Verslag van de bijeenkomst over 'Woningaanpassingen om langer thuis te blijven wonen' gehouden op 24 september in Prinsenhof te Best Inleiding
Verslag van de bijeenkomst over
Woningaanpassingen om langer thuis te blijven wonen gehouden op 24 september 2014 in Prinsenhof te Best
Uit het behoefteonderzoek dat in 2013 onder de senioren van Best is gehouden, in opdracht van de SeniorenRaadBest, is gebleken dat 85% van de Bestse senioren als ze ouder worden in hun eigen woning willen blijven wonen, het liefst in de eigen buurt - of anders in het centrum van Best. Het beleid van de overheid is daar ook helemaal op gericht. Daarvoor zal niet alleen goede thuiszorg geregeld moeten worden, maar zal ook de eigen woning vaak aangepast moeten worden, om er ook op oude leeftijd. wanneer allerlei gebreken zich zullen voordoen, te kunnen blijven wonen. Aan welke soort aanpassingen moet je dan denken? Dat was het onderwerp van deze informatiebijeenkomst. Hierbij werden de volgende vragen aangestipt: Waar vind je de aan te passen punten in je huis? Hoe kun je die aanpakken? Wat voor materialen en hulpmiddelen zijn daarvoor? Hoe kun daar aan komen? Welke ondersteuning kun je krijgen? Hierover spraken op deze bijeenkomst de volgende personen: -
Georganiseerd door: SeniorenRaad Best
Jo Goossens, namens de werkgroep 'Wonen op z'n Best Wethouder Marc van Schuppen, namens de gemeente Best Ineke Schimmelpennigh, architect gericht op woningen voor ouderen Sander Willems en Willen de Koning, beide ergotherapeuten in Best
1. Opening door Jo Goossens De heer Jo Goosens, lid van de SenioenRaadBest en voorzitter van de onlangs opgericht werkgroep 'Wonen op z'n Best' heet iedereen welkom. HIj zegt verheugd te zijn over zo'n grote opkomst, groter dan was verwacht. De werkgroep Wonen op z''n Best is voortgekomen uit het grote behoefteonderzoek onder de Bestse Senioren,dat uitwees dat de overgrote -1-
meerderheid van de Beste senioren in hun eigen woning oud willen worden. De bijeenkomst van vandaag is de aftrap voor een aantal activiteiactiviteiten die de werkgroep vanaf 1 jan. 2015 zal aanbieden, te weten: ● workshops voor kleinere groepen - over woningaanpassingen om langer thuis te kunnen blijven wonen. Het zijn sessies van 2 uur. start in januari 2015 en men kan zich vanaf nu opgeven ● woonscans in je eigen woning, aan te vragen bij de SeniorenRaadBest, die samen met de bewoners wordt uitgevoerd door daartoe opgeleide leden van de werkgroep. Ook dit start in januari 2015; men kan zich vanaf nu aanmelden ● informatieverschaffing door middel van folders, een website en een servicepunt. Op de website www.wonenopzijnbest.nl vindt u informatie over hulpmiddelen, materialen en ook actueel nieuws. Met deze informatie kunt u zelf ook al een heel eind aan de slag. Het aanmelden voor de workshop en de woonscans kan per mail via
[email protected] Als we over woningaanpassingen praten is vaak de eerste vraag: wie zal dat betalen? Het antwoord is dat woningeigenaren het uit eigen zak zullen moeten bekostigen, terwijl huurders moeten aankloppen bij hun woningstichting. Alleen voor heel grote aanpassingen kan een eigenaar of huurder bij de gemeente een beroep op de wmo, waarbij wel rekening moet worden gehouden met een eigen bijdrage. Uit het behoefteonderzoek onder Bestse senioren is af te leiden dat er de komende jaren 700 levensloopbestendige woningen voor senioren zullen moeten zijn. Het huidige aanbod is: nul. De SeniorenRaadBest heeft toegezegd de wethouder te ondersteunen bij het zoeken naar oplossingen. 2. Woord van wethouder Marc van Schuppen De wethouder spreekt zijn waardering uit voor dit initiatief van de Seniorenraad en zegt de uitdaging van 700 nieuwe of aangepaste seniorenwoningen in Best te willen aangaan. Hij geeft twee voorbeelden van wat hij vindt dat mogelijk moet worden: ● Als een oudere, hulpbehoevende moeder bij haar dochter wil gaan inwonen of omgekeerd, maar het bestemmingsplan dat verbiedt, moet dat toch mogelijk worden gemaakt. ● Bij een beginnend dementerende zal de gemeente meewerken om te kijken hoe het huis aangepast kan worden, zodat hij of zij er als dementerende in kan blijven wonen. -2-
De wethouder garandeert dat plannen voor de realisering van 700 levensloopbestendige woningen in nauwe samenwerking met de Seniorenraad zullen worden opgesteld. 3. Presentatie door de architect Ineke Schimmelpenningh Ir. Ineke Schimmelpenningh, die als architect uit Nuenen zich al sinds 2004 richt op woningen voor ouderen en gehandicapten, laat in haar presentatie "Kop uit 't Zand - Woon morgen zonder zorgen" een hele reeks dagelijkse situaties zien in woningen, die vooral bij oudere mensen ongevallen tot gevolge kunnen hebben. Steeds vertelt ze erbij wat er met vaak eenvoudige middelen aan te doen, is zodat de kans op ongevallen heel wat kleiner wordt. ● Is uw huis moeilijk te vinden? Bijvoorbeeld voor een ziekenauto? Zorg er dan voor dat uw huisnummerbordje goed te zien is. Haal eventuele struiken weg of verlicht het, (lamp ernaast) zodat het huisnummer ook in het donker zichtbaar is. ● Bent u struikelgevoelig? Bij oudere mensen is de kans op het breken van heup of pols veel groter. Zorg er daarom voor dat er in uw kamers niks op de vloer ligt (zoals speelgoed van kleinkinderen) en dat losse elektrische snoeren worden vastgespijkerd tegen of achter de plint. ● Ziet u een afstapje wel eens niet? Komt u moeilijk de trap op? Hebt u nog een zitkuil in uw kamer? Bevestig op die plaatsen in huis dan een beugeltje of leuning tegen de muur als extra steun ● Moet u 's nachts vaak naar het toilet? Relatief veel valpartijen in huis gebeuren 's nachts! Heel handig is de in de handel verkrijgbare 'plasrouteverlichting', die wordt aangebracht laag boven vloer. ● Moet u 's nachts voor het toilet steeds de trap af (dat is bij 80% van de Nederlandse eengezinswoningen zo)? Dat wordt als u ouder wordt steeds risicovoller. Overweeg dan een toilet te laten plaatsen op de verdieping waarop u slaapt. ● Uitglijden in het bad of in de douche? Dat is makkelijk te voorkomen door strips of noppen in de bak. Het kost bijna niks. Of gebruik crocs als u onder de douche of in het bad gaat. ● Wordt het gaan zitten op de wc steeds moeilijker? Sommige mensen schaffen dan een verhoogd toiletpot aan, maar aangetoond is dat je dan veel moeilijker kunt 'drukken', zodat u laxeer-3-
●
●
●
● ●
●
●
●
middelen nodig zult hebben. Het is bekend dat tia's en herseninfarcten vaak op de wc plaats vinden ten gevolge van het 'met het hoofd' moeten persen - met je voeten kun je dan immers niet genoeg kracht zetten. Daarom dus liever geen verhoogde toiletpot. Veel beter is een beugeltje in de muur naast de wc. Hebt u weinig ruimte in uw badkamer omdat die is volgestouwd met apparaten? Maak dan ruimte, zeker als een een rollator hebt. Is uw badkamer te klein of verouderd? Dan moet u hem echt vernieuwen of op de andere verdieping er een bij laten zetten. Wel eens blijven hangen aan de deurkruk? Dat kan leiden tot een stevige valpartij. Vervang uw deurkrukken door u-vormige krukken, waarachter je niet meer kan haken. Moet u vaker iets hoog uit de kast halen? Pas op met keukentrapjes. Leg uw spullen liever een plankje lager. Moet u diep bukken naar de onderste plank of bij de wasmachine? U kunt duizeligheid voorkomen door het apparaat hoger te zetten of op de onderste plank een handig treklaatje te monteren. Wordt u wel eens duizelig bij het oprapen van de post van de vloer? Met een zak achter de brievenbus hoeft u nooit meer te bukken. Kunt u ten gevolge van reuma of artrose de kraan moeilijk dicht draaien? Er zijn heel wat andere kranen in de winkel te koop die met een kleine of een andere handbeweging veel beter te bedienen zijn. Zit u altijd in de stoel bij het raam de krant te lezen? Omdat het op een andere plaats moeilijk gaat? Dan worden uw ogen ouder. Monteer een sterke lamp in al uw schemerlampen. Het liefst een led-lamp, want die wordt niet heet aan de buitenkant, zoals een gloeilamp. Wordt u 's morgens wel eens later wakker dan de bedoeling is? Bijvoorbeeld omdat u slaappillen gebruikt? Kijk dan eens of uw gordijn niet alle licht tegenhoudt. Als er 's morgens voldoende licht van buiten naar binnen komt, wordt u eerder wakker. Denk anders aan een trilalarm onder uw hoofdkussen. Mét afstandsbediening heb je die al voor minder dan twee tientjes. Je kunt ze ook nog laten aansluiten aan de deurbel of de brandmelder. Als u die niet hoort of 'ervaart' kan dat levensgevaarllijk zijn! Hebt u een huis van de jaren 70 of ouder - met steile trappen zonder trapleuning? Op latere leeftijd worden die steeds gevaarlijker! Of hebt -4-
u trappen waarvan u denkt dat een brancard met uzelf of een huisgenoot erop niet door naar beneden kan? Overweeg dan of het niet tijd wordt te verhuizen naar een modernere woning. Zoals u ziet zijn het vaak kleinigheden waardoor je de veiligheid in huis voor jezelf en de andere huisgenoten flink kunt vergroten. Je hoeft de hele zaak niet altijd overhoop te halen. Veel van deze verbeteringen zijn ook niet duur en zijn in gewone winkels verkrijgbaar. Winkels als de Aldi hebben vaak handige aanbiedingen. Veel mensen die deze verbeteringen aanbrengen - al of niet na een ongeluk(je) - denken: had ik dat maar eerder gedaan! Tip: laat voor al deze zaken en nog meer een woonscan uitvoeren in uw huis. Dat kan in Best gedaan worden door deskundige mensen van de werkgroep 'Wonen op z'n Best', die daarvoor een training hebben gevolgd. Verderop in dit boekje staat hoe u zich daarvoor kunt aanmelden. 4. Presentatie door de ergotherapeuten Sander Willems en Willem de Koning De Bestse ergotherapeuten vertellen dat hun ergotherapiepraktijk van al sinds 2006 in Best is gevestigd. Je kunt hun hulp inroepen als je last hebt van je beperkingen of als je omgeving problemen ervaart. Het kan gaan om persoonlijke verzorging, huishoudelijk werk, het zich verplaatsen, vervoer, werk, hobby's en sociale contacten. Sander en Willem gebruiken daarbij hun kennis van allerlei gebreken en ziektes, zoals van copd, multiple sclerose, ziekte van Parkinson, reuma, dementie en ouderdomsklachten in het algemeen. Om hen te raadplegen is wel een verwijzing door de huisarts nodig. Vanuit de basisverzekering krijg je 10 uur per jaar vergoed - na aftrek van eigen risico. Meer uren krijg je vergoed -5-
met een aanvullende verzekering. Het doel van ergotherapeutische hulp is om een cliënt met beperkingen meer gebruik te laten maken van de mogelijkheden die hij heeft, waardoor hij zelfredzamer en productiever wordt en zich ook beter kan ontspannen in zijn leef-, woon- en werkomgeving. Er wordt gestreefd naar een hogere kwaliteit van leven en zo groot mogelijke deelname aan het maatschappelijk verkeer. Ook de problemen van de mantelzorger worden meegenomen, om zijn draagkracht te vergroten. Sander vertelt nu hoe zij werken. Het begint met een kennismakingsgesprek met de cliënt, eventueel met de mantelzorger erbij, waarin wordt nagegaan welke de problemen zijn. Dan gaan zij observaties en testen uitvoeren bij de cliënt, zoals op motorische vaardigheden, cognitietesten, sociale factoren. Ook raadplegen ze andere professionals die betrokken zijn bij de cliënt. Nadat een behandelplan is opgesteld en besproken begint de ergotherapeutische behandeling van de cliënt. Dit kan ook bestaan uit adviezen voor de aanschaf van hulpmiddelen, het adviseren van verzorgers en het doen van aanpassingen aan de woning.. Zij gebruiken bekende screeningsmethodes, bijvoorbeeld om te achterhalen waar de valrisico's van een cliënt precies zitten. Dat kan aan de persoon zelf liggen: gebruik van medicijnen, last van duizeligheid, verminderd evenwichtsgevoel, slecht kunnen zien, verkeerde schoenen, voetafwijkingen, gehaast bewegen. Al deze dingen checken zij via individuele metingen en testen. Op basis daarvan stellen ze maatregelen voor waarmee het risico om te vallen minder wordt. Ook proberen zij na een valangst weg te nemen, want dat veroorzaakt vaak de volgende val. Naast deze persoonlijke factoren, kan het risico's om te vallen ook hoog zijn vanwege de inrichting van de woning van de cliënt. Daarin kan ook veel bereikt worden door eenvoudige middelen of aanpassingen in het huis Daarvan geven zij de volgende voorbeelden: - 6-
● Bij een slechte verlichting hebt u 7 x meer kans om te vallen! Het belangrijkste is een goede verlichting van de trap en de weg tussen slaapkamer en de badkamer. Alle lichtschakelaars moet u in het donker makkelijk kunnen vinden! De verlichting moet gelijkmatig en voldoende sterk zijn, vooral daar waar u uw bril niet altijd op hebt: slaapkamer, badkamer en toilet. ● Let op de vloeren in elk vertrek! Laat er geen spullen slingeren waar u over kunt vallen. De vloeren moeten voldoende stroef zijn. Geef een tegelvloer (in badkamer, toilet, keuken, bijkeuken of gang) een antislipbehandeling en gebruik antislip-matjes. Vergeet niet de antisliptegels regelmatig schoon ye maken: met water, schoonmaakazijn en een vezelschoonmaakdoek. ● Zorg in de huiskamer voor stabiele meubelen. Hebt u er wieltjes onder, zet die dan vast. Geen meubelen met scherpe randen of hoeken en geen losse vloerkleden. En is de telefoon altijd goed bereikbaar? ● Bij de voor- en achterdeur kunt u een hoge opstap verlagen en ook handgrepen aanbrengen om steun te hebben bij het naar binnen en naar buiten gaan ● Handig is een seniorenslot. Zet de deur nooit op de knip op of het nachtslot: hulpverleners hebben anders veel te veel tijd nodig om bij u binnen te komen als het nodig is. En maak de huissleutel bereikbaar voor hulpverleners ● In de keuken: zo min mogelijk bukken en reiken. Dus laden in de onderkastjes en wasmachine of koelkast op een verhoging. Ook antislip op het dienblad van de aanrecht. Gebruik geen losse stoffer en blik maar de 'helping hand': beide aan een steel. En wat dacht u van een serveerwagen voor het dekken van de tafel? ● Gladde traptreden moet u bedekken met een antisliplaag. Zorg voor kleurverschil tussen de laatste tree en de vloer. De trap aflopen is veiliger als je dat achterstevoren doet En.... leg nooit iets neer op de traptreden om het zogenaamd straks mee te nemen. Als het traplopen moeilijk gaat, kun je de staphoogte per tree laten halveren (zie foto) ● De trap zuigen? Niet met de zuiger. Dat doe je met een kruimeldief. ● In de badkamer is het bad is door allerlei hulpmiddelen veiliger te maken (noppen, beugels, badplank, badzitje). maar het blijft altijd -7-
onveiliger dan de douche. Daar moeten wel beugels tegen de wand maar de glijstang van de douche is geen beugel. Het veiligste is zittend te douchen op een stoel - maar dan niet een plastic stoel. . ● In de slaapkamer kan het bed hoger met verhogers onder de poten. Of koop een seniorenbed. Als u verzorgd wordt op bed, zorg dan dat men er van beide kanten bij u kan. En een tweede telefoontoestel op voor op uw nachtkastje is ook zo'n gek idee nog niet . 4. Rondvraag en sluiting Waar zijn alle spullen, die hier genoemd zijn te koop? Sander Willems antwoordt dat veel spullen te koop zijn in de winkel of bouwmarkt. Maar vaak zijn die van slechte kwaliteit. Beter is een thuiszorgwinkel. In Best is helaas weinig aanbod. De dichtstbijzijnde, waar men alles heeft, is thuiszorgwinkel op het Kastelenplein in Eindhoven. Geeft de gemeente vergoeding voor een traplift? En een tweede toilet? Inge Scherpenzeel, wmo-deskundige van de gemeente Best, antwoordt dat men kleine aanpassingen altijd zelf moet aanschaffen. Verder is de wmo niet bedoeld voor preventieve middelen. Een traplift wordt wel verstrekt, maar die moet men over een lange termijn geheel of gedeeltelijk terugbetalen, afhankelijk van het inkomen. Een verzoek om vergoeding van een tweede toilet wordt individueel beoordeeld. In eerste instantie wordt bekeken of men met een toiletstoel ook uit de voeten kan. Hierna zegt Jo Goossens de sprekers dank en ook de aanwezigen voor hun opkomst. Daarna sluit hij de bijeenkomst.
Waar kan ik nog meer informatie krijgen?: ● Van mevr. Ineke Schimmelpenningh vindt u nog meer informatie op de website www.ouderwordenineigenhuis.nl/ ● Meer informatie van de ergotherapeuten Sander Willems en Willem de Koning vindt u op www.ergobest.nl ● Op de websites van de SeniorenRaadBest en van Wonen op z'n Best (www.seniorenraadbest.nl en www.wonenopzijnbest.nl) kunt u terecht voor: - het aanvragen van een woonscan van uw woning - het aanmelden voor een workshop woonaanpassingen - het stellen van vragen aan het servicepunt van Wonen op zijn Best. - links naar woningstichtingen in Best voor informatie over woningaanpassingen (voor huurders) Voor al deze zaken kunt u ook bellen naar 06-51360418
"Bij de voordeur hangt nu een videofoon, zodat ik kan zien wie er staat. Dat geeft een veilig gevoel."
"Wij vonden het tijd het ligbad te vervangen door een inloopdouche Zo zijn we op de toekomst voorbereid". -8-
-9-
