WEEK VAN ZORG EN WELZIJN

Jaargang 2015, editie Friesland

WEEK VAN ZORG EN WELZIJN KOM KIJKEN VAN 16 T/M 21 MAART 2015

7

Wat als je geen familieleden, vrienden of buren hebt om je te helpen?

Methode herstelwerk van Zienn zoekt oplossingen.

kijken hoe zorg 10 Kom werkt in Friesland

13

Bezoek de deelnemende locaties tijdens de Week en Open dag van Zorg en Welzijn.

Geriater van Walderveen van het MCL over het belang van het informele netwerk.

Een naaste in de buurt geeft de patiënt rust

Informele zorg als thema voor de regionale invulling van deze krant Hoe gaat de professionele zorg in Friesland om met informele zorgverleners?

Kom kijken hoe zorg werkt in Friesland: www.zowerktzorginfriesland.nl De Week van Zorg en Welzijn wordt mede mogelijk gemaakt door onze partners:

TIJDENS DE WEEK IEDERE WERKDAG ROND 16:00

VOLG DE HOOGTEPUNTEN VAN DE ‘WEEK VAN ZORG EN WELZIJN’ IEDERE WERKDAG ROND 16:00 UUR OP SBS6!

FOP P E D E HA AN

SY B VAN DE R P LOEG

BN’ERS LATEN ZIEN HOE DE ZORG ÉCHT WERKT DOOR ZELF DE HANDEN UIT DE MOUWEN TE STEKEN

GAAN OP PAD IN UW REGIO!

Hoe goed is uw gehoor? Gehoorverlies ontstaat heel geleidelijk. Vaak merkt u er zelf eerst niets van. Zodra u – of iemand in uw omgeving – het wél merkt kan uw gehoorverlies al erger zijn dan u denkt. Kom Doe de daarom in de Nationale Week van Zorg en Welzijn langs bij Schoonenberg voor een Gratis Hoortest. De Hoortest is in 15 minuten gepiept. U krijgt direct de uitslag plus een persoonlijk advies. Op 19 en 20 donderdag 19 of vrijdag 20 maart bent u welkom maart zonder afspraak. En neem gerust iemand mee!

Gratis Hoortest

Uw dichtstbijzijnde Schoonenberg winkel: Oosterwolde Stipeplein 3 Bolsward Peter van Thaborplein 6 Joure Midstraat 51 Leeuwarden Schrans 65 Dokkum Kerkstraat 6

(0516) 523656 (0515) 573474 (0513) 410813 (058) 2802335 (0519) 297890

Sneek Heerenveen Drachten Steenwijk De Westereen

Hoogend 8 Hoofdbrug 7-8 (De Dracht) Markt 62-64 (ingang Oudeweg) Scholestraat 47 Ljurkstrjitte 72A

(0515) (0513) (0512) (0521) (0511)

417727 626464 513146 524937 442455

www.schoonenberg.nl

Kom kijken hoe zorg werkt in Friesland: www.zowerktzorginfriesland.nl

2

Kom kijken tijdens de Week van Zorg en Welzijn van 16 t/m 21 maart 2015

VO ORWOOR D MARTIN VAN RIJN:

‘MAAK KENNIS MET DE ZORG EN BEZOEK ÉÉN VAN DE OPEN DAGEN VAN EEN ZORG- OF WELZIJNSINSTELLING’ Beste lezer, De afgelopen maand kon je geen krant openslaan of daarin ging het over de zorg. Een veelheid aan meningen en beelden komt daaruit naar voren. Ik kan me goed voorstellen dat het u duizelt door al die berichten. Of dat u denkt: “Niet nog weer meer verhalen over de zorg”. Wat is er dan fijner om zelf een kijkje te kunnen nemen bij de instellingen in zorg en welzijn. Het mooie is dat dit binnenkort kan. Van 16 tot en met 21 maart wordt namelijk al weer de derde Nationale Week van Zorg en Welzijn georganiseerd. Deze week is een initiatief van de 16 regionale werkgeversorganisaties in zorg en welzijn, die samenwerken in Stichting RegioPlus. In deze week openen vele honderden zorgen welzijnsinstellingen hun deuren voor alle Nederlanders, jong en oud. Het geeft iedereen de mogelijkheid

met eigen ogen te zien hoe meer dan één miljoen werknemers in zorg en welzijn zich met hart en ziel inzetten voor onze medemens. Daar mogen we trots op zijn. De sector zorg en welzijn is de grootste werkgever van Nederland. Belangrijker dan de grootte is het feit dat de mensen werkzaam in de sector zorgen voor een zo goed mogelijke behandeling en verzorging van kwetsbare mensen in onze samenleving. De werknemers in zorg en welzijn zijn ontzettend gemotiveerd om deze belangrijke taak op zich te nemen. Dat doen ze in een omgeving die voortdurend in beweging is. De introductie van nieuwe technieken en medicijnen verandert het werk en maakt steeds meer verbeteringen mogelijk. Een andere belangrijke beweging is dat mensen vaker in hun eigen vertrouwde omgeving worden ondersteund. Dit werk vraagt veel van de huidige en toekomstige krachten, maar biedt ook veel voldoening. Een moderne en vernieuwende omgeving, bevlogen collega’s, belangrijk en waardevol werk en natuurlijk het contact met mensen. Vorig jaar namen maar liefst 750.000 mensen de gelegenheid te baat om zelf een kijkje te nemen bij een zorginstelling in de buurt. Hoe gaat het eraan toe in een verpleeghuis, ziekenhuis of opvangcentrum. Hoe leuk en uitdagend is het werk daar, welke moderne technieken worden er gebruikt. Ik hoop van harte dat dit jaar nog meer mensen zich willen laten verrassen door de veelzijdigheid van het werk in de sector zorg en welzijn.

Zo werkt Zorg De zorg raakt iedereen. De zorg gaat over mensen. Van consultatiebureau tot verpleeghuis, iedereen heeft in zijn leven behoefte aan professionele zorg. Ook wanneer je niets mankeert, heb je misschien wel een vader, moeder of opa die afhankelijk is van de zorg die één van de honderdduizenden medewerkers in de zorg verleent. Dat geldt voor BN’ers maar ook voor alle ‘gewone’ Nederlanders. Special Lees maar eens in deze krant hoe de week van een Nederlands gezin verloopt. Merk hoe vaak zij, ook al zijn ze niet ziek, toch in aanraking komen met zorg en welzijn. Televisie Kijk ook straks tijdens de Nationale Week van Zorg en Welzijn naar het televisieprogramma Heel Holland Zorgt dat van 16 tot en met 20 maart dagelijks wordt uitgezonden op SBS6. Zie hoe Nederlandse sterren hun handen uit de mouwen steken in zorg en welzijn. Open dagen Bezoek één van de duizenden organisaties die hun deuren openen tijdens de Nationale Week van Zorg en Welzijn en laat je door alle verhalen inspireren. Het gaat onder meer om ziekenhuizen, verpleeghuizen, opvangcentra, revalidatiecentra maar ook kinderdagverblijven en consultatiebureaus.

De staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport,

Overal werken mannen en vrouwen die graag willen vertellen over hun werk en hun passie om te ‘zorgen voor anderen’. Aarzel dus niet en ga kijken bij een organisatie in de buurt. Laat je verrassen door de diversiteit van de verschillende beroepen in zorg en welzijn en laat je inspireren door het enthousiasme van de vele duizenden medewerkers. Want ‘zo werkt zorg’.

Martin van Rijn

Volg ons op twitter en Facebook.

Dus hierbij mijn welgemeende oproep: maak kennis met de zorg en bezoek één van de open dagen van een zorg- of welzijnsinstelling. In deze krant kunt u er meer over lezen. Staatssecretaris Martin van Rijn ‘Ik hoop van harte dat dit jaar nog meer mensen zich willen laten verrassen door de veelzijdigheid van het werk in de sector zorg en welzijn’.

Zo werkt Zorg


3

HEEFT Ú UW MEDISCH DOSSIER AL GEDEELD?

UW MEDISCHE GEGEVENS, UW TOESTEMMING Als u ziek wordt, een blessure oploopt of slachtoffer wordt van een ongeluk, wilt u goed worden geholpen. Oók bij een onbekende arts, apotheek of huisartsenpost. Daarom roepen huisartsen, apothekers en Zorgbelang Fryslân de inwoners van Friesland op om toestemming te geven voor het delen van hun medische gegevens. GEBRUIKT U MEDICIJNEN EN ZO JA, WELKE? WAT IS UW MEDISCHE GESCHIEDENIS?

VEILIG EN BETROUWBAAR SYSTEEM

Voor artsen en apothekers is het belangrijke informatie waarvoor ze voorheen als vanzelfsprekend uw medische gegevens raadpleegden. Maar met de invoering van een nieuw systeem, dat beter voldoet aan de huidige privacy- en veiligheidsregels, hebben zij niet meer automatisch toegang tot die informatie. Tegenwoordig mogen uw eigen huisarts en apotheek uw gegevens namelijk pas delen nádat u daarvoor toestemming heeft gegeven.

Uw gegevens worden gedeeld via het Landelijk Schakelpunt (LSP), dat een veilige en betrouwbare uitwisseling mogelijk maakt. Met het LSP blijft uw medisch dossier gewoon op dezelfde plek: in de computer van uw huisarts of apotheker. Zorgverleners mogen uw gegevens alleen inzien als dat nodig is voor uw behandeling. Als u dat wilt, kunt u een overzicht opvragen van de zorgverleners die uw gegevens hebben geraadpleegd. Het is zelfs mogelijk om een notificatie in te stellen: zodra uw dossier wordt geraadpleegd, ontvangt u daarover een e-mail. Zorgverzekeraars krijgen via het LSP nooit toegang tot uw gegevens.

GEEF OOK TOESTEMMING

Toegang tot uw medisch dossier is voor artsen en apothekers van groot belang om u de juiste zorg te kunnen geven. Toch heeft nog maar een deel van de Friese bevolking toestemming gegeven voor het delen van zijn of haar gegevens. Wilt u ook toestemming geven? Dat kan bij uw eigen huisarts en apotheker. Zij kunnen uw mondelinge toestemming ter plekke verwerken. Of ga naar www.ikgeeftoestemming.nl. Om online toestemming te geven, heeft u een DigiD met SMS-functie nodig.

MEER INFORMATIE

Wilt u meer weten over het nieuwe systeem? Lees dan de folder ‘Beter geholpen met goede informatie’. Deze is verkrijgbaar via uw huisarts of apotheek. U kunt de folder ook downloaden op www.vzvz.nl. Heeft u vragen, dan kunt u deze stellen bij het Adviespunt van Zorgbelang Fryslân. Bel 0900 243 70 70 (ma t/m vr van 09:00 - 16:30, 10 ct. per minuut) of kijk op www.adviespuntzorgbelang.nl.


4


Wat kun je waar zien? Voor de activiteiten in de organisaties in jouw regio, kun je kijken op de website www.zowerktzorginfriesland.nl Niet vergeten: 16 tot en met 21 maart. De Nationale Week van Zorg en Welzijn.

KIJK JE OGEN UIT TIJDENS DE NATIONALE WEEK VAN ZORG EN WELZIJN ALTIJD AL BENIEUWD NAAR HOE HET TOEGAAT IN EEN OPERATIEKAMER OF OP DE SPOEDEISENDE HULP? HOE VOELT HET OM IEMAND EEN INJECTIE TE GEVEN EN HOE LEER JE DAT? HOE ZWAAR IS HET OM EEN STEUNKOUS AAN TE TREKKEN?

BN’ers bij opening Wat hebben Spangassterren als Lennart Timmerman (Raaf), Stijn Fransen (Renee Krul), Raymi Sambo (Reggy Benoît) gemeen met presentatrice en model Kim Kötter, presentator van De Rekenkamer Klaas van Kruistum of tv-coryfee Henny Huisman? Zij, en nog veel meer Nederlandse sterren, doen mee aan de Nationale Week van Zorg en Welzijn. Op maandagochtend 16 maart begint om negen uur de actie ‘De Week begint met Zorg en Welzijn’. Op veel plekken in Nederland wordt hiermee de Nationale Week van Zorg en Welzijn geopend. Scholieren maar ook veel bekende Nederlanders doen mee aan deze actie. Benieuwd wie er in jouw regio meedoet aan deze actie? Check de website: www.weekvanzorgenwelzijn.nl

Op naar een miljoen bezoekers Vorig jaar brachten maar liefst 750.000 mensen een bezoek aan zo’n 2.000 locaties tijdens de Nationale Week van Zorg en Welzijn. De verwachting voor dit jaar is dat er nog veel meer bezoekers komen.

Allemaal vragen die tijdens de Nationale Week van Zorg en Welzijn met het thema ‘Zo werkt zorg’ kunnen worden gesteld. In deze week (van 16 tot en met 21 maart) openen talloze organisaties in de zorgen welzijnssector hun deuren. Het gaat om onder andere ziekenhuizen, verpleeghuizen, revalidatiecentra, wooncentra voor gehandicapten en kinderdagverblijven. Ook de eerstelijnszorg, waar iedereen weleens mee te maken heeft, biedt belangstellenden een kijkje achter de schermen. Praktijken van onder meer fysiotherapeuten, huisartsen, opticiens en audiciens laten zien wat zij voor hun cliënten betekenen. Een week lang lijkt het alsof de muren rond de zorgen welzijnsorganisaties doorzichtig zijn en kan iedereen naar hartenlust rondkijken en vragen stellen. De zorgverleners beantwoorden graag alle vragen. Testen en voelen Behalve het openstellen van de deuren, organiseren veel organisaties bijzondere activiteiten. Voel eens hoe gips om je been voelt, test je longfunctie of je spieractiviteit, loop door een gigantisch groot hart, voer zelf een kijkoperatie uit aan een knie of laat een echo van de baby in je buik maken. Kijk eens wat er allemaal in je bloed zit, laat je cholesterol, bloeddruk of bloedsuiker controleren of kom te weten hoe de rampenbestrijding precies werkt. Proef eens hoe lekker een ziekenhuis-

maaltijd is. In de Nationale Week van Zorg en Welzijn is heel veel mogelijk. Kijk gewoon even naar het activiteitenprogramma van de organisaties bij jouw in de buurt en er is gegarandeerd iets interessants te vinden. Cadeautje Bezoek ook eens één van de vele informatiemarkten. Daar hoor je bijvoorbeeld wat werken in zorg en welzijn nu precies inhoudt. Soms kun je ook kunst gemaakt door cliënten kopen. Wie nog een bijzonder cadeautje zoekt dat je niet in elke winkelstraat kunt vinden, moet daar zeker een kijkje gaan nemen. Vaak vind je daar ook kraampjes met leuke aanbiedingen, de handigste hulpjes voor in huis, maar ook lekkere hapjes en gezellige muziek. Kinderen mee Wie nog kleine kinderen heeft, hoeft in de Nationale Week van Zorg en Welzijn niet thuis te blijven. Juist voor kinderen is in de verschillende organisaties voor zorg en welzijn veel te zien en te beleven. Ga met je beer of pop bij de poppendokter langs. Verkleed je als dokter of verpleegkundige en laat je op de foto zetten. Doe een biopsie op een mandarijn. Swing mee met een dweilorkest, aai de geitjes op een dierenweitje of ga lekker pannenkoeken eten. Lekker, gezellig, maar tegelijkertijd ook leerzaam. Ook kinderen zien hoe zorg en welzijn werkt.


5

Ludingawaard en De Hofwijck zoeken samen met u naar verbinding op 18 en 21 maart Tijdens de Week van Zorg & Welzijn Kom gezellig langs en maak kennis met anderen uit de wijk. Jong en oud is van harte welkom.

MFC Ludingawaard Op woensdag 18 maart van 14.00 -16.00 uur Adres: Ludinga 12 8918 GX Leeuwarden

Wijkzorgcentrum De Hofwijck Op zaterdag 21 maart van 13.30 -16.00 uur Adres: Dirk Zeperweg 2 8917 AZ Leeuwarden Met o.a. koffie, thee, iets lekkers en diverse activiteiten en informatie over de dienstverlening van Palet.

www.paletgroep.nl

thuiszorg | verpleging & verzorging | dienstverlening

Op zaterdag 21 maart kunt u een kijkje in de keuken van Caffemed nemen, dagactiviteiten voor jong dementerenden. Mensen met dementie hebben vaak behoefte aan activiteiten die passen bij hun levensfase. Wij bepalen samen met onze deelnemers wat we op een dag ondernemen, denk hierbij aan helpen met koken, in de groentetuin werken of aan een auto knutselen. Of gewoon lekker niets doen? U bent van harte welkom om kennis te maken met deze kleinschalige vorm van dagbesteding. De drijvende krachten achter dit bijzondere initiatief zijn Martine Adema en Niels Nijdam. Zij zullen u op 21 maart meer vertellen over de mogelijkheden van Caffemed onder het genot van een kop kofﬁe. Ook kunt u daar kennis maken met de vele andere mogelijkheden van Comfortzorg.

Ziekenhuis Tjongerschans Thialfweg 44 8441 PW Heerenveen Telefoon 0513 685 685 www.tjongerschans.nl Polikliniek Lemmer Tjongerschans Van Rijgersmapark 1 8531 JA Lemmer Telefoon 0514 568 200 www.tjongerschans.nl

Ziekenhuis Tjongerschans is een ondernemend regionaal ziekenhuis. We leveren een breed pakket aan specialistische basiszorg en gespecialiseerde vakkennis aan iedereen in ons verzorgingsgebied. Ziekenhuis Tjongerschans werkt nauw samen met andere partijen in de zorg. In ziekenhuis Tjongerschans draait alles om onze patiënten. Preventie is een speerpunt in ons medisch beleid. Evenals beweging, sport, geboortezorg en aandacht en zorg voor ouderen. We bieden onze patiënten en hun verwijzers een vlotte service en persoonlijke aandacht.

21 maart 2015 van 10.00–15.00 uur, Wjitteringswei 67, Aldeboarn


6


Gedwongen uit huis

GEEN MENS STAAT ER ALLEEN VOOR IEDEREEN HEEFT EEN NETWERK VAN BEKENDEN DIE HEM OF HAAR KUNNEN BIJSTAAN. HOE ONWAARSCHIJNLIJK HET SOMS OOK LIJKT.

Twee jaar geleden dreigde de familie Van der Wal*, bestaande uit vader, moeder en drie kinderen, op straat terecht te komen. Door schulden kon de hypotheek niet meer worden opgebracht. Bovendien was hun huis behoorlijk vervuild geraakt. Het gezin kreeg gelukkig snel een huurwoning in een nabijgelegen plaats, maar echt aarden kan het er niet. Vooral mevrouw Van der Wal, die met psychische problemen kampt, kan de gedwongen uitzetting maar niet verkroppen. Nieuwe contacten leggen is er dan ook niet bij en alle banden met vroeger zijn uit schaamte verbroken. Maar ook binnen het gezin vervreemdt men van elkaar. De kinderen bivakkeren meestentijds op hun kamer en één is zelfs al de deur uit. Wat nu? *Om privacyredenen is de naam Van der Wal gefingeerd.

GRYTSJE VAN DER MEER, AMBULANT BEGELEIDER BIJ ZIENN, IS ER STELLIG IN: “GEEN MENS STAAT ER ALLEEN VOOR. HET IS ALLEEN EEN KWESTIE VAN DE JUISTE PERSONEN VINDEN EN ACTIVEREN.” EN LUKT DAT NIET, “DAN BOUW JE EEN NIEUW NETWERK OP.” Mantelzorg, informele netwerken; de media staan er de laatste tijd vol van. Door alle veranderingen in de zorg moeten we voor hulp immers steeds vaker aankloppen bij onze naaste omgeving. Bij familieleden, vrienden, buren… Maar wat als je die niet hebt? Of als alle contacten daarmee zijn verbroken, zoals maar al te vaak het geval is bij de Zienn-cliënten waar Grytsje dagelijks mee te maken heeft: mensen die dakloos zijn of dat dreigen te worden. Mannen, vrouwen en soms hele gezinnen, die door allerhande oorzaken als verslaving, alcoholmisbruik, geldgebrek of psychische problemen geïsoleerd zijn geraakt. Bij wie kunnen zij terecht? Het is waar, onderkent Grytsje. Niet iedereen kan moeiteloos terugvallen op zijn omgeving. “Als ik onze cliënten vraag wie hun kan bijstaan, zegt 99 procent niemand te hebben.” En toch blijkt er in de praktijk altijd wel iemand te zijn. “Want ieder mens heeft naasten”, constateert de begeleidster. “Soms zijn het er niet veel, maar dat hoeft ook niet. Zelfs een kleine groep kan een groot verschil maken.” Methodiek Herstelwerk Zienn maakt gebruik van de begeleidingsmethodiek Herstelwerk, waarin het informele

netwerk van de cliënt een belangrijke rol speelt. Grytsje: “Om erachter te komen hoe iemands netwerk eruit ziet stel ik vragen als: ‘wie zou er mee kunnen denken?’, ‘welke mensen zijn belangrijk voor je geweest?’, ‘met welk familielid had je goed contact?’ of zelfs ‘wie kwam er vroeger altijd op je verjaardag?’ Zo vinden we meestal wel mensen die ingeschakeld kunnen worden om te assisteren. Dat kunnen broers en zussen zijn, maar bijvoorbeeld ook een vroegere buurman.” Om de zelfredzaamheid te stimuleren spoort Grytsje haar cliënten aan om eigenhandig met deze mensen contact te leggen. “Soms is een telefoontje wat te direct. Dan gebruiken we bijvoorbeeld Facebook of SMS om een berichtje te sturen.” In negen van de tien gevallen blijkt zo’n aanmoediging goed uit te pakken, is Grytsjes ervaring. “Vaak zie je dat de vroegere vertrouwensband verstoord is geraakt doordat de cliënt zelf alle contact heeft verbroken. Maar zodra deze zich kwetsbaar durft op te stellen en om hulp vraagt, tonen familieleden zich doorgaans maar al te graag bereid om te helpen. Zelfs in slechte relaties leeft er nog een groot verantwoordelijkheidsgevoel naar elkaar toe.”

Grytsje van der Meer: “Soms moet je zoeken, maar iedereen heeft wel iemand die kan bijspringen.”

Van onschatbare waarde Dat het informele netwerk uiteindelijk veel van haar werk als professionele hulpverlener overneemt, is volgens Grytsje geen probleem. Integendeel zelfs, daar streeft zij juist naar. “Want uiteindelijk zullen de professionals van alle ketenpartners weer weggaan en moet de cliënt zichzelf zien te redden. Voor een bestendige toekomst is een informeel netwerk dat stand-by blijft dus van onschatbare waarde.” Dat is ook de reden waarom Grytsje en haar collega’s er alles aan doen om hun cliënten een informeel netwerk te verschaffen. Ook in die gevallen, waarin dat op het eerste gezicht onmogelijk lijkt. “Zoals bijvoorbeeld bij de familie Van der Wal (zie kader – red.). Daar bleek het vroegere netwerk niet meer te kunnen worden hersteld. Maar nu gaan vader en moeder beide naar de dagbesteding. Meneer Van der Wal klust met anderen, mevrouw Van der Wal komt de deur weer uit en ontmoet nieuwe mensen. Op die manier krijgen zij weer vertrouwen in de samenleving, kunnen zij vrienden maken en zo een nieuw netwerk opbouwen. En uiteindelijk krijgen zij hun leven dan weer op de rails.”


7

We doen het samen!

Talant helpt mensen met een verstandelijke beperking om hun eigen leven te leiden, op hun plek in de samenleving. We doen het samen. Samen met de cliënt, familie, vrienden, vrijwilligers en met andere organisaties.

Bijzonder welkom op zaterdag 21 maart Verschillende locaties van Talant nodigen u van harte uit om zelf te komen kijken hoe Talant werkt. Kijk voor een overzicht van deelnemende locaties op www.talant.nl/WZW.

Hoe wilt u het vandaag?

Meriant biedt ouderenzorg, revalidatie en behandeling in en om Wolvega en Heerenveen. Bij ons zet u het leven zoveel mogelijk voort zoals u dat gewend bent. Wij gaan met u in gesprek om te zorgen dat de ondersteuning die u nodig heeft, aansluit op uw mogelijkheden en wensen.

Bijzonder welkom op zaterdag 21 maart Verschillende locaties van Meriant nodigen u van harte uit om zelf te komen kijken hoe Meriant werkt. Kijk voor een overzicht van deelnemende locaties op www.meriant.nl/WZW.

T 0513 - 64 38 00 | www.talant.nl

T 088 - 603 03 35

Talant maakt deel uit van Zorggroep Alliade

Meriant maakt deel uit van Zorggroep Alliade

I

www.meriant.nl

Medical Groep introduceert Regionale Zorgpoule De Medical Groep levert flexibele zorgprofessionals, kennis en advies aan intra- en extramurale zorginstellingen. Aan uitdagingen geen gebrek. Want hoe organiseer je flexibiliteit in de huidige en toekomstige context van de zorgsector? En vooral: hoe zorg je voor een sterke grip en overzicht op de flexibele schil? Vandaar dat de Medical Groep de Regionale Zorgpoule introduceert. Kosteloos digitaal platform De Regionale Zorgpoule is een kosteloos digitaal platform dat zorgorganisaties met elkaar verbindt, om zo gezamenlijk de capaciteit te vergroten. Op die manier kunt u een externe flexibele schil creëren met 100% productieve arbeidsuren. De Regionale Zorgpoule is een flexpool en plansysteem ineen. Meteen nadat u een dienst hebt aangevraagd, wordt met één druk op de knop een voorselectie getoond van alle beschikbare kandidaten. Geselecteerd op onder meer niveau, prijs en continuïteit. U krijgt daarmee de maximale regie over de inrichting en het beheer van uw flexpool. Onder alle omstandigheden, op elk moment. Meer weten? Bel 088 008 3400 of kijk op medicalgroep.nl


8


‘DANKZIJ MARIEKE EN PALET RED IK ME PRIMA’ WAAR ZOU MEVROUW BAKKER ZIJN ZONDER MARIEKE VAN DASSELAAR? WAARMevrouw Bakker (91): ‘Met hulp van mantelzorger en zorgorganisatie kan ik nog zelfstandig wonen’.

Dankzij de trouwe hulp van Marieke, die mevrouw Bakker al meer dan 20 jaar mantelzorg verleent, én de helpende hand van zorgorganisatie Palet, kan de Leeuwardense haar leven nog altijd inrichten zoals zij dat wil. Ondanks haar respectabele leeftijd van 91 jaar. Niet zo vreemd dan ook, dat mevrouw Bakker gek is met ‘haar’ Marieke. “Ze is als een dochter voor me. Ik zou niet zonder haar kunnen”, vertelt ze glunderend. Maar andersom kan Marieke (64) zich ook geen leven meer zonder mevrouw Bakker voorstellen. Al op de eerste dag dat ze elkaar ontmoetten klikte het tussen beiden, zo vertelt ze. En de vriendschap is in de loop der jaren alleen maar hechter geworden. “Ik ontmoette mevrouw Bakker tijdens een busreis van de astmapatiëntenvereniging, waar ik een bestuursfunctie had. We hebben die dag heel wat afgepraat en ik merkte dat mevrouw Bakker niet veel zin meer had in het leven. Ik heb toen besloten me een beetje over haar te ontfermen.” Het begon in 1995 met af en toe een bezoekje. Tijdens de koffie kwamen er al gauw serieuze onderwerpen ter sprake. Later ging Marieke mevrouw Bakker ook de nodige fysieke hulp leveren, onder andere bij het aanen uittrekken van haar steunkousen en het wassen. Mede door dit prettige contact ging

SCHIJNLIJK NIET MEER IN HAAR KNUSSE WONING, WAAR ZE NOG DAGELIJKS GENIET VAN HAAR GROTE HOBBY’S, PUZZELEN EN KLEERTJES BREIEN VOOR HAAR BONTE VERZAMELING POPPEN. Kwetsbare ouderen Ze vond die bij Palet, waar binnen het project ‘kwetsbare ouderen’ , een samenwerkingsverband van de zorgorganisatie en de huisartsen, de hulp kon worden geboden waar Marieke en mevrouw Bakker naar op zoek waren. Sinds drie jaar schiet er nu een medewerker van Palet te hulp als Marieke even geen zorg kan verlenen. Bovendien brengt Met elkaar op reis wijkverpleegkundige Gerda Warrink mevrouw Daarnaast gingen de dames ook gereBakker eens in de maand een bezoekje om te zien hoe de zaken er voor staan. Ze praat niet geld met elkaar op stap tijdens een van de alleen met haar hoogbejaarde cliënte, maar Zonzoekersreizen, die Marieke sinds 2002 ook met Marieke. Hoewel mevrouw Bakker organiseert voor chronisch zieken, gehandicapten en alleenstaande ouderen. Zo voer even aan het idee moest wennen, is ze nu erg in haar nopjes met de zorg die ze van Palet het tweetal met de Holland America Line krijgt. “Ik kan altijd op Palet rekenen”, vertelt naar Noorwegen, bezochten ze Duitsland ze. “Zelfs midden in de nacht.” Ook Marieke en Portugal en vierden ze samen feest op Ibiza. Maar naarmate de reisorganisatie meer is blij met de ondersteuning. Niet alleen aandacht van Marieke vergde, groeide ook de kan zij haar taak als mantelzorger beter aan, behoefte aan hulp bij mevrouw Bakker. Naast maar ze merkt bovendien dat haar vriendin de reuma die ze al had ontwikkelde ze name- ervan opknapt. “Ze beweegt meer en gaat af en toe weer naar de markt”, vertelt ze. En lijk ook hartklachten. De mantelzorg werd daardoor intensiever, vertelt Marieke. “En op de huishoudelijke taken? “Die doe ik zo veel mogelijk zelf”, zegt mevrouw Bakker vastbeeen gegeven moment raakte ik overbelast.” Het was voor haar echter ondenkbaar om raden. “Want wat je nog kunt doen, moet je mevrouw Bakker in de steek te laten en dus ook zelf doen. Zo blijf ik in beweging en wie ging ze op zoek naar ondersteuning. weet, word ik wel 100.” het al snel een stuk beter met haar. Zo goed zelfs, dat ze Marieke kon bijstaan bij haar werk voor de astmapatiëntenvereniging. Op heel wat braderieën in Friesland zamelde mevrouw Bakker geld daarvoor in. En met succes. “Want ze hoefden niet te proberen om mij voorbij te lopen zonder iets te geven”, lacht ze. “Om mijn rollator kwam niemand heen.”


9

LOC ATIE S

EEN GREEP UIT DE DEELNEMENDE LOCATIES

KOM KIJKEN TIJDENS DE WEEK VAN ZORG EN WELZIJN VAN 16 t/m 21 MAART 2015

Open dag Zorggroep Tellens, locatie Nij Dekama

ZOR GGR OEP T E L L E N S

Woonzorgcentrum Nij Dekama kenmerkt zich door huiselijkheid en een persoonlijke manier van werken. U ervaart gezelligheid en geborgenheid van een dorp met alle service diensten en goede zorg binnen handbereik. Nij Dekama biedt zowel woningen in het verzorgingshuis als

aanleunwoningen: Noflik en smûk! Wij verzorgen graag een rondleiding en voorzien u graag van alle informatie over wonen, werken in leren in Nij Dekama. Tot 21 maart! Zaterdag 21 maart 10:00 - 12:30 uur Nij Dekama, Skildyk 10, Weidum

Open dag LIMOR Sneek Onze crisisopvang in Sneek is bedoeld voor gezinnen, alleenstaanden, jongeren in crisissituaties die om welke reden dan ook dakloos zijn geworden.

LO C ATIE NIJ D E K A MA

We bieden in eerste instantie onderdak en een veilige omgeving. De opvang kent geen wachtlijst en is van korte duur: altijd wordt gewerkt aan een zo spoedig mogelijk vertrek. Het verblijf is daarom altijd zo lang als nodig, maar zo kort als mogelijk. Nieuws-

gierig geworden naar onze opvang en bezigheden? Op zaterdag zetten wij onze deuren open. Het team en een aantal bewoners van de crisisopvang staan u graag te woord. Ook is er de mogelijkheid één van de appartementen in onze opvang te bezichtigen. Tot ziens! Zaterdag 21 maart 14:00 - 16:00 uur LIMOR, crisisopvang Gonggrijpstraat 9, Sneek

Open dag Lievegoed Ravenswoud Waarom raken mensen verslaafd? Is verslaving een ziekte die nooit meer over gaat? Hoe behandel je een verslaving?

gen. Cliënten komen bij ons in opname of poliklinisch voor detox en behandeling. Ravenswoud is onderdeel van de landelijke zorgorganisatie Lievegoed. Onze zorg is Op zaterdag 21 maart kun je al je vragen stelregulier waar het moet, antroposofisch len en met eigen ogen een verslavingskliniek waar het kan. Kom langs! Aanmelden niet zien. Tussen 11.00 en 14.00 uur organiseren nodig. we rondleidingen op onze behandelboerderij in Ravenswoud. Onze boerderij staat Zaterdag 21 maart 11.00 – 14.00 uur in de natuurrijke omgeving tussen Assen en Lievegoed Noord Appelscha, ver weg van mogelijke verleidinLycklamavaart 7, Ravenswoud

LI M OR

LI E VEG OED

Open dag Zorggroep Liante, locatie De Warrenhove De Warrenhove en ’t Suderhiem zetten op zaterdag 21 maart 2015 de deuren open voor bezoekers uit Drachten en omstreken. Gekozen is voor het thema ‘Welzijn en Bewegen voor ouderen’. WARREN HOVE

Het draait bij De Warrenhove om meer dan zorg alleen. Sociale vitaliteit, zelfredzaamheid en mentaal welbevinden zijn net zo belangrijk. Met een groot netwerk van vrijwilligers en de activi-

teitenbegeleiders kunnen belangstellenden kiezen uit een ruim aanbod aan activiteiten. Tijdens de open dag zijn diverse actieve activiteiten om aan deel te nemen en tal van kraampjes van diverse bedrijven. Kom langs en laat u verrassen. De koffie staat klaar! Zaterdag 21 maart 10:00 - 16:00 uur De Warrenhove De Warren 8, Drachten

Kijk op onze website voor alle deelnemende locaties. U vindt hier ook d 10

www.zowerktzorginfrie


OV E R ZICHT

IN HEEL FRIESLAND HETEN WIJ U VAN HARTE WELKOM! KOM KIJKEN TIJDENS DE WEEK VAN ZORG EN WELZIJN VAN 16 t/m 21 MAART 2015

DOKKUM KOLLUM

FRANEKER

LEEUWARDEN WEIDUM

DRACHTEN

SNEEK HEERENVEEN

RAVENSWOUD

JOURE SINT NICOLAASGA

LEMMER

WOLVEGA

de adressen, openingstijden en activiteiten.

esland.nl


11

ZELFSTANDIG GENIETEND DOOR HET LEVEN MET WELL-FAIR Well-Fair in Nunspeet is in alle opzichten een bijzonder bedrijf. Bijzondere producten, een bijzondere missie en een bijzondere eigenaar. Alhoewel, bijzonder is misschien niet eens het juiste woord, want voor Jaap Frens en zijn bedrijf is het heel gewoon om de gezondheid en de kwaliteit van leven van mensen zo lang mogelijk op een hoog niveau te houden. Well-Fair biedt producten en diensten waarmee senioren kunnen genieten van het leven en zij langer zelfstandig thuis kunnen blijven wonen.

Inspiratie en passie Goede producten alleen zijn niet voldoende om als bedrijf succesvol te zijn. Je laten inspireren door de veranderende maatschappij en een passie hebben om het leven van ouderen gemakkelijker te maken, zijn twee factoren die een bepalende rol spelen. Jaap Frens: “Ik heb het altijd heel interessant gevonden hoe het menselijk lichaam werkt. Mijn passie is om unieke producten te ontwikkelen die de gezondheid van mensen ten goede komen. ZeJaap Frens: ker als er bepaalde lichamelijke klachten zijn, zoals vaak het geval is bij ouderen. Daarom ‘Ik wilde niet dat mijn ben ik bedden, matrassen, toppers en zitmeuzieke vader het gevoel had belen gaan ontwikkelen die perfecte onderin zijn eigen huis in een steuning bieden waar dat nodig is. En omdat elk mens anders is, maken wij alles op maat ‘ziekenhuisbed’ te liggen.’ van de persoonlijke gegevens van de klanten, zoals gewicht, lengte en levensstijl. Dit klinkt heel bijzonder en dat is het ook. Specialisten van Well-Fair komen bij de mensen thuis om de exacte maten en wensen op te nemen met Jaap: “De zorg in ons land verandert, waaronze speciaal ontwikkelde inmeetapparatuur.” door steeds meer ouderen langer zelfstandig thuis moeten blijven wonen. Dat is soms best Het hoofddoel van Well-Fair is om de kwaliteit een uitdaging voor de oudere zelf en voor van leven voor ouderen te verbeteren. Als je diens omgeving. Zeker als op een moment daar tijdig mee begint, eigenlijk al voordat het verzorging nodig is. Ik heb van dichtbij meegeecht nodig is, kun je veel leed voorkomen en maakt hoe mijn vader plotseling ernstig ziek veel langer je zelfstandigheid behouden. werd en erg snel achteruit ging. Ik zocht voor

Binnenkort opent de ‘Well-Fair Belevingswereld’ in Nunspeet zijn deuren. Hier kunt u door overnachting in één van de dertig Well-Fair kamers in Hotel Dennenhoeve zelf ervaren wat onze producten en diensten kunnen bijdragen aan levenskwaliteit en langer zelfstandig functioneren. De ‘stijlkamers’ kunnen in elke thuissituatie worden nagemaakt, compleet met slaap- en badkamermetamorfose. In combinatie met de prachtige omgeving van Nunspeet is een verblijf meteen een mooi uitje! Een Belevingswereld Arrangement bestaat uit één overnachting in een luxe Well-Fair kamer, inclusief ontbijt en een heerlijk diner.

12

hem naar oplossingen om comfortabeler in bed te kunnen liggen en niet het gevoel te hebben in zijn eigen huis in een ‘ziekenhuisbed’ te liggen.”

Functioneel en mooi tegelijk Bij veel mensen bestaat een beeld van lelijke meubels als je het hebt over relaxfauteuils of seniorenbedden. En terecht. Dat beeld verandert echter als je kennismaakt met Well-Fair. Jaap: “Onze klanten kiezen zelf de modellen, dessins en materialen die passen in hun interieur. Wij zorgen er vervolgens voor dat we elk meubel op maat maken naar wens van de klant. Niet alleen qua afmetingen en ondersteuning maatwerk dus, maar ook qua design.”

Eerste in hoogte verstelbare boxspring De passie van Jaap heeft onder meer geresulteerd in het LevelFit-bed; de eerste in hoogte verstelbare boxspring. “Dit bed combineert het comfort van een boxspring met het gemak van een hoog-laagbed. Er zitten handigheidjes ingebouwd, zoals automatische LEDlampjes en een gebruiksvriendelijke afstandsbediening. En, met één druk op de knop tover je het bed om tot je eigen zorgbed als dat ooit nodig is. Zo is thuiszorg in het eigen bed geen enkel probleem meer’’, aldus Jaap Frens, “Mensen kopen het bed nu om heerlijk te slapen, met de juiste zorg voor later. En daarmee is onze missie geslaagd.’’

MAAK KANS OP EEN WELL-FAIR BELEVINGSWERELD ARRANGEMENT! Ja, ik wil kans maken op een Well-Fair Belevingswereld Arrangement! Naam Adres Postcode, Woonplaats, Land Geboortedatum Telefoonnummer E-mailadres Ja, ik wil graag de nieuwsbrief ontvangen

ven We ge enten angem 50 arr weg!

Wilt u kans maken op één van de arrangementen? Vul dan de bon in of ga naar www.well-fair.nl Well-Fair BV, Antwoordnummer 727, 8070 WB Nunspeet T +31 (0)341 277010 E [email protected]


MCL BETREKT FAMILIE STEEDS VAKER BIJ PATIËNTENZORG WIE KENT EEN PATIËNT HET BESTE? DE DOKTER OF DE MAN, VROUW, ZOON OF DOCHTER MET WIE DE PATIËNT AL JARENLANG LIEF EN LEED DEELT? BIJ HET MEDISCH CENTRUM LEEUWARDEN WORDT DIE VRAAG NIET EENS MEER GESTELD. DAAR STAAT MANTELZORG HOOG OP DE AGENDA EN KRIJGEN FAMILIELEDEN STEEDS MEER DE GELEGENHEID OM EEN AANDEEL TE LEVEREN IN DE ZORG VOOR HUN NAASTEN. “Er gaat eigenlijk geen dag meer voorbij zonder dat er ergens in het ziekenhuis wel een mantelzorger bij een patiënt verblijft”, vertelt geriater Peter van Walderveen. Toch gebeurt dat nog nergens zo vaak als op zijn eigen afdeling, de klinische geriatrie. Al ruim tien jaar geleden koos deze afdeling ervoor om familieleden van patiënten actief in te schakelen bij de zorgverlening. Niet uit bezuinigingsoogpunt, maar simpelweg omdat de aanwezigheid van partner, zoon of dochter de patiënt op zijn gemak stelt. “Vooral in de geriatrie heb je te maken met kwetsbare ouderen, mensen die in de war zijn, angstig of onrustig. Zeker als ze net een operatie hebben ondergaan. Als er dan een familielid bij hen is, die helpt bij het aankleden, wassen of eten, dan geeft dat de patiënt rust en een gevoel van veiligheid”, aldus Van Walderveen. De voordelen van deze familieparticipatie zijn groot, zo is hem inmiddels gebleken. “Het scheelt bijvoorbeeld enorm in de hoeveelheid kalmerende middelen, die we moeten voorschrijven. Maar het voorkomt ook dat mensen in hun verwarring proberen uit bed te gaan, met alle gevolgen van dien, zoals valpartijen en fracturen. In het verleden moesten we uit veiligheidsoverweging nog wel eens

patiënten fixeren; nu komt dat gelukkig amper meer voor.” Sneeuwbaleffect De afdeling geriatrie is overigens allang niet meer de enige afdeling binnen het MCL, waar plaats wordt ingeruimd voor mantelzorgers. De sneeuwbal die op de geriatrie werd gevormd, rolt inmiddels door het hele ziekenhuis. Sinds vier jaar zijn ook op andere verpleegafdelingen ‘assisterende logees’ welkom. Dat heeft alles te maken met de prioriteit die dit topklinisch ziekenhuis geeft aan de informele zorg. Op alle mogelijke manieren wordt getracht om de omgeving van patiënten bij het behandelingsproces te betrekken, onder meer door gebruik te maken van technologische innovaties. Zo beschikt de afdeling geriatrie sinds een jaar bijvoorbeeld over de E-healthapplicatie Geheugenpoli-online, waarop mantelzorgers van mensen met geheugenklachten toegang hebben tot informatie over hun zieke vader, moeder of partner. “Dat is vooral handig voor familieleden die op afstand wonen”, weet Van Walderveen. “Via een portal kunnen zij onder meer het medicijngebruik of de voedingsvoorschriften inzien. Maar zij kunnen ook, op een moment

Geriater Peter van Walderveen: ‘Een naaste in de buurt geeft de patiënt rust’

dat het hun uitkomt, communiceren met het ziekenhuis of de casemanager. En die kan op zijn beurt weer op een geschikt moment de vragen beantwoorden. Op die manier ontstaat er meer rust naar beide kanten toe.” Geen verplichting En bij rust zijn mantelzorgers maar al te vaak gediend, zo is zijn ervaring. Om die reden wil Van Walderveen dan ook benadrukken dat mantelzorgers nooit verplicht zijn om hulp te bieden. “De familie mag niet het gevoel krijgen dat zij de zorg moeten leveren die eigenlijk van het ziekenhuis moet komen. Het is dan ook zeker niet de bedoeling extra taken op het bordje van de mantelzorger te leggen. Daar ligt vaak al genoeg op. Soms zelfs te veel. ”In de dagelijkse praktijk merkt hij immers regelmatig dat mantelzorgers, die vaak zelf ook op leeftijd zijn, behoorlijk overbelast zijn. “En doordat er nu allerlei voorzieningen zoals dagopvang zijn wegbezuinigd, wordt er alleen maar meer van hen gevraagd.” Het MCL is dan ook zeker niet van plan daar nog een schepje bovenop te doen. Integendeel. “Wij nemen de rol van de mantelzorger in het zorgproces serieus, maar houden ondertussen ook diens welzijn scherp in de gaten.”


13

Innovatieve opleidingen in zorg en welzijn: › Sociaal Pedagogische Hulpverlening voltijd en deeltijd › Creatieve Therapie voltijd en verkort › Leergang Ouderenwerk 3.0 deeltijd

Open dagen 31 MAART 2015

Informatieavond deeltijd, duale en verkorte opleidingen

www.stenden.com [email protected]

8 APRIL 2015

Open avond voltijd opleidingen

Mariënbosch in Heerenveen en Sint Theresia in Joure ook voor thuiszorg dichtbij

Woonzorgcentra Mariënbosch en Sint Theresia zijn al sinds jaar en dag een begrip. Of u nu voortdurend intensieve zorg en toezicht nodig hebt, of juist zelfstandig wilt wonen in één van onze huurappartementen, u kunt er dichtbij uw leven voortzetten. Hetzelfde geldt voor de thuiszorg van Mariënbosch en Sint Theresia. Ook prettig dichtbij. Met dezelfde persoonlijke warme benadering, zoals de wijkzuster die vroeger gaf. Betrokken en professioneel, dat zijn Mariënbosch en Sint Theresia. Wilt u meer weten? Belt u gerust met Mariënbosch, Sint Theresia of met de thuiszorg van beide locaties. Of kijk op www.zorggroepsintmaarten.nl. Mariënbosch Fok 55 8441 BN Heerenveen 0513 – 62 49 25

Sint Theresia Prof. Titus Brandsmaweg 62 8501 GC Joure 0513 – 41 23 00

laat je zien

leauwe yn freonskip

‘Die warme glimlach, daar doe ik het allemaal voor’ Bij Noorderbreedte zetten we ons in voor een goede en plezierige invulling van de dag van onze cliënten. Dat doen we niet alleen, maar samen met familie, bekenden en vrijwilligers. Meer weten? Kijk op www.noorderbreedte.eu of bel onze klantenservice: (058) 280 30 30. het beste van de zorg

N 53° 11’ 24.5’’ O 5° 48’ 5.8’’


14


Hij illustreert het met een grappig verhaal. “Een man loopt door de gang van een zorgcentrum. Zijn hemd hangt uit zijn broek. Een zorgmedewerkster komt langs en zegt: “Meneer, ik help u wel even” en kleedt hem weer keurig aan. De man ondergaat het met verbazing; hij is in het zorgcentrum op bezoek.” Deze waargebeurde anekdote is volgens Rob Beekmans even hilarisch als symptomatisch voor de zorg die tot nu toe in Nederland werd geleverd. “Zorgverleners nemen hun cliënten alles uit handen. Ook wat ze nog heel goed zelf kunnen.” Maar die tijd is geweest. Met de verandering van de welvaartsstaat in een participatiemaatschappij en de omzetting van AWBZ naar WMO wordt er een grotere zelfredzaamheid gevraagd van de cliënten en hun mantelzorgers. En daar is volgens Beekmans ook niets op tegen, want wie wil er nu niet de regie over zijn of haar eigen leven behouden? “Maar het vergt wel een andere benadering. Veel meer dan in het verleden zal het de taak van de zorgverlener worden om de informele zorg rondom de cliënt te organiseren. Om oplossingen aan te dragen en cliënten te stimuleren een netwerk van hulpverleners op te bouwen, om zo hun zelfstandigheid te bewaren. Met andere woorden, in plaats van te kijken naar wat een cliënt niet meer kan, moet meer worden gelet op wat de cliënt nog wel kan en hoe deze gezond en in zijn kracht kan blijven.” Meer welzijn Volgens Beekmans betekent dit dat welzijn een belangrijke rol gaat spelen binnen de zorg.

ZORG ORGANISEREN IS NET ZULK DANKBAAR WERK ALS ZORG VERLENEN HET MAG DUIDELIJK ZIJN: EEN VERANDERENDE ZORG STELT NIEUWE EISEN AAN ZORGMEDEWERKERS. WERK AAN DE WINKEL DUS VOOR HET ZORGONDERWIJS. “WANT WIL JE GOED TOEGERUSTE VERPLEEGKUNDIGEN EN VERZORGENDEN AFLEVEREN, DAN IS ER IN DE OPLEIDINGEN EEN CULTUUROMSLAG NODIG”, MEENT ROB BEEKMANS, MANAGER VAN DE AFDELING GEZONDHEIDSZORG BIJ ROC FRIESE POORT. Vooruitlopend op de door de overheid vereiste onderwijsveranderingen, die pas in 2016 gaan gelden, speelt de afdeling Gezondheidszorg van ROC Friese Poort, al sinds begin van dit schooljaar in op de zorg-en-welzijn-nieuwe-stijl. Onder meer door welzijnsaspecten te integreren in het zorgonderwijs. “In de oude manier van lesgeven werd gesproken over ziekte en zorg, nu over gezondheid en gedrag. Uiteraard leren de studenten nog alles wat ze moeten weten over zorgverlening, maar ook hoe ze mensen gezond en zelfstandig kunnen houden, wat ze aan preventie kunnen doen, welke voorlichting er gegeven kan worden op het gebied van voeding en leefstijl.” En dat is wel even wennen, heeft Beekmans gemerkt. Niet alleen voor de docenten, maar ook voor de studenten, die met een beeld van de vroegere zorg voor ogen aan hun opleiding begonnen. Gaandeweg blijkt de nieuwe strategie echter aan te slaan. “De studenten beginnen steeds meer in te zien dat het in contact brengen van een cliënt in een rolstoel met een buurtbewoner die af en

toe met hem wil gaan wandelen even belangrijk is als het aanbrengen van een verbandje of het zetten van een spuit.” Ingenieuze oplossingen Het enthousiasme over de nieuwe competenties die worden aangeleerd, groeit dan ook met de dag. “Inmiddels worden er stages gelopen waar studenten als informele zorgverleners worden ingezet. Ze leren daar onder meer om mensen te activeren hun zorgbehoevende buurtgenoten een handje te helpen. En het is geweldig als je ziet met wat voor ingenieuze oplossingen ze komen”, vertelt Beekmans enthousiast. Volgens hem is er al duidelijk sprake van een omslag in het denken bij de studenten. “Maar je ziet ook dat zij aan deze manier van werken zeker zo veel voldoening ontlenen als aan de zorg zoals die voorheen werd gegeven.” Rob Beekmans van ROC Friese Poort: ‘Accent ligt in zorgonderwijs niet langer op ziekte maar op gezondheid.’

DAGELIJKSE PRAKTIJK PRIMA LEERSCHOOL VOOR TOEKOMSTIGE ZORGMEDEWERKER WAAR VIND JE BETER EEN ANTWOORD OP DE VRAAG WELKE EISEN DE ZORG-NIEUWE-STIJL AAN TOEKOMSTIGE ZORGMEDEWERKERS STELT DAN IN DE PRAKTIJK? BIJ HET FRIESLAND COLLEGE BESEFFEN ZE DAT AL JAREN. Vandaar dat de afdeling Zorg, Service & Welzijn, vooruitlopend op alle veranderingen in de zorg, al enige tijd geleden, samen met zorgorganisatie ZuidOostZorg een nieuwe vorm van praktijkgestuurd leren in het leven heeft geroepen: de praktijkroute. In tegenstelling tot de studenten die de traditionele schoolroute grotendeels in de klas volgen, staan de aankomende verzorgenden, verpleegkundigen en welzijnswerkers van de praktijkroute al vanaf dag één met beide benen in de zorgpraktijk. Een gouden greep, vindt Rudolf Winius, directeur van de afdeling Zorg, Service & Welzijn in Heerenveen. Want hoewel er op dit moment pas 150 van de in totaal 2300 Zorg-, Service- & Welzijnstudenten aan de praktijkopleiding zijn begonnen, kunnen de vruchten nu al worden geplukt. “Doordat de studenten in

de praktijk ervaren welke competenties van hen worden verlangd, wordt het leerproces gestimuleerd. Bovendien kan het theorieonderwijs beter worden gekoppeld aan de vraag uit de praktijk.” Uit de reacties van de praktijkbegeleiders blijkt volgens Winius dan ook dat de praktijkroutestudenten gemotiveerder zijn en meer initiatief tonen. Op dit moment volgen 100 studenten hun opleiding bij ZuidOostZorg in Drachten en 50 bij de zorggroep Alliade in Heerenveen en Beesterzwaag. Volgend schooljaar, als er naar verwachting 200 tot 250 studenten aan de praktijkroute beginnen, kunnen zij ook terecht bij andere vestigingen van Alliade. “Zij maken er kennis met alle aspecten van de zorg-nieuwe-stijl”, verzekert Winius. “En datzelfde gebeurt in het lesprogramma op

school, dat mede in samenspraak met praktijkdeskundigen is samengesteld.” Informeel netwerk Een belangrijk aspect van die zorg-nieuwe-stijl is de omgang met het informele netwerk. Een onderwerp dat ruimschoots aan bod komt in de lessen, “maar ook in buurtprojecten waarbij studenten, zorgprofessionals en mantelzorgers samenwerken, alsmede in de innovatiewerkplaats ‘Samen doen: Healthy Ageing’, waarin de school participeert.” En natuurlijk ook in de workshops, die studenten regelmatig organiseren voor bezoekers van de VraagElkaarcafé’s. “Zo leren de studenten om te gaan met de vraag van mantelzorgers”, weet Winius. “De praktijk is ook wat dat betreft een prima leerschool.” Rudolf Winius van Friesland College: ‘Nieuwe praktijkroute werpt nu al vruchten af.’


15

De Friese Wouden staat voor thuiszorg van de toekomst De thuiszorg in Nederland staat voor een spannend jaar. Sinds 1 januari komen mensen minder snel in aanmerking voor langdurige zorg in een zorginstelling. Ze blijven langer thuis wonen en hebben meer en complexere zorg nodig. Thuiszorgorganisatie De Friese Wouden ziet deze ontwikkeling met vertrouwen tegemoet. Nuchter verstand, een gezonde dosis zelf vertrouwen en een nieuwe missie. Hiermee ging De Friese Wouden 2015 in. De mede werkers van deze Friese organisatie zijn goed op de veranderingen voorbereid. Door de omgeving van cliënten bij de zorg te betrekken, willen de wijkteams voor komen dat mensen buiten de boot vallen.

Grotere rol voor wijkverpleegkundigen Vooral de wijkverpleegkundigen kregen er een belangrijke taak bij. Zij bepalen sinds het begin van 2015 zelf welke zorg cliënten nodig hebben. Tijdens een uit gebreid intakegesprek met de cliënt, betrokken familieleden en mantelzorgers worden alle gegevens geïnventariseerd. Op basis hiervan wordt een zorgplan opgesteld dat De Friese Wouden aan de zorg verzekeraar voorlegt. De omgeving helpt mee Het nauwer betrekken van de omgeving bij de zorg, is een tweede punt van aandacht. Zorgden thuiszorgmedewerkers er voor heen vaak zelf voor dat het de cliënt aan

niets ontbrak, vanaf nu hebben ze meer een coördinerende rol. Door de kleinere zorgtaken zoals het doen van de afwas of het ophalen van medicijnen bij de omge ving van de cliënt neer te leggen, houden de thuiszorgmedewerkers tijd over voor de zorgtaken waarvoor zij zijn opgeleid. Meer samenwerking Minstens zo belangrijk is de intensivering van de samenwerking tussen de thuiszorg en externe zorginstellingen, zoals huis artsen, apotheken en fysiotherapeuten. Zo kunnen de zorgmedewerkers sneller ingrijpen wanneer extra zorg nodig is. Samen organiseren we de zorg.

De Friese Wouden Overal en altijd dichtbij! www.friesewouden.nl

zienn is er altijd! Voor mensen die in een crisis zitten, dakloos zijn of voor wie huisuitzetting dreigt. Volwassenen, maar ook jongeren en gezinnen. Met onze opvang voorzieningen, woonvormen en begeleiding aan huis bieden wij mensen nieuwe kansen in het leven. Zienn heeft vestigingen in Friesland, Groningen en Drenthe. Bezoek zienn! Want op 21 maart doen wij mee aan de Open Dag van Zorg&Welzijn. Kom gezellig langs! Medewerkers én bewoners leiden u graag rond en trakteren u op hapjes en drankjes. Een compleet overzicht van de deelnemende locaties en de activiteiten die ze organiseren vindt u op: www.zienn.nl/dagvanzorgenwelzijn. De volgende locaties doen mee: leeuwarden: • Zorgopvang De Marene • SKREP • Dagopvang • Nachtopvang

sneek: • Sociaal pension Sneek

Meer informatie? 0900118 88 81 www.zienn.nl

www.zienn.nl


16


Terug naar de kust

VRAAGELKAAR LAAT DIEPGEKOESTERDE WENSEN IN VERVULLING GAAN ALS JONG MEISJE AL HAD JANET TURKSTRA EEN DROOM: MENSEN SAMENBRENGEN, DIE IETS VOOR ELKAAR KUNNEN BETEKENEN. NA JAREN VAN VOORBEREIDING VERWEZENLIJKTE ZIJ IN 2013 HAAR IDEAAL MET DE OPRICHTING VAN VRAAGELKAAR, EEN ONLINE-PLATFORM WAAR IEDEREEN ALLES

Al sinds z’n veertiende woont Arie Schaap (62) in Leeuwarden. Maar nog altijd heeft hij zijn hart verpand aan zijn geboorteplaats Katwijk. “De zee, de boulevard….ik kan er zo naar verlangen. En natuurlijk naar mijn zus en broer, die er nog wonen.” De spierziekte PLS maakte het Arie lange tijd onmogelijk om er samen met zijn vrouw Mieke heen te gaan. Maar sinds hij via VraagElkaar in contact kwam met Leeuwardenaren die regelmatig voor familiebezoek naar de kustplaats reizen, lukt dat weer. “We kunnen met hen meerijden en zo kan ik af en toe weer naar mijn broer en zus”, glundert Arie. “En natuurlijk lekker koffie drinken op de boulevard.” ‘Jong en oud ontmoeten en helpen elkaar tijdens het VraagElkaar Café.’

MAG VRAGEN EN AANBIEDEN. ZONDER VERPLICHTINGEN OF KOSTEN. AMPER ANDERHALF JAAR LATER KAN JANET MAAR ÉÉN DING CONSTATEREN: DANKZIJ HAAR DROOM KOMEN NU DE DROMEN VAN HONDERDEN ANDEREN UIT. “Het is hartverwarmend als je ziet wat mensen allemaal voor elkaar overhebben.” Elke dag weer genieten Janet en de vijf andere medewerkers van VraagElkaar van de enthousiaste reacties van mensen die via de website www.vraagelkaar.nl zijn geholpen. “Zo vertelde een moeder bijvoorbeeld dat ze dolgelukkig was toen ze maar liefst vier mensen had gevonden die haar dochtertje wilden helpen met leren rekenen. Een oudere man, die sinds het overlijden van zijn vrouw niet meer naar de schouwburg was geweest, liet weten dat hij eindelijk weer iemand had om mee naar het theater te gaan. En iemand met een verstandelijke beperking die zo graag piano wilde spelen… al na een paar dagen had hij allerlei aanbiedingen van mensen die met hem willen spelen. ” Vraag en aanbod Janet wist het van tevoren. “Ik wist dat we veel meer voor elkaar konden betekenen dan we nu vaak doen. Maar het probleem is dat we elkaars wensen niet kennen.” De praktijk heeft inmiddels uitgewezen dat een website het middel bij uitstek is om die kloof tussen vraag en aanbod te overbruggen. Het aantal gebruikers van VraagElkaar groeit dan ook bijna dagelijks. Wat in Friesland en Groningen

begon, rolt nu naar alle delen van het land uit. “Eind vorig jaar telden we 2000 leden en ik verwacht dat we dit jaar de 6000 passeren”, vertelt Janet. Wie inlogt op VraagElkaar kan ervoor kiezen om op een openbaar platform een vraag te stellen, waarop iedereen kan antwoorden, of om een besloten vriendenkring op te bouwen en daar het verzoek aan voor te leggen. Dat laatste deed Janet vorig jaar zelf, toen haar vader maar liefst zestig keer voor een bestralingsbehandeling naar het UMCG moest. “Ik nodigde vrienden en familieleden uit om lid te worden van mijn vriendenkring op VraagElkaar. Binnen die groep hebben we toen afgesproken wie wanneer met mijn vader naar Groningen zou gaan. Ik had nooit verwacht dat er zo veel reacties zouden komen; binnen de kortste keren was alles geregeld.” Soortgelijke ervaringen doen ook de bewoners van Talant, instelling voor mensen met een verstandelijke beperking, op. Zij behoren intussen tot de vaste gebruikers van de website om hun wensen kenbaar te maken. “Dat kan variëren van een avondje naar de bioscoop tot een arrensleetocht door de sneeuw. Maar ze vinden bijna altijd wel iemand die dit met hun wil ondernemen.”

Sociaal en duurzaam Overigens wil Janet benadrukken dat de website er niet alleen is om dromen waar te maken. “Ook praktische vragen als ‘wie kan mij helpen aan een ladenkastje’ zijn welkom.” Het is immers niet alleen het woord ‘sociaal’ dat hoog in het vaandel staat bij het ideële platform, maar ook het woordje ‘duurzaam’. En als mensen elkaar liever in levenden lijven ontmoeten dan online? Ook daarin voorziet VraagElkaar. “Zowel in Leeuwarden als in Amsterdam organiseren we samen met opleidingsinstituten en zorginstellingen maandelijkse cafébijeenkomsten met een thema. Dat kan een kookcafé zijn of een internetcafé, een spelletjes- of fitnesscafé, maar bijvoorbeeld ook schoonheidsbehandelingen.” Binnenkort verwacht de initiatiefneemster van VraagElkaar soortgelijke cafés te openen in Drachten, Appingedam, Dronten en Lelystad. “Op die manier hopen wij mensen met elkaar te verbinden.” Dat dit gaat lukken staat nu al wel vast. “Van menigeen hebben we al gehoord dat uit die cafébezoeken mooie vriendschappen zijn ontstaan.”


17

Leren opAANPAKKEN, de werkplek OPVANGEN, LOSLATEN via de Praktijkroute Leren door te doen en vanuit praktijkervaring op zoek gaan naar kennis: dat zijn de belangrijkste ingrediënten van de Praktijkroute! Je opleiding vindt plaats bij één van de locaties van een zorginstelling. Door de intensieve samenwerking met o.a. ZuidOostZorg, Erasmus en Alliade sluiten we zo goed aan op vernieuwingen in de sector. Opleidingen Zorg, Service & Welzijn Service & Gastvrijheid • Zorghulp • Dienstverlener zorg & welzijn, facilitaire dienst of recreatie (nieuw!) • Fastservice/catering • Gespecialiseerd reiniger* Zorg & Welzijn • Maatschappelijke zorg • Verzorgende-IG • Verpleegkundige • Sociaal maatschappelijk dienstverlener*

Voor jongeren n én volwassene

Infomarkt 11 maart Leeuwarden en Heerenveen Van 16.00 tot 18.00 uur

www.frieslandcollege.nl

*niet in praktijkroute

!

ekomst

g op de to

met het oo

OPVANGEN, AANPAKKEN, LOSLATEN MENSEN BLIJVEN MENSEN

We zijn er voor dak- en thuislozen, verslaafden, ex-gedetineerden, personen met psychische problemen, ‘verkeerde’ relaties of flinke schulden. LIMOR werkt volgens de vraaggerichte filosofie Opvangen, Aanpakken, Loslaten. Eerst creëren we rust en stabiliteit. Dan bouwen we, vanuit de vraag en situatie van de cliënt, aan vertrouwen, (zelf)respect, motivatie en zelfredzaamheid. Om zo met de cliënt toe te werken naar een stabiel leven zónder LIMOR.

LEES MEER: ondersteuning en rehabilitatie

KOM GEZELLIG EVEN LANGS BIJ TELLENS!

U bent zaterdag 21 maart van harte welkom bij de volgende vestigingen: Frittemahof in Sneek, Aylva State in Witmarsum, Nij Ylostins in IJlst, Talma State in Heeg, Nij Stapert in Wommels, Nij Dekama in Weidum, Nij Mariënacker in Workum, Huylckenstein in Bolsward, Avondrust in Makkum en Skewiel in Oentsjerk.

volg ons op Facebook!

Wij zien u graag op

zaterdag 21 maart tijdens de landelijke open dag in één van de deelnemende vestigingen van Tellens. Kijk voor de openingstijden op www.zorggroeptellens.nl Iedereen is van harte welkom!

Kijk voor meer info en adressen op www.zorggroeptellens.nl Boek hier ook alvast je vakantiebaan!

goed voor elkaar!


Tellens 2015 Adv. Zorgkrant 205x130.indd 1

18

18-02-15 17:36


OUDEREN EN MANTELZORGERS HOUDEN REGIE OVER EIGEN LEVEN BETUTTELING VAN OUDEREN… ANNIE HERDER MOET ER NIETS VAN HEBBEN. TOCH ZIET DE LOCATIEMANAGER VAN ZORGCENTRUM SUDERIGGE IN LEMMER EN WOONZORGBOERDERIJ DE CORNELIA HOEVE IN EESTERGA HET MAAR WAT VAAK GEBEUREN: OUDEREN EN MANTELZORGERS DIE ALLE WERK UIT HANDEN WORDT GENOMEN ZODRA ZIJ EEN VOET OVER DE DREMPEL VAN EEN ZORGCENTRUM ZETTEN.

Locatiemanager Annie Herder van zorgcentrum Suderigge (Zorgroep Hof en Hiem): ‘Weg met de betutteling.’ “Zorgprofessionals zijn snel geneigd om alle taken over te nemen. Maar dat is nergens voor nodig, het is zelfs niet eens wenselijk”, meent Annie. Want als bewoners en hun naasten hetzelfde voor elkaar kunnen blijven doen als voor de verhuizing naar het zorgcentrum, verhoogt dit niet alleen de zelfstandigheid van de oudere, “maar

je laat hen ook beter in hun waarde.” Mensen zoveel mogelijk de regie over hun eigen leven geven is van meet af aan het uitgangspunt geweest op De Cornelia Hoeve. Vandaar dat sinds de oprichting van deze woonzorgboerderij voor mensen met dementie, tweeënhalf jaar geleden, mantelzorgers actief bij de zorgverlening zijn betrokken. “Zij komen bijvoorbeeld klussen, helpen met schoonmaken of koken voor de ouderen.” Pilot in zorgcentrum Deze samenwerking tussen professionals, vrijwilligers en mantelzorgers beviel zo goed, dat vorig jaar een pilot werd gestart om eenzelfde werkwijze in te voeren bij Suderigge. “Wij vragen mantelzorgers bijvoorbeeld wat zij gewend waren te doen. Hielpen zij hun moeder met

douchen? Of deden zij wekelijks haar haar? Dan mag dat ook nu moeder in Suderigge woont.” Hoewel deze werkwijze, ook voor de zorgprofessionals, een cultuuromslag betekent, zijn de reacties overwegend positief. “De mantelzorgers voelen zich niet meer buiten spel gezet, de bewoners hebben niet langer het gevoel dat ze als patiënt worden behandeld. En de zorgverleners? Die kunnen zich beter concentreren op hun taak als zorgcoördinator”, aldus de locatiemanager. Wat als pilot begon is, na zorgvuldige onderzoek onder bewoners en mantelzorgers, inmiddels dan ook geïmplementeerd als nieuw beleid binnen Suderigge. “En dat is goed”, meent Annie, “want het is tijd dat we ouderen niet langer betuttelen, maar hen en hun omgeving de kans geven om hun leven in te richten zoals zij dat willen. Als volwaardige, zelfstandige ingezetenen.”

BELANG MANTELZORGER WEEGT HAAST EVEN ZWAAR ALS DAT VAN ZORGCLIËNT MARGREET DE GRAAF WINDT ER GEEN DOEKJES OM: “EEN OVERBELASTE MANTELZORGER IS ZELF PATIËNT”, IS HAAR STELLIGE OVERTUIGING. ALLE REDEN VOLGENS DE DIRECTEUR VAN ZORGBELANG FRYSLÂN, HET PLATFORM DAT VOOR DE BELANGEN VAN ALLE ZORGGEBRUIKERS IN FRIESLAND OPKOMT, OM HET WELZIJN VAN MANTELZORGERS GOED IN HET OOG TE HOUDEN. “ZEKER NU DE OVERHEID EEN GROTERE INZET VRAAGT VAN HET INFORMELE NETWERK ROND EEN PATIËNT OF OUDERE.” Maar eigenlijk verandert er hierdoor niet eens zo veel voor Zorgbelang Fryslân, meent De Graaf. De cliëntenorganisatie, waarbij negentig Friese patiënten- en consumentenorganisaties zijn aangesloten, houdt de informele zorgverleners immers altijd al nauwlettend in de gaten. “Je kunt een zorgcliënt niet los zien van zijn omgeving. Zodra een mantelzorger overbelast raakt, heeft dat onmiddellijk zijn weerslag op de cliënt.” Om die reden worden bij de vele projecten die Zorgbelang Fryslân uitvoert om tot verbeteringen in de zorg te komen ook altijd de belangen van het informele netwerk meegewogen. “Zo werden nog niet zo lang geleden bij een onderzoek onder diabetespatiënten ook hun mantelzorgers uitgenodigd om over hun ervaringen te vertellen”, licht De Graaf toe.

Hoofd tegen de muur Uit zulke verhalen blijkt volgens de Zorgbelangdirecteur dat mantelzorgers helaas nog maar al te vaak met het hoofd tegen de muur lopen. “Je wilt niet weten wat je allemaal tegenkomt als je hulp en ondersteuning voor een cliënt zoekt. Mantelzorgers hebben meer last van alle administratieve en organisatorische rompslomp dan van de zorg die zij zelf verlenen.” Niet zelden leeft bij mantelzorgers volgens haar dan ook het gevoel er alleen voor te staan. Om hen te ondersteunen heeft Zorgbelang Fryslân onder meer een adviespunt in het leven geroepen, waar behalve zorgcliënten ook mantelzorgers met hun vragen terecht kunnen. Voor ouders van kinderen in de jeugdzorg is er bovendien een

Directeur Margreet de Graaf van Zorgbelang Fryslân: ‘Een overbelaste mantelzorger is zelf patiënt.’ speciale vertrouwenspersoon. Daarnaast werkt Zorgbelang Fryslân aan een mantelzorgkoffertje met daarin allerhande nuttige informatie en adressen van ondersteuningsorganisaties, maar ook met ervaringsverhalen en contactgegevens van lotgenoten. Er wordt momenteel hard gewerkt om de financiering van dit koffertje rond te krijgen, vertelt De Graaf, “zodat wij de mantelzorgers nog beter kunnen bijstaan.”


19

ADVERTORIAL

Samen hoor je meer! Niet goed kunnen horen maakt communicatie met je omgeving lastig. Bij Schoonenberg willen wij mensen met elkaar verbinden door goed horen voor iedereen mogelijk te maken. Daarom vragen we de slechthorende iemand uit zijn directe omgeving mee te nemen naar onze winkel. Een persoon waar hij dagelijks contact mee heeft en die heel goed weet hoe moeilijk het is om met slechthorendheid om te gaan. Zo komen we samen tot de beste hooroplossing en kan de slechthorende weer volop genieten van de geluiden om hem heen.

‘MIJN VROUW GAAT AL VIJFTIEN JAAR MEE NAAR AFSPRAKEN MET DE AUDICIEN’ GEHOORVERLIES EN HOORTOESTELLEN ZIJN NIET NIEUW VOOR FERRY DRIESSEN. RUIM VIJFTIEN JAAR GELEDEN KREEG HIJ ZIJN EERSTE TOESTELLEN. OMDAT ZIJN GEHOOR STEEDS VERDER ACHTERUIT GAAT, KRIJGT HIJ STEEDS ANDERE HOORTOESTELLEN. OOK NU ZOEKT HIJ SAMEN MET ZIJN AUDICIEN NAAR DE OPTIMALE INSTELLING VAN ZIJN NIEUWSTE HOORTOESTELLEN.

Audicien Schoonenberg Daniëlle Boons is de audicien die Ferry Driessen begeleidt. Haar passie is het helpen en begeleiden van mensen bij het beter kunnen horen. Daniëlle: ‘ Ik werk al sinds 2003 als audicien. In dit vak ben ik enerzijds technisch bezig met hoortoestellen. Anderzijds is mijn beroep heel sociaal. Door de intensieve begeleiding leer je de mensen goed kennen. Je bouwt als het ware een band met ze op. Vaak is men verbaasd over de tijd en aandacht die ze hier krijgen, maar dat zijn heel belangrijke dingen als je een goede oplossing wilt vinden. Je moet samen tot een oplossing komen. Niet alleen met de slechthorende, maar ook samen met bijvoorbeeld familieleden en vrienden. Zij hebben immers ook elke dag te maken met de gevolgen van slechthorendheid. Niet voor niets zeggen we daarom bij Schoonenberg: “Samen hoor je meer!”

20

‘Mijn gehoorverlies is het gevolg van mijn werk als tegelzetter. Het harde geluid van zaagmachines en slijptollen heeft geleid tot zwaar gehoorverlies. Natuurlijk was het wennen dat ik hoortoestellen nodig had. Maar de gedachte weer gewoon gesprekken te kunnen volgen, woog daar ruimschoots tegen op. Continu moeten vragen om herhaling is heel vervelend. Mijn omgeving kreeg daar ook genoeg van. Mijn vrouw en ik werden zelfs kribbig tegen elkaar. Wij gingen al snel samen naar de afspraken. Dat is fijn, want zelf weet je niet wat je níet meer hoort. Daarnaast is het handig dat mijn vrouw ook weet wat er door de audicien gezegd wordt. Bij het laatste gesprek was ook mijn schoonzoon mee. Achteraf vertelde hij dat ik heel duidelijk aan de audicien had uitgelegd wat ik wilde. Die bevestiging was voor mij heel waardevol. De afstelling van mijn hoortoestellen was niet optimaal. We hebben contact opgenomen met de fabrikant. Die regelde dat er een specialiste naar Schoonenberg kwam om samen met de audicien naar de instel-

lingen te kijken. Dat heeft een bijzonder goed resultaat opgeleverd. Het goed kunnen verstaan is voor mij heel belangrijk. Alleen dan kan ik genieten van het samenzijn met mijn vrouw, maar ook met familie en vrienden. Daarnaast is het fijn om weer muziek te kunnen luisteren en andere geluiden te horen, vogeltjes, het tikken van de klok. Ik ben altijd op zoek naar de meest optimale afstelling van mijn hoortoestellen. Het moet het geluid benaderen dat ik me herinner. Als het naar mijn idee beter kan, vertel ik de audicien hoe het nu klinkt en hoe het zou moeten klinken. Zo zoeken we samen naar de afstelling voor optimaal luisterplezier. Ik raad iedere slechthorende aan niet te snel tevreden te zijn, want moderne hoortoestellen kunnen ongelooflijk veel. Het is bijna onvoorstelbaar dat ik met mijn zware gehoorverlies gewoon telefoongesprekken kan voeren. Al sinds 1999 ben ik klant bij Schoonenberg. Altijd is er goed naar mij geluisterd. Ik kan altijd terecht met vragen en voor de afstelling. Het is heel prettig als je zo samen tot het beste resultaat kunt komen.’


DE DAG VAN...

MEVROUW DE RUITER (78) Andere zorg

MEVROUW DE RUITER (78) IS SINDS ACHT JAAR WEDUWE. ZE WOONT ZELFSTANDIG IN HET HUIS WAAR ZIJ EN HAAR MAN DRIE KINDEREN GROOTBRACHTEN. MET HULP VAN

De zorg is in 2015 ingrijpend veranderd. Gemeenten zijn verantwoordelijk geworden voor de uitvoering van onder meer de maatschappelijke ondersteuning. Zelfredzaamheid en langer zelfstandig thuis wonen is daarbij het uitgangspunt. Wijkverpleegkundigen leveren niet alleen zorg, maar worden steeds meer een spin in het ‘zorgweb’ maar ook de rol van mantelzorgers wordt groter. Lees over de zorg van mevrouw De Ruiter en Bart de Groot.

WIJKVERPLEEGKUNDIGE ELISE, DOCHTER MARION EN VRIJWILLIGER HERMAN KAN ZIJ ZICH NOG PRIMA REDDEN. EEN DAG UIT HET LEVEN VAN MEVROUW DE RUITER. een nieuw verband aan. Ook adviseert ze met de benen hoog te zitten omdat ze wat dik zijn.”

10.00 uur “Koffie kan ik aan Elise niet kwijt dus dat sla ik over. Ik moet opschieten, want straks komt Marion om boodschappen te doen. De supermarkt is een dorp verderop en daar kom ik zelf niet meer. De tijd dat de bakker en de 9.00 uur “Het zonnetje schijnt door het voor- slager aan de deur kwamen is helaas voorbij. raam als ik het autootje van Elise zie aankomen. Dat was wel gezellig geweest, nu ik niet meer Vanwege mijn diabetes komt Elise elke dinsdag kan fietsen.” langs om mijn bloedsuiker te controleren. Dat 11.00 uur gaat door middel van een vingerprik. Ik laat haar “Marion is er. Ze heeft vandaag vrij het wondje op mijn been zien dat zo slecht ge- neest. Met de iPad maakt ze een foto en stuurt van haar werk. In haar auto rijden we naar het dorp en doe ik de boodschappen. Goed nadenhet direct door naar de huisarts die het gaat beoordelen. Zij maakt het schoon en brengt ken, want ik moet voor de hele week inkopen.

Gelukkig kan er veel in de diepvries. Samen genieten we van koffie met appeltaart bij de lunchroom. Gezellig.” 12.30 uur “Weer thuis. Even een boterham en een uurtje rusten. Vandaag een drukke dag, want Herman komt vanmiddag langs. Hij leert mij omgaan met de iPad zodat ik makkelijker met de kleinkinderen in Canada kan praten. Herman is heel geduldig. Zeker in het begin durfde ik de iPad bijna niet aan te raken. Nu gaat het beter.” 15.00 uur “Ik heb mijn jongste kleinkind gezien via de tablet. Ze zat in haar handen te klappen van plezier toen ze oma zag.”

DE DAG VAN...

BART DE GROOT (26) BART DE GROOT (26) KWAM MET ZIJN FIETS ONDER EEN AUTO TOEN HIJ TIEN JAAR WAS. SINDS DIE TIJD ZIT HIJ IN EEN ROLSTOEL. MET MEDISCHE ZORG VAN DE WIJKVERPLEEGKUNDIGE, STEUN VAN ZIJN BROER TIM ÉN VRIJWILLIGSTER JULIA WEET HIJ ZICH PRIMA TE REDDEN. EEN DAG UIT HET LEVEN VAN BART. 8.00 uur “De wekker gaat vroeg, want opstaan, douchen, aankleden en ontbijten, gaat niet echt snel. Ook al ben ik gewend aan mijn handicap en heel handig met mijn rolstoel, alles kost gewoon meer tijd. Tim komt straks langs. Hij gaat vandaag mee naar een woonwinkel. Ik heb op internet een nieuwe stoel gezien, maar ik wil even testen. Dat is ook het advies van de ergotherapeut waar ik af en toe contact mee heb. Tim heeft sinds kort een eigen auto. Heel handig, ook voor mij.”

verder is het allemaal in orde. Gelukkig, want anders zou het uitje met Tim niet doorgaan. Hij is laat dus ik zal eerst koffie zetten.”

10.30 uur “We zijn op pad. Het is niet ver, maar met een rolstoel is het gauw een wereldreis. Dat maakt een bestelling op internet lastig, want voor het terugsturen moet je ook vaak het huis uit. Dat zou nu ook het geval zijn geweest, want de uitgekozen stoel is ongeschikt voor mij. Jammer, het zag ik de handbike. Vandaag even niet, want er leuk uit.” ik ben de hele dag al op pad, maar ik heb 10.00 uur wel zin in een potje Minecraft. Doen we “De wijkverpleegkundige staat op vaker als het slecht weer is. We bouwen 15.00 uur de stoep. Ze komt regelmatig langs sinds ik samen paleizen en steden. Fascinerend. “Thuis. De bel gaat. Julia staat veel last heb gekregen van de huid rond mijn op de stoep. Of we nog boodschappen Julia is goed, ze heeft Buckingham Palace stoma. Ze vervangt mijn stomaverband, maar gaan doen? Julia neemt dan de fiets en gebouwd en het Paleis op de Dam.” Kom kijken tijdens de Week van Zorg en Welzijn van 16 t/m 21 maart 2015

21

DE WEEK VAN ZORG EN WELZIJN BIJ DE FAMILIE VAN DUIJN BIJ DE FAMILIE VAN DUIJN IS IEDEREEN KERNGEZOND. MOEDER MARIAN WERKT DRIE DAGEN IN EEN WINKEL, VADER HEIN WERKT OP KANTOOR BIJ EEN BOUWBEDRIJF, ZOON JURGEN VOLGT EEN HBO-V OPLEIDING TERWIJL DOCHTER MARJOLEIN BINNENKORT HAAR HAVO-EXAMEN DOET. TOCH GAAT ER GEEN O PA

DAG VOORBIJ ZONDER DAT ZE TE MAKEN KRIJGEN MET ZORG EN WELZIJN.

MAANDAG - Naar de orthopedische schoenmaker Moeder Marian heeft vandaag een vrije dag. wordt straks een kunststof mal gemaakt waar omheen het voetbed wordt gemaakt. Over Een uitstekende gelegenheid om met opa naar de orthopedische schoenmaker te gaan. twee weken moet opa terugkomen om de eerste, plastic, schoen te testen. Dan wordt gekeken of de hoogte van de schoen heleSinds hij zijn heup heeft gebroken, is er wat lengteverschil tussen beide benen en dat maakt maal goed is en of er nog drukpunten zijn. het lopen moeilijk. De orthopedische schoenOpa moet nog even geduld hebben maar over een paar weken zijn de schoenen klaar. Hij maker moet hier uitkomst bieden. Vandaag kijkt er naar uit. Het is voorjaar en hij wil graag wordt de voet ingegipst door de maatnemer naar buiten. zodat er een gipsen mal ontstaat. Daarmee

DINSDAG - Oogcontrole bij de opticien Hein heeft het eerste uur vrij genomen op zijn werk. De laatste weken heeft hij geregeld last van hoofdpijn. ’s Avonds merkt hij dat het lezen van de krant meer moeite kost.

HEIN

Marian heeft een afspraak gemaakt voor een oogcontrole. Bij de opticien wordt Hein eerst uitgevraagd over zijn klachten. Daarna worden zijn ogen gemeten. Ja hoor, hij heeft een sterkte van 1.75 nodig voor beide ogen. Dat wordt een bril. De opticien vraagt of hij veel

achter de computer zit. Een leesbril is prima om de krant of een boek te lezen, maar een computerscherm lezen wordt er slechter door. Het wordt een multifocale bril met 1.75 onderin en 1 bovenin voor de computer. Tot slot wordt de oogdruk gemeten. Even kijken naar een rood puntje en er wordt een pufje lucht tegen het oog geblazen. Een hoge oogdruk merk je niet, maar het kan wijzen op glaucoom waardoor je netvlies kan scheuren. Gelukkig is alles goed en hoeft alleen een montuur te worden uitgezocht.

Zorg is overal Circa 1,4 miljoen Nederlanders werken in de zorg. Iedereen krijgt af en toe met ze te maken. Niet alleen als je zelf ouder, gehandicapt of ziek bent, maar ook als je gewoon dagelijks naar je werk gaat. Zorg is overal en voor iedereen.

22


WOENSDAG - De kindertelefoon Marian werkt vanmiddag van twee tot vijf uur als vrijwilligster bij De Kindertelefoon. Ze is één van de achthonderd vrijwilligers die vijf keer per maand een ‘dienst’ van drie uur draait: deels aan de telefoon en deels aan de chat. Werken bij De kindertelefoon mag alleen als je hbo-denkniveau hebt, ouder dan 18 jaar bent en een uitgebreid trainingsprogramma met onder meer gesprekstechnieken hebt doorlopen. Goed luisteren is een belangrijke eigenschap om hier te werken. Kinderen vertellen over pesterijen op school, relaties met

andere kinderen en hun ouders en seksualiteit. Ze bellen anoniem en vinden het vaak al heerlijk om even tegen iemand te kunnen praten over wat hen hoog zit. Vandaag gelukkig geen grote problemen als geweld of misbruik, maar vooral ruzie tussen hartsvriendinnen en een uitgeraakte verkering. Het lijkt klein, maar voor kinderen is het een serieus probleem en dus wordt er serieus geluisterd. Eén van de kinderen belooft een gedicht op de site te zetten. Een ander wil graag met leeftijdsgenoten chatten. Dat kan tegenwoordig tussen 18 en 20 uur. Verder een gezellige dienst in de ‘huiskamer’, zoals wij de ruimte noemen waar we onze ‘diensten’ draaien.

MARIA

N

DONDERDAG - Stagedag bij het ziekenhuis Jurgen heeft vandaag zijn eerste stagedag bij het ziekenhuis. In september is hij begonnen aan zijn hbo-opleiding om Medisch Beeldvormende en Radiotherapeutisch Technicus (MBRT) te worden. JURGE

N

Hij wil graag met mensen werken, maar is ook niet vies van techniek. Op advies van zijn decaan van de middelbare school is hij gaan zoeken op de site www.Youchooz.nl, waar tientallen beroepen in de zorg staan. Daar

vond hij het beroep van MBRT’er. Hij gaat straks scans en echo’s maken in ziekenhuizen. Vandaag mag hij voor de eerste keer een dag meelopen in het ziekenhuis. Hij heeft er zin in, want de afgelopen maanden heeft hij vooral in de schoolbanken gezeten. Nu ziet hij zijn toekomstige werkplek voor het eerst in het echt. Vandaag is het alleen kijken en informatie vergaren. Rond de middag stuurt Jurgen een whatsappje via de familiegroep: ‘het is hier geweldig! Maar ik moet nog veel leren.’

VRIJDAG - Naar de logopedist Sinds de kinderen zijn geboren heeft Hein op vrijdag papadag. Nu Jurgen een hbo-opleiding volgt en Marjolein op de havo zit, is vrijdagochtend meestal voor de huisadministratie.

pediste neemt een stemonderzoek af waarbij Marjolein ook moet laten zien hoe ze roept. Ze constateert dat Marjolein een hoge ademhaling heeft en haar stem verkeerd gebruikt. Ze moet de komende week precies bijhouden wanneer ze het meeste last heeft van heesheid. De week Vandaag moet dat even wachten, want hij gaat met Marjolein mee. Sinds enige tijd klinkt ze hees erop wordt begonnen met onder meer ademoefeningen, later krijgen stem- en roepen ze is af en toe haar stem kwijt. De huisarts oefeningen aandacht. De oefeningen moet ze heeft haar doorverwezen naar de logopedist en vandaag heeft ze haar eerste afspraak. Marjolein minimaal drie keer per dag doen. Marjolein kijkt wat bedenkelijk maar de logopedist is duidelijk. moet tijdens een zogeheten anamnesegesprek ,,Als je ziek bent, krijg je misschien een pil die onder meer vertellen of ze rookt, alcohol drinkt je moet innemen. Om je stem weer helder te en of ze veel roept of schreeuwt. Het laatste krijgen, is dit het medicijn.’’ Binnen acht tot tien is het geval want Marjolein zit op zwemmen. Tijdens wedstrijden is ze altijd fanatiek bezig om weken moet er een verbetering zijn, anders moet Marjolein naar de KNO-arts. haar clubgenoten aan te moedigen. De logo-

MAR


JOLE

IN

23

© PAPIERGOED /PAPIERGOED

Doe mee

DOE MEE EN WIN EEN IPAD MINI

Weet jij al wat je later wil worden? Houd je van snelheid? Dan is ambulancemedewerker misschien wel wat voor jou! Of je wordt diëtist als je van eten houdt en gezondheid belangrijk vindt. Of vind je het leuk om baby’s te verzorgen? Dan is kraamverzorgster of medewerker bij de kinderopvang wel iets voor jou. En er zijn nog veel meer beroepen, ontdek ze op de kleurplaat!

24

Wil jij een Ipad Mini winnen? Kleur bovenstaande kleurplaat in en stuur hem vóór 1 april op naar Venturaplus, Dalhuysenstraat 35, 8448 EW in Heerenveen. Daarna zullen we de ingestuurde kleurplaten beoordelen en op 9 april zullen we de winnaar bekendmaken. Succes met kleuren! Naam: ................................................................................................................ Woonplaats: ...................................................................................................... Leeftijd: .............................................................................................................. Mailadres: ............................................................................................................ Je leeftijd om mee te kunnen doen aan onze kleurwedstrijd is t/m 12 jaar! De prijswinnaars krijgen schriftelijk bericht en over de uitslag kan niet worden gecorrespondeerd! Alle inzendingen blijven eigendom van Venturaplus.


Kom kijken hoe zorg werkt in Friesland: www.zowerktzorginfriesland.nl Kom kijken tijdens de Week van Zorg en Welzijn van 16 t/m 21 maart 2015

25

Wij doen mee! Jij ook? Onze deuren staan open in de Week van Zorg en Welzijn

2

5 attraccoole ties!

Buitengewoon veel binnenpret!

-€25 tot

Knip de bon uit of koop je tickets voordelig online via www.plopsa.nl met promocode 9872

kassakorting

Bij afgifte van deze bon aan de kassa in Plopsa Indoor Coevorden krijg je €5 korting voor max. 5 pers. per individueel ticket ≥1m. Geldig t/m 29/05/2015. Niet geldig bij voorverkooptickets. Niet combineerbaar met andere acties en/of voordelen. Niet inwisselbaar in geld. Bon mag niet verkocht of gekopieerd worden. 9872

Deskundig en dichtbij

Verantwoord en voordelig

De D.I.O. drogist neemt alle tijd voor je. Altijd geïnteresseerd en op de hoogte van jouw wensen en behoeften. De open en warme benadering maken dat je je meteen op je plek voelt. Eigenaar en personeel zijn professioneel opgeleid en van alle laatste ontwikkelingen op de hoogte. Bij de D.I.O. drogist weet je dus zeker dat je gedegen en deskundig advies krijgt, speciaal van toepassing op jouw behoeften. Iedereen is uniek en daarom zoekt D.I.O. samen met jou altijd naar de beste oplossing.

De D.I.O. drogist vindt gezondheid net zo belangrijk als jij. Bij bewust en verantwoord leven horen groene, duurzame vind je bij D.I.O. Naast 16.000 reguliere artikelen kun je bij D.I.O. ook terecht voor het Madelief assortiment, dat voor alle producten die je zoekt een groene variant biedt. Natuurlijk denken wij ook aan jouw portemonnee. Daarom hebben wij ons huismerk Idyl, dat kwalitatief hoogwaardig is, maar ook zeer voordelig.

Een verstandelijke beperking. Je zal het maar hebben. Je loopt tegen onzeker heden aan in een veranderende wereld. Maar bij ons weten cliënten waar ze aan toe zijn. Ervaar het zelf en kom bij ons kijken. Want ieder mens is uniek en geen beperking is hetzelfde. www.philadelphia.nl/weekzorgenwelzijn

Het beste uit jezelf

Kom naar D.I.O. tijdens de week van zorg en welzijn! TIJDENS DEZE WEEK VAN ZORG EN WELZIJN PAKT D.I.O. UIT. DAAROM NU 3 KORTINGSBONNEN OP 1 ARTIKEL NAAR KEUZE. HANDIG OM JEZELF EENS EXTRA MEE TE VERWENNEN TIJDENS DEZE KOUDE DAGEN.

20% 15% 25RT% KORTING ING RTING

KO D.I.O. Mast Burg. Reedekerstraat 10, Terschelling-West, D.I.O. Yvonne Prinsen Dracht 55, Heerenveen, D.I.O. Ans Hoofdstraat 36, Beetsterzwaag, D.I.O. Hengst Lijsterstraat 47, Veenwouden, D.I.O. Jonker Slotemaker De Bruineweg 7,Haulerwijk, D.I.O. de Magneet Gaastweg 1a, St Nicolaasga, D.I.O. de Markthal O.P. Lapstraat 6, Hollum, D.I.O. Jurien Voorstraat 20, Harlingen, D.I.O. Pijnacker Hoofdstraat 46, Ferwert, D.I.O. Fizel Weibuorren 63, Ureterp.

OP EEN ARTIKEL NAAR KEUZE


KO


Geldig van 16 maart t/m 11 april 2015. Niet geldig op geneesmiddelen en babyvoeding. Geen korting over korting. Max. 1 per soort per klant. www.diodrogist.nl


26


ADVERTORIAL

De oog-APK van Pearle 1. Behoefte en klachtenanalyse 2. Controle sterkte huidige bril / contactlenzen 3. Controle ooggezondheid 4. Ogen apart en gezamenlijk opmeten 5. Persoonlijk zichtadvies

DOE REGELMATIG DE OOG-APK! IEDEREEN HEEFT RECHT OP GOED ZICHT. OOK U! GOED ZICHT ZORGT ERVOOR DAT U OPTIMAAL KAN GENIETEN VAN HET LEVEN. EEN INTERVIEW MET KIM WENSINK, OPTOMETRIST BIJ PEARLE OPTICIENS. Hoort slechter gaan zien bij het ouder worden? “Naarmate de jaren vorderen, kan het zicht inderdaad achteruit gaan. Het verhogen van de sterkte van de brillenglazen of de contactlenzen is echter vaak voldoende. Accepteer niet zomaar dat uw zicht achteruit gaat en laat uw ogen twee keer per jaar controleren als u contactlenzen draagt en tenminste één keer per jaar bij een bril. Heeft u het idee dat u minder goed gaat zien? Kom dan naar een van onze vestigingen voor de gratis oog-APK.” Vanaf welke leeftijd is het belangrijk om een zonnebril te dragen? “Zowel voor kinderen als voor volwassenen is het dragen van een zonnebril belangrijk. Het onbeschermd blootstellen van de ogen aan de UV-stralen uit het zonlicht beschadigt de ogen en kan zelfs oogaandoeningen als staar veroorzaken. Kinderogen zijn zeer gevoelig voor zonlicht: de ogen zijn nog niet volledig ontwikkeld en bevatten minder pigmenten. Zet kinderen daarom al zo jong mogelijk een zonnebril op. Zonnebrillen kunt u uiteraard overal kopen: zowel in optiekwinkels als tijdens de vakantie op straat. Kies echter niet

COLOFON De Special Week van Zorg en Welzijn is een uitgave van Venturaplus en Allin1Mediaservice in samenwerking met RegioPlus ter promotie van de Nationale Week van Zorg en Welzijn 2015 in een totaaloplage van ruim 6,2 miljoen. Venturaplus, Dalhuysenstraat 35, Heerenveen.

Ga voor een gratis oogmeting naar Pearle Opticiens. Pearle is voor de vierde keer gekozen tot Beste Winkelketen van Nederland in de categorie Optiek. Daarnaast is Pearle met 300 winkels de grootste optiekketen in geheel Nederland. Er is dus altijd een Pearle bij u in de buurt.

alleen een mooie bril, maar ook één die 100% UV-bescherming biedt. Bij Pearle vindt u een breed assortiment zonnebrillen en de deskundige medewerkers zorgen ervoor dat uw zonnebril goed op uw gezicht afgepast wordt.”

afwijkingen of zeer complexe correcties van het gezichtsvermogen. Is er verdere medische behandeling van uw ogen nodig, dan verwijst de optometrist u door naar een oogarts. Wist u dat het beroep van opticien onbeschermd is? Houd dit goed in de gaten als u de volgende Bij Pearle Opticiens werken zowel opticiens keer een optiekzaak binnenstapt. Bij Pearle Opticiens hebben zowel de opticiens als als optometristen. Wat is het verschil? de optometristen de daarvoor bestemde “Een opticien bespreekt met u welke zichtberoepsopleiding afgerond. U bent bij ons dan klachten er zijn en neemt met u uw geook verzekerd van vakkundig advies. De optozondheid door, eventueel medicijngebruik, erfelijke aandoeningen en andere zaken metristen van Pearle werken in de 20 grootste die van invloed kunnen zijn op het zicht. vestigingen verspreid door het land.” Daarnaast meet de opticien de sterkte van de huidige bril of lenzen door. Tijdens de Vrijdag 20 maart vindt er een zonsverduisoogmeting wordt zowel het linker- als het tering plaats. Is het belangrijk om je ogen rechteroog gemeten; evenals de onderlinge te beschermen? samenwerking. Op basis hiervan krijgt u advies “Dat klopt! Bij helder weer kunnen we de over de sterkte van de benodigde correctie zonsverduistering in Nederland goed zien. van uw ogen. Vermoedt de opticien dat er Pearle deelt daarom 200.000 eclipsbrillen met uw ogen meer aan de hand is, dan wordt uit en daarnaast is er naar alle basisscholen in u doorverwezen naar de optometrist. De Nederland een lesbrief over de zonsverduisteoptometrist is eigenlijk een opticien++ en is ring en het belang van het beschermen van je daarnaast op HBO-niveau opgeleid om de ogen gestuurd.”* gezondheid van uw ogen en eventuele oogafwijkingen van medische aard op te sporen. * Check de achterkant van deze krant voor een Denk daarbij bijvoorbeeld aan staar, netvlies- coupon voor de gratis eclipsbril.

Oplage regionale editie: 249.000 exemplaren. Redactie: Roza van der Veer, Gerdine van der Stok, Anne-Rieke de Haan, Inge Jonkman, Tom Brennand, Kitty van Gerven en Henk Gootjes. Fotografie: Dennis Vloedmans. Ontwerp en realisatie: Allin1Mediaservice.nu. Drukwerk: Janssen/Pers Rotatiedruk.

Verspreiding: All-Inn Verspreidingen en Axender. Met dank aan: Alle adverteerders en geïnterviewden uit de regio Friesland. Dankzij hen is de uitgave van deze krant mogelijk gemaakt. Met speciale dank aan onze partners: Pearle Opticiens, Schoonenberg Hoorcomfort en Well-Fair. Vragen/klachten over verspreiding: Neem contact op met All-Inn Verspreidingen 0571-272480 (optie 2).

Disclaimer De inhoud van deze Special Week van Zorg en Welzijn is met grote zorgvuldigheid samengesteld. Desondanks kunnen aan de inhoud van deze krant geen rechten worden ontleend.


27

NU BIJ ELKE BRIL

GRATIS ZONNEBRIL OP STERKTE

VRAAG NAAR DE VOORWAARDEN

BIJ INLEVERING VAN DEZE COUPON

EEN GRATIS ECLIPS BRIL

OP = OP

WEEK VAN ZORG EN WELZIJN

Recommend Documents