006 September 2010

VERZORGING-VOEDING TWEEDE GRAAD BSO LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS VVKSO – BRUSSEL D/2010/7841/006 September 2010

Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel

Inhoud 1

Studierichtingsprofiel: 2de graad Verzorging-voeding bso............................................4

1.1 1.2 1.3 1.4 1.5

Situering.....................................................................................................................................................4 Beginsituatie ..............................................................................................................................................4 Vorming vertrekkend vanuit een christelijk mensbeeld .............................................................................4 Algemene doelstellingen ...........................................................................................................................4 Wat na de tweede graad? .........................................................................................................................5

2

Visie

2.1 2.2 2.3

Visie op leren .............................................................................................................................................5 Samenhang algemene doelstellingen 2de graad .......................................................................................5 Relatie 2de – 3de graad ...............................................................................................................................6

3

Opbouw leerplan (leeswijzer) .......................................................................................7

4

LEERPLANDOELSTELLINGEN...................................................................................8

........................................................................................................................5

1

Binnen een welomschreven opdracht kwaliteitsbewust handelen...................8

2

Binnen een welomschreven opdracht communiceren in een 1-1 relatie .......15

3

Binnen een welomschreven opdracht, binnen een klasgroep, in groep werken ............................................................................................19

4

Binnen een welomschreven opdracht zorg dragen voor de gezondheid en het welzijn ................................................................................................22

5

Binnen een welomschreven opdracht ondersteunen bij (ped)agogische activiteiten .....................................................................................................29

6

Binnen een welomschreven opdracht een maaltijd plannen, voorbereiden en bereiden .............................................................................33

7

Binnen een welomschreven opdracht zorg dragen voor lokalen, keuken en leefruimten...................................................................................40

8

Binnen een welomschreven opdracht zorg dragen voor linnen.....................44

9

Oriënteren op beroepen binnen directe en indirecte zorg en studiekeuze ....50

5

Verklarende woordenlijst ............................................................................................51

6

Minimale materiële vereisten......................................................................................53

7

Bronnen......................................................................................................................55

2de graad bso Verzorging -voeding

3 D/2010/7841/006

Algemeen en inleidend deel 1

Studierichtingsprofiel: 2de graad Verzorging-voeding bso

1.1

Situering

In de tweede graad maken jongeren in eenvoudige leersituaties en onder directe begeleiding kennis met de wereld van de zorg en diensten. Jongeren worden competent op vlak van de indirecte (groot- en kleinhuishouding) en de directe zorg (zorg en begeleiding van kinderen en volwassenen). Jongeren ontdekken binnen een aantal contexten (in een aantal settings, bij een aantal doelgroepen) hun kwaliteiten, mogelijkheden en interesses in functie van een verdere oriëntering naar de directe zorg of indirecte dienstverlening.

1.2

Beginsituatie

Jongeren dienen te voldoen aan de instapvereisten voor de tweede graad bso. Er is voor deze studierichting geen specifieke voorkennis vereist. Graag werken met en/of voor mensen is een voorwaarde.

1.3

Vorming vertrekkend vanuit een christelijk mensbeeld

Vanuit de keuze voor een christelijke mensvisie willen we jongeren helpen uitgroeien tot mensen die – als persoon, én als toekomstige beroepsuitoefenaar – in verbondenheid en op een verantwoordelijke wijze in het leven staan. Zo trekken we voor elke studierichting binnen het studiegebied Personenzorg uitdrukkelijk de kaart van de totaalzorg, gebaseerd op een holistische, emancipatorische en dynamische mensvisie, zowel op het niveau van directe zorg, als op het niveau van de indirecte zorg.

1.4 1 2 3 4 5 6 7 8 9

Algemene doelstellingen Binnen een welomschreven opdracht kwaliteitsbewust handelen. Binnen een welomschreven opdracht communiceren in een 1-1 relatie. Binnen een welomschreven opdracht, binnen een klasgroep, in groep werken. Binnen een welomschreven opdracht zorg dragen voor gezondheid en welzijn. Binnen een welomschreven opdracht ondersteunen bij (ped)agogische activiteiten. Binnen een welomschreven opdracht een maaltijd plannen, voorbereiden en bereiden. Binnen een welomschreven opdracht zorg dragen voor lokalen, keuken en leefruimten. Binnen een welomschreven opdracht zorg dragen voor linnen. Oriënteren op beroepen binnen directe en indirecte zorg en studiekeuze.

Context De leerlingen bereiken de algemene doelstellingen bij volgende doelgroepen: •

medeleerlingen

•

gezonde kinderen van 2,5 tot 10 jaar

•

gezonde volwassenen

In de situatie van kind en volwassene zijn geen acute veranderingen te verwachten en geen problemen in de communicatie.

4 D/2010/7841/006

2de graad bso Verzorging-voeding

Om de algemene doelstellingen te bereiken voeren leerlingen opdrachten uit: •

met een lage moeilijkheidsvraag (toepassen van routines);

•

aan de hand van duidelijke instructies;

•

onder directe begeleiding van de leraar.

1.5

Wat na de tweede graad?

Jongeren hebben na de tweede graad meerdere keuzes. Ze kunnen kiezen om door te groeien in de directe zorg. Hier verwerven ze de kwalificaties verzorgende, zorgkundige of begeleider in de kinderopvang. Ze kunnen ook kiezen om door te groeien in de indirecte zorg. Hier verwerven ze de kwalificatie van logistiek assistent in zorginstellingen en worden ze o.a. competent als huishoudhulp, medewerker groothuishouding, Wanneer ze voldoen aan de wettelijke voorwaarden blijven ook studierichtingen binnen andere studiegebieden mogelijk.

2

Visie

2.1

Visie op leren

In het leerplan 2de graad werken we met algemene doelstellingen en nog niet met competenties. In een servicedocument bij het leerplan verduidelijken we welke visie op leren en welke uitgangspunten de achtergrond vormen voor dit leerplan: groei, leren in samenhang en het handelen centraal stellen, zijn hierbij belangrijk. We kozen er voor één leerplan uit te schrijven voor het beroepsgericht gedeelte in zijn geheel. In een servicedocument bij het leerplan suggereren we een aantal mogelijkheden om dit leerplan te implementeren binnen de school. De school heeft de mogelijkheid om die organisatievorm te kiezen die het best aansluit bij de mogelijkheden van de eigen school.

2.2

Samenhang algemene doelstellingen 2de graad

We stellen hieronder op visuele wijze de samenhang tussen de algemene doelstellingen van het leerplan 2de graad voor:


5 D/2010/7841/006

9

Oriënteren op beroepen binnen de directe en indirecte zorg en studiekeuze

4 Binnen een welomschreven opdracht zorg dragen voor gezondheid en welzijn

5 Binnen een welomschreven opdracht ondersteunen bij (ped)agogische activiteiten

6 Binnen een welomschreven opdracht een maaltijd plannen, voorbereiden en bereiden

7 Binnen een welomschreven opdracht zorg dragen voor lokalen, keuken en leefruimten

8 Binnen een welomschreven opdracht zorg dragen voor linnen

3 Binnen een welomschreven opdracht, binnen een klasgroep, in groep werken 2 Binnen een welomschreven opdracht communiceren in een 1-1 relatie 1 Binnen een welomschreven opdracht kwaliteitsbewust handelen

2.3

Relatie 2de – 3de graad

Leerlingen groeien, doorheen hun leertraject naar het 3de leerjaar van de 3de graad toe, uit tot competente personen en beroepsbeoefenaars. We kunnen deze continue groei naar het einde van het leertraject toe, en dus ook de relatie tussen het leerplan van de 2de graad en de leerplannen van 3de graad, als volgt voorstellen:

Competenties/Algemene doelstellingen Derde graad

3e lj.

Competenties/Algemene doelstellingen Derde graad

1ste lj. / 2de lj.

Algemene doelstellingen Tweede graad

1ste lj. / 2de lj.

In een servicedocument bij het leerplan vindt u een concretisering van volgende leertrajecten: - 2de graad Verzorging – voeding

Verzorging

Thuis- en bejaardenzorg/zorgkundige

- 2de graad Verzorging – voeding

Verzorging

Kinderzorg

- 2de graad Verzorging – voeding

Organisatiehulp

Organisatie - assistentie

6 D/2010/7841/006


3

Opbouw leerplan (leeswijzer)

Algemene doelstelling

Leerplandoelstelling Toepassingsgebied

Mogelijke onderliggende doelen

Concretisering van de doelstelling: hier worden die De leerplandoelstelling wordt geconcretiseerd in elementen/onderdelen/items vermeld die aan bod mogelijke concrete doelen/lesdoelen, waaruit gekomoeten komen bij het bereiken van de leerplandoel- zen wordt. stelling. Deze lijst kan verder worden aangevuld. (zie servicedocument bij het leerplan)

Deze opsomming kan een hulpmiddel zijn voor het formuleren van evaluatiecriteria voor de te bereiken leerplandoelstelling.

Samenhang met leerplandoelstellingen Beroepsgericht gedeelte (BG) In deze rubriek geven we aan hoe de leerplandoelstelling in relatie staat met andere leerplandoelstellingen van het leerplan 2de graad. Deze leerplandoelstellingen moeten ofwel bereikt zijn alvorens de bovenstaande leerplandoelstelling te kunnen bereiken ofwel in samenhang verwezenlijkt worden. Ook deze opsomming kan een hulpmiddel zijn voor het formuleren van evaluatiecriteria voor het bereiken van de bovenstaande leerplandoelstelling. * woorden met een asterix worden verklaard in een woordenlijst achteraan in het leerplan


7 D/2010/7841/006

4

Leerplandoelstellingen

1

Binnen een welomschreven opdracht kwaliteitsbewust handelen

Context Doelgroep • medeleerlingen • gezonde kinderen (van 2,5 tot 10 jaar) • gezonde volwassenen In de situatie van kind /volwassene zijn geen acute veranderingen te verwachten en geen problemen in de communicatie. Opdrachten • Leerlingen voeren handelingen uit met een lage moeilijkheidsgraad (toepassen van routines). • Leerlingen werken aan de hand van duidelijke instructies. • Leerlingen werken onder directe begeleiding van de leraar.

VISIE

1.1

Een holistische mensvisie en het belang ervan verduidelijken en toelichten Mogelijke onderliggende doelen • het begrip ‘mensbeeld/mensvisie’* toelichten • aan de hand van voorbeelden ontdekken dat de mens een lichamelijk, psychisch, sociaal en existentieel (spiritueel) geheel vormt • vanuit de eigen leefsituatie voorbeelden verwoorden van lichamelijk, psychisch, sociaal en existentieel mens-zijn en van de samenhang daartussen

1.2

De kernelementen van het opvoedingsproject van de school verduidelijken en toelichten in het dagelijkse schoolleven METHODISCH HANDELEN

1.3

Bij de uitvoering van een opdracht methodisch handelen

Informeren (= opdracht in kaart brengen) • • • • • • •

opdracht (wat?) doelgroep (wie?) context (waar? voor wie?) visie (van waaruit?) methode (hoe?) materialen en benodigdheden* (waarmee?) evaluatiecriteria: zoals bv. tijd, budget, ….

8 D/2010/7841/006

Mogelijke onderliggende doelen • lezen van een opdracht • verwoorden van een opdracht • lezen en interpreteren van een werkmodel*/pictogrammen/symbolen • verwoorden wat de vraag van de opdracht is • uitleggen wie de doelgroep van de opdracht is • toelichten vanuit welke visie men werkt


• • •

verwoorden volgens welke methode men werkt omschrijven welke materialen en benodigdheden men nodig heeft voor de opdracht verwoorden wat de evaluatiecriteria van de opdracht zijn

Plannen (= opdracht plannen volgens een bepaalde methode/werkmodel) • • • •

methode/werkmodel werkvolgorde materialen en benodigdheden afspraken

Mogelijke onderliggende doelen • werken volgens een methode/werkmodel • bepalen van een werkvolgorde • opstellen van een lijst van materialen en benodigdheden • aanvragen van materialen en benodigdheden • klaarzetten van materialen en benodigdheden • taken verdelen • afspraken maken in functie van de planning en de uitvoering van taak/opdracht

Uitvoeren (= opdracht uitvoeren volgens de planning) • • • • •

opdracht visie methode/werkmodel afspraken, regels resultaat

Mogelijke onderliggende doelen • werken vanuit een bepaalde visie • werken volgens een bepaalde methode • naleven van afspraken en regels • voorstellen van het resultaat van een opdracht volgens bepaalde evaluatiecriteria

Evalueren (= nagaan of de uitgevoerde opdracht beantwoordt aan de vooropgestelde evaluatiecriteria) • • •

verloop resultaten tevredenheid van de doelgroep


Mogelijke onderliggende doelen • controleren van het verloop van de opdracht met ondersteuning van een werkmodel • verwoorden wat tijdens de opdracht goed en minder goed verliep • nagaan of de resultaten voldoen aan de vooropgestelde criteria • bevragen van de tevredenheid van de doelgroep

9 D/2010/7841/006

MILIEUBEWUST HANDELEN

1.4 • • • •

Bij de uitvoering van een opdracht milieubewust handelen afval materialen en benodigdheden water energie (elektriciteit, gas)

Mogelijke onderliggende doelen • beperken van afval • sorteren van afval • recycleren van afval • aankopen en/of kiezen van materialen en benodigdheden die zo weinig mogelijke negatieve effecten hebben voor het milieu • gebruiken van zo weinig mogelijk water in functie van het te bereiken doel • gebruiken van zo weinig mogelijk licht in functie van het te bereiken doel • gebruiken van zo weinig mogelijk elektriciteit in functie van het te bereiken doel • gebruiken van zo weinig mogelijk gas in functie van het te bereiken doel

VEILIG HANDELEN

1.5

• • • •

Bij de uitvoering van een opdracht veilig handelen volgens de geldende richtlijnen veiligheidsinstructies wettelijke voorschriften materialen en benodigdheden werkplaatsreglement

Mogelijke onderliggende doelen • werken volgens veiligheidsinstructies • werken volgens wettelijke voorschriften: dragen van handschoenen, mondmaskers, … • veilig omgaan met materialen en benodigdheden • werken volgens een werkplaatsreglement

ERGONOMISCH HANDELEN

1.6 • • •

Bij de uitvoering van een opdracht ergonomisch handelen voorwerpen houding werkpost

10 D/2010/7841/006

Mogelijke onderliggende doelen • rugsparend heffen en tillen van voorwerpen • aannemen van een ergonomische houding: staan, zitten, hanteren van voorwerpen • toepassen van werkpostschikking


HYGIËNISCH HANDELEN

1.7

• • •

Bij de uitvoering van een opdracht hygiënisch handelen volgens de geldende richtlijnen voedselveiligheid persoonlijke hygiëne handhygiëne

Mogelijke onderliggende doelen • kruisbesmetting voorkomen • verzorgen van handen, nagels, haren • wassen van handen volgens de richtlijnen • gebruiken van handschoenen

ECONOMISCH HANDELEN

1.8 • • •

Bij de uitvoering van een opdracht economisch handelen materialen en benodigdheden budget reclame

Mogelijke onderliggende doelen • prijsbewust aankopen en/of kiezen van materialen en benodigdheden • enkel noodzakelijke materialen gebruiken in functie van het te bereiken doel • werken aan de hand van een budget • aandacht hebben voor promoties • illustreren van de invloed van reclame op het eigen aankoopgedrag

RESPECTVOL HANDELEN

1.9

•

Bij de uitvoering van een opdracht, vanuit een holistische mensvisie, respectvol handelen respectvol handelen jegens zichzelf


Mogelijke onderliggende doelen • verzorgen van het eigen voorkomen • aanpassen van het eigen voorkomen aan de situatie • rustig blijven bij tegenslag, weerstand of teleurstelling (omgaan met feedback) • durven fouten maken • leren uit fouten • doorzetten wanneer iets niet lukt vanaf de eerste keer • in eerste instantie zelf naar een oplossing zoeken bij confrontatie met een probleem, alvorens eventueel hulp in te roepen • verwoorden van een eigen mening • onder woorden brengen van eigen doelen en grenzen op sociaal aanvaardbare wijze • aangeven wanneer persoonlijke grenzen worden overschreden, neen durven zeggen

11 D/2010/7841/006

• • •

op een rustige manier duidelijk maken wanneer hij/zij het niet eens is met zijn/haar gesprekspartner tijd nemen om na te denken respecteren van eigen privacy

•

respectvol omgaan met anderen

•

respectvol omgaan met materialen en benodigd- Mogelijke onderliggende doelen heden • zorg dragen voor materialen en benodigdheden

•

behulpzaam zijn

Mogelijke onderliggende doelen • spontaan hulp aanbieden waar dat wenselijk is • anderen ondersteunen

•

creatief zijn

Mogelijke onderliggende doelen • bedenken van eigen ideeën en oplossingen voor een probleem: fantaseren, experimenteren, verbeelden, vormgeven … • expressief uitdrukken van eigen ideeën en oplossingen: verwoorden, verbeelden, vormgeven, … • uitvoeren van eigen ideeën en oplossingen • vragen stellen bij de wereld

12 D/2010/7841/006


Mogelijke onderliggende doelen • gebruiken van een verzorgde taal • rekening houden met de aard van de relatie die je hebt met de andere • anderen laten uitspreken, niet onderbreken • verwoorden van een eigen mening nadat een ander is uitgesproken en zonder de ander tekort te doen • luisteren als een leerling aan het woord is • niet roddelen • zichzelf laten horen en zien op een tactvolle manier • anderen niet plagen of pesten o.w.v. verschillende ideeën, gewoonten, wensen, geloofsovertuiging, uiterlijkheden, ... • medeleerlingen de kans geven om de les te volgen • zich aan regels en afspraken houden • erkennen en rekening houden met de gevoelens, behoeften en meningen van anderen • anderen om hun mening of advies vragen • de deskundigheid van anderen waarderen • zich positief uiten over de prestaties van anderen • eenvoudige sociaal en maatschappelijk, leefregels, normen respecteren: hand geven, … • laten blijken dat je naar de ander luistert door bv. oogcontact, te knikken, … • ik-boodschappen gebruiken • feedback geven • vertrouwelijk omgaan met informatie • privacy van anderen respecteren

•

zin voor orde en nauwkeurigheid hebben

•

loyaal zijn aan de klas, de school, de medeleerlin- Mogelijke onderliggende doelen gen • respecteren van regels en procedures (binnen de school en de klas) • zich bij problemen of onduidelijkheden wenden tot een medeleerling en/of verantwoordelijke • verantwoordelijkheid nemen en de geldende regels in acht nemen bij het uitvoeren van een opdracht • communiceren en handelen volgens de gemaakte afspraken • stipt zijn wat betreft afspraken • actief bijdragen tot het functioneren van de klas, het team en bijdragen tot de verbetering ervan • beslissingen accepteren en uitvoeren die nuttig zijn voor de klas of team, ook als deze minder voordelig zijn voor zichzelf

Mogelijke onderliggende doelen • rustig werken • de tijd nemen die nodig is om een taak/opdracht kwaliteitsvol uit te voeren • netjes houden van de werkplek • opruimen van de werkplek • afleveren van verzorgd werk • nauwkeurig werken • voorkomen van fouten en slordigheden • aandacht hebben voor details, afwerking en finesses bij de uitvoering van een opdracht • nauwgezet eigen werk controleren • nauwgezet andermans werk controleren

OBSERVEREN, REGISTREREN

1.10

Waarnemen, observeren en registreren verduidelijken en het verschil toelichten

1.11

Het belang van het observeren toelichten


13 D/2010/7841/006

1.12

•

Met ondersteuning van een werkmodel het menselijk gedrag observeren en registreren

de 5 zintuigen

REFLECTEREN

1.13

Reflecteren over het eigen kwaliteitsbewust handelen Mogelijke onderliggende doelen • nagaan wat de gevolgen van mijn handelen zijn voor anderen • eigen werk- of aandachtspunten formuleren

Samenhang met andere leerplandoelstellingen • • •

bij de uitvoering van een opdracht methodisch handelen (1.3: evalueren) het bij zichzelf verduidelijken van een basisemotie, gedachte, intentie, een gedrag/handeling (5.5) het expressief uitdrukken van een basisemotie, gedachte, intentie, een gedrag/handeling (5.6)

14 D/2010/7841/006


2

Binnen een welomschreven opdracht communiceren in een 1-1 relatie

Context Doelgroep • medeleerlingen • gezonde kinderen (van 2,5 tot 10 jaar) • gezonde volwassenen In de situatie van kind /volwassene zijn geen acute veranderingen te verwachten en geen problemen in de communicatie. Opdrachten • Leerlingen voeren handelingen uit met een lage moeilijkheidsgraad (toepassen van routines) • Leerlingen werken aan de hand van duidelijke instructies • Leerlingen werken onder directe begeleiding van de leraar • Leerlingen voeren dagdagelijkse gesprekken (gelegenheidsgesprekken)

VISIE

2.1

• • • •

Verschillende begrippen m.b.t. het communiceren in een 1-1 relatie verduidelijken, toelichten en exploreren fasen in de communicatie verbaal en non-verbaal communiceren communicatieschema inhouds- en betrekkingsniveau

Mogelijke onderliggende doelen • verwoorden van verschillende fasen in een gesprek: groeten; zich voorstellen/kennismaken; een dagdagelijks gesprek (gelegenheidsgesprek) voeren; afscheid nemen • exploreren van de verschillende fasen in de communicatie • herkennen van congruentie tussen verbale en nonverbale communicatie • exploreren van elementen van het non-verbaal communiceren: stemgebruik, oogcontact, lichaamshouding, lichaamsexpressie, gezichtsuitdrukking, nabijheidsgedrag, aanraken, … • toelichten van het communicatieschema: zender, boodschapper, ontvanger, filter, ruis, ...

Samenhang met andere leerplandoelstellingen • • • • •

een holistische mensvisie en het belang ervan verduidelijken en toelichten (1.1) het bij zichzelf verduidelijken van een basisemotie, gedachte, intentie, gedrag/handeling (5.5) het expressief uitdrukken van een basisemotie, gedachte, intentie, handeling/gedrag (5.6) kenmerken m.b.t. het psychisch, sociaal en existentieel welbevinden verduidelijken en toelichten (5.7) bij de uitvoering van een opdracht respectvol handelen (1.9)


15 D/2010/7841/006

2.2

•

2.3

• •

De relatie tussen maatschappelijke tendensen en communicatie verduidelijken en toelichten digitale ontwikkelingen

Mogelijke onderliggende doelen • digitale ontwikkelingen toelichten: sociale netwerken zoals bv. facebook, netlog, … • gevolgen van de digitale ontwikkelingen voor de communicatie verwoorden: privacy, cyberpesten, …

Verschillende elementen van het communiceren en de eigen communicatie situeren binnen een kader om gedrag en sociale interacties te duiden communicatieve vaardigheden Mogelijke onderliggende doelen respectvol communiceren in welbepaalde situaties • de eigen communicatie tijdens een groepsopdracht situeren binnen een kader om gedrag en sociale interacties te duiden

Samenhang met andere leerplandoelstellingen Vanuit een holistische mensvisie een kader om gedrag en sociale interacties te duiden verduidelijken en toelichten. (5.1) VLOT COMMUNICEREN

2.4 • • • • • •

Vanuit een holistische mensvisie respectvol communiceren in een 1-1 relatie verschillende fasen in de communicatie doorlopen ik-boodschappen gebruiken actief luisteren aandacht hebben voor congruentie* feedback hanteren vragen stellen

Mogelijke onderliggende doelen verschillende fasen in de communicatie doorlopen • • • • • •

groeten zichzelf voorstellen kennismaken onthalen, verwelkomen een gesprek afsluiten afscheid nemen

actief luisteren: • • •

aannemen van een luisterhouding actief luisteren SOFTEN*

feedback hanteren • • • • • • •

16 D/2010/7841/006

feedback geven vragen beantwoorden antwoorden geven een mening formuleren emoties uiten: kwaadheid uiten, verdriet uiten, … kritiek geven met iets of iemand niet akkoord gaan


vragen stellen • • •

een vraag ter verduidelijking stellen toestemming vragen vragen om iets te krijgen


2.5

• • • •

een holistische mensvisie en het belang ervan verduidelijken en toelichten (1.1) bij de uitvoering van een opdracht, vanuit een holistische mensvisie, respectvol handelen (1.9) het bij zichzelf verduidelijken van een basisemotie, gedachte, intentie, gedrag/handeling (5.5) het expressief uitdrukken van een basisemotie, gedachte, intentie, handeling/gedrag (5.6) kenmerken m.b.t. het psychisch, sociaal en existentieel welbevinden verduidelijken en toelichten (5.7)

Op een vlotte wijze communiceren en hierbij gebruik maken van communicatiemiddelen telefoon SMS E-mail internet

Mogelijke onderliggende doelen • op een veilige wijze gebruik maken van het internet • eigen grenzen bewaken bij GSM- en internetgebruik • telefoneren

Samenhang met andere leerplandoelstellingen • • • • • •

2.6 • •

holistische mensvisie en het belang ervan verduidelijken en toelichten (1.1) bij de uitvoering van een opdracht, vanuit holistische mensvisie, respectvol handelen (1.9) vanuit een holistische mensvisie een kader om gedrag en sociale interacties te duiden verduidelijken en toelichten. (5.1) het bij zichzelf verduidelijken van een basisemotie, gedachte, intentie, gedrag/handeling (5.5) het expressief uitdrukken van een basisemotie, gedachte, intentie, handeling/gedrag (5.6) kenmerken m.b.t. het psychisch, sociaal en existentieel welbevinden verduidelijken en toelichten (5.7)

Afstemmen van de eigen communicatie op de ander op de situatie

Mogelijke onderliggende doelen • verwoorden van het bestaan en het belang van hiërarchische relaties

Samenhang met andere leerplandoelstellingen • •

een holistische mensvisie en het belang ervan verduidelijken en toelichten (1.1) bij de uitvoering van een opdracht, vanuit een holistische mensvisie, respectvol handelen (1.9)


17 D/2010/7841/006

REFLECTEREN

2.7

• •

Reflecteren op de eigen communicatie binnen een kader om gedrag en sociale interacties te duiden respectvol communiceren afstemmen van de communicatie op de ander en op de situatie


een holistische mensvisie en het belang ervan verduidelijken en toelichten (1.1) vanuit een holistische mensvisie een kader om gedrag en sociale interacties te duiden verduidelijken en toelichten (5.1) reflecteren over het eigen kwaliteitsbewust handelen (1.13)

18 D/2010/7841/006


3

Binnen een welomschreven opdracht, binnen een klasgroep, in groep werken

Context Doelgroep • medeleerlingen Opdrachten • Leerlingen voeren handelingen uit die een lage moeilijkheidsgraad hebben (toepassen van routines). • Leerlingen werken aan de hand van duidelijke instructies. • Leerlingen werken onder directe begeleiding van de leraar.

VISIE

3.1

• • • •

3.2

• •

Verschillende begrippen m.b.t. het werken in groep verduidelijken, toelichten en exploreren groep groepssamenhang rollen/posities groepsnormen en -waarden

Mogelijke onderliggende doelen • verduidelijken en toelichten van de functie van een groep • verduidelijken en toelichten van het belang van leiderschap in een groep • verduidelijken en exploreren van normen en waarden in een groep • verduidelijken en exploreren van rollen binnen een groep

De verschillende sociale interacties tijdens het samenwerken situeren binnen een kader om gedrag en sociale interacties te duiden rollen/posities in groep functioneren

Samenhang met andere leerplandoelstellingen Vanuit een holistische mensvisie een kader om gedrag en sociale interacties te duiden verduidelijken en toelichten (5.1) VLOT COMMUNICEREN

3.3 • • • • • •

Vanuit een holistische mensvisie respectvol communiceren in groep verschillende fasen in de communicatie doorlopen ik-boodschappen gebruiken actief luisteren aandacht hebben voor congruentie feedback hanteren vragen stellen


19 D/2010/7841/006


3.4

• •

verschillende begrippen m.b.t. het communiceren in een 1-1 relatie verduidelijken, toelichten en exploreren (2.1) vanuit een holistische mensvisie respectvol communiceren in een 1-1 relatie (2.4) vanuit een holistische mensvisie respectvol handelen (1.9)

Op een vlotte wijze communiceren en hierbij gebruik maken van communicatiemiddelen e-mail internet


3.5 • •

de relatie tussen maatschappelijke tendensen en communicatie verduidelijken en toelichten (2.2) op een vlotte wijze communiceren en hierbij gebruik maken van communicatiemiddelen (2.5)

Afstemmen van de eigen communicatie op de anderen op de situatie

Samenhang met andere leerplandoelstellingen Afstemmen van de eigen communicatie (2.6) SAMENWERKEN

3.6 • • • •

Methodisch handelen bij een gedelegeerde en zelfgekozen groepsopdracht informeren plannen uitvoeren evalueren

Samenhang met andere leerplandoelstellingen Bij de uitvoering van een opdracht methodisch handelen (1.3)

20 D/2010/7841/006


3.7

Samenwerken bij het realiseren van een gedelegeerde en zelfgekozen groepsopdracht Mogelijke onderliggende doelen • opnemen van verschillende rollen/posities tijdens een groepswerk • taken verdelen • bijdragen aan het gezamenlijk resultaat, ook wanneer er daarbij niet direct persoonlijk belang verbonden is • delen van relevante informatie en kennis met anderen in functie van het groepsproces • onderhandelen • groepsbeslissingen aanvaarden om tot een gemeenschappelijk resultaat te komen • actief en constructief reageren op ideeën en initiatieven van anderen

Samenhang met andere leerplandoelstellingen Een holistische mensvisie en het belang ervan verduidelijken en toelichten (1.1) REFLECTEREN

3.8 • •

Reflecteren over het samenwerken in groep eigen functioneren samenwerking


reflecteren over het eigen kwaliteitsbewust handelen (1.13) reflecteren op de eigen communicatie binnen een kader om gedrag en sociale interacties te duiden (2.7)


21 D/2010/7841/006

4

Binnen een welomschreven opdracht zorg dragen voor de gezondheid en het welzijn

Context Doelgroep • • •

medeleerlingen gezonde kinderen (van 2,5 tot 10 jaar) gezonde volwassenen

In de situatie van kind /volwassene zijn geen acute veranderingen te verwachten en geen problemen in de communicatie. Opdrachten • • •

Leerlingen voeren handelingen uit met een lage moeilijkheidsgraad (toepassen van routines). Leerlingen werken aan de hand van duidelijke instructies. Leerlingen werken onder directe begeleiding van de leraar.

VISIE

4.1 • • • •

De begrippen gezondheid en welzijn verduidelijken en toelichten gezondheid en welzijn Mogelijke onderliggende doelen zelfzorg, mantelzorg, professionele zorg • het ICF-schema van de World Health Organisation welbevinden toelichten en toepassen op de context van de 2de ziekte of aandoening*, functie*, activiteiten*, partigraad cipatie*, persoonlijke factoren*, externe factoren*

Samenhang met andere leerplandoelstellingen Holistische mensvisie en het belang ervan verduidelijken en toelichten (1.1) GEZONDHEID EN WELZIJN

4.2

• • • • •

De kernelementen en de uitbouw van het gezondheids- en welzijnsbeleid op school verduidelijken en toelichten visie op gezondheid van leerlingen visie op welzijn en welbevinden van leerlingen acties m.b.t. gezondheids- en welzijnsbeleid ondersteuningsaanbod op school ( leerlingenbegeleiding, CLB, …) participatiemogelijkheden op school (leerlingenraad, …)

Samenhang met andere leerplandoelstellingen De kernelementen van het opvoedingsproject van de school verduidelijken en toelichten in het dagelijkse schoolleven (1.2)

22 D/2010/7841/006


4.3

Exploreren en toelichten, aan de hand van de regionale sociale kaart, waar jongeren met hulpvragen in verband met gezondheid en welzijn in de eigen regio terecht kunnen

4.4

De werking van een instantie/organisatie voor jongeren met hulpvragen toelichten en deze organisatie bezoeken EHBO

4.5

• • • • • •

4.6 • •

In de context van de school noodsituaties herkennen en gepast reageren als burger handelen als eerstehulpverlener rustig blijven in noodsituaties psychosociale hulp verlenen: omgaan met slachtoffers, omgaan met omstaanders besmetting vermijden zorgdragen voor het comfort van het slachtoffer rekening houden met emotionele reacties nadien

Hulpinstanties op een correcte wijze verwittigen op school buiten de school: politie, brandweer, ambulancediensten, antigifcentrum, …

Samenhang met andere leerplandoelstellingen Op een vlotte wijze communiceren en hierbij gebruik maken van communicatiemiddelen (2.5)

4.7

In de context van de school kleine zorgen toedienen Mogelijke onderliggende doelen • vingers/hand onder de kraan houden na verbranden in de keuken • kleine schaafwonden reinigen, ontsmetten, …


23 D/2010/7841/006

GEZONDHEIDSBELEVING EN INSTANDHOUDING

4.8

• •

•

Elementen m.b.t. gezondheidsbeleving en instandhouding verduidelijken en toelichten gezondheidsbeleving en instandhouding gezondheidsbevordering, preventie: − gezondheidsdoelstellingen − relatie met tendensen in de samenleving − concretisering van gezondheidsdoelstellingen − acties m.b.t. gezondheidsbevordering belang en gevolgen van leefstijl


bij de uitvoering van een opdracht veilig handelen (1.5) bij de uitvoering van een opdracht ergonomisch handelen (1.6) bij de uitvoering van een opdracht hygiënisch handelen (1.7)

4.9

Het belang en het doel van concrete projecten en acties m.b.t. gezondheidsbevordering toelichten PARTICIPEREN

4.10

Participeren aan een project/actie m.b.t. gezondheidsbevordering, de doelgroep ondersteunen en kennismaken met de wijze waarop deze wordt begeleid

Participeren • • • • •

deelnemen in contact komen met een doelgroep ondersteunen van een doelgroep communiceren in een 1-1 relatie diensten verlenen

Mogelijke onderliggende doelen • ondersteunen bij aan- en uitdoen van jassen (4.15) • ondersteunen bij toiletbezoek van kinderen (4.13) • inschenken van een drankje en/of aanbieden van een gerechthapje (6.13) • klaarzetten en opruimen van het lokaal (7.14) • klaarzetten en opruimen van materialen en benodigdheden • sfeer creëren (7.16).

Samenhang met andere leerplandoelstellingen • • • • • • • • • •

bij de uitvoering van een opdracht methodisch handelen (1.3) bij de uitvoering van een opdracht milieubewust handelen (1.4) bij de uitvoering van een opdracht veilig handelen (1.5) bij de uitvoering van een opdracht ergonomisch handelen (1.6) bij de uitvoering van een opdracht hygiënisch handelen (1.7) bij de uitvoering van een opdracht economisch handelen (1.8) bij de uitvoering van een opdracht, vanuit een holistische mensvisie, respectvol handelen (1.9) binnen een welomschreven opdracht communiceren in een 1-1 relatie (2) binnen een welomschreven opdracht een maaltijd plannen, voorbereiden, bereiden (6) binnen een welomschreven opdracht zorg dragen voor lokalen, keuken en leefruimten (7)

24 D/2010/7841/006


VOEDING EN STOFWISSELING

4.11

Kenmerken van de normale voeding en stofwisseling verduidelijken

Begrip •

voeding, stofwisseling

Functies •

•

•

spijsvertering − benoemen van delen en aanduiden op een schets − werking: opname en vertering huid − benoemen van delen en aanduiden op een schets − werking temperatuurcentrum (temperatuurregeling) − ligging en aanduiden op een schets − werking

Mogelijke onderliggende doelen: • verwoorden van het belang van de ‘normale’ voeding en stofwisseling voor het menselijke functioneren • verduidelijken waarom en hoe men zorg draagt voor de functies m.b.t. voeding en stofwisseling

Menselijk functioneren belang van en zorg dragen voor • • • • •

het gebit eten en drinken de huid op peil houden van lichaamstemperatuur het groeien en ontwikkelen UITSCHEIDING

4.12

Kenmerken van de normale uitscheiding verduidelijken

Begrip •

uitscheiding

Functies • •

urinestelsel darmstelsel

Mogelijke onderliggende doelen • verwoorden van het belang van de ‘normale’ uitscheiding voor het menselijk functioneren • verduidelijken waarom en hoe men zorg draagt voor de functies m.b.t. uitscheiding

Menselijk functioneren belang van en zorg dragen voor •

uitscheiding


25 D/2010/7841/006


de delen van het spijsverteringsstelsel benoemen en aanduiden op een schets. (4.11) de werking van het spijsverteringsstelsel verduidelijken (4.11)

4.13 • •

Kinderen ondersteunen bij uitscheiding

communiceren in een 1-1 relatie Mogelijke onderliggende doelen: zorgen voor een gepaste sfeer: rust, geur, hygië- • kinderen naar het toilet begeleiden ne, … • kinderen helpen bij het aankleden na toiletbezoek • kinderen helpen bij het handen wassen.


bij de uitvoering van een opdracht methodisch handelen (1.3) bij de uitvoering van een opdracht hygiënisch handelen (1.7) ACTIVITEITEN

4.14

Kenmerken m.b.t. normale activiteiten verduidelijken

Begrip •

activiteiten

Functies •

•

•

•

ademhalingsstelsel: − benoemen van delen en aanduiden op een schets − werking van de longen hart- en bloedvatenstelsel − benoemen van delen en aanduiden op een schets − werking van het hart − samenstelling van het bloed bewegingsstelsel − benoemen van delen en aanduiden op een schets − werking: gewrichten en spieren relatie ademhalingsstelsel, bloedvatenstelsel en spijsverteringsstelsel

Mogelijke onderliggende doelen • verwoorden van het belang van ‘normale’ activiteiten voor het menselijk functioneren • verwoorden waarom en hoe men zorg draagt voor de functies m.b.t. activiteiten

Menselijk functioneren belang van en zorg dragen voor • • •

ademhaling beweging: bv. ontspanning, recreatie, mobiliteit energie

4.15 •

Kinderen en volwassenen ondersteunen bij activiteiten

communiceren in een 1-1 relatie (2)

26 D/2010/7841/006

Mogelijke onderliggende doelen • kinderen en volwassenen ondersteunen bij het aan- en uitdoen van jassen


Samenhang met andere leerplandoelstellingen • • • •

bij de uitvoering van een opdracht methodisch handelen (1.3) bij de uitvoering van een opdracht veilig handelen (1.5) bij de uitvoering van een opdracht ergonomisch handelen (1.6) bij de uitvoering van een opdracht, vanuit een holistische mensvisie, respectvol handelen (1.9) SLAAP EN RUST

4.16

Kenmerken van normale slaap en rust verduidelijken

Begrip •

Mogelijke onderliggende doelen • verwoorden van het belang van een normale slaap en rust voor het menselijk functioneren • verduidelijken waarom en hoe men zorg draagt voor slaap en rust

slaap, rust

Menselijk functioneren belang van en zorg dragen voor •

slapen en rusten: gepaste sfeer, slaaprituelen, omgevingsfactoren, voldoende slaap, ontspanning


de relatie tussen een gezonde levensstijl en linnenzorg toelichten (8.3) op basis van een werkmodel bedden luchten, opmaken en verschonen (8.13) WAARNEMING EN COGNITIE

4.17

Kenmerken van de normale waarneming verduidelijken

Begrip •

waarneming, cognitie

Functies •

•

•

zenuwstelsel − benoemen van delen en aanduiden op een schets − werking van de hersenen zintuigen − benoemen van delen en aanduiden op een schets − werking van de zintuigen relatie tussen zintuigen, zenuwstelsel (met inbegrip van de hersenen), bewegingsstelsel

Mogelijke onderliggende doelen • verwoorden van het belang van de normale waarneming voor het menselijk functioneren • verduidelijken waarom en hoe men zorg draagt voor de waarneming

Menselijk functioneren belang van en zorg dragen voor • •

zien, horen, smaken, voelen, ruiken leren en denken


benoemen van de delen van het bewegingsstelsel en aanduiden op een schets (4.14) verwoorden van de werking van het bewegingsstelsel (4.14)


27 D/2010/7841/006

4.18 • • •

Zorg dragen voor hulpmiddelen (onderhouden) bij waarnemen

bril hoorapparaat lenzen

Mogelijke onderliggende doelen • ontdekken van verschillende reinigingsproducten voor bril en lenzen • herkennen van soorten lenzen • verschillen tussen hoorapparaten onderzoeken SEKSUALITEIT EN VOORTPLANTING

4.19

Kenmerken m.b.t. hormonale invloeden, de seksualiteit en voorplanting verduidelijken

Begrip •

Mogelijke onderliggende doelen:

seksualiteit, voortplanting

•

Functies •

hormonaal stelsel • − benoemen van delen en aanduiden op een schets: bijnier, schildklier, geslachtsorganen − werking: rol van hormonen, voortplantingsorganen, menstruele cyclus

verwoorden van het belang van hormonale invloeden, seksualiteit en voortplanting voor het menselijk functioneren verduidelijken waarom en hoe men zorg draagt voor het menselijk functioneren m.b.t. hormonale invloeden, seksualiteit en voortplanting

Menselijk functioneren belang van en zorg dragen voor • • • • •

seksualiteitsbeleving voortplanting anticonceptie bescherming tegen SOA hygiëne bij menstruatie

REFLECTEREN

4.20

Reflecteren over het eigen handelen (leefstijl) ten aanzien van gezondheid en welzijn


reflecteren over het eigen kwaliteitsbewust handelen (1.13) reflecteren op het eigen communiceren binnen een kader om gedrag en sociale interacties te duiden (2.7) reflecteren over het samenwerken in groep (3.8) elementen m.b.t. gezondheidsbeleving en instandhouding verduidelijken en toelichten (4.8)

28 D/2010/7841/006


5

Binnen een welomschreven opdracht ondersteunen bij (ped)agogische activiteiten

Context Doelgroep • • •

medeleerlingen gezonde kinderen (van 2,5 tot 10 jaar) gezonde volwassenen

In de situatie van kind /volwassene zijn geen acute veranderingen te verwachten en geen problemen in de communicatie. Opdrachten • • •

Leerlingen voeren handelingen uit met een lage moeilijkheidsgraad (toepassen van routines). Leerlingen werken aan de hand van duidelijke instructies. Leerlingen werken onder directe begeleiding van de leraar.

VISIE

5.1

Vanuit een holistische mensvisie een kader om gedrag en sociale interacties te duiden verduidelijken en toelichten

Samenhang met andere leerplandoelstellingen Een holistische mensvisie en het belang ervan verwoorden en toelichten (1.1)

5.2

• • • • • • •

Gedrag bij de uitvoering van een opdracht situeren binnen een kader om gedrag en sociale interacties te duiden respectvol handelen jegens zichzelf respectvol omgaan met anderen respectvol omgaan met materialen en benodigdheden behulpzaam zijn creatief zijn zin voor orde en nauwkeurigheid hebben loyaal zijn aan de klas, de school, de medeleerlingen

Samenhang met andere leerplandoelstellingen Bij de uitvoering van een opdracht, vanuit een holistische mensvisie, respectvol handelen (1.9)

5.3

Het eigen gedrag situeren binnen een welbepaalde context en binnen een kader om gedrag en sociale interacties te duiden Mogelijke onderliggende doelen: • herkennen welk gedrag men in welbepaalde contexten vaak en minder vaak stelt • het zich eigen maken van bepaalde gedragingen die men in welbepaalde contexten weinig stelt


29 D/2010/7841/006

•

zich bewust worden van het ‘evenwichtig’ in relatie staan

LEVENSLOOP

5.4 • • • • • •

Verschillende levensfasen binnen de levensloop van de mens exploreren lichamelijke kenmerken psychische kenmerken sociale kenmerken invloed en tijdsgeest waarbinnen men geboren wordt waarden en normen beleving van het spel/spelen

WELBEVINDEN

5.5

Het bij zichzelf verduidelijken van een basisemotie, een gedachte, een intentie, een gedrag/handeling Mogelijke onderliggende doelen • woordenschat verwerven om basisemoties, gedachten en intenties, gedrag/handelingen te verwoorden

5.6

Het expressief uitdrukken van een basisemotie, een gedachte, een intentie, een gedrag/handeling Mogelijke onderliggende doelen • woordenschat verwerven om basisemoties, gedachten, intenties, gedrag/handelingen te verwoorden • durf ontwikkelen

5.7

• •

Kenmerken m.b.t. het psychisch, sociaal en existentieel welbevinden verduidelijken en toelichten bij zichzelf bij anderen

Mogelijke onderliggende doelen • herkennen en verwoorden van kenmerken m.b.t. het psychisch, sociaal en existentieel welbevinden • verwoorden van de relatie tussen psychisch, sociaal, existentieel en lichamelijk welbevinden • reflecteren over het eigen welbevinden • observeren van verbaal en non-verbaal gedrag

30 D/2010/7841/006



holistische mensvisie en het belang ervan verduidelijken en toelichten (1.1) verschillende begrippen m.b.t. het communiceren in een 1-1 relatie verduidelijken, toelichten en exploreren (2.1)

5.8

• •

Beïnvloedende factoren (intern en extern) voor het psychisch, sociaal en existentieel welbevinden verduidelijken en toelichten bij zichzelf bij anderen

Mogelijke onderliggende doelen • uiten van het zelfwaardegevoel • eigen kwaliteiten/eigenschappen in kaart brengen • de eigen sociale relaties in kaart brengen • reflecteren over het belang van relaties voor zichzelf • de wijze waarop men al dan niet met anderen in interactie gaat situeren in een kader om gedrag en sociale interacties te duiden • verwoorden en herkennen van beïnvloedende factoren voor het psychisch, sociaal en existentieel welbevinden • reflecteren over beïnvloedende factoren voor het eigen psychisch, sociaal, existentieel en lichamelijk welbevinden • observeren van beïnvloedende factoren voor het welbevinden van anderen

Samenhang met andere leerplandoelstellingen Holistische mensvisie en het belang ervan verduidelijken en toelichten (1.1)

5.9

Verduidelijken hoe men het eigen welbevinden en dat van anderen kan verhogen PARTICIPEREN

5.10

Participeren aan een gepaste (vrije)tijdsactiviteit, de doelgroep ondersteunen en kennismaken met de wijze waarop deze wordt begeleid

Participeren

Mogelijke onderliggende doelen

• • • • •

• • •

deelnemen in contact komen met een doelgroep ondersteunen van een doelgroep communiceren in een 1-1 relatie diensten verlenen

Gepaste (vrijetijds)activiteit: • •

• •

activiteiten voor kinderen (school, jeugdbeweging, • • buitenschoolse opvang) activiteiten voor medioren en senioren


ondersteunen bij aan- en uitdoen van jassen (4.15) ondersteunen bij toiletbezoek van kinderen (4.13) inschenken van een drankje en/of aanbieden van een gerecht, hapje (6.13) klaarzetten en opruimen van het lokaal (7.14) klaarzetten en opruimen van materialen en benodigdheden sfeer creëren (7.16) doelgroep begroeten

31 D/2010/7841/006

Samenhang met andere leerplandoelstellingen • • • • • • • • • • •

bij de uitvoering van een opdracht methodisch handelen (1.3) bij de uitvoering van een opdracht milieubewust handelen (1.4) bij de uitvoering van een opdracht veilig handelen (1.5) bij de uitvoering van een opdracht ergonomisch handelen (1.6) bij de uitvoering van een opdracht hygiënisch handelen (1.7) bij de uitvoering van een opdracht economisch handelen (1.8) bij de uitvoering van een opdracht, vanuit een holistische mensvisie, respectvol handelen (1.9) binnen een welomschreven opdracht communiceren in een 1-1 relatie (2) binnen een welomschreven opdracht een maaltijd plannen, voorbereiden, bereiden (6) binnen een welomschreven opdracht zorg dragen voor lokalen, keuken en leefruimten (7) kennismaken met doelgroepen binnen de directe en de indirecte zorg (9.3) REFLECTEREN

5.11

Reflecteren over het eigen (ped)agogisch handelen


reflecteren over het eigen kwaliteitsbewust handelen (1.13) reflecteren op het eigen communiceren binnen een kader om gedrag en sociale interacties te duiden (2.7) reflecteren over het samenwerken in groep (3.8) reflecteren over het eigen handelen (leefstijl) t.o.v. gezondheid en welzijn (4.20)

32 D/2010/7841/006


6

Binnen een welomschreven opdracht een maaltijd plannen, voorbereiden en bereiden

Context Doelgroep • medeleerlingen • gezonde kinderen (van 2,5 tot 10 jaar) • gezonde volwassenen In de situatie van kind /volwassene zijn geen acute veranderingen te verwachten en geen problemen in de communicatie. Opdrachten • • • •

Leerlingen voeren handelingen uit met een lage moeilijkheidsgraad (toepassen van routines). Leerlingen werken aan de hand van duidelijke instructies. Leerlingen werken onder directe begeleiding van de leraar. Eenvoudige, gezonde dagelijkse keuken

VISIE

6.1

• • • •

6.2

Het begrip voedingsvoorlichting in zijn verschillende betekenissen verduidelijken en toelichten voedingsvoorlichting voedingsvoorlichtingsmodel bronnen waarin voeding aan bod komt voeding die gerelateerd is aan een visie

De relatie tussen maatschappelijke tendensen en maaltijdzorg verduidelijken en toelichten Mogelijke onderliggende doelen • toelichten van recente maatschappelijke tendensen zoals het uitbesteden van huishoudelijke taken, het gebruik van kant- en klaar maaltijden, het gebruik van halffabrikaten • verwoorden van de relatie tussen financiële mogelijkheden en maaltijdzorg • verduidelijken van de relatie tussen een gezonde leefstijl en maaltijdzorg • tendensen in maaltijdzorg exploreren


bij de uitvoering van een opdracht, vanuit een holistische mensvisie, respectvol handelen (1.9) een holistische mensvisie en het belang ervan verduidelijken en toelichten (1.1)


33 D/2010/7841/006

PLANNEN / VOORBEREIDEN

6.3

• • • •

Met ondersteuning van een voedingsvoorlichtingsmodel, een maaltijd samenstellen en deze keuze toelichten ontbijt middagmaal avondmaal tussendoortje

Mogelijke onderliggende doelen • hanteren van een voedingsmiddelentabel als naslagwerk • toelichten van maaltijdpatronen voor een dag • toelichten van het belang van een volwaardige maaltijd per dag • onderscheiden van productgroepen • producten in de juiste productgroep schikken • vanuit het voorlichtingsmodel voor één persoon aanbevolen hoeveelheden per productgroep afleiden • toelichten van het belang van evenwichtige voeding • rekening houden met het doel van de maaltijd • bij de samenstelling van de maaltijd rekening houden met het seizoen waarin men zich bevindt • bij de samenstelling van de maaltijd rekening houden met een budget • bij de samenstelling van een maaltijd rekening houden met het aantal personen • een maaltijd samenstellen in functie van de voorkeur en gewoonten van de personen voor wie men kookt • een maaltijd samenstellen vanuit een bepaalde visie: gezonde voeding, vegetarische voeding • een maaltijd samenstellen rekening houdend met normen vanuit een bepaalde cultuur en/of godsdienst: Islam, … • een maaltijd samenstellen rekening houdend met de tijd die voor handen is • een maaltijd samenstellen rekening houdend met materialen, benodigdheden, bereidingswijzen en technieken die men al hanteert


6.4

bij de uitvoering van een opdracht methodisch handelen (1.3) bij de uitvoering van een opdracht milieubewust handelen (1.4) bij de uitvoering van een opdracht economisch handelen (1.8)

Met ondersteuning van een werkmodel een passende bereidingswijze, materialen en benodigdheden kiezen en deze keuze toelichten Mogelijke onderliggende doelen • onderscheiden en toelichten van principes en technieken voor het bereiden van een maaltijd

34 D/2010/7841/006


Samenhang met andere leerplandoelstellingen Bij de uitvoering van een opdracht methodisch handelen: informeren (1.3). PLANNEN / VOORBEREIDEN - AANKOPEN EN BEWAREN

6.5

•

Boodschappen/aankopen doen voor een persoon op basis van een met hem of haar besproken lijstje communiceren in een 1-1 relatie (winkelbediende, Mogelijke onderliggende doelen persoon voor wie men boodschappen doen) • een boodschappenlijst opstellen aan de hand van een instructiefiche • boodschappenlijst lezen en opvolgen • schikken van producten in de juiste productgroep • efficiënt winkelen • correct betalen • correct tellen • boodschappen/aankopen doen met een bepaald budget • seizoensgebonden producten kiezen en aankopen • producten aankopen in functie van het voorkomen van verpakkingsafval: bulkgoederen versus voorverpakte goederen • bij aankoop rekening houden met de houdbaarheidsdatum op het product • bij aankopen rekening houden met promoties • omgaan met reclame • rekening houden met bewaartechnieken


6.6

bij de uitvoering van een opdracht methodisch handelen (1.3) bij de uitvoering van een opdracht milieubewust handelen (1.4) bij de uitvoering van een opdracht ergonomisch handelen (1.6) bij de uitvoering van een opdracht hygiënisch handelen (1.7) bij de uitvoering van een opdracht economisch handelen (1.8)

De betekenis van de ingrediëntenlijst, de bereidingswijze, de houdbaarheidsdatum en de bewaarvoorschriften op een verpakking verduidelijken en toelichten Mogelijke onderliggende doelen • lezen van een etiket • onderscheiden en toelichten van de voedingsstoffen en hun symbolen • onderscheiden en toelichten van de verschillende principes en technieken


35 D/2010/7841/006

6.7 • • •

De aangekochte goederen opbergen en bewaren first-in-first-outsysteem (fifo) koelen invriezen

Mogelijke onderliggende doelen • de gekochte goederen bewaren in optimale omstandigheden • toelichten van de begrippen ‘bederf ‘en ‘bewaren van voedingsmiddelen’

Samenhang met andere leerplandoelstellingen Een bereiding bewaren (6.16) PLANNEN / VOORBEREIDEN - WEGEN EN METEN

6.8

Met ondersteuning van een werkmodel de benodigde hoeveelheden van een product afwegen, meten en schatten Mogelijke onderliggende doelen • gebruik maken van kleinhuishoudelijke weeg- en meettoestellen • onderhouden van kleinhuishoudelijke weeg- en meettoestellen • het schatten van hoeveelheden en zich behelpen met eenvoudige technieken • gebruik maken van praktische maten (beker, kopje eetlepel theelepel)

Samenhang met andere leerplandoelstellingen Bij de uitvoering van een opdracht hygiënisch handelen (1.7) BEREIDEN

6.9

Met ondersteuning van een werkmodel gerechten voor medeleerlingen bereiden en toepassen van bereidingswijzen en technieken Mogelijke onderliggende doelen • toelichten dat verschillende principes en technieken een invloed hebben op een product • toepassen van bewaarmethodes

Samenhang met andere leerplandoelstellingen • • • • • • • • •

bij de uitvoering van een opdracht methodisch handelen (1.3) bij de uitvoering van een opdracht milieubewust handelen (1.4) bij de uitvoering van een opdracht veilig handelen (1.5) bij de uitvoering van een opdracht ergonomisch handelen (1.6) bij de uitvoering van een opdracht hygiënisch handelen (1.7) bij de uitvoering van een opdracht economisch handelen (1.8) bij de uitvoering van een opdracht, vanuit een holistische mensvisie, respectvol handelen (1.9) de aangekochte goederen opbergen en bewaren (6.8) een bereiding bewaren (6.16)

36 D/2010/7841/006


6.10

Met ondersteuning van een werkmodel een eenvoudig gerecht voor een doelgroep buiten de klasgroep bereiden en toepassen van bereidingswijzen en technieken


bij de uitvoering van een opdracht milieubewust handelen (1.4) bij de uitvoering van een opdracht veilig handelen (1.5) bij de uitvoering van een opdracht ergonomisch handelen (1.6) bij de uitvoering van een opdracht hygiënisch handelen (1.7) bij de uitvoering van een opdracht economisch handelen (1.8) bij de uitvoering van een opdracht methodisch handelen (1.3)

6.11

Met ondersteuning van een werkmodel werken met kleinhuishoudelijke toestellen Mogelijke onderliggende doelen • het onderhouden van kleinhuishoudelijke toestellen


bij de uitvoering van een opdracht methodisch handelen (1.3) bij de uitvoering van een opdracht veilig handelen (1.5)

6.12

In het werkveld kennismaken met toestellen uit de groothuishouding en met de context waarin ze worden gebruikt MAALTIJD NEMEN

6.13 •

Gerechten en dranken presenteren, inschenken en aanbieden

communiceren in een 1-1 relatie (2)

Samenhang met andere leerplandoelstellingen • • • • • • •

bij de uitvoering van een opdracht methodisch handelen (1.3) bij de uitvoering van een opdracht milieubewust handelen (1.4) bij de uitvoering van een opdracht veilig handelen (1.5) bij de uitvoering van een opdracht ergonomisch handelen (1.6) bij de uitvoering van een opdracht hygiënisch handelen (1.7) bij de uitvoering van een opdracht economisch handelen (1.8) bij de uitvoering van een opdracht, vanuit een holistische mensvisie, respectvol handelen (1.9)

6.14 • • • •

Samen maaltijd nemen met de klas

tafel dekken eenvoudige etiquetteregels respecteren vlot communiceren in een 1-1 relatie (2) vlot communiceren in groep (3)

Samenhang met andere leerplandoelstellingen Bij de uitvoering van een opdracht, vanuit een holistische mensvisie, respectvol handelen (1.9)


37 D/2010/7841/006

6.15 • • •

Samen maaltijd nemen met een doelgroep

tafel dekken eenvoudige etiquetteregels respecteren vlot communiceren in een 1-1 relatie (2)


in leefruimten een huiselijke sfeer creëren rekening houdend met gegeven criteria. (7.16) bij de uitvoering van een opdracht, vanuit een holistische mensvisie, respectvol handelen (1.9) NAZORG

6.16 • • • •

Een bereiding bewaren

koelen invriezen afdekken bewaren van warme gerechten

Mogelijke onderliggende doelen • onderscheid maken tussen het bewaren voor langere en kortere tijd • toelichten van micro-organismen en hun levensvoorwaarden • de invloed van temperatuur op het bewaringsproces toelichten • rekening houden met etikettering • first-in-first-outsysteem hanteren

Samenhang met andere leerplandoelstellingen De aangekochte goederen opbergen en bewaren (6.7)

6.17 • • • •

De vaat wassen (machinaal en met de hand) en opruimen

rekening houden met de factoren in het reinigings- Mogelijke onderliggende doelen proces • het toestel/benodigdheden onderhouden afdrogen de vaat wegbergen de keuken opruimen en reinigen

Samenhang met andere leerplandoelstellingen • • • • • • • •

bij de uitvoering van een opdracht methodisch handelen (1.3) bij de uitvoering van een opdracht milieubewust handelen (1.4) bij de uitvoering van een opdracht veilig handelen (1.5) bij de uitvoering van een opdracht ergonomisch handelen (1.6) bij de uitvoering van een opdracht hygiënisch handelen (1.7) bij de uitvoering van een opdracht economisch handelen (1.8) bij de uitvoering van een opdracht, vanuit een holistische mensvisie, respectvol handelen (1.9) de 4 factoren in het reinigingsproces toelichten (7.6-7.13)

38 D/2010/7841/006


REFLECTEREN

6.18

Reflecteren over het eigen handelen m.b.t. voedingsgewoonten en maaltijdzorg


reflecteren over het eigen kwaliteitsbewust handelen (1.13) reflecteren op het eigen communiceren binnen een kader om gedrag en sociale interacties te duiden (2.7) reflecteren over het samenwerken in groep (3.8) reflecteren over het eigen handelen (leefstijl) t.o.v. gezondheid en welzijn (4.20) reflecteren over het eigen (ped)agogisch handelen (5.11)


39 D/2010/7841/006

7

Binnen een welomschreven opdracht zorg dragen voor lokalen, keuken en leefruimten

Context Doelgroep • medeleerlingen • gezonde kinderen (van 2,5 tot 10 jaar) • gezonde volwassenen In de situatie van kind /volwassene zijn geen acute veranderingen te verwachten en geen problemen in de communicatie. Opdrachten • Leerlingen voeren handelingen uit met een lage moeilijkheidsgraad (toepassen van routines). • Leerlingen werken aan de hand van duidelijke instructies. • Leerlingen werken onder directe begeleiding van de leraar.

VISIE

7.1 • • • •

7.2

Begrippen m.b.t. reinigen en onderhoud verduidelijken en toelichten vuil en vuilheidsgraad Mogelijke onderliggende doelen reinigen, schoonmaken • soorten vuil en bevuiling benoemen en onderonderhoud scheiden frequentie van zorgvraag: dagelijkse of regelmatige zorg, periodieke zorg, specifieke zorg

De relatie tussen maatschappelijke tendensen en interieurzorg verduidelijken en toelichten Mogelijke onderliggende doelen • een maatschappelijke tendens zoals het uitbesteden van interieurzorg aan derden toelichten • trends in interieurzorg verkennen

7.3

De relatie tussen een gezonde leefstijl en reinigen en onderhouden verduidelijken en toelichten Mogelijke onderliggende doelen • illustreren dat leefomgevingsfactoren een invloed hebben op de gezondheid van de mens • de relatie tussen schoonmaak, onderhoud en gezondheid toelichten (preventie)

Samenhang met andere leerplandoelstellingen •

reflecteren over het eigen handelen (leefstijl) t.a.v. gezondheid en welzijn (4.20)

40 D/2010/7841/006



7.4

•

7.5

Het belang van de voorbereiding van reinigen en onderhoud vanuit de oriëntatie op materiaal/grondstof, toepassing, eigenschappen verduidelijken en toelichten rekening houden met de factoren van het reinigingsen onderhoudproces (7.6 – 7.13)

De gegevens op het etiket van een verpakking verduidelijken en toelichten


bij de uitvoering van een opdracht methodisch handelen (1.3) de betekenis van de ingrediëntenlijst, de bereidingwijze, de houdbaarheidsdatum en de bewaarvoorschriften op een verpakking toelichten (6.6) PLANNEN / VOORBEREIDEN MECHANISCHE ENERGIE/ACTIE

7.6

• •

7.7

• • •

Het belang van de factor ‘mechanische energie/actie’ van het reinigingsen onderhoudproces verduidelijken handmatig machinaal

Met ondersteuning van een werkmodel kiezen voor een passend reinigingsen/of onderhoudsysteem (kleinhuishouding) en deze keuze toelichten droog reinigen klamvochtig reinigen nat reinigen

Mogelijke onderliggende doelen • het onderhouden van reinigingssystemen • kennismaken met kleurcodes


7.8

bij de uitvoering van een opdracht methodisch handelen (1.3) bij de uitvoering van een opdracht milieubewust handelen (1.4) bij de uitvoering van een opdracht veilig handelen (1.5) bij de uitvoering van een opdracht economisch handelen (1.8) bij de uitvoering van een opdracht, vanuit een holistische mensvisie, respectvol handelen (1.9)

In het werkveld kennismaken met reinigingsen onderhoudsystemen in de groothuishouding en met de context waarin ze worden gebruikt

Samenhang met andere leerplandoelstellingen Bij de uitvoering van een opdracht methodisch handelen (1.3)


41 D/2010/7841/006

PLANNEN / VOORBEREIDEN – CHEMIE

7.9

• • •

Het belang van de factor 'chemie' van het reinigingsen/of onderhoudproces verduidelijken gebruik van een welbepaalde hoeveelheid water Mogelijke onderliggende doelen hardheid van water • de gevolgen van de inwerking van product met gebruik van reinigingsen/of onderhoudproducten een verschillende samenstelling op verschillende op basis van hun samenstelling toepassingen uittesten

7.10

Met ondersteuning van een werkmodel een passend reinigingsen/of onderhoudproduct kiezen en deze keuze toelichten


bij de uitvoering van een opdracht methodisch handelen (1.3) de gegevens op het etiket van een verpakking verduidelijken en toelichten (7.5) bij de uitvoering van een opdracht milieubewust handelen (1.4)

7.11

Met ondersteuning van een werkmodel de benodigde hoeveelheden van een product meten en indien nodig oplossen in een correcte hoeveelheid water


op basis van een werkmodel de benodigde hoeveelheden van een product afwegen, meten en schatten (6.8) de gegevens op het etiket van een verpakking verduidelijken en toelichten (7.5) PLANNEN / VOORBEREIDEN – TEMPERATUUR

7.12

• •

Het belang van de factor 'temperatuur' van het reinigingsen/of onderhoudproces verduidelijken

warm koud

Samenhang met andere leerplandoelstellingen De gegevens op het etiket van een verpakking verduidelijken en toelichten (7.5) PLANNEN / VOORBEREIDEN – TIJD

7.13

•

Het belang van de factor 'tijd' van het reinigingsen/of onderhoudproces verduidelijken

inwerktijd


bij de uitvoering van een opdracht methodisch handelen (1.3) de gegevens op het etiket van een verpakking verduidelijken en toelichten (7.5)

42 D/2010/7841/006


REINIGEN EN ONDERHOUDEN

7.14

Met ondersteuning van een werkmodel opruimen, verluchten, reinigen en onderhouden van lokalen, keuken en leefruimten

•

rekening houden met − de zorgvraag/frequentie (7.1) − vuil en vuilheidsgraad (7.1) − de oriëntatie op afwerkmaterialen en oppervlakten (7.4) − factoren in schoonmaak- en/of onderhoudproces (7.6-7.13)

•

gebruik maken van de correcte techniek die eigen is aan het gekozen reinigings- of onderhoudsysteem


bij de uitvoering van een opdracht methodisch handelen (1.3) bij de uitvoering van een opdracht milieubewust handelen (1.4) bij de uitvoering van een opdracht veilig handelen (1.5) bij de uitvoering van een opdracht ergonomisch handelen (1.6) bij de uitvoering van een opdracht hygiënisch handelen (1.7) bij de uitvoering van een opdracht economisch handelen (1.8) bij de uitvoering van een opdracht, vanuit een holistische mensvisie, respectvol handelen (1.9)

7.15

Kennismaken met de zorg voor planten en kleine huisdieren

7.16

In leefruimten een huiselijke sfeer creëren en hiervoor gebruik maken van materialen en benodigdheden Mogelijke onderliggende doelen • sfeer creëren op basis van een bepaald budget • sfeer creëren rekening houdend met het seizoen • sfeer creëren volgens de voorkeur van een bepaalde persoon • sfeer creëren en hiervoor gebruik maken van bepaalde materialen en benodigdheden REFLECTEREN

7.17

Reflecteren over het eigen handelen m.b.t. interieurzorg


reflecteren over het eigen kwaliteitsbewust handelen (1.13) reflecteren op het eigen communiceren binnen een kader om gedrag en sociale interacties te duiden (2.7) reflecteren over het samenwerken in groep (3.8) reflecteren over het eigen handelen (leefstijl) t.o.v. gezondheid en welzijn (4.20) reflecteren over het eigen (ped)agogisch handelen (5.11) reflecteren over het eigen handelen ten aanzien van voedingsgewoonten en maaltijdzorg (6.18)


43 D/2010/7841/006

8

Binnen een welomschreven opdracht zorg dragen voor linnen

Context Doelgroep • medeleerlingen • gezonde kinderen (van 2,5 tot 10 jaar) • gezonde volwassenen In de situatie van kind /volwassene zijn geen acute veranderingen te verwachten en geen problemen in de communicatie. Opdrachten • Leerlingen voeren handelingen uit met een lage moeilijkheidsgraad (toepassen van routines). • Leerlingen werken aan de hand van duidelijke instructies. • Leerlingen werken onder directe begeleiding van de leraar. VISIE

8.1 • • •

Begrippen m.b.t. linnenzorg verduidelijken en toelichten linnenzorg zorgvraag/frequentie vuil- en vuilheidsgraad

Samenhang met andere leerplandoelstellingen Begrippen m.b.t. reinigen en onderhoud verduidelijken en toelichten (7.1)

8.2

De relatie tussen maatschappelijke tendensen en linnenzorg verduidelijken en toelichten Mogelijke onderliggende doelen • problematiek van het uitbesteden van de fabricatie van linnen aan lageloonlanden toelichten • de problematiek van de kinderarbeid in de kledingsector exploreren • een maatschappelijke tendens zoals het uitbesteden van strijk aan derden toelichten • trends in linnenzorg verkennen

Samenhang met andere leerplandoelstellingen De relatie tussen maatschappelijke tendensen en interieurzorg verduidelijken en toelichten. (7.2)

8.3

De relatie tussen een gezonde leefstijl en linnenzorg verduidelijken en toelichten

Samenhang met andere leerplandoelstellingen De relatie tussen een gezonde leefstijl en schoonmaak en onderhoud toelichten (7.3)

44 D/2010/7841/006



8.4

Het belang van de voorbereiding van het reinigingsproces vanuit de oriëntatie op de textiele grondstoffen verduidelijken en toelichten Mogelijke onderliggende doelen • soorten vezels benoemen en onderscheiden • soorten weefsels benoemen en onderscheiden • soorten textiel en hun toepassingen benoemen en onderscheiden • soorten afwerking en veredeling benoemen en onderscheiden • verwoorden waarmee je rekening houdt bij een eerste wasbeurt

8.5

• •

De gegevens op een etiket van verpakking/kledingstuk/linnen verduidelijken en toelichten soorten etikettering onderhoudsetiket - wasvoorschriften


8.6

de gegevens op een etiket van een verpakking verduidelijken en toelichten (7.5) het belang van de factor ‘mechanische energie/actie’ voor het schoonmaakproces verduidelijken (7.6) het belang van de factor ‘chemie’ voor het schoonmaakproces verduidelijken (7.9) het belang van de factor ‘temperatuur’ voor het schoonmaakproces verduidelijken (7.12) het belang van de factor ‘tijd’ voor het schoonmaakproces verduidelijken (7.13)

Het belang van de factoren van het reinigingsproces van linnen verduidelijken


het belang van de factor chemie van het reinigings- of onderhoudsproces verduidelijken (7.9) het belang van de factor tijd van het reinigings- of onderhoudsproces verduidelijken (7.13) het belang van de factor ‘mechanische energie/actie’ van het reinigingsen onderhoudsproces verduidelijken (7.6) het belang van de factor temperatuur van het reinigingsen onderhoudsproces verduidelijken (7.12) PLANNEN / VOORBEREIDEN - MECHANISCHE ENERGIE/ACTIE

8.7

• •

Met ondersteuning van een werkmodel kiezen voor een passend reinigingsen/of onderhoudsysteem (kleinhuishouding) en deze keuze toelichten handwas wasmachine


het belang van de factor mechanische energie/actie voor het reinigingsproces verduidelijken (7.6) bij de uitvoering van opdracht methodisch handelen (1.3) gegevens op etiket van verpakking/kledingstuk/linnen toelichten (8.5)


45 D/2010/7841/006

8.8

In het werkveld kennismaken met groothuishoudelijke toestellen en met de context waarin ze worden gebruikt

8.9

Met ondersteuning van een werkmodel kiezen voor de passende nazorg en deze keuze toelichten

• • •

drogen: aan de lucht en machinaal: droogkast strijken: strijkijzers kastklaar maken

PLANNEN / VOORBEREIDEN – CHEMIE

8.10

• • •

Met ondersteuning van een werkmodel kiezen voor passende producten en deze keuze toelichten

gebruik van water gebruik van wasmiddelen gebruik van andere middelen

Mogelijke onderliggende doelen • bij de keuze van een product rekening houden met de hardheid van het water • bij de keuze van een product rekening houden met de vlotverhouding • soorten wasmiddelen benoemen en onderscheiden • rekening houden met de samenstelling van wasmiddelen

Samenhang met andere leerplandoelstellingen • • • • • • • •

het belang van de factor chemie voor het reinigingsproces verduidelijken en toelichten (7.9) gegevens op etiket van verpakking/kledingstuk/linnen toelichten (8.5) op basis van een werkmodel de benodigde hoeveelheden van een product afwegen en meten en indien nodig oplossen in een correcte hoeveelheid water (7.11) bij de uitvoering van een opdracht methodisch handelen (1.3) bij de uitvoering van een opdracht milieubewust handelen (1.4) bij de uitvoering van een opdracht economisch handelen (1.8) bij de uitvoering van een opdracht veilig handelen (1.5) bij de uitvoering van een opdracht, vanuit een holistische mensvisie, respectvol handelen (1.9)

46 D/2010/7841/006


PLANNEN / VOORBEREIDEN – TEMPERATUUR

8.11

•

Met ondersteuning van een werkmodel kiezen voor de passende temperatuur van het reinigingsen/of onderhoudproces en deze keuze toelichten

95°C, 60°C, 40°C/30°C

Mogelijke onderliggende doelen • een wasmachine instellen • een passende temperatuur kiezen in functie van het energieverbruik • een passende temperatuur kiezen in functie van het materiaal/grondstof van het linnen • een passende temperatuur kiezen in functie van de vuilheidsgraad en aard van het vuil


het belang van de factor temperatuur voor het reinigingsproces verduidelijken (7.12) bij de uitvoering van een opdracht milieubewust handelen (1.4) bij de uitvoering van een opdracht veilig handelen (1.5) PLANNEN / VOORBEREIDEN – TIJD

8.12

Met ondersteuning van een werkmodel kiezen voor de passende tijd van het reinigingsen/of onderhoudproces en deze keuze toelichten

Samenhang met andere leerplandoelstellingen Het belang van de factor tijd voor het schoonmaak- en onderhoudproces verduidelijken (7.13) REINIGEN EN ONDERHOUDEN

8.13

Met ondersteuning van een werkmodel bedden luchten, opmaken en verschonen Mogelijke onderliggende doelen • lakens omvouwen volgens een correcte hoek • een overtrek om een dekbed doen


bij de uitvoering van een opdracht ergonomisch handelen (1.6) bij de uitvoering van een opdracht methodisch handelen (1.3)

8.14

Met ondersteuning van een werkmodel wasgoed sorteren


bij de uitvoering van een opdracht methodisch handelen (1.3) bij de uitvoering van een opdracht ergonomisch handelen (1.6)

8.15 •

Met ondersteuning van een werkmodel wasgoed wassen

rekening houden met: Mogelijke onderliggende doelen • correct gebruik van een passend product, in een − vuil en vuilheidsgraad (8.1) correcte verhouding − de oriëntatie op textiele grondstoffen (8.4) gebruik van correcte (inwerk)tijd − de factoren van het reinigingsproces (8.7 – • • correct gebruik van aangepast reinigingssysteem 8.12)


47 D/2010/7841/006

• •

gebruik van correcte temperatuur onderhouden van benodigdheden


bij de uitvoering van een opdracht methodisch handelen (1.3) bij de uitvoering van een opdracht milieubewust handelen (1.4) gegevens op etiket van verpakking/ kledingstuk/linnen verduidelijken en toelichten (8.5)

8.16 •

Met ondersteuning van een werkmodel wasgoed ophangen en/of drogen

rekening houden met de factoren van het reini- Mogelijke onderliggende doelen gingsproces • correct gebruiken van aangepast droogsysteem

Samenhang met andere leerplandoelstellingen beroepsgericht gedeelte (BG) • • • •

bij de uitvoering van een opdracht methodisch handelen (1.3) bij de uitvoering van een opdracht ergonomisch handelen (1.6) bij de uitvoering van een opdracht milieubewust handelen (1.4) gegevens op etiket van verpakking/kledingstuk/linnen verduidelijken en toelichten (8.5)

8.17

•

Met ondersteuning van een werkmodel wasgoed strijken met verschillende types van strijkijzers

rekening houden met de factoren van het reini- Mogelijke onderliggende doelen gingsproces • correct gebruik van temperatuur • correct gebruik van strijksysteem • onderhouden van strijkijzers


bij de uitvoering van een opdracht methodisch handelen (1.3) bij de uitvoering van een opdracht ergonomisch handelen (1.6) bij de uitvoering van een opdracht milieubewust handelen (1.4) bij de uitvoering van een opdracht veilig handelen (1.5) gegevens op etiket van verpakking/kledingstuk/linnen verduidelijken en toelichten (8.5)

8.18

Met ondersteuning van een werkmodel wasgoed kastklaar maken Mogelijke onderliggende doelen • het gestreken linnen opplooien • het gestreken linnen opbergen

8.19 • •

een knoop aannaaien zomen

8.20 •

Met ondersteuning van een werkmodel klein verstelwerk aan kledij uitvoeren

Met ondersteuning van een werkmodel schoeisel reinigen

rekening houden met de factoren van het reinigingsproces

48 D/2010/7841/006



bij de uitvoering van een opdracht methodisch handelen (1.3) bij de uitvoering van een opdracht ergonomisch handelen (1.6) bij de uitvoering van een opdracht milieubewust handelen (1.4) belang van factoren van het reinigingsproces van linnen verduidelijken (8.7-8.13) REFLECTEREN

8.21

Reflecteren over het eigen handelen m.b.t. linnenzorg


reflecteren over het eigen kwaliteitsbewust handelen (1.13) reflecteren op het eigen communiceren binnen een kader om gedrag en sociale interacties te duiden (2.7) reflecteren over het samenwerken in groep (3.8) reflecteren over het eigen handelen (leefstijl) t.o.v. gezondheid en welzijn (4.20) reflecteren over het eigen (ped)agogisch handelen (5.11) reflecteren over het eigen handelen ten aanzien van voedingsgewoonten en maaltijdzorg (6.18) reflecteren over het eigen handelen m.b.t. interieurzorg (7.17)


49 D/2010/7841/006

9

Oriënteren op beroepen binnen directe en indirecte zorg en studiekeuze

Context Doelgroepen uit de directe en indirecte zorg Opdrachten • • •

9.1

• • • • •

Leerlingen voeren handelingen uit die een lage moeilijkheidsgraad hebben(toepassen van routines). Leerlingen werken aan de hand van duidelijke instructies. Leerlingen werken onder directe begeleiding van de leraar.

Kennismaken met verschillende vormen van beroepsuitoefening in de directe- en indirecte zorg, met de vereisten om deze beroepsvorm uit te oefenen en met de context waarbinnen men dit beroep uitoefent logistiek assistent verzorgende/zorgkundige begeleider in de kinderopvang medewerker in de kleinhuishouding medewerker in de groothuishouding

9.2

Verduidelijken over welke competenties beroepsuitoefenaars binnen de indirecte en directe zorg moeten beschikken

9.3

Kennismaken met doelgroepen binnen directe en indirecte zorg

• • • • •

9.4

in contact komen met ouderen in dienstencentrum in contact komen met ouderen in thuissituatie kennismaken* met ouderen die zorgbehoevend zijn in rusthuis in contact komen met kinderen tussen 2,5 en 10 jaar kennismaken met kinderen jonger dan 2,5 jaar

De eigen studiekeuze motiveren vanuit reflectie op eigen mogelijkheden en beperkingen Mogelijke onderliggende doelen • eigen mogelijkheden en beperkingen op het spoor komen • eigen interesses op het spoor komen • de verschillende studierichtingen binnen studiegebied Personenzorg (bso) exploreren • kiezen

50 D/2010/7841/006


5

Verklarende woordenlijst

Algemene begrippen competentie: integratie van kennis, vaardigheden, attitudes in een welbepaalde context/situatie leerlijnen: concrete uitwerking van een algemene doelstelling/competentie. Een leerlijn geeft de stappen (d.m.v concrete doelen) weer die men moet doorlopen om het algemene doel of competentie te bereiken medeleerlingen: wanneer we in het leerplan spreken over medeleerlingen, bedoelen we klasgenoten en/of leeftijdsgenoten. We bedoelen niet de andere leerlingen op school (andere graad ed.) welomschreven opdracht: een opdracht met duidelijke instructies, concrete leerdoelen en bijhorende evaluatiecriteria werkmodel: recept, instructiefiche, stappenplan, observatielijst, … Werkwoorden gebruikt in het leerplan verduidelijken (reproductief: het betreft informatie (feiten, begrippen, woorden, termen, porcedures, werkmodellen,…) die door de leraar is aangereikt):erkennen, verwoorden, onder woorden brengen, definiëren, voorbeelden uit de les verwoorden, verduidelijken van een betekenis, uitleggen, omschrijven, ...; toelichten (productief: betekenis geven aan info die min of meer nieuw is (info die door de leraar werd aangereikt wordt in een nieuwe situatie gebruikt, in een breder geheel geplaatst)): illustreren, verschil en/of gelijkenis aanduiden, verklaren, becommentariëren, betekenis uitdrukken, zelf een verband leggen, een eigen gevonden voorbeeld verwoorden, motiveren, … kennismaken: verkennen exploreren: ervaren, onderzoeken, ontdekken situeren: plaatsen in ruimte of tijd ondersteunen: helpen, bijstaan. Leerlingen staan in voor een welbepaalde handeling/activiteit en zijn hiervoor verantwoordelijk participeren; leerlingen nemen deel aan, hebben een aandeel in een activiteit. Ze zijn niet verantwoordelijk voor de organisatie Vakterminologie holistische mensvisie: visie waarbij men de mens beschouwt als een geheel; geloof in de samenhang van fysieke, psychische, sociale en existentiële aspecten van het mens-zijn emancipatorische mensvisie: visie waarbij men de mens beschouwt als iemand die in staat is om zijn gevoelens en gedachten te verwoorden, bekwaam is om zelf beslissingen te nemen (zelfbeschikkingsrecht en verantwoordelijkheid) dynamische mensvisie: visie waarbij men de mens beschouwt als iemand met individuele groeikansen en mogelijkheden. (≠ statisch) mensbeeld of mensvisie: het beeld, de voorstelling die we hebben van de mens als dusdanig totaalzorg: zorg dragen voor de gehele mens, de mens in zijn totaliteit directe zorg: directe of persoonsgerichte zorg (verzorgen, verplegen,…), de zorgvrager participeert in het zorgproces 2de graad bso Verzorging-voeding

51 D/2010/7841/006

indirecte zorg: ondersteunende zorg waarbij zorgvrager of cliënt niet participeert aan het proces (huishoudelijke zorg op vraag van cliënt) waarde: opvatting over wat goed is, juist en derhalve nastrevenswaardig is norm: een uit waarde afleidbare handelingsrichtlijn zorg: behartiging, toewijding; het streven de pogingen die men aanwendt om iets in stand te houden of zo goed mogelijk te doen materiaal: de ruwe stof benodigdheden: het nodige, de gebruiksvoorwerpen waaraan men tijdens de taak/opdracht behoefte heeft. (van Dale). ‘Materieel’ of ‘middel’ zijn synoniemen voor ‘benodigdheden' congruentie: overeenstemmend (Van Dale); in het kader van communicatie spreken we van ‘congruentie’ wanneer iemands verbale communicatie in overeenstemming is met zijn non-verbale communicatie SOFTEN: actief luisteren met aandacht voor een gepaste lichaamshouding: Smile, Open posture, Forward lean, Touch, Eye-contact, Nod (meer uitleg? zie servicedocument bij leerplan) functies: fysiologische en mentale eigenschappen van het menselijk organisme anatomische eigenschappen: positie, aanwezigheid, vorm en continuïteit van onderdelen van het menselijk lichaam. Tot de onderdelen van het menselijk organisme worden gerekend lichaamsdelen, orgaanstelsels, organen en onderdelen van organen externe factoren: iemands fysiek en sociale omgeving persoonlijke factoren: iemands individuele achtergrond Andere begrippen uit algemene doelstelling 4 zullen worden verduidelijkt in een servicedocument bij het leerplan.

52 D/2010/7841/006


6

Minimale materiële vereisten

Inleiding Er dient voldoende materiaal en infrastructuur aanwezig te zijn voor de leerlingen. Het beschikbare materiaal en de infrastructuur zijn aangepast aan het aantal leerlingen en aan de visie op leren die het lerarenteam hanteert. Het is belangrijk dat het voorziene materiaal en infrastructuur is aangepast aan de actuele richtlijnen. Raadpleeg hiervoor de preventieadviseur op school. Algemeen didactisch materiaal Het volgende materiaal is beschikbaar voor het lerarenteam en leerlingen. • PC/laptop • toegang tot internet • beamer • videocamera • Tv Algemene doelstelling 1 •

hygiënisch werken: zone voor handhygiëne

Algemene doelstelling 1 – 2 – 3 – 4 en 5 •

lokaal dat rollenspel, groepswerk, dramatische en creatieve werkvormen en EHBO-interventie mogelijk maakt: − voldoende groot om activiteiten toe te laten met daarnaast de mogelijkheid dat alle andere leerlingen het gebeuren goed kunnen observeren − verplaatsbare tafels en stoelen

•

recent EHBO-materiaal gebaseerd op actuele richtlijnen

Algemene doelstellingen 1 – 6 – 7 – 8 Linnen- en interieurzorg Specifieke inrichting Nutsvoorzieningen • voorzieningen voor koud en warm water • elektriciteitsvoorziening voor verlichting, aansluiting toestellen en apparatuur Infrastructurele voorzieningen • zone en uitrusting voor praktijk • zone en uitrusting voor theorie • zone voor berging van producten en benodigdheden interieurzorg, linnenzorg Specifieke uitrusting Specifieke uitrusting naar gelang van de volgende zorgprocessen • reinigen van linnen • gebruiks- en kastklaar maken van linnen


53 D/2010/7841/006

Hedendaags klein werkmateriaal, toestellen en apparaten omtrent • interieurzorg, naar gelang van − materiaal/grondstof − toepassing − schoonmaak- en onderhoudsystemen (kleinhuishouding) •

linnenzorg, naar gelang van: − de reinigingsprocessen voor handen machinewas: ° reinigen en onderhouden −

de processen omtrent gebruiks- en kastklaarmaken: verschillende types van strijkijzers, strijkplanken

Materialen en benodigdheden in verband met EHBO (in overeenstemming met de actuele richtlijnen) Informatiebronnen (in overeenstemming met de actuele richtlijnen in verband met hygiëne en veiligheid) • algemeen: werkpostschikking en werkhouding, product en proceskwaliteit • interieurzorg: hygiëneplannen en instructiefiches, documentatie omtrent interieurinrichting, schematisch overzicht, etiketten en documentatie omtrent reinigingsen onderhoudsproducten • linnenzorg: grondstof en onderhoudsetikettering, schematisch overzicht omtrent textielgrondstoffen Uitzicht en afwerking Het geheel is ingericht, uitgerust en afgewerkt volgens de regelgeving in verband met hygiëne en veiligheid. Maaltijdzorg - didactische leskeuken: Specifieke inrichting Nutsvoorzieningen • voorzieningen voor koud en warm water • elektriciteitsvoorziening voor verlichting, aansluiting toestellen en apparatuur • afzuiging Infrastructurele voorzieningen •

zone voor praktijk voedselbehandeling: voorbereiden/plannen, bereiden, nazorg: − voedingswaren: fris gedeelte, koelkast, diepvries − keukengerei − reinigings-en onderhoudsgerei

• •

mogelijkheid voor presentatie, bediening en gezamenlijk tafelen zone voor handhygiëne

Specifieke uitrusting Specifieke uitrusting naar gelang van de volgende zorgprocessen • opslag van grondstoffen en producten • koeling en invriesmogelijkheid van grondstoffen en bereid voedsel • voorbereiding • bereiding (onder meer magnetronoven) • presentatie, bediening, verbruik • vaathygiëne (onder meer vaatwasser) • afvalhygiëne

54 D/2010/7841/006


Specifieke uitrusting voor • handhygiëne • brandveiligheid Klein werkmateriaal, toestellen en apparaten, omtrent • de diverse bereidingstechnieken • de diverse technieken bij het verdelen, verkleinen en samenbrengen van voedingsmiddelen • de diverse bewaartechnieken • de omkadering van de voedselpresentatie: tafelbekleding, uitrusting en decoratie Materialen en benodigdheden in verband met EHBO (in overeenstemming met de actuele richtlijnen) Informatiebronnen (in overeenstemming met actuele richtlijnen i.v.m. hygiëne en veiligheid) •

− − −

in verband met voedselbehandeling schematisch overzicht van de voedingsstoffen voedingsvoorlichtingsmodel documentatiemateriaal

•

in verband met handhygiëne: − hygiëneplan (te vergelijken met een tijdsplanning) − instructiefiche (te vergelijken met een inventaris van te gebruiken producten en middelen)

•

in verband met de zorg voor de keuken − documentatiemateriaal − hygiëneplannen (onder meer koelkast en diepvries) − instructiefiches (onder meer koelkast en diepvries)

Uitzicht en afwerking Het geheel is ingericht, uitgerust en afgewerkt volgens de regelgeving in verband met hygiëne en veiligheid.

7

Bronnen

7.1

Algemeen

Vakoverschrijdende thema’s in het secundair onderwijs – instrumentarium voor leerkrachten en schoolteams, Garant ISBN 90-5350-346-3

7.2

Sociale vaardigheden en communicatie

Petit A., Van Audenrode R., Persoonlijk en professioneel ontmoeten, Garant ISBN 987-90-441-2070-0 SOVA-groep, Samen werken, samen leren. Werkboek sociale vaardigheden, theorie en oefening, HNB ISBN 90-244-1026-6 Oomkes Frank R, Communicatieleer, Boom (2000) ISBN 9789053525371: achtergrond en theorie rond communicatie.


55 D/2010/7841/006

7.3

Gezondheid en welzijn

Albersnagel E., van der berg Y., Diagnosen, interventies en resultaten, Wolters-Noordhoff (2007) www.vigez.be www.rodekruis.be www.weliswaar.be www.gezondheid.be materiaal – brochures, affiches, website – van de mutualiteiten

7.4

Voeding

www.vigez.be www.favv.be www.gezondheid.be

In een servicedocument vindt u : actuele publicaties en websites: leefsleutels, axenroos, voeding, gezondheid en welzijn ...

56 D/2010/7841/006


006 September 2010

Recommend Documents