ĚŝƟĞŽŬƚŽďĞƌϮϬϭϰ KALENDER

Heemkundige kring

e-mail en website

“de Semse”

[email protected] www.desemse.be

Opgericht in 1985 Ondernemingsnummer 432.094.418 Zetel Erfgoedhuis “de Semse” Schoolstraat 17—1980 Zemst

Bankrekening BE38 0012 1836 6072 Lidgeld: € 20 Steunend lid: € 40 Afgiftekantoor: 1980 ZEMST

s ŽŽƌnjŝƩ Ğƌ Louis VAN RELEGHEM Verantwoordelijke Uitgever Alexander NEES Brusselsesteenweg 426 1980 Eppegem

ĚŝƟĞŽŬƚŽďĞƌϮϬϭϰ

KALENDER

ur . 2u 2 t ag. to ... idd 19 e m n e a a min pen v n de n sta o i e k g D sda nd oo di n a n e ma ag de d n n aa 13 - 20 - 27 oktober: g va re m insda e d d e i Opzoekingen genealogie, Schoolstraat 17, Zemst Is de e2 r e 4 - 18 oktober: Ied

Lezen paleografie i.s.m. FV Mechelen 11 oktober: Busuitstap van het Davidsfonds Elewijt: Verrassende architectuur in Knokke en Eeklo. 17 oktober:  Ăǀ ŝĚƐĨŽŶĚƐůĞǁ ŝũƚ͗ ͞ s ĞƌƐŐĞƉĞƌƐƚ͟ ƉƌĞƐĞŶƚĂƟĞǀ ĂŶŚĞƚŶŝĞƵǁ Ğ &boekenpakket. Meer info: www.elewijt.davidsfonds.be 12 – 19 en 26 oktober: Telkens van 10 u tot 17 u. tentoonstelling met voordrachten over WO I 13, 14, 20 en 21 oktober: Telkens van 19 uur tot 21 uur tentoonstelling open. 14 oktober: Voordracht over Vluchtelingen vroeger en nu in samen werking met AZIZ en het Hoog Comité voor de Vluchtelingen. Polyvalente zaal van de hoofdbibliotheek Schoolstraat 21 om 19.30 u. 18 oktober 2014: Handel en wandel van Gentse vondelingen uit 1830 en 1831. AMVB, Arduinkaai 28, 1000 Brussel. Info : www.familiekunde-brussel.be 10 - 17 - 24 november: Opzoeken genealogie, Schoolstraat 17, Zemst 8 - 22 november: Lezen paleografie i.s.m. FV Mechelen 10 november: Fakkeltocht, zie: Liesbeth Vandenbroucke 18 november: Bedrijfsbezoek aan koffiebranderij ROM Boortmeerbeek (DF Elewijt)

—————————————————————————————————————————————————————————— Nieuwsbrief de Semse — Oktober 2014 — bladzijde 1

In memoriam Renaat SAVELS RENAAT SAVELS, geboren te Elsene in 1934, volgde kunstonderricht aan de SintLucasschool te Brussel en aan de Academie te Sint-Joost-tenNode, maar verbleef ƌĞĞĚƐĞĞŶŐĞƌƵŝŵĞƟũĚ in het Mechelse waar hij leraar was aan T.S.M. en het Coloma ŝŶƐƟƚƵƵƚ͘

ZĞŶĂĂƚ^Ăǀ ĞůƐŚĞĞŌŝŶ͞ ĚĞ^ĞŵƐĞ͟ njŝũŶŝĐŽŶĞŶ tentoongesteld in december 2006. ŝũĚĞďŽƵǁ ǀ ĂŶ͞ ĚĞ^ƚĂŵŝŶĞĞ͟ ŚĞĞŌŚŝũŽŽŬĚĞ tegels, die in de toog verwerkt zijn, voor “de Semse” geschilderd. Renaat overleed op 26 juni 2014.

Van herkomst is Renaat Savels eigenlijk van Heist-aan-Zee. Velen zijn opgetogen over de aard en het eigene ǀ ĂŶnjŝũŶŬƵŶƐƚǁ ĞƌŬĞŶ͘ K Ɖǀ ĂůůĞŶĚďůŝũŌĚĞĞĞŶǀ ŽƵĚ van het gegeven, dicht aanleunend bij de eigen Vlaamse volksaard. Getuigen hiervan zijn de ruime ŶĂƚƵƵƌŐĞnjŝĐŚƚĞŶ͕ ƉŝƩ ŽƌĞƐŬĞďĞĞůĚĞŶƵŝƚĚĞůŝĞĨĞůŝũŬĞ dorpjes en steden zoals Damme, Uitkerke en Lissewege, het mooie Brugge en onze polders en het Brabantse, met Hofstade als voorkeur. Maar de ƐĐŚŝůĚĞƌŚĂĂůĚĞĚĞŝŶƐƉŝƌĂƟĞǀ ŽŽƌnjŝũŶƉĂůĞƚŶŝĞƚĞŶͲ kel hier maar ook in het buitenland waaronder het groene Wales, Duitsland, het zonnige ltalië, het verre Canada en zelfs landen in de Oostzone. Zijn oliedoeken weet hij ons te tonen op een manier waarvan het de ruwverf nooit aan kracht ontbreekt en zich perfect aanpast bij het behandelde onderwerp. Het probleem van licht en schaduw, wordt door zacht donkere tonen die dikwijls een tegenstelling ǀ ŽƌŵĞŶŵĞƚĚĞƵŝƚďĂƌƐƟŶŐǀ ĂŶĞĞŶůĞǀ ĞŶĚŝŐǁ ŝƚĚĂƚ hij in zijn schilders onstuimigheid aanbrengt en een achtergrond van een hemel met niet door zichtbare mist. Renaat Savels maakten de glasramen van de kerk van Onze-Lieve-Vrouw van Goede Bijstand te Hofstade. Door zijn vele reizen kwam hij ook terecht in PoůĞŶ͕ ŚĞƚK ŽƐƚďůŽŬĞŶǁ ĂĂƌǀ ĂŶŚŝũnjŝũŶŝŶƚĞƌƉƌĞƚĂƟĞƐ van Russische iconen meebracht. —————————————————————————————————————————————————————————— Nieuwsbrief de Semse — Oktober 2014 — bladzijde 2

TELEFOONCELLEN... , ĞƚƟũĚƉĞƌŬǀ ĂŶĚĞŽƉĞŶďĂƌĞƚĞůĞĨŽŽŶĐĞůůĞŶ is voorbij. Het laatste kan je nog vinden in Hofstade en is op de gevoelige plaat vastgelegd in 2014....

BOULE DE BERLIN – BOULE DE l’YSER - BERLINERBOL Elke kustbezoeker is vertrouwd met de roep “Boules de Berlin”.als de verkoper zich met zijn zware houten plateau “Boules de Berlin” op zijn hoofd of hangend aan zijn hals zich behendig door het zand worstelt. Vroeger droegen die venters zelfs een matrozenpakje. Thans zijn het meestal jobstudenten die met dit karweitje worden belast. ZĞĞĚƐǀ ĂŶĂĨŚĞƚďĞŐŝŶǀ ĂŶĚĞƚǁ ŝŶƟŐƐƚĞĞĞƵǁ ǁ ĞƌĚ er aan onze kust geleurd met deze lekkernij. In Blankenberge kreeg immers op 22 mei 1905 de ƌƵƐƐĞůĂĂƌZŽĚŽůƉŚ ŝĞƐĚĞƚŽĞůĂƟŶŐŽŵƚĞůĞƵƌĞŶ met Berlijnse bollen op het strand. Vlug volgden er nog andere leurders. Ondanks het feit dat deze ronde Berlijnse bol van gefrituurd gistdeeg en rijkelijk gevuld met banketbakkersroom (vanillepudding) of

confituur en nog bestrooid met poedersuiker verre van licht verteerbaar is, hebben toch de meeste vaŬĂŶƟĞŐĂŶŐĞƌƐ– en dit zowel jonge als oude - nooit genoeg van deze zoete lekkernij op het strand. Vele badgasten beschouwen immers deze lekkernij als een soort pepmiddel om terug op krachƚĞŶƚĞŬŽŵĞŶŶĂĞĞŶŬƌĂĐŚƚĞŶƐůŽƉĞŶĚĞnjǁ ĞŵƉĂƌƟũ in zee. De Berlijnse bol, met een hele geschiedenis ĂĐŚƚĞƌĚĞƌƵŐ͕ ŚĞĞŌŽŶĚĞƌƚƵƐƐĞŶŽŽŬŚĞƚďŝŶŶĞŶͲ ůĂŶĚǀ ĞƌŽǀ ĞƌĚĞŶŝƐƚĞŐĞŶǁ ŽŽƌĚŝŐŽŽŬŝŶǀ ĞůĞƉĂƟƐͲ seriezaken en bij bakkers te verkrijgen. Na de oorlogsjaren van Wereldoorlog I (19141918) wilden de bewoners van de Westhoek in ons land niets meer horen van het woord “Berlin”, omdat dit uiteraard te Duits klonk. De befaamde lekkernij.werd dan gewoonweg “boule de l’Yser” of

—————————————————————————————————————————————————————————— Nieuwsbrief de Semse — Oktober 2014 — bladzijde 3

“bollen van de IJzer” genoemd, refererend naar de rivier waarachter het Belgisch leger zich teruggetrokken had. Er was ook een verschil tussen de oorspronkelijke “boule de Berlin” en de “boule de l’Yser”. De IJzerbol werd gevuld met veredelde slagroom of pudding, terwijl de eigenlijke Berlijnse bol gevuld werd met confituur en bestrooid werd met fijne kristalsuiker, en de IJzerbol met bloemsuiker. Na Wereldoorlog II (1940-1945) werden de kustbollen terug gewoon “Boules de Berlin” genoemd..  ĞƚƌĂĚŝƟŽŶĞůĞ ƵŝƚƐĞ Berlijnse bol wordt gevuld met jam van aardbeien of pruimenmoes. De benaming “Berlijnse bol” verraadt in feite haar Duitse oorsprong. Dit kustgebakje is dus niet typisch Belgisch en is in zeer veel landen ook gekend in ongeveer dezelfde vorm en uitvoering. De Berlijnse bollen zijn een beetje te vergelijken met ĚĞWŽŽůƐĞ͞ ƉƋĐnjŬŝ͟ ĚŝĞǀ ŽůŐĞŶƐĚĞWŽŽůƐĞƚƌĂĚŝƟĞŽƉ de laatste donderdag voor het begin van de vasten veelvuldig gegeten worden. Het zijn immers ook zoete gefrituurde broodjes, gevuld met pudding of jam en geglazuurd. Toch zijn de Berlijnse bollen ook te koop onder verschillende benaŵŝŶŐĞŶ͕ ǀ ĂƌŝĂƟĞƐĞŶĚŝƚ zelfs in diverse landen. In Portugal spreekt men van “Bola de Berlim”, in Oostenrijk van “Krapfen”, terwijl men in Australië en Canada het gewoon houdt bij een “Berliner”. Deze ondertussen alom bekende lekkernij is heĚĞŶŽŽŬǀ ĞƌŬƌŝũŐďĂĂƌŝŶǀ ĞƌƐĐŚŝůůĞŶĚĞŐƌŽŽƩ ĞŶĞŶ gewichten, variërend van 30 tot 55 gr. Vroeger werd de Berliner bol vooral gegeten op Oudejaarsavond of rond carnaval. Nu is het een lekker tussendoortje geworden, maar toch nog vooral bekend op de stranden in de zomerperiode. De meeste Duitsers kennen deze lekkernij onder de benaming “ Berliner”. Opmerkelijk is echter dat

deze lekkernij niet in de Duitse kook- en/of bakboeken te vinden is onder deze benaming, maar wel als “Berliner Pfannkuchen” of “pannenkoeken”. En het is ook onder deze naam dat ze heden nog steeds in de streek van Saksen en zelfs in de hoofdstad Berlijn worden verkocht. De oorsprong van deze lekkernij zou eeuwen oud zijn. Zo werden ŝŶŐLJƉƟƐĐŚĞŐƌĂǀ ĞŶǀ ĂŶϮϬϬϬ jaar vóór Christus ook al deegbollen gevuld met confituur ontdekt en ook in onze Middeleeuwen waren er al ƚĂůƌŝũŬĞǀ ĂƌŝĂƟĞƐǀ ĂŶĚĞnjĞ lekkernij te vinden. Pas echter in 1775 werd de eerste beschrijving van een “Berliner” bol gevonden. Die ronde bol bestond toen uit gesuikerd deeg, gebakken in frituurvet, gevuld met frambozenconfituur en bestrooid met bloemsuiker. Heden ziet men soms moderne versies van bollen die niet opengesneden zijn, maar toch een vulůŝŶŐďĞǀ ĂƩ ĞŶ͘  ĞnjĞǀ ƵůůŝŶŐǁ ŽƌĚƚĞƌĞĐŚƚĞƌŽŶĚĞƌ hoge druk via een dikke naald in de bol gespoten. Uiteraard een veel snellere werkwijze dan het vooraf opensnijden van de bol en uiteraard sterk kostenbesparend. De ingrediënten van een “boule de Berlin” zijn : bloem, eieren, water, melk, zout, bloemsuiker, rijstmiddel, boter, vetstof, vanillepudding en confituur.. Een gelijkaardig gebak zijn o.a. donut, bagel, beignet en het puddingbroodje.. Bronnen : De Smaak van de Belgen 2 (Eric Boschman en Nathalie Derny)(Lannoo 2007) Het uitgehangen Varken ( Peter Grypdonck) (vzw ASG Hasselt 2009) Sweet Belgium ( Liesbeth en Robert Inghelram) ;^ƟĐŚƟŶŐ<ƵŶƐƚďŽĞŬϮϬϬϴͿ Wikipedia. Firmain Verlinden tel. 015/415318 fi[email protected]

—————————————————————————————————————————————————————————— Nieuwsbrief de Semse — Oktober 2014 — bladzijde 4

HOEVE “HET WAETERKEN” In de 16e eeuw werd aan deze hoeve een veerdienst opgericht. Het werd een herberg "het Waeterken". Ze werd herbouwd na een storm in 1661. De foto links toont het uitzicht in de 18e eeuw.

Tot vandaag blijven de trappen zichtbaar (foto boven). Ze werden aangelegd bij de werken aan de Zenne anno 1890-1900 De veerdienst bleef intact tot even na de Tweede Wereldoorlog.

Plan van landmeter Van Boxem akte nr 69 uit 1877 van notaris Sterckx uit Zemst . De vijver “het Waeterken”(5) moest eveneens overgestoken worden met de overzet. Na 1900 werd die overzet meer naar links gelegd. De lijn van de veerdienst ǁ ŽƌĚƚŚŝĞƌĂůƐƐƟƉƉĞůůŝũŶ weergegeven. —————————————————————————————————————————————————————————— Nieuwsbrief de Semse — Oktober 2014 — bladzijde 5

—————————————————————————————————————————————————————————— Nieuwsbrief de Semse — Oktober 2014 — bladzijde 6

--

VERANDA THOMAS bvba GRATIS bestek & voorontwerp & bouwaanvraag

FABRIKANT VAN Veranda’s en Pergola’s Ramen en deuren Zonweringen Alle karwei- en metselwerk Rotan & Teakmeubelen

Elewijtsesteenweg 114 - Eppegem - Zemst Tel.: 015 / 61.72.72

BURO VAN EYKEN

Landmeten / Expertises / Vastgoed

Brusselsesteenweg 176 - 180 / 1980 Zemst T. 015 62 11 42 [email protected] / www.vaneyken.be

Steen

bij Chris en Alain

Rubenslaan 2 - Elewijt Alle dagen open vanaf 10 uur Groot zonneterras

Als het tijd is voor een nieuw verhaal...

DE BESTE PINT VAN DE STREEK! SPECIALITEIT: ECHTE TRAPPIST ELKE ZONDAGAVOND: VOETBALUITSLAGEN

BROOD- EN BANKETBAKKERIJ

■ KOLEN ■ MAZOUT ■ VERVOER B.V.B.A.

VAN CALSTER en ZONEN Driesstraat 144 - 1982 Elewijt Tel. 015/6112 51 Fax 015/612231

MERCKX & Co b.v.b.a.

Molenveld 19 - 1982 Elewijt Tel & Fax: 015 / 61 17 01 BROODAUTOMAAT KWALITEIT IS ONZE REKLAME !

Wij zijn reeds 85 jaar tot uw dienst: 1929-2014

Garage JANSSENS Specialiteit

Aan en verkoop van

Taverne

Hof Van Laar

OPEL

Humbeeksebaan177 1980 Zemst-Laar Tel. 015 61 01 38

OCCASIE WAGENS

Victor Servranckx 11 1852 Elewijt Tel.: 015/61.17.22

Gulderijstraat 10 - 1980 Zemst Tel. 015/62 76 27 - Fax 015/62 76 29

Open vanaf 10u30 Diverse snacks Ruim zonnig terras. Gesloten op woensdag, uitgezonderd juli-augustus

T. +32 (0)15 200 111 T. +32 (0)15 200 612 www.gibeco.be

www.schoonmaakbedrijfvdv.be [email protected]

Tel.: 015/61.13.49 Tervuursesteenweg 63 1820 Perk-Steenokkerzeel Fax: 015/ 62.09.43 Reg. nr 04.10.11

AFSLUITINGEN SIERBESTRATING BOUWMATERIALEN GRONDWERKEN CONTAINERS KLINKERS TEGELS

Mechelsesteenweg 122 2860 Sint-Katelijne-Waver Belgium

GARAGE MAURICE Eppegem - 015/611442 Verkoop nieuwe wagens VW - AUDI - SKODA Mechanische herstellingen en carrosserie ALLE MERKEN

Brusselsesteenweg 395 1980 Eppegem-Zemst

Cultuur Centrum “ D’oude School ”

Voor verenigingen, bedrijven, privé-personen

SPAR ELEWIJT

MD & B bvba Rubenslaan 1 - 1982 Elewijt Tel.: 015/61.30.00 ere Fax: 015/62.03.96 ied Email: [email protected]

bij Vanessa

Zaal tot 60 pers. gratis beschikbaar

Zowel voor bedrijf als particulier Tel. 015/61.43.91 - Fax 015/62.00.54 GSM 0497/70.66.29.26 Hoge Buizen 65 1980 Eppegem-Zemst

Café ‘t

rs

ve dag

SPINOY

Tervuursesteenweg 170 1981 HOFSTADE Tel.: 015 / 611688

INFO: Marc Mertens Ketelveld 5 1982 Weerde 015/615944

------------------------------------------------------- Nieuwsbrief De Semse - Oktober 2014 - bladzijde 7 ----------------------------------------------------

MAES-PILS - JUPILER - STELLA - SAFIR - WIJNEN

- LIKEUREN

- STERKE DRANKEN

Brood- en banketbakkerij

Cornelis Gunther Lindestraat 1 1980 Zemst 015/81.10.74

PESS MEN’S FASHION Actuele mannenmode Jeans & vrijetijdskleding Brusselsesteenweg 418 1980 Eppegem - Zemst Tel.: 015/61.15.91

BVBA

BANK EN VERZEKERINGEN

Kantoor VAN PRAET Brusselsesteenweg 97 te Zemst Tel.: 015/61.30.03 - Fax: 015/61.03.06 E-mail: [email protected]

Inbouwhaarden Inbouw-cassetten Kachels Eigen ontwerp Sierschouwen Stijlschouwen Inox-buizen Palletkachels

Hoge Buizen 57 1980 Eppegem Tel.: 02 / 751.50.14 Dinsdag-vrijdag van 10 tot 12 uur en van 13 tot 18 uur Zaterdag van 10 tot 17 uur Maandag, zondag en feestdag gesloten

Café-Feestzaal

IN DEN PRINS

Danny & Sabine Van ‘t vat: Kriek Maes Palm Ciney

V. Servranckxstraat 5 ELEWIJT Tel. 015 / 61 17 38

------------------------------------------------------- Nieuwsbrief De Semse - Oktober 2014 - bladzijde 8 ------------------------------------------------------