan aangeven welke maatregelen hij treft, hoe hij dit in zijn proces gaat borgen en wie er verantwoordelijk is voor het uitvoeren van de maatregelen en het in stand houden van de maatregelen.
Witteveen+Bos, AL379-1/14-008.379 definitief d.d. 18 april 2014, Veiligheids-, Gezondheids- en Milieuplan ontwerpfase Renovatie Koningin Julianabrug AL379-1/041
25
Door of namens de opdrachtgever moet worden gecontroleerd of de door de aannemer verantwoorde maatregelen in het V&G-plan daadwerkelijk worden getroffen tijdens de uitvoeringsfase. 6.4.
Voorlichting en instructie De opdrachtnemer is verantwoordelijk voor de voorlichting en de instructie aan zijn werknemers en derden die de werklocatie gaan betreden. Hij moet de wijze waarop de voorlichting en de instructie wordt gegeven uitwerken in het V&G-plan. Voorgesteld wordt om minimaal de volgende overleggen uit te voeren: - een startwerkoverleg; - een projectinstructie voor iedereen die voor het eerst het werkterrein betreedt; - toolboxmeetings; - de Taak Risico Analyses (TRA’s) voor specifieke werkzaamheden; - tijdens bouwvergaderingen moet veiligheid een vast agendapunt zijn.
6.5.
V&G-coördinatie Naast de voorlichting en de instructie moet de opdrachtnemer in overleg treden met de neven- en onderaannemers op de bouwplaats. Het is noodzakelijk dat zij op het gebied van de arbeidsomstandigheden onderling goed samenwerken. Om dit te realiseren wordt een V&G-coördinator uitvoeringsfase (zoals bedoeld in artikel 2.29 van het Arbeidsomstandighedenbesluit) door de opdrachtnemer aangesteld. Over de navolgende mogelijke raakvlakken zou dan afstemming moeten plaatsvinden en nadere afspraken over moeten worden gemaakt: - de verdeling werkruimte / opstelplaatsen materieel; - de logistieke situaties / aan- en afvoer van en naar de bouwplaats; - het gebruik van elkaars voorzieningen, zoals het water, de elektriciteit, de ventilatie in besloten ruimten, de vluchtwegen en andere noodvoorzieningen; - de calamiteitenafhandeling en de BHV-organisatie. De coördinatietaken en de verantwoordelijkheden omvatten de totale uitvoeringsduur van het bouwwerk en alle bouwactiviteiten.
6.6.
V&G-dossier Het V&G-dossier bevat informatie die van belang is voor de veiligheid en gezondheid van werknemers die later werkzaamheden (zoals onderhoud, renovatie, verbouw en sloop) aan het (bouw)werk zullen verrichten. Het V&G-dossier wordt samengesteld door de V&G-coördinator ontwerpfase en tijdens de uitvoeringsfase aangevuld en/of gewijzigd door de coördinator uitvoeringsfase. Het samenstellen van het dossier is gekoppeld aan de taken van de V&G-coördinatoren. Na oplevering van het (bouw)werk wordt het V&G-dossier ter beschikking gesteld aan de opdrachtgever ten behoeve van de eigenaar of beheerder van het (bouw)werk. De bouwkundige en technische kenmerken van het bouwwerk en de aangebrachte structurele voorzieningen ten behoeve van latere werkzaamheden aan het bouwwerk moeten minimaal zijn opgenomen in het dossier. Hierbij horen ook de gesignaleerde risico’s en mogelijke maatregelen ten aanzien van beheer en onderhoud, renovatie en sloop.
26
Witteveen+Bos, AL379-1/14-008.379 definitief d.d. 18 april 2014, Veiligheids-, Gezondheids- en Milieuplan ontwerpfase Renovatie Koningin Julianabrug AL379-1/041
Een V&G-dossier heeft tot doel om in de beheersfase niet met onverwachte arborisico’s te worden geconfronteerd en op basis van concrete informatie adequate maatregelen te kunnen treffen. Het bevat daarom: - de naam van de samensteller en van zijn werkgever; - de datum van definitieve uitgifte; - een documentnummer; - overdrachtsformulier(en); - de risico-inventarisatie en evaluatie formulieren (of verslagen/notulen) ten behoeve van beheer en onderhoud; - het veiligheids- en gezondheidsplan; - een korte omschrijving van het object (aard/omvang/locatie); - een overzicht van relevante documenten en technische specificaties zoals bestek, productinformatie, gereviseerde tekeningen en bedienings- en/of onderhoudsvoorschriften. Het V&G-dossier is een groeidocument. In principe omvat het V&G-dossier ontwerpfase bij overdracht aan de opdrachtnemer het V&G-plan, het bestek (inclusief tekeningen en nota van inlichtingen), belangrijke voorschriften en een risico inventarisatie (is veelal al een onderdeel van het V&G-plan). Toch kan het zinvol zijn om bepaalde technische ontwerpkeuzes op basis van veiligheid extra te motiveren door middel van een memo en deze memo’s op te nemen in het V&G-dossier. Dit om te voorkomen dat tijdens de uitvoering een wijziging wordt doorgevoerd zonder dat de achterliggende gedachte bij de ontwerpkeuze bekend is terwijl deze veiligheidstechnisch belangrijk is.
Witteveen+Bos, AL379-1/14-008.379 definitief d.d. 18 april 2014, Veiligheids-, Gezondheids- en Milieuplan ontwerpfase Renovatie Koningin Julianabrug AL379-1/041
27