Workshop Health Impact Assessment Loes Geelen, Lea den Broeder SCHAKELDAG 2014 – ALLES ONDER ÉÉN DAK
Wat komt vandaag aan bod? • Opwarmer • Wat is HIA? • Theorie naar praktijk: een voorbeeld
Vergeet niet na afloop je telefoon weer aan te zetten!
Actie! Wat versta jij onder een gezonde leefomgeving?
Het wiel van Egan
Wat is …
Een beleidsvoorstel, programma of project systematisch bekijken: wat zijn te verwachten effecten op de gezondheid burgers?
Aard en omvang van te verwachten effecten Positief!
…of negatief…
Verdeling van effecten • Kwetsbare groepen • Signaalgroepen • Andere relevante bevolkingsgroepen
Brede definitie gezondheid • WHO definitie: een toestand van volledig fysiek, geestelijk en sociaal welbevinden en niet louter het ontbreken van ziekte of gebrek • Nieuw: Gezondheid is het vermogen zich aan te passen en een eigen regie te voeren, in het licht van de fysieke, emotionele en sociale uitdagingen van het leven. Met deze definitie kunnen mensen dus gezond zijn, naast het hebben van een ziekte, het neemt de veerkracht van mensen mee Vermogen tot participatie in maatschappij
Iedereen = expert! • • • • • •
Stakeholders participeren in HIA Ook burgers praten mee Van ‘zenden’ naar ‘met elkaar praten’ Relevante kennis Draagvlak voor beleid Good governance!
Stappen in HIA 1. Screening Heeft het plan effecten op gezondheid? 2. Scoping Vaststellen welke factoren binnen de plannen invloed hebben op gezondheid? En zouden deze meegewogen moeten worden? En hoe? 3 . As s e s s m e n t Het feitelijke onderzoek: kwantitatief én kwalitatief 4. Beïnvloeden van beleid
Casus: Vught • Asfalt en spoor trekken wissels op leefbaarheid en gezondheid • Nu gaande: planning aanpak spoor en N65 • Gezondheid in MER procedures in beperkte mate aan de orde • Gemeente Vught vroeg om een HIA
Vught in beeld • Ligging: in de Meierij van ‘sHertogenbosch • 26.000 inwoners • 34 km2
Leefsituatie Vught • 16% van de bewoners maakt zich zorgen over de invloed van de omgeving op de gezondheid. – aantal mensen dat aangeeft bezorgd te zijn over de invloed van het wonen langs een route (weg/ water/spoor/ pijp) voor gevaarlijke stoffen significant hoger dan elders in de regio (11% vs 2%).
Leefsituatie Vught • Ernstige geluidhinder 23% vs 17%, – treinverkeer en buren scoren hoger
• Ernstige geurhinder 7%, wegverkeer als belangrijkste oorzaak genoemd • 34% is ontevreden over betrokkenheid in buurt (sociale cohesie) ref. 44% • 3% is ontevreden over aanwezigheid gebruiksgroen (park, bos, natuur) ref. 8%
HIA
interactie
• Inleidende workshop over HIA en gezondheid: ontwikkeling gezamenlijke visie op gezonde leefomgeving • Tweede ‘scoping’ workshop om plannen te toetsen aan die visie • Mix burgers, andere belanghebbenden én professionals
proces
W AT ZIJN BELANGRIJKE POSITIEVE EN NEGATIEVE EFFECTEN?
ONDER WELKE VOORWAARDE KUNNEN DE PLANNEN BIJDRAGEN AAN DEZE RANDVOORWAARDE?
W AT VRAGEN WE ONS NOG AF?
PRIORITEIT / RANDVOORWAARDE
W AT ZIJN PUNTEN VAN ZORG?
W AAR ZIJN KWETSBARE PLEKKEN?
W IE ZIJN KWETSBARE GROEPEN?
Vughtse visie • Gezondheid wordt gestimuleerd in onze Vughtse ‘waarden-vaste’ leefomgeving door… – Vertrouwen, participatie en openheid besluitvorming – Open, groene woonomgeving, waar men zich prettig voelt, eigen regie bewoners – Interne bereikbaarheid snel en langzaam verkeer – Koesteren zorginstellingen – Veilige transportroutes (calamiteiten kunnen hanteren
Gezondheid komt in Vught binnen bereik – juist in plannen rondom PHS en uitbreiding N65 – met ambities om… •
Goede interne bereikbaarheid te waarborgen door…
•
Veilige transportroutes voor gevaarlijke stoffen te waarborgen door…
•
Goede kwaliteit van woning en woonomgeving te waarborgen door…
•
Goed vestigingsklimaat voor zorg, onderwijs en mkb te waarborgen door…
Aandachtspunten voor planvorming • Aanbevelingen per onderdeel • Oorzaak-effect aangegeven • Veel onderdelen liggen buiten standaard MER onderwerpen!
Belangrijkste effect • Komt tegemoet aan verlangen van inwoners om serieus genomen te worden • Van verzet en frustratie naar dialoog en gezamenlijke visie • Start van nieuwe manier om aandacht voor gezondheid in gemeentelijke plannen vorm te geven
Vragen?
[email protected] [email protected]
