Workshop Straling Go!

Workshop Straling Go! Workshop straling Dienst Milieu & Gezondheid, Afd. LHRMG, LNE i.s.m. Medische Milieukundigen van de Logo’s en VIGeZ

Voorstellingsrondje Wie ben jij en hoe sta je in het dagelijkse leven tegenover draadloze communicatie? 1. Volledige acceptatie van draadloze communicatiemiddelen (geen nadelen) 2. De nadelen van draadloze communicatie wegen niet op tegen de voordelen 3. Toch wel bezorgd over de mogelijke gezondheidseffecten en daardoor voorzichtig in gebruik (blootstelling beperken) 4. Draadloze communicatie is onaanvaardbaar (blootstelling vermijden)

Overzicht 1.Veel straling – weinig straling? Meten is weten 2.Wat/wie moet je geloven? Gezondheidseffecten & voorzorg 3.Straling op school     

Draadloze school Blootstellingstool GSM-antenne op het dak of vlakbij Elektriciteitscabine op school Hoogspanningslijn in de buurt van de school

4.Wetgeving en controle  Federale regelgeving: kindergsm’s & SAR-waarde  Vlaamse regelgeving




Elk elektrisch toestel, zoals bijvoorbeeld de koffiezet in het personeelslokaal, zorgt voor straling. A.Juist B.Fout

Straling?

Straling?

Straling? Niet alle straling is dezelfde!

Meten is weten RF-metingen • Draadloos internet = …. V/m • Laptop = …. V/m • Surfen = …. V/m • Downloaden = …. V/m • Video spelen = …. V/m • Gsm ‘oud’ model = …. V/m • Smartphone • 2G = …. V/m • 3G = …. V/m • 4G = …. V/m • Totale straling = …. V/m

Straling meten Is meten wel weten? • Meting is niet exact • Meetonzekerheid (50%) • Rekening houden met meetonzekerheid bij vergelijken met normen • ‘foute’ metingen bv. TL-lampen

Zelf meten?

Straling meten Breedbandmetingen: 1 getal (bijdrage van alle bronnen) Voordelen • Snel, mobiel • Geen verwerking achteraf • Gebruiksvriendelijk • Idee van aanwezige veldwaarde Nadelen • Lage gevoeligheid • 1 procedure ongeacht technologie • Geen bronidentificatie

Straling meten Smalbandmetingen: bijdrage van individuele bronnen Voordelen: • Instellingen aanpasbaar ~ technologie • Identificatie bron • Bijdrage per bron Nadelen: • Complex • Tijdrovend • Verwerking achteraf

Straling meten Meetresultaten: afname Wi-Fi-straling




2. Wat/wie moet je geloven?



Woonafstand bij geboorte tov hoogspanningslijnen : kanker bij kinderen in Groot-Brittanië 19622008

Wie of wat moet je geloven? Criteria voor goed wetenschappelijk onderzoek  Correct meten met beste en juiste meetmethodes: • • • • • •

allernieuwste methoden gebruiken voldoende aantal cellen/dieren/mensen dubbelblind meten controles invoegen in studie studies herhalen correcte interpretatie (statistiek!)

Wetenschappelijke onzekerheid Complexe studies • Foutieve meetopstelling  foutief meten (specialist straling ≠ specialist gezondheid) • Blootstellingsduur (wat is realistisch?) • Hoe blootstelling juist nabootsen? • Meten op cellen ≠ meten op de mens, tekortkomingen, maar wel onontbeerlijk • Meten via mens  bias uitsluiten is niet eenvoudig (‘ik belde 12u per dag’) • Veranderende technologie • ...

Wat moet je geloven? Niet zo snel oordelen… • Nieuw onderzoek toevoegen aan literatuur • Expertgroepen, o.a. WGO, IARC, ICNIRP • Volledige literatuur bekijken – Review! • Bevolkingsonderzoek • Dieronderzoek • Cellijnen • Provocatiestudies • …

Gezondheidseffecten? Conclusie expertrapporten; ‘weight of evidence’ • Geen thermische effecten bij zendantennes of GSM (als normen gerespecteerd worden!) • Onderzochte niet-thermische effecten • Geen effecten aangetoond bij normale blootstelling (~ als normen niet worden overschreden) • Geen uitspraak over lange termijneffecten • Geen aanwijzingen voor gevaar voor gezondheid kinderen (prudent avoidance) • IARC 2B: kritiek op indeling 22

Gezondheidseffecten? Conclusie expertrapporten; ‘weight of evidence’ • Geen effecten ELF straling (hoogspanning) bij volwassenen • Statistisch (niet oorzakelijk) verband met kinderleukemie • Minder sterk door recentere studies? • IARC 2B • Voorzorg (in relatie tot mogelijk risico)

Voorzorgsprincipe 1.Verbod 2.Alara  As Low As Reasonably Achievable  Bv. hoogspanningscabines en -lijnen

3.BBT  Best Beschikbare Technieken

4.Prudent avoidance  Verstandig vermijden  Bv. draadloos internet, gsm, zendantennes

5. Acceptatie

Welke bewering is niet juist? A.In een rijdend voertuig bellen zorgt voor meer straling. B.Oortjes gebruiken vermindert de blootstelling aan straling. C.Hoe meer zendantennes in de buurt, hoe meer straling. D.Enkel een GSM die volledig uitgeschakeld is, veroorzaakt geen straling meer.

Voorzorgsprincipe: blootstelling beperken – Gsm • • • •

Beperken beltijd en sms-en ipv bellen Wachten voor je je GSM tegen je oor houdt Gebruik van een oortje of via luidspreker Bellen waar er goede ontvangst is; niet in bewegend voertuig

– Draadloze verbinding uitzetten wanneer niet gebruikt of kabel – Basisstation één meter afstand van waar iemand langdurig zit (router, DECT telefoon, access point) – Schakel access point uit als je geen gebruik maakt van draadloos internet

Voorzorgsprincipe 1. Blootstelling beperken

 MER – dossiers  Gevoelige bestemmingen (mededeling VR) - Overspannen van bestaande gevoelige functies bij nieuwe HSPL tot minimum beperken - Geen nieuwe gevoelige functies plaatsen in de magneetveldzone van bestaande HSPL 2. Blootstelling vermijden

 Elektrische velden = geen probleem  Magnetische velden = niet makkelijk af te schermen




3. Straling op school

Draadloze school? 23 tablets ≠ 23 x straling

Straling op school Meetresultaten

Blootstellingstool http://www.wica.intec.ugent.be/exposure-tool/

Gsm antenne op dak school of vlakbij Norm per antenne (ook speelplaats)

EMS metingen in de praktijk •

Uitgevoerd door milieu-inspectie na aanvraag via formulier LNE website

Smalbandmeting • •

Meting wordt uitgevoerd op minder dan 150m van een zendantenne: verder dan 150m is echt nutteloos Overzicht zendantennes: http://www.sites.bipt.be/

EMS metingen in de praktijk • Gebruikelijke waarden : 0,3-0,4 V/m • Slechts zeer sporadisch overschrijding 3 V/m norm (<1% metingen) • Wanneer merkt MI dat overschrijding wel mogelijk is:

Max. 20-30 m van antenne in horizontaal vlak

Draadloze telefoons

Elektriciteitscabine op school

Elektriciteitscabine op school

Hoogspanningslijnen op school Mededeling aan de Vlaamse Regering - Overspannen van bestaande gevoelige functies bij nieuwe HSPL tot minimum beperken - Geen nieuwe gevoelige functies plaatsen in de magneetveldzone van bestaande HSPL




4. Wetgeving en controle Federale wetgeving m.b.t. productnormen

• Productnormen obv SAR-waarde • Richtlijnen ICNIRP Vanaf 4 W/kg onomkeerbare schade gedurende 30 min blootstelling  voorzichtigheidsfactor 10 voor beroepsbevolking: 0,4 W/kg  voorzichtigheidsfactor 50 voor algemene bevolking: 0,08 W/kg • Belgische productnormen (GSM, antenne, laptop, access points) Max. 2 W/kg (hoofd en romp) en 4 W/kg (ledematen)

4. Wetgeving en controle Federale wetgeving m.b.t. verkoop (1/3/2014) • Productnormen: max zendvermogen GSM = 2 W; Wi-Fi = 0,1-0,2 W • Verbod op verkoop gsm’s speciaal voor kleine kinderen (jonger dan 7 jaar) • Verbod reclame die gsm-gebruik kinderen aanmoedigt • Verplicht om de SAR-waarde te vermelden

4. Wetgeving en controle Gsm

SAR-waarde

Apple iPhone 5S

0,980

Nokia 105

1,280

http://www.sardatabase.com/

4. Wetgeving en controle Een lagere SAR-waarde zorgt altijd voor minder blootstelling dan een hogere SAR-waarde A. Juist B. Fout

4. Wetgeving en controle SAR-waarde op gsm-toestel = maximale SAR, maar SAR is NIET statisch, getal zegt dus niet zo heel veel, wat je doet met je gsm en situatie is relevanter

http://www.sardatabase.com/

4. Wetgeving en controle SAR en blootstelling • • • •

Slecht bereik Power control Oortjes Gadgets

4. Wetgeving en controle Vlaamse regelgeving m.b.t. straling

• Milieukwaliteitsnorm • Norm voor zendantenne • Binnenmilieubesluit • •

10 µT – interventiewaarde 0.2 µT – richtwaarde ‘ideale wereld’  Internationaal/Europese richtwaarde 0,4 µT

4. Wetgeving en controle Vlaamse milieukwaliteitsnormen

 Egem, 6 min-niveau mag niet hoger zijn dan: frequentie antenne Elektrische Veldsterkte (MHz) (V/m) 800 (4G) 19 900 (2G-3G) 21 1800 (2G-4G) 29 2100 (3G) 31 2400 (Wi-Fi) 31 2600 (4G) 31 3500 (4G-internet) 31

 Samengestelde velden 

Verblijfplaatsen

4. Wetgeving en controle Norm per antenne

Bijdrage tot Egem, 6min-niveau per zendantenne mag niet hoger zijn dan: frequentie antenne Elektrische Veldsterkte (MHz) (V/m) 800 (4G) 2,8 900 (2G-3G) 3 1800 (2G-4G) 4 2100 (3G) 4,5 2400 (Wi-Fi) 4,5 2600 (4G) 4,5 3500 (4G-internet) 4,5

 GSM, draadloos internet  Verblijfplaatsen

4. Wetgeving en controle Reguleringsimpactanalyse (RIA) → consultaties BIPT  dep. LNE: AMV, AMI, juridische dienst, AIM  Gezondheid: ToVo, MMK’s

 Vragen i.v.m. bestaande procedures en metingen Simulaties voor de mogelijkheden van de verschillende norm Deelname aan overlegvergaderingen

 FOD VVVL: dienst risicobeheersing

Interne Consult.

RIA

Doelgroepen

 geen actieve consultatie wet.

 gsm operatoren, Clearwire

 HGR: 4 adviezen

 ASTRID

 Verslagen hoorzittingen Vl. Parlement, Bioinitiative rapport  WHO, ICNIRP, SCENHIR, gezondheidsraden  wel: deelname aan International advisory group EMF WHO juni 2009

Wetenschap?

 Belgocontrol, NMBS, scheepvaart  defensie Radioamateurs (VRA, UBA)

 Radio en TV

4. Wetgeving en controle Opties voor een norm →Wetenschappelijke onderbouwing Wetenschap ICNIRP – WHO - EU: 41,2 V/m  Gebaseerd op gekende schadelijke effecten  Na gezondheidsrisicoanalyse o.b.v. weight of evidence aanpak volgens internationaal aanvaarde werkwijze  Bevestigd in verschillende onafhankelijke reviewprocessen HGR (20,6 V/m – 3 V/m)  ICNIRP = referentie  extra VF = voorzorg (onzekerheden mogelijke schadelijke effecten + EMC)

Voorzorg

Norm per antenne  Geen wetenschappelijke onderbouwing!  Pure voorzorg: beperking blootstelling

4. Wetgeving en controle Locatie Gebaseerd op coördinaten, kaart en luchtfoto

4. Wetgeving en controle Stralingspatronen

Verticale stralingspatroon: - Indicatie van de hoogtes en afstanden die van belang zijn - Zijn de tecnische data in orde?

Horizontaal stralingspatroon: - Gebouwen binnen de stralingszone - Toevoegen van controlepunten

Afleveren van het conformiteitsattest

4. Wetgeving en controle Milieu-inspectie: Breedbandmeting

Breedbandmeting: meting van alle aanwezige signalen in een bepaald frequentiebereik

4. Wetgeving en controle Milieu-inspectie: Smalbandmeting

Meer informatie! www.lne.be/zendantennes [email protected] www.mmk.be/onderwijs/straling Brochure ‘Verantwoord omgaan met Wifi en gsm-straling op school’

http://www.youtube.com/watch?feature =player_embedded&v=uuabjiCl-jY

Workshop Straling Go!

Recommend Documents