Zelfstandigen zonder pensioen(fonds)

Zelfstandigen zonder pensioen(fonds) Fieke van der Lecq, APG-leerstoel, EUR/ESE Alwin Oerlemans, APG PensioenNetwerkGroep Amsterdam, 16 september 2014

PROGRAMMA  Terugblik op dit (politieke) dossier  Wat zijn nu de vehikel-opties?  Bieden ze genoeg ruimte voor gewenste regeling?

   

Wat zit er in de pijplijn? Kunnen we leren van NEST? Hobbels op de weg Vragen en discussie (mag ook tussendoor)

2

1

TERUGBLIK  Najaar 2008 begonnen (in opdracht van Netspar)  Welke mogelijkheden heeft de zzp’er?      

Beroepspensioenfondsen Bedrijfstakpensioenfondsen Verzekeraars: pensioenpolissen Banksparen Fiscale Oudedagsreserve (FOR) Algemene vermogensopbouw, bv. de eigen zaak als pensioenvoorziening (omzettingsrisico!)

 Geen oplossing:  De zaak verkopen (Def.: zzp’er verkoopt zijn eigen arbeid)  Deelname aan een collectieve pensioenregeling na 3 tot 10 jaar

3

TERUGBLIK  Hoge kosten vermogensbeheer en administratie  Hoge distributiekosten  Introductie banksparen leidt tot lagere kosten Figuur jaarlijkse kosten (n=27, 2007) 12 10

aantal

8 6 4 2 0 <150

150-200

200-250

250-300

>300

jaarlijkse kosten (in basispunten)

4

2

TERUGBLIK  2009 Netspar-paper Zelfstandigen Zonder Pensioen  Daarin 3 opties voorgesteld:    

2e pijler: verplichte aansluiting bij een zzp-fonds 2e pijler: vrijwillige aansluiting bij een zzp-fonds 3e pijler: vrijwillige afname van zzp-pensioenproduct NB. Meerdere zzp-fondsen mogelijk (schaalomvang)

 Regeling in zzp-fonds geïnspireerd op BrPF  O.a. flexibele premie  Uittreding beperkt, want aard werkzaamheden telt niet

 Domeinafbakening (BPF) / beroepsgenoot (BrPF)  PPI toegankelijk maken voor zzp’ers 5

TERUGBLIK



zelfstandige VO LL

ED IG

ON DE R

VR I

W IJ S

JL AT E

N

FR AM IN &

CO M M IT

G

IN FO R

M AT I

E

M EN

werknemer ST AN DA T

M EC

VE R

AR D

V ER

PL I

OP TI

CH TE

E

HA NI SM ES

(M ET

PL I

KE UZ E

OP T

CH TS TE

S

LL

IN G

OU T)

6

3

TERUGBLIK  SER-advies oktober 2010: meer onderzoek nodig

7

TERUGBLIK  Na 2010: politieke stilte (geen prioriteit kabinet)  2013: kabinetsreactie op SER-advies “Instrumenten om dit te voorkomen zouden zijn de introductie van verplichte deelname, of een verplichte deelname met ‘opting out’. Los van uitvoeringstechnische aspecten, zouden dergelijke instrumenten een fundamentele discussie vergen, omdat het een breuk is met het huidige beleid van eigen verantwoordelijkheid voor ondernemers en met de voorkeur van zelfstandigen voor vrijwillige deelname en keuzevrijheid. Ook roept het vragen op over hoe om te gaan met andere groepen die geen pensioenregeling hebben.”

 Ergo: geen actie

8

4

Wanneer noemen we iets een fonds?

Bron: Het Financieele Dagblad, 29 november 2013

9

Bron: NRC, 19 juni 2014

10

5

TERUGBLIK  2013: de zzp-koepels slaan de handen ineen en maken samen een plan  Toegang tot 2e pijler nog steeds geweigerd

 2014: akkoord zzp-koepels en staatssecretaris voor plan 3e pijlerproduct  Extra mogelijkheden in relatie tot bijstand en AOV  Initiatief BrightNL  Inititatief ZZP-Nederland, Zelfstandigen Bouw, FNVZelfstandigen en PZO-ZZP

 2015: naar verwachting per 1 januari wettelijk mogelijk  Hoe verhouden de huidige opties zich?

11

OVERZICHT  PensioenAdvies, november 2013

 Per 1 januari 2015 aanvullende mogelijkheid via o.a.  BrightNL  ZZP-Nederland / Zelfstandigen Bouw / FNV-Zelfstandigen / PZO-ZZP / APG / Loyalis

12

6

OVERZICHT

Pijler? Nu al wettelijk mogelijk?

ZZP-beroepspensioenfonds

ZZP PPI

Vrijwillige voortzetting bestaand pensioenfonds II Ja (max. 10 jaar) maar alleen voor wie voorheen deelnam in de regeling

Individueel contract in derde pijler

Nieuwe ZZP-regeling per 1 januari 2015

II Nee

II Nee

III Ja

III Per 1 januari 2015

Automatische aansluiting met opt-out of vrijwillig Eventueel

Automatische aansluiting met opt-out of vrijwillig Nee

Vrijwillig

Vrijwillig

Vrijwillig

Ja

Nee

Nee

Mogelijk

Mogelijk

Uitgesloten

Mogelijk

Mogelijk

Levenslang

Levenslang

Levenslang

Defaults met eventueel individuele keuze

Collectieve inrichting

Levenslang of vaste periode Defaults met eventueel individuele keuze

Levenslang of vaste periode

Collectieve inrichting en eventueel defaults voor DC

I. Vrijwilige karakter regeling Verplicht/vrijwillig

Risico verlagen pensioenrechten II. Flexibele karakter regeling Flexibiliteit premie en opbouw Flexibiliteit uitkeringsduur Keuzemogelijkheden beleggingsbeleid

Defaults met eventueel individuele keuze

13

OVERZICHT

III. Zeggenschap Zeggenschap in bestuur

Zeggenschap in toezicht IV. Overige criteria Pensioen in gevaar bij faillissement zzp’er Nabestaandenpensioen Voortzetting pensioenopbouw bij arbeidsongeschiktheid Dekking arbeidsongeschiktheid

ZZP-beroepspensioenfonds

ZZP PPI

Vrijwillige voortzetting bestaand pensioenfonds

Individueel contract in derde pijler

Nieuwe ZZP-regeling per 1 januari 2015

Voor en door zzp’ers

Voor en door zzp’ers dan wel professioneel bestuur -

Eventueel bestuurszetel

Professioneel bestuur

Professioneel bestuur

-

-

Nader in te vullen

Nee

Nee

Nee

Ja

Nee (beroep bijstand mogelijk)

Naar keuze onderdeel van regeling Naar keuze onderdeel van regeling In de regel geen onderdeel regeling

Collectief mee te verzekeren

Onderdeel regeling

Individueel mee te verzekeren

Individueel mee te verzekeren (aanvullend product)

Collectief mee te verzekeren

Onderdeel regeling

Individueel mee te verzekeren

Individueel mee te verzekeren (aanvullend product)

In de regel geen onderdeel regeling

In de regel geen onderdeel regeling

Separaat van pensioenproduct

Kapitaal beschikbaar in geval van arbeidsongeschiktheid

Voor en door zzp’ers

14

7

KUNNEN WE LEREN VAN BUITENLAND?

 PensioenAdvies, mei 2014: leren van NEST  Schaal  Beleggingsoplossingen  Communicatie

 Nu nog ‘vrije nestkeuze’ (3e én 2e pijler) 15

HOBBELS OP DE WEG  (on)mogelijkheden in 3e pijler  Derisking richting pensioenleeftijd; conversie verplicht

 (on)mogelijkheden in 2e pijler  PPI voor zzp’ers  Fondsen voor zzp’ers

 Belang sociale partners, werknemers en werkgevers  2e pijler wordt door hen bestuurd

 Belang kabinet  Belastinginkomsten (omkeerregel)

 Risico: fragmentatie (schaal)  Niet alle zzp’ers komen uit fonds 16

8

VRAGEN & DISCUSSIE

Prof. dr. S.G. (Fieke) van der Lecq [email protected]  http://people.few.eur.nl/vanderlecq (download artikelen) Dr. Alwin G. Oerlemans, CFA, FRM [email protected] 17

9