WATERPROEF Naar een klimaatbestendig Antwerpen
Het geactualiseerde SIGMAPLAN en de Antwerpse Scheldekaaien
ir. Hans De Preter Waterwegen & Zeekanaal NV afdeling Zeeschelde Celhoofd Investeringen
1. De “S” van Schelde 2. Het oorspronkelijke Sigmaplan 3. Het geactualiseerde Sigmaplan 4. Het Sigmaplan in werking 5. Scheldekaaien te Antwerpen
2
ONTMOET DE SCHELDE
S van Schelde
Zeescheldebekken
350 km bron - monding 21.860 km 2 10,5 miljoen mensen 3
ONTMOET DE SCHELDE
Zeeschelde vergelijking met wereldrivieren
Schelde tov enkele wereldrivieren
afvoer, lengte en stroomgebied relatief klein getijvolume en bevolkingsdichtheid relatief groot Schelde is een getijderivier 4
ONTMOET DE SCHELDE
Zeeschelde vergelijking met wereldrivieren
Getij
5
ONTMOET DE SCHELDE
Schelde-estuarium
ONTMOET DE SCHELDE
Schelde--Estuarium Schelde Getijgolf Vlissingen
Terneuzen
Prosperpolder Antwerpen
Rupelmonde Merelbeke Dendermonde Zwijnaarde
ONTMOET DE SCHELDE
Sigmaplan (1977) overstroming 1953
Situering en aanleiding
(^ (^
(^
(^
8
ONTMOET DE SCHELDE
Situering en aanleiding
Overstromingen op 1 februari 1953.
9
ONTMOET DE SCHELDE
Situering en aanleiding
10
Wintam
Baasrode
Wintam
Antwerpen
ONTMOET DE SCHELDE
Haringvlietdam
Oosterscheldekering
Maeslandtkering
Brouwersdam
1836 slachtoffers
11
ONTMOET DE SCHELDE
Situering en aanleiding
12
ONTMOET DE SCHELDE
Situering en aanleiding
13
ONTMOET DE SCHELDE
Situering en aanleiding Beslissing ˗ Ministerraad van 18 februari 1977 uitvoering van het SIGMAPLAN
Doelstelling ˗ beveiligingen van het Zeescheldebekken tegen stormvloeden vanuit de Noordzee met een kans op voorkomen van 1% per eeuw (= 1 keer per 10.000 jaar) 8.97 mTAW in Antwerpen 14
ONTMOET DE SCHELDE
Het oorspronkelijke SIGMAPLAN
ONTMOET DE SCHELDE
Oorspronkelijk Sigmaplan (1977) 3) Stormvloedkering
2) GOG’s
1) Dijkverhogingen 16
ONTMOET DE SCHELDE
Principe GOG ringdijk
GOG
Schelde
overloopdijk
2 3 1 4
Zeeschelde 17
ONTMOET DE SCHELDE
Oorspronkelijk Sigmaplan (1977)
18
ONTMOET DE SCHELDE
Eind 20ste eeuw: actualisatie nodig
• • • •
Klimaatveranderingen Nieuwe visie watermanagement ‘Ruimte voor water’ Onafgewerkt oorspronkelijk Sigmaplan
Actualisatie SIGMAplan goedkeuring Vlaamse Regering 22 juli 2005 19
ONTMOET DE SCHELDE
Eind 20ste eeuw: actualisatie nodig Zeeschelde te Antwerpen - Loodsgebouw : (algemeen)
waterstand (in cm TAW)
600
langjarige tij-evolutie
500 400
20 cm/eeuw
300 200 100 0
2000
1990
1980
1970
1960
1950
1940
1930
1920
1910
1900
1890
1880
-100
tijd (in jaren)
20
jaargemiddeld hoogwater
jaargemiddeld laagwater
jaargemiddelde halftij-waarde
jaargemiddelde tij-amplitude
Polynoom (jaargemiddeld hoogwater)
Polynoom (jaargemiddelde tij-amplitude)
Polynoom (jaargemiddelde halftij-waarde)
Polynoom (jaargemiddeld laagwater)
ONTMOET DE SCHELDE
Eind 20ste eeuw: actualisatie nodig
21
ONTMOET DE SCHELDE
Beslissingsproces op grote lijnen De Langetermijnvisie Schelde-estuarium vormt de basis voor de uitwerking van de Ontwikkelingsschets 2010 Schelde-estuarium en van de actualisatie van het SIGMAPLAN 01-1999: start opmaak LTV 01-2001: vastlegging LTV (drie functies V, T en N) 05-2001: standpunt Vlaamse Regering koppeling 3 pijlers, vraag voor gezamenlijk beleid en verder onderzoek en 13,10 m getijonafhankelijke diepgang 12-2001: standpunt Nederlandse Regering verder onderzoek is noodzakelijk, bereid tot onderzoek van verdieping 03-2002: Tweede Memorandum van Overeenstemming opstellen van gezamenlijke OS 2010 via een grensoverschrijdende samenwerking binnen een periode van twee jaar 12-2004: goedkeuring OS 2010 door de Vlaamse Regering 03-2005: goedkeuring OS 2010 door de Nederlandse Regering 03-2005: Derde Memorandum van Overeenstemming 07-2005: bekrachtiging SIGMAPLAN door de Vlaamse Regering 04-2006: bijkomende beslissingen door de Vlaamse Regering 08-2008: afronding ratificatieproces Scheldeverdragen 22
ONTMOET DE SCHELDE
Planalternatieven vergelijken in een MKBA Het nulalternatief (SIGMAPLAN 1977 zonder SVK) Oplossingen met stormvloedkering(en) Oplossingen met dijkverhoging (T2500 en T4000) Oplossingen met GOG’s (T1000, T2500, T4000) ˗ inrichting als GGG ˗ ontpoldering en GOG Oplossingen met Overschelde Oplossingen voor hoge bovendebieten
23
ONTMOET DE SCHELDE
Eind 20ste eeuw: actualisatie nodig
Niets doen is geen optie !
24
ONTMOET DE SCHELDE
Het geactualiseerde SIGMAPLAN
ONTMOET DE SCHELDE
GOG GOG GOG GOG GOG
zone 1 : 11,00 m TAW
zone 2 : 9,25 m TAW
zone 3 : 8,35 m TAW
zone 4 : 8,00 m TAW
26
ONTMOET DE SCHELDE
: circa 1.250 ha : circa 710 ha : circa 320 ha : circa 400 ha : circa 520 ha
1.430 ha
Complex plan Meerdere doelstellingen Meerdere doelstellingen → veel stakeholders ˗ ˗ ˗ ˗
Veiligheid: waterwegbeheerder, omwonenden, … Natuur: natuur- en milieubewegingen, … Economie: scheepvaart, landbouw, … Recreatie: fietsers, wandelaars, …
Vergt soms moeilijke keuzes Ruimte voor water: verwerven van percelen
27
ONTMOET DE SCHELDE
Ruimte voor de rivier Soorten ingrepen Gecontroleerde overstromingsgebieden (GOG)
Ontpoldering / dijkverplaatsing
28
ONTMOET DE SCHELDE
Realisaties tot op heden
29
ONTMOET DE SCHELDE
Hedwige-Prosperpolder
30
ONTMOET DE SCHELDE
Realisaties tot op heden
31
ONTMOET DE SCHELDE
32
ONTMOET DE SCHELDE
Ontpoldering Lillo
Ruimte voor de rivier Soorten ingrepen Gecontroleerde overstromingsgebieden met gereduceerd getij (GGG)
33
ONTMOET DE SCHELDE
Realisaties tot op heden
34
ONTMOET DE SCHELDE
Pilootproject Lippenbroek
Durme Zeeschelde (Sea Scheldt)
35
ONTMOET DE SCHELDE
Realisaties tot op heden
36
ONTMOET DE SCHELDE
37
ONTMOET DE SCHELDE
GGG Bergenmeersen
38
ONTMOET DE SCHELDE
Gefaseerde uitvoering tot 2030
39
ONTMOET DE SCHELDE
Gefaseerde uitvoering tot 2030
40
Reductie van het overstromingsrisico (schade) t.o.v. het nulalternatief met 75% tot 2100.
ONTMOET DE SCHELDE
Het Sigmaplan in werking
ONTMOET DE SCHELDE
Sinterklaasstorm 2013 Ten gevolge van springtij in combinatie met noordwesterstorm boven de Noordzee Voorzorgsmaatregelen werden genomen Bestaande GOG’s in werking
42
ONTMOET DE SCHELDE
Scheldekaaien
Sinterklaasstorm 2013
43
ONTMOET DE SCHELDE
Durme : HW Tielrode + 7,31m TAW HW Waasmunster + Manta 7,06 m TAW HW Lokeren + 6,20 m TAW Boven-Zeeschelde (west) HW Driegoten +7,40 m TAW HW Sint-Amands + 7,26 m TAW HW Baasrode + 7,25 m TAW HW Dendermonde + 7,03 m TAW HW Schoonaarde + 6,55 m TAW HW Wetteren + 6,44 m TAW HW Melle + 6,48 m TAW HW Gentbrugge + 6,55 m TAW Boven-Zeeschelde (oost) HW Temse 7m30 TAW Beneden-Zeeschelde HW Loodsgebouw Antwerpen 7m23 TAW Rupel HW Bovenzanden (Heindonk) 7m35 TAW Beneden-Nete HW Duffelsluis 7m20 TAW Kleine Nete HW Grobbendonk 6m89 TAW Grote Nete HW Berlaar 6m51 TAW Beneden-Dijle HW Mechelen 7m37 TAW Boven-Dijle HW Rijmenam 7m40 TAW Beneden-Zenne HW Hombeek 7m30 TAW.
44
ONTMOET DE SCHELDE
Tielrode Broek
Sinterklaasstorm 2013
45
ONTMOET DE SCHELDE
Bergenmeersen + Paardeweide
46
ONTMOET DE SCHELDE
Polder van Lier + Anderstadt I&II
Sinterklaasstorm 2013 Gelukkig geen ramp omdat : ˗ Geen bovenstroomse afvoer ingevolge neerslag ˗ Storm woedde enkel op zee, in het binnenland veel minder ˗ Storm op zee was ook wat afgezwakt, minder sterk dan verwacht
47
ONTMOET DE SCHELDE
Realisaties tot op heden
48
ONTMOET DE SCHELDE
Polders van Kruibeke
49
ONTMOET DE SCHELDE
