Workshops HTM Vragen & Antwoorden
Zuiderweg – Opstellocatie – versie 1.0 Opgesteld door: Datum: Aan:
Roel Rentenaar - HTM 24 september 2015 Wijk Vrijenban – Gemeente Rijswijk
Inleiding Op woensdag 29 april jl. zijn de bewoners van de wijk Vrijenban tijdens een inloopavond ingelicht over het voornemen van HTM om een opstellocatie voor trams te realiseren op het bedrijventerrein Zuiderweg. Als vervolg op de inloopavond zijn op 6, 9 en 13 juli workshops georganiseerd om nader in gesprek te gaan met de omwonenden. Gemiddeld namen zo’n 20 personen deel per workshop. Tijdens de workshops zijn bezwaren, aandachtspunten en mogelijkheden door bewoners naar voren gebracht. De workshops waren erg nuttig omdat hierdoor nieuwe inzichten zijn ontstaan om het schetsontwerp aan te passen. Momenteel werken we aan een nieuw schetsontwerp. Dit betekent dat we nog niet al uw vragen en daarmee uw zorgen kunnen wegnemen. Voor bijvoorbeeld een goed onderbouwd geluidsonderzoek is het nu eenmaal noodzakelijk dat er een nieuw schetsontwerp voorhanden is. Zodra het nieuwe schetsontwerp gereed is, zullen we dit met u delen. Onderstaand de beantwoording van vragen en opmerkingen die tijdens de workshops naar voren zijn gekomen.
Vragen & Antwoorden 1. Functies en werkzaamheden op het terrein De volgende werkzaamheden zullen worden verricht op het terrein: Stallen Het stallen van trams in de open lucht voor de inzet van de dagelijkse dienstregeling. Onderhoud Voor het onderhoud wordt een hal gerealiseerd met één of twee plekken voor trams. Dit is géén permanente bezette werkplaats. Als een tram een klein mankement heeft, komt er vanuit de centrale werkplaats Meppelweg in Den Haag een monteur om het mankement te verhelpen. Het gaat dan om bijvoorbeeld om: o uitwisselen van kleine elektrische componenten; o vervangen van een spiegel, ruitenwisser, etc.; o herstellen van een niet werkende deur. Deze werkzaamheden zorgen niet voor geluidsoverlast naar de omgeving.
Opstellocatie Zuiderweg verslag workshops versie 1.0
Service Tevens is een tweede hal gepland voor twee opstelplekken waar trams service krijgen. Service betekent: o bijvullen van zand. Dit zand wordt tijdens het rijden met de tram voor de wielen gestrooid voor extra wrijving om de remkracht te vergroten; o schoonvegen, de trams worden van binnen schoongeveegd; o wassen, de trams worden aan de buitenkant gewassen. De wijze waarop is momenteel nog niet bekend, dit kan met de hand, automatisch of half-automatisch. Opkomst Voor de bestuurders komt er een klein opkomstgebouw van circa 100 m2. Deze ruimte is bedoeld voor koffie drinken, dienstregeling bekijken, lunchen en toiletgebruik.
2. Aantal trams Uitgangspunt is de stalling van 40 trams met de volgende verdeling: 32 opstelplekken voor dagelijkse inzet dienstregeling; 8 opstelplekken voor uitval, extra inzet, flexibiliteit. 3. Tram lijnen De locatie is bedoeld voor het stallen van trams voor de volgende lijnen: Lijn Tram 1 Tram 2 Tram 6 Tram 15 Tram 19 Tram 19
Startpunt Delft Tanthof Leidschenhage Leidschendam Noord Nootdorp Delft Noord Leidschendam Noord
Type voertuig* Siemens Avenio* Randstad Rail Citadis Siemens Avenio Siemens Avenio Siemens Avenio Siemens Avenio
* Indien een opstellocatie aan de Zuiderweg wordt gerealiseerd. Omdat de lijnen van twee kanten worden opgebouwd voor de dienstregeling is ook het startpunt aangegeven. Voorbeeld: tram1 wordt momenteel enkelzijdig opgebouwd vanaf locatie Harstenhoekplein te Scheveningen. De eerste tram vanuit het eindpunt in Tanthof komt dus uit de locatie Harstenhoekplein. Straks wordt deze lijn opgebouwd vanuit de locatie Harstenhoekplein richting Delft en vanuit de locatie Zuiderweg richting Scheveningen vanaf startpunt Tanthof. 4.
Aantal in- en uitrukbewegingen
Dagdeel Ochtend Ochtend Ochtend Middag Avond Avond / nacht
Periode 5.30 tot 6.30 6.30 tot 7.30 9.00 tot 10.00 15.00 uur tot 16.00 18.00 uur tot 19.00 23.30 tot 02.30
Aantal 17 trams 15 trams 9 trams 9 trams 9 trams 23 trams
In of uitrukken uitrukken uitrukken Inrukken* uitrukken** inrukken inrukken
* Spits van 7.00 uur tot 9.00 uur voorbij ** Opbouw spits van 16.00 uur tot 18.00 uur 5. Welke type trams?
24 september 2015
Pag. 2 van 8
Opstellocatie Zuiderweg verslag workshops versie 1.0
Zoals gemeld in de workshops wordt de oude stadstram (GTL 8) niet gestald op deze locatie. Als een opstellocatie haalbaar is, betekent dit dat op tram 1 de nieuwe stadstram de Siemens Avenio gaat rijden. Het gaat dus om het stallen van de nieuwe stadstram (Siemens Avenio) en de RandstadRail ( Regio Citadis). 6. Welke kant rukken de trams uit? Zie ook vraag 3. Naast de bestaande trams 1 en 19, worden er trams gestald voor tram 2, tram 6 en tram 15. De trams rukken als volgt uit: tram 1 en 19 rukken uit richting Delft; tram 2, 6, 15 en 19 rukken uit richting Ypenburg. 7. Waarom niet overdekken? HTM gaat er vooralsnog vanuit dat het binnen de wet- en regelgeving mogelijk is om een open opstellocatie te realiseren waarbij wordt voldaan aan de geldende normen voor geluid. De gehele opstellocatie overdekken vraagt om een extra investering van circa € 10 miljoen. Het betreft hier maatschappelijk geld omdat het openbaar vervoer in de regio voor een groot deel wordt gesubsidieerd. Met de kaartverkoop is een degelijke investering niet terug te verdienen. 8. Waardedaling woningen, procedures? Antwoord gemeente Rijswijk naar aanleiding inloopavond 29 april jl. gepubliceerd op www.http://www.rijswijk.nl/zuiderweg/vragencommunicatie: De mate waarin de komst van een opstellocatie van invloed is op de waardeontwikkeling van omliggende woningen is afhankelijk van verschillende aspecten waarvan uitzicht er één is. Voor het initiatief van HTM geldt dat wij het belang van een aanvaardbaar woon- en leefklimaat behartigen. Als er meer duidelijkheid bestaat over de haalbaarheid van het initiatief van HTM kan dit onderwerp aan bod komen wanneer er een ruimtelijke procedure wordt doorlopen. 9. Met welke uitbreidingsmogelijkheden wordt rekening gehouden? Het uitgangspunt is 40 opstelplekken. Momenteel wordt geen rekening gehouden met meer opstelplekken. 10. Is HTM voornemens om nog meer grond aan te kopen? Op de huidige locatie die in eigendom is van HTM, is het aantal van 40 opstelplekken niet inpasbaar. HTM kan vooralsnog met minder opstelplekken uit de voeten. Als de mogelijkheid zich voordoet dat op het bedrijventerrein grond beschikbaar komt tegen een acceptabele prijs, dan gaat HTM deze mogelijkheid onderzoeken. Meer grond kan een beter plan betekenen voor de omgeving door bijvoorbeeld meer ruimte voor groen of de afstand met de omgeving te vergroten. Uiteraard kan daarbij ook worden gekeken of dit gecombineerd kan worden om meer opstelplekken te realiseren om aan het aantal van 40 opstelplekken te komen. 11. Behoud van groen HTM werkt aan een nieuw schetsontwerp waarbij de opstellocatie binnen de contouren van het bestaande bedrijventerrein blijft.
12. Aandacht voor bestaande flora en fauna HTM houdt bij de ontwikkeling van de plannen rekening met flora en fauna en conform wet- en regelgeving. Er wordt nader onderzoek gedaan naar: aanwezige dier- en plantensoorten;
24 september 2015
Pag. 3 van 8
Opstellocatie Zuiderweg verslag workshops versie 1.0
bodem- en waterkwaliteit; bescherming van dier- en platensoorten.
13. Mogelijke compensatie meerwaarde voor de omgeving (social return) HTM gaat met u en de gemeente Rijswijk nader bekijken welke mogelijkheden er zijn. 14. Behoud van uitzicht Uitgangspunt is dat HTM op het bestaande terrein blijft waarbij de grenzen met het bestaande vervoerderscentrum blijven gehandhaafd. Wel komt op de grens een geluidscherm dat HTM graag in overleg met de omgeving wil ontwerpen omdat dit scherm beeldbepalend is voor de omgeving. 15. Wordt het terrein verhoogd? Momenteel zijn er hoogteverschillen in het bestaande terrein. Daarnaast zijn er ook hoogteverschillen met de omliggende terreinen. Voor een goede aansluiting op de bestaande tramlijnen moet hoogstwaarschijnlijk een deel van het terrein worden opgehoogd. De verhoging ligt in de orde van 10 tot 20 cm. 16. Parkeren Parkeren door HTM medewerkers en bezoekers vindt uitsluitend plaats op het bedrijventerrein Zuiderweg. Daarbij wordt zoveel mogelijk binnen de eigen perceelgrenzen geparkeerd. Onderstaand de opbouw van het aantal parkeerplaatsen waar HTM rekening mee houdt. Aantal mensen Percentage met auto Aantallen 32 tram tbv dienstregeling 75% 24 6 extra plekken gelijktijdigheid wisseling diensten 100% 6 2 monteurs 100% (een auto op afroep ) 1 4 personeel t.b.v. service 75% 3 4 personeel overig 75% 3 6 bezoekers 50 % (verspreid over de dag) 3 Totaal 40 auto’s Gezien de ligging en op basis van ervaring gaat HTM ervan uit dat circa 75% van de bestuurders met de auto komt. 17. Overlastwerknemers nachts Trams komen bij het inrukken in de nacht gespreid binnen. De bestuurder zet het voertuig neer voor het servicegebouw en is op dat moment klaar met zijn dienst. De bestuurder gaat dan direct huiswaarts. Het servicepersoneel zet de tram vervolgens in het servicegebouw. De tram krijgt dan service in een afgesloten gebouw. Wanneer de tram klaar is, wordt deze door het servicepersoneel naar de definitieve opstelplek gereden. In de huidige werkwijze is er géén sprake van groepjes personeel dat op het open terrein is. Daarnaast geeft HTM duidelijk instructies aan haar personeel om eventuele overlast te voorkomen.
18. Overlast door onderhoud railinfrastructuur Vervanging van de rails in de toekomst vindt in de nacht plaats. Dit kan dus voor mogelijk overlast zorgen. De zwakste schakel op de opstellocatie zijn de bogen. Deze gaan echter jaren mee waarbij rekening wordt gehouden met minimaal 10 jaar.
24 september 2015
Pag. 4 van 8
Opstellocatie Zuiderweg verslag workshops versie 1.0
19. Hoe staat het met de luchtkwaliteit bij de komst van de opstellocatie? Voor de luchtkwaliteit voor de directe omgeving wordt met name gekeken naar fijnstof en stikstofdioxide (NO2). Deze worden vooral veroorzaakt door de uitstoot van voertuigen op fossiele brandstoffen. Het nieuwe plan wordt conform de wet- en regelgeving nader onderzocht ten aanzien van de luchtkwaliteit. Wanneer de vervoersbewegingen van HTM voor de nieuwe opstellocatie worden vergeleken met het voorheen aanwezige transportbedrijf Gordijn dan ligt het aantal vervoersbewegingen door HTM lager. HTM Aantal bewegingen 32 bestuurders ochtend 32 bestuurders middag/avond 2 monteurs 4 personeel t.b.v. servicen 4 personeel overig 6 bezoekers Totaal
Percentage met auto 75% 75% 100% (een auto op afroep ) 75% 75% 75%
Aantallen 24 24 1 3 3 3 58
Volgens het faillissementsverslag had Gordijn Transport in 2012 87 mensen in dienst. Aanvullend komt daar nog het transportverkeer bij. Gordijn Transport had circa 40 vrachtauto’s en bestelbussen. Op de site van de Gemeente Rijswijk staat zelfs naar aanleiding van een werkbezoek van de gemeente in 2010 dat Gordijn 70 eigen wagens had. Naast transport bood Gordijn ook opslag aan, hetgeen betekent dat ook vrachtauto’s van andere bedrijven laden en lossen. Onderstaand wordt een aanname gedaan. Gordijn transport Aantal 20 vrachtauto’s 20 bestelbussen 10 vrachtauto’s 30 auto’s personeel 5 bezoekers Totaal
Toelichting
Percentage
Opmerking
Eigen vloot Eigen vloot Derden Personeel
50% 100% 100% 70%
Ivm meerdagstransport Dagelijks Op- en overslag
Aantal per etmaal 10 20 10 61 5 106
Een inschatting maken van de totale vervoersbewegingen is achteraf lastig. Maar gezien de grote marge tussen HTM en Gordijn is de verwachting (in afwachting van nader onderzoek) dat de opstellocatie niet bijdraagt aan extra luchtvervuiling. Daarbij is een vrachtauto aanzienlijk vervuilender dan een personenauto. 20. Uitstoot trams Het tramverkeer stoot geen NO2 uit wel komen in beperkte mate stoffen vrij door slijtage van de stroomafnemer van de tram die langs de bovenleiding loopt. Het gaat dan met name om koper en koolstof. HTM maakt dit nog nader inzichtelijk aan de hand van onderhoud gegevens. 21. Doorstroming verkeer Op basis van de uitgangspunten bij vraag 19 zijn geen problemen te verwachten voor wat betreft auto- en vrachtverkeer op het bedrijventerrein of de omgeving. Het in- en uitrukken van trams vindt vanuit de locatie
24 september 2015
Pag. 5 van 8
Opstellocatie Zuiderweg verslag workshops versie 1.0
plaats op tram 19. Hierbij wordt alleen de parallelweg van de Zuiderweg naast de Vrijebanseweg doorkruist. Verder steekt het tramverkeer de kruising over van de Zuiderweg naar de Rijswijkse Landingsbaan. De Zuiderweg aan de noordzijde is echter geen drukke weg waardoor hier ook geen problemen te verwachten zijn. 22. Straling bovenleiding De bovenleiding van HTM staat onder 600 Volt gelijkstroom. Hierbij komt géén straling vrij. Wel is er sprake van elektrische en magnetische velden. Elektrisch veld Het gaat hierbij om een statisch veld vanwege gelijkspanning. In het lichaam is geen statisch elektrisch veld mogelijk vanwege de goede geleidbaarheid van het lichaam. Bij blootstelling aan een statisch elektrisch veld vindt er alleen verplaatsing van elektrische lading op het lichaamsoppervlak plaats. Zo heeft de Europese Unie de Europese EMV richtlijn waarin alleen grenswaarden (actieniveaus) zijn vastgesteld voor wisselstroom met een frequentie vanaf 1 Hz. Door het rijden van trams ontstaan er wel fluctuaties in het net die voor kleine elektrische velden kunnen zorgen. Magnetisch veld Een magnetisch veld ontstaat wanneer stroom wordt getransporteerd. Bij gelijkstroom wordt geen stroom getransporteerd tenzij op een bepaalde locatie een tram rijdt. Op die locaties ontstaat een magnetisch veld. Bij een onderstation op de Conradkade heeft HTM het magnetisch veld laten meten op een afstand van 3,7m. Bij het onderstation wordt de ‘wijkaansluiting’ van Stedin van 10.000 Volt omgezet naar 600 Volt. Op deze locatie passeren op een doordeweekse dag 2 x 107 trams. Uit het onderzoek van de TU Delft bleek de waarde van het weekgemiddelde 0.025 micro Tesla te bedragen, een factor 16 onder de norm (beleid overheid) van 0.4 micro Tesla. 23. Lichthinder In de directe omgeving bestaat angst voor hinder door verlichting op de opstellocatie. Wanneer HTM, op basis van een nieuw schetsontwerp, voldoende mogelijkheden ziet om de plannen verder uit te werken wordt een lichtplan opgesteld. Hierbij wordt rekening gehouden dat er géén overlast ontstaat door lichtspreiding of lichtstraling naar de omgeving. 24. Stank In de directe omgeving bestaat angst voor stankoverlast door de mogelijke komst van een opstellocatie. In tegenstelling tot de (vracht)auto’s van het voorheen aanwezige transportbedrijf Gordijn produceren trams geen uitlaatgassen. Verder voert HTM géén werkzaamheden uit die tot stankoverlast kunnen leiden. 25. Samenhang tussen ontwikkelingen in directe omgeving In de directe omgeving wordt o.a. een tankstation, een fastfoodrestaurant en een bouwmarkt gerealiseerd en om die reden maken bewoners / omwonenden zich zorgen. De mogelijke komst van een opstellocatie wordt beoordeeld op de eigen negatieve en positieve punten (binnen wet- en regelgeving) waarbij uiteraard rekening wordt gehouden met de (toekomstige) aanwezigheid van eerder genoemde functies. 26. Handhaving Onder omwonenden bestaat angst dat er oude GTL-voertuigen worden gestald die meer geluid produceren dan de Citadis en de Siemens Avenio. HTM gaat geen GTL-voertuigen stallen op de locatie aan de Zuiderweg. Gemeente Rijswijk heeft daarbij aangegeven om handhavend op te treden als HTM dit wel zou doen.
24 september 2015
Pag. 6 van 8
Opstellocatie Zuiderweg verslag workshops versie 1.0
27. Van kijkgroen naar gebruiksgroen? Door omwonenden wordt aangegeven of het niet mogelijk is het groengebied tussen De Ruijt en het bedrijventerrein te veranderen in een groengebied dat door de omgeving kan worden gebruikt. Dit groengebied is in eigendom van gemeente Rijswijk, HTM gaat dit met de gemeente Rijswijk bespreken. 28. Locatiestudie Zoals op de inloopavond uitgelegd is, is het wenselijk om in het zuiden van het vervoersgebied een opstellocatie te realiseren voor betrouwbaar en efficiënt openbaar vervoer in de toekomst. HTM heeft onder andere de volgende locaties onderzocht: Bedrijventerrein Heron – A12 / ’s-Gravenweg - Gemeente Pijnacker - Nootdorp Terrein is alleen geschikt als tram 15 wordt doorgetrokken naar deze locatie. Dit was niet haalbaar vanwege de hoge kosten. Tevens zou daardoor veel tramverkeer door dichte bebouwing rijden. De naastgelegen Lijn E is niet geschikt voor ontsluiting van deze locatie omdat deze lijn alleen geschikt is voor de Regio Citadis. De Regio Citadis kan op de RandstadRail rijden omdat deze tram de juiste beveiligingssystemen heeft en op netwerken kan rijden van 600 V (Stadse Netwerk) en 750 V (RandstadRail). De Siemens Avenio is een stadstram die alleen op het Stadse Netwerk kan en mag rijden. Zegwaardlocatie / Wegenerlocatie - A12 / Donau / Stadion stadion Ado – Gemeente Den Haag Gesprekken over mogelijke aankoop niet succesvol. Daarnaast verkeerstechnisch probleem om de tramlijn te verbinden met tram 19, vanwege de helling van het tramspoor tussen de tunnel A12 en Donau. Bedrijventerrein Gavi – A12 / Spoorlaan / A4 – Gemeente Den Haag Opstellocatie niet passend binnen de strategie om een hoogwaardig bedrijventerrein te realiseren op deze locatie. Daarnaast vrij lange aansluiting nodig tot tram 19. Tevens aandachtspunt de aansluiting op tram 19, verkeerstechnisch lastig vanwege het drukke verkeer op de Ypenburgse Stationsweg / Ypenburgse Boslaan. Locatie Vlietzone – Prins Clausplein – A 12 / A 4 / Spoorlaan – Gemeente Den Haag Verwerving locatie niet haalbaar, verschillende eigenaren en geen ontwikkelingsvisie gemeente Den Haag. Daarnaast maakt het benodigde groengebied deel uit van een ecologische zone. Tevens lange ontsluiting het netwerk via tram 10. Bedrijventerrein De Bras – A 13 / Singel / Rijswijkse Landingslaan – Gemeente Den Haag Destijds geen kansen geweest om dit terrein te verwerven.
Locatie Kfar Savaweg /A13 – Gemeente Rijswijk Vorm van het terrein minder geschikt vanwege de lengte en breedte verhouding voor een functionele opstellocatie in combinatie met de aansluiting op tram 19. Daarnaast zitten er dermate hoogteverschillen in het terrein dat een goede aansluiting op tram 19 zonder ingrijpende maatregelen buiten de locatie niet mogelijk is. Locatie Fleminglaan / A4 – Gemeente Den Haag – Gemeente Rijswijk Vorm van het terrein minder geschikt vanwege de langgerekte verhouding voor een functionele opstellocatie. Daarnaast ondergrondse hogedrukgasleiding en hoogspanningskabel aanwezig die niet zomaar mogen worden overbouwd. Vrij lange en kostbare ontsluiting op tram 1 noodzakelijk via Einsteinlaan.
29. Alternatieve locaties Door omwonenden wordt aangegeven dat de locatiestudie een achterhaald document betreft. Als alternatieve locaties worden o.a. de oksel A4 / A12, de Laan van ’s-Gravenmade en de Calvé-fabriek. Een deel van deze locaties is reeds onderzocht door HTM. Voor HTM is de Zuiderweg vooralsnog de beste mogelijkheid ook omdat deze grond daadwerkelijk te verwerven was. Momenteel onderzoekt HTM in goed overleg met de
24 september 2015
Pag. 7 van 8
Opstellocatie Zuiderweg verslag workshops versie 1.0
gemeente en de directe omgeving of er draagvlak kan worden Zuiderweg.
gecreëerd voor een opstellocatie aan de
30. Ontsluiting van opstellocatie Door de bewoners van Molenhof wordt aangegeven dat de ontsluiting van de opstellocatie met de ontsluiting het woonwagencentrum niet gekruist mag worden. HTM gaat deze mogelijkheid samen met andere alternatieven onderzoeken en een nieuw schetsontwerp opstellen waarbij rekening wordt gehouden met de ontvangen signalen uit de omgeving. 31. Aansluiting op tram 1 Door de bewoners van Molenhof wordt de suggestie gedaan om de mogelijkheid van een verbinding met tram 1 te onderzoeken. Daarmee kan het aantal trambewegingen over de Vrijenbanselaan worden gereduceerd. HTM gaat al deze mogelijkheid samen met andere alternatieven onderzoeken en een nieuw schetsontwerp opstellen waarbij rekening wordt gehouden met de ontvangen signalen uit de omgeving. 32. Trillinghinder De bodemsamenstelling op de Zuiderweg is vergeleken met een onderzochte locatie aan de Lange Vijverberg te Den Haag. Op deze locatie zijn metingen verricht die binnen de normen bleven, het betrof hier een locatie met: Panden op korte afstand – 16 m Bodemsamenstelling die trillingsgevoeliger is dan de Zuiderweg Tramtype: GTL8, de tram die de meeste trillingen veroorzaakt. Dit betreft echter een vergelijking op hoofdlijnen. Wanneer het ontwerp op hoofdlijnen gereed is, gaat HTM op locatie nader onderzoek doen naar trillingen. Als hieruit blijkt dat trillingen niet binnen de normen vallen, neemt HTM de nodige beproefde maatregelen voor de fundering om trillingen verder te voorkomen.
24 september 2015
Pag. 8 van 8