w w w .m u s e c e n e r g y .e u
n e w s l e t t e r n° 0 3 /2 0 0 9
SEC Actieplannen – op weg naar CO2-reductie Meerdere Europese steden en dorpen hebben
door verbetering en integratie in de politieke en
opmerkelijke resultaten bereikt met betrekking tot energie-efficiëntie en het gebruik van
beleidsmatige besluitvorming.
hernieuwbare energie. De aanleiding voor dit beleid lag ondermeer in de energie crises van 1970 en later het VN-Brundtland rapport “Our Common Future” uit 1987. Door de Rio-conferentie in 1992, het Aalborg Handvest van 1994 en het Kyoto-protocol uit 1997 is energie- en milieu bewustzijn verworden tot een natuurlijk onderdeel van
het
dagelijks
leven
–
bij
zowel
Het MUSEC-project is één van de door de EU gecofinancierde projecten, die zich richt op het beschikbaar maken van “Best Practices” voor een wijdverspreid gebruik in meer Europese steden en te voorzien in maatregelen en richtlijnen, die bijdragen aan een meer systematische aanpak teneinde een grootschaliger effect te bereiken met deze “Best Practice” initiatieven.
productiemaatschappijen als in de stad waar het
7 Steden voeren dit project uit, te weten: Asti,
gaat om stadsvernieuwing en -ontwikkeling, bouw, verkeer enzovoort - maar met grote verschillen van
Foggia en Ravenna in Italië, Crailsheim in
land tot land. Door de ontwikkeling van wind,
Duitsland, Dobrich in Bulgarije en Valby in Denemarken. Het MUSEC project wordt
zonne-energie en biogas is het gebruik van
geïmplementeerd over 4 fasen:
hernieuwbare energie als geheel gegroeid, maar blijft het aandeel in de meeste Europese landen nog marginaal. De afgelopen 8-10 jaren is er meer aandacht
gekomen
voor
de
wereldwijde
1. Analyseren van de potenties voor verbeterde energie-efficiëntie in elk van de betrokken gemeente
klimaatverandering. Hierdoor is CO2-reductie en klimaatbeleid in de meeste Europese steden een belangrijk politiek thema.
2. identificeren van landelijke Best Practice-
Van demoprojecten naar gangbaar
3. Formuleren van herziene doelen en strategie ontwikkeling voor elke stad met als doel een
Een aantal voorlopersteden heeft goede en zichtbare resultaten behaald en een groter deel
voorbeelden
in
samenwerking
met
Fig.1 : De MUSEC Blauwdruk is af: download deze van de MUSEC website!
de
landelijke adviesgroep
gemeenschappelijke (SEC
Duurzame Strategy
Energie
was succesvol in het implementeren van enkele
Strategie
Blueprint)
eerste demonstratie projecten. Helaas kennen veel
ontwikkelen voor algemeen gebruik in andere
te
van deze “Best Practice”-projecten geen vervolg
Europese steden.
De verantwoording voor de inhoud van deze publicatie ligt enkel bij de auteurs. Het is niet noodzakelijkerwijs de mening van de Europese Gemeenschap. De Europese Gemeenschap is niet verantwoordelijk voor enig gebruik van de informatie die hierin is opgenomen.
1
w w w .m u s e c e n e r g y .e u 4. Opzetten van lokale actieplannen (SEC Action Plan) welke bijdragen
Deze methodiek is verbeeld in figuur 2.
aan het realiseren van de SEC Strategie om daarmee uiteindelijk de gewenste resultaten te bereiken op het gebied van energie-efficiëntie verbetering, gebruik van hernieuwbare bronnen, CO2-reductie, etc
Sustainable Energy Community approach
In voorgaande nieuwsbrieven zijn de projectresultaten van de eerste drie fasen gepresenteerd. In deze nieuwsbrief zullen wij u informeren over de laatste fase, de SEC Action Plans voor elke gemeente. Resultaten van de SEC actieplannen en hun implementatie Een focus op het stedelijk gebied is te vergelijken met een huishouden – selecteer enkele nieuwe acties zoals afvalscheiding, spaarlampen, dagelijkse gezondheidsoefeningen, etc. – monitor de effecten – evalueer. Een vergelijk kan ook worden gemaakt met een bedrijfs “ huishouden” - selecteer initiatieven om afval en energieverbruik omlaag te brengen, om de werkomgeving en gezondheid op het werk te verbeteren en om de energie efficiëntie te verbeteren, etc.- monitor de effecten – evalueer
Fig 2: The MUSEC cycle Deze aanpak van systematische en stapsgewijze implementatie van lokale acties kan resulteren in een continue verbetering in de richting van een Gemeentelijke Duurzame Energiehuishouding. In deze
De benadering op stadsniveau is in principe vergelijkbaar, maar hebben we te maken met een complexere omgeving. Een dergelijke omgeving met uiteenlopende doelen, strategieën en beleidsinitiatieven en met verschillende politieke partijen is moeilijker inzichtelijk te maken. Wel is er vaak een gemeenschappelijke rode draad te definiëren.
nieuwsbrief worden de eerste resultaten beschreven die zijn bereikt in de 7 MUSEC steden. Per stad wordt 1 lokale maatregel nader besproken. Jens Fendrup, European Green Cities
2SZHJQDDU&23 /RNDOHRYHUKHGHQSDNNHQKXQUROLQGHHPLVVLHKDQGHO In 1997 is het Kyoto protocol door veel landen geratificeerd. Ondanks allerlei moeilijkheden en tegenstrijdigheden die spelen bij het van kracht worden van het protocol, gaat van dit protocol een belangrijk signaal uit dat een wereldwijde cultuurverandering noodzakelijk is om de gewenste reductie in broeikasgassen te kunnen realiseren. Gedurende de COP3 in Kyoto ondertekenden meer dan 160 landen het verdrag, dat eerder werd voorafgegaan door het Raamverdrag inzake Klimaatverandering in Rio de Janeiro uit 1995. En in navolging hiervan zal binnenkort in december in Kopenhagen de COP 15 plaatsvinden. Hier zullen onderhandelingen worden gevoerd over de inhoud van en nieuw op te stellen protocol. Zes maanden voorafgaande aan deze conventie vond van 2 tot en met 4 juni een andere bijeenkomst plaats in Kopenhagen, met als doel meerdere partijen te betrekken bij het bereiken van emissiereducties van broeikasgassen. Nieuwe actoren in dit geval zijn de lokale overheden, die zich op de Local Government Climate Change Leadership Summit, hebben uitgesproken voor een grotere betrokkenheid en rol bij het nieuwe COP 15. Voorheen realiseerde men zich niet de rol die steden en burgemeesters kunnen spelen in het versnellen van de noodzakelijke veranderingen. De betrokkenheid van locale overheden is nu vanzelfsprekend en wordt ook gesteund door nationale overheden. Deze betrokkenheid en rol zullen tot uitdrukking komen in het nieuw op te zetten verdrag. Op Europees niveau, heeft de Europese commissie landen specifieke doelen (20-20-20) opgelegd in het reduceren van de emissies van broeikasgassen, het verbeteren van energie efficiëntie en een groei in het gebruik van hernieuwbare vormen van energie tot een aandeel van 20% in 2020. En waarom zouden enkel grote industrieën ( en al de activiteiten die een belangrijke positie vervullen op de emissie markt) moeten opdraaien voor de kosten? Het gaat erom de horizon te verbreden en ook lokale overheden hun rol en verantwoordelijkheid te laten nemen. Op deze manier kunnen ook steden en andere lokale overheden hun rol vervullen in de emissie markt. Het emissiehandelsysteem is een boekhoudkundig instrument om de uitstoot van broeikasgassen wereldwijd verder te reguleren. In de aldus onstane emissiemarkt spelen lokale overheden een cruciale rol in het in balans brengen van het tegengaan van vervuiling en economische vraagstukken. Luisella Duilia Meozzi, Marcello Antinucci (Coordinamento Agende 21 Locali Italiane) Voor verdere informatie: http://www.kl.dk/Ekstranets-link-ikke-det-denne/localclimatesummit/
De verantwoording voor de inhoud van deze publicatie ligt enkel bij de auteurs. Het is niet noodzakelijkerwijs de mening van de Europese Gemeenschap. De Europese Gemeenschap is niet verantwoordelijk voor enig gebruik van de informatie die hierin is opgenomen.
2
w w w .m u s e c e n e r g y .e u CRAILSHEIM (GERMANY) OP ZOEK NAAR DE ENERGIE OPSLAG! Crailsheim is trots op haar voorbeeldige SEC maatregelen die internationale publiciteit hebben gegenereerd. Deze voorbeelden van gerealiseerde en geplande acties zijn: het Stadtwerke Crailsheim’s zonnecollectorenpark- met een maximale capaciteit van 7 MW en een collector oppervlakte van 10.000 m² en daarmee Duitslands grootste zonthermische centrales en een 9 MW installatie voor thermische mineralisatie van zuiveringsslib in combinatie met een biomassacentrale gebouwd in samenwerking met 27 buurgemeentes. Twee belangrijke voorloperbedrijven, Procter & Gamble en Voith Turbo, hebben voorbeeldige energie-efficiëntiemaatregelen doorgevoerd in hun fabrieken in Crailsheim. Het MUSEC project was voor Crailsheim een katalysator achter het samenbrengen van de lokale activiteiten in een gemeenschappelijke SEC strategie en SEC-actieplan. MUSEC werd in Crailsheim gelanceerd tegelijk met de “Energie Opslag Campagne”, een energie bewustwordingscampagne in combinatie met een foto wedstrijd. De volgende activiteiten zijn nog in nning, zoals een
Fig.3: Crailsheim’s bewustwordingscampagne
campagne op gericht op RES/RUE-warmte contracten voor industrieën en de woningbouw sector. Meer informatie over de Crailsheim SEC activiteiten zijn te vinden op www.musec-crailsheim.de
DUURZAME STEDELIJKE KUNST IN VALBY (DENEMARKEN) De Kopenhaagse wijk Valby heeft een nieuw soort stedelijke kunst. Het is het vlaggeschip van een reeks photovoltaische installaties in de omgeving, als onderdeel van het lokale PV implementatie plan voor Valby. Het kunstwerk is gekoppeld aan het naar het zuiden gerichte uiteinde van een grote, oude fabriek, die is gebouwd voor het testen van hoogspanningsapparatuur. Hoewel het project naar dit verleden verwijst, fungeert het gebouw nu als een prominente cultuurlokatie. Met haar prominente positie in het hart van het gebied en zichtbaar voor talloze forenzen die dagelijks met de trein passeren, is het bedoeld als een nieuwe landmark voor Valby. Artiest Anita Jørgensen was verantwoordelijk voor het ontwerp, dat uit verschillende grote zwarte monocrystalline PV-panelen bestaat gecombineerd met rood neon buizen. De lampjes krijgen hun stroom van de elektriciteit die gedurende de dag door de zonnepanelen wordt opgewekt en zijn ‘s Fig.4: PV Urban Art in Valby
avonds aan. Zij vormen een patroon van zachte golven die het gebouw en de zonnecellen omringen, wat een speels contrast vormt met de rechte hoeken van de panelen en het gebouw zelf. De installatie is van hoge technische en esthetische kwaliteit en laat zien hoe duurzame zonnetechnologie met succes kan worden geïntegreerd in architectuur en het stedelijk milieu. Naast dat het een eyecatcher is, heeft het een hoog symbolische waarde voor duurzaamheid. Op een positieve en creatieve manier vraagt het aandacht voor lopende laag energieverbruik projecten in het gebied, evenals voor het thema duurzaamheid in zijn algemeenheid. Het project ondersteunt het Kopenhagen Climate Plan, dat gericht is op 20 % CO2-reductie binnen de periode 2005-2015 en CO2-neutraliteit in 2025.
GEMEENTE DOBRICH LANCEERT EEN PROJECT VOOR OPTIMALISATIE VAN SCHOLEN (BULGARIJE) Het project ‘Naar beter onderwijs in Dobrich door middel van gerenoveerde en gemoderniseerde scholen-infrastructuur’ is opgestart door de gemeente als onderdeel van het Operationele Programma ‘Regionale Ontwikkeling’. Het hoofddoel van het project is om efficiënte scholen te realiseren die de toegang zullen verbeteren tot hoogkwalitatief onderwijs en tot overeenstemming met de Europese principes voor duurzame ontwikkeling. Het project richt zich er specifiek op om randvoorwaarden te creëren voor specifiek het onderwijs van sociale achterstandskinderen en om de beroepsopleiding voor sociale en zakelijke beroepen te verbeteren. De projectactiviteiten omvatten het renoveren van vijf schoolgebouwen en twee crêches in Dobrich, ten behoeve van verbetering van de onderwijskwaliteit. De specifieke acties zullen verbetering van de energiekarakteristieken van het gebouw omvatten, door middel van verbetering van de ramen (8526 m2), het elektrische systeem (5480 m), de waterinstallatie, isolatie en door het uitvoeren van reparaties in de gebouwen en de daken (9240 m2). Met een cofinanciering van 110 075 BGN van de Gemeente Dobrich zullen materialen gekocht kunnen worden voor de schoolgebouwen en voor de beroepsopleiding en onderwijs aan 4151 leerlingen en 450 leraren en docenten. Het project heeft de volgende verwachte resultaten: •
gerenoveerde en gereconstrueerde onderwijs-infrastructuur van vijf scholen en twee crêches in Dobrich, door middel van een
•
Energie-efficiëntiemaatregelen geïmplementeerd in gebouwen ten behoeve van energiebesparing en CO2-besparing
gereconstrueerde en opnieuw ingerichte gebouwvoorraad •
Een publieksgeoriënteerde omgeving voor sociale opname van achterstandskinderen door reconstructie van de toegankelijke faciliteiten
•
Verbeterde beroepsopleiding door modern uitgeruste onderwijslokalen in de scholen. De verantwoording voor de inhoud van deze publicatie ligt enkel bij de auteurs. Het is niet noodzakelijkerwijs de mening van de Europese Gemeenschap. De Europese Gemeenschap is niet verantwoordelijk voor enig gebruik van de informatie die hierin is opgenomen.
2 3
w w w .m u s e c e n e r g y .e u BIOMASSACENTRALE VOOR WOONWIJKEN BOUVERIJEN EN WOONAKKER IN BREDA (NEDERLAND) Er komt een biomassacentrale die de twee nieuwe woonwijken Bouverijen en Woonakker in Teteringen (gemeente Breda) van energie gaat voorzien. Het college van B&W heeft dit besluit genomen na het bekend worden van onderzoeksresultaten naar de haalbaarheid van een biomassacentrale. Voor de VINEX-woningbouwprojecten in Teteringen is eerder een energievisie gemaakt. Daarin is geconcludeerd dat een warmtenet voor 1.150 woningen en een school in de woonwijken Bouverijen en Woonakker goede mogelijkheden biedt voor een duurzame energievoorziening. Dat kan via een biomassacentrale of door het aanleggen van een collectief warmtepompsysteem. Fig.5 Bijstookcentrale van de stadsverwarming aan de Hogesschoollaan te Breda
Een
biomassacentrale
blijkt
duurzamer
te
zijn
dan
een
warmtepompsysteem (zie figuur 1 vergelijking energieconcepten). Ook kan een groot deel van ons gemeentelijk groen- en houtafval erin verwerken, middels verbranding. Nu uit onderzoek gebleken is dat een biomassacentrale haalbaar heeft het college besloten om die biomassacentrale te realiseren op de locatie Werkdonken. Het
EEN
GROENE
ENERGIEGORDEL
VOOR
is weer een belangrijke stap op weg naar een energieneutrale
RAVENNA (ITALIE)
stad”
De Gemeente Ravenna gebruikt haar stedelijke
Bij de biomassacentrale wordt het eigen groen- en houtafval van
planning voor het bewerkstelligen van een grote
particulieren en de gemeente benut voor opwekking van groene
groene gordel, die het gehele gemeentelijke gebied zal omvatten en in haar omgeving groene gebieden
stroom, waarbij de warmte wordt ingezet voor de verwarming van woningen. Het wordt hierdoor mogelijk een woonwijk te realiseren
(parken, crêches, fietspaden) en infrastructuren zal
die
integreren.
plaatsvinden binnen de gemeente Breda. Het composteerbedrijf
Binnen de gebieden die deel van de groene gordel
wordt een op- en overslagbedrijf waar groenafval wordt verzameld,
uitmaken, die totaal 130 hectare zal omvatten, zijn verschillende gebieden van ieder 30 hectare gespot
bewerkt waarbij de bruikbare fractie wordt gescheiden van de
voor hun positie en oriëntatie: dit zijn zeer gunstige plaatsen voor de installatie van duurzame energiesystemen (bijvoorbeeld: PV systemen etc.).
afgevoerd en de houtsnippers worden opgeslagen. Aangezien de biomassacentrale redelijk dicht bij woningen komt te staan is een goede architectonische inpassing noodzakelijk. Het
De
bijna
energieneutraal
is
Composteren
zal
niet
meer
onbruikbare fractie zoals blad. De onbruikbare fractie wordt
de
onderzoeksbureau G3 heeft in opdacht van de Gemeente Breda
tenderaanvraag voor private entiteiten, voor de
een marktscan uitgevoerd naar de haalbaarheid van een
realisatie van duurzame energiecentrales op haar
biomassacentrale. En daaruit blijkt dat er voldoende bedrijven zijn
eigen kosten. Deze zullen worden terugbetaald uit
die
een jaarlijkse royalty.
ontwikkelen. Die exploitatie kan op verschillende manieren (in
Deze inkomsten zullen dan worden geherinvesteerd
eigen beheer, commercieel of publiek-private samenwerking. De
door de Gemeente om zo energierenovaties in
gemeente Breda en de provincie Noord Brabant bekijken
publieke gebouwen te kunnen financieren. Deze projecten zullen dan worden gepland en
momenteel of een dergelijke centrale in eigen beheer kan worden opgezet.
Gemeente
gerealiseerd
publiceert
zonder
verdere
binnenkort
kosten
voor
belangstelling
hebben
om een
dergelijke
centrale
te
de
Gemeente. De projecten moeten aansluiten op de ligging van de gebieden en de omgeving, en moeten zijn geïntegreerd in de omliggende groene gordel om zo de impact op en mogelijke verstoring van de gehele stedelijke planning te minimaliseren. De Groene Gordel is van groot strategisch belang voor de gemeente en zij vormt een belangrijke bijdrage aan het behalen van de doelen die in het gemeentelijke beleid
met
betrekking
tot
natuurbehoud
en
energiebesparing zijn gezet. Voor meer informatie: www.agenda21.ra.it Fig. 6 Ravenna Groene Energiegordel De verantwoording voor de inhoud van deze publicatie ligt enkel bij de auteurs. Het is niet noodzakelijkerwijs de mening van de Europese Gemeenschap. De Europese Gemeenschap is niet verantwoordelijk voor enig gebruik van de informatie die hierin is opgenomen.
4
w w w .m u s e c e n e r g y .e u STEDELIJKE GELUIDSPLANNING EN VERNIEUWING IN FOGGIA (ITALIE) Al enkele jaren probeert Gemeente Foggia de levenskwaliteit van burgers op vele manieren te verbeteren. Een van de belangrijkste doelen is om de stedelijke omgeving te verbeteren, door een strategie te implementeren die een duurzame stad en het gebruik van duurzame energie in het dagelijks leven bevordert. Het eerste middel om deze doelen te bereiken, is lokaal beleid dat de strategie promoot met behulp van een PEAC (Gemeentelijk Milieu Energie Plan), een soort handboek op energieonderwerpen. Om een duurzame stad te realiseren moet het gebruik
van
duurzame energiebronnen (welke, en waar) worden uitgelegd
Fig.7: Geluidszones in Foggia
aan burgers en bedrijven zodat zij kunnen beslissen windenergie, zonne-energie of biomassa toe te passen. De strategie van Foggia is opgezet samen met concrete acties zoals het vergroten van het aantal groene stedelijke ruimtes, realisatie van fietspaden en maatregelen om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen door middel van duurzame energiebronnen (zonnestroom op publieke gebouwen, een project voor energiebesparende verlichting enzovoorts. Een van de belangrijkste acties voor verbetering van de levenskwaliteit
is
de
Stedelijke
Geluidsplanning
en
de
regelgeving daarvoor, en het opstellen van geluidswallen bij de drukkere stedelijke straten.
ZONNE-ENERGIE INFORMATIONPUNT IN ASTI (ITALIE) De Gemeente Asti heeft onlangs een geïntegreerd systeem voor het management en het onderhoud van haar 8 zonnestroomcentrales met een vermogen van 6 kilowattpiek geplaatst. De verwachte energieopbrengst van iedere installatie is 6379 kWh/jaar. Iedere centrale bestaat uit 36 panelen in twee rijen van 18 met een oppervlakte van 50 m2. Het tarief in de eerste twintig gebruiksjaren van de
Het hoofddoel van de nieuwe regelgeving is om het milieu en burgers te beschermen tegen geluid, door het volgende te reguleren:
installaties zal 0,4326 euro/kWh bedragen, zodat de economische besparing circa 1 148 Euro zal bedragen (0,18 Euro/kWh). Voor iedere installatie bedraagt de investering circa 30 000
-
Iedere menselijke activiteit die kan verstoren;
-
Verkeersgeluid;
25 jaar wordt een opbrengst van circa 28 000 voor iedere
-
Industriegeluid;
centrale voorzien.
-
Tuiniersactiviteiten;
-
Nieuwe bedrijfsmatige activiteiten; enzovoorts.
Euro, dit zal in minder dan 10 jaar worden terugverdiend. In
Alle scholen en publieke gebouwen die bij het project zijn betrokken zullen worden voorzien van een display met de energieproductie, de kooldioxidebesparing en gegevens
‘Stedelijke geluidszones’ scheiden het gemeentelijke gebied in zes geluidsklasses: Beschermde Zones (ziekenhuizen, scholen, stadsparken),
Woonzones,
Gemengde
Zones,
Intensieve
Activiteitenzones, Voornamelijk Industriële Zones en Geheel Industriële Zones.
over de zoninstraling. Het geïntegreerde systeem zal beheer en bediening op afstand mogelijk maken via het internet; het zal ook de efficiëntie checken en de uurlijkse productie vergelijken met verwachte waarden op basis van de werkelijke zoninstraling zoals gemeten door satellieten of instralingsmeters. In het geval een significant verschil ontstaat, zullen de beheerder en de eindgebruiker worden geïnformeerd door middel van een e-mail of een SMS met advies om actie. De displays (‘Solar Infopoint’) hebben ook een opvoedkundig doel, namelijk om de bewustwording te vergroten over duurzame energiebronnen, dit in samenhang met meerdere projecten om het kennisniveau en de vaardigheden van leerlingen en docenten in de betrokken scholen te vergroten.
Fig.8: Voorbeeld van he PV system in Asti
De verantwoording voor de inhoud van deze publicatie ligt enkel bij de auteurs. Het is niet noodzakelijkerwijs de mening van de Europese Gemeenschap. De Europese Gemeenschap is niet verantwoordelijk voor enig gebruik van de informatie die hierin is opgenomen.
5
w w w .m u s e c e n e r g y .e u LG Action
De stem van Europese lokale overheden activeren In Europa zijn er meer dan 100 000 LO’s (Lokale Overheden), en hun stem moet ook gehoord worden in het proces, aangezien zij een vitale rol spelen in het mitigeren van en adapteren tot klimaatverandering. Het project ‘LG Action’ (Networking action to involve Local Goverments in the EU and international energy and climate debate) helpt deze stem voor Europese LO’s om gehoord te worden. Het project wordt gecoördineerd door het Europese secretariaat van ICLEI – Local Governments for Sustainability, met als partners het Local Government Denmark (LGDK) , Association of Cities and Regions for Recycling sustainable Resource management (ACR+); The Regional Environmental Center for Central and Eastern Europe (REC); and Coordinamento Agende 21 Locali Italiane (CA21L). LG Action wordt uitgevoerd in samenwerking met vele andere Europese en nationale verenigingen en netwerken van LO’s, om te informeren, te mobiliseren en te luisteren naar LO’s – en om te helpen een positie te scheppen die zij belangrijk vinden. Het evenement demonstreerde de impact van de ‘Local Government Climate Roadmap’, die roept om een sterk en alomvattend post2012 klimaatregime en de aandacht vraagt voor de cruciale rol en het belang van LO’s in klimaatbescherming. Voor meer informatie: www.lg-action.eu
The 6th European Sustainable Cities & Towns Conference Dunkerque (FR), 19-21 May 2010 De 6e European Sustainable Cities & Towns Conference zal plaatsvinden in Dunkerque, Frankrijk op 19-21 mei 2010, met als gastheer de Metropolitan Council of Dunkerque met president Michel Delebarre, en de European Cities & Towns Campaign. In navolging van de Sevilla Conferentie van 2007 en direct na de COP-15 in Kopenhagen (7-18 december 2009) zal deze conferentie een kans bieden voor Locale Overheden om de vooruitgang en behaalde resultaten in het veld van duurzame ontwikkeling te overzien en beoordelen, in het licht van de huidige economische, sociale en klimaatcrisis. Voor meer informatie: www.dunkerque2010.org
MUSEC- MUltiplying Sustainable Energy Communities- Een blauwdruk voor activiteiten MUSEC is een Europees project dat gecofinancierd wordt door de Europese Commissie vanuit het Intelligent Europe programma. MUSEC’s hoofddoel is het stimuleren van de opstart van Sustainable Energy Communities (SEC) in 7 steden uit 5 Europese landen (Asti, Foggia en Ravenna (Italië), Dobrich (Bulgarije), Crailsheim (Duitsland), Breda (Nederland) en Valby (Denemarken). Ten behoeve van dit doel werken de steden samen met lokale belanghebbenden en specialisten in energie-efficiency en duurzame energie. Beoogd wordt een lange termijn strategie en actieplan op te zetten met een adequaat energiebeleid, innovatieve financieringsmechanismen en
PARTNERS
bewustwordingsprogramma’s die gebaseerd zijn op energiebesparing, het gebruik van duurzame energie en een reductie van CO2emissies.
Municipality of Asti
Municipality of Dobrich
Municipality of Foggia
Municipality of Ravenna
European Green Cities
6
[6]
