Vraagtekens bij virtualisatie

4IJDELIJK PERSONEEL WWWJENRICKNL

SPECIALISTINSPECIALISTEN 1 1

j u n i

2 0 0 8

•

n u m m e r

1 1

•

j a a r g a n g

2

•

w w w . i t - e x e c u t i v e . n l

Vraagtekens bij virtualisatie

IN HET NIEUWS IT-BUDGET KRIMPT Er zijn signalen dat de economie er begin volgend jaar aanzienlijk minder florissant bijstaat. Grote bedrijven anticiperen nu al met kostenbesparingen. Kleinere bedrijven zullen daarin meegaan, voorziet onderzoeksbureau IDC. p. 5

MANAGEMENT GLOBALISERING IT IN EINDSTADIUM De suprematie van de westerse wereld loopt op zijn eind. Nergens wordt dat sneller duidelijker dan in de it-industrie. Na de hardware verschuift ook de productie van software en de innovatie steeds vaker naar de opkomende landen. p. 15

TECHNOLOGIE MOND DICHT OVER SOA! Praat zo weinig mogelijk over services oriented architectures en sluit aan bij behoeften die in het bedrijf leven. Dat waren twee adviezen die aan bod kwamen op de discussie die de redactie organiseerde over dit onderwerp. p.20

De vele voordelen waar aanbieders van servervirtualisatie zo mee pronken, zijn in de praktijk uitermate lastig te realiseren. Dat is althans de bevinding van de zadenproducent voor de kassector De Ruiter Seeds.

I

t-manager Jan-Paul Krijgsman van De Ruiter Seeds heeft na een uitvoerig onderzoek besloten voorlopig nog niet op grote schaal aan servervirtualisatie te beginnen. Het grootste obstakel is volgens Krijgsman de onder-

liggende hardware. Doordat de processoren in servers dezelfde ‘stepping’ moeten hebben loop je het gevaar dat je de net aangeschafte serverblades bij een uitbreiding gelijk al weer moet vervangen. Ook ben je meer geld kwijt aan gebrui-

B+P =100% Projecten slagen 100%, zoals het hoort

Ga op zeker, ga voor B+P www.benp.nl

kerslicenties, omdat deze nog steeds gekoppeld zijn aan hardware. Verder is het heel lastig om lopende transacties in het werkgeheugen niet kwijt te raken als een virtuele machine het laat afweten. p. 26

MENS & WERK PESTEN HARDNEKKIG PROBLEEM Leidinggevenden hebben minder directe zeggenschap dan vroeger. Dit maakt het aanpakken van pesten moeilijker. De urgentie om in te grijpen wordt niet kleiner: pesten blijkt de arbeidsproductiviteit in hoge mate te ondermijnen. p. 33

REDACTIONEEL

INHOUD NIEUWS 4-11 5 7 9 11

Would-be green?

“De onderhandelingen zijn vastgelopen. Net als mijn computer.”

Het Internet Veiligheidspakket beschermt tegen bedreigingen van internet. Uw bedrijfscomputers zijn dus altijd beveiligd. Tegen virussen bijvoorbeeld.

Deze actie geldt tot en met 31 juli 2008.

Omdat de it-infrastructuur in het verleden is ontwikkeld zonder rekening te houden met het energiegebruik, is er de komende jaren op relatief eenvoudige wijze nog veel te winnen. De vraag is inderdaad hoe bedrijven zich daarna opstellen, als het verder verduurzamen van het it-gebruik netto geld zal gaan kosten. Hoeveel bedrijven zullen zich dan nog moreel verplicht voelen hun jaarverslag groen te kleuren? Maar aan de andere kant. Wat zullen klanten zeggen als hun leveranciers hun pas verworven groene imago weer afschudden? Imago komt te voet en gaat te paard. We zullen het zien. Het klimaatprobleem is in ieder geval een blijvertje, energieschaarste ook. Voorlopig is er nog heel veel te winnen met relatief eenvoudige ingrepen. Dat is een enorme kans voor elke itmanager. Maar ook en juist in breder verband liggen er voor de it-sector enorme mogelijkheden het verschil te gaan maken. IT is dé enabler om producten, processen en organisaties duurzamer te laten werken.

7,

95 excl. btw

per maand voor 2 pc’s

Nu 1 maand gratis * Ga naar kpn.com/ict

Moet Groene IT gepaard gaan met een moraal? Volgens puristen is er niets groens aan efficiëntie-operaties die het stroomverbruik verlagen en besparen op koeling en apparatuur. Dat is ‘would-be’ Green IT, een modieus label om geld te besparen. Nogal een gereformeerde opvatting, komt me voor : goed doen, moet kennelijk pijn doen. Natuurlijk, het is voor bedrijven nu de stroomkosten oplopen gemakkelijk scoren met groene initiatieven, waarbij duurzaam ondernemen gelijk oploopt met geld besparen. En dat zal ook nog wel een aantal jaren zo blijven. Maar is dat erg? Als grote bedrijven miljoenen euro’s besparen door wereldwijd alle pc’s die niet worden gebruikt automatisch uit te schakelen, dan voorkom je evenzovele kilo’s CO2-emissie. Dat gaat gelijk op. Steeds meer economen beweren: duurzame bedrijven zijn efficiënte bedrijven. Tenminste als je alle kosten van productie, gebruik en fatsoenlijke afvalverwerking van je it-apparatuur meeneemt in je CO2-boekhouding.

Op 25 juni is onze conferentie Greening the Enterprise 2.0 in Media Plaza in Utrecht. Ik zie u daar graag. Fred van der Molen Hoofdredacteur IT Executive Meer info: Greening the Enterprise, zie pagina 24-25

Nieuwsoverzicht Weekmakers Trends en feiten Wannahave Column Dominique Deckmyn

MANAGEMENT 12 13 14 15 17 18 19

‘Personeelstekort schrijnend’ Column Charles Groenhuijsen Management Kort 1 Globalisering IT bijna voltooid Omgaan met bedreigingen Management Kort 2 Column Ron Tolido

TECHNOLOGIE 20 23 26 28

Forumdiscussie IDC service oriented architectures Column IT&Recht Peter van Schelven Servervirtualisatie niet vanzelfsprekend Goede samenwerking cruciaal bij open-source en open standaarden

FORUM 31 31

Lezersreacties Agenda

MENS&WERK 33 33 36 37

Nieuws arbeidsmarkt Banencarrousel Portret van een it-manager Column René Diekstra

ESCAPE 38 38

Nerdville Colofon

ADVERTEERDERSINDEX 01 01 24-25 39 30 03 01 10 02 16 40 35 01

A2 Networks B+P Greening the enterprise ICT~Office IT Executive Recruitment IT Staffing Jenrick Logica KPN Michael Page SLTN QI QNH


*

KPN Business Center

0800-0403

ict-oplossingen

nr 11 • 11 juni 2008

3

in Het nieuWS

WeekmakerS

meer succesvolle projecten

GOOGLE PASSEERT YAHOO Volgens de cijfers van comScore, dat het internetgebruik in de VS meet, moet Yahoo voor het eerst de titel van meest-bezochte website in de VS afstaan aan Google. Google bereikte in april de top, met 141 miljoen bezoekers, aldus comScore. Yahoo kwam op een tweede plaats met 140,6 miljoen bezoekers en Microsoft op drie met 121,2 miljoen. Het succes van Google was voor een groot deel te danken aan een toegenomen aantal bezoekers van de zoekmachine en aan YouTube.

Het percentage it-projecten dat succesvol wordt afgesloten neemt langzaam toe. Dat blijkt uit de jongste ict Barometer van ernst & young. Het best scoren office-migraties en systeemintegratie met succespercentages van respectievelijk 81 en 79 procent. De invoering van hrm- , crm- en projectplanningssystemen gaat nog steeds erg vaak fout.

‘SOCIAAL’ VODAFONE Vodafone heeft voor 31,5 miljoen euro het Deense ZYB overgenomen. ZYB heeft ‘social networking’ software gemaakt voor het online opslaan van adresboek en agenda. ZYB is bijzonder omdat het werkt op mobiele telefoons. Vodafone zegt kansen te zien bij het adverteren bij ZYB. ZYB zegt ook actief te blijven voor alle andere mobiele netwerken, ook als het eigendom is van Vodafone.

FONDSEN ATOS TEVREDEN

H

et adviesbureau vroeg de deelnemers naar hun ervaringen van de afgelopen twee jaar. Een kwart gaf aan dat projecten inmiddels succesvoller verlopen dan in eerdere jaren. 13 procent meldde een verslechtering, en zo’n 60 pro-

De twee opstandige hedgefondsen Centaurus en Pardus hebben een akkoord gesloten met de directie van Atos Origin. Er komt een nieuwe structuur voor de raad van advies, waarin de fondsen deelnemen. Daarmee is hun plan om de automatiseerder op te splitsen en een deel van het management te vervangen, van de baan.

cent zag geen verandering. Dit beeld stemt overeen met eerdere onderzoeken in het kader van de ICT Barometer. In juni 2006 werd door Ernst & Young voor het eerst een onderzoek gedaan naar ervaringen met projecten. Toen bleek dat 9

procent van de projecten mislukte, 49 procent een gedeeltelijk succes was en 42 procent een succes. Geen geweldige score, want het betekende dat meer dan de helft van de projecten niet volledig succesvol werd afgerond. In die tijd werd er in de media dan ook veel aandacht besteed aan het grootschalige falen van it-projecten. In 2007 werd het onderzoek voor het eerst herhaald en bleek er een lichte verbetering. Er mislukte gemiddeld 4 procent van alle projecten, 48 procent was gedeeltelijk succesvol en eveneens 48 procent helemaal succesvol. In het huidige onderzoek is het beeld opnieuw iets in positieve zin bijgesteld. Nog steeds mislukt gemiddeld 4 procent volledig, 42 procent is maar zo-zo en 54 procent is oké. Maar voor het eerst is nu wel meer dan de helft van de projecten succesvol. Het percentage succesvolle projecten komt tot nu toe ieder jaar 6 procent hoger uit. Er is dus progressie.

•

virtueel niet goedkoper

OV-CHIPKAART UITGESTELD

Het is onwaarschijnlijk dat klanten een manier vinden om microsofts licentievoorwaarden voor software op virtuele machines te omzeilen. Dat zei een analist van Forrester tijdens Forrester’s it Forum in las vegas.

De invoering van de ov-chipkaart per 1 januari 2009 gaat niet door. Zoals al werd verwacht heeft staatssecretaris Huizinga aangegeven dat door alle problemen de datum van 1 januari niet meer te halen valt. In een brief aan de Tweede Kamer geeft Huizinga aan dat zij de ov-chipkaart nog steeds wil invoeren, maar niet langer landelijk per 1 januari 2009. Zowel de staatssecretaris als de vervoersbedrijven sturen nu aan op een gefaseerde uitrol van de chipkaart. Ook komt er een beter beveiligde chip in de kaart.

E

r is middels virtualisatie niet een slimme manier om kosten te besparen met Microsoftsoftware, dat was zijn boodschap. Maar klanten van softwareproducten proberen die wegen wel te vinden, zo blijkt uit een recent rapport van de Butler Group. Klanten met limieten op ondersteuning vergeten ‘per ongeluk’ te vertellen dat een product op een virtuele machine draait, of verplaatsen de inhoud van een virtuele machine even naar een fysieke server voordat ze voor ondersteuning bellen. 4

nr 11 • 11 juni 2008

Niettemin bestaan er wel mogelijkheden om kosten te besparen, alleen maar door Microsofts voorwaarden goed te lezen. Zo kent Windows Server 2008 diverse licentiemodellen met verschillende voorwaarden, en het blijkt dat een ‘Datacenter’-licentie van Windows Server 2008 goedkoper is wanneer er tien tot twintig virtuele machines per server worden geïnstalleerd. Daarom is het belangrijk, aldus Forrester, om bij de onderhandelingen met Microsoft voor licenties voor virtuele servers gunstige voorwaarden betreffende het opwaarderen te bedingen. En als tip geeft Forrester mee dat je met Microsofts Software Assurance gunstige voorwaarden krijgt voor desktop-virtualisatie, waardoor gebruikers thuis of op kantoor kunnen werken zonder dat er een extra licentie nodig is.

•

microsoft geeft korting door microsoft gaat klanten geld teruggeven die producten aanschaffen die ze hebben gevonden via advertenties in microsofts zoekmachine.

D

e nieuwe dienst heet ‘Microsoft Live Search cashback’ en bevat inmiddels de producten van zevenhonderd verkopers, aldus Microsoft. Het bedrijf denkt dat het ook een interessante dienst is voor adverteerders, omdat Microsoft zo een klein beetje meehelpt bij het verkopen. Overigens betalen de adverteerders de korting; in overleg met Microsoft wordt besloten hoeveel korting de adverteerder op deze manier geeft en Microsoft kan die korting doorgeven. Adverteerders krijgen ook een veel directere reactie (het kopen van een product) op hun advertentie, dan bij andere vormen van adverteren, waarbij ze bijvoorbeeld moeten betalen voor een klik. Kopers kunnen via cashback een korting krijgen van bijvoorbeeld 2 of 5 procent. Cashback is gebaseerd op de techniek van Jellyfi sh, dat Microsoft vorig jaar overnam. Het is voorlopig alleen maar in Amerika beschikbaar.

•

it-budget krimpt er zijn signalen dat de economie begin volgend jaar het een stuk minder zal doen. grote bedrijven anticiperen daar nu al op met het plannen van kostenbesparingen. kleinere bedrijven zullen daarin meegaan, voorziet onderzoeksbureau iDc.

T

ekenen die volgens IDC wijzen op een teruggang in de conjunctuur zijn de door het CPB voor 2009 voorspelde afname van de groei van het bnp (bruto nationaal product) met 0,5 procent, een lichte toename van de inflatie tot 2,75 procent en een daling van de buitenlandse investeringen in Nederland met een 0,5 procent. Vooral dat laatste ziet IDC als een signaal dat heel serieus genomen moet worden. Grote bedrijven zijn nu al bezig de gevolgen van de verwachte groeivertraging op te vangen door het plannen van kostenbesparingen, aldus Peter Vermeulen, consulting director van IDC Benelux. Als voorbeeld noemt hij KPN, dat zijn it-budget de komende jaren met de helft wil gaan terugbrengen. Wat de verschillende itdeelmarkten betreft is het beeld wisselend. IDC verwacht voor 2008 nog een minieme groei van 1 procent aan uitgaven voor hardware. Zakelijke smartphones en groene pc’s zorgen hier voor wat tegenwicht tegen de over het geheel dalende trend. De bestedingen voor software gaan nog steeds behoorlijk omhoog, namelijk met 8 procent. Dit komt voor een deel, omdat veel erp-pakketten onderhand aan vernieuwing of vervanging toe zijn. De groei in it-services zal 5 procent bedragen, raamt IDC. Hier zit de muziek vooral in verschillende vormen van outsourcing en in het aanbod van ‘software as a service’.

•

GATES EN BALLMER TWEE HANDEN OP EEN BUIK? … nee, ze vochten elkaar de tent uit. Bill Gates en Steve Ballmer zijn sinds 30 jaar kameraden en zakenpartners. Samen maakten ze Microsoft groot. Maar harmonieuze types zijn het allerminst. We weten nu dankzij de Wall Street Journal dat hun confl icten escaleerden nadat Gates in 2000 de feitelijke leiding overdroeg aan Ballmer. Gates zou er grote moeite mee hebben gehad dan daarna zijn invloed ook echt minder werd. Het moet er heftig aan toe zijn gegaan in de directievleugel. De onderlinge scheldpartijen, sla-met-deur gesprekseindes en ijzige stiltes bezorgden Microsofts subtop zoveel kopzorgen dat regelmatig verzoeningspogingen werden geïnitieerd. Het zou wel ruim een jaar hebben geduurd voordat Gates zijn rol als nummer 2 echt accepteerde. En waarschijnlijk voelt Ballmer zich pas eind deze maand - als Gates zijn kantoor ontruimt - werkelijk de baas. De competentiestrijd tussen Ballmer en Gates maakte Microsoft minder slagvaardig. Interne confl icten bleven lang doorzeuren. Dat gold bijvoorbeeld het NetDocs-initiatief. Begin deze eeuw werkte een forse afdeling van wel 400 man aan een online-variant van Office - ver voor Google dus. Maar de Office-divisie zag NetDocs vooral als een bedreigend project dat de eigen omzet zou gaan kannibaliseren: weg ermee dus. Ballmer en Gates lieten de richtingenstrijd lang dooretteren: pas eind 2001 werd NetDocs kalt gestelt door het onder te brengen bij de Office-divisie. Die wisten er wel raad mee: pas dit jaar zien we er iets van terug met de introductie van LiveOffice. WIE WIL ER MOBIELE TV? … waarschijnlijk iedereen, want het lijkt me niets. KPN begint met MobielTV, waarmee je tv kunt kijken op je mobieltje. Zitten we daarop te wachten? Volgens mij niet. Dat bijna elk eerder tv-initiatief van KPN is mislukt, sterkt mij in mijn verwachting. Maar ik kan er best ook helemaal naast zitten. Want waarom zou je niet achter in de auto, in de trein, of wachtend bij de bushalte tv willen kijken? Miljoenen Aziaten doen het immers ook. Maar ja, in Japan was iMode ook een succes. Hulde niettemin voor KPN dat als een ware Europese trendsetter de sprong waagt, zelfs nadat eerdere mobiele-tv pogingen in Nederland jammerlijk zijn mislukt. Daarbij werd overigens wel gebruik gemaakt van een krakkemikkige techniek - een soort internettelevisie (iptv) over umts. Je kunt daar veel over zeggen, maar uiteindelijk werkt het gewoon niet: een umts-netwerk heeft onvoldoende bandbreedte om grote aantallen gebruikers te bedienen en levert (dus) een matige kwaliteit. Meer potentie hebben moderne varianten van het klassieke ‘broadcasting’-principe: uitzenden vanaf hoge zendmasten. Je ontvangt het signaal op een klein tv-tje met antenne. Dat zo’n tv-ontvanger wordt ingebouwd in een mobieltje is toeval. Mobiele tv nieuwe stijl staat volledig los van het mobiele telefonienetwerk. Mag ik de leveranciers vast dringend verzoeken het geluidssignaal uitsluitend via een koptelefoon beschikbaar te stellen. Anders wordt het reizen per trein een nog grotere bezoeking. Hoewel, de technologie van KPN - DVB-H schijnt niet te werken boven de 80 km per uur, dat scheelt.

Fred van der Molen nr 11 • 11 juni 2008

5

in Het nieuWS

trenDS en Feiten

NEDERLAND GAME-LAND Bijna driekwart van de hele Nederlandse bevolking van acht jaar en ouder speelt computergames, gemiddeld vier uur per week. Dit blijkt uit het Nationaal Gaming Onderzoek 2008 dat TNS NIPO en Newzoo in april 2008 hebben gehouden onder ruim vijfduizend Nederlanders. Het onderzoek is representatief voor de ruim twaalf miljoen Nederlanders van acht jaar en ouder met toegang tot internet.

MS STOPT BOEKZOEK-SITE Microsoft is gestopt met de aparte zoek-websites voor boeken en academische publicaties, Live Search Books en Live Search Academic. Microsoft stopt ook met het inscannen van boeken en andere publicaties. De zoekresultaten van de genoemde websites verschijnen wel blijvend in de normale zoekmachine. Microsoft denkt dat een zoekmachine het best boeken kan ontsluiten door het indexeren van bijdragen van uitgevers en bibliotheken. Tot dusverre heeft Microsoft 750.000 boeken ingescand en 80 miljoen artikelen in de index opgenomen.

VS: GRATIS DRAADLOOS? De Amerikaanse Federal Communications Commission (FCC) zal binnenkort een besluit nemen over het veilen van een radiospectrum, waarbij de eigenaar een deel van het spectrum ter beschikking moet stellen voor gratis internet. Welke techniek daarvoor wordt gebruikt staat vrij, maar het ligt voor de hand dat dat wimax wordt. Verschillende bedrijven hebben een voorstel hiervoor gedaan; zij denken middels advertenties geld te kunnen verdienen.

TRANSLATE: MEER TALEN Google heeft tien talen toegevoegd aan Google Translate, hetgeen het totaal aantal ondersteunde talen op 23 brengt. Toegevoegd zijn nu: Bulgaars, Kroatisch, Tsjechisch, Deens, Fins, Hindi, Noors, Pools, Roemeens en Zweeds. Bovendien is het mogelijk om iedere beschikbare taal als bron of doel te kiezen. Zo wordt het dus mogelijk om te laten vertalen van Chinees naar Frans.

6

HP STEEKT IBM DE LOEF AF OP SERVERMARKT In het eerste kwartaal van 2008 verkocht Hewlett-Packard voor ruim 4 miljard dollar aan servers. Daarmee steekt het nipt IBM voorbij. In deze cijfers van Gartner worden IBM’s mainframes meegerekend. Van de top 5 zagen alle fabrikanten hun serverVerhoudingen servermarkt 1ste kwartaal omzet stijgen, behalve Sun, dat lichtjes achteruit2008 ging.

Webwinkels scoren vorig jaar is er in ons land in totaal voor 3,89 miljard euro verkocht door webwinkels. Dat is een groei van 38 procent vergeleken met 2006 toen in totaal 2,82 miljard euro werd omgezet.

D

it blijkt uit de Thuiswinkel Markt Monitor 2007 van Blauw Research in samenwerking met branchevereniging Thuiswinkel.org. In 2006 was er sprake van een groei van de online omzet van 27 procent ten opzichte van 2005. Het jaar daarvoor van 17 procent. Dat geeft aan dat de online omzet met een ware groeispurt bezig is. Deels gaat dat ten kosten van de traditionele thuiswinkelomzet via postorderbedrijven. De omzet van deze bedrijven nam vorig jaar met 9 procent af tot 0,79 miljard. Daarmee kwam de totale thuiswinkelomzet in 2007 ui op 4,68 miljard. Daarvan bestaat 83 procent uit online bestedingen. Opvallend is dat vorig jaar veel nieuwe consumenten de weg naar het web hebben gevonden, want anderhalf miljoen mensen deden in 2007 voor de eerste keer een online bestelling.

•

managers overwegen ‘insourcing’ volgens een recent onderzoek van gartner overweegt bijna 30 procent van alle europese it- en businessprofessionals, die verantwoordelijkheid dragen voor outsourcing, om bepaalde vormen van uitbesteed it-werk weer ‘terug te halen’ en in eigen huis te gaan doen.

D

it percentage is een verdubbeling ten opzichte van dat van een jaar geleden. Het hoge aantal professionals dat ‘inbesteding’ overweegt, betekent allerminst dat uitbesteden zelf aan populariteit begint in te boeten. Integendeel. 55 procent van de ondervraagden gaf aan dat het budget, dat zij daarvoor uittrekken, dit jaar zal toenemen. Bij slechts 10 procent zal sprake zijn van een afname. Ook het volume van de uitbesteding is en blijft hoog. 55 procent van de ondervraagden geeft er meer dan 25 procent van het it-budget aan uit. Bij een kwart van de ondervraagden is dat zelfs meer dan de helft van hun budget. Verder neemt ook het aandeel van offshoring binnen het geheel van de outsourcing nog steeds sterk toe. 53 procent van de ondervraagde bedrijven maakt inmiddels van offshoring gebruik. Vier jaar geleden was dat nog maar 25 procent. Het weer ‘inbesteden’ van bepaalde werkzaamheden laat zien dat bedrijven

op zoek zijn naar een nieuwe mix van werkzaamheden die ze zelf doen en die ze elders laten doen. Naast traditionele vormen van outsourcing en offshoring komen er ook nieuwe modellen op om itdiensten af te leveren, zoals software as a service (saas), cloud computing en verwante diensten. It-afdelingen moeten de komende jaren de juiste combinatie zien te vinden van interne diensten, traditionele externe diensten en deze nieuwe modellen, aldus Gartner.

•

iSo-iec 20000 bekend

I

nr 11 • 11 juni 2008

worden marketingmogelijkheden genoemd en een meetbare, hoge kwaliteit van it-dienstverlening. Een drempel is de kostbare en langdurige implementatie. ISO-IEC 20000 is de enige internationale standaard voor it-servicemanagement. Volgens deze standaard kan de it-dienstverlening van een organisatie worden beoordeeld en worden gecertificeerd. ISO-IEC 20000 is neutraal

14%

30% 5%

‘rendement it kan beter’ Het jaarlijks onderzoek van cSc onder financieel directeuren laat zien dat de meerderheid wel tevreden is met het rendemant dat it haalt, maar heel erg onder de indruk is deze doelgroep nu ook weer niet.

en bouwt voort op de ervaring en best practices van alle frameworks in it-servicemanagement, informatiebeveiligingsmanagement en kwaliteitsmanagement, zoals Itil, Cobit, MOF, Cmmi, ISOIEC 27002 en ISO 9001. Het onderzoek is uitgevoerd middels een online vragenlijst die is ingevuld door iets meer dan 40 man. Het volledige rapport is op te vragen bij Exin.

•

10%

HP IBM Dell Sun Fujitsu / FSC Andere

12%

29%

Bron: Gartner

D

it blijkt uit de tiende versie van het jaarlijks onderzoek van CSC in samenwerking met de Financial Executives Research Foundation, onder dit keer ruim zeshonderd financieel directeuren. Een meerderheid van 57 procent van deze ondervraagde directeuren vindt dat zij een acceptabel rendement op hun investeringen krijgen. En hoewel meer dan de helft het rendement goed vindt, noemt maar één op de negen het rendement ‘groot’. Zo’n 34 procent van de ondervraagden zegt dat het realiseren van de verwachte voordelen van it-investeringen cruciaal is voor hun organisatie. Toch neemt maar 41 procent van hen de moeite om it-projecten achteraf te screenen (postcompletion audits). De matige kwaliteit van gegevens werd door 42 procent als grootste pijnpunt gezien. Bijna 70 procent van de respondenten gaf aan dat de integriteit van de informatie de bedrijfsresultaten negatief beïnvloedde. Ook hier vindt opvallend genoeg weinig controle plaats. Minder dan de helft beschikt over formele procedures om de integriteit van de informatie te peilen en op peil te houden. Als grootste behoefte binnen het bedrijf wees 45 procent ‘corporate performance management’ (cpm) aan. Meer cfo’s zeggen te willen investeren in deze vorm van ondersteuning bij de besluitvorming over en controle van de prestaties. Bij 41 procent van de bij het onderzoek betrokken organisaties rapporteert de it-directeur aan de financieel directeur. Zo’n 33 procent rapporteert aan de ceo. Uit het onderzoek blijkt verder dat het it-budget de laatste drie jaren is gegroeid en dat ook voor 2008 een groei wordt verwacht.

•

exin heeft onderzoek gedaan naar de bekendheid en invoering van de iSo-iec 20000-standaard. Het blijkt dat in ieder geval it-dienstverleners de voordelen van de standaard zien. n 2007 heeft Exin in samenwerking met TÜV SÜD een kwalificatieprogramma ontwikkeld voor IT Service Management (Itsm) volgens de ISO-IEC 20000-norm. Uit de resultaten van het onderzoek blijkt dat internationale it-dienstverleners redelijk goed bekend zijn met ISO-IEC 20000 en deze hoog waarderen. Als belangrijkste voordelen van een certificering

verhoudingen servermarkt 1ste kwartaal 2008

ec: ‘iPv6 moet snel’

E

ind 2011 moet een kwart van alle bedrijven, overheidsdiensten en gezinnen in de Europese Unie IP versie 6 gebruiken. Dat is de doelstelling die Viviane Reding, Europees Commissaris voor de Informatiemaatschappij, op dinsdag 27 mei bekend maakte. De Commissie heeft de lidstaten opgeroepen om in eigen land de publieke sector het goede voorbeeld te laten geven. Overheden zouden hun eigen netwerken moeten migreren naar IPv6. Ze moeten bovendien de bedrijven voorlichten en hen helpen bij de migratie. De Commissie wil bovendien dat minstens honderd belangrijke Europese websites nog dit jaar beloven om (op een later tijdstip) de stap naar IPv6 te zetten.

•

KWART CIO’S MINIMALISEERT ROL IN SUCCESSEN Waar ze vroeger de ingenieurs waren die het netwerk van het bedrijf aan de gang moesten houden, besteden CIO’s nu een groot deel van hun aandacht aan het beveiligen van het netwerk. Dat blijkt uit een ondervraging in opdracht van netwerkspecialist Juniper. De CIO’s moesten ook de impact van hun IT-strategie op het commerciële succes van hun bedrijf ischatten. 74% gaf zichzelf een score van 6 of hoger op een tienpuntsschaal. Invloed op commercieel succes invloed it-strategie opit-strategie commercieel succes

1 - Helemaal geen invloed 2

4% 3%

3

2%

4

2%

5

15%

6

12%

7

21%

8

24%

9 10 - Erg veel invloed 0%

8% 9%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

Bron: Juniper

Politie luiStert graag mee In Nederland zijn in de tweede helft van 2007 in totaal 12491telefoontaps uitgevoerd, gemiddeld zo’n 1681 afgetapte gesprekken per dag. Dit blijkt uit een recente brief van het ministerie van Justitie aan de Tweede Kamer. Hiervan betrof het in 84 procent een tap op een mobiele telefoon, schrijft Justitie. De rest vond plaats op vaste lijnen. Verdere duiding over de tapstatistieken ontbreekt. Het is voor het eerst dat Justitie concrete tapcijfers vrijgeeft. In Nederlandse media werden deze cijfers vergeleken met die van de VS. Dat leverde koppen als ‘In Nederland worden meer gesprekken per dag afgeluisterd dan in de VS in een jaar. ‘ Zo erg is het nog niet. Men verwarde het aantal afgeluisterde lijnen met het aantal afgeluisterde gesprekken: in 2007 tapte de Amerikaanse politie 2208 telefoonlijnen af; over het aantal gesprekken werd niets gemeld. nr 11 • 11 juni 2008

7

in Het nieuWS

WannaHave

goed it-bestuur krijgt eigen norm elangrijkste punten in de standaard zijn een betere afstemming van IT op de bedrijfsstrategie en een continue controle of bijsturing van deze strategie nodig is. “Naast bestaande procesmodellen voor servicemanagement als Itil en Iso 20000 hebben organisaties behoefte aan een richtlijn die het management voorschrijft wat ze moeten doen om hun IT beter te laten renderen”, zegt Mark Toomey, managing director van het Australische adviesbedrijf Infonomics en één van de mensen die meegewerkt heeft aan de eerste versie van deze nieuwe standaard. Volgens Toomey is de nieuwe Iso-standaard de ontbrekende schakel tussen bestaande raamwerken en wat de directie kan en moet bijdragen aan it-governance. “De verkeersregels zelf zorgen er niet voor dat het veiliger wordt op straat. De mensen achter het stuur maken het verschil tussen veilig en onveilig. Zo is het ook met de toepassing van goed it-bestuur. Iso 38500 schrijft voor dat juist het management controleert en narekent of het eigen it-beleid vruchten afwerpt.” verkeerDe manier De nieuwe vuistregels zijn volgens Toomey hard nodig, omdat op dit moment directies van de meeste organisaties op een verkeerde manier met IT omgaan. “Het management van een organisatie moet zich niet bezighouden met de pc’s of de soft8

ware die aangeschaft moet worden. Er is nu veel te veel aandacht voor de technologie in directiekamers, terwijl het gesprek eigenlijk over de strategische waarde van IT moet gaan. Directeuren gaan op dit moment uitermate cynisch met IT om. Een houding ‘als het over IT gaat, ben je mij kwijt’ is niet ongebruikelijk. Dat moet echt veranderen als je kijkt naar het belang van IT in het goed functioneren van een organisatie”, aldus Toomey. Er komt volgens hem een aparte richtlijn voor itprojecten. “Juist in vernieuwingsprojecten zie je organisaties de mist ingaan. Het is lastig om uit te zoeken en bij te houden welke projecten de meeste waarde toevoegen, maar vooral ook uitvoerbaar zijn. Vaak is er aan het begin van een project wel een risicoanalyse, maar na verloop van tijd als projecten eenmaal lopen, kijken organisaties er niet meer naar om. Licht projecten vaker door en stuur ze eventueel bij. Daar kun je veel mee winnen.” Het grote belang van IT in het goed functioneren van een organisatie rechtvaardigt de stelling dat directies beter over IT moeten nadenken, vindt ook Chris Verhoef hoogleraar Informatica aan de VU. “Als er in je it-budget 2 miljard euro omgaat en je winst ligt bijvoorbeeld op 3 miljard euro per jaar, dan moet je als directie dit onderwerp uitermate serieus benaderen. Uiteindelijk wil je bij IT juist ook meer vat krijgen op nr 11 • 11 juni 2008

kPn Samsung P960tv

Het jaarlijkse prijzenfestival voor de nederlandse it-branche is weer geweest. De Broos van erp Prijs van 50.000 euro gaat dit jaar naar i-wood, dat een concept ontwikkeld heeft voor gesponsord mobiel internet.

Mobiele televisie; het is eerder geprobeerd en mislukt. Onder andere Vodafone heeft zich er in verslikt. KPN doet nu een nieuwe poging. De vaderlandse telco heeft samen met de mobieltjesfabrikanten Samsung en LG een provider voor mobiele TV in het leven geholpen. Behalve deze merken komt ook Nokia met mobieltjes waarop je tv kunt kijken. KPN gebruikt de techniek DVB-H, dus Digitenne maar dan voor mobieltjes. Vanaf deze zomer krijg je het gratis aangeboden bij dure KPN-abonnementen van 27,50 euro of meer. Los kost mobiele tv 9,95 euro per maand voor tien zenders. Dat worden er later meer, maar DVB-H heeft een maximum van 14 kanalen dus daar moet je het niet van hebben. Nee, mobiele TV kijk je op dooie momenten, tijdens het wachten dus. De Samsung P960TV is op 5 juni gelanceerd en het moet gezegd, hij is spectaculair. Niet zozeer de looks, als wel het haarscherpe beeld, snelle zappen en gebruiksgemak. Hij is intuïtief en de tv-kanalen starten snel op, wat een must is. Het balletje van de tennissers op Roland Garros is wel moeilijk te volgen. Een beetje flauw misschien, want dat is veel gevraagd. Het toestel is wel wat groot en zwaar, maar het is dan ook een tv. Hij heeft een uitschuifbare antenne - wel een beetje retro maar straks ongetwijfeld ook weer cool. Mensen weten in ieder geval dat je tv kijkt. Dat is ook wat waard. Daarnaast is ‘ie heel compleet. De P960 heeft email, internet, een camera, videobellen, mp3-speler en fm-radio en tal van functies die een hogere middenklasser moet hebben. Je kan ermee bloggen, rss en podcasts ontvangen en ook pc-synchronisatie is een eitje. Zou dus zomaar een hit kunnen worden. Maar de vraag is waarom mobiele televisie nu wel zou slagen. Een reden kan zijn dat KPN ervoor kiest om reguliere zenders en programma’s uit te zenden. In het verleden maakten operators themakanalen met nieuws, sport, muziek en zo. Mensen associëren televisie toch meer met omroepen en programma’s en zijn er nu wellicht rijp voor. En het EK komt eraan, dat helpt.

D

Het standaardisatie-orgaan iso is deze maand met de eerste versie van iso 38500 gekomen. Deze nieuwe leidraad voor it-governance geeft directies advies waar ze op moeten letten om de inzet van it te verbeteren.

B

Broos van erp Prijs naar i-wood

investeringskansen, risico’s, doorlooptijden van projecten en wat die projecten je organisatie opleveren. Op dit terrein kan Iso 38500 wellicht bijdragen aan betere sturing van IT. De echte toegevoegde waarde van de standaard hangt af van de bruikbaarheid van de aan-

De twee belangrijkste spelers in de nieuwe Iso 38500 it-governancestandaard Alison Holt (links) en Mark Toomey spraken maandag 26 mei op een congres van Bita-center en InformIT in Amsterdam.

er is nu teveel aandacht voor de technologie in directiekamers wijzingen. Hoe je de standaard precies moet toepassen, is echt de hamvraag. Of Iso 38500 ook op dit punt echt een verschil gaat maken kan ik nu nog niet beoordelen. Dat moet de tijd en vooral goede voorbeelden uitwijzen.” Meer informatie over de bijeenkomst en de standaard kunt u vinden op www.bita-center. com/itgovernance_seminar.

•

e inner circle uit de branche hoefde zich dit jaar maar één keer in avondkleding te hijsen, want organisator ICT~Office heeft besloten de uitreiking van de Broos van Erp prijs samen te voegen met die van de Nationale ICT Awards. De prijzen hebben ten doel innovatie in de it-sector te stimuleren. I-wood won de Broos van Erp prijs met een concept waarmee reclamebanners op het hoofdscherm van een mobiele telefoon verschijnen. Naar verwachting kan dit de toegangskosten voor mobiel internet fl ink verlagen. Het telecomproject OT2006 van de rijksoverheid kreeg een prijs voor de beste aanbesteding. De Software Improvement Group, indirect voortgekomen uit het Centrum voor Wiskunde en Informatica, won een prijs voor zijn geautomatiseerde kwaliteitsbeoordeling van software. Jaap Lems, Havenmeester Rotterdam en Rijkshavenmeester, kreeg de InnovatieSalon Award als medeorganisator van de InnovatieSalon Veiligheid. De breedbandprijs bleef ook in Rotterdam. De Politie Rijnmond kreeg een prijs voor de manier waarop het korps slimme camerasystemen in winkels inzet voor de bestrijding van overvallen. Philips ten slotte won de milieuprijs voor een René Kock van i-wood (midden) ontvangt de Broos van Erp Prijs nieuwe generatie 2008 van voorzitter hoofdjury Zsolt Szabo (rechts) en Mark energiezuinige Frequin DG DGET, ministerie van Economische Zaken (links). monitoren. Meer informatie: www.ictawards.nl

•

archimate wordt wereldtaal

Info > www.samsung.nl / www.kpn.com

archimate, een in nederland ontwikkelde taal voor het vormgeven, analyseren en visualiseren van bedrijfsarchitecturen, is op 29 mei formeel overgedragen aan the open group. Dit is een wereldwijd consortium van ondernemingen en kennisinstellingen, dat zich inzet voor open standaarden en interoperabiliteit.

A

rchimate is een onafhankelijke beschrijvingstechniek om de samenhang tussen verschillende bedrijfsdomeinen te modelleren en te visualiseren. Daarmee kan het management van een onderneming van te voren inschatten welke consequenties een beslissing heeft voor de rest van de organisatie. Zo kan sneller en meer doelgericht worden ingespeeld op ontwikkelingen in de markt. Archimate is tussen 2002 en 2004 in Nederland ontwikkeld. Eerder certificeerde The Open Group standaarden als Corba, Togaf en Unix.

Samsung P960: triband, HSDPA (3,6 Mbps), DVB-H mobiele TV met EPG en PIP, Bluetooth, mini USB, microSD, Symbian, 2,6” display met 262K kleuren, FM-radio, MP3, 3,0 MP camera, videobellen, diverse multimedia, e-mail, 10,2 x 5,3 x 1,7 cm, 138 gram. Prijs losse P960 is 499 euro incl. BTW en mobiele TV kost los 9,95 per maand. Tot 1 september is mobiele TV gratis bij KPN-abonnementen van 27,50 euro en hoger (hele contractperiode).

• nr 11 • 11 juni 2008

9

column 

Dominique Deckmyn

De Blackberry-manager

Wij hebben multinationals geholpen hun bedrijfsvoering te verbeteren.

IT-ers nemen niet graag hun eigen medicijn. Neem het standaardiseren van de gebruikersomgeving. Vinden we een prima idee. En ook het dichttimmeren van bureaucomputers, tot zelfs het inzetten van thin clients; of één standaard-pda of mobiel voor iedereen? Ja, allemaal uitstekende ideeën. Maar wel voor àndere gebruikers. Want juist voor ons it-ers en dus kenniswerkers pur sang werken al die restricties te belemmerend. We zijn namelijk anders en hebben zelf controle nodig over de omvang van onze mailboxen, over onze desktop en onze programma’s. Toch?

HP-gebruikers: helderheid! De voorgenomen overname van it-dienstverlener EDS door HP roept bij HP-klanten de nodige vragen op. Bijvoorbeeld: hebben zij straks voor de diensten die zij afnemen nog wel dezelfde contactpersoon bij HP? Blijft de service op hetzelfde niveau? En wat zijn de gevolgen voor bestaande outsourcingcontracten?

R

Wie gaat u verder helpen? Betere bedrijfsvoering door innovatieve outsourcing oplossingen. Strategische sourcing gaat veel verder dan het uitbesteden van activiteiten en die vervolgens inkopen tegen een zo laag mogelijke prijs. Het gaat om zorgvuldige en structurele keuzes over het intern en extern uitbesteden van processen en diensten. Een goede sourcingpartner levert markt- en klantkennis, continuïteit van de bedrijfsvoering en innovatiekracht. Innovatie betekent voor veel organisaties immers het verschil tussen winnen en verliezen. Logica is in Europa marktleider op het gebied van Applicatie- en Testoutsourcing. Innovatie is verankerd in onze outsourcing portfolio. Logica biedt u concrete oplossingen waardoor u de zorg voor uw bedrijfskritische applicaties met een gerust hart aan ons kunt toevertrouwen. Een bewezen werkwijze, die zich richt op het succes van uw bedrijfsvoering.

Wilt u meer weten over onze innovatieve outsourcing oplossingen? Bel Marcel Sommeling, Director Strategic Sourcing, telefoon 020 5033 000 of kijk op www.logica.nl.

inze Braaksma, voorzitter van Interex Netherlands, de HP-gebruikersvereniging in ons land, wil dat er snel duidelijkheid komt over het uitvoeringsplan van de integratie. “Wanneer gaat er wat veranderen? En wat betekent dat voor de dienstverlening? Dat is een centrale vraag.” Braaksma denkt dat de gevolgen voor grote, internationaal opererende klanten van HP niet zo heel ingrijpend zullen zijn, maar voor de kleinere, nationale bedrijven mogelijk wel. “Er worden nu twee grote organisaties over elkaar gelegd. De vraag is dan wie straks de leiding krijgt. Kunnen dat ineens EDS-mensen worden? En kunnen zij wel voldoende rekening houden met de cultuur in Nederlandse bedrijven?” Een andere vraag van Braaksma betreft de gevolgen van de overname voor de prioriteiten binnen de dienstverlening. “Van EDS is bekend dat ze sterk zijn in bpo-trajecten en in outsourcing op het vlak van hrm. Neemt HP dat nu over? Wat wordt het beleid? Het bestuur van de HP Gebruikersvereniging gaat binnenkort een peiling houden onder zijn leden, aldus Braaksma, om te inventariseren welke vragen er allemaal leven en het zal die vragen ‘bij ieder contact’ aan het management van HP voorleggen. Nog even apart Op de gevraagde helderheid zullen de klanten van HP nog even moeten wachten, reageert Herbert Wormgoor, woordvoerder van HP Nederland. “Dat kan pas als de overeenkomst formeel is afgerond.” Hij verwacht dat dit ‘in de tweede helft van 2008’ zal gebeuren. “Tot die tijd zijn HP en EDS twee aparte bedrijven en verandert er in de praktijk van onze klanten nog niks.” Bij de latere integratie zal gebruik worden gemaakt van ‘best practices’, die zijn ontwikkeld op basis van eerdere ervaringen met de overname van Compaq door HP, zo verzekert hij. 

•

Met bpm - business process management - is het niet anders. Wij van de IT zijn natuurlijk de echte kenners van de bedrijfsprocessen en dus de juiste instantie om die processen te optimaliseren en informatiseren. Maar hoe zien onze eigen werkprocessen eruit of de processen die we dankzij onze IT mogelijk maken? Je zou er geen schema van durven tekenen. Maakt u ook wel eens vergaderingen mee waarin mensen met verantwoordelijke functies de helft van de tijd in beslag worden genomen door communicatiemiddelen die hen door de it-afdeling zijn aangereikt. Het ergst is dat als de it-ers zelf vergaderen. Natuurlijk, er wordt teveel vergaderd. Maar één van de nieuwe redenen waarom vergaderingen steeds langer duren, en waarom steeds minder aanwezigen een creatieve bijdrage leveren is juist omdat de helft van de aanwezigen bezig is met zijn mail of mobiele telefoon. Elke leraar kan u uit ervaring vertellen dat zulke bijeenkomsten geen efficiënt proces oplevert. Geen mooie flow, om het in Lean-termen te zeggen. Daarom zijn mobieltjes in de klas verboden. Daarom beginnen nu ook bedrijven communicatiemiddelen in de ban te doen bij vergaderingen. Ziet de rest van onze werkdag er eleganter uit? Elke keer dat u onnodig uw inbox controleert, maakt u een overbodige stap die eigenlijk, vanuit bpm-standpunt, uit uw werkproces moet worden geoptimaliseerd. Dan hebben we het nog niet over de hyperdrukke Blackberry-manager die alleen maar reactief commando’s en beslissingen in telegramstijl afvuurt. Hij werkt zich te pletter en waant zich onmisbaar, maar hij is in feite totaal onbekwaam omdat hij niet kan plannen en delegeren. Zo’n manager neemt impulsieve beslissingen in enkele seconden, terwijl we er in bpm toch naar streven om de ‘variabiliteit uit onze processen’ weg te filteren. Werkprocessen van andere werknemers structureren we kortom graag. Maar onze eigen werkomgeving - en die andere kenniswerkers - maken we steeds chaotischer. Dat leidt tot een cultuur zonder reflectie; tot een stortvloed van proefballonnetjes die direct via mail, chat of sms met collega’s worden gedeeld en hen ook weer van het werk houden. De modeterm ‘Unified Communications’ suggereert harmonie en rust, maar de werkelijkheid is precies omgekeerd. Als het it-ers écht menens is met business process management, met het optimaliseren van processen, dan moeten we die bpm-bril ook eens ophouden als we kijken naar ons zelf en ons soort kenniswerkers. Ik voorspel u: dan zien we dingen die ons absoluut niet bevallen; dan zien we een werkcultuur die lang niet altijd zo ‘lean’ en efficiënt is als we zelf denken. nr 11 • 11 juni 2008

11

MAnAgEMEnt

COluMn

CHArlES grOEnHuIJSEn

Managers zijn het ergste!

Outsourcing ondergraaft opleiding toekomstige it-leiders

Ik herinner me zakelijke trips waarbij collega’s binnen vijf minuten na aankomst in een hotel al trots met blanco bonnenboekjes liepen te zwaaien. Je moet er oog voor hebben. Of ik er ook eentje wilde? Thank you, but no thank you. Tip: Er zijn dommeriken die niet in de gaten hebben dat bonnen vaak genummerd zijn. Zorg er bij je declaratie voor dat je geen opeenvolgende nummers gebruikt. Een oplettende chef of administrateur kan daar over vallen. En er bestaat speciale antifraude-software die dat soort slordigheden meedogenloos bloot legt. Het blad ManagementTeam schreef onlangs: “De Nederlandse manager is grenzeloos naïef.” Tweederde handelt declaraties met de Franse slag af.. Slechts een derde van de bedrijven controleert alle declaraties. Die labberdekakkie-houding van veel managers heeft alles te maken met hun eigen zwakheden. Ze willen soms helemaal niet dat fraude wordt ontdekt. Volgens een heuse Nyenrode-professor ziet het profiel van de gemiddelde onkostenfrommelaar er namelijk zo uit: “hoog opgeleid, tussen de 40 en 60 jaar, hoger middenkader, al lange tijd in dienst, veel vertrouwen onder collega’s.” Ja, kijk maar even om u heen. Al wat kandidaatfraudeurs in het vizier?

‘Personeelstekort schrijnend’ Door Fred van der Molen

de bestaande tekorten op de arbeidsmarkt noodzaakt tot meer uitbesteden. dat ondergraaft weer de toekomstige ontwikkelingsmogelijkheden van eigen medewerkers. gartner luidt de noodklok over het arbeidspotentieel in westerse landen. We legden een aantal bevindingen voor aan de deelnemers van het it Executive-rondetafelgesprek in Barcelona. Hoe erg is het arbeidstekort? Peter Hanselman (zelfstandig consultant): “Het tekort in de sector is echt schrijnend. Je wordt wel gedwongen om naar andere landen te gaan. In OostEuropa word je met open armen ontvangen, maar echt eenvoudig is het niet als je werk verplaatst. Je moet de mensen wel opleiden, vooral in de ‘governance’- en businessaspecten.

‘EEN BEDRIJF MOET  DE CRUCIALE  KENNIS IN HUIS  HOUDEN’

Personeelsgebrek leidt dus tot extra offshoring. Wat betekent dat voor de toekomst? Hanselman: “Dat schept echt problemen. Ik vergelijk het met voetbal. We halen spelers uit het buitenland en vergeten onze eigen jeugd op te leiden.” Toon Geensen (Gartner). “It-ers kunnen zich moeilijker ontwikkelen binnen een organisatie, als grote delen zijn uitbesteed. Neem ABN Amro, dat een groot deel van zijn IT heeft uitbesteed. Daardoor raak je ook veel talent kwijt, en vooral: de mogelijkheid om nieuwe talenten te ontdekken en op te leiden. Waar je als bedrijf minimaal voor moet zorgen, is dat je de cruciale kennis in huis houdt. Dus minimaal een eigen cio en eigen architecten die controle houden over wat er in de samenwerking tussen business en IT gebeurt. Je moet ook zeker echte wizards houden die nieuwe ontwikkelingen in de gaten houden, en je moet een verdomd goede ‘procurement’-functie hebben. Maar als je veel uitbesteedt, kun je nauwelijks meer een carrièrepad bieden. Dat is de negatieve kant van de outsouring.” Hanselman: “Maar waarom niet een carrière in de business zelf. Of natuurlijk bij een dienstverlener.” Norbert Schmelzer (QNH): “Je moet het aantrekkelijk maken. Een boekhouder kan toch ook controller worden of cfo. Ik merk dat jonge mensen verder willen kijken dan hun neus lang is. Waarom bestaat hier zo weinig interesse voor technische studies? Geensen: “Dat heeft toch te maken met het huidige welvaartsniveau. In Oost-Europa is er een enorme

12

nr 11 • 11 juni 2008

drive om via zo’n studie je te ontworstelen aan armoede, om carrière te maken. Hier hebben jongeren een waaier aan mogelijkheden. Ze vinden kennelijk andere studies leuker.” Schmelzer: “Dat kun je constateren, maar de vraag is wat je er aan kunt doen! Kennelijk vinden ze het vak zelf onaantrekkelijk. Je kiest toch een studie met het oog op wat je er later mee wilt gaan doen? Men kiest liever voor communicatiewetenschap of vrijetijdskunde. Geensen: “ik denk ook dat beroepen in de IT onaantrekkelijk overkomen. Blijkbaar lijkt het leuker om te werken als zang- en dansleraar of communicatiedeskundige. Schmelzer: “Maar ik merk ook dat de werknemers die we krijgen zeer gemotiveerd zijn. Ze hebben een veel betere mentaliteit dan twintig jaar terug. Ze werken harder, kijken verder vooruit, zijn ambitieuzer. Maar ze zijn ook veeleisend. Wij nemen tussen de vijftien en twintig mensen per maand aan. Wij merken dat ze vooral interessant werk willen: een baan met meer dimensies. Ze willen niet meer alleen goed zijn in infrastructuur of alleen in data-analyse. Ze willen de hele scope.” Arjan van Dijk (Ymere): “We hebben nu een generatie die is opgegroeid met computers en Playstations. Om nog een aparte it-opleiding te gaan doen, vinden ze hartstikke suf. Wat er moet gebeuren, is dat IT veel meer in andere studies wordt geïntegreerd. Je moet mensen interesseren vanuit de business, vanuit de inhoud.” Arjan van Dijk, je gaat bij Ymere een nieuw SAP-systeem implementeren en een nieuwe architectuur met een harde deadline van 18 maanden. Maak jij je geen zorgen over personeelsgebrek? Van Dijk: “Het is niet echt mijn probleem, maar van de dienstverlener die de klus krijgt. Die moet maar zorgen dat hij zijn mensen ergens vandaan haalt.” Geensen: “Maar je wilt wel graag mensen van goede kwaliteit. Dat is toch ook jouw zorg?

AAn dE rOndE tAfEl:

Deelnemers van links naar rechts: Fred van der  Molen (hoofdredacteur IT Executive en discussieleider), Toon Geensen (vp executive program  manager, Gartner), zittend: Arjan van Dijk (Manager  Informatisering Ymere, bestuurslid VRI), Peter Hanselman (zelfstandig consultant, lange geschiedenis  in de IT, waaronder cio van Getronics), en Norbert  Schmelzer (oud cio Nuon, directeur en partner bij  QNH). IT Executive organiseerde deze discussie  tijdens Gartners ITxpo in Barcelona. Zie ook het  vorige nummer waarin de deelnemers het hebben  over de mentale spagaat waarin veel hedendaagse  cio’s verkeren: ‘Risicomijder moet op avontuur’. Van Dijk: “Eigenlijk is dat niet mijn probleem. Het contract is geen inspanningsverplichting maar een resultaatverplichting. Hoe de aanbieder dat voor elkaar krijgt, maakt mij eigenlijk niet uit. Geensen: “Jawel, maar je weet ook dat de integrator nooit zal zeggen dat zijn personeel te kort schiet. Als het gaat uitlopen, zal hij vanaf zes maanden voor oplevering signalen afgeven dat hij de deadline niet gaat halen; er zijn altijd externe redenen te verzinnen. Van Dijk: “Het enige wat we kunnen doen, zijn strakke sancties. Geensen: “Wat je zeker moet doen, is een contract met shared risk/shared gain: een flinke bonus als je op tijd oplevert. Een gedeelde ondernemersvisie gekoppeld aan een leuk project maken de kans van slagen een stuk groter. Schmelzer: “Daarom krijg je vast goede mensen, Arjan. Dit is een leuk project, dit is uitdagend. Voor flutprojecten krijg je geen toppers meer.

•

Ik lees in een interview met Peter IJfs van Hoffmann Bedrijfsrecherche: “De bulk van de diefstal- en fraudezaken bij bedrijven komt voor rekening van bedrijfsleiders, directeuren en managers. Juist zij weten hoe ze de boel kunnen flessen zonder ontmaskerd te worden.” Interessant toch? De mannen die het ‘t minst nodig hebben rotzooien het meest. Lekker voorbeeld voor al die modaaltjes die voor hen werken! Maar heerlijk om je eigen vooroordelen over die zelfingenomen BMW-gilde zo bevestigd te zien. Ik geniet. IJfs noemt als voorbeeld een directeur die een rekening vervalste zodat hij de trouwjurk van zijn dochter als onkosten kon declareren. Kostelijk! Hoe schaamteloos kun je zijn? Dan heb je natuurlijk de ordinaire knoeiers die luxe vakanties, bloemen voor hun maitresse, gewichtige studiereizen naar Bali en relaxende snorkellessen op de Maladiven als bedrijfskosten opgeven. Bekende truc in dit segment: declareer een Business Class-ticket, maar koop een Economy-kaartje. De speurneuzen van Hoffmann stuiten ook nogal eens op knoeiende boekhouders. Die weten immers hoe de geldstromen lopen en kunnen slim geld wegsluizen. Soms trouwens met medeweten van de managers. Ik laat even mijn fantasie de vrije loop. Er zijn dus veel oplichters onder de managers. Wie kunnen dit als eerste ontdekken? Inderdaad de boekhouders. Maar trekken ze aan de bel. Welnee, waarom zouden ze? Je moet wel heel dapper zijn je baan te riskeren door je baas als dief te kijk te zetten. Maar elk nadeel heeft zijn voordeel, zei Johan Cruijff al. Pak dus je eigen voordeel en volg het slechte voorbeeld van je baas. Die zal je er nooit voor aanklagen want dan gaat ‘ie zelf voor de bijl. Geen wonder dat uit het onderzoek van Hoffmann blijkt dat managers vergeleken met andere werknemers sneller en langer de boel belazeren. En evenmin verbazend is dat uit het onderzoek van ManagementTeam geen enkele (!) manager rolt die ooit op fraude is betrapt! Hoeveel gekker mag het worden? nr 11 • 11 juni 2008

13

MAnAgEMEnt

CiO telt niet mee in rvB

MANAGERS ZIJN BOT Nederlandse managers hebben geen enkele fiducie in hun omgangsvormen: wereldwijd doen volgens hen alleen Russische managers het nog slechter. Het blijkt uit onderzoek van Roel Wolbrink en Sdu onder zeshonderd managers en directeuren. Nederlanders staan in het buitenland bekend als bot en direct, dus blijkbaar hebben we in elk geval wel een realistisch zelfbeeld. De vijf meest gemaakte etiquetteblunders zijn volgens Wolbrink complimenten wegwuiven, namen vergeten, onverzorgde kleding, half luisteren en een betoog te snel interpreteren, en geen besef hebben van de rol van gast of gastheer. Dat bagatelliseren van complimenten (‘Ach, het stelde niets voor’) is puur calvinisme. Accepteer een compliment, zegt Wolbrink, wees er blij mee en zeg gewoon dank je. En geef zelf ook eens wat vaker een complimentje.

Opkomende landen maken it-sector grenzeloze bedrijfstak

globalisering bijna voltooid

Veel cio’s hebben nog steeds weinig of geen invloed in de bestuurskamer. toch wint de cio wel aan status.

de vanzelfsprekende suprematie van de westerse wereld loopt op zijn eind. nergens wordt dat sneller duidelijker dan in de it-industrie. na de hardware verschuift ook de productie van software en de ontwikkeling van nieuwe producten steeds vaker naar de opkomende landen. deze landen zijn bovendien zelf de belangrijkste groeimarkten aan het worden. in 2010 zullen de telecommunicatie-uitgaven in de opkomende landen die van de oude wereld overtreffen.

E A

mper de helft van de cio’s krijgt de kans om itkwesties aan de orde te stellen in vergaderingen van de raad van bestuur. In 45 procent van de organisaties neemt de chief executive officer de beslissingen over it-zaken. En in 20 procent van de organisaties wordt de it-afdeling op het hoogste niveau vertegenwoordigd door de chief financial officer. Het blijkt uit een enquête onder ceo’s, cfo’s, cio’s en andere bestuurders over de verhoudingen tussen cio’s en RvB’s. McAfee liet het onderzoek uitvoeren door de Economist Intelligence Unit. 42 procent van de bestuurders ziet IT primair als een strategische bedrijfsfunctie. Deze bestuurders benaderen IT dus niet meer uitsluitend vanuit kostenefficiëntie; zij vinden dat it-organisaties ook tot taak hebben risico’s in te schatten en meetbaar te maken. Eenderde van de bestuurders vindt dat de cio primair verantwoordelijk is voor systeem- en netwerkbeveiliging. Dat impliceert een – op zich be-

Bron: Roel Wolbrink - Business etiquette: stijlgids voor managers

WEG UIT CEOOPVOLGINGSCRISIS De opvolging van ceo’s is in veel bedrijven slecht of zelfs helemaal niet geregeld. Al te vaak wordt er een hapsnapbeleid gevolgd als er – altijd ‘toch nog onverwacht’ – op het laatst een nieuwe ceo moet worden gezocht. Hoe voor goede opvolgingsplanning te zorgen? Volgens RvBconsultant Ram Charan moeten er drie dingen gebeuren om de juiste opvolger te vinden. Bedrijven moeten een substantiële pool van interne opvolgingskandidaten paraat hebben. Besturen moeten een opvolgingsplan opzetten, constant updaten en verfijnen. En commissarissen moeten een actieve, leidende rol spelen bij het vinden van externe kandidaten.

perkte - rol van de cio als facilitator van bedrijfsvoering. Maar daarnaast vindt eenderde dat cio’s ook een ‘omzetfaciliterende’ rol hebben. Dat wijst erop dat de rol van cio’s steeds breder wordt gezien, wat aangeeft dat hun status op bestuurlijk niveau stijgt. 83 procent van de ondervraagde bestuurders bevestigt dat dit inderdaad het geval is. Vooral cfo’s lijken een prominentere rol voor cio’s in de weg te staan. Maar liefst 86 procent van de ondervraagde cfo’s ziet het gehele it-veld als een louter ondersteunende functie. Geen enkele cfo ziet de it-afdeling als primair verantwoordelijk voor het genereren van omzet; 71 procent ziet de it-afdeling slechts als verzorger van systeem- en netwerkbeveiliging. De onderzoekers noemen deze achterhaalde opvatting van de betekenis van IT bij cfo’s ‘zorgwekkend’, mede gezien het feit dat de it-afdeling bij een op de vijf organisaties op bestuurlijk niveau wordt vertegenwoordigd door een cfo.

•

goede mensen beter maken Eén taak van managers is om het maximale uit hun mensen te halen. Maar hoe?

H

oe kun je er als manager aan werken om het beste uit je mensen te halen? Het Britse HR-adviesbureau The Mind Gym geeft enkele tips. Stel om te beginnen voor projecten specifieke doelen en heldere indicatoren vast. Geef voor elk

Bron: Harvard Business Review

14

nr 11 • 11 juni 2008

teamlid afzonderlijk aan wat in zijn geval het verschil is tussen een ‘goede prestatie’ en een ‘topprestatie’. Beloon topprestaties. Let wel: een topprestatie leveren is iets anders dan gewoon competent zijn. Waar het om gaat, is dat je competente mensen moet prikkelen om te pieken. Bied wel de juiste balans tussen de uitdaging en iemands vaardigheid: als dingen te moei-

lijk zijn krijgen mensen het benauwd, en als dingen te makkelijk zijn raken ze verveeld. Laat verder betrokkenheid zien bij je mensen: begrijp hun motivaties en help ze om hun eigen, persoonlijke dromen en wensen te realiseren. En uiteraard: geef het goede voorbeeld – lever zelf ook topprestaties.

•

Bron: Management Today

en grote taartpunt voor de Verenigde Staten, een vergelijkbare voor Europa en een flinterdun puntje voor ‘de rest van de wereld’. Dat waren de vertrouwde dia’s waarmee internationale it-bedrijven hun kwartaalresultaten toelichtten. Maar dat is niet meer, want de economieën van deze zogeheten ‘opkomende landen’ groeien als kool. Dat geldt in de eerste plaats voor India, China, Brazilië en Rusland, maar in wat mindere mate ook voor tal van andere landen uit Oost-Europa, Latijns-Amerika en Azië. Volgens Gartner stijgen de it-uitgaven in deze landen in ieder geval tot 2012 jaarlijks met bijna 10 procent, tegenover 4,6 procent in de oude wereld. En stelt Gartner-analist Partha Iyengar met nadruk: ‘ze groeien niet zo hard omdat hun markten nog zo klein zijn.’ Neem de telecomsector. Volgens Gartner spenderen de opkomende landen daaraan in 2010 meer dan 260 miljard dollar. Voor het eerst meer dan de oude wereld, die op zo’n 235 miljard dollar blijft. Het wordt kortom tijd de term ‘opkomende landen’ te begraven. HOOgWAArdigE PrOduCtEn De erosie van de traditionele landsgrenzen is volgens Iyengar - althans in economisch opzicht - in het eindstadium van de globalisering beland. Bijna elk it-bedrijf, van klein tot groot, moet daarom volgens hem heel goed nadenken waar het in de naaste toekomst het beste zijn hulpbronnen inzet of vandaan haalt; of het nu gaat om personeel, hardware, diensten of innovatie. De eigen industrieën uit de opkomende landen worden sterker en schuiven op in de ‘ waardeketen’; ze maken steeds hoogwaardiger producten en diensten. Dat doen ze – geholpen door een expanderende thuismarkt – mede door westerse bedrijven over te nemen of samenwerkingsverbanden aan te gaan. Nergens is hun groei sterker zichtbaar dan in de it-dienstverlening. Indiase bedrijven als TCS, Infosys en Wipro concurreren steeds vaker zelf voor de grote internationale deals. Hun groeiratio’s liggen al jaren boven de 30 procent. Het geld klotst er tegen de plinten.

De innovatie in de computersector kwam tot voor kort grotendeels uit de VS. Ook dat is aan het veranderen. Iyengar: “Westerse landen moeten zich realiseren dat hun technologische voorsprong snel verdwijnt. Bedenk wel: er studeren jaarlijks meer dan honderdduizend technici af in India, terwijl in het westen technische studies niet populair zijn. “ Met name dat wordt volgens Iyengar voor westerse landen een heel grote uitdaging. Ze moeten iets bedenken om technische studies sexier te maken. Te meer, daar er in de toekomst minder Chinezen en Indiërs naar westerse universiteiten komen. Die kunnen steeds meer in eigen land terecht. Het is volgens hem in ieder geval onverstandig het aantrekken van buitenlandse kenniswerkers aan banden te leggen: “Microsoft hamert niet voor niets op het verruimen van de quota’s voor ‘green cards’.” Ondanks alle outsourcing hebben westerse landen die technici wel nodig. “Kijk gewoon naar de demografische cijfers. De westerse wereld vergrijst. In India is 70 procent van de bevolking onder de twintig. Zelfs een zeer gesloten land als Japan heeft de poorten al open moeten zetten om ernstige tekorten op de arbeidsmarkt op te vangen.” Tot een paar jaar geleden was het volgens Iyengar ondenkbaar dat er grote aantallen Chinezen en Indiërs in Japan zouden werken. Maar het gebeurt. De wereld is met recht een dorp geworden, te beginnen in de it-sector.

Door Fred van der Molen

Gartner-analist Partha lyengar: “er studeren jaarlijks meer dan 100 duizend technici af in India”

HET WORDT KORTOM TIJD DE TERM  ‘OPKOMENDE LANDEN’  TE BEGRAVEN

•

nr 11 • 11 juni 2008

15

Omgaan met ambigue dreigingen Bedrijven negeren vaak kleine signalen dat er mogelijk grote dreigingen aankomen voor hun product, markt of reputatie. Een systematische aanpak helpt om die signalen te herkennen en erop te reageren.

S

Maak kennis met het meest intelligente netwerk van interim IT professionals in Nederland Bent u op zoek naar echte interim IT specialisten voor uw organisatie? Neem dan snel contact op met onze consultants. Zij hebben een achtergrond passend bij de IT sector en hebben gedegen ervaring bij het bemiddelen van interim professionals. Binnen ons up to date netwerk van ruim 5000 beschikbare interim kandidaten vindt u de beste match voor uw organisatie. Onder andere voor Business Analisten, Programma Managers, Project Managers, IT Managers en IT Directors kunnen wij u snel en adequaat van dienst zijn. Ook voor langlopende opdrachten. Kennismaken met ons netwerk? Voor de regio’s Amsterdam en Amersfoort kunt u contact opnemen met Marinka de Groot 020-5789444, voor de regio’s Rotterdam, Eindhoven en Breda kunt u contact opnemen met Michel de Krieger 010-2176565.

ommige – potentiële - dreigingen zie je als organisatie van kilometers aankomen: de signalen zijn helder. Het leven is dan relatief makkelijk: je komt tijdig in actie. Maar soms zijn signalen helemaal niet zo helder en voor de hand liggend. Bij ‘ambigue’ dreigingen zijn de signalen onduidelijk – er zijn vage signalen die erop wijzen dat er misschien een dreiging zit aan te komen... maar misschien ook niet. In deze gevallen hebben managers – en organisatieculturen - meestal de neiging om de risico’s te negeren of te laag in te schatten en om een afwachtende houding aan te nemen: ‘Het is onduidelijk of er sprake is van een dreiging, dus we zien wel even.’ Dat kan desastreus aflopen, zeggen Michael Roberto (Bryant University), Richard Bohmer en Amy Edmondson (beiden Harvard). Zo liep Merck ooit zware reputatieschade op doordat er niet werd gereageerd op ambigue gegevens over de gevaren van de pijnstiller Vioxx voor het hart. En ging Kodak door een zeer diep dal, doordat de Kodak-managers vroege ambigue signalen dat er een eind ging komen aan de fotorolletjesbusiness negeerden. Veel oefenen Elke aankomende dreiging gaat gepaard met een ‘recoverywindow’ (herstelvenster): een bepaalde tijdsperiode – die kan variëren van enkele minuten tot maanden of soms zelfs

jaren – tussen het eerste signaal en het daadwerkelijke plaatsvinden van de dreiging. In die periode worden mensen in de organisatie zich bewust van de dreiging en kunnen er doelgericht maatregelen worden genomen. Bedrijven die effectief omgaan met ambigue dreigingen, ontwikkelen hun probleemoplossings- en teamwerkvaardigheden door die te oefenen in de praktijk. De periode tijdens een recovery-window is het slechtst denkbare moment om te improviseren. Daarom moeten organisaties zich goed trainen in generieke ‘recovery window’-capaciteiten. Ook leren deze bedrijven om de ‘herstelvensters’ te herkennen en te ‘openen’ door ambigue, schijnbaar onschuldige waarschuwingssignalen te versterken. Dat leidt dan tot een korte maar intensieve onderzoeks-, experimenteer- en probleemoplossingsperiode waarin mensen kritische vragen stellen over de mogelijke dreiging en grondig uitzoeken hoe reëel de dreiging is. Tot slot stimuleren deze bedrijven hun mensen om via niet-formele, verkennende - en dus snelle en goedkope - experimenten uit te zoeken wat de mogelijke reacties op een dreiging zijn.

•

Bron: Harvard Business Review

Hoe goed bent u voorbereid?

Beantwoord de vragen en bereken uw score. Bij een score van 15 of lager is uw unit of organisatie er slecht op voorbereid om met ambigue dreigingen om te gaan.  

 

1

2

3

4

5

 

Hoe vaak moet u halsoverkop reageren op kleine noodsituaties of onverwachte gebeurtenissen in uw organisatie?

Heel vaak

0

0

0

0

0

Nooit

In welke mate steekt uw organisatie tijd in het beter reageren op alarmerende situaties in plaats van in pogingen om ze te voorkomen?

Focus op reageren

0

0

0

0

0

Focus op voorkomen

Heeft u er vertrouwen in dat uw medewerkers belangrijke indicatoren van ambigue dreigingen herkennen?

Geen vertrouwen

0

0

0

0

0

Veel vertrouwen

Heeft uw bedrijf een cultuur waarin personeel zijn zorgen uit als zij een mogelijk probleem waarneemt?

Helemaal niet

0

0

0

0

0

In grote mate

Heeft uw organisatie een duidelijke aanpak voor het detecteren van en reageren op ambigue dreigingen?

Zeer onduidelijk

0

0

0

0

0

Zeer duidelijk

In welke mate verfijnt en verbetert uw organisatie periodiek haar proces voor het reageren op ambigue dreigingen?

Helemaal niet

0

0

0

0

0

In grote mate

Wereldwijd 149 kantoren in 25 landen www.michaelpage.nl

nr 11 • 11 juni 2008

17

MAnAgEMEnt

COluMn

rOn tOlidO

WAT MANAGERS WILLEN Wat motiveert managers? Niet prestatiegerelateerde beloningen of aandeelopties maar interessant en uitdagend werk. Veel werkgevers weten dat niet en denken nog steeds dat prestatieloon en bonussen de belangrijkste drivers zijn. Ter indicatie: bij managers staat een hoog basissalaris op de derde plaats, bij de werkgevers staat dit niet eens bij de vijf belangrijkste motiverende factoren. Bron: Ashridge Business School Ashridge Management Index

it muurbloempje

Opmars ‘web-enabled’

it-afdelingen vinden dat ze te weinig worden betrokken bij strategische beslissingen en innovatieprojecten.

Bedrijven werken steeds meer met applicaties waartoe via internet toegang wordt verkregen.

U

B

it onderzoek van Briste vestiging van Ca blijkt dat driekwart van de innovatieprojecten wordt voorbereid en de uitvoeringsfase ingaat zonder dat iemand de moeite neemt om de it-afdeling erbij te betrekken. It-afdelingen zijn daar uiteraard niet blij mee. Niet dat it-afdelingen van Britse bedrijven zich beklagen over de budgetten die ze krijgen toegewezen. Daar zouden ze ook geen reden toe hebben: de it-budgetten nemen zowel dit als volgend jaar naar verwachting met 5 procent toe. It-afdelingen beklagen zich er echter wel over dat het geld, doordat ze niet worden betrokken bij de besluitvorming over de strategische doelstellingen, niet goed wordt uitgegeven. Als gevolg daarvan krijgen 55 procent van

WAT JONGE PROFESSIONALS WILLEN Wat maakt een werkgever aantrekkelijk voor jonge professionals? Een leuke werkplek en veel poen verdienen. Uit onderzoek van Ad Rem Young Professionals blijkt dat een fijne werksfeer voor 24 procent van de ondervraagden het belangrijkst is. Daarna volgen een hoog salaris (17 procent), goede ontwikkelings- en doorgroeimogelijkheden (16 procent), inhoudelijk interessant werk (12 procent), flexibele werktijden of parttime werken (12 procent), veel vakantiedagen (10 procent), thuis kunnen werken (7 procent) en een laptop, telefoon en auto van de zaak (2 procent).

de nieuwe bedrijfsapplicaties en 56 procent van de nieuwe bedrijfsprocessen niet de juiste itinfrastructuur. Het is duidelijk dat gebrek aan de juiste it-infrastructuur op dure grappen kan uitlopen, op het niveau van afzonderlijke innovatieprojecten maar ook bedrijfsbreed. Slimme bedrijven bouwen hun innova-

tieprojecten op solide it-funderingen. Dat kan alleen door de it-afdeling toe te laten tot de besluitvorming in plaats van alleen maar het (qua it-implicaties en –eisen vaak onderschatte) eindresultaat op haar dak te schuiven. Bron: Management Today

•

Traditioneel is feedback die mensen over hun functioneren krijgen (bijvoorbeeld in beoordelingsgesprekken) gericht op hun zwakke punten: waar kunnen dingen worden verbeterd? Deze ‘negatieve’ benadering kan maken dat managers te veel investeren in opkalefatering van (gepercipieerde) zwakke punten of zich in een keurslijf persen dat niet bij hen past (niet iedereen hoeft overal goed in te zijn). Nodig is een aanvullende aanpak die zich richt op identificatie en versterking van

Wanneer bereik je het punt waarop het verzamelen van informatie over andere bedrijven ontaardt in bedrijfsspionage?

D

e grens tussen het verzamelen van ‘competitive intelligence’ – inlichtingen over concurrenten - en ordinaire (strafbare) bedrijfsspionage is soms bijzonder vaag. Waar ligt de grens? Andrew Crane (University of Nottingham Business School) onderzocht het grijze gebied aan de hand van enkele gevallen, waaronder het geval Procter & Gamble versus Unilever. P&G had privédetectives ingehuurd om de vuilnisbakken bij Unilever-kantoren uit te pluizen, en dit staaltje van ouderwetse dumpster diving had gevoelige informatie opgeleverd over Unilevers plannen voor de shampoomarkt. ‘Vuilnisbakvissen’ is niet overal wettelijk verboden – het verschilt per land en in de VS zelfs per staat. P&G zelf had deze praktijk in zijn interne richtlijnen voor het verzamelen van ‘competitive intelligence’ echter wél verboden. Dus biechtte P&G alles op tegenover Unilever, waarna er een rel-

de unieke sterke punten en talenten van mensen. Dit helpt mensen om meer uit zichzelf te halen. Onderzoekers van Harvard hebben er een hulpmiddel voor ontwikkeld: de ‘reflected best self’oefening. Bron: Harvard Business Review

18

nr 11 • 11 juni 2008

letje ontstond, dat als een nachtkaars uitging. Wat kan wel en niet door de beugel? Volgens Crane zijn er drie situaties waarin ‘competitive intelligence’werk in ethisch opzicht niet acceptabel is: - Er worden twijfelachtige informatieverzamelingstactieken gebruikt: je clandestien toegang verschaffen tot netwerken van concurrenten, ‘spionnen’ bij concurrenten detacheren, camera’s plaatsen, concurrenten benaderen als nepklant of –leverancier, klanten van concurrenten onder druk zetten om informatie te geven, enzovoort. - De aard van de informatie wordt beschouwd als privé of vertrouwelijk: software, vakgeheimen, patenten, copyrights, recepten, productspecificaties, formules, bewerkingstechnieken. - De doeleinden waarmee informatie wordt verzameld, gaan in tegen het publieke belang: concurrenten worden geruïneerd of geëlimineerd, er worden prijsstijgingen afgedwongen of monopolieposities gecreëerd, de nationale veiligheid of de economie wordt in gevaar gebracht. Bron: Business Horizons

edrijven in Europa worden in toenemende mate afhankelijk van ‘web-enabled’ applicaties die via internet worden benaderd. Een belangrijke drijvende kracht is opening van de communicatie met externe organisaties die van fundamenteel belang zijn voor de kernactiviteitprocessen . Dat blijkt uit onderzoek van Quocirca. Van de ondervraagde bedrijven biedt 42 procent aan interne en/of externe gebruikers via het publieke internet toegang tot kernactiviteitapplicaties. Van het publieke internet wordt veel verwacht voor wat betreft het bieden van toegang tot applicaties: 90 procent van de bedrijven die met ‘web-enabled’ applicaties werkt verwacht dat hun gebruikers binnen vijf seconden respons krijgen – 58 procent zelfs binnen drie seconden. 84 procent verwacht dat internet een beschikbaarheid van meer dan 99 procent heeft. Te hoge verwachtingen kweken ontevredenheid: 64 procent van de bedrijven vindt dat internet op bovengenoemde punten ondermaats presteert en neemt maatregelen (of gaat dat doen) om bepaalde applicaties beter te laten draaien. Daarbij wordt vooral gekozen voor hardware-upgrades, contentfiltering (om de gebruikersactiviteit terug te brengen en bandbreedte te besparen) en datacompressie. Subtielere maatregelen, zoals ‘managed services’, worden veel minder genomen – ook al leveren die betere resultaten op. Bron: Quocirca – Web-enabled applications and the internet.

•

Competente zak of sympathieke sufferd? Bij samenwerking blijken onze persoonlijke sympathieën tegenover anderen een doorslaggevende rol te spelen.

Bedrijfsspionage of info verzamelen?

STERKE PUNTEN

HOErA, KOPErSStAKing!

•

T

iziana Casciaro (Harvard) en Miguel Sousa Lobo (Duke University) hebben onderzoek gedaan naar de vorming van sociale netwerken in organisaties, die de basis zijn van ‘intraorganisationele’ samenwerking tussen mensen. Hamvraag: met wie werken mensen liever wel en niet samen? Op basis van twee criteria voor de keuze van samenwerkingspartners – (1) hoe competent iemand is in het te verrichten werk en (2) hoe sympathiek iemand is – ontstonden er vier archetypen. De ‘competente zak’ weet/kan veel maar is geen aardig iemand. De ‘sympathieke sufferd’ weet/kan niet veel maar is supersympathiek. De ‘sympathieke ster’ is competent én sympa, de ‘incompetente zak’ is niet competent en niet aardig. Natuurlijk wil iedereen met een sympathieke ster samenwerken, en niemand met een onaangenaam persoon die niks kan, maar hoe zit het met de andere twee typen? Het blijkt dat mensen liever met een sympathieke sufferd samenwerken dan met een competente zak, al zeggen ze misschien – sociaal wenselijk – dat ze voor de competentie gaan. Hoe aardig iemand is, is dus belangrijker dan hoe competent iemand is. Dat stelt managers voor interessante vragen. Hoe bescherm je sympathieke sufferds en positioneer je ze strategisch? Hoe probeer je competente zakken op te voeden? En als dat niet lukt - wat waarschijnlijk is – hoe zet je ze dan ergens in waar ze geen kwaad kunnen? Bron: Harvard Business Review

Het zal SAP niet snel gebeuren. Hoewel, kortgeleden liepen de zaken bijna uit de hand in Waldorf. Ietsje te enthousiast het nieuwe Business By Design pakket aangekondigd. Lichtgewicht, servicegeoriënteerd en on-demand: daar veert zelfs de meest vastgeroeste R/3-gebruiker van op. En aspirant-klanten ook. Een typisch geval van te vroeg pieken, want de geldmachine van het gevestigde product mag niet tot stilstand komen. Vandaar de ingelaste vertragende acties (‘we hebben nog zeker een jaar nodig’) en het voorlopig stilzetten van de verkoop. En Apple trapt er al helemaal niet in. Eens per jaar mag je naar de MacWorld-conferentie. Dan komt die man in die zwarte coltrui en die spijkerbroek uitleggen wat hij vanaf morgen voor je in de etalages heeft liggen. Versieplannen, product roadmaps en andere toekomstmuziek? Vooral blijven dromen. Het is een gouden wet die ik zelf in een eerdere carrière hardhandig mocht ervaren: nooit je eigen product kannibaliseren door in een te vroeg stadium ordinair te flirten met de superieure opvolger. Geldt blijkbaar niet voor Microsoft. Beginnen we ons net een beetje af te vragen door welke vrachtwagen we nu precies zijn overreden met de introductie van Vista, beginnen Gates en Ballmer al opgeruimd te kletsen over Windows 7. En die blijkt niet eens zo ver weg te zijn: in januari 2010 zal het spul al beschikbaar zijn. En dat terwijl grote bedrijven als General Motors toch al bijna de knoop hebben doorgehakt om Vista - dat obese kindje met het zorgvuldig gepolitoerde waterhoofd – maar niet te implementeren. Beter wachten op de volgende incarnatie, die volgens de berichten lichter en ingetogener zal zijn. Je kunt je niet voorstellen dat de recente aankondigingen van Microsoft helpen om deze dreigende kopersstaking af te wenden. Of het moet de bedoeling zijn. Als je klanten zó nadrukkelijk een product niet lusten, wordt het vroeg of laat een kwestie van jezelf vermannen en verdere schade beperken. In dit geval moet worden vermeden dat de markt massaal naar open source alternatieven of OS X gaat kijken. En dan is het ineens niet meer zo dom om quasi-nonchalant, druppelsgewijs de eerste glimpjes van Windows 7 (een lekkere no-nonsense naam, ja toch) te laten zien. Een filmpje over multitouch bediening, wat verstrooide opmerkingen tijdens een presentatie in Japan, een persbericht over drivers die ook voor de volgende Windows geschikt moeten zijn: wat sluit het mooi op elkaar aan. Op die manier klinkt ‘kopersstaking’ bijna als een goed uitpakkende marketingstrategie. Of overschat ik nu een paar mensen?

• nr 11 • 11 juni 2008

19

technologie

Zakelijke rechtvaardiging services architectuur blijft hersenkraker

bedrij fsbrede soa nog  altij d zeldzaam Door Sytse van der Schaaf met medewerking van Mirjam Hulsebos Beeld Nico Boink

het management ziet service oriented architectures nog als een hype, terwij l de it-afdeling er gewoon  mee aan de slag wil en moet. beste advies: schuif het acroniem voor deze architectuur aan de kant en  sluit aan bij  de taal die de business spreekt. Voor snellere doorlooptij den van systeemaanpassingen  en een event-driven aansturing van processen loopt namelij k iedereen warm.

D

e toegevoegde waarde van een service oriented architecture lijkt zo voor de hand te liggen als je de gebruiksvoorbeelden bekijkt die op de bijeenkomst van onderzoeksbureau IDC over dit onderwerp aan bod komen. Marcel Schmidt senior IT Architect van de SNS Bank is duidelijk over de voordelen van services in zijn spreekbeurt. “De mainframe-omgeving bevat al twintig jaar goede bancaire functionaliteit die nog steeds actueel is. De manier waarop deze functionaliteit aangeboden wordt aan de distributiekanalen ziet er vandaag de dag heel anders uit. Het was voor de bank geen optie om dit gesloten systeem te herprogrammeren. De systemen die de verkoopactiviteiten van de bank ondersteunen waren dringend aan een facelift toe. Maar hoe doe je dat? De nieuwe frontend applicaties worden in Java gebouwd, terwijl de mainframe-omgeving op Cobol is gebaseerd. Deze twee programmeertalen maar ook de programmeurs verschillen aanzienlijk van elkaar.”

De oplossing die de bank introduceerde was de mainframe-omgeving via een services-opzet in een Java-schil te steken. Op deze manier kon het Java frontend-systeem via services functionaliteit op het mainframe aanspreken. “Door deze soaimplementatie heeft de bank de mogelijkheid gegeven om functionaliteit te vernieuwen zonder dat de bestaande omgeving helemaal overboord hoeft. Destijds geloofde het management gelukkig in de mogelijkheden van deze manier van werken. Het is met cijfers heel moeilijk aan te tonen wat de toegevoegde waarde zal zijn van een services opzet. De opbrengsten van zo’n architectuur zitten hem met name in het hergebruik van deze servicecomponenten. Het is van tevoren heel lastig in te schatten hoeveel hergebruik je zult realiseren. Als ik terugkijk constateer ik dat de bank sneller en met minder moeite functionaliteit kan aanpassen en toevoegen. De toegevoegde waarde is er wel. Deze is alleen lastig in cijfers uit te drukken.” ViSie Tijdens de forumdiscussie aan het eind van de bijeenkomst geeft Bart Schouw toe dat een soa inderdaad moeilijk cijfermatig te onderbouwen is. Toch is een eventuele rekensom goed haalbaar mits je in die berekening vooral aandacht schenkt aan de impact van deze vernieuwing op de business. Uit mijn eigen praktijk ken ik een bedrijf dat aan het begin van het jaar met veertig mensen de balans op moest maken. Door een nieuwe soa-infrastructuur is deze handeling overbodig geworden. De businesscase in dit geval is het schrappen van die veertig mandagen aan het begin van het jaar. Dat moet je laten zien.” Ook panellid Bas Kooter die een soa-implementatie bij de gemeente Arnhem begeleidt vindt dat de business case goed te onderbouwen is. “De gemeente Arnhem is een organisatie die dag en nacht diensten moet kunnen verlenen. Daarnaast kenmerkt

20  

nr 11 • 11 juni 2008

Op IDC’s bijeenkomst Service Oriented Architectures op 22 mei in Amsterdam organiseerde de redactie van IT Executive een forum­ discussie.Daaraan namen deel Peter Vermeulen (IDC­analist en dagvoorzitter) en ­ op de foto van links naar rechts ­ Robbert Haak­ meester, product manager Netweaver SAP Nederland, Bas Kooter, projectleider soa­invoering gemeente Arnhem en Bart Schouw, Business Development Executive Emea bij Progress Software.

deze organisatie zich door een sterke opdeling in afzonderlijke diensten met elk hun takenpakket. Veel componenten uit deze dienstverlening zien er hetzelfde uit ook al dienen zij elk een verschillend bedrijfsdoel. Om daar je voordeel mee te doen heb je een ontkoppelmechanisme nodig. Een servicesopzet kan dat heel goed bieden.” Volgens Kooter is het bij een zakelijke onderbouwing beter om de toegevoegde waarde op processen te laten zien dan ingewikkelde rekensommen. “In Arnhem hebben we een Jip en Janneke-filmpje gemaakt van twee minuten. De eerste minuut laten we zien hoe het inschrijven van een nieuwe medewerker op dit moment in elkaar zit. In de tweede minuut is te zien hoe een services-opzet dat proces dat in de oude situatie acht dagen duurde met de nieuwe opzet tot één dag is teruggebracht.” PolitieK JUDo Dat de business case voor een soa niet zomaar voor de hand ligt blijkt uit de opmerking die vanuit de zaal komt dat het aanbod van IT nu vaak op afdelingsniveau is georganiseerd. Dit zit de zakelijke onderbouwing van een services-opzet flink dwars. “In mijn organisatie willen de business units niet meebetalen aan de aanleg van de snelweg, zoals ik een soa-implementatie ook wel noem. Deze units willen wel investeren in de optimalisering van hun zandweggetje bij wijze van spreken, maar zodra het over die snelweg gaat, zien ze onvoldoende waar voor hun geld. Er is

geen duidelijk zicht of ze een evenredige bijdrage leveren in de kosten. Het opstellen van een businesscase vergt dan ook heel wat politiek judowerk.” Kooter bevestigt dat deze opstelling ook realiteit is in Arnhem. “Over twee maanden is mijn budget op, dan moet ik weer bij de verschillende gemeentelijke diensten langs om geld los te peuteren voor uitbouw van de services-opzet. Dat is nu eenmaal hoe het nu is opgezet. Het project is zo kleinschalig omdat de organisatie niet beseft dat je eerst heel veel kabels moet aanleggen voordat het licht gaat branden.” Robbert Haakmeester van SAP constateert ook dat bedrijven vooral bezig zijn met kleinschalige implementaties van services-architectuur. “Het is lastig om een allesomvattende businesscase te maken. Voor één project lukt dal wel. Je kunt een brede visie nu eenmaal niet altijd onderbouwen met geld. In de regel zie je vaak dat bedrijven met één project starten en vervolgens het succes daarvan vieren. Maar daarna is het geld op en valt het project stil.” In zijn ogen niet alleen vanwege de lastige businesscase, maar ook om bedrijfspolitieke beslissingen. SAP is betrokken bij een verandering in het factureringsproces van een elektriciteitsmaatschappij. Deze organisatie wil alleen dat factureringsproces in een soa gieten. Ze willen helemaal geen snelweg voor andere afdelingen aanleggen. Het is lastig alle belanghebbenden op één lijn te krijgen. De voordelen voor het hele concern spelen nr 11 • 11 juni 2008

een Businesscase voor een services arcHitectuur ligt niet zomaar voor de Hand

>> 21

technologie

colUmn it & Recht 

PeteR Van SchelVen

TENDER

SOA De gemeente Rotterdam gaat zijn softwareplatform vernieuwen. De instantie zoekt naar een leverancier voor de BPM/SOA-suite (Business Process Management, Service-Oriented Architecture). Op deze nieuwe voorzieningen zullen eerst de bedrijfsprocessen gemodelleerd worden, vervolgens tot werking gebracht en beheerd worden. De hele otap-omgeving (ontwikkeling, test, acceptatie en productie) komt op de hosting-infrastructuur van Gemeentewerken te draaien. In eerste instantie zullen de twintig bestaande SOA-services naar het nieuwe platform overgaan. Ook training van de medewerkers en ondersteuning op de software maken onderdeel uit van deze aanbesteding.

GPS VOOR C2000 Het Ministerie van Binnenlandse zaken en Koninkrijksrelaties heeft een aanbesteding uitgeschreven voor de uitbreiding van het C2000netwerk met GPS-informatie. De gebruikers van dit communicatienetwerk voor de zwaailichtsector hebben steeds vaker een GPS-module op hun apparatuur zitten. Op dit moment is het netwerk echter nog niet geschikt voor de ondersteuning hiervan. Locatie-informatie zit bovendien de spraakfunctie in de weg. Dat betekent dat het netwerk eerst moet worden uitgebreid met extra functionaliteit. Bij overbelasting zal de GPS-functie er automatisch uitgedrukt worden.

RADARSYSTEMEN Het Vlaamse Agentschap Maritieme Dienstverlening en Kust wil de systemen voor de Schelderadarketen in een gevirtualiseerde omgeving onderbrengen. Daarvoor zoekt het een partner die niet alleen het virtualisatie-platform levert en onderhoudt maar ook de bestaande systemen migreert. Het centrale deel van de infrastructuur staat opgesteld in Vlissingen, een uitwijk in Zandvliet. Daarnaast zijn er regionale locaties in Zeebrugge, Terneuzen, Hansweert en Zandvliet.

meerdere leveranciers enkel uit angst voor een vendor lock-in.” Deze zelfgekozen standaardisatie wordt ook herkend in de zaal. “Iedere leverancier roept dat hij open is en koppelen kan in de praktijk ook meestal wel, maar als je eenmaal kiest voor een leverancier dan ligt andere technologie niet voor de hand. Het is dan handiger om het ingeslagen pad te blijven volgen. Dan tel ik de benodigde expertise die je voor meerdere platformen nodig hebt nog niet eens mee. Dan ligt standaardisatie wel heel erg voor de hand.”

Tijdens de forumdiscussie passeerden vier aspecten van een services architectuur de revue. De business case, de technologie,het aanbod en de implementatie. De stellingen over de business case maakten het meeste los bij het publiek.

geen rol als iedereen vanuit zijn eigen afdeling redeneert.” Volgens dagvoorzitter en IDC-analist Peter Vermeulen is dit de reden waarom vooral bij een grote verandering van de bedrijfsstrategie als een fusie of een verzelfstandiging een soa wel meer impact krijgt. “Op het moment dat je als organisatie door een proces gaat om je strategie bij te sturen ligt het ook meer voor de hand om de it-architectuur op een radicaal andere leest te schoeien.” PRagmatiSche KeUZe Ook al zijn de implementaties nog vrij kleinschalig toch speelt standaardisatie op één services-platform al een belangrijke rol. De gemeente Arnhem heeft een pragmatische keuze gemaakt voor het soa-platform van Oracle. “De software en applicaties zijn voor 80 procent gebaseerd op Oracle-technologie. Dat deze leverancier dan ook het servicesplatform mag leveren ligt voor de hand. Daar is geen uitgebreide marktverkenning aan vooraf gegaan. Dat Arnhem zo zwaar op Oracle leunt is eigenlijk toeval. Gemeenten richten zich bij hun keuze voor IT vaak op applicaties. De onderliggende technologie kopen ze er als het ware bij. Standaardisatie op de onderliggende technologie voorkomt juist dat je vast zit één leverancier van applicaties. Je bent flexibel genoeg om andere gemeentesoftware te kiezen. Maar geld speelt ook een rol. Licenties worden goedkoper als je meer applicaties van één leverancier afneemt.”

Volgens Schouw van Progress is een bewuste keuze voor een services leverancier geen onverstandige stap, omdat niet alle leveranciers even netjes met de industriestandaarden voor een enterprise service bus omspringen. “Als je de servicecomponenten met eilandjes vergelijkt heb je twee mogelijke oplossingen. Je kunt een baggeraar er één groot eiland van laten maken, of je kunt een bruggenbouwer uitnodigen om de eilanden op een pragmatischer manier met elkaar te verbinden. Progress valt in die laatste categorie. Alleen als industriestandaarden je heilig zijn kun je je als een bruggenbouwer opstellen. De rest van de industrie is aan het baggeren op dit moment.” “Ik heb niet zoveel met deze metafoor over bruggen en opgespoten eilanden”, antwoordt Haakmeester van SAP. “Ik onderschrijf wel de constatering van Bas Kooter dat standaardisatie een financiële kwestie is. Het is duurder om met meerdere dienstverleners en leveranciers te werken en bovendien lastiger om kennis te onderhouden. Ik zie het dus eerder als een zelf gekozen lock-in om pragmatische redenen. Daar is niets mis mee. Ik heb thuis ook een triple play-abonnement voor internet, telefonie en televisie en ik voel me daar absoluut niet door gekweld. Het is goedkoper en eenvoudiger. Ik wil er maar mee zeggen: onderzoek wat voor jou handig is en of het zin heeft terug te gaan naar één platform. Iedere klant moet zijn eigen afweging maken, maar kies niet voor

beScheiDen oPZet Vermeulen van IDC vindt dat deze standaardisatie op één leverancier vooral komt omdat projecten nog bescheiden van opzet zijn. “Ik zou het geen vendor lock-in willen noemen. Je ziet in de markt dat de meeste projecten nog naar binnen gericht zijn, dat er nog geen integratie is met andere partners in een waardeketen. Als je daar in de toekomst wel mee gaat samenwerken, dan zul je zien dat systemen van verschillende leveranciers alsnog moeten samenwerken. Dat zal het er niet eenvoudiger op maken. Daarom zijn standaarden wel erg belangrijk voor de toekomst. Er moet alleen nog veel aan gebeuren.” Iemand uit de zaal merkt op dat het met die lock-in wel meevalt. De service bus van Progress zou zonder meer overweg kunnen met databases van andere leveranciers.

•

De KeRn

Een zakelijke rechtvaardiging voor de invoering van een services architectuuur is nog steeds een doordenkertje. Implementaties van services technologie ontstijgen op dit moment het afdelingsniveau meestal niet. De keuze voor kleinschalige implementaties heeft een financiële reden, maar ook een bedrijfspolitieke achtergrond. Door een soa te beperken tot de eigen afdeling hoeft men niet bij te dragen aan infrastructuur die ook andere bedrijfsonderdelen ten goede komt. Ook al zijn de implementaties nog vrij kleinschalig toch speelt standaardisatie op één services-platform al een belangrijke rol. De meeste organisaties kiezen ervoor om een soa te betrekken van de leverancier waar zij al veel zaken mee doen, omdat de licentie- en beheerkosten dan lager uitvallen.

Professioneel autisme Bas is een mooi jochie van vijf jaar. Een schat van jongen, dat vrolijk en liefdevol door de wereld hobbelt. Zijn wereldje. Bas heeft het echter soms moeilijk: met zichzelf én met de mensen om hem heen. Hij is vaak in zichzelf gekeerd, vertoont monomane trekjes in zijn spelgedrag en het contact met zijn ouders en de juf op school verloopt over en weer vaak stroef. Zijn vermogen om zich in iets in te leven, is beperkt. Een deskundige heeft op de afwijkingen van Bas inmiddels een etiket geplakt: autisme. Ik ken Bas en ik vind het een prachtig kereltje. Het laatste wat ik mij dus durf te permitteren, is de spot te drijven met autisme. Toch kan ik de gedachte niet onderdrukken dat ik in sommige Haagse kringen vergelijkbare ontwikkelingsstoornissen aantref. Ik denk bijvoorbeeld aan het wetgevingsapparaat van het ministerie van Economische Zaken. De nieuwe aanbestedingsregels, die op dit departement in de maak zijn, getuigen van een staaltje professioneel autisme. Totaal doof en volledig blind voor het it-sector, dat al sinds jaar en dag aanloopt tegen de complexiteit en onleesbaarheid van de bestaande aanbestedingswetgeving, gaat EZ binnenkort een set van vele honderden pagina’s nieuwe rechtsregels op het gebied van overheidsaanbestedingen Nederland in pompen. Dikker dan een telefoonboek! Veel te veel om te lezen, laat staan om goed toe te passen. De komende nieuwe regels vormen het absolute dieptepunt in de opstelling van EZ om de aanbestedingspraktijk te faciliteren. De betrokken ambtenaren lijken te vergeten dat regelgeving die zo absurd omvangrijk is, op geen enkel draagvlak bij bedrijven en andere overheidsinstellingen kan rekenen. Triest om te zien dat het departement die empathie volledig mist. En gaan we er met de nieuwe regels inhoudelijk ook op vooruit? Laat ik eerlijk zijn: EZ heeft zijn best gedaan. Maar Bas doet dat op zijn manier ook. Op onderdelen komt er lichte verbetering. Zo zal een aanbestedende dienst die een inschrijver op een aanbesteding afwijst, zijn beslissing uitgebreider moeten motiveren. Maar ondanks één stapje vooruit toont het departement geen enkel oog voor de écht grote knelpunten uit de praktijk: de soms absurd zware overheidscontracten met cumulaties van boetes, onbegrensde aansprakelijkheden en disproportionele en onverzekerbare financiële sancties. De nieuwe regels hadden aan deze wantoestanden uit de contractspraktijk een halt kunnen toeroepen. Peter van Schelven Juridisch adviseur ICT~Office

Mail tips en weetjes over aanbestedingen naar it­[email protected]

22  

nr 11 • 11 juni 2008

nr 11 • 11 juni 2008

23

Greening Conferentie

the enterprise 2.0

Duurzaam ondernemen Unieke Conferentie over energie besparen en duurzaamheid Datum 25 juni 2008 Inclusief lunch, informatiemarkt en Locatie Mediaplaza Utrecht netwerkborrel. Zie voor het volledige programma onze website: Dagvoorzitter Arjan van Dijk RI, www.it-executive.nl/conferentie bestuurslid externe betrekkingen VRI Keynote: IT’s role in a low carbon economy Simon Mingay

Voor ICT is een belangrijke rol weggelegd bij het bestrijden van de opwarming van de aarde. Slimmere IT kan niet alleen de huidige it-infrastructuur vele malen efciënter maken, maar ook organisaties helpen duurzamer te functioneren. Mingay laat zien wat it-afdelingen kunnen doen op beide terreinen.

Keynote: Meer duurzaamheid door meer ICT Martijn Kriens

ICT en internet zijn forse stroomverbruikers. Maar met behulp van slimme ICT blijkt het ook mogelijk veel energie te besparen. Door slimme omgevingen die zich aanpassen aan gebruik, door het beïnvloeden van gebruikers en door geavanceerde terugkoppeling over gebruik, mede ook in relatie tot anderen. Uit een recente meta-studie blijkt dat met behulp van slimme ICT tot een 10% energie kan worden bespaard in kantoren en huishoudens.

(VP research bij Gartner Group)

(Telematica Instituut)

Keynote: Duurzame Netwerken Prof. Dr. Ir. Nico H.G. Baken

(hoogleraar Telecommunicatie TU Delft en senior strateeg KPN)

Simon Mingay is Research VP bij Gartner, standplaats Engeland. Hij werkt 11 jaar bij Gartner en en 24 jaar in de it-industrie. Recent publiceerde Gartner een onderzoek naar investeringen en ambities in duurzamer technologie onder Europese bedrijven.

HetTelematica Instituut publiceerde in samenwerking met TNO, ICT Regie en EPN recent een studie naar de rol die ICT kan spelen bij energiebesparing. Martijn Kriens was betrokken bij deze studie. Kriens heeft veel ervaring opgedaan in toepassinggerichte ICT. Vanuit verschillende rollen bij BSO/Origin met zowel inhoudelijke, commerciele als integrale eindverantwoordelijkheid. En vanuit zijn rol als CTO bij Human Inference en business development verantwoordelijke voor Telematica Instituut, één van de Top Technologie Instituten. Sinds 1 maart is hij het eigen bedrijf iCrowds gestart dat zich richt op de mogelijkheden van nieuwe vormen van netwerken, van Mashups tot en met social networking.

De verkokering in onze industrie, overheid, en wetenschappelijke wereld is een logisch gevolg van het paradigma van efciëntie. Het leidt tot de uitdagingen waar we nu wereldwijd mee worden geconfronteerd, tot de ‘vruchten en uitwassen’ van de eerste en tweede industriële revolutie. Een natuurlijke reactie is om dit ad hoc te bestrijden en repareren. De fundamentele oplossing ligt echter bij het deniëren van een nieuw paradigma en een derde industriële revolutie; zo worden bedreigingen omgevormd tot een enorme kansen. Nico Baken is deeltijd hoogleraar aan de TU Delft op de afdeling Telecommunicatie, vakgroep Network Architectures and Services en senior strateeg bij KPN. Hij is bij KPN verantwoordelijk geweest voor de verglazing van 128 Nederlandse steden in het Primaire Aansluit Net, city ringen en het ATM programma. Hij is de bedenker van concepten als de PC-loodgieter, Transsectorale Innovatie, Liquid Bandwidth en Streetlight. Thema’s waar hij zich nu mee bezig houdt zijn: persoonlijke netwerken, 4G mobiel, FTTH, en transsectorale stadsArchitectuur.

Case: ASN Bank: hoe realiseer je een duurzaam ict-beleid Joyce van der Est (CIO & COO ASN Bank) De ASN Bank heeft duurzaamheid hoog in het vaandel. Of het nu de leveranciers zijn waar het bedrijf zaken mee doet of de fondsen waarin het voor haar klanten belegt, alles moet voldoen aan de strenge criteria. Ook bij het ict-beleid van CIO & COO Joyce van der Est staat verantwoord ondernemen hoog op de agenda.

Case: duurzaam ondernemerschap bij TNT Post Marcel Krom (Algemeen directeur Cendris/TNT Post) TNT is zich bewust van haar maatschappelijke verantwoordelijkheid als onderneming en heeft partnerschappen gevormd met het World Food Programme en het Milieuprogramma van de Verenigde Naties om wereldwijd tegen honger en milieuvervuiling te strijden. Marcel Krom, algemeen directeur Cendris en directielid van TNT Post, gaat in op de initiatieven van TNT Post om zo groen mogelijk te ondernemen. Niet alleen de implementatie van maatregelen, ook het creëren van bewustzijn en het opvolgen van het succes komen aan de orde.

Case: OPG – is groen goed genoeg? Gwan Kho (CTO OPG) De focus op duurzaamheid leidt bij het farmaceutische bedrijf OPG tot een andere kijk op de eigen ict-strategie: niet meer state-of-the-art maar ‘goed genoeg’. Welke afwegingen en dilemma’s dienen zich dan aan. De keuzes die OPG heeft gemaakt voor haar nieuwe Nederlandse datacenter.

Case: ING Bank: aanpak kantoorautomatisering leidt tot 9 procent CO2-reductie Arie Maarten de Bruin (Lid energiecoördinatieteam ING) ING Groep boekt resultaten met zijn energiebesparingsprogramma. Dankzij een slimme afkoppelregeling voor de pc’s in het bedrijf wordt 10 miljoen kilowattuur per jaar bespaard. En het intelligenter maken van klimaatinstallaties zorgde per vestiging voor energiebesparingen van 5 tot 35 procent en leverde minder klachten van medewerkers op. De Bruin neemt de do’s en don’ts van energiebesparingsmaatregelen door.

Lezersaanbieding lezers van IT Executive proteren van 25% korting (code: early). Ga direct naar www.it-executive.nl/conferentie Platinumsponsors:

Goldsponsors:

•

• Surf naar www.it-executive.nl/conferentie • Slechts 200 plaatsen beschikbaar Schrijf nu in en proteer van 25% korting (code: early)

technologie

Verborgen kosten, extra licenties en complexer beheer

Servervirtualisatie niet vanzelfsprekend Door Onno Breedveld

Terwijl de hele it-industrie en de bladen die daarover schrijven bol staan van de voordelen die servervirtualisatie met zich meebrengt, trok it-manager Jan-Paul Krijgsman van De Ruiter Seeds een hele andere conclusie. De voorgespiegelde besparingen op hardware, beheer en stroomverbruik zijn lastiger te realiseren dan het lijkt. zo’n chassis nu voor de helft vol kunt stoppen, en dan later capaciteit bij kunt kopen. Maar hoe zet je in de toekomst snellere processoren in, als die straks een andere ‘stepping’ hebben?” Het sommetje dat Krijgsman daarbij maakt, komt inderdaad heel ongunstig uit. “Stel je koopt een chassis, met ruimte voor twaalf ‘blades’. Dat vul je nu met vier blades van hetzelfde type. Stijgt de behoefte, dan koop je er volgend jaar nog vier bij. Zijn die van een ander type, dan ruil je de eerste vier in voor nieuwe. Het jaar daarop herhaalt dit proces zich. In totaal kom je dan op vier plus acht plus twaalf is vierentwintig blades, twee keer zo veel als je nodig had.”

De Ruiters Seeds is een zadenproductie­ bedrijf dat zich heeft gespecialiseerd in zaden van éénjarige gewassen zoals to­ maat, komkommer, paprika en aubergi­ ne. Kortgeleden werd het overgenomen door de Amerikaanse branchegenoot Monsanto.

26  

“E

r zijn een heleboel zaken rond virtualisatie die problemen gaan opleveren,” meent Jan-Paul Krijgsman van De Ruiter Seeds. “Mij werd gevraagd om een strategisch plan te maken. Naar aanleiding van het huiswerk dat ik daarvoor heb gedaan, hebben we besloten om voorlopig niet te virtualiseren.” Een van de grootste obstakels die Krijgsman ziet, is de onderliggende infrastructuur. “Door software en hardware los te koppelen, zouden we langer kunnen doen met de bestaande systemen. Maar de huidige hardware is meestal niet geschikt om als onderlaag te dienen. Wil je resources met VMotion flexibel kunnen toewijzen, dan moet alle hardware uniform zijn. De processoren moeten dezelfde ‘stepping’ hebben, anders werkt het niet.” In zo’n opzet zijn ‘blade servers’ een voor de hand liggende keuze. “Leveranciers zeggen dat je nr 11 • 11 juni 2008

Licenties Voor de licenties kan Krijgsman een vergelijkbare berekening maken. “Als je twee fysieke servers hebt waarop je twee maal twee virtuele machines draait, dan kost dat in eerste instantie vier licenties. Maar als ik bij een fail-over die virtuele machines naar de andere server wil verplaatsen, dan moet ik daar ook nog eens licenties voor kopen. Microsoft zegt immers dat elke licentie is gekoppeld aan een specifiek stuk hardware. Als ik ‘compliant’ wil zijn, dan moet ik dus acht in plaats van vier licenties betalen. Een alternatief is natuurlijk om meerdere applicaties per besturingssysteem te draaien,” aldus Krijgsman, “maar dan hoef ik natuurlijk niet meer te virtualiseren. De meeste itmanagers willen vanwege het beheer juist maar één applicatie op een besturingssysteem.” “Ik kan volgens Microsoft ook de Datacenter-editie kopen in plaats van Windows Server 2003. Dan betaal ik niet vier extra licenties maar toch nog de prijs van tweeënhalf extra.” Krijgsman verwacht wel dat virtualisatie goedkoper zal worden als Microsoft met zijn eigen hypervisor komt, maar heeft weinig vertrouwen in de leverancier als het gaat om de ondersteuning van andere virtualisatieplatforms.

Ook als het gaat om de veelgeprezen flexibiliteit, maakt Krijgsman wel wat kanttekeningen. “Ik wil mijn ‘in-memory’ transacties niet kwijt als de hardware het laat afweten. Dat kost ons direct een hoop geld: een kilo zaad is duurder dan een kilo goud. Je kunt echter geen softwareredundantie uit je virtualisatieplatform halen. Een migratie vindt immers alleen plaats als het besturingssysteem of de hardware het laat afweten. Op dit moment kun je niet monitoren op services. Wil je je lopende transacties redden, dan kun je bijvoorbeeld clustertechnologie inzetten. Je zou die systemen dan kunnen virtualiseren, maar daar zitten wel haken en ogen aan. Beide nodes mogen natuurlijk nooit op dezelfde hardware draaien. Uit de documentatie van de leveranciers blijkt dat je daarvoor een aparte fysieke netwerk­ aansluiting tussen de twee systemen moet aanleggen. Bovendien kunnen de cluster-besturingssystemen alleen van lokale opslag (das, direct attached storage) opstarten. En de verbinding naar het san moet ‘raw” in plaats van virtueel zijn. Op die manier wordt de cluster-technologie nog complexer dan die al was.” Zelf maakt De Ruiter Seeds voor zijn transactieverwerkers nu gebruik van de fouttolerante hardware van Stratus. piekbelasting Krijgsman stelt vast dat met bovengenoemde zaken - de noodzaak om één type hardware te gebruiken, de licentieproblematiek en de hoge-beschikbaarheidseisen - de loskoppeling van hardware en software nog lang geen feit is. Ook de mogelijkheden om gevirtualiseerde systemen flexibel op te schalen zijn volgens hem uiterst beperkt. “SQL Server is standaard gebonden aan twee processoren. Ik kan niet bijschakelen zonder dat dat consequenties heeft voor mijn licentie. Hetzelfde geldt voor Oracle en Business Objects. Daarvoor hoef ik dus niet te virtualiseren. Die kan ik alleen op één systeem draaien, namelijk het beste dat ik kan krijgen.” Bovendien zou het volgens Krijgsman voor de gebruikers al te laat zijn als VMotion de werklasten gaat herverdelen. “Omgevingen worden altijd ingericht op de piekbelasting van de server. De infrastructuur wordt het zwaarst belast ‘s ochtends, als iedereen zijn pc opstart, zijn applicaties opent en de eerste files van de servers trekt. Dan moeten de domein-controllers, de dns-servers en businesstoepassingen alle inlog- en opstartacties verwerken. Draaien meerdere virtuele machines op dat moment op dezelfde hardware, dan schiet de processorcapaciteit of de ‘i/o-throughput’ naar zijn maximum. Op dat moment grijpt VMotion in, maar dan is het al te laat. De gebruikers ondervinden een ‘hick-up’; dodelijk voor de acceptatie-

graad. Je kunt de verdeling van virtuele machines over de hardware natuurlijk van tevoren regelen, maar dat is nou precies wat je niet wilde. Bovendien moet je je realiseren dat de hypervisor zelf een overhead heeft van 15 procent. Draait een server al op zijn piek, dan kost virtualisatie nog eens extra vermogen.” Extra problemen Maar Krijgsman heeft nog meer bezwaren omtrent het beheer. “ Bij problemen maakt virtualisatie het extra lastig. Als een systeem traag reageerde, moest je uitzoeken waardoor dat werd veroorzaakt. Is het een slecht geschreven routine of ‘query’? Was het een combinatie van hoge belasting en een zware query? Of was het misschien druk op het netwerk? In een gevirtualiseerde omgeving komen daar allerlei nieuwe vragen bij. Draaide het besturingssysteem op een machine met voldoende capaciteit? Welke andere systemen draaiden er tegelijkertijd op dat systeem? Wat was hun belasting? Was de gezamenlijke i/o naar schijf niet te hoog? Hoe zat het met het gezamenlijke geheugengebruik? Ondanks alle tools wordt het er niet gemakkelijker op.” Tenslotte is er nog het gemak waarmee virtuele machines kunnen worden uitgerold. “Je zult een sterk veranderingsmanagementproces moeten implementeren om een wildgroei aan servers te voorkomen. De snelheid waarmee een virtuele server

Jan-Paul Krijgsman, It-manager van De Ruiter Seeds, vindt dat de loskoppeling van hardware en software op de server nog lang geen feit is. “Bij virtualisatie moet je per se op één type hardware overstappen, je loopt tegen licentiepro­ blematiek aan en de beschikbaarheid is een issue.”

‘de Huidige hardware is meestal niet geschikt om als onderlaag te dienen’ kan worden vervangen is fantastisch. Het gevaar bestaat echter dat de aandacht voor een goede werking na een patch verslapt. We hebben het immers zo in de lucht, maar er ook weer zo uit als het niet goed is. Dus waarom zouden we uitgebreid testen? Zonder veranderings/patch-management en versiebeheer van de virtuele servers zul je je gebruikers onnodig frustreren.” Krijgsman geeft nadrukkelijk aan geen tegenstander van virtualisatie te zijn. “Maar denk goed na of en waarom je wilt virtualiseren. Planning en beheer worden complexer. Er is geen loskoppeling van hardware en software. De investeringen in hardware, licenties en beheer-software zullen omhoog gaan. Totdat die problemen opgelost zijn, blijft virtualisatie bij ons beperkt tot de ota-omgeving (ontwikkeling, test en acceptatie). Voor de rest hebben wij op dit moment onze zaakjes al prima op orde.”

•

nr 11 • 11 juni 2008

27

technologie

Haarlem bruggenbouwer Goede samenwerking cruciaal bij open-source en open standaarden

Door Marco van der Hoeven

Uitwisseling van gegevens staat centraal bij de wens van de overheid om open standaarden in te voeren. Een stap verder gaat de invoering van open-source, waarbij bedrijfseigen software zoveel mogelijk vervangen wordt door open toepassingen. In beide gevallen is goede samenwerking tussen overheidsorganisaties cruciaal. Op het niveau van de decentrale overheid wordt al stevig overlegd en samengewerkt. Een van de actieve gemeenten en open source-pioniers is de gemeente Haarlem.

H

Het idee uniek te zijn, komt vaak uit de eiland­ gedachte voort

28  

et aandeel van open-source software wordt bij de gemeente Haarlem steeds groter. Hierbij werkt Haarlem intensief samen met andere gemeenten. “Gemeenten roepen vaak wel dat ze uniek zijn, maar ik weet uit een jarenlange praktijk dat er heel veel gezamenlijke belangen zijn. Het idee uniek te zijn komt vaak uit de eilandgedachte voort,” aldus Arie Sigterman, ICT Adviseur bij de gemeente Haarlem. Hij is betrokken bij een omvangrijk open-source project rond het contentmanagementsysteem (cms) Typo 3, waaraan onder meer Houten, Velsen, Bloemendaal, Heemskerk, Uitgeest, een aantal Friese gemeenten en de Waterlandgemeenten meedoen. Sigterman: “We willen rond Typo 3 een echte ‘community’ (gemeenschap) organiseren met in totaal vijftien gemeenten, die op basis van hun inwoneraantal een bedrag bijdragen. Dit betekent dat er nu al een behoorlijk bedrag beschikbaar is om gewenste functionaliteit en uitbreiding te realiseren”. Een belangrijke reden om met Typo 3 te gaan werken is de brede ondersteuning van het pakket. “Bij alternatieve producten is er eigenlijk maar één serieuze ontwikkel- en onderhoudspartner voor de software. Die is dan weliswaar zeer deskundig, maar het blijft één enkele partij. De Typo 3-gemeenschap daarentegen valt positief op, omdat er vier of vijf serieuze partijen zijn voor onderhoud en ontwikkeling. Bovendien zijn er duizenden bedrijven, waaronder hele grote zoals Volkswagen Duitsland en DHL, die er gebruik van maken. Daarmee heeft het zijn kwaliteit en gebruiksvriendelijkheid wel bewezen.” “Ik ben ervan overtuigd dat, wanneer er een actieve gemeenschap achter open-source zit, de levensduur langer is dan bij conventionele aanbieders. Die worden toch eerder gedwongen door bijvoorbeeld ontwikkelingen in het besturings­systeem om met nieuwe dingen te komen. De levensduur van Typo3 is gegarandeerd langer.” nr 11 • 11 juni 2008

De gemeente Haarlem heeft al ervaring met Typo3. Zo is er voor het opzetten van een digitaal trapveldje gebruik gemaakt van het cms. Ook Bloemendaal is actief met deze open-source programmatuur bezig, en de twee gemeenten bekijken momenteel of ze gezamenlijk een helpdeskfunctie kunnen ontwikkelen voor de ondersteuning. “Wij zijn wat groter, voor ons is het dus wat makkelijker. Bovendien hebben we al een migratieplan klaarliggen om van ons oude cms naar Typo 3 over te stappen. Een cms staat of valt met de goede organisatie eromheen, de taken en rollen moeten goed worden vastgelegd en de informatie moet het liefst up-to-date zijn. Aan de opzet en inrichting moet heel veel tijd worden besteed; dat hebben we in het verleden door schade en schande geleerd.” ODF en thin-clients Ook op andere terreinen is Haarlem bezig met open-source, bijvoorbeeld voor thin-clients. Binnen een jaar zijn 250 werkplekken voorzien van thinclients met Linux als besturingssysteem. De achtergrond daarvan is overigens heel praktisch. Een aantal van de zestig locaties die de gemeente Haarlem heeft, naast de vier hoofdlocaties, is gevestigd op bedrijventerreinen. Daar werden regelmatig pc´s gestolen. Thin-clients zijn veel minder aantrekkelijk voor dieven, zodat op de meest inbraakgevoelige locaties deze goedkope kastjes zijn neergezet. “Tegelijkertijd kunnen we zo ervaring opdoen met thinclients. De mensen die ermee werken zijn er tevreden mee, en ze worden niet gestolen.” Sigterman is niet alleen actief voor Haarlem, hij is ook lid van de Manifestgroep Kerngemeenten. Vanuit die functie heeft hij veel contact gehad met Ososs, nu Noiv. Deze Manifestgroep heeft het actieplan Open in Verbinding van staatssecretaris Heemskerk van commentaar mogen voorzien. “Ik ben ervan overtuigd dat het actieplan hoe langer hoe meer body krijgt.”

Vertegenwoordigers van de Manifestgemeenten hebben ook deelgenomen aan de eerste odf-workshop in Den Haag. “Het was heel belangrijk dat relaties uit de hele wereld, waaronder Australië, Denemarken, Bristol, Open België – de tegenhanger van Holland-Open - en Berlijn aanwezig waren. En de nieuwe versie van Open Office, inclusief odf-plugin, is er ter beschikking gesteld. Uit die bijeenkomst is heel duidelijk naar voren gekomen wat er verwacht wordt van overheidsinstanties. Er gaat bewaking van het format plaatsvinden, wat een goede zaak is. Dit maakt het minder vrijblijvend.” Overigens worden gemeenten niet vanuit het Rijk verplicht op open standaarden en open-source over te gaan; dat kan staatssecretaris Heemskerk vanwege de gescheiden verantwoordelijkheden van de centrale en decentrale overheid niet opleggen. Maar in praktijk kunnen gemeenten niet achterblijven. “Feitelijk zijn alle gemeenten lid van de VNG, en daarmee hebben ze allemaal getekend voor het manifest. Waar het rijk in april odf wilde kunnen verwerken, is dat voor gemeenten vastgelegd voor het laatste kwartaal van 2008. Ze moeten dan in staat zijn om een odf van burgers, bedrijven of andere overheidsinstanties te verwerken.” Daarom wordt er in mei nog een speciale bijeenkomst georganiseerd - specifiek voor gemeenten waarin de deelnemers te horen krijgen hoe ze odf bij gemeenten kunnen invoeren. Bij die invoering zal nog wel wat geïmproviseerd gaan worden, maar odf komt er bij gemeenten in ieder geval. “Een document dat binnen komt omzetten naar een .docformaat zal nog wel gebeuren, en ik verwacht ook nog wat discussie over zaken als het formaat waarin een aangeboden odf-document moet worden teruggestuurd.” De wens om onderling te kunnen communiceren, staat centraal bij gemeentelijke it-vraagstukken in Haarlem. “In aanbestedingen nemen we altijd mee dat het aanbod moet voldoen aan open standaarden. Het mag niet meer uitmaken op welk platform iets draait. Het is daarbij wel goed om vast te stellen voor je organisatie welke kaders je hanteert. Zo is Gemeente Haarlem bijvoorbeeld van een sectornaar een directie-organisatiemodel overgestapt.” Ondersteuning “Het is van belang dat de hoofdafdelingen die onder de directie vallen, zich houden aan de kaders die vanuit de ICT en het Programma Digitalisering worden opgelegd. We kijken eerst naar functionaliteit, dan naar de gewenste toegevoegde waarde ten opzichte van het bestaande, en vervolgens komt aan bod welke leveranciers passende producten aanbieden. Dan pas maak je een keuze op basis van prijs en prestatie. En waar mogelijk valt die keuze op open-source.” Open Office is ondertussen ook in beeld. In de loop van dit jaar komt versie 3.0 beschikbaar, en Haarlem overweegt migratie. “We werken nu nog met

Office 2000, maar je krijgt steeds meer conflicten omdat er geen ondersteuning meer wordt geboden voor dit besturingssysteem.” Voor veel toepassingen is open-source prima geschikt.

Binnen een jaar zijn 250 werkplekken voorzien van thin-clients met Linux als OS “De gemeente heeft in feite niet meer dan zes grote basisapplicaties; de rest van de applicaties is ondersteunend. In de ondersteunende pakketten komen steeds meer open-source pakketten beschikbaar, meer dan in de echte vakinhoudelijke pakketten. Daarbij worden de leveranciers wel wat onder druk gezet om op zijn minst open standaarden te ondersteunen. Nu gedogen we nog bepaalde pakketten, maar als die leveranciers niet overgaan op open standaarden, dan zullen wij overstappen op een alternatief zodra dat beschikbaar komt. Als gevolg hiervan denken grote leveranciers er nu serieus over na. Alles zou open standaard moeten zijn, dat is de essentie. Pakketten, gebouwd in open-source, zijn mooi meegenomen.”

•

nr 11 • 11 juni 2008

29

recruitment

PROJECTMANAGER

Proost en Brandt • Diemen

ICT

MANAGER ICT

Als ICT Projectmanager geeft u leiding aan een breed scala aan projecten op het gebied van automatisering, (IP)telefonie, documentbeheer, sociale alarmering en zorgoproep. U stelt de planning en de begroting van projecten op en zorgt ervoor dat projecten op tijd en binnen het budget worden gerealiseerd. U bent mede verantwoordelijk voor de ontwikkeling van beleid met betrekking tot het projectmanagement, de samenhang tussen de diverse processen, systemen, procedures en richtlijnen. U bewaakt de voortgang van de projecten en informeert betrokkenen daarover. De Hartekamp Groep ondersteunt mensen met een verstandelijke of meervoudige beperking bij het realiseren van hun wensen op het gebied van wonen, werken, relaties en vrijetijdsbesteding.

Proost en Brandt is een van de grootste papiergroothandels van Nederland. De afdeling Automatisering (6 medewerkers) is op zoek naar een Manager ICT. Functieomschrijving: De Manager ICT is verantwoordelijk voor het technisch-, functioneel- en kostenbewust beheer en verdere ontwikkeling van ICT; de implementatie van een nieuw ERP Systeem; communicatie met de verschillende bedrijfonderdelen en de internationale PaperlinX organisatie om zorg te dragen voor een optimale afstemming tussen de bedrijfsprocessen en het nieuwe ERP systeem; coachen en begeleiden van medewerkers; aansturen van externe partijen; implementeren van servicemanagementprocessen binnen de eigen IT organisatie; je fungeert als sparringpartner voor het Management.

www.it-executive.nl/vacatures www.dehartekampgroep.nl

www.it-executive.nl/vacatures www.michaelpage.nl

Monuta • Apeldoorn

Pro-XS Consultancy • Amsterdam

M A N A G E R I C T O P E R AT I O N S

I M P L E M E N TAT I E C O N S U LTA N T

Monuta is met 130 vestigingen in heel Nederland en ruim 900 medewerkers specialist op het gebied van uitvaartzorg en -verzekeringen. De afdeling ICT, locatie hoofdkantoor Apeldoorn, is op zoek naar een Manager ICT Operations. Als Manager ICT Operations heb je de dagelijkse leiding over de afdeling ICT Services. De 12 medewerkers van je team zijn werkzaam binnen de disciplines helpdesk, systeem- en netwerkbeheer en systeemengineering. Je bent verantwoordelijk voor de continuïteit en het goed functioneren van de totale ICT infrastructuur van Monuta. Een uitgebreide omschrijving van de vacature leest u op onderstaande sites.

Als Project Manager IT binnen onze kleine organisatie toets je de haalbaarheid van innovatieve, complexe en afwissende projecten. Daarnaast onderhoud en ontwikkel je technieken achter maatwerk software applicaties. Je bent het eerste aanspreekpunt voor opdrachtgevers en ons ontwikkelteam in India. Dit team stuur je tevens aan en je bent lid van het MT. Opdrachtgevers van Pro-XS Consultancy zijn o.a.: multinationale ondernemingen en non-gouvernement organisaties.

www.it-executive.nl/vacatures www.michaelpage.nl

www.it-executive.nl/vacatures www.pro-xs.nl

Maandag® • Tilburg

AXI • Breda

C O Ö R D I N AT O R B E L E I D S M E D E W E R K E R I & A

I M P L E M E N TAT I E C O N S U L TA N T F I N A N C E

Maandag® is een bijzondere organisatie. Ons werk is detachering, projectuitvoering en werving & selectie van hoger opgeleid personeel. De kernbegrippen die wij consequent hanteren zijn: specialisme, snelheid en samenwerking. Wij werken met veel succes voor diverse organisaties, op het moment dat ze met personeels- of kennisproblemen zitten. Maandag® zoekt op dit moment onder andere een Coördinator Beleidsmedewerker I&A. Functie-omschrijving: Dagelijks leiding geven aan de medewerkers op het vakgebied; ontwikkelen van beleid en adviseren op het terrein van automatisering en informatievoorzieningen; zorgdragen voor de (beleids-) uitvoering op het terrein van automatisering en informatievoorzieningen; zorgdragen voor de werking van geautomatiseerde systemen.

De afdeling Financieel Administratieve Software Ontwikkeling van AXI maakt software modules voor boekhouding, automatische factuurverwerking en goedkeuring inkoopfacturen, inkoop en logistiek. Voor deze afdeling is AXI op zoek naar een Implementatie consultant finance. Doel is dat je onafhankelijk de implementatie kan uitvoeren van financieel administratieve software, in opdracht van de klant, om effectief bij te dragen tot de verbetering van de bedrijfsprocessen van onze opdrachtgevers. Tot je taken behoren het begeleiden van de implementatie bij de klant van de standaardsoftware die door AXI ontwikkeld is. Je geeft opleiding aan de klant om het standaard softwarepakket te leren gebruiken.

www.it-executive.nl/vacatures www.maandag.nl

www.it-executive.nl/vacatures www.axi.nl

Een selectie van de beste it-vacatures treft u vanaf nu ook aan in IT Executive, het grootste magazine voor it- en businessmanagers. Voor het volledige overzicht verwijzen wij u naar www.it-executive.nl/vacatures Voor meer informatie over het werven van it-managers, consultants, projectleiders, architecten, etc. in het magazine IT Executive of online kunt u contact opnemen met Erik van Heest 06-132 210 12 of [email protected]

www.it-executive.nl/vacatures

it moet regie blij ven voeren het cionetpanel van it executive nummer 9 behandelt de stelling dat het einde van de it-afdeling  in zicht is. erick Rij sdij k it-manager bij  de centrale bank van Suriname is het hier hardgrondig  mee oneens. 

I

T-directeur Theo Schrammeijer van de Anwb stelt dat hij er niet in slaagt het aanbod van zijn it-afdeling goed af te stemmen op de vraag in de organisatie. Los van het feit dat het mode lijkt om ongegronde uitspraken, gelanceerd door belanghebbenden, door cio’s te laten bekrachtigen gaat zijn redenatie mank. Hij stelt dat je naar een andere opzet van IT toe moet; IT moet je aan managers zelf overlaten zodat je deze functie voor het belangrijkste deel integreert in de organisatie zelf. Even verderop in zijn betoog stelt de heer Schrammeijer dat het nog te lang duurt voordat een bepaalde nieuwigheid in het zakendoen in de processen en de IT is doorgevoerd. Dat zou volgens hem liggen aan de grote bestaan- de mainframe maar ook aan de decentrale manier van werken die er altijd geweest is. Iedere afdeling heeft zijn eigen applicaties, waardoor er tal van dubbele functionaliteiten in het applicatielandschap zitten. Mijn stelling is dat dit nu juist aantoont dat de regie van een it-afdeling cruciaal is. Hoe krijg je anders systeemintegratie voor elkaar en de processen aangepast?

Dit is het beste bewijs dat de stelling dat de it-afdeling eraan gaat pertinent onjuist is. Ook de vergelijking van de heer Wijnants van IT met een knijptang en een archiefkast slaat de plank mis. IT is niet een hardwaredoos of een schijfje met software maar draait om een goede integratie van processen zodat je efficiënter en goedkoper kunt werken. Dat banken hun kennis over de eigen bedrijfsprocessen buiten de deur hebben gelegd klopt ook niet. Zij doen wel niet langer de ondersteuning van hun eigen IT. Maar dat verbreekt juist het hechte verband tussen IT en de organisatie. Aan beide zijden gaat het zweven. Nu we het toch over outsourcing hebben, wil ik graag de stelling poneren dat ‘het einde van de westerse IT nabij is’. Uit kortzichtigheid, korte termijn denken, oogkleppenbeleid worden nu it-diensten massaal verscheept naar India en China. Over een paar decennia is er in westerse landen geen kennis meer over van IT, zijn opleidingen verdwenen en zitten organisaties met handen en voeten vast aan dure it-dienstverlening. Is dat wat we willen?

•

De domme terminal is terug

D

sen centraal. De gebruiker komt op het tweede plan. RIA-technologie biedt hier een oplossing. Bestaande itsystemen zijn van een nieuwe rijke en interactieve presentatielaag te voorzien die is afgestemd op de behoefte van de eindgebruiker. Het beschermt bestaande investeringen, maar biedt ruimte voor innovatie. Toch wordt dit niet op grote schaal ingezet, uitzonderingen als internetbankieren bij de ABN Amro en de online shop van KPN daargelaten. Angst voor het onbekende? Misschien ook wel een kwestie van geduld. Reageren? Stuur een e-mail naar [email protected]

Dinsdag 17 juni Project centraal Congres en expo, WTC Rotterdam www.projectcentraal.nl Woensdag 18 juni contactloze identifi catie &  Registratie Seminar, Media Plaza, Utrecht www.mediaplaza.nl Woensdag 18 juni netwerken in de industrie Congres, Triavium Nijmegen www.heliview.nl Woensdag 18 Juni outsourcing Studiedag, Hotel Figi Zeist www.studiedagoutsourcing.nl Woensdag 18 t/m vrijdag 20 juni eti Delft 2008 - ethics, technology  and identity Conferentie, diverse locaties in Delft en Den Haag www.ethicsandtechnology.eu Donderdag 19 Juni cSn conference 2008 - where  social networks meet business De Industriële Groote Club, Amsterdam www.csnconference2008.com Maandag 23 en dinsdag 24 Juni master of online marketing Congres, WTC Rotterdam www.euroforum.nl Dinsdag 24 Juni Dag van de ict-manager Studiedag, De Kuip Rotterdam www.dagvandeictmanager.nl

Wie kent hem nog: de domme terminal, het zwarte mS Dos-scherm, het blauwe Wordperfect…  Volgens Jouk Pleiter, directeur van backbase zij n we met het verplaatsen van applicaties naar de  browser terug bij  af.  e html-user interface lijkt verdacht veel op die van mainframes, met pagina’s die stukje bij beetje moeten laden, lange wachttijden en vooral onhandig in het gebruik. Rich Internet Applications (RIA) gaan daar verandering in brengen. RIA is een nieuwe generatie user interface technologie die statische html-schermen verandert in rijke interactieve schermen die de vergelijking weer aankunnen met desktop applicaties. Het gaat er alleen nu niet om om ‘hippe’ features en animaties toe te voegen. We moeten een antwoord geven op de fundamentele vraag hoe organisaties de online dialoog met hun afnemers kunnen optimaliseren. In de bestaande IT staan de systemen en proces-

FoRUm

• nr 11 • 11 juni 2008

Dinsdag 24 Juni onderwij s & ict Congres, Jaarbeurs Utrecht www.heliview.nl Woensdag 25 juni greening the enterprise Conferentie, Media Plaza Utrecht www.mediaplaza.nl

Kijk voor een compleet agenda­overzicht op www.ictevenementen.nl

31

AGENDA

De Hartekamp Groep • Heemstede

IT Executive werkt in print en online

Wil je reageren op een artikel of heb je een mening die er toe doet? Stuur een e-mail naar [email protected]

Eventreport

Valt buiten de verantwoordelijkheid van de redactie.

Handen vol aan pestend Banencarrousel personeel

P

esten, seksuele intimidatie, discriminatie, het lijkt iets van een achterstandsschool. Helaas komt deze kwalijke zaken voor in tal van bedrijven. Bijna de helft van alle personeelsfunctionarissen in Nederland treft maatregelen tegen dit soort uitwassen op de werkvloer. Dat blijkt uit een onderzoek van het tijdschrift HR Praktijk. Nieuw is het verschijnsel allerminst. Wetenschappers denken dat er miljoenen euro’s verloren gaan aan gederfde arbeidsproductiviteit, verhoogde uitstroom en een hoog ziekteverzuim als gevolg van pesten op het werk. De grootste moeilijkheid bij het aanpakken van collega’s die elkaar het leven zuur maken, is om een geintje te onderscheiden van intimidatie. Het vervagen van hiërarchische lagen in bedrijven maakt een succesvolle aanpak moeilijker. Leidinggevenden hebben minder directe zeggenschap en sturen meer mensen aan dan vroeger. Ingrijpen op werksituaties is daardoor ook moeilijker geworden.

•

Personeelsselectie ondermaats SLTN Golfdag 28 mei 2008 Het Rijk van Nunspeet

De selectie van nieuwe werknemers is amateuristisch. Daardoor krijgen bedrijven geen goed beeld van de echte talenten van hun nieuwe medewerkers.

H

et behandelen van sollicitatiebrieven, het interviewen van sollicitanten: het moet allemaal veel beter. Hoewel de personeelsbezetting steeds vaker een strategische factor van grote betekenis is, pakken bedrijven het zo niet op. Althans volgens onderzoekers van de Universiteit van Amsterdam en Yaught, het bureau voor interimmers. Wat er misgaat is dat veel sollicitanten alleen maar worden gescreend op heel specifieke vaardigheden, zoals kennis van bepaalde it-systemen. Of ze de juiste mentaliteit hebben om zich ook op andere gebieden te ontwikkelen, komt vaak niet aan de orde tijdens een selectieprocedure. De selectieprocedure, zo stellen de onderzoekers, is amateuristisch. Gestructureerde gesprekken vinden nauwelijks plaats. Bedrijven willen vooral weten of de nieuwe mensen openstaande vacatures kunnen vervullen. Of ze nog meer in hun mars hebben, blijft vaak onbesproken. Een antecedentenonderzoek? Vergeet het maar, werkgevers koersen vooral op sollicitatiebrieven en cv’s, behalve in financiële bedrijven. Ontstaan er later nieuwe functies in de organisatie, dan hebben de werkgevers geen idee in hoeverre zij hun zittende personeel daarvoor kunnen inschakelen. De onderzoekers adviseren om de selectiegesprekken standaard in te richten, om deze informatie naar boven te krijgen. Ook zouden sollicitanten een capaciteitentest moeten ondergaan. Een ‘assessment’ is ook een goed idee. Dit instrument wordt nu vooral gebruikt bij het aannemen van managers.

•

De Amerikaanse poot van Cordys, specialist in business proces management, heeft Janet HeppnerJones aangesteld als president. Zij is overgekomen van het bedrijf Syndera, waar zij CEO was. Heppner-Jones heeft er een carrière van 24 jaar opzitten in de ICT. Edward van der Jagt is directeur verkoop geworden van BackupAgent. Hij moet zorgen dat het bedrijf zowel in eigen land als daar buiten gaat groeien. Hij vervangt Roland Sar, die directeur marketing en new business development wordt. Van der Jagt komt over van Dell, waar hij aan Financial Services was verbonden. Ook werkte hij enige tijd bij energieleverancier Oxxio.

Dik Vissink is projectleider geworden bij softwarebedrijf Everest. Daar richt hij zich op hypotheeksystemen bij financiële instellingen. Hij werkte voor zijn overstap tien jaar bij Ordina, waar hij als projectmanager verantwoordelijk was voor hypotheekprojecten bij ondermeer de Rabobank, ING en ABNAmro Bank.

over van Juul Coumans. Bicker Caarten is een voormalige ambtenaar die GovUnited, onderdeel van het ministerie van Binnenlandse Zaken dat zich bezighoudt met digitale dienstverlening.

Alexander Lancée is benoemd tot chief commercial officer van Elephant Talk, actief in de mobiele telefonie. Hij werkte eerder voor IBM, KPN en Randstad, waar hij in de directie zat. Maconomy Benelux heeft Niels Zijderveld aangesteld als country manager Benelux. Jarenlang zette hij zijn beste beentje voor bij Cambridge Technology Partners, waar hij consultant was. Sinds 2004 verzette hij de bakens richting Maconomy. Rob Idink is de nieuwe landendirecteur Personal Systems Group (PSG) Nederland van HP. Hij werkt al jarenlang bij dit bedrijf. Zijn voorganger Hans de Jong verlaat de organisatie.

Daniël Pharazijn is gestart als sourcing manager bij Kender Thijssen. Hij heeft ruime ervaring opgedaan in de ICT bij Telfort, KPN en Vodafone.

Sandy Nagelkerken en Gert Groenewoud hebben hun slag letterlijk geslagen op de arbeidsmarkt. Zij hebben de headhunter InSearch Recruitment overgenomen van de beleggingsmaatschappij Synergy Investment Group. Beide heren waren al directeur bij InSearch en zijn nu dus ook eigenaren.

Net4kids, het internetplatform voor kinderhulp, heeft Dani Bicker Caarten aangesteld als algemeen directeur. Zij neemt deze functie nr 11 • 11 juni 2008

Oproep: Heb je ook een nieuwe functie. Mail je naam en contactgegevens en de overstap naar [email protected].

33

MENS & WERK

“Ik wens iedereen het virus toe!”

Werknemers treuren om diploma’s

ronald peeters senior accountmanager security drager van het Qi-virus sinds 2006

V

Sportblessure: korting op salaris

W

erknemers die in de lappenmand raken doordat ze in hun vrije tijd geblesseerd raken door sport, hoeven niet meer uitbetaald te krijgen dan 70 procent van het loon. Dat heeft de Hoge Raad onlangs in een slepende kwestie besloten. Goed nieuws dus voor bedrijven die momenteel hun werknemers bij ziekte volledig doorbetalen. Maar er schuilt een addertje onder het gras. Zo is de korting op volledige loondoorbetaling alleen mogelijk als de cao daarover iets zegt.

•

Talentmanagement werkt niet

V

eel inspanningen om talent binnenboord te houden, werken niet. Toch volgen talloze bedrijven braaf de waardeloze adviezen van hun personeelsfunctionarissen op. Veel van die adviezen zijn rigide, fantasieloos en bekrompen. Dat blijkt uit onderzoek van Deloitte. Driekwart van de bedrijven die proberen talent binnenboord te houden, richt zich hierbij vooral op ‘high potentials’, zo blijkt. De directie en de rest van het management kijken er overigens zelf niet naar om. P&O haalt de kastanjes uit het vuur. Die aanpak is echter gedoemd om te mislukken, zeggen de onderzoekers van De-

loitte. Talentmanagement moet er niet alleen zijn voor de hoogvliegers, maar voor brede lagen van het personeel. De bedrijfsleiding moet zich er persoonlijk voor inzetten en er harder aan trekken. Nu beperken veel initiatieven om mensen vast te houden zich tot een jaarlijks functioneringsgesprek. Om mensen meer te binden aan de organisatie, zouden bedrijven vaker gebruik moeten maken van nieuwe technologieën en sociale netwerken, menen de onderzoekers. Vooral voor it-afdelingen is belangrijk, omdat hier zo veel werk wordt uitbesteed en mensen vaak buiten de deur werken.

•

Demotie wordt normaal

T

ienduizenden werknemers zullen de komende jaren in functie worden teruggezet. Dat valt tenminste af te leiden uit onderzoek van het HR-panel onder vijfhonderd p&o’ers. Het ooit zo onbespreekbare demotie zal op korte termijn ruim worden toegepast, verwacht bijna 60 procent van de bedrijven. Eén op de zeven bedrijven maakt er nu al gebruik van. Zo heeft Logica er nooit een geheim van gemaakt demotie als een normaal personeelsinstrument te zien. Demotie was jarenlang taboe. Bedrijven waagden zich er niet aan uit angst voor arbeidsonrust. Bijna de helft van de ondervraagde p&o’ers heeft aangegeven reeds voorbereidingen te treffen om demotie in te voeren. Vorig jaar oordeelde de Commissie Gelijke Behandeling nog dat demotieregelingen in cao’s ontoelaatbaar waren, omdat ze onderscheid maken op grond van leeftijd.

•

34

nr 11 • 11 juni 2008

an sollicitanten die trots hun diploma’s laten zien, hoeven managers niet onder de indruk te zijn. Dik kans dat zo’n diploma een ‘brevet van onvermogen’ is. Bijna de helft van de werknemers in Nederland heeft spijt van de gemaakte studiekeuze. Dat blijkt uit een onlangs verschenen onderzoek van Kelly Services. Eén op de vijf werknemers heeft zelfs spijt van de carrière. Overigens is 57 procent wel tevreden over studiekeuze en loopbaan. Spijt over de studie heeft vooral te maken met al dan niet behaalde doelen. Veel mensen vinden dat ze die niet gehaald hebben doordat ze tijdens hun studie de kantjes eraf hebben gelopen. Toch geven zij zichzelf daar niet de schuld van. De opleiding deugde niet, zo is de overtuiging van een meerderheid van de werknemers.

•

Arbeidsovereenkomst vaak gifpil Veel arbeidsovereenkomsten die bedrijven zelf hebben gesloten, zitten vol fouten en tekortkomingen. Daardoor zijn afspraken over arbeidsvoorwaarden en verplichtingen vaak ongeldig.

H

eb je net een half jaar een nieuwe werknemer in dienst, dan blijkt die opeens veel duurder dan je had gedacht. Of het blijkt dat de werknemer die je na de proeftijd eigenlijk had willen ontslaan, niet meer weg te krijgen is. Menige it-bedrijf schiet bokken bij het sluiten van arbeidsovereenkomsten, ontdekte het Brabantse advocatenkantoor Pellicaan. “Heel veel werkgevers stellen zelf wel even hun arbeidsovereenkomst op,” zegt Francis Makker van Pellicaan. “Zij denken dat dit niet zo moeilijk is, en doen het op eigen houtje. Het gevolg daarvan is dat arbeidsovereenkomsten vaak slordigheden bevatten en dikwijls nietige bepalingen.” Onduidelijkheden over de arbeidsovereenkomst, langdurig juridisch getouwtrek en imagoschade voor de werkgever zijn het gevolg, meent Makker. Nadat iemand eenmaal is aangenomen, kunnen zowel de werknemer als de baas zich niet meer precies herinneren wat ze ook al weer hadden afgesproken aan arbeidsvoorwaarden en andere verplichtingen. Dat is op te maken uit de arbeidsovereenkomst, die vol gaten zit. Zo sluit een arbeidsovereenkomst soms niet aan bij de feitelijke werksituatie of ontbreken er handtekeningen. Het kan ook gebeuren dat een flexcontract opeens een vast contract blijkt te zijn.

•

www.qi-virus.nl

accountManager(s) datacoM, storage, networkIng en network securIty “Solliciteren bij Qi ict betekent

Qi ict is een ict-dienstverlener en is

vanzelfsprekend vinden dat er morgen

gegarandeerd het krijgen van het

specialist op het gebied van networking,

wéér meer mogelijk is dan vandaag.

Qi-virus. Het Qi-virus is het virus

security, storage en datacom. vanaf

en daarvoor is Qi ict op zoek naar nieuwe

dat heerst onder de medewerkers van

het delftechpark in delft werkt Qi ict voor

medewerkers. ga voor meer info naar

Qi ict. Mijn symptomen van het Qi-virus

opdrachtgevers zoals heineken, rtl,

www.qi-virus.nl of bel 015 888 04 44.

zijn vooral ambitie en zelfverzekerdheid.

vodafone, Q8 en shell. vanuit één visie:

Qi ict is een open en informeel bedrijf

living uptime. dit is de visie van een

waarin je snel verder kunt groeien.

bedrijf dat zelf nooit stilstaat. en dat

Een unieke werkgever met unieke

met de inzet van mensen en middelen

arbeidsvoorwaarden.”

een wereld creëert waarin we het

IT-managers gezocht: De redactie van IT Executive zoekt it-managers die in aanmerking willen komen voor een portret. Stuur een e-mail naar [email protected].

MENS & WERK

DE IT-MANAGER VAN DE GEMEENTE ENSCHEDE

Naam: Christel Koman Leeftijd: 46 Werkzaam bij de gemeente sinds: 1986 Vooropleiding: Sociale Academie Omvang afdeling: 40

Is het ontwerpen van een digitaal loket een zwaar itvraagstuk?

Portret van een IT-manager (27) Menig it-manager moet als een ware jongleur meerdere ballen in de lucht houden. De directie wil waar voor zijn geld, gebruikers betere ondersteuning en it-medewerkers minder stress. Hoe mensen hun balans vinden tussen deze belangen ziet u terug in een aantal portretten van it-managers. Door Henk Vlaming, beeld Arjan Reef

H

oe ziet je afdeling eruit? “Ik ben afdelingshoofd Beheer & Ontwikkeling. De dienst Ontwikkeling is ontstaan uit de digitale dienstverlening van de gemeente aan burgers. Dat is tegenwoordig een stuk breder getrokken, want ook de klantcontactcentrum valt hieronder. Bij de dienst Beheer zit de gemeentelijke basisadministratie in.” Waar zit de IT in dit verhaal? “Wij gaan dit jaar over naar een e-afdeling. De grote vraag hier is hoe wij de IT kunnen gebruiken om de dienstverlening van 36

de gemeente te verbeteren. Eenmalige gegevensverstrekking is een belangrijk uitgangspunt. We willen de burger maar één keer om gegevens vragen. De business heeft een bepaalde informatiebehoefte. Wij zorgen ervoor dat deze vraag helder overkomt bij de it’ers.” Ben je gepokt en gemazeld in de IT? “Nee, ik kom uit het maatschappelijk werk. Ik heb bij de sociale dienst nog achter de balie gezeten en trajecten gedraaid bij de reclassering. De sonr 11 • 11 juni 2008

ciale hoek dus. Maar door deze achtergrond weet ik heel goed wat er leeft in de business van de gemeente. Later ben ik mij gaan oriënteren op management en dienstverlening. Nu ben ik bezig de digitale dienstverlening op te zetten. Er is straks geen ander beheerloket meer dan de e-afdeling. Van daaruit moet alle informatie naar de loketten gaan waar de klanten worden geholpen.” Inmiddels ben je dus wel thuis in de IT? “Vraag mij niet om een probleem op de pc op te lossen. Maar vanuit mijn rol als manager zit ik op de eerste rij. Niet alleen vanuit mijn e-afdeling, maar ook als lid van het kernteam Dimpact. Dat is een samenwerkingsverband van twaalf gemeenten die digitale loketten ontwikkelen.”

“Het is geen probleem dat specifiek thuishoort bij de IT, maar ook niet alleen bij de business. Het gaat om het goed inrichten van processen en een technische omgeving. Het ontwerpen van zo’n loket vergelijk ik het liefst met het bouwen van een brug terwijl je er overheen loopt. Blauwdrukken, die zijn niks voor mij. Ik praat, ik netwerk, ik laat kleine projecten zien om mijn omgeving te overtuigen. Deze aanpak werkt als een olievlek, waarbij steeds mensen en afdelingen aanhaken.” Wat is je grootste trofee bij de digitalisering van dienstverlening? “Wij zijn de enige die het domein werk en bijstand hebben gedigitaliseerd. Daar ben ik trots op. Andere gemeenten die bezig zijn met het opzetten van digitale loketten, beginnen vaak bij het domein wonen en bouwen. Werk en bijstand geldt als lastig in dit verband. Wij zijn hier eind vorig jaar mee begonnen. Nu komt 55 procent van al het binnenkomend verkeer bij de bijstand digitaal binnen. De afhandeling per klant kost nu gemiddeld drie minuten en veertig seconden.” Wat is hier zo ingewikkeld aan? “Je moet voorkomen dat een klantcontactsysteem eindigt in window dresssing. Het is heel belangrijk dat je bij het contact met de middoffice de juiste informatie beschikbaar hebt. Dat stelt eisen aan je CRM-applicatie. Die hebben wij dan ook zelf ontwikkeld, zodat we een toepassing hebben die precies beantwoord

COLUMN

aan de functionele eisen die we daarvoor hebben opgesteld. Er moet bijvoorbeeld een koppeling zijn met allerlei bestanden, mede op basis van burgerservicenummers, zodat je weet welke vragen je op welke manier moet beantwoorden. Daarbij moet zo’n systeem ook voldoen aan allerlei eisen ten aanzien van bescherming van de privacy.” Zo’n resultaat zou ik ook wel van de daken willen schreeuwen. “Het is de bedoeling dat wij dit systeem via Dimpact ook ter beschikking stellen aan andere gemeenten. Anders ga je zien dat het wiel vierhonderd keer opnieuw wordt uitgevonden.” Heb je ook wel eens een zeperd meegemaakt? “Ja, maar niet op het gebied van de IT. Die had te maken met de medewerkers op de juiste plaats te krijgen. Doordat we op een andere manier gingen werken, moesten mensen die altijd in de backoffice hebben gewerkt, nu in de frontoffice werken. Dat vraagt om heel andere competenties. Wij hebben dan ook niet altijd de juiste keuzes gemaakt bij het inzetten van het personeel.” Welke uitdagingen liggen er in je verschiet? “Overheidsbreed zullen we steeds meer gaan doen aan standaardisatie van IT en processen. Daarbij maken we ook steeds meer gebruik van open source. Het nadeel van deze ontwikkeling is het verlies van autonomie. Steeds minder kun je je eigen beslissingen nemen over de IT die je gaat inzetten.” Hoe kun je toch je zin krijgen? “Door de goede argumenten aan te dragen. Daarbij heb ik het geluk dat ik werk in een gemeente die dienstverlening hoog in het vaandel heeft staan. De gemeentesecretaris, onze wethouder, mijn directeur, het is hier goed geborgd.”

•

RENÉ F.W. DIEKSTRA

Onbetrouwbare partner, betrouwbare collega Klopt de opvatting dat wat iemand op het ene levensgebied, bijvoorbeeld in intieme relaties, uitspookt, niets zegt over hoe hij op een ander gebied, bijvoorbeeld werk of politiek, is? Hoe komt iemand bijvoorbeeld aan vier echtgenotes, zoals de vorige Duitse Bondskanselier Gerhardt Schröder? Natuurlijk omdat hij de een voor de ander heeft ingeruild. Bij dat inruilen gaat het meestal onzuiver toe. Vaak wordt de vorige partner pas afgedankt als er al een volgende is. Dus wordt er een tijdlang gelogen en bedrogen. De echtbreker heeft meestal ook een duidelijk gebrek aan inlevingsvermogen in wat het gelieg en bedrieg en het aan de dijk gezet worden emotioneel aanricht bij de (ex) partner en kinderen. Het is dus waarschijnlijk dat Gerhard Schröder, en met hem een hele reeks andere leidende politici zoals de huidige Franse president Nicolas Sarkozy, heel wat mensen emotioneel heeft beschadigd. De meest erge vorm daarvan is wat Michael Ondaatje in zijn boek ‘The English Patient’, ‘verraad in vredestijd’ noemt. Hij bedoelt daarmee dat twee mensen nog steeds als een liefdes- of echtpaar met elkaar samenleven terwijl de een al heeft besloten de ander af te danken en met een nieuwe partner te gaan samenleven. PRIVÉ EN WERK TE SCHEIDEN? Kunnen we iemand die zulk verraad in zijn privé-leven heeft gepleegd, op andere gebieden nog wel vertrouwen? Als het antwoord op die vraag ‘neen’ moet luiden, dan zitten we flink in de problemen. Want het verbreken van huwelijks- of partnerrelaties, voor een, twee of tig keer, de zogenoemde seriele monogamie, is onderhand vast onderdeel van ons cultuurpatroon geworden. Dus wordt er aan de lopende band ‘verraad in vredestijd gepleegd’. Als we de mensen die dat doen, daarom ook op andere gebieden niet meer kunnen vertrouwen, dan blijven er niet zo heel veel geschikte werknemers of leiders meer over. De oplossing daarvoor die we in onze cultuur gekozen hebben is de opvatting aan te hangen dat privé en werk, niets met elkaar te maken hebben. Iemand moet in zijn privé-leven zelf weten wat hij doet zolang hij de wet maar niet overtreedt. Toch zit er iets ongerijmds in als we een politicus die partners en kinderen heeft verraden en beschadigd, ongemoeid laten, terwijl we een politicus die in zijn jeugd lid van de Hitlerjugend is geweest, de laan uitgooien. Blijkbaar doet het er voor ons niet zoveel meer toe of je emotioneel correct bent, zolang je in je werk maar correct bent. Het probleem is hier het leven zelf. Dat zit zo in elkaar dat iemand

inderdaad een volstrekt onbetrouwbare liefdespartner kan zijn, een echtbreker van het ergste soort, en tegelijkertijd een geniaal en zeer toegewijd politicus of musicus of schrijver of een kundig en betrouwbaar arts of timmerman. Gezinnen merken dat in het feit dat hun vader beloftes die hij thuis doet, aan vrouw of kinderen, heel vaak niet nakomt, terwijl hem alles wat hij op zijn werk afspreekt heilig is. Het omgekeerde is overigens ook heel goed mogelijk. Iemand kan een volstrekt onbetrouwbaar en wreed leider zijn en tegelijkertijd een liefhebbende zoon, waar zijn ouders altijd op kunnen rekenen. Een onthutsend voorbeeld daarvan levert het volgende gedicht.“Als je moeder oud is geworden, en je zelf ouder bent geworden, als alles wat vroeger zonder moeite was, nu weegt als een last, als haar lieve trouwe ogen, het leven zonder kracht aanschouwen, als haar benen weigeren hun oude last te dragen, biedt haar dan je arm als steun, begeleid haar met vreugde, want het uur zal komen, dat je haar wenend zult begeleiden, op haar laatste tocht”. Het werd in 1923 geschreven door de toen 34 jaar oude Adolf Hitler. Het verschil tussen Hitler, Schröder en Sarkozy? Beide laatsten hebben een hoge mate aan contact- of intimiteitsbehoefte met zoveel mogelijk anderen. Hitler had angst voor intimiteit en persoonlijk contact, behalve dan bij die enkele uitzondering, zijn moeder. (Zelfs met Eva Braun lukte het niet echt). Door zijn macht kon hij die angst ongebreideld uitleven, wat betekende dat hij heel veel mensen uit zijn omgeving heeft laten verwijderen, vermoorden. En hele bevolkingsgroepen ver van zijn bed heeft laten uitroeien. Had Hitler maar heel veel vrouwen liefgehad en zij hem, dan was het in Europa indertijd vermoedelijk heel wat liever toegegaan. Geen angst voor mensen als Schröder of Sarkozy dus. Hoe onbetrouwbaar ook. Diekstra is psycholoog en oa hoogleraar psychologie aan de Roosevelt Academy Middelburg

nr 11 • 11 juni 2008

37

ESCAPE

COLOFON IT Executive is een uitgave Adformatie Groep, onderdeel van Kluwer

De nieuwe klokradio van Apple? De Escape minikwis

2) Carl Icahn heeft op grote schaal aandelen Yahoo aangekocht. Hij werpt zich op als verdediger van de aandeelhouders. Maar wat wil hij écht? a) Yahoo uitverkopen aan Microsoft; b) Het bestuur van Yahoo vervangen door zijn eigen mensen;

Geld toe bij Zune?

“M

et 50 miljard dollar kun je heel wat doen”, zei Steve Ballmer onlangs. Bijvoorbeeld: gebruikers kopen. Inderdaad: om Google bij te benen, heeft Ballmer nu een nieuw plan klaar. Wie Microsofts Live Search gebruikt in plaats van Google Search, krijgt daar voortaan geld voor. Of liever: wie een product koopt dat hij via MSN Search heeft

c) Koffers vol geld verdienen in enkele maanden, en dan snel weer vertrekken; d) Al die dingen. 3) Forrester meent te weten welke producten Apple de volgende vijf jaar gaat uitbrengen. In een - naar verluidt ernstig bedoeld - ‘rapport’ worden een aantal hypothetische spullen voorspeld. Welke hebben we zelf verzonnen? a) Een klokradio; b) Een digitaal fotokader; c) Een vruchtenpers; d) Een universele afstandsbediening. Antwoorden: 1) b 2) d 3) c

1) Welk object moest Steve Ballmer ontduiken tijdens een toespraak aan studenten in Boedapest? a) Een tomaat; b) Een ei; c) Een taart; d) Een Zune.

gevonden, krijgt korting. Als je de 50 miljard dollar die Ballmer over had voor Yahoo, uitsmeert over alle gebruikers van Live Search, heb je een keurig bedrag. Al kun je misschien best wat geld overhouden om mensen te betalen die een Zune willen gebruiken.

•

abonnementen IT Executive wordt blijvend gratis toegezonden aan personen die vallen binnen de doelgroep. Aanmelden, wijzigen en afmelden kan op www.it-executive.nl redactie Fred van der Molen hoofdredacteur e [email protected] Sytse van der Schaaf adj.hoofdredacteur e [email protected] medewerkers Ben Kuiken, Charles Groenhuijsen, Dominique Deckmyn, Ed Kerkman, Fred Teunissen, George Ataya, Henk Vlaming, Marco van der Hoeven, Marguerite Irrgang, Maurice Blessing, Mirjam Hulsebos, Onno Breedveld, Patrick van Eecke, Peter van Schelven, René Diekstra, René Frederick, Ron Tolido, Ron Onrust, Ruben Acohen, Stijn Muys en Yvonne Halink fotografie Nico Boink, Cor Mooij redactieadres Postbus 75462 1070 AL Amsterdam tel 020-5733665 e [email protected] advertentie-exploitatie Rob de Kleijnen salesmanager t 06-53403470 e [email protected] Erik van Heest sr. accountmanager t 06-13221012 e [email protected] Postbus 75462 1070 AL Amsterdam e [email protected] f 020-5733603 e [email protected] (advertentiemateriaal) uitgever Rogier Mulder e [email protected] marketing Ceesjan de Vos e [email protected] Mieke Stikkelorum e [email protected] vormgeving colorscan amsterdam-voorhout drukwerk Senefelder Misset Auteursrecht voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever worden openbaar gemaakt of verveelvoudigd. Op iedere inzending van een bijdrage of informatie zijn van toepassing de Standaard-publicatievoorwaarden van Wolters Kluwer Nederland BV, gedeponeerd ter griffie van de arrondissementsrechtbank te Amsterdam onder nr. 217/1999; een kopie kan kosteloos bij de uitgever worden opgevraagd. Op al onze aanbiedingen en overeenkomsten zijn van toepassing de Algemene Voorwaarden van Kluwer BV, gedeponeerd ter griffie van de Rechtbank te Amsterdam op 6 januari 2003 onder depotnummer 3/2003. Op alle overeenkomsten tussen Uitgever en Afnemer met betrekking tot advertentie-plaatsingen (daaronder begrepen alle overeenkomsten met adverteerders en bemiddelaars) zijn in aanvulling op deze Algemene Voorwaarden van toepassing de laatstgeldende versie van de Regelen voor het Advertentiewezen, uitgegeven door de raad van Orde en Toezicht voor het Advertentiewezen (ROTA), hierna: ‘de Regelen’. Bij tegenstrijdigheid van de Algemene Voorwaarden met de Regelen prevaleren de Regelen. Een exemplaar van de Algemene Voorwaarden en de Regelen zal op eerste verzoek gratis worden toegezonden. U kunt beide ook vinden op www. adformatie.nl/algemene-oorwaarden.html. Een deel van de inhoud wordt gepubliceerd onder licentie van Minoc Business Press N.V. Copyright 2008, IT Executive, ISSN 1570-6737

38

nr 11 • 11 juni 2008

Bestel nu de ICT Marktmonitor 2008 ICT-branche in perspectief De twaalfde editie van de ICT Marktmonitor 2008 schetst een beeld van de ontwikkelingen op de Nederlandse ICT-markt en zet deze ontwikkelingen in historisch en internationaal perspectief. De ICT Marktmonitor is een handzame en unieke uitgave voor iedereen die kennis wil nemen van de belangrijkste cijfers en trends in de ICT-branche.

Lezers van IT Executive kunnen tegen een gereduceerd tarief de ICT Marktmonitor 2008 bestellen.

Lezersaanbieding Voor slechts: 19,95

excl. btw

(normaal: 29,95 excl. btw) kunt u de uitgave bestellen via:

www.ictmarktmonitor.nl/bestellen actiecode: IEMM2008

De ICT Marktmonitor besteedt deze editie extra aandacht aan de markt voor ICT bij de overheid, de arbeidsmarkt en maatschappelijk ondernemen binnen de ICT-branche.

DE DATACENTER SPECIALISTEN

Innovatieve leverancier onafhankelijke oplossingen

•

Consolidatie

•

Business continuiteit

•

Virtualisatie

•

Archivering

•

Backup & recovery

•

Serverbased computing

•

Disaster recovery

•

Detacheringen &

•

Consulting

professional services

Comparex, helder en innovatief in succesvolle datacenter oplossingen.

Comparex Nederland tel: 041 8-57 47 00 [email protected] www.com parex.nl